KMYASAL BALAR HDROKARBONLAR ALKOLLER VE ETERLER ALDEHT VE KETONLAR KARBOKSLL ASTLER VE ESTERLER KARBONHDRATLAR ALFATK AMONYAK TREVLER VE AMNLER

AIKLAMALAR

 KMYASAL BALAR
YONK BA KOVALENT BA MOLKLLERN POLARLII MOLEKL GEOMETRLER HBRTLEME KURAMI LE MOLEKL GEOMETRLER REZONANS METALK BA

A RGS
YONK BLEKLER MOLEKL YAPILI BLEKLER

KMYASAL BA ETLER
YONK BA: yonik ba, metal atomlar ile ametal atomlar arasnda oluan kimyasal badr. Metallerin iyonlama enerjisinin dk, ametallerin (soygazlar hari) elektron ilgilerinin yksektir. Bu iki grup arasndaki bileiklerin byk ounluunda, metalden ametale elektron aktarmna dayanan iyonik ba grlr. Iyonik ba modelinde, metal atomunun elektron vererek pozitif; ametal atomunun da verilen elektronlar alarak negatif iyonlara dnr. 1A ve 2A grubu metallerinin ametellerle yapt iyonik bileiklerde iyonlar oktet ve dublet kuralna uyarlar. rnein; Sezyum (Cs) ve klor (CI) dan CsCI oluumu: Cs, iyonlama enerjisi ok dk olan bir alkali metaldir. Klor da elektron ilgisi ve elektronegatiflii yksek olan bir halojendir

Kimyasal Ba (animasyon)

KOVALENT BALAR Kovalent ba, ametal-ametal ve yarmetal- ametal atomlar arasnda gerekleir ve elektron ortaklna dayanr. Kimyasal ba oluumuna atomlarn tm elektronlar deil, yalnzca deerIik elektronlar katlr. Yar dolu deerlik orbitalleri, tam dolu olacak ekilde ba yapmaya alr. Bir kovalent ba, zt spinli iki elektrondan oluur. Zt spin, atomun molekl iinde daha dk enerjili (daha kararl) olmasn salar. Her ba, enerji aa kararak oluur. Ayn cins atomlardan oluan molekller elementel molekllerdir. Bylesi molekllerde ekirdekleri balayan elektron bulutu, ekirdekler evresinde simetrik biimde dalmtr. Ayn ekirdeksel yaplar balayan ba, "apolar kovalent ba" denir H. N. CI. P. S gibi elementel molekllerde atomlar apolar kovalent ba ile balamaktadr.

Farkl cins atomlarn balanmasnda iki ekirdek arasndaki yk dalm. simetrik deildir. Elektron ifti iki ekirdekten birine daha yakndr. Yani elektron iftleri, iki ekirdek arasnda ortaklalmaktadr; balaycdr; ama bir atomdan dierine transfer edilmemitir. Bylesi kutuplanm kovalent balara "polar kovalent ba" denir. Byle bir ba, kovalentlik ile iyoniklik arasnda bir badr Polar balarn pozitif ve negatif yk merkezleri (+) ve (- )' ye ynlenmi bir vektrle belirtilir. Molekl, bir btn olarak elektrike ntraldir; ama moleklde elektrik yk dalm asimetriktir.

http://www.ekimya.com/swf.php?file=baglar
NOT: ki atom arasndaki elektronegatiflik fark bydke ban polarl (dipolmomenti de byr. Elektronegatiflik fark 1.7 den byk olan atomlar arasndaki kovalent balarn ou, iyonik nitelik tar (HF, bu genellemenin dndadr.)

MOLEKLLERN POLARLII ki atomlu bir molekllerde molekl ayn cins iki atomdan olumusa apolar bir molekldr. Molekl farkl iki atom ieriyorsa hem molekl ii ba polardr; hem de molekl da kar polardr (dipol momenti vardr); elektriksel alanda ynlenir kiden ok atom ieren molekllerde bileik molekllerindeki her kovalent ba, elektronegatiflii dk olandan yksek olana doru ynlenmi vektrel bir byklk gibi dnlebilir. Bu vektrlerin bileikleri sfrsa, yani molekldeki vektrler simetrikse molekl apolardr

