Mantarların Araştırılması

Mantarlar :

Ökaryot canlılardır.
Kitin denilen ve antibiyotikten etkilenmeyen hücre duvarları vardır.
Eşeyli ve eşeysiz ürerler.
Heterotrofturlar
Hücre duvarı hücrenin şeklini sağladığı gibi ozmatik şoktan korur.
Işık mikroskobunda ışığı kıran hücre duvarı antijeniktir.
Ökaryotik çift katlı hücre mebranına sahiptir.
Hücre mebranlarında sterol yapısı ergosteroldür.
Bileşenleri ökaryotik nükleus ,mitokondri ,vakuoldür.
Laboratuvar tanısı
 İnfekte saçlar ilk önce karanlık odada wood
lambası ile kontrol edilmeli ve parlak yeşil
floresans veren saçların varlığı
araştırılmalıdır.
 Microsporum audouinii, mikrosporum canis
ve mikrosporum ferrugineum tipik olarak
küçük, sporlu ektotriks infeksiyon yaparlar
ve parlak yeşil renkte floresans verirler.
 Trichophyton schoenlinii nin tuttuğu saçlar ise
wood lambasıyla incelendiğinde donuk mat bir
yeşil renk oluşturduğu görülür.
 Dermatofitoz ile benzer klinik gösteren
Corynebacterium minutissimum ‘un etken olduğu
eritrazmanın klinik ayırımı wood ışığıyla
yapılmaktadır.
 Saptanan portakal kırmızısı renk eritrazmanın var
olduğunu mantar infeksiyonunun bulunmadığını
gösterir.
 Uygun örnek alınması için steril makas,
forseps, pens, pamuk, bistüri, gazlı bez,
%70 alkol(antisepsi amacıyla), ağrılı yeri
temizlemek için steril su ve temiz lam
gereklidir. Örneklerin taşınmasında steril
kaplar, petri kutuları ve zarflar kullanılır.
Örneklerin alınması
 Örnek alınacak bölge önce %70 lik alkol ile
temizlenir.
 Lezyonun aktif kenarı bistüriyle kazınarak varsa
vezikül ya da büller tepesi kesilerek incelenir.
 Tinea capitis olgularında hasta saçlar bir pens
yardımıyla çekilerek saç kökleri ayrıca saçlı deri
kazıntısı ve varsa skutula da mantar elemanları
araştırılır.
 Örnek alınacak tırnaklar ise bistüriyle derince
kazınır ve alt tabakalara ulaşılmaya çalışılarak
infekte örnek toplanır.
Doğrudan mikroskopik tanı
 Lam üzerindeki %10-25 KOH içine konan
örneklerin üzerine lamel kapatılır.
 KOH, keratini parçalayarak mantar elemanlarının
açığa çıkmasını sağlar.
 Şeffaflaşma için oda ısısında 30-60 dk kadar
bırakılır, istenirse ateş üzerinden 3-4 kez
geçirilerek yavaşca ısıtılır ve bekleme süresinin
kısalması sağlanarak mikroskopta incelenir.
 Diğer bir yöntemde ise %36 dimetilsülfoksit ile
%20 KOH kullanılır ve böylece ısıtma işlemine
gerek kalmaz.
 Daha masraflı fakat daha hızlı bir yöntem ise
florosans mikroskop gerektiren kalkoflor beyazı
yöntemidir.
 Dermatofit infeksiyonlarında infekte deri ve
tırnaklarda görülen hifler hiyalen bölmeli olup,
sıklıkla dallanmıştır ve artrokonidya zincirleri
içermektedir.
 İnfekte saçların görünümü infeksiyonu
oluşturan dermotofitin türüne bağlıdır.
 Artrokonidyanın saç kınında yerleşimine
bağlı olarak ektotriks endotriks ve saç
dökülmesiyle infeksiyon meydana gelir.
 Microsporum audouinii, mikrosporum canis
ve mikrosporum ferrugineum ektotriks
özelliğine sahiptir.
 Trichophyton tansurans, Trichophyton violaceum ve
Trichophyton gourvilii endotriks infeksiyon oluşturur.
 Trichophyton rubrum seyrek olarak saçı infekte edebilir.
Ektotriks ve endotriks özelliklidir.
 T.schoenleinii’nin yol açtığı favik saçlar, hifal elementler,
hava kabarcıkları, tüneller ve yağ damlacıkları içerir.
 Wood ışığı ile donuk mat yeşil florasan verir.
 İnfeksiyon erken safhasında hif genelde saç içinde yer
almıştır.
 Doğrudan mikroskopik inceleme ile mantarların cins ve
türünün saptanması olanaksız olup kültürel yöntemler
zorunludur.
İzolasyon besiyerleri
 Genellikle ph 5.6 olan SDA ekim için kullanılır.
 Bazı kişiler %4 yerine %2 glikoz içeren nötral özellikli Emmon
un modifikasyonunu yeğlerler.
 Kloramfenikol ve siklohekzamitli en az iki eğri SDA besiyerine
ekim yapılır.
 Dermatofit test besiyeri, Littman oxgall agar uygun olan diğer
besiyerleridir.
 25 C de ve 3 hafta bekletilen kültürler haftada 1-2 kez
incelenerek üreme olup olmadığı araştırılır.
 Fırsatçı mantarların etken olduğundan kuşku duyuluyorsa
siklohekzamitsiz, kloramfenikollü SDA ya da IMA a ekim
yapılmalıdır.
İdentifikasyon
 Besiyerinde üreyen mantar kolonisi önce koloni özelliklerine göre
makroskopik, daha sonra mikroskopik olarak incelenir.
 Koloni yüzeyi ve tersinin rengi, örgüsü üreme hızı araştırılır.
 Pigment oluşumu ve sporulasyon amacıyla özel besiyerine ekim yapılır.
 Tür tanısı için kullanılan başlıca laboratuvar deneyleri in vitro saç
perforasyon testi, üreaz testi, aminoasit ve vitamin gereksiniminin
araştırılmasıdır.
 Özellikle trichophyton türlerinin özel besin gereksinimleri belirlenerek
ayırımları yapılabilir.
 Trichophyton mentagrophytes ile trichophyton rubrum ayırımını sağlamak
üzere kıl delme, sorbitol asimilasyonu, ürehidrolizi; Microsporum canis’in
Mikrosporum audouinii den ayırımı ve tipik makrokonidyum oluşumu için
pirinç besiyerine ekim gibi testler yapılır.
 Mikrosporum persicolorun trichophyton mentagrophytes den ayırımı için
%1 lik pepton agarda pigment oluşumu gibi fizyolojik testlere başvurulabilir.
Mikroskopik yapı
 Mantar kültürlerinin makrokonidyum,
mikrokonidyum ve hif yapıları laktofenol
pamuk mavisiyle hazırlanan lam kültüründe
veya sellofan bant ya da koparma
yöntemiyle incelenir.
 Hazırlanan preparasyonlarda tipik hif ve
konidyum yapıları araştırılır.
Dermatofitler 2 tip hiyalen konidya
içerirler :
Makrokonidya : Büyük çok hücreli,

düzgün, pürtüklü, ince ya da

kalın duvarlı konidya tipidir.

 Mikrokonidya : Küçük ve tek hücrelidir.

 Dermatofit cinslerinin konidya yapıları ve tuttukları bölgeler

Dermatofit cinsi Makrokonidya Mikrokonidya Klinik

Microsporum Pürtüklü duvarlı, iğ, oval Genellikle mevcut Deri ve saçı tutar,
şeklinde, fusiform, piriform veya armut tırnaklar nadir
genellikle şeklinde tipik olarak hif tutulur.
mikrokonidyumlardan boyunca tek tek M.persicolor saçı
daha fazla sayıda bulunur. invaze etmez.

Trichophyton Düz duvarlı, kalem Gebellikle Deri, saç veya

şeklinde veya çomak, makrokonidyumlardan tırnağı tutarlar.
sayıları daha fazla, çomak, T.concerntricum
mikrokonidyumlardan piriform- sferik saçı tutmaz.
azdır. şeklinde. Küme olarak
veya tek tek hif
boyunca dizilirler.

Epidermophyton Düz duvarlı, geniş Yoktur. Deri ve tırnakları

lobout, tenis raketi tutar saçı invaze
şeklinde tek tek etmez.
bulunurlar veyaz muza
benzer küme yaparlar.
Çimlenme deneyi :
 Üreyen Candida, bir tüpteki serum içine
konur. Etüvde 35-40 C de en fazla 3 saat
inkübe edilir.
 Bir damla alınarak mikroskopta incelenir.
 Çimlenme mayanın içinden çıkan, mayanın
yarısı eninde ve 3-4 kat uzunluğunda bir
çıkıntı şeklinde görülür.
 Çimlenme varlığı C.albicans lehinedir.
 Daha nadir olmakla birlikte, özellikle de
immun sistem baskılanmış kişilerde
rastlanıla ve bu kişilerde sıklıkla
meningoensefalite neden olan, bu nedenle
de BOS’ta aranılacak bir etken de
Cryptococcus neoformans’tır.
 Şüphelenilen vakalarda fazla miktardaki
BOS santrifüj edilir, sedimentinden negatif
preparat (çini mürekkebi ile) incelenir.