Resim Tahtalar ve Masalar

zerine resim ktlarnn balanmasna (yaptrlmasna) yarayan ok dzgn yzeylerden meydana gelen, aa, aa kaplanm sunta veya yapay malzemelerden yaplm plakalardr.

NVERSAL RESM MASASI

Tanabilir zelliinde aa veya plastikten yaplm resim tahtalar lleri yukardaki gibidir

T Cetveli
Ba ve cetvel ksmndan meydana gelen T eklindeki cetveldir. Yatay izgilerin izilmesinde ve zerine yerletirilen gnyeler yardmyla dikey ve eitli alarn izilmesinde kullanlr. Ahap (sert aa) veya plastik malzemelerden yaplr. Ba ksm sabit veya ayarlanabilir zelliindedir Boyu masaya ve kdn byklne uygun olmaldr. Ba ksm ve cetvel arasnda tam 90 o a olmaldr Cetvelin izim kenar ok dzgn olmaldr.

Yass (l) cetvel

Verilen lye gre izgi izmek, ly iaretlemek veya izilen resimlerden l almak zere kullanlan cetvele yass (l) cetvel denir. Bir veya iki tarafnda milimetrik blntler bulunur

lek Cetveli
lekli yaplan izimlerde, byklk veya kklk miktarn hesaplamadan kullanlan cetvellerdir. gen profilli yaplmak suretiyle ok saydaki lei zerinde bulundurur

Eri Cetveli (Pistole)

Pergelle izilemeyen yay ve erilerin dzgn olarak izilmesinde kullanlan cetvellerdir

Gnyeler
Belirli alarda, eitli ynlerdeki izgilerin izilmesinde ve istenilen alarn iaretlenmesinde kullanlan gen ekilli cetvellerdir. Standart gnyeler, 45o ve 30o/60o olmak zere iki eittir. T cetveli veya birbiri zerinde kaydrlarak dey ve eitli eik izgilerin izilmesinde kullanlrlar. Bu gnyelerin birlikte kullanlmasyla 15o ve katlar alardaki eik izgileri izmek mmkndr. Ahap, saydam ve eitli renklerde yar saydam plastik malzemelerden yaplrlar

Standart A Gnyeleri (letki) 0o 180o arasndaki alarn iaretlenerek

izilmesi veya llmesi amacyla kullanlrlar. Deiik biimlerde saydam, yar saydam ve renkli plastikten yaplrlar.

Kurun Kalemler
Kurun kalemler ( resim kalemleri ), ahap ierisine yerletirilmi grafit ulardan yaplr. Geleneksel ekilleriyle ( yuvarlak, alt ke ) hala kullanlmaktadr. Bu kalemler, her trl kat zerine yaz yazmak veya izmek amacyla eitli sertlik ve derecelerinde yaplrlar

SERST

9H, 8H, 7H, 6H, 5H, 4H

Madeni levha ve ta gibi sert cisimler zerinde resimler izilirken. Grafik ve diyagramlar izilirken . Resimler kopya edilirken 3H ve 2H nce srekli, kesik izgilerin ve ince noktal kesik izgilerin izilmesinde, iniye ekilecek resimlerin izilmesinde . H ve F orta kalnlktaki izgilerin izilmesinde. HB ve B kaln dolu izgilerin izilmesinde. Yaz ve rakamlarn yazlmasnda . Serbest elle resimlerin izilmesinde kullanlr. Serbest elle aratrma resimlerinin izilmesinde Przsz ve parlak yzl katlara resim izilmesinde. Artistik resimlerde ve Glgelendirmede kullanlr.

ORTA

3H, 2H, H, F, HB, B

YUMUAK

2B, 3B, 4B, 5B, 6B, 7B

Kurun Kalemlerin Kullanlmas

Yatay izgi izilmesi izgi izerken kalem, cetvel kenarna dik , veya arkaya doru ok az eimli olmaldr.

Dikey izgi izilmesi Kalemin tutulma ekli, yatayla yapt a, ekme yn ve kendi ekseni etrafnda dndrlmesi Aada/yanda grlmektedir.

Resimlerin istenilen dzgnlkte izilebilmesi iin kurun kalemin ahap ksm yaklak 30-35 mm, grafit ksm ise 7-9 mm arasnda braklr. Grafit ularnn sivriltilmesi, zmpara yaptrlm takozlar yardmyla yaplr. Sivriltilen ular, bir bezle silinerek kalem ucundaki grafit tozlar alnr.