MOLEKL GEOMETRLER Molelekl geometrileri,deerlik elektron iftlerinin itmelerine dayanan bir modelle tasarlanabilir. Bu modele gre, her molekln bir merkez atomu (moleklde en ok ba yapabilen atom) vardr, dier atomlar bu merkeze birli, ikili ya da l bir kovalent bala balanmtr. Molekl geometrisini, sigma balar (iki atom arasnda oluan ilk kimyasal badr) ile serbest elektron iftlerinin says belirler. Pi balar (iki atom arsnda oluan ikinci ve nc kimyasal balar) geometride etkili deildir. Merkez atomu evresindeki elektron iftleri, birbirlerinden olabildiince uzak duracak alara, yani elektron iftleri arasndaki itmeleri en aza indirebilecek alara yerleir. Bu dncenin nda bir molekln geometrisi ngrlebilir. Merkez atomu evresinde iki tip deerlik elektron ifti olabilir: kovalent ba yapm elektron iftleri, ba yapmam elektron iftleri (serbest elektron ifti). Merkez atomu evresinde tm deerlik elektron iftleri ba yapm ise; geometrik ekiller aadaki gibidir.

Merkez atomu evresinde bir elektron ifti ba yapmam ise, molekln geometrisi gen piramit, iki elektron ifti ba yapmam ise, molekln geometrisi krk izgi eklindedir

Ba yapmam elektron iftleri, ba yapmlara gre daha "oynak"tr. Nitekim serbest elektron iftleri arasndaki itme, ba yapmlara gre daha fazladr. Bu nedenle HO moleklndeki H-O-H as 109.5 den daha dk 104.5 dir. Sonu olarak HOH, krk izgi eklindedir.

HBRTLEME KURAMI LE MOLEKL GEOMETRLER: Hibritleme ; merkez atomdaki deerlik orbitallerinin kaynaarak edeer orbitaller oluturmasdr. rnein; CH moleklnn oluumu: Merkezi atom olan karbon atomu iin; Temel durum: 1s 2s 2p Uyarlm durum: 1s 2s 2p eklindedir. (Hidrojen atomlar, karbon atomunun 2s ve 2p orbitallerine balanm ise C - H balar zde uzunlukta ve zde ba enerjisinde deildir. nk 2s ve 2p orbitallerinin enerjileri yakn; ama ayn deildir. Yine bu durumda molekldeki hidrojen atomlar arasnda 90 lik alar olmaldr; nk 2p orbitalleri (2px' 2py. 2pz) birbirine diktir. Deneysel gerekler, bu varsaymlarla uyumamaktadr.) Deneyler, CH moleklnde 4 (C - H) bann ayn uzunlukta, 2s ile 2p nin enerjisi arasnda ayn ba enerjisinde olduunu, moleklde tek bir tipik a (109.5) bulunduunu gstermektedir. Bu durum ancak hibritleme kuram ile aklanabilmektedir. Bu kurama gre; 1. Hibrit balar, sigma ba niteliindeki kovalent balardr. Pi balar hibrit balar deildir. 2. Her molekl, genel olarak, bir merkez atomuna baka atomlarn baland kararl bir kmedir. Molekllerin oluumu ve biimi, atomlardaki deerlik orbitallerinin kaynaarak hibrit orbitalleri oluturmalaryla aklanr. 3. Merkezi atomunda ka deerlik orbitali kaynayorsa ayn sayda hibrit orbitali oluur. 4. s ve p orbitalleri arasnda farkl hibritleme olabilir: sp, sp , sp. Hibritlemeye d orbitalleri de katlabilir. Bunlarn en nemlileri spd ve spd hibritleridir.

Bu kuramlara gre CH moleklnde merkezi atom karbondur ve moleklde hidrojenlerin baland, birbirine edeer 4 ba bulunmaktadr. Kaynamay salayan merkezi atomun bir tane s tane p orbitalidir. Hibrit orbitalleri kaynamaya katlan orbitallerin cins ve saylar ile belirtilir. Buna gre CH molekl 4 adet sp hibriti oluturmutur. Bu drt edeer hibrit orbitalinin herbiri bir dzgn drtyzlnn (tetraedral) kelerine doru ynlenmitir. Hibrit orbitallerine de hidrojen atomlar balanarak metan oluur. Bu nedenle metan moleklnde ba orbitallerinin, karbondaki sp hibrit atomik orbitalleri ile hidrojen atomlarnn 1s orbitallerinden olutuu sylenebilir. Metan Molekl

ki ekirdei dorudan doruya balayan temel baa sigma ba denir. CH de C - H balar, ayn zamanda sigma balardr. Buna gre CH de 4 adet sigma ba vardr. sp hibritlemesi; H0 ve NH bileiklerindeki ba alarn da aklar. Bu molekllerde ba alar, dzgn drtyzl asna (109) olduka yakndr (suda 104.5; amonyakta 107). yleyse suda oksijen, amonyakta da azotun sp hibritleri oluturur.

