SKOLYOZ MUAYENE

YÖNTEMLERİ

DR.MEHMET YILDIRIM
MOD:DOÇ.DR.ESAT KITER

Skolyoz terimi, yunanca eğrilik anlamına gelen bir
kelimeden türetilmiştir

İlk olarak Galen tarafından kullanılmış

Omurganın frontal düzlemde orta hattan laterale
deviasyonu ve rotasyonudur. Cobb yöntemi ile
ölçülen 10 ve üzeri eğriliklere skolyoz adı verilir

Eğrilik 10  altındaysa spinal asimetri


Eğriliğe aksiyel planda rotasyonel deformite ve

sagital planda lordotik deformite eşlik eder

• Servikal bölgede 30°-
50° lordoz
• Torakal bölgede 20°-
40° kifoz
• Lomber bölgede 40°-
60° lordoz
• Sakral bölgede ise 40°-
60° kifoz vardır
SKOLYOZ İLE İLGİLİ TANIMLAR


Primer Eğrilik:İlk ortaya çıkan eğriliktir. Öne eğilince vertebra
ve kosta rotasyonunun sabit kalması ile yeri belirlenebilir.Her
zaman major eğrilik olmayabilir.

Majör Eğrilik:En çok yapısal bozukluğun ve en fazla
açılanmanın olduğu eğriliktir.Her zaman primer eğrilik
olmayabilir.

Minör eğrilik:Sekonder yada kompensatuvar
(dengeleyici)eğriliktir.
 Skolyoz ile ilgili tanımlar


Kompensatuvar Eğrilik,major eğriliğin altında veya üstünde, zıt
yönde ve daha az şiddette gelişen,major eğriliği dengelemek için
oluşan eğriliktir.

Çift Major Eğrilik:Birbirine eşit iki yapısal eğriliğin olmasıdır.En

çok torasik bölgede görülür.
 Skolyoz ile ilgili tanımlar


Apikal vertebra:Eğrilik içindeki en fazla rotasyon yapan ve en
laterale yerleşen vertebradır.
Omurganın ortasından en uzaktaki vertebranın
eşitlenmesiyle bulunur.

End vertebra:Eğriliğin her iki ucundaki, rotasyona ve yapısal
değişikliğe uğramayan vertebralardır.
Rotasyona uğramadığı için eğriliğin sınırlarının
saptanmasında ve yapısal değişikliğe uğramadığı için füzyon
sınırlarının belirlenmesinde kullanılır.

İdiyopatik skolyoz ; yapısal skolyozların % 80

Deformitenin nedeni bilinmemektedir

3 dönemde zirve yapar
 Yaşamın ilk yılında
 5-6 yaş
 11 yaşından iskelet gelişiminin tamamlanmasına kadar
geçen süre

İdiyopatik skolyoz;
 İnfantil , < 3 yaş

 Jüvenil , 3-10 yaş

 Adölesan , 10 yaş – iskelet olgunlaşması

( en sık görülen)

İdiopatik skolyozun en sık görülen şekilleri giderek azalan
sırayla:
 Sağ torakal

 Sağ torakal, sol lomber

 Torakolomber

 Sağ torakal ve sol torakal

 Sol lomber
 Skolyozda Eğim


Eğim 2 tipte olabilir:
1)C eğim:Torasik ve lomber omurga boyunca uzanır.

2)S eğim:Major eğim ve kompensatuvar eğim içerir.


Eğimin yerine göre skolyoz sınıflandırılır:
Eğrilik tipleri

Apeks

King Sınıflaması
A Tip I ; çift eğrilik, lumbar eğim daha büyük ve rigid
B: Tip II çift eğrilik ,torokal eğim daha rigid
C: Tip III torokal eğrilik
D: Tip IV uzun torokal eğrilik
E: Tip V çift torokal eğrilik
King Sınıflaması


Tip I: .Lomber eğrilik torokal eğrilikten daha büyüktür
Lomber eğrilik daha esnektir