Szn ettiimiz bu ilemin zor olmas nedeniyle gnmzde takma ulu kalemler kullanlmakta ve kullanm kolaylndan dolay tercih edilmektedir.

Takma ulu kalemlerin 2 eidi vardr : Bunlardan birincisi; 2mm kalnlnda grafitten yaplm ularn, zel tutucular ierisine konulmasyla oluturulan kalemlerdir... Bunlardan ikincisi ise; 0,3 - 0,5 0,7 0, 9 mm kalnlnda ve deiik sertlik deerlerine sahip grafit ularn taklarak kullanld takma ulu kalemlerdir

Teknik izim Kalemleri (Rapido Takmlar)

Eskiz katlar ve normal beyaz resim katlar zerine izilen resimleri, aydnger kad zerine kopya etmek yada dorudan aydnger zerine izim yapmak amacyla kullanlan, mrekkebi bir tp ierisinde korunabilen, u kalnlklar standart llerde olan teknik izim kalemleridir

Rapido; mrekkep tank, ince boru ucu, boru iinde hareket ederek akkanl salayan ine ve u gvdesinden oluur.

Teknik izimlerde kullanlmak zere hazrlanm iki u dizisi vardr. Bunlar ; ( 0.13 , 0.18 , 0.25 , 0.35 , 0.5 , 0.7 , 1.0 , 1.4 , 2.0 mm ) veya (0.1 , 0.2 , 0.3 , 0.4 , 0.5 , 0.6 , 0.8 , 1.0 , 1.2 mm ) izgi kalnlndaki ulardr.

Silgiler
izimlerde, yaplan hatalarn veya fazla izgilerin temizlenmesi iin silgiler kullanlr. Kurun kalemle yaplan izimlerin temizlenmesinde yumuak silgiler tercih edilir. Aydnger, resim kd veya izim folyeleri zerindeki mrekkeple yaplan izimlerin temizlenmesinde sert plastik silgiler kullanlr.

Pergeller
Daire ve yaylarn izilmesinde kullanlan pergel, teknik resim izimi iin gereken nemli bir alettir. Daire Pergeli : Dairelerin ve dairesel yaylarn izilmesinde Kk Daire Pergeli : Kk aptaki dairelerin izilmesinde Nokta Pergeli : Yarap ok kk dairelerin izilmesinde ubuklu Pergel : Yarap ok byk olan dairelerin izilmesinde l Pergeli : llerin cetvel kullanlmadan bir izimden dierine tanmasnda, iaretlenmesinde ve blnmesinde

ablonlar
Teknik resimde, izim ve ekillerin temiz, tam ve doru olarak izilmesine yardmc olan, ayrca zaman kazandran izim aralardr.
Daire ve Yay ablonlar 1 mm den balayan deiik aplardaki dairelerin ve eitli llerdeki yaylarn izilmesinde kullanlr.

Elips ablonlar Dairelerin deiik alardaki elipslerini izmede kullanlr.

Yaz ablonlar Yaz standartlarna uygun yazlarn yazlmasnda kullanlr. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Sembol ablonlar Vida, cvata, somun, yzey iaretleri, ekil ve konum toleranslar, hidrolik ve pnmatik, kaynak iaretleri vb. izimler iin kullanlr.

Resim Ktlar
Resim ktlar, teknik resim izimlerinin yapld standart llerdeki ktlardr. Kt cinsi ve lleri izilecek resmin zelliine gre seilir. Ktlar, genilik ve uzunluk llerine gre uygun standart llerinde kesilmi olarak veya rulo eklinde bulunurlar. Ktlarn ismi ile kalnlklar da standartlatrlmtr. 1 m2 sinin arl (gr/m2), o kdn kalnl olarak sylenir. 60 gr, 70 gr, 80 gr, 90gr, 120 gr vb.

Dz Beyaz Resim Kd
Beyaz renkli, 1. hamur sellozdan yaplm ktlardr. Resim ktlar silinmeye, yrtlmaya kar dayankl olmal ve zerine ini mrekkebi veya boyal kalemlerle izim yaplabilmelidir.

Eskiz Kd
Nebati yalara batrldktan sonra havada kurutularak elde edilen bir kt cinsidir. Ik geirme zelliine sahiptir, izilen resimlerin ozalit makinesinde oaltlmas kolaydr. ini mrekkebi ile izim yaplabilir.

Aydnger Kd
Gri renkte, effaflk zellii olan, ini mrekkebiyle izim yapmaya uygun olan ve silmeye, kazmaya kar dayankl olan resim kddr. I ok iyi geirdii iin ozalit makinelerinde oaltma ve orijinal kt olarak kullanlr. Rutubetli ortamlarda dalgalanmas ve kabarmas, scak ortamlarda ise sertleip krlganlnn artmasyla zelliini kaybeder. Katlanmadan rulo olarak veya tabaka eklinde saklanmaldr.

Ozalit Kd
Genellikle rulo eklinde olup bir yzeyine ktan etkilenen kimyasal madde emdirilmi kttr. Ozalit makinelerinde orijinal olarak hazrlanm aydnger kd ile birlikte ktan ve amonyak veya ilatan geirilerek kimyasal maddenin mavi, kahverengi veya siyaha dnmesiyle resimlerin oaltlmasnda kullanlan bir kttr. Gne ve ktan korunmaldr.

Muamba Kt
Muamba katlara ypranmamas istenilen resimler izilir. lerinde ince bez bulunduu halde iyi geirirler. Yrtlma ve silinmeye kar dayankldrlar. izim almalarnda, kurun kalem ve ini mrekkebi kullanlabilir.

Standart Kt lleri ve eitleri

Resim ktlarnn lleri TS ISO 5457 ye gre standartlatrlmtr. Teknik resimdeki en byk resim kd A0 n alan 1 m2 kabul edilmitir. Resim ktlar dikdrtgen olarak kullanlr. Dikdrtgenin bir kenar X=841mm, dier kenar Y=1189mm lsndedir. X.Y=1m2=1000000 mm2 dir. Daha kk boyutlarda formalar elde edilirken tabaka daima ikiye blnr. Bylece A1, A2, A3, A4 ve A5 formalar bulunur.

Orijinal izimlerin boyutunun seimi ve bunlarn kopyalar standart llerde olmaldr. TS 506 EN 20216 da belirtilmi ISOA ana serisinden seilen tralanm tabakalarn tercih edilen boyutlar aadadr.

Dosyalanacak Resim Ktlarnn Katlanmas

A4 (210x297) lsnde katlanm resim kdnn dosyaya takldktan sonra, yerinden karlmadan bir blmnn veya tamamnn incelenmesi mmkn olmaldr. Resim ktlarnn katlanmas ekilde gsterilmektedir. Katlamann kolay olmas ve l taml iin ereve izgilerinin zerine katlama iaretleri konulabilir.

Yaz Alan (Antet)

Teknik resimlerin idari ve teknik ynden tantlmas ve pratik olarak kullanlabilmesi ,amacyla gerekli/yeterli bilgileri tayan en az 170 mm uzunluunda ve en az 15 mm yksekliinde olan, dikdrtgen biimindeki izelgelerdir. Resim ktlarnn daima sa alt kelerinde ve ereve izgisine Bitiik olarak izilir. Trk Standartlar tarafndan tavsiye edilmi baz antet rnekleri yukarda grlmektedir.

Teknik Resimde Kullanlan Yazlarn zellikleri

1- Yazlar okunakl olmal ve ayn izimdeki yazlar, ayn tip ve lde olmaldr. 2- Mikrofilm ve dier fotografik oaltmalar iin uygun olmal ve harf veya rakamlar arasndaki boluk, yaz kalnlnn en az iki kat olmaldr. 3- Harf ve rakamlarn, ok ince yazlarda dahi, karkla sebep olmadan fark edilir olmas gerekir. 4- Byk ve kk harflerin yaz kalnl ayn olmaldr. Birbirini takip eden yaz kalnlnn farkl olmas durumunda, aralarndaki boluk, daha kaln olan yaz kalnlnn iki kat olmaldr. 5- ki harf veya rakam arasndaki boluun ls, yazya daha iyi bir grnm verdiinde yarya indirilebilir. 6- Yaz kalnl, yaznn byklne gre seilir. Yaznn birleen keleri keskin ve tam birlemi olmaldr.

Yaz Ykseklii (h) Byk harf yksekliidir. Yaznn anma boyutudur. Byk Harf Ykseklii (h) Yazda byk harf ykseklik ls ile st uzants olan b, d, f, h, k, l, t, ve alt uzants olan g, j, p, y kk harflerin ykseklik (h) lsdr. Kk Harf Ykseklii (c1) Kk harflerin gvde yksekliidir. Uzants olmayan a, c, e, , m, n, o, r, s, u, v, z ile uzants ve noktas olan harflerin gvde ykseklik (c1) lsdr. Kk harflerin alt uzant ls (c2), st uzant ls (c3) tr. Harfler Arasndaki Boluk (a) ki harf arasndaki boluk lsdr. Boluun deeri, yaz ykseklii veya izgi kalnlna gre deiir. Harf ve rakamlar arasndaki boluk, yazya daha iyi grnm kazandryorsa (a) ls yarya indirilebilir. Satr Aral Harf ve rakamlarn alt alta yazlmasnda, harflerin satr izgileri (tabanlar ) arsndaki mesafedir. Yaznn sklna veya seyrekliine bal olarak satrlar aras l olarak alnmtr. En fazla satr aral (b1), normal satr aral (b2) ve en az satr aral (b3) lsyle seilir. Kelimeler Arasndaki Aralk (e) Yazlarda kelimeler arasnda braklan aralktr. Yazlarn sklna bal olarak aralk ls daha byk alnabilir. Yaz Kalnl (d) Yaznn harf ve rakamlarnn izgi kalnldr. Yaz kalnl harf yksekliine bal olarak deiir. A tipi yazda 0,07.h ve B tipi yazda 0,1.h lsndedir.

Yaz eitleri Yazlar dik(standart) veya saa doru 15: lik a altnda(italik) olmak zere ikiye ayrlr. Standart yaz, A tipi ve B tipi olmak zere iki eittir. Burada yaznn fark izgi kalnlnn d/h iin 1/14 ve 1/10 olmasdr A tipi daha ince, B tipi daha kaln yazdr. 1/14 oran mikrofilm uygulamalarnda daha ok kullanlmaktadr. 1/10 oran daha kaln ve dolgun grndnden teknik resim izimlerinde kullanlr.

A Tipi yaznn boyutlandrlmas.

B Tipi yaznn boyutlandrlmas

Serbest Elle Yazma

Elle yaz yazlrken, kurun ulu veya mrekkepli kalem kullanlr. Kurun kalemin u sertlii F, HB veya B olmaldr. Yaz kalnl da izgi kalnlna gre seilmelidir. Mrekkeple yaz iin genellikle teknik izim kalemleri kullanlr. Bu kalemle yaz yazarken ucun dik tutulmas gerekir. Bu ekilde yaz yazmak zorlar. Bunun iin mafsall kalem adaptrleri kullanlr. Harf ve rakamlarn dzgn yazlabilmesi iin satr, byk harf ykseklii, kk harf ykseklii izgilerinden faydalanlr. Eik yazlarda 75: lik ann gsterilmesi gerekir.

ablonla Yaz Yazma

Yaz ablonlar 2,5-3,5-5-7-10-14 ve 20 mm harf yksekliklerinde, dik, eik ve A ile B tipi olmak zere standart hale getirilmilerdir. ablon yatay olarak kaydrlr. ablonla yaz yazarken, ablonun hareketi iin T cetveli, gnye veya izim aparatlarndan faydalanlr. ablonda kullanlacak kalem ucunun dik tutulmas gerekir. Byk ve kk harflerin yazlmasnda ablon ters evrilir. ablonla yaz yazarken, harf ykseklii, izgi kalnl ve kalem ucunun birbirine uygun olmas gerekir.

izgi
izgiler teknik resmin alfabesidir. Doru, eri eklinde, kesik veya srekli herhangi bir ekildeki balang noktasn bir biti (son) noktasyla birletiren ve uzunluu, izgi geniliinin yarsndan fazla olan bir geometrik ekil elemandr. Teknik resimde kullanlan izgilerin btnn kapsayan izgi eitleri emada gsterilmektedir. Bu standardn amac, teknik resimlerin dzenlenmesinde izgi bakmndan birlii salamaktadr. izimlerde izgi genilikleri ok geni, geni ve dar izgilerin genilik oranlar 4:2:1 dir. rnein ok geni izgi , 1mm, geni izgi 0,5mm, dar izgi 0,25mm olur. Bir izginin izgi genilii, btn izgi boyunca sabit kalmaldr.

Btn izgi tiplerinde izgi genilii d, teknik resim tipine ve byklne bal olarak aadaki seriden seilmelidir.
Elle izilen teknik resimlerde, izgi elemanlarnn uzunluklar yandaki izelgede Verilen deerlere uygun olmaldr. Srekli izgilerin dndaki izgilerde ekil ve biim bakmndan standart ller dikkate alnmaldr. izgiler llerek izilmezler. Kalem hareket ederken el becerisi ve gz ayar ile kesik kesik, noktal kesik, iki noktal kesik ve serbest el izgileri meydana getirilir.

izilen resimlerin gzel grnmesi, izgilerin zelliklerine uygun izilmesiyle salanr. Bunun iin dikkat edilmesi gereken balca hususlar unlardr;
izgi genilikleri, standartlarda belirtilen ekil ve geniliklerde olmaldr. izgi grubu, izilen resmin byklne gre seilmelidir. Btn resim, seilen izgi grubunun izgi geniliiyle tamamlanmaldr. izgiler standart genilikteki ularla izilmelidir. Kurun kalemle izimlerde srekli geni izgiler B veya 2B, dar izgiler H veya 2H ularyla izilmelidir. Kesik izgiler, mmkn olduu kadar eit aralklarla ve ayn genilikte izilmeli ayrca resim byklne uygun olmaldr. Paralel izgilerin aral, en az 0,7 mm deerinde olmaldr

Eksen izgisinin dolu ksmlar, birbirini kesmeli ve belirttikleri ana ksma ait ana izgiden 3-6 mm den fazla darya uzatlmaldr

Noktal uzun kesik izgilerin, birleme noktalarndaki durumlar ve izilme ekilleri rnekteki gibi olmaldr.

Daire yaylaryla dorularn birleme yerleri, birbirinin devam gibi olmal, Ke yapmamal ve teet birlemelidir

Kk apl deliklerin merkezlerinin belirtilmesinde, noktal kesik izgi yerine srekli dar izgi kullanlmaldr.

a) ki kesik izgi bir noktada birleiyorsa, izgi ksmlar birletirilir. Kesik izgi, ikinci bir kesik izgiden balyorsa izgiler kesimelidir b) Srekli izgiden sonra, kesik izgi devam ediyorsa, srekli ve kesik izgi arasnda boluk braklr c) ki kesik izgi, paralel olarak ok yakn izilirse (en az 2d) izgi ksmlar, birbirinden biraz kak izilmelidir d) Bir dairenin bir ksm srekli, bir ksm kesik izgi ise, kesik izgilerin balang noktalarnda boluk braklr e) Bir kesik izgi, baka bir kesik izgi veya srekli geni izgiyle kesiiyorsa, kesime noktalarnda boluk olmamaldr. Ayrca, kesik izginin, dolu ksmlar bir noktada birlemelidir. f) eitli yarapl yaylarn kesik izgilerle izimleri rneklenmitir.

Kesik iki noktal izgide ke birlemeleri ve izgi balanglar nokta veya bolua gelmemelidir

Grnlerde keler yaylarla yuvarlatldklarnda keye ait izgiler srekli dar izilir.

geometrik izim metotlar

Paralel Dorularn izilmesi

T Cetveli ve Gnye Yardmyla Paralel Dorular izmek T cetveli, masa zerinde kaydrlmak suretiyle yatay konumlu paralel dorular, Al konumda kaydrlarak eik paralel dorular izilebilir.

T cetveli zerinde gnye kaydrlarak dey (dik) ve 30:, 45:, ve 60: lik eik paralel dorular izilebilir.

T cetveli zerinde veya T cetveli kullanlmadan iki gnye ile 15: nin katlarnda eik paralel dorular izmek mmkndr.

Dorunun Dndaki Bir Noktadan Geen Paralel Doru izmek Gnyenin bir kenar paralel izilecek doruya ayarlanr. Dier gnye veya T cetveli ayarlanm gnyeye dayatlp sabitletirilir. stteki gnye noktaya kadar kaydrlarak bu noktadan geen doru izilir

Pergel Yardmyla Paralel Doru izmek Bir doru parasna dndaki P noktasndan geen paralel doru izmek iin; AB dorusu zerinde bir C noktas alnr. CP yarap olmak zere C merkezli R yay izilir. AB dorusu zerinde D noktas bulunur. D ve P merkezli R yarapl yaylarn kesitii E noktas elde edilir. P ve E noktalar birletirilerek AB dorusuna paralel doru izilir Doruya Belirli Uzaklktan Paralel Doru izmek Pergel, uzaklk ls (a) kadar alr. AB dorusu zerine iaretlenen C ve D noktalar merkez olmak zere iki yay izilir. izilen bu yaylara dtan gnye veya T cetveli yardmyla EF teeti izilir. Bylece AB dorusuna paralel doru izilmi olur