You are on page 1of 10

Karl Heinrich Marx (okunu u: Karl Haynrih Marks) (5 May s 1818 Trier - 14 Mart 1883 Londra) 19.

yzy lda ya am filozof, politik ekonomist ve devrimci. Komnizmin kuramsal kurucusudur. Birok politik ve sosyal konuda fikri olmakla beraber, en ok Komnist Manifesto'nun (1848) giri cmlesinde zetledi i tarih analiziyle tan n r: " imdiye kadarki btn toplumlar n tarihi, s n f sava mlar tarihidir."Marx, btn s n fl toplumlarda oldu u gibi kapitalizmin de kendini yok etmeye yol aacak isel dinamikler bar nd rd na inan rd ; onun d ncesine gre, nas l ki kapitalizm eskimi feodalizmin yerini ald ysa, s n fs z bir toplum olan komnizm de "devletin proletaryan n devrimci diktatrl nden ba ka bir ey olmad " siyasal gei srecinden sonra onun yerini alacakt r

Proleterya:Tamam yla mlksz olan ve bu yzden emeklerini, kar l nda zorunlu geim aralar edinmek iin burjuvalara satmak zorunda kalanlar s n f . Bu s n fa proleterler s n f , ya da proletarya denir. Sosyalizm Nedir? Sosyalizme inananlar, retim aralar zerindeki zel mlkiyetin kamu mlkiyetine gemesi ile tm sorunlar n zmlenece ini iddia etmiyorlar. Sosyalizm, ne eytanlar mele e dn trecek, ne de cenneti yeryzne indirecektir. ddia edilen ey, sosyalizmin kapitalizmin byk ktlklerine are bulaca , smry, sefaleti, gvensizli i, sava ortadan kald raca ve insanlar iin daha byk bir refah ve mutlulu un kap lar n aaca d r. Sosyalizm, kapitalizmin y rt klar n n yamanarak dzeltilmesi de ildir. Sosyalizm, devrimci bir de i me, toplumun bsbtn farkl bir izgide yeniden kurulmas demektir. Bireysel kar iin bireysel aba yerine, ortakla a yarar iin ortakla a aba olacakt r.

Kuma , para kazanmak iin de il, insanlara giysi sa lamak iin yap lacakt r, btn teki mallar da yle. Kullan m iin yap lacak planl retimin herkese her zaman i sa layaca bilinmesi ile, insanlar n iindeki ekonomik depresyon, i sizlik, yoksulluk ve gvensizlik duygusu kaybolacak, bunun yerini ekonomik gvenlik duygusu alacakt r. Kar pe inde ko anlar n, fazla mallar n satabilecek ve fazla sermayelerini yat rabilecek d pazar avc l ndan do an emperyalist sava lar son bulacakt r, nk art k ne fazla mal ne de fazla sermaye olacak, ne de gzn kar h rs brm sermayeciler. retim aralar zel ellerde olmad iin toplum, art k i verenler ve i iler diye s n flara blnmeyecektir. Bir insan ba kas n smrmeyecek, onun eme inden kar sa lamayacakt r. K sacas , lke bir avu insan n mal olmaktan kacak ve btn halk n mal olacakt r ve %100 halk taraf ndan ynetilecektir.

STAL N:Bir Tiran n Do u u

Yeni Ekonomi Politikas (New Economic Policy) Rus ekonomisini k ten kurtarmak amac yla Lenin taraf ndan ortaya konan ekonomik politikad r. Baz zel i letmelere izin verilerek, NEP sayesinde kk i letmelerin kapitalizmde oldu u gibi kar mant yla devam etmesini ieren politikada sosyalist devlet, bankalar , byk sanayi kurulu lar n ve d ticareti tekel olarak kontrol etmeye devam etmi tir. NEP, Sovyetler Birli i Komnist Partisi 10. Kongresinde kararla t r lm ve resmi olarak 21 Mart 1921 tarihinde yrrl e girmi tir. Bu kararla kyllerden zorla al nan fazla tar msal rn al m durdurulmu , bunun yerine rn zerinden vergi al nmaya ba lanm t r. Sanayi kurulu lar yla ilgili ek kararlarla politika netle tirilmi tir. Bunu yaparken rn sat fiyat ndan %10 vergi devlete verilecekti.

Asl nda bu uygulama tekrar piyasa ekonomisine dn anlam na gelmekteydi. steyenin kk i letme amas na imkn tan nd . Para tekrar de er kazand ve i i maa lar ayn olarak de il para ile denmeye ba lad . Rus Sava ko ullar nda s k i i disiplini yznde ask ya al nan baz i i haklar ve i ilerin sendikal haklar geri verildi ve al ma saatleri azalt ld . Kapitalizmde yayg n olarak grlen piyasa ekonomisini a r t ran uygulamalara ra men sosyalist devlet a r sanayi kurulu lar , ula m, bankac l k ve d ticaret alanlar ndaki tekelini elden b rakmam t r.

