ETİK YAPTIRIMLAR

VE
ULUSLARARASI DENEYİM

Doç. Dr. UĞUR ÖMÜRGÖNÜLŞEN

Hacettepe Üniversitesi
Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü

1
 Kamu Yönetiminde Etik Yapılanmayı
Zorunlu Kılan Küresel Sebepler

 Dünya ülkelerinin pek çoğunda kamu yönetiminde “yolsuzluk”, “kötü

yönetim” ve “çıkar çatışması” ana başlıkları altında toplanabilecek
“yozlaşma ve etik-dışı davranış sorunları”nın yaygınlık kazanması; ve
halkın Devlete ve kamu bürokrasisine olan güveninin sarsılması ve
kamu yönetiminin saygınlığının kaybolması gibi olumsuz gelişmeler
karşısında, halkın Devlete olan güvenini yeniden tesis ederek kamu
yönetiminin saygınlığını korumak “küresel bir reform kaygısı” haline
gelmiştir.

 Bu küresel soruna tepki olarak, etik davranış ilkelerini belirlemek ve

bunlara uyulmasını denetleyecek kurumsal yapılar oluşturmak, yani
kısaca “ETİK ALTYAPI” kurmak ve bu altyapıya işlerlik
kazandıracak “YAPTIRIMLARI BELİRLEMEK ve UYGULAMAK”
konusunda uluslararası bir trend oluşmuştur.

2
 Etik Kamu Yönetimi
(Ethical Public Administration)

 Etik Kamu Yönetimi,

 En basit anlamıyla, “kamu görevlilerinin kamusal işleri yerine

getirirken tarafsızlık, nesnellik ve dürüstlük ilkeleri çerçevesinde
bulundukları makamı kişisel, özel, maddi veya partizan bir kazanç
için kullanmaktan çekindikleri bir yönetim anlayışı”nı ifade eder.

 Başka bir ifadeyle, “etik ilke ve değerlere dayanan ve işleyişinde

bu ilke ve değerlere işlerlik kazandıran yönetim” biçim ve
anlayışıdır.

3
 Etik Kamu Yönetimi Kurulması Yönünde
İlkelerin ve Yaptırımların Niteliği

 Etik alanındaki kurallar ile etik ihlallerde uygulanacak yaptırımlar, ceza

ve disiplin hukukunda olduğu kadar somut ve ayrıntılı olarak
düzenlenmemiştir. Çünkü, pek çok devlet, etik ihlaller ve bu ihlalleri
önleyecek davranış seçenekleri ve yaptırımlar üzerinde yeni yeni
durmaktadır.
 Özel sektör iş etiği ile ilgili olarak, etik firma ve tüketicilerin etik
kurallara uymayan firmalarla iş ilişkilerini kesmesi, fiili etkileri çok
büyük olan bir etik yaptırımdır.
 Diğer yandan, pek çok meslek örgütü ve derneğin kabul ettiği etik
yaptırımlar (örn. teşhir etme, uyarma, kınama, geçici veya sürekli
üyelikten çıkarma, meslekten men) şu veya bu şekilde kamu görevlileri ile
ilgili mevzuatta da (ceza kanunu, mal bildirimi kanunu, memur kanunu,
disiplin yönetmelikleri vs.) hukuki-cezai ya da disiplin yaptırımı şeklinde
yerini almıştır.
 Hukuki ve cezai yaptırımı gerektiren suçlar ile etik yaptırımı gerektiren
davranışlar arasındaki farklılık aslında bıçak sırtındadır. Ancak, bugün
etik yaptırım olarak düzenlemelerin çoğu hukuki, cezai ve disipliner
yaptırımlardır.

4
 Etik Kamu Yönetiminin Kurulmasında
Ülkeler Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar

 Temel etik değerler ve ilkeler ile bu ilkelerin ihlali halinde

uygulanacak yaptırımlar, ülkelerin siyasal-yönetsel yapı ve
kültürlerine göre değişmekle birlikte, genellikle ülkelerin
anayasalarında, kamu hizmeti, devlet memurları ve idari usul
kanunlarında, ceza kanunlarında, bilgi edinme, mal bildirimi ve çıkar
çatışmasını düzenleyen kanunlarda, etik davranış kodlarında, ve hatta
mahkeme ve ombudsman kararları ile toplu iş sözleşmelerinde yer
alabilmektedir.

