Bireyi Tanıma Teknikleri

Yrd. Doç. Dr. Ş.Gonca Zeren

Yıldız Teknik Üniversitesi
Eğitim Fakültesi
Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı
goncazeren@gmail.com
goncazeren.blogspot.com
Bireyi Tanımanın Amaçları

• Bireyi tanımanın temel amacı, onun kendisini

tanımasına yardım etmektir.
• Kendini iyi tanıyan bir kişi, kendini daha iyi
anlar, problemlerini daha net olarak görüp
çözümler üretebilir, gerçekçi kararlar alabilir,
kendi seçimlerini yapabilir ve çevresine daha
kolay sağlıklı uyum sağlayabilir.
• Psikolojik danışman da bir kişiyi ne kadar iyi
tanırsa, ona daha kaliteli ve etkili yardım
hizmetleri sunabilir.

Dr. Ş. Gonca Zeren, 2009 2

Bireyi Tanımanın Temel
İlkeleri
1.Bireyi tanımanı amacı, onun kendisini
tanımasına yardım etmektir.
2.Bireyi tanımada kullanılan teknikler amaç
değil araçtır. Sonuçları kilitli dolaplarda
bekleyen ve uygulamaya konmayan
tekniklerin değeri yoktur.
3.Bireyi tanıma hizmetleri sürekli olmalıdır.
4.Bireyi tanımak amacı ile kullanılan
araçlar, amaç, durum ve koşullara
göre seçilmelidir. Tek ve en iyi bireyi
tanıma tekniği yoktur.
5.Bireyi tanıma tekniklerinin
kullanılması, işbirliği gerektirir.
6.Tek bir bireyi tanıma tekniğinden
toplanan bilgiler yerine farklı araçlar
yoluyla toplanan bilgilerin bir arada
kullanılması daha iyidir.
7.Bilinen tüm bireyi tanıma tekniklerini
öğrencilere uygulamak her zaman
zorunlu ve gerekli değildir.
8.Bireyi tanıma teknikleri sadece sorunlu
öğrencilere yönelik değildir, tüm
öğrencileri kapsayacak biçimde
yürütülmelidir.
9.Bireyi tanımada elde edilen bilgiler
geçerli ve güvenilir olmalıdır.
10.Birey hakkında ek bir bilgi
sağlamayacaksa yeni bir bireyi tanıma
tekniğinin kullanılmasına da gerek
yoktur.
11.Okulda öğrencilerle ilgili olarak
toplanan özel olmayan bilgiler,
öğretmen, okul yönetimi ve ailelerin de
yararlanması sağlanmalıdır.
Bireyi Tanıma Tekniklerinin
Sınıflandırılması
Testler
• Test “Bireylerin herhangi bir
niteliğini ölçme amacıyla, nitelikler
evrenini temsil edecek şekilde
seçilmiş standart uyarıcılar
takımıdır” biçiminde
tanımlanabilir.
Testlerin Kullanım
Amaçları
• Yordama (Bireyin gelecekteki
başarısını önceden tahmin etme.)
• Nedenleri ortaya çıkarma
• İhtiyaçları belirleme
• Değerlendirme
• Araştırma
• Sınıflama
• Seçme ve yerleştirme.
Testlerin Kullanım
Kuralları
1.Bir test, geliştirilme amacı dışında
kullanılmamalıdır.
2.Yurt dışında geliştirilen testler,
Türkçeye adapte edildikten sonra
kullanılmalıdır. Türkçeye adapte
etmek demek, sadece Türkçeye
çevirmek demek değildir.
Adaptasyonla kastedilen bir dizi
profesyonel işlem dizisidir.
3.Bazı testler sadece uzman kişilerce
uygulanmalıdır.
4.Belli bir amaçla geliştirilmiş bir testin
maddeleri üzerinde değişiklik
yapılamaz.
5.Test sonuçları bireylere uygun dille
aktarılmalıdır. Test sonuçlarını
öğrencilere aktarma konusunda
aceleci davranılmamalı, onların
sonuçları değerlendirebilmek için
hazırbulunuşluklarının yeterli
olduğundan emin olmalıdır.
6.Sonuçlar bireyi “etiketlemek” amacıyla
kullanılmamalıdır.
7.Bir test, hedef grubu dışında kalan bireylere
uygulanmamalıdır. Örneğin lise grubuna
yönelik olarak geliştirilmiş bir test, küçük
çocuklara uygulanamaz.
8.Kullanılan testler geçerli ve güvenilir
olmalıdır.
9.Test amaç değil, araçtır. Sonuçları
kullanılmayacaksa bir testin uygulanmasına
gerek yoktur.
10.Test sonuçları bireylere ait diğer verilerle
birlikte kullanılmalıdır.
SORU (KPSS 2008)
Aşağıdakilerden hangisi rehberlik tekniklerinin
uygulanmasında, dikkat edilmesi gereken ilkeler
arasında yer almaz?
 