Yoshihiro Francis Fukuyama, 1952 y l nda Chicagoda do mu tur. Lisans n ; doktoras n da Harvard niversitesinde yapm t r. ABD D i leri Bakanl nda Politika Planlama Dairesinde Ortado u uzman ve Genel Direktr Yard mc s olarak al m t r. 1981-1982 y llar ndaki M s r- srail Gr melerine ABD heyeti yesi olarak kat lm t r. Fukuyama, 2005 y l n n Temmuz ay itibariyle Johns Hopkins niversitesinde uluslararas iktisat politikas retim yesi olarak grev yapmakta ve The American Interest Dergisinin yay n kurulu ba kanl n yrtmektedir. Jacques Derrida, 15 Temmuz 1930 El-Biar'da, (Cezayir) do du; 8 Kas m 2004'te Paris'te ld.Frans z bir filozof, edebiyat ele tirmeni ve Yap skmclk olarak bilinen ele tirel d nce ynteminin kurucusudur. Pariste Ecole Normale Superieurde ve Sorbonne niversitesinde okudu. 1970 lerden itibaren Paris ve ABDdeki Johns Hopkins, Yale, Harvard, Kaliforniya niversitelerinde akademik kariyerini srdrd Yap skmclk denilen Derridac yntem, yani metnin derin yap lar n ayr t rmay hedefleyen yntemsel yakla m edebiyat kuram , dilbilim, felsefe, hukuk, sosyoloji, kltr kuram , mimarl k gibi disiplinler ba ta olmak zere birok alanda yeni a l mlar getirdi.Onun al malar kktenci bir ekilde, Platondan gnmze e itli ve kar t e ilimlerle gelmi olan metafizik felsefenin sorgulanmas ve byle bir sorgulama nda rne in Marks, Freud ya da Nietzsche gibi d nrlerin yeniden de erlendirilmesi olana n sa lad .

nl Frans z d nr Jacques Derrida, Marx n Hayaletleri (Specters of Marx, Routledge, 2006) adl al mas nda, Marx n kapitalizm ve modern toplum zmlemesinin bugnn dnyas n ve sorunlar n hem anlamam z hem de de i tirmemiz iin ok nemli bir kaynak oldu unu nerir. Bugnn dnyas n anlama ve de i tirme zerine yapt m z zmlemelerin ve tart malar n iinde her zaman Marx n hayaletleriyle kar la r z. Marx n hayaletleri bize bugn ele tirme ve yeniden yap lanma olana n veren ikazlar sunar. Marx n hayaletleri bu ikazlar yla da bize Marxa olan borcumuzu srekli hat rlat r. Bu ikazlar ok katmanl d r; (a) dnyaya bak m z belirleyen temel felsefi ilkenin do ruyu bulma de il, aksine adaletli olan yaratma abas olmas (b) tarihin geli imine salt ilerleme temelinde de il, ayn zamanda emek-retimzgrlk ve insani kalk nma temelinde de bakmak, ve (c) e itsizlik, yoksulluk ve yoksunluk yarat c ve farkl kimlikleri d lay c ynetim mekanizmalar na kar mcadele etmek. Bu ok katmanl ikazlar birbirleriyle ba layan ortak paydaysa, yntemsel dzeyde, ele tirel ve tarihsel bir bak a s yla dnyay sadece anlama de il, e zamanl olarak de i tirme abas d r. Ve bylece ba ka bir dnya olanakl d r iste i ve d ncesini gerekli e dn trme giri imidir.

Kat olan her ey buharla yor, kutsal olan her ey dnyevile iyor ve en sonunda insanlar ya am n gerek ko ullar yla ve di er insanlarla ili kileriyle yzle meye zorlan yor. Modern burjuva toplumu, bylesine kudretli retim ve mbadele aralar n biraraya getirmi olan toplum, yeralt glerini kontrol edemez bir bycye benziyor. Toplumlar stesinden gelemeyecekleri sorunlar gndeme getirmezler. e fiilen ba lar ba lamaz emek onun olmaktan km t r ve bunun iin de bu eme in imdi i i taraf ndan sat lmas szkonusu olamaz. Dnyay anlamak yetmez, onu de i tirmek gerekir. nsan do aya ne kadar yabanc la rsa o kadar toplumsalla r, ne kadar toplumsalla rsa da o kadar kendine yabanc la r. nsanlar n maddi ya am ko ullar n belirleyen onlar n bilinleri de ildir, bu maddi ko ullar onlar n bilinlerini belirler. Cehalet, ayr cal kl s n f n ustaca kulland bir silaht r. Cehenneme giden yollar iyi niyet ta lar yla d elidir. Kapitalizm, glgesini satamad a ac keser.

You might also like