Bitki rts Iklim Iliskisi

Scaklk-Nem-IskRuzgar

Konu Semas
klim Bitki rts iliskisi

Scaklk

Nem

Ik

Rzgar

Trkiye klim haritas ve Bitki rts haritas uyum halindedir.

Dnyann tamamnda klim ve Bitki rts uyum halindedir.

Tundra Bitki rts Kutup klimi

l Bitki rts l klimi

SICAKLIK

Bitkilerin dayanabilecegi en yuksek ve dsk scaklk degeri

SICAKLIK
Scaklk steklerine Gre Bitkiler

Megaterm Bitkiler
*Yksek Scaklk isteyen Bitkilerdir. *Bu Bitkilerin Yllk ortalama Scaklk istekleri 20 derece zerindedir. Balca rnekler: Kestane(Castanea), Akasya(Acacia), Servi (Cupressus)

Mezoterm Bitkiler
*Orta derecede Scaklk isteyen Bitkilerdir. *Bu Bitkilerin Yllk ortalama Scaklk istekleri 15-20 derece arasndadr. Balca rnekler: Kavak(Populus), Grgen(Carpinus), Ihlamur(Tilia),

Mikroterm Bitkiler
*Dk scaklkla yetinen bitkilerdir. *Bu Bitkilerin Yllk ortalama Scaklk istekleri 0-15 derece arasndadr. Balca rnekler: Ladin(Picea), Saram(Pinus Silvestris) Hu(Betula)

Megaterm Bitkiler(Scaklk istegi Yksek)

Gmi Akasya(Acacia)

Fstk am (Pinus pinea)

Megaterm Bitkiler(Scaklk istegi Yksek)

Kestane(Castanea)

Karaaa (Ulmus campestris)

Megaterm Bitkiler(Scaklk istegi Yksek)

Kzlam(Pinus brutia)

Servi (Cupressus)

Mezoterm Bitkiler

Grgen (Carpinus) Aka Aa (Acer campestre)

Mezoterm Bitkiler

Ihlamur (Tilia)

Grgen (Carpinus)

Mezoterm Bitkiler

Dibudak (Fraxinus)

Nem

Nem

Bitkiler iin suyun kaynag Yagslar ve Havann Nemidir. Yags ve Nemlilik sartlar bitkilerin i ve ds yaplarnn sekillenmesini saglar. Bitki Trlerinin daglsnda En nemli faktr Bitkilerin Suya olan istekleridir.

1 ve 2 numaral resimlerde Nem yeterli olduu iin bitki rts yaygndr.

3
3 numaral resimde Nem yetersizliinden dolay Bitki rts geliememitir.

Nem

Bitkiler Terleme yoluyla su kaybeder. Havadaki nem miktar ne kadar artarsa bitkilerin nem ihtiyacda ayn oranda azalr.

Bitkiler Kuraklkla mcadele iin daha ok su toplamaya alsrlar.Bunun sonucunda kk,Gvde ve yaprakta esitli Fizyolojik degismeler olur.

Nem konusundaki Metotlar

Bir sahada yagslarn Nem,Buharlasma ve terleme olaylar ile olan baglantlar ortaya koyabilmek iin metotlar olusturulmustur. BASLICALARI:

THORNTHWATE YNTEM

Bu Metot yagsla Evapotranspirasyon ve scaklkla Evapotranspirasyon arasndaki arasndaki iliskiye dayanr. BU METODUN FORML:
S: Yllk Su fazlas d: Yllk Su noksan N: Yllk Su Evapotranspirasyon

THORNTHWATE YNTEM

Yagsn rnek: Evapotranspirasyo ndan srekli fazla Urfada, oldugu yerlerde toprak daima s=193mm doymus haldedir. d=770 mm Buna gre bu n= 1030 mm dir. blgenin iklimi Nemlidir.Buna bagl olarak bitki

Thorntwaite Metoduna Gre Snflandrma Tablosu

Ya Tesirlilik indisi klim Tipi Bitki Topluluu

100 >
80-100 60-80

ok Nemli
Nemli Nemli

ok Nemli Orman
Nemli Ormanlar Nemli Ormanlar

40-60
20-40 0-20 (-20) - (0) (-40) - (-20) (-40) <

Nemli
Nemli Yar Nemli Kurak-Az Nemli Yar Kurak Kurak l

Nemli Ormanlar
Nemli Ormanlar Yar nemli orman Aal Stepler Step Bitk. Topl. l Bitki Topl.
<<<>>>

DE MARTONNO METODU

Yllk ortalama yags ile tutar ve yllk ortalama scaklk arasndaki iliskiye gre yllk kuraklk indisini bulmak iin kullanlr. Bitki ve klim kusaklarnn

Formuln Son hali

P =Yllk Yags Miktar(mm) T=Yllk ortalama Scaklk

DE MARTONNO METODU
ndis 5< 5 10 l kliminin hkm srd yerlerdir.Bitki rts,kurakl dikenli bitkilerdir. Yar kurak iklimlerin hkm srd yerlerdir.Step bitki topluluu yaygndr

10 - 20 20 >

Yar kurak ve Nemli iklimler arasndaki gei sahalardr. Nemli iklimler Hkm srer.ok gelimi ormanlar vardr.

Konyada;
T=11,5 t=23 Derece (Austos)

P=315mm
p= 3 mm (Austos)

Konyann ndisi= 7,8 dir.

KPPEN YNTEM

FORML Kppenin formlnde *Yllk Scaklk *Yllk yags tutar *Aylk scaklk Miktarlar *Yagsn yl ii dagls r= Yllk yas(cm)
t= Yllk ort. Scaklk

Bu yntemin en nemli zelligi ayrms oldugu byk iklim kusaklar ve bitki kusaklarnn uyum gstermesidir.

Erinc Metodu

ndis Tablosu

Yllk ve Aylk Scaklk ortalamalarnn yannda,ortalam a max scaklk degerlerinide kullanmstr.

Kurak Yar Kurak Yar Nemli Nemli ok Nemli

<8 8-23 23-40 40-55 >55

l Step Park grnml kuru orman Nemli Orman ok nemli Orman

Bitkiler Su isteklerine Gre 4de ayrlr.

Su steklerine Gre Bitkiler

Kurakl Bitkiler (Kserofit)

Orta Derecede Su isteyen Bitk.

Nemcil Bitkiler (Higrofit)

Su Bitkileri

Kurakl(Kserofit) Bitkiler

Su istekleri en az olan bitkilerdir. l ve Step gibi kurak sahalarda yaylrlar. Yagsn az ve Buharlasmann fazla oldugu yerlerde bulunurlar
Buharlasmay azaltmak iin de

Bu bitkiler su ihtiyaclarn karslayabilmek icin cok derin ve yaygn bir kk sistemine sahiptir.

Kurakl Bitkilere rnekler

Kzlam (Pinus brutia)

Fstk am (Pinus pinea)

Kurakl Bitkilere rnekler

Hu (Betula)

Servi (Cupressus)

Kurakl Bitkilere rnekler

Gmi Akasya (Acacia)

Orta Derecede Su isteyen Bitkiler

Kurakl Bitkiler kadar susuzluga dayanamayan,n emcil bitkiler kadar su istemeyen bitkilerdir. Daha ok Kurak ve Nemli iklim sahalar

Sar am (Pinus silvestris )

Orta Derecede Su isteyen Bitkiler

Tyl Mee (Quercus pubescens)

Kara Aa (Ulmus)

Nemcil (Higrofit) Bitkiler

Su stekleri en yksek olan bitkilerdir. Yeryznde en genis sahalara yaylms bitkilerdir. Yetistikleri sahalarda suyun bol olmas kklerinin fazla derinlere gitmesini gerektirmez.

Fazla Suyun yaratacag zararlardan dolay terleme yzeyleri olan yapraklar byk ve genistir. En yaygn olduklar sahalar Nemli Ekvatoral Sahalardr.

Nemcil (Higrofit) Bitkiler

St (Salix)

Kzlaa (Alnus)

Nemcil (Higrofit) Bitkiler

Ladin (Picea)

Fndk (Corylus)

Nemcil (Higrofit) Bitkiler

Kavak (Populus)

Mumula (Mespilus germenica)

Su Bitkileri

Su iinde yetisen bitkilerdir. Kkleri ya hi yok yada ok az gelismistir. ok sayda yaprak ihtiva ederler Durgun sularda

Nilfer(Nymphaea)

Sucul(Higrofit) Bitkiler

Su Papatyas

Nilfer(Nymphaea)

Su Papatyas

Isk

Isk

Dnyamza gelen sk enlemden dolay her yere farkl ayla gelir. Ekvatordan kutuplara dogru gidildikce gneslenme sresi giderek artar. Her bitkinin gneslenme sresi farkldr.

Bitki iin en uygun scaklk degerine Optimum scaklk denir. Bitkilerin gneslenme sreleri olgunlasma sreclerini nemli derecede etkiler. Mesela,Bugday Orta kusakta ortalama 200 gnde olgunlasrken,skandin

Olgunlasma Sresi: 120-150 Gn

Olgunlama Sresi: Ortalama 200 gn

Rzgar

Rzgarn Bitkileri Etkileme sekilleri

Rzgarn Etki ekilleri

iddeti

Esme Yn

Esme Sresi

Rzgarn Siddeti

Siddetli Rzgarlarn estigi yerlerde dallar,ince gvdeler krlr,filizler kopar,agaclar bir yana yatar ve sekilleri

Rzgarn Siddeti

Rzgarn etkisiyle yana yatan bir agac

Rzgarn estigi ksmda dallar krlms ve ortadan kalkmstr.Rzgarn estigi taraf kurumustur.Diger ksm ise yesildir.

Nemli yamaclar Bitki rts bakmndan daha zengin olur

Nem tasyan Rzgarlar Bitki rtsnn geliiminde nemli katklar saglar.

Mesela lkemizde D.Karadeniz Kylarna gelen Nemli Rzgarlar burada Gr bitki rtsnn olusmasn saglamstr.

Rzgarlar kar rtsnn savrularak bir yerde toplanmasn salayabilirler. Bitkiler zerinde agrlk yapan kar rts bitkilerin egilmesine neden olur.

Aalar fidan haldeyken kar rtsnn gvdeye bask yapmas sonucunda Pala Gvde oluur..

www.cografyami z.net