Professional Documents
Culture Documents
ERK
Bulanklk nedir? Bulank Mantn lk Ortaya k Bulank Mantk le Klasik Mantk Arasndaki Fark Fuzzy Logic nedir? Fuzzy Logic Temel Yaps Fuzzy Logic almas Fuzzy Logic Avantajlar Bulank Mantn Sisteminin Saysal Olarak fade Edilmesi Fuzzy Logic Uygulamalar
Bulanklk
Gerek dnya karmaktr. Bu karmaklk genel olarak belirsizlik, kesin dnce ve kararlarn verilemeyiinden kaynaklanr.
Birok sosyal, iktisadi ve teknik konularda insan dncelerinin tam anlam ile olgunlamam oluundan dolay belirsizlikler her zaman bulunur. nsan szel dnebildiine ve bildiklerini bakalarna szel ifadelerle aktarabildiine gre bu ifadelerin kesin olmas beklenemez.
3
KISACASI ;
Kesin olmayan bilgileri kullanabilmesi, srecin matematiksel bir modeline gereksinim duyulmamas ve uygulamaya abucak geilebilmesi, btn bunlardan sonra da yksek derecede verim alnabilmesi bulank mantn nemini aka ortaya koymaktadr
Fuzzy Logic
Bulank mantk, uzman kiinin sistem hakkndaki dnce, bilgi ve tecrbelerini kontrol sistemine aktarabildii matematiksel bir yapdr.
Bulank mantn en geerli olduu iki durum vardr: 1. ncelenen olayn ok karmak olmas ve bununla ilgili yeterli bilginin bulunmamas durumunda kiilerin gr ve deer yarglarna yer verilmesidir. 2. nsan muhakemesine, kavraylarna ve karar vermesine ihtiya gsteren hallerdir.
9
Fuzzy Logicde giri deikenleri bulanklatrlr. Daha sonra kural mekanizmalar tarafndan klar bulunduktan sonra durulatrma ilemi ile bu ifade saysal veriye dntrlr.
10
Bulanklatrma nitesi : Bu blm giri deikenlerini ler, onlar zerinde bir lek deiiklii yaprak bulank kmelere dntrr. Yani onlara bir etiket vererek, dilsel bir lek deiiklii yaparak bulank mantk kmelerine dntrr.
11
karm mekanizmas (Inference engine): Bu nite,kurallar bulank mantk kurallarn uygulayarak bulank klar verir. Burada insann dn eklinin benzetimi yaplmaya allmtr.
12
Veri taban (Data Base): karm motoru, kural tabannda kullanlan bulank kmeleri bu blmden alr. Kural taban (Rule Base): Kontrol amalarna uygun dilsel denetim kurallar buradan bulunur ve karm motoruna verilir.
13
14
Giri sinyallerinin bulanklatrlmas Kurallarn deerlendirilmesi Kural ktlarnn birletirilmesi zmleme(sonu retme) Fuzzy Logicin kullanld sistemlerde genel olarak u iki ilem gerekletirilir: Hatann bulanklatrlmas Hatann deiiminin bulanklatrlmas
1.
2.
15
nsana zg tecrbe ile renme olaynn kolayca modellenebilmesi ve belirsiz kavramlarn bile matematiksel olarak ifade edilebilmesine olanak tanr. Lineer olmayan sistemlere yaklam yapabilmek iin zellikle uygundur.
16
1.nsan dnme tarzna yakn olmas, 2.Uygulannn matematiksel modele ihtiya duymamas,
17
Bir ifade tamamen yanl ise klasik mantkta olduu gibi 0 deerindedir, yok eer tamamen doru ise 1 deerindedir. (Ancak bulank mantk uygulamalarnn ou bir ifadenin 0 veya 1 deerini almasna izin vermezler, veya sadece ok zel durumlarda izin verirler.) Bunlarn dnda tm ifadeler 0 dan byk 1 den kk reel deerler alrlar. Yani deeri 0.32 olan bir ifadenin anlam %32 doru %68 yanl demektir
18
19
20
2-
FIS Editr ile giri-k sinyallerinin ve kurallarn bulunduu .fis uzantl Fuzzy Logic dosyas oluturulur.
21
22
FIS Editor
Kural Editr
Giri Sinyalleri
k Sinyalleri
Sinyallerin Adlandrlmas
23
1. 2.
Sugeno girilen inputlara gre sabit yada lineer bir k retirken, Mamdani metodunda klar nonlineer fonksiyonlar olabilir. Mamdani sonucu, ar hesaplamalarla geree daha yakn bir ekilde oluturur.
24
Mamdani
Mamdani metodundaki ana tema kurallarn geliimidir. Bu kurallar kontrolcnn performansnn daha iyi olmas iin zaman ierisinde dzeltilebilir. Bu metot bir bulank mantk kontrolcsnn bilgi tabannn tasarmnda yapay sinir alarnn almasna ok benzer.
1 1 1
A3
0.0 0 x1 X 0
B1
0.1 y1 Y OR (max) 0.1 0
C1
C2
C3
Z
Rule 1: IF x is A3 (0.0)
1
OR
1
y is B1 (0.1)
0.7
THEN
1 AND (min) Y 0.2 0
z is C1 (0.1)
C1 C2 C3
Z
A2
0 x1 X
0.2 0 y1
B2
THEN
z is C2 (0.2)
1 0.5 C1
A1
0.5
C2
C3
x1
Rule 3: IF x is A1 (0.5)
THEN
z is C3 (0.5)
25
Sugeno
Sugeno nun aadaki kural formunu inceleyelim. Eer x1 = Ai 1 , x2 = Ai 2 , ........., ise y = pi 0 + pi 1 x1 + pi 2 x2 +......+ pi m xm i =1,....,n kadardr ve sonu, m giri deikenlerinin bir dorusal fonksiyonudur.
1 1 1
A3
0.0 0 x1 X 0
B1
0.1 y1 Y OR (max) 0.1 0 k1 Z
Rule 1: IF x is A3 (0.0)
1
OR
1
y is B1 (0.1)
0.7
THEN
1 AND (min) Y 0.2 0
z is k1 (0.1)
A2
0 x1 X
0.2 0 y1
B2
k2
THEN
1 0.5
z is k2 (0.2)
A1
0.5
x1
k3
Rule 3: IF x is A1 (0.5)
THEN
z is k3 (0.5)
26
And Method: Kural editrnde girilerin hangi AND metodu ile birletirileceini belirler.(min-prod)
Or Method: Kural editrnde girilerin hangi OR metodu ile birletirileceini belirler.(max-probor) Implication: Bulanklatrma ileminde kullanlacak metodu belirler.
28
29
Kme ad
30
31
32
33
sigmf: Sigmoid eri yelik fonksiyonu. smf: S eklinde eri yelik fonksiyonu.
Kural Editr
35
Kurallar
Giri Deikenleri
k Deikenleri
Deiken Balantlar
Kuraln Arl
36
37
Rule Viewer
Rule Editorde Ana menden ViewRules seenekleri ile Rule Viewer mensne gei yaplr. Rule Viewer ile oluturulan kural tabanna uygun olarak girilerdeki deerlerin deiimine gre klarda meydana gelen deiim incelenebilir.
38
Surface Viewer
Rule Editorde Ana menden ViewSurface seenekleri ile Surface Viewer mensne gei yaplr.
Grafik Ayarlar
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
57