 Bütün ülkelerde uygulanacak kural ve yaptırımları belirlemeye

yönelik genelgeçer açık bir formül mevcut olmamakla birlikte,
genellikle iki tür yaklaşım mevcuttur:

5
 Kamu’da Etik Yönetimi
(Ethics Management)

 Bir kamu kuruluşunda yapılan işlerin bütün yönlerine nüfuz eden etik
duyarlık ve bilinç yaratmaya yönelik olarak kamu yöneticilerinin
yaptığı sistemli ve tutarlı eylemlerin tümüne “etik yönetimi” adı verilir.

 Kamu’da etik yönetiminde iki temel yaklaşım mevcuttur:

 Uymaya Dayalı Etik Yönetimi (compliance based ethics management)

 Dürüstlüğe Dayalı Etik Yönetimi (integrity based ethics management)

6
 Farklı Etik Yönetimi Anlayışları ile Kamu Yönetimi
Reformları Arasındaki İlişki (1)

 Uymaya dayalı etik yönetimi, kamu görevlilerinin davranışı üzerinde,

katı kurallar, ayrıntılı prosedürler ve kapsamlı denetim mekanizmaları
(katı önlemler) aracılığı ile “dış denetim”in önemine vurgu yapar. Bu
sebeple, “geleneksel kamu yönetimi” modeline dayanır.

 Dürüstlüğe dayalı etik yönetimi ise, bireysel olarak her bir kamu
görevlisinin “iç denetimi”ne (özdenetim) odaklanır. Kamu görevlisinin
ahlaki yargı kapasitesi ile ahlaki karakterinin geliştirilmesi (yumuşak
önlemler) unsurlarına dayanır. Bu yönüyle, dış denetim ve ayrıntılı
düzenlemelerden, kamu görevlilerinin takdir yetkisi ve bireysel
perfomanslarının ölçümüne doğru geçisi yansıtan “yeni kamu
işletmeciliği modeli”ne yaklaşır.

7
 Farklı Etik Yönetimi Anlayışları ile Kamu Yönetimi
Reformları Arasındaki İlişki (2)

 Aslında, bu iki farklı etik yönetimi yaklaşımını biribirlerini dışlayıcı değil

tamamlayıcı bir biçimde bir arada düşünmek daha doğrudur. Pek çok
ülkede, kamuda etik yönetimi her iki yaklaşımın bir tür bileşiminden
oluşur.

 Kıta Avrupası’nda Anglo-Sakson geleneğine göre katı önlemler yumuşak

önlemlere baskındır. Ancak, OECD gibi uluslararası örgütler, özellikle
Anglo-Sakson dünyasındaki örneklerden faydalanarak, etik konusunda
her iki yaklaşımı bütünleştiren bir çerçeve oluşturmaya çalışmaktadırlar.

 Ancak, şurası açıktır ki, yeni kamu işletmeciliği modeline dayanan kamu
sektörü reformları kamuda etik yönetimini, uymaya dayalı etik yönetimi
yaklaşımını tümüyle dışlamadan dürüstlüğe dayalı etik yönetimi
yaklaşımına doğru kaydırmıştır.

8
 Siyasal-Yönetsel Kültür ve Etik Önlemlerin İlişkisi

 Etik altyapı unsurları (etik önlemler) iki türlüdür:

 Zorlayıcı önlemler (hard measures)

 Yumuşak önlemler (soft measures)

 Kıta Avrupası siyasal-yönetsel geleneği (Roma Hukuku, Hukuk

Devleti/Rechtsstaat, Bürokratik Yönetim Geleneği) (örn. Almanya)
etik sorunlara katı zorlayıcı yasal çözümler arama eğilimindedir.

 Anglo-Sakson siyasal-yönetsel geleneği (Ortak Hukuk/Common Law,

Hukuk Devleti/Rule of Law) (örn. İngiltere, Avustralya, Yeni
Zelanda) etik sorunlara daha esnek çözümler geliştirme eğilimindedir.

9
 Etik Kamu Yönetiminin Kurulması için Bölgesel
ve Uluslararası Girişimler

Yolsuzluğun yıkıcı ekonomik, siyasal ve ahlaki etkileri olduğunun

bilincinde olan ve ulusal kamuoylarının “iyi yönetim” yönündeki artan
taleplerini dikkate alan

 Birleşmiş Milletler (United Nations),

 Dünya Bankası (World Bank),
 Avrupa Birliği (European Union),
 Avrupa Konseyi (Council of Europe) ve
 Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)

gibi bölgesel ve uluslararası kuruluşlar da, çeşitli sözleşmeler, karar ve

tavsiyeler, eylem plan ve programları yolsuzlukla mücadele
edilebilmesi için gerekli yasal-kurumsal altyapıyı oluşturmaya ve bunu
hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelere empoze etmeye
çalışmaktadırlar.

10
 Etik Altyapının Temel Unsurları

 OECD’ye göre, etik altyapının 8 temel unsuru bulunmaktadır:

 Etkili yasal çerçeve

 Siyasal kararlılık
 Etkili hesap verme mekanizmaları
 Uygulanabilir davranış kuralları
 Mesleki sosyalleşme mekanizmaları
 Kamu yönetiminde uygun çalışma koşulları
 Etik konusunda koordinasyon sağlayan bir kuruluşun varlığı
 Kamu görevlilerini denetleyen etkin bir sivil toplumun varlığı

 Bu etik altyapı unsurları (sert ve yumuşak türde önlemler) aynı

zamanda, Türkiye için de rehber olabilecek “etik önlemler” olarak
adlandırılabilirler .
11
 MEVZUATLA BELİRLENEN ETİK İLKELERİN
YAPTIRIMI: YABANCI ÜLKE ÖRNEKLERİ

 Amerika Birleşik Devletleri

ABD, federal devlet birimlerinde çalışan kamu görevlilerinin uyması

gereken etik kurallarını belirlemiş ve bunların denetlenmesi için de
“Etik Dairesi”ne yürütme organı içinde işlev kazandırmıştır.

Eyaletler bazında ise, adları değişik 39 Etik Komisyonu vardır.

Bunların görevleri arasında “etik ihlallerin yapıldığı kesinleşince basit
cezaları kendisi vermek ve daha ağır cezalar konusunda yetkili
makamlara tavsiyede bulunmak” da vardır.

ABD’de kural etiği ağırlık taşısa da, bu önlemlerin geleneksel değil yeni
yönetim yaklaşımı çerçevesinde uygulandığı söylenebilir.

12
 ABD Federal Kamu Görevlilerine Uygulanan Yaptırımlar

 Federal “Etik Dairesi”, re’sen veya etik kuralların ihlali iddiasıyla

yapılan kişisel başvurularla ilgili inceleme yapar.

 Hakkında inceleme yapılan kamu görevlisinin etik dışı davranışlarda

bulunduğu tespit edildiğinde Etik Dairesi’nin uygulayabileceği
yaptırımlar şunlardır: Sözlü uyarı, yazılı kınama cezası, görevden
çıkarılma veya önlem almaya dair tavsiye kararı.

 Bunların yanı sıra, Federal düzeyde görev yapan “Özel Danışma

Ofisi” etik dışı davranışlara disiplin cezası verebilir. Kamu görevlisi
almış olduğu bu ceza hakkında Federal düzeydeki “Temyiz
Mahkemelerine” başvurarak kararı bozdurabilir.

13
 ABD Eyalet Örnekleri

 Wisconsin

 Wisconsin eyaletinde kamu görevlisinin yapmış olduğu etik dışı

davranışlara karşı uygulanan yaptırımların temelini mahkemeler
tarafından etik mevzuatına dayanılarak verilen “para cezaları, hapis
cezaları ve Wisconsin Etik Kurulu’nun ihlalleri kendi web sitesinde
yayımlaması” oluşturmaktadır.

 Etik Kurulun yapmış olduğu incelemeler ve bunlara uygulanan

yaptırımların özeti “Kurul”un web sitesinde kamuoyuna
duyurulmaktadır.

14
 South Carolina
 Eyaletin Etik Komisyonu, inceleme sonunda etik dışılık gördüğü
olaylarda “para cezası”nı kendisi uygular, disiplin cezası veya uyarı
cezası verme konusunda ise idareye tavsiye kararı verir .

 Örneğin, Komisyon etik dışı davranışta bulunan kamu görevlisine

işlemiş olduğu her etik dışı davranış/suç için 2000 doları aşmayacak para
cezası verme yetkisine sahiptir. Bu kararını da web sitesinde kamuoyuna
duyurur.

 Suç teşkil eden durumlarda ise, Etik Komisyon gerekenin yapılması için
olayı Başsavcılığa intikal ettirir. Komisyonların aldıkları kararlar, bölge
mahkemelerinde temyiz edilebilir .

 Komisyon, idareye vermiş olduğu tavsiye kararlarının çerçevesini bir

kanunla oluşturmuştur. Komisyon tarafından disiplin cezası verme
konusunda idareye iletilen tavsiye kararları da para cezaları gibi
kamuoyuna duyurulur. Herhangi bir disiplin cezası verilmemesi veya
dayanağı bulunmayan durumları da Komisyon web sitesinde yayımlar.

15
 Washington State

 Eyalet Etik Komisyonu eyalet kapsamında para cezaları ile kınama ve

uyarı gibi yaptırımları resen uygular; etik ihlali yapan kamu
görevlisinin kurumuna soruşturma açma ve görevden çıkarma gibi
önlemler alma tavsiyesinde bulunur.

16
 New York State

 Kamu Dürüstüğü Komisyonu websitesinde de, etik ihlali yapanın adı,

etik ihlalin hangi mevzuatın hangi hükmüne aykırı olduğu, bu ihlale
verilen ceza (hukuki ve idari-disipliner) ilan edilmektedir.

17
 California

(Mahkeme Kararı)

 Fresno kentinde güç öğrenen çocuklara devlet yardımı konusunda

çıkan bir uyuşmazlık,

 Davanın yargıcı Oliver Wanger, bölgedeki 200 okulu temsil eden bir
hukuk bürosunun avukatları aleyhine, yalan söyledikleri, görevi
çarpıttıkları, hak sahiplerini ve devleti zarara uğrattıklarını ileri
sürerek, para cezasının yanısıra, “alışılmadık” bir yaptırıma hükmetti.

 Wanger, büronun California’da 7 kentte bulunan tüm avukatlarını,

okullarına geri dönerek, (80 avukatın 6 saat, davaya Fresno'dan giren
avukatını ise 20 saat) “etik dersi almaya mahkum etti”. Yargıcın 83
sayfa tutan bu kararı; ABD hukuk çevrelerinde “alışılmadık” ve “etik
konusunda bir kilometre taşı” olarak değerlendiriliyor.

18
 Kanada

 Genel anlamda etik ihlallerin denetlenmesinden ve Etik Kod’un

yaptırımından Bakanlar veya her birimin idari amiri sorumludur.
Etik Danışma Dairesi ise, genelde çıkar çatışmasından doğabilecek
durumları kurumlara bildirir, bu konulara dikkat çeker ve etik
ihlallerle ilgili olarak tavsiyelerde bulunur.

 Tüm kamu çalışanlarının etik davranış ilkeleri bu kod ile

belirlendiğinden, ihlal durumunda kişinin çalıştığı kurumlar
tarafından disiplin cezası verilir ki, bu işlenen suçun niteliğine göre
meslekten men edilmeye kadar gidebilir. Bunun yanı sıra, kişinin
kamu mallarını kendi çıkarına kullanması, yolsuzluk veya rüşvet gibi
suç teşkil eden durumlarda Başsavcı soruşturma açar.

19
 Fransa

 Etik ihlaller karşısında hem cezai hem de disiplin önlemlerin alındığı

Fransa’da, özellikle kamu yönetiminde çıkar çatışması hallerinde
uygulanan disiplin yaptırımları şunlardır:

 “uyarma, terfi listesinden çıkarma, derece indirimi, görevden geçici

alınma, görevin transferi, rütbe indirimi, uzun süreli görevden alma,
işe son verme”.

20
 KGEK ile Türkiye’deki Etik Yönetiminde
Değişme Eğilimi
 Türkiye’de, geleneksel kamu yönetimi modelinin etkisiyle etik
yapılanmada uzun bir süre uymaya dayalı etik yönetimi anlayışı ve
zorlayıcı önlemler egemen olmuştur.

 Ancak, KGEK’nun işlevini daha çok “etik kültürün oluşturulması”na

yönelik araştırma, eğitim ve rehberlik gibi yollarla sağlaması bir
yeniliktir. Dolayısıyla, KGEK, büyük ölçüde zorlayıcı bir etik önlemden
ziyade yumuşak bir etik önlem olarak düşünülebilir. KGEK ile birlikte,
Türkiye’de uymaya dayalı etik yönetimi rejimini tamamlayıcı bir unsur
olarak dürüstlüğe dayalı etik yaklaşımına doğru bir kayışın olduğu ileri
sürülebilir.

 Türkiye’de, etik-dışı davranışı yasaklayan zorlayıcı önlemlerle

yolsuzluğun önüne geçilemeyeceği açıkça görülmektedir. Elbette bu sav,
uymaya dayalı etik yönetiminin önemsiz olduğu anlamına gelmez.
Ancak, kamu görevlilerinin etik karar alma kapasitelerini ve
karakterlerini geliştirme yolunda atılan kültürel adımlardan oluşan
dürüstlüğe dayalı etik yönetiminin de etik davranışı teşvik etmede
önemli bir rolünün olduğunu gösterir.

21
 Resmi Gazete’de İlan Yoluyla Kamuoyuna Teşhir Yöntemi

 Türkiye’de etik ilkelerin ihlali durumunda etik mevzuatta yer alan

cezai yaptırımlar (para ve hapis cezaları) ve disiplin cezaları
uygulanmaktadır.

 KGEK’nun etik ihlalde bulunanları “Resmi Gazete’de ilan yoluyla

kamuoyuna teşhir yöntemi” bunların dışında kalan ve gerçek anlamı
ile “tek etik yaptırımı”dır (ydı).

22
 5176 sayılı Kanun Md. 5

 “Kurul, başvurular hakkındaki inceleme ve araştırmasını etik

davranış ilkelerinin ihlâl edilip edilmediği çerçevesinde yürütür.
Kurul, kendisine şikâyet veya ihbar yoluyla ulaşan başvurular üzerine
yapacağı inceleme ve araştırmayı en geç üç ay içinde sonuçlandırmak
zorundadır.
 Kurul, inceleme ve araştırma sonucunu ilgililere ve Başbakanlık
Makamına yazılı olarak bildirir.
 Kurul, başvuruya konu işlem veya eylemi gerçekleştiren kamu
görevlisinin, etik davranış ilkelerine aykırı işlem veya eylemi olduğunu
tespit etmesi ve bu kararın kesinleşmesi halinde, bu durumu
Başbakanlık, Kurul kararı olarak Resmi Gazete aracılığıyla
kamuoyuna duyurur. Ancak, Kurul kararlarının yargı tarafından
iptali halinde Kurul, yargı kararını yerine getirir ve Resmi Gazetede
yayımlatır.
 Bu Kanuna göre yapılan inceleme ve araştırmalar, genel hükümlere
göre ceza kovuşturmasına veya tâbi oldukları personel kanunları
hükümlerine göre disiplin kovuşturmasına engel teşkil etmez.”

23
 Yöntemin Sınırlılıkları

 Kurul kararlarının yargı tarafından iptali halinde Kurul, yargı

kararını yerine getirmek ve Resmi Gazetede yayımlatmak zorundadır.

 Bu Kanuna göre yapılan inceleme ve araştırmalar, ceza

kovuşturmasına veya disiplin kovuşturmasına engel teşkil etmez.

 Kurul kararları ilgili kamu görevlisinin kariyeri üzerinde doğrudan

bir etki yaratmayabilir. İlgili kamu kurumu kamu görevlisi hakkında
bir işlem yapmayabilir. Özellikle üst düzey kamu görevlilerine kendi
kurumları ve iktidar, bir koruma refleksiyle koruma kalkanı
kurabilir.

24
 Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararı (1)

 5176 sayılı Kanun’un 5. maddesinin üçüncü fıkrasının, Anayasa’nın

38. maddesine aykırılığı savıyla “Türk Mühendis ve Mimar Odaları
Birliği” tarafından, Başbakanlığa karşı açılan davada, itiraz konusu
kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına varan Danıştay Beşinci
Dairesi maddenin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştur.

 Başvuru kararında, 5176 sayılı Yasa’nın 5. maddesinin üçüncü

fıkrasındaki düzenlemenin, tespit niteliğindeki Kurul kararlarının
idari davaya konu olabilecek icrai işlem niteliğini taşımaması ve
suçluluğu hükmen sabit olmayan bir durumun alenileştirilerek kişilik
haklarının ihlaline neden olması gerekçeleriyle Anayasa’nın 38.
maddesine aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

25
 Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararı (2)
 Etik Kurulun, etik ilkeye aykırı davranışın tespitine ilişkin karar
verme ve inceleme ve araştırma sonucunu ilgililere ve Başbakanlığa
yazılı olarak bildirme yetkisi kamuda etik kültürünün yerleşmesi ve
kamu görevinin işleyişinde etkinliğin sağlanması için gerekli
görülebilirse de bu yazılı bildirimin 5176 sayılı Yasa kapsamında
kamu görevlilerinin kendileri ve bunların hiyerarşik üstlerine
bildirilmesi ile yetinilmeyip, idari yargı denetimine açık olan bu
eylemlerin yargısal kesinlik kazanmadan Resmi Gazete ile kamuoyuna
duyurulması ilgilinin herkese teşhiri anlamına gelmekte; bu durum ise
bütün temel hak ve özgürlükler için dokunulmaz ve her türlü değerler
ölçütünün dışında kabul edilen insan onuru ile kişinin maddi ve
manevi varlığının önemli ölçüde zedelenmesine yol açmaktadır.
 Öte yandan, Kamu Görevlileri Etik Kurulu kararının idari yargı
tarafından iptal edilerek maddi olguların mevcut olmadığının tespiti
halinde, Yasa gereği bu iptal kararının da Resmi Gazete’de
yayımlanmasının, daha önceki yayım nedeniyle yazılı ve görsel
medyaya haber teşkil edip farklı sübjektif değerlendirmelere maruz
kalarak onuru zedelenen ve toplum önünde teşhir edilen kişilerin,
uğradıkları manevi zararlarını tümüyle gidermeyeceği de açıktır.

26
 Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararı (3)

 Bu nedenle kural demokratik toplum düzeninin gereklerine ve adalet

ilkelerine dolayısıyla hukuk devletine ve kişinin maddi ve manevi
varlığını geliştirme hakkına aykırı bulunmaktadır.

 Kanun’un 5. maddesinin üçüncü fıkrasının Anayasa’ya aykırı

olduğuna ve İPTALİNE, 4.2.2010 gününde OYBİRLİĞİYLE  karar
verildi.

 Anayasa Mahkemesi’nin Gerekçeli Kararı da, 18 Mayıs 2010 SaLı

günü 27585 Sayılı R.G. ‘de yayınlanmıştır.

27
 Etik Yaptırımların
Çeşitlendirilmesi İhtiyacı

 Aslında Resmi Gazetede ilan dışında etik yaptırımları çeşitlendirmek gerekir .

Örneğin, 5176 sayılı Kanun’da olduğu gibi sadece bireysel teşhir (md.5) veya
ilgililere ve başvuru sahibine bilgi verme (md. 4) şeklinde değil “ kurumsal
kötü örnekleri lig tabloları” oluşturmak suretiyle teşhir de bir etik yaptırım
olabilir.

 Disiplin suçları içine etik ihlaller de dahil edilip, “ etik uyarı” yeni bir tür
disiplin cezası olarak tespit edilebilir. Bu cezaya çarptırılan “ kamu
görevlisinin özür dilemesi” veya “etik eğitimine tabi tutulması” istenebilir.

 Bu düzenleme sonucunda, gerek KGEK’nun res’en ve başvuru üzerine yaptığı

(md.5) gerekse kurum disiplin kurullarının yaptıkları (md.4) incelemelere
ilişkin tüm sonuçların, Resmi Gazete yerine KGEK ve ilgili kamu kurumunun
web sitesinde kamuoyuna açıklanması sağlanmalıdır. Etik-dışı davranışda
bulunduğu ilan edilenlerin ise bunlara karşı idari ve adli itiraz hakkı
korunmalıdır.

28