A) Öğrenci hakkında bilgi toplamak için birden fazla teknik
uygulamak
B) Elde edilen genel sonuçları, öğrencilerin isimleri saklı
tutularak okul yönetimiyle paylaşmak
C) Test sonuçlarını öğrencilere hemen iletmek yerine hazır
olmalarını beklemek
D) Sonuçları kullanılmayacak testleri uygulamaktan kaçınmak
E) Öğrenci ve okulun ihtiyaçlarına uygun olarak psikolojik
testler üzerinde değişiklikler yapmak
 
AÇIKLAMA
Psikolojik testler, uzman kişilerce geliştirilmiş, üzerinde
geçerlik ve güvenirlikle ilgili analizler yapılmış, madde
analizi sonucunda maddelerine karar verilmiş soru
takımlarıdır. Hiçbir biçimde soru maddeleri üzerinde
değişiklik yapılamaz. Bu nedenle doğru cevap e
seçeneğidir. Diğer seçeneklerde yer alan maddeler bireyi
tanıma tekniklerinin ve testlerin kullanım ilkelerine
uygundur.
Yetenek Testleri

Yetenek testleri bilgiye dayalı

olmayan testlerdir ve bireyin
çeşitli alanlardaki yeteneklerini
ortaya çıkarıcı soru takımlarıdır.
Yetenek testlerini üç ana
grupta inceleyebiliriz:
a) Genel Yetenek Testleri: Kişinin
eğitimden ne derece yararlanabileceği
hakkında yordama yapmayı kolaylaştırır.
Sayı, sözcük, şekil gibi sembollerle ifade
edilen kavramların öğrenilmesini ve bu
kavramlarla akıl yürütülmesini gerektiren
kısmına “Akademik Genel Yetenek” denir.
b) Özel Yetenek Testleri: Müzik, resim ve
diğer sanat dallarında bireyin sahip olduğu
özel zihinsel yeteneklerini ölçer.
c) Farklı Yetenek Testleri: Dil yeteneği,
soyut kavrama yeteneği, mekanik
kavrama yeteneği gibi farklı zihin
yeteneklerini ölçer.
Başarı Testleri:
• Başarı testleri, eğitim süresince öğrenilen
bilgilerin ölçülmesi amacıyla kullanılan
testlerdir.
(a) standart başarı testleri ve
(b) öğretmen yapısı başarı testleri olarak iki
grupta ele alınabilir.
• Standart başarı testleri, uzmanlar tarafından
hazırlanmış, geçerlik ve güvenirlikleri yüksek
olan testlerdir.
• Öğretmen yapımı başarı testleri, öğrencilerin
bir derse ilişkin başarılarını ölçmek ve
değerlendirmek amacıyla hazırlanmış, ama
geçerlik ve güvenirlikleri yüksek olmayan
testlerdir.
İlgi Envanterleri
• İlgi, bir kimsenin herhangi bir
zorunluluk olmaksızın dikkat ettiği,
gözlediği, üzerinde durup düşündüğü
ve zevk alarak sürekli yaptığı
etkinlikler olarak tanımlanabilir.
• Çocukluk döneminde ilgiler
değişkendir, büyüme, gelişme ve
olgunlaşmayla birlikte ilgiler de
kararlılık kazanmaya başlar.
Kişilik Testleri:
• Kişilik, bir kişiyi diğer kişilerden
ayırt eden özellikler bütünüdür.
• Kişilik testlerinde yer alan
maddeler, normal- anormal,
uyumlu- uyumsuz gibi boyutlara ve
özelliklere göre düzenlenmiş
davranış örneklerinden oluşur
Tutum Testleri:
• Tutum, bireyin insanlar, olaylar ve
nesneler karşısında takındığı tavırdır.
• Tutumun “duygu, düşünce ve
davranış” boyutları vardır.
• Tutum ölçekleri, bir kimsenin nelere,
ne derece değer verdiğini, o duruma
ilişkin ne düşündüğünü ve ne
hissettiğini saptamaya yarayan
araçlardır
Gözlem:
• Gözlem, bireylerin değişik
ortamlarda, çeşitli davranışları
hakkında onları gözetleme yolu ile
bilgi toplama tekniğidir.
Gözlem üç biçimde
yapılmaktadır:

• Sistemsiz (doğal) gözlem,

• Sistematik gözlem,
• Katılımlı gözlem.
Sistemsiz gözlem
• Günlük hayatta çeşitli etkileşimler
sırasında bireyler hakkında
oluşturduğumuz fikirlerin
kaynağıdır. Ancak bu gözlem
türünü kullandığımızda geçerli ve
güvenilir bilgi edinme olasılığı
yüksek değildir.
Sistematik gözlem
• Önceden belirlenmiş bir amaç
doğrultusunda, planlı olarak
yapılan gözlemdir. Gözlem
yaparken hangi davranış ya da
davranışların gözleneceği önceden
belirlenir.
Katılımlı gözlem
• Gözlemcinin gözlemlediği gruba
katılarak onlarla birlikte yaşamasını
içeren bir gözlem türüdür.
Belgesellerde zaman zaman izleriz,
gözlemci, medeniyetten uzak bir
kabileyi daha yakından tanıyabilmek
için onlarla bir süre yaşar. Kabilenin
yaşam biçimini benimser ve onların
gözü ile dünyayı görmeye çalışır.
Olay Kaydı (Vak’a Kaydı,
Anekdot):
• Birey hakkında herhangi bir
zamanda yapılan gözlemin
kaydedilmesi, birey hakkında bilgi
sağlayabilmektedir.
• Kaydetmenin kolay olması amacı
ile bir form geliştirilmiştir. Gözlem
sonuçlarının kaydedilmesi amacıyla
geliştirilen forma anekdot
denmektedir.
Adı- Soyadı: Tarih:

Sınıfı- No: Yer:

Olay:

Gözleyen:

Yorum:
Derecelendirme Ölçekleri:
• Derecelendirme ölçekleri, gözlem
sonuçlarını sayısal verilere
dönüştürmeye yarayan araçlardır.
• Ölçek üzerinde gözlenen bireyin
çeşitli davranışları sıralanmıştır.
Gözlemci bu davranışların bireyde
olup olmadığını
derecelendirmektedir.
 
Örnek
Geometrik şekil ve cisimlerin alan
ve hacimlerini hesaplayabilme.
1. Çok zayıf ( )
2. Zayıf( )
3. Orta ( )
4. İyi ( )
5. Çok iyi ( )
 SORU (KPSS 2008)
Gözlemlerin kayıt edilmesi için kullanılan araçlardan biri
derecelendirme ölçekleridir. Gözlemciler derecelendirme
ölçekleriyle gözledikleri kişinin, ölçekte bulunan davranışları
gösterme sıklığını kayıt ederler.
Gözlem amacıyla derecelendirme ölçeklerinin hazırlanıp
kullanılmasında,
I. Gözlenen özelliklerin sayısı sınırlı tutulmalıdır.
II. Gözlemci gözlem sonuçlarını kimseyle paylaşmayacağı
konusunda önceden gözlenene güvence vermelidir.
III. Aynı davranış birden çok kişi tarafından gözlenmelidir.
IV. Gözlenen davranışlar açığa vurulmayan duyguları ortaya
çıkarmaya yönelik olmalıdır.
V. Aynı davranış birden fazla gözlenmelidir.
ifadelerinden hangileri dikkate alınmalıdır?
 
A) I, II, IV B) I, II, V C) I, III, V
D) II, III, IV E) III, IV, V
 
 AÇIKLAMA
Gözlem amacıyla hazırlanan bir derecelendirme ölçeğinde,
gözlenen özelliklerin sayısının sınırlı tutulması gerekir. Gözlenecek
davranışlar ne kadar çok olursa, gözlemcinin dikkatinden kaçma
olasılığı da o kadar artar. Aynı davranış birden çok kişi tarafından
gözlenirse, gözlem sonuçlarının geçerliği ve güvenirliği artabilir.
Aynı davranışın farklı yer ve zamanlarda birden fazla sayıda
gözlenmesi gereklidir. Ancak, gözlemcinin gözlem sonuçlarını
kimseyle paylaşmayacağı konusunda önceden gözlenene güvence
vermesi gibi bir kural yoktur. Çoğu kez gözlem, bireyin doğal hayatı
içinde, akışı bozmadan yapıldığından zaten yanında birileri vardır.
Gözlenen davranışların açığa vurulmayan duyguları ortaya
çıkarmaya yönelik olması demek, gözlemcinin yorumlarının gözlem
sonuçlarına bulaşması demektir. Bu da asla istenmeyen bir
durumdur. Dolayısıyla doğru cevap c seçeneğidir.
 
Sosyometri
• Sosyometri, bir grubun belli bir zamanki sosyal ilişkilerini
betimlemeyi amaçlayan bireyi tanıma tekniğidir.
• Bu teknikte grup üyelerinin birbirlerini tercih etmelerini
gerektiren bir durum oluşturulur.
• Örneğin sınıftaki öğrencilerden, dağıtılan kâğıtlara, birlikte
oturmak istedikleri arkadaşlarının adlarını yazmaları
istenebilir.
• Öğrenciler yazdıktan sonra kağıtlar toplanır, isteklerin
sayıları hesaplanarak frekanslar çıkarılır. Böylelikle sınıfta
en çok ve en az tercih edilen öğrenciler tespit edilebilir ve
özellikle en az tercih edilen öğrenciler için gerekli
önlemler alınabilir.
• Sosyometri uygulanması kolay ama değerlendirilmesi ve
yorumlanması zaman alan bir tekniktir.
• Sosyogram: Sosyometri
sonuçlarının grafiksel olarak
ifadesidir. Sınıftaki her bir öğrenci
bu grafikte işaretlenir ve sınıftaki
ilişkiler ağı ortaya konur. Sınıfta
kutuplaşmalar, ikili ilişkiler, klikler
(üçlü ya da dörtlü küçük gruplar),
gruplaşmalar ve sınıftaki yalnızlar
bu grafikte daha net
görülebilmektedir.
SORU (KPSS 2008)
Sınıf rehber öğretmeni, öğrencileri arasındaki sosyal uzaklıkları saptamak amacıyla,
sınıfına sosyometri tekniği uygulamıştır ve sonuçlarını sosyogram üzerinde
göstermiştir. Sosyogramda kızları “daire”, erkekleri “üçgen” kullanarak ifade etmiş
ve şekillerin içine öğrenci isimlerinin baş harflerini yazmıştır. Ayrıca en çok birbirini
seçen öğrencilerini “düz”, 2. ve 3. düzey ilişkileri “kesik çizgiler” kullanarak
göstermiş, öğrencilerin seçimlerini belirtmek için “okların yönlerinden”
yararlanmıştır. Bu sosyograma ilişkin,
I. Sınıfta ikili ilişkiler bulunmaktadır.
II. Sınıftaki en iyi arkadaşlık C ve H öğrencileri arasındadır.
III. Sınıfta klikler yoktur.
IV. D, lider bir öğrencidir.
V. Cinsiyete bağlı gruplaşmalar gözlenmektedir.
yorumlarından hangilerini yapması durumunda, sınıf rehber öğretmeni
öğrencileri arasındaki ilişkileri doğru tanımlamış olur?
 
A) I, III, IV B) I, IV, V C) II, III, IV
D) II, III, V E) III, IV, V
• AÇIKLAMA
• Soruda yer alan yorumları tek tek ele alalım: I.
Sınıfta ikili ilişkiler bulunmaktadır. Doğru: C ve H
arasında olduğu gibi. II. Sınıftaki en iyi
arkadaşlık C ve H öğrencileri arasındadır. Bunu
bilemeyiz. Sosyogram sonucu bize en iyi
arkadaşlık gibi bir kavram hakkında bilgi
vermede yanıltıcı olabilir, sosyogram sadece
sınıfta uygulamanın yapıldığı zamanda kimin
kimi tercih ettiğini gösterir. III. Sınıfta klikler
yoktur. Doğru: Klikler olması için üçerli dörderli
küçük ve birbirinden kopuk küçük gruplar yok.
IV. D, lider bir öğrencidir. Sosyograma göre, D
merkezde yer alıyor ve lider bir öğrenci olarak
görülüyor. V. Cinsiyete bağlı gruplaşmalar
gözlenmektedir. Hayır, gözlenmiyor. Üçgenlerle
daireler ayrı ayrı değiller. O halde doğru cevap a
seçeneği.
Kimdir Bu? (Bil Kim?)
• Bu teknikte öğrencilere bir dizi davranıştan
oluşan liste verilir ve karşısındaki boşluklara
sınıfta bu özelliğe en uygun kim ise onun adını
yazmaları istenir.
• Bu listede olumlu davranışlar olduğu gibi
olumsuz bazı davranışlar da yer alır.
• “Kimdir bu?” tekniği, öğrencilerden olumsuz
davranışlara uygun isimlerin yazılmasını
istemekle bir anlamda sınıf arkadaşlarını
etiketlemelerine yol açmaktadır. Bu açıdan bu
teknik eleştirilebilir. Kullanılması
önerilmemektedir.
Görüşme
• Görüşme, iki veya daha fazla
kişinin, belli bir amaçla, sözel ve
sözel olmayan iletişim araç ve
tekniklerini kullanarak yarattıkları
etkileşimdir
• Görüşme iki biçimde yapılmaktadır:
Serbest ve yapılandırılmış görüşme.
Serbest görüşmede amaç ve konu
önceden belirlenmiştir ancak,
görüşme sırasında sorulacak sorular
kesin olarak belli değildir ve sorular
sıralanmamıştır. Yapılandırılmış
görüşmede ise sorulacak sorular ve
sıraları önceden belirlenmiştir.
• Görüşmede sorular genelden
özele doğru sıralanmalıdır. İster
serbest olsun, ister yapılandırılmış,
görüşme önceden planlanmalıdır.
Görüşmeyi kaydetmek amacıyla
(görüşme sırasında ya da hemen
sonrasında not almak için) kâğıt
kalem, ses kayıt cihazı veya
kamera kullanılabilir.
Görüşmenin avantajları
şunlardır:
• Sorulara ayrıntılı cevap alma ihtimalinin
yüksek olması ve yanlış anlaşılmaların anında
düzeltilebilmesi.
• Görüşmede, söylenenlerin yüzeysel anlamları
yanında, gerçek ve derinliğine anlamların da
çıkartılabilmesi.
• Araştırmacının, anında soracağı sorularla,
anlaşılmayan noktaları açıklığa kavuşturabilme
imkânı.
• Okuma yazma bilmeyen kişilerle yapılabilmesi.
Görüşmenin
dezavantajları şunlardır:
• Görüşülecek kişi sayısı fazla olduğunda
çok zaman alması.
• Standart olmayan cevapları
sınıflandırma ve bunlara sayısal değer
verme güçlüğü.
• Tecrübeli ve yetenekli görüşmecilere
ihtiyaç duyulması.
• Kişilere isimlerini gizleme garantisi
verilmediği durumlarda dürüst cevaplar
alma zorluğu.
Anket
• Anket, görüşmede sorulacak
soruların yazılı hale dönüştürülmüş
biçimi gibidir. Görüşme çok uzun
zaman aldığı için kısa zamanda çok
kişiden bilgi toplamak amacıyla
anket kullanılabilir.
• Ankette yer alan sorular açık, net ve
anlaşılır olmalı, mümkün olduğunca
kapalı uçlu sorular kullanılmalıdır.
Otobiyografi
• Otobiyografi, bireyin kendi yaşam öyküsünü
yazılı olarak anlatmasıdır.
• Otobiyografinin uygulanması çok kolaydır,
bireylere boş kâğıt vererek kendi yaşamlarına
dönük olarak yazmalarını istediğiniz konuları
belirtmeniz çoğu zaman yeterlidir.
• Ancak otobiyografinin değerlendirilmesi ve
yorumlanması çok daha zordur. Otobiyografinin
düzeni, uzun ya da kısa oluşu, öncelikli olarak
anlatılanlar, yazıdaki hava, silintiler, eksiklikler,
kullanılan cümleler vb. her şey birey hakkında
bilgi verebilmektedir.
Soru (KPSS 2007)
Bir sınıf öğretmeni okula yeni gelen lise birinci sınıf
öğrencilerinin geçmiş eğitim yaşantılarını, aile ilişkilerini ve
yaşadıkları önemli olayları öğrencilerin kendi yazılı ifadeleri
yoluyla öğrenmek istemektedir.
Bu sınıf öğretmeninin hangi rehberlik tekniğini
kullanması uygun olur?
A)Anket B)Kime göre ben neyim?
C)Otobiyografi D)Anekdot (olay kaydı)
E)Sosyometri

AÇIKLAMA
Bu sorudaki ipucu “kendi yazılı ifadeleri yoluyla” sözleridir.
Sözü edilen bireyi tanıma tekniği otobiyografidir. C seçeneği
doğrudur.
Problem Tarama Listesi
• Öğrencileri rahatsız eden
durumları saptamak amacıyla
oluşturulmuş bir tekniktir. Bu
teknikte bireyin kendisi, okulu,
ailesi, geleceği vb. konularda
sorun olabilecek cümlelerin listesi
verilir ve bu problemlerden
hangileri onda varsa işaretlemesi
istenir.
• Problem tarama listesi
değerlendirilirken toplu olarak
değerlendirmeye gidilebilir. En çok
işaretlenen sorunlar belirlenerek çözüm
yolları aranabilir. Bu anlamda çözümde
rol alabilecek aile, okul yönetimi ya da
öğretmenlere problem tarama listesinin
sonuçları hakkında (öğrenci isimleri
kesinlikle verilmeden) bilgi verilebilir.
• Bir de bireysel olarak her bir öğrenci
ele alınabilir ve psikolojik danışma
yardımı gereken öğrencilere yardım
verilebilir.
Arzu Listesi
• Özellikle ilköğretimin ilk yıllarında kullanılan
arzu listesi, çocuğun istek beklentileri
hakkında bilgi sağlamaktadır.
• Arzu listelerinde genellikle yarım bırakılan
cümleleri öğrencinin istediği gibi tamamlaması
istenmektedir.
• “Elinde sihirli bir sopa olsaydı neleri
değiştirmek isterdin?” biçimindeki sorularla da
bu liste oluşturulmaktadır.
Psikodrama
• Bireyin iç dünyasının, kaygı ve
korkularının dramatize edilmesine
psikodrama adı verilmektedir.
• Psikodrama özel uzmanlık
gerektiren bir tekniktir ve bireyi
tanımadan çok bireye psikolojik
yardım verme hizmeti sırasında
kullanılmaktadır.
Sosyodrama
• Bir grubun, bir sosyal problemi dramatize ederek
incelemesine sosyodrama adı verilