You are on page 1of 19

VİRAL

ENFEKSİYONLARDA

TANI
Virolojide laboratuvar tanısı gerektiren
durumlar şunlar olabilir:
 Hastanın tedavisinin devamını etiyolojik
tanı etkileyecekse,
 Olayın kesin açıklanmasına ilişkin
epidemiyolojik bir merak varsa,
 Bilimsel incelemeler ve araştırmalar
çerçevesinde kesin tanı gerekiyorsa
virolojik tanı, temelde farklılık gösteren üç
yöntemle yapılır.
1-) Virüs kültür ve izolasyonu

2-) Serolojik tanı

3-) Direkt tanı


Virusların Laboratuvar Tanısı

Tanı şekli Yöntem Saptanan Olumlu ve


olumsuz
yönleri
İzolasyon Hücre İnfeksiyozite Yavaş,
kültürlerinde Patojenite duyarlı
üretmek vs. yöntemler.
Direkt Tanı Elektronmikro Virus Hızlı, fakat
skobisi EIA, partikülü daha az
IF vs. In-situ Antijen duyarlı.
veya filtre
Genom
hibridizasyon
Seroloji EIA, IF, RIA Antikor Retrospektif
vs.
1-) KÜLTÜR VE İZOLASYON

 Viral tanıda altın standarttır.


 Virusun replikasyonunun zaman alması ve
laboratuvar çalışanlarının enfeksiyon riski altında
olmaları gibi nedenler bu yöntemin dezavantajıdır.
Muayene maddesinden aranan virusa duyarlı bir
konağa ekim yapılarak virusun varlığı,
enfeksiyözite ve patojenitesinin gösterilmesiyle
saptanır. Konakta bazı değişimlerin vaya hastalık
belirtilerinin ortaya çıkması virusun varlığını
kanıtlar.
A) Kültür;

 Viruslar yapay besiyerinde üreyemediklerinden, hücre


kültüründen veya başka bir canlı sistemde üretilmeleri
gerekir, bunlar;
 a.1) Embriyonlu tavuk yumurtası, kabakulak ve influenza
viruslarının üretilmesinde sık kullanılır.
 a.2) Deney hayvanları ( Günümüzde yerini büyük ölçüde
hücre kültürüne bırakmıştır.)
 a.3) Hücre kültürü; hücrelerde yuvarlaklaşma, dev hücre
oluşumu ve stopatik etki oluşturur. Stopatik etkinin
görünümü, sıklıkla, virusun kabaca ayırt edilmesi için
kullanılır.
B) İzolasyon;

Kültürde üreyen virusun kesin olarak


tanımlanması için ek testler yapılır.

 1) Morfolojik inceleme; elektron mikroskobisiyle


yapılır.
 2) Serolojik yöntemler; virusu kesin olarak
tanımlamak için şu serolojik tetkikler kullanılır:
 2. a) Nötralizasyon; hücre kültürü ortamından
elde edilen bilinmeyen bir virus ile bilinen
antikorun karşılaştırılmasıyla gerçekleştirilir.
 2. b) Hemadsorbsiyonun inhibisyonu, enfekte hücrede
hemadsorbsiyona neden olan bir virusun tanımlaması
amacıyla kullanılır. Antikorun virus ile reaksiyona
girdiğini gösterir ve virusun tanımlanmasını sağlar.
 2. c) Sitopotojenik etkinin engellenmesinin inhibisyonu;
hücre kültürünün, normalde sitopatojenik etki oluşturan
bir başka virus tarafından enfekte edilmesini engellemiş
olan virusun belirlenmesini sağlar.
 2. d) Doğrudan immünofloresans; hızlı sonuç veren bir
yöntemdir.
 2. e) İmmünelektron mikroskobisi; örneğin herpes
viruslar gibi viruslar bu yöntemle tanımlanır.
Muayene maddesinin
alınması ve taşınması
 Muayene maddesinin seçimi; hastalığa ve
bulunması tahmin edilen virusa göre değişir.
 Virus çoğalması klinik belirtilerden önce
gerçekleştiği için muayene maddesinin erken
alınması önemlidir.
 Virusların muayene maddesinde genelde az
sayıda olmaları nedeniyle yeterli miktarda
olabildiğince steril muayene maddesi alınmalıdır.
 Muayene maddesi soğukta ve hızlı bir şekilde
laboratuvara ulaştırılmalıdır.
 Maddenin kuruma riski varsa transport besiyeri
kullanılmalıdır.
 Muayene maddesi laboratuvara gönderilmeden konu ile
ilgili laboratuvar bilgilendirilmeli.
 Muayene maddesi konağa ekim yapmadan önce
içerebileceği bakterilerin antibiyotikler, santrifüj ve
filtrasyonla uzaklaştırılması gerekir. Bazı durumlarda
örneğin ultrasantrifügasyonuyla vrusların çoğaltılması
da denenebilir.
 İstisnalar dışında izolasyon yöntemiyle yalnızca olgun
ve enfeksiyöz viryonların üreyebildiği buna karşın hücre
içindeki latent virusların üretilmediği
unutulmamalıdır.Yani latent dönemde tanıda izolasyon
olanaklı değildir.
2-) SEROLOJİK TANI
 Virus enfeksiyonu humoral bağışıklığa yol
açtığında oluşan antikorlardan serolojik tanı
amacıyla yararlanılır.

 Kan örnekleri, hastalığın olabildiğince başında


ve bundan 2- 3 hafta sonra alınmalıdır.