(Eer iki hidrojenin 1s elektronlar oksijenin 2p orbitallerine balanm olsayd; p orbitallerinin birbirine dik olmalar nedeniyle sudaki ba as 90 olurdu. Ama bu a dik deil 104.5 dir.) H0 daki oksijen atomunun 2s ve 2p deerlik orbitallerinden oksijen atomu etrafnda drt sp hibrit orbitali oluturulur. Bunlardan iki tanesi doludur; (bunlar ba yapmaya katlmayanlardr); dier ikisi yar doludur ve bunlara birer hidrojen atomu balanr. Bu durumda drt sp hibrit orbitalinden 2'si edeerdir. sp hibritlerinin drd edeer olmad iin H0 deki a dzgn drtyzlnn karakteristik asndan biraz sapar. Burada ba yapmayan iki ift elektronun, ba elektronlar zerinde itici etkisi ba asn kltr.

NH moleklnde de durum ayndr. Ancak NH moleklnde azot atomunun 2s ve 2p deerlik orbitallerinden oluan drt sp hibrit orbitallerinden bir tanesi doludur (ba yapmna katlmaz), dier yar doludur ve bunlara birer hidrojen atomu balanr. Bu durumda drt sp hibrit orbitalinden 3' edeerdir. sp hibritlerinin drd edeer olmad iin NH deki a dzgn drtyzlnn karakteristik asndan biraz sapar. Burada ba yapmayan bir ift elektronun, ba elektronlar zerinde itici etkisi H0 moleklne gre daha az olur. Bu sebeple su moleklnde ba as 104.5; amonyakta ise 107 dir ve dzgn drtyzlnn ba asndan (109) daha kktr. sp hibritlemesinde, merkez atomu evresinde zde nitelikte hibrit orbitali ( sp) oluur. Merkez atomu evresindeki elektron iftini en uzaa savuran a 120 dir. sp hibritlemesinde, merkez atomu evresinde zde nitelikte iki hibrit orbitali (iki sp) oluur; bunlarn herbiri de zt spinli iki elektron iftini en uzaa savuran a 180 dir.

Hibritleme ve hibrit orbitalleri (animasyon)

Merkez atomunun hibrit tipi ve hibritin geometrisi:

(Merkez Atomu (A) zerinde Serbest Elektron ift Bulunan Molekllerin ekli ve Hibriti)

Metalik Ba ve Metalik Katlar Video - 1

yonik Katlar Video - 2

Hidrojen Ba (animasyon) Su Molekl ve Hidrojen Ba (animasyon)

 HDROKARBONLAR
ALKANLAR ALKANLARIN ADLANDIRILMASI ALKANLARDA ZOMER ALKANLARIN ELDE EDLME YNTEMLER ALKANLARIN ZELLKLER ALKENLER ALKENLERN ADLANDIRILMASI ALKENLERN ELDE EDLME YNTEMLER ALKENLERN ZELLKLER ALKNLER ALKNLERN ADLANDIRLMASI ALKNLERN ELDE EDLME YNTEMLER ALKNLERN ZELLKLER ASETLEN AROMATK HDROKARBONLAR

 ALKOLLER VE ADLANDIRILMASI

ALKOLLERN ELDE EDLME YNTEMLER

ALKOLLERN ZELLKLER POLALKOLLER ETERLER VE ADLANDIRILMASI ETERLERN ELDE EDLME YNTEMLER VE ZELLKLER OKSJENL AROMATK BLEKLER

 ALDEHTLER VE ADLANDIRILMASI KETONLARIN ELDE EDLME YNTEMLER ALDEHTLERN ZELLKLER KETONLAR VE ADLANDIRILMASI KETONLARIN ELDE EDLME YNTEMLER

 KARBOKSLL ASTLER KARBOKSLL ASTLERN ADLANDIRILMASI KARBOKSLL ASTLERN ZELLKLER NEML ORGANK ASTLER

OPTK ZOMER
AROMATK ASTLER ESTERLER YALAR SABUNLAR DETERJANLAR

 KARBONHDRATLAR MONOSAKKARTLER DSAKKARTLER

POLSAKKARTLER

 ALFATK AMONYAK TREVLER AMNLER AMTLER AMNO ASTLER

PROTENLER

NOT: SUNU DEMO OLDUU N VDEO VE ANMASYONLAR AILMAMAKTADIR.

DEMO PROGRAMDA SADECE KMYASAL BALAR KONUSU BULUNMAKTADIR.

DER TM MFRADAT KONULARININ DA YER ALDII PROGRAM CRETLDR. VE TAMAMI 50 YTL DR. LETM: e-posta: alikasim55@hotmail.com Tel: 0533 452 0002 Web: www.derskimya.tr.gg