Tip II : kombine torokal ve lomber eğrilik
Torokal eğrilik lomber eğrilikten daha büyük ve
ona eşittir
Lomber eğrilik merkez sakral çizgiyi geçer Lomber
eğrilik , torokalden daha esnektir

Tip III : Orta hattı geçmeyen lomber eğriliği olan torokal
eğrilik Lomber eğrilik esnektir

Tip IV: Uzun torokal eğrilik

Tip V: Çift torokal eğrilik
Skolyozda Eğim

Tip II Kombine torasik ve lomber

eğrilik(çift major eğrilik
Skolyozda Eğim

Tip III ,Tek major torasik

eğrilik

En geniş skolyoz sınıflaması 1973 yılında
Amerikan Skolyoz Araştırma Cemiyeti (Scoliosis
Research Society–SRS) tarafından yapılmıştır
SINIFLAMA


1. YAPISAL SKOLYOZ
I. İDİOPATİK SKOLYOZ

A) İnfantil (0-3 yaş)
 Kendiliğinden gerileyen
 -Progresif

B) Jüvenil (3-10 yaş)

C) Adolesan (> 10 yaş)
SINIFLAMA

• II. NÖROMUSKÜLER
SKOLYOZ
– A) Nöropatik
• 1. Üst Motor Nöron
a) Serebral palsi
2. Alt Motor Nöron
b) Spinoserebellar a) Poliomyelit
Dejenerasyon b) Diğer viral myelitler
» - Freidreich Hastalığı
» - Charcot-Marie-Tooth c) Travmatik
Hastalığı d) Spinal musküler atrofi
» - Roussy-Levy Hastalığı • - Werdnig-Hoffmann
c) Siringomiyeli • - Kugelberg-Welander
d) Spinal kord tümörü
e) Spinal kord travmasi
e) Myelomeningosel (Paralitik)

3. Disotonomi (Riley-Day
Sendromu)
SINIFLAMA


B) Myopatik
1. MCC (Artrogripozis)
2. Müsküler distrofi

a) Duchenne (Psödohipertrofık)

b) Limb-girdle

c) Facioscapulohumeral
3. Konjenital hipotoni
4. Myotonia distrofika
SINIFLAMA

III. KONJENİTAL SKOLYOZ

A) Formasyonda Yetersizlik
1. Kama vertebra
2. Hemivertebra
B) Segmentasyon Yetersizliği
1. Tek taraflı (Unsegmented Bar)
2. İki taraflı (Sinostoz)
C) Karışık (Segmentasyon + Formasyon Yetersizliği)
SINIFLAMA

IV. NÖROFİBROMATOZİS

V. MEZENŞİMAL HASTALIKLAR
A) Marfan Sendromu
B) Ehler-Danlos Sendromu

VI. ROMATOİD HASTALIKLAR

SINIFLAMA

VII. TRAVMATİK
A) Kırık
B) Cerrahi
1. Laminektomi sonrası
2. Torakoplasti sonrası
C) Radyasyona bağlı
VIII. EKSTRA SPİNAL KONTRAKTÜRLER
A) Ampiyem sonrası
B) Yanık sonrası
SINIFLAMA

IX. OSTEOKONDRODİSTROFİ
A) Diastrofik cücelik
B) Mukopolisakkaridozis ( örn. Morquio Send.)
C) Spondiloepifiziel Displazi
D) Multipl Epifiziel Displazi
SINIFLAMA


X. KEMİK ENFEKSİYONU (Akut veya Kronik)

XI. METABOLİK HASTALIKLAR
A) Raşitizm
B) Osteogenezis İmperfekta
C) Homosistinüri
SINIFLAMA


XII. LUMBOSAKRAL EKLEMLE İLGİLİ
A) Spondilolizis ve Spondilolistezis
B) Lumbosakral bölgede konjenital anomali

XIII. TÜMÖRLER
A) Vertebral kolon
1. Osteoid Osteoma
2. Histiositozis-X
B) Spinal Kord Tümörleri
SINIFLAMA


2. YAPISAL OLMAYAN SKOLYOZ
I. Postural Skolyoz
II. Histerik Skolyoz
III. Sinir Kökleri irritasyonu
A) Disk hernisi
B) Tümörler
IV. İnflamatuvar (örn. apandisit)
V. Alt ekstremite eşitsizliğine bağlı
VI. Kalça eklemi kontraktürlerine bağlı
 ÖYKÜ


Öyküde,eğriliğin ilk hangi yaşta farkediliği ve ailesel skolyoz
sorulmalıdır.

Eğriliğin geç farkedilmesi sıktır çünkü çoğu eğrilik
kıyafetlerle gizlenmiştir.Okul taramalarında daha erken tespit
edilebilir.(Adam’s Testi)

Ailesel skolyoz sorulmalıdır.Toplumda skolyoz insidansı %1
ise de skolyozlu annelerin özellikle kız çocuklarında
skolyozun görülme riski fazladır.Bu nedenle skolyozlu
annelerin çocukları preadölesan ve adölesan dönemlerde
taranmalıdır.
 Öykü


Skolyozun erken dönemde semptomu yoktur.Aileyi hekime
götüren ilk semptom görüntü bozukluğudur.Omuz asimetrisi
görülebilir.



Skolyoz çok ağır ve uzun süreli olmadığı sürece aşırı
halsizlik,dispne ve ortopne görülmez.Bunlar mevcutsa başka
neden araştırılmalıdır.
Cinsiyet dağılımı

• Adölesan KIZ/ERKEK: 3.5/1

• Sekiz yaşın altında KIZ=ERKEK

• 3 yaşın altında KIZ/ERKEK:

1/1.25

• 10 altında KIZ=ERKEK

Klinik Bulgular


Hasta tamamen soyunmuş olarak muayene
edilmelidir

İnspeksiyon önemlidir
 Sırtta kitle
 Sırtta eğrilik
 Omuz asimetrisi
 Skapula asimetrisi
 Meme asimetrisi
Spinal denge

2.5 cm <

İntergluteal hattın
lateralinden geçerse
dengesiz eğrilik
 • Flank asimetrisi

Flank asimetrisi Nörofibramatosis de cafe´ au

lait spots
 FİZİK MUAYENE


Skolyoz muayenesinde
 İnspeksiyon

 Ayakta muayene

 İnspeksiyonla

Omurga eğriliği

Asimetrik omuz

Asimetrik pelvis

Rib hump

Skapular kanatlanma tespit edilebilir.

Fizik Muayene

• Erken dönemde ayakta dik dururken

skolyoz saptanamayabilir
• Adam’s testi yapılmalıdır.
• Hasta kalçalarından 90°lik açı yapacak
şekilde öne doğru eğilir.Dizler
ekstansiyonda kollar birbirine parelel
ve avuç içleri birbirine bakacak şekilde
pozisyon alır.
• Hastanın arkasına geçilir ve hasta öne
doğru eğilirken kifozun karekteri
gözlenir. Çıkıntı yoksa normal,açılı
yada abartılı ise kemik anomalisinden
şüphelenilir.
Adams’ın öne eğilme testi
Hump’ın değerlendirilmesi
 Fizik Muayene


Rib hump Torakal skolyozlarda görülür.Vertebralara sıkı sıkı
bağlı olan kostaların vertebral rotasyona eşlik etmesiyle ortaya
çıkar.rib hump yüksekliği direkt ölçümle yada skolyometreyle
ölçülür.

Pelvik asimetri:Hekim parmak uçlarını crista iliaca’lar üzerine
koyarak tespit eder.

Kompanse eğrilik:Eğriliğin kompanse olup olmadığına
bakılmalıdır.Bunun için C7 vertebra spinal proçesden bir
sarkaç sarkıtılır.Eğrilik kompanse ise sarkaç intergluteal
bölgeden geçer.Geçmiyorsa dekompanse demektir.
Pelvik asimetri torokal hump
 Fizik Muayene


Eğriliğin fleksibilitesi:Bunun prognostik önemi vardır.Tespiti
için eğriliğe; yana eğilme,traksiyon veya konveks taraftan elle
zorlanma gibi harici kuvvetlerin uygulanması gereklidir.Eğer
düzelme oluyorsa saptanmalıdır.

Paravertebral kas spazmına bakılmalıdır.

Alt ekstremite uzunlukları ölçülmelidir.

Tanı ve tedavi planlanması açısından önemli olduğu için kas
gücü tayini yapılmalıdır.
 Fizik Muayene

Nörolojik muayene yapılmalıdır

Alt ekstremitenin motor,duyu,derin tendon ve patolojik refleksleri
kontrol edilmeli

Asimetrik karın cildi refleksi siringomiyeli, diastometomiyeli veya
medulla spinalis tümörü gibi kanal içi lezyonların en sık rastlanan
nörolojik bulgusudur.

Eğer bu hastalarda intraspinal patolojiden şüphenilmez ve tedavi
idiopatik skolyoz gibi planlanırsa ciddi komplikasyonlar gelişebilir.
 GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

Direkt grafiler

Ayakta dik dururken çekilmeli

Eşlik eden kifoz varsa lateral grafi alınır.

Çok küçük çocuklar dengelerini tam sağlayamadıklarından
grafiler sırtüstü yatar durumda çekilmelidir.Ancak bu konumda
gerçek eğrilik azalır.

Skolyozun radyolojik analizinde ilk yapılması gereken uç
vertebraların ve apikal vertebranın belirlenmesidir.
14 y F (R3/2 )
 Görüntüleme Yöntemleri


Hafif ve orta şiddetteki skolyozda büyüme durduğunda
progresyonda durur. Bu nedenle iskelet maturitesinin
değerlendirilmesi önemlidir.


İskelet maturitesinin ölçümünde ençok kullanılan Risser
bulgusudur. Risser, apofizin ossifikasyonunun tamamlanmasıyla
eğriliklerin ilerlemesi azalmaktadır. Buna göre Risser bulgusu
iliak apofizin gelişimine göre 5 evrede derecelendirilir:
Risser Evrelemesi
Evre I:İliak apofizin gelişimi
başlamamıştır.
Evre II:İliak apofiz
gelişmeye başlamıştır.
Evre III:İliak apofiz tam
gelişmiştir.
Evre IV:İliak apofiz füzyonu
başlamıştır.
Evre V:İliak apofizin ileuma
füzyonu tamamlanmıştır.
Matürite

Hormonal
Pubarj
Menarj
Tanner Sistemi
Kemiksel
Risser
Triradiate kartilaj

Menarş öncesi dönemdeki kız çocoğu aktif bir
büyüme dönemindedir

Menarş sonrasında büyüme yavaşlar , ilerleme
tehlikesi azalır

Meme ve genital gelişime dayalı Tanner in
olgunluk indeksi büyüme rezervini , dolayısıyla
ilerleme riskini değerlendiren klinik bir indekstir
Tanner

Uzama Hızı Zirvesi (UHZ): adölesan büyüme
dönemindeki maksimum iskelet büyüme ölçüsüdür

UHZ = hastanın boyundaki uzama miktarının
zaman birimindeki ölçümüdür

Kızlarda yıllık 8 cm

Erkeklerde 9,5 cm

Triradiat kartilaj kapanması , UHZ den sonra ve
Risser 1 ile menarştan önce gerçekleşir

UHZ nin klinikte kullanımı için seri boy ölçümleri
 UHZ

Triradiat kıkırdağın kapanması

Uzama hızı
Risser 1 – Menarş

Risser 2

Krenkşaft Krenkşaft yok

YAŞ


BOYUN UZAMAN HIZINI GÖSTEREN ŞEMATİK BİR ÇİZİM

TRİRADIAT KARTILAJ KAPANMASI , UHZ SONRASI VE RISSER 1
ILE MENARS ONCESI GERCEKLESIR
Triradiate kartilaj
 Görüntüleme Yöntemleri


Direkt grafilerdan başka
*Hızlı ilerleyen
*Vertebra sayısı ve yerleşimi açısından idiyopatik skolyoza
benzemeyen
*Cilt değişiklikleri ve anormal nörolojik bulguları olan
hastalarda CT,CT-myelografi veya MR çekilebilir.


Konjenital skolyozda genitoüriner anomaliler sık olduğundan
USG veya IVP yapılmalıdır
Cobb Yöntemi
Cobb yöntemi


En sık kullanılan metod

Eğriliğe iştirak etmiş en üstteki vertebranın üst bitiş
düzlemine teğet çizgi ile en alt vertebranın alt bitiş
düzlemine çizilen teğet çizgilere dik çizgiler çizilir

Bu çizgiler arasındaki açı

Bu iki vertebraya son vertebra denir

Skolyoz eğriliğinin merkezindeki vertebraya apikal
vertebra denir

Takiplerde ölçüm yine aynı seviyelerden yapılmalıdır.
Eğriliğin anatomisi

Sagital dizilim
C1 in merkezinden dikey
çizilen çizgi normalde T1,
T1 L1
& S1 in merkezinden geçer

• Koronal plandaki deformite

sıklıkla sagital plan deformitesii
ile birliktedir , (özellikle ,kifoz
ve lordoz)
Skolyotik eğriliğin anatomisi

Major eğrilik
– “sağ torakal”
merkezi çizginin
sağında ve apeksi
torakalda olduğu için
• SOL TORAKAL eğrilikler
sıklıkla infantil ve juvenil
idiopathic skolyozda
gözlenir ve bazen ciddi
nörolojik durumlarla
birliktelik gösterirler
Skolyotik eğriliğin anatomisi

• Minor eğrilik

– Bunlar majör eğrilğe

vücudun kompansatuar
yanıtı olarak oluşurlar

– Amaç başı ve kalçayı

anatomik pozisyonda
tutmaya çalışmaktır.
• Vertebra korpusunun
rotasyonu eğriliğin
konveks tarafına
doğrudur , dolayısı ile
spinöz çıkıntılarıda
eğrilğin konkav tarafına
doğru döner
Eğriliğin ölçülmesi
Eğriliğin ölçülmesi

60º

Risser-Ferguson metot

Apikal vertebra, üst end
ve alt end vertebra ların
merkezinden çizilen
çizgilerin kesişme
noktasındaki açı
• Kosta – vertebral açı ölçümü Mehta : AP
grafide apikal vertera cismine dik çizilen çizgi
ile eğriliğin konkav ve konveks tarafında
kostaların arasındaki açı
• Açının karşılaştırılmalı ölçümlerinde 20
dereceden fazla fark olması eğriliğin
prognozunun iyi olmadığına işarettir.
 Görüntüleme Yöntemleri


Vertebral rotasyonun ölçümü için en fazla kullanılan pedikül
yöntemidir.Bu yöntemde vertebra korpusu dikey çizgilerle 6
bölüme ayrılır.Segmentler içindeki pedikül gölgelerine göre 0-4
arası evrelendirilir.Konkav taraftaki pediküller erken dönemde
rotasyonla kaybolduğundan standart olarak konveks taraftakiler
dikkate alınır.
 Görünteleme Yöntemleri


Pedikül gölgesi yöntemi ile vertebral rotasyonun ölçülmesi
Konveks Konkav
Evre 0: Hiçbir asimetri yok Hiçbir asimetri yok
Evre 1: İlk segment içine kayış Erken distorsiyon
Evre 2: İkinci segment içine Kademe kademe
kayış kaybolma
Evre 3: Orta segment içine Görülemez
kayış
Evre 4: Orta hattı geçerek Görülemez
konkav tarafa yer değiştirme
NASH- MOE METOT:
Evre 0:Simetrik pedikül
gölgeleri
Evre 1:pedikül gölgesi vertebra
kenarından içeriye doğru
kaymaya başlamış
Evre 2:pedikül gölgesi merkezle
kenarın ortasındaki segmentte
Evre 3:pedikül gölgesi merkezde
Evre 4:pedikül gölgesi ortta
hattın konkav tarafında
• Torsiometrenin dış kenarı
vertebranın lateral sınırının
üzerine yerleştirilir.
Pedinkül gelgesini
(konveks taraf ) ortadan
kesen hat vertebranın
rotasyon miktarını belirler
Risk faktörleri


Cins

Yaş

Risser bulgusu (düşük risser 0-1)

Puberte bulgularının yokluğu

Menarj yokluğu

Torakal eğrilikler
Risk faktörleri
Eğrilik tipleri


Primer eğrilik- Major eğrilik-Yapısal Eğrilik

Sekonder eğrilik-Minör eğrilik- Kompansatuar
eğrilik

Eğriliğin apeksi

Eğriliğin rotasyonu
 Progresyona Etkili Faktörler


Skolyozda progresyon, skolyoz açısının takip eden ölçümlerde
5 derece ve daha fazla artışıdır.
1)Cinsiyet:Kızlarda progresyon daha sıktır
2)Yaş:En fazla progresyon pubertededir(büyüme
peryodu)İlerleme ile yaş direkt orantılıdır.Küçük yaşta ilerleme
daha hızlıdır.
3)Maturasyon:İskelet gelişimi ne kadar azsa o kadar ilerleme
beklenir.Kızlarda olgunlaşmanın başka bir işareti
menarştır.Menarştan sonra progresyon insidansı azalır.
 Progresyona Etkili Faktörler

4)Eğriliğin tipi:Çift major eğrilerde ilerleme riski,teklere göre daha

fazladır.Tek eğriler içinde sol torasik eğriliğin ilerleme oranı
diğerlerinden daha fazladır.
Torasik eğrilikler,lomber eğriliklere göre daha fazla
ilerleme gösterir.
5)Eğriliğin büyüklüğü:Eğrinin derecesi artıkça ilerleme insidansı da
artar.
 Progresyona Etkili Faktörler

6)Erişkin dönemde ilerleme için risk faktörleri:30 derecenin

altındaki hafif skolyoz için ilerleme riski yoktur.30 dereceden
daha büyük eğriler ilerleyebilir ve 50 derecenin üzerindeki
olgularda ilerleme daha fazladır.
40-50 dereceden fazla skolyozu olup,menapozu ve osteoporozu
olanlarda ilerleme riski fazladır.
Gebelik progresyonu arttırmaz,ancak skolyoza eşlik eden bel
ağrısında artma olur.
Yetişkinlerdeki ilerleme ortalama yılda 1 derece kadardır.
 Progresyona Etkili Faktörler

•
Progresyonla deformite ağırlaşır
•
60 derece ve üzerindeki eğriliklerde kardiyopulmoner
fonksiyonlar bozulur ve restriktif akciğer hastalıkları gelişebilir.
•
En fazla ölüm solunum yetmezliği ve kardiyovasküler sistem
hastalığından olur.

12 yaş altında görülen skolyozun ilerleme olasılığı 12 yaş
üstündekiler göre 3 kat fazladır.

Risser skoru 2 veya 2’nin altında görülen skolyozlarda
ilerleme olasılığı %50 iken risser 2’nin üzerinde olanlarda
risk %20 kadardır.

Seksüel gelişimin tamamlanmadığı dönemde yani premenarş
döneminde ilerleme riski daha fazladır.

Bariz apikal rotasyon varsa risk fazladır.

Tek torasik ve büyük eğriliklerde risk fazladır

Cobb açısının 50 dereceden büyük olduğu durumlarda ve
kosta vertebral açı farkının 30 dereceden fazla olduğu
durumlarda ilerleme riski fazladır.

Torasik eğriliklerin kalıcı ve /veya ilerleyici olma riski :
kosta vertebral açı farkının 30 dereceden büyük olmasıdır. 

Lomber vertebralarda rotasyon varlığı, sağa bakan skolyoz
olması halinde ilerleyici olma için riski fazladır.  
Tedavi

  10-20 Gözlem

  20-29 arası gözlem- Yılda 5-10 fazla
artış varsa braceleme

  30 yukarısı yakalandığı an braceleme

45 yukarısı cerrahi tedavi
TEŞEKKÜR EDERİM…