 Serolojik bulguları yorumlarken enfeksiyonun


yeni bir enfeksiyonmu yoksa ilgili virusla ilişkili
eski bir enfeksiyonmu olduğuna karar vermek
için iki kriter kullanılır.
 - IgM’ lerin saptanması, ( IgG olmaksızın)
geçirilmekte olan yeni bir enfeksiyonun kanıtıdır. Kan
örneğinin geç alınması durumunda, IgG ve IgM’ lerin
eş zamanlı gösterilmesi yeni bir enfeksiyonu işaret
eder.
 - Hastalık seyri sırasında, IgG titresinde 10- 14
içinde en az dört kat artış ve daha sonra aynı oranda
büyük düşüş görülmesi önemli bir kanıt olarak kabul
edilmelidir. IgM’ ler, spesifik olarak insan IgM’ lerine
karşı hazırlanmış bir bağışık serumların kullanıldığı
bir EIA testi olan Capture- test ile saptanmaktadır.
Serolojik tanıda
yöntemler;
1) Hemaglütinasyonun inhibisyonu
2) Kompleman birleşmesi
3) Enzimli immün assey ( EIAH)
4) Western blot
5) Nötralizasyon
6) İmmün floresan ( IF)
3-)VİRUSLARIN DİREKT GÖSTERİLMESİ

Antijen gösterme İmmunfloresan, ELISA vb.

Elektron mikroskobisi Virus morfolojisi,


İmmun elektron mikroskobisi
Işık mikroskobisi Histolojik görünümler,
İnklüzyon cisimcikleri
Viral genomu Spesifik nükleik asit probları
gösterme ile hibridizasyon,
Polimeraz zincir reaksiyonu
(PCR), vd.
Muayene maddesinin alınması ve
transportu

 Elektron mikroskobisi için, negatif boyama yöntemiyle


incelenecek muayene maddesi, içine hiçbir ilave
yapılmaksızın seyreltilmeden laboratuvara
ulaştırılmalıdır.
 Antijenlerin saptanmasında immunfloresan yöntemi
uygulanması amacıyla alınan muayene maddesinden
hemen preparat hazırlanarak tespit edilir. EIA
yöntemiyle inceleme için özel ekstraksiyon ortamları
gerekmektedir.
 Genomun saptanmasına yönelik yöntemler için de
muayene maddesiyle ilgili olarak, in situ bir yöntemin
mi uygulanacağı yoksa önce ekstraksiyon mu
yapılacağına göre çeşitli kriterler göz önüne alınmalıdır.
Anlamı

 Duyarlılığın az olması nedeniyle elektron


mikroskobisi yöntemiyle elde edilen negatif bir
sonucun anlamı azdır.
 Antijen ve genomun saptanması, elektron
mikroskobisi yöntemine göre daha duyarlı
olmakla birlikte, bu yöntemlerle yapılan
incelemelerde kullanılan antikor çeşidi veya
nukleik asit probuna bağlı olarak yalnızca belirli
virusların selektif olarak saptanabileceği
unutulmamalıdır.
Virusun kültür yöntemleri veya biyokimyasal
yöntemlerle amplifiye edilerek saptanması :

 Amplifikasyon Kültürü : Virus, bir hücre kültüründe kısa bir


süre için üretilir. Bu kültür sitopatik etkinin ortaya çıkışından
önce antijen ve genomun saptanmasına yönelik
yöntemlerle incelenir. Günümüzde bu yöntemin sıklıkla
“shell vial assay” olarak tanımlanmasının nedeni,
hücrelerin, kapaklı şişeciklerdeki lamellerde üretilmesidir.Bu
düzenekle yöntemin duyarlılığı, hücre kültürü üzerindeki
muayene maddesinin santrifüj edilmesiyle arttırılmaktadır.
En büyük zaman kazancı, tabii, infeksiyon siklüsünde
oluşan virusa özgü erken proteinlerin saptanmasıyla
sağlanmaktadır. Bu nedenle bu yöntemle özellikle erken
antijenler aranır.
Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR)

 Virus genomunun saptanması amacıyla


uygulanan bu yöntemle duyarlık çok artmaktadır.
Hastaya ait muayene maddesinden nükleik asit
izole edilir. Olasılıkla bunun içinde bulunan virus
genomunun, RNA-virusları söz konusu
olduğunda, önce revers transkriptazla DNA’ya
transkripsiyonu sağlanır. Bu DNA, aynı DNA
viruslarının DNAsında olduğu gibi, bir DNA-
polimeraz ile in vitro koşullarda şu şekilde
çoğaltılır:
 DNA nın çift ipliği sıcaklık uygulanarak denatüre
edildikten sonra, aranılan virus genom parçasının her iki
ucuna komplementer olan ve böylelikle buralarda hibrit
oluşturabilecek iki sentetik oligonukleotit ortama ilave
edilir. her seferinde önde bulunan kalıp DNA, ortama
polimeraz ilavesiyle kopyalanır; bu sırada
oligonükleotitler primer olarak iş görürler. Eski ve yeni
zincirler tekrar ısıtılarak ayrılırlar ve reaksiyon yeniden
başlatılır. Bu reaksiyon zincirinin pek çok kez
tekrarlanmasıyla, örnekte bulunan esas viral DNA
miktarı binlerce kez çoğaltılmış, yani amplifiye edilmiş
olur. Yeni sentezlenen DNA zincirleri 2. generasyondan
itibaren, birimsel, tanımlanmış bir uzunluğa sahiptirler ve
bu nedenle jel elektroforezle gösterirler. Reaksiyonun
özgüllüğü bu DNA zincirlerinin dizilerinin, örneğin
hibridizasyonla, sınanmasıyla kontrol edilir.

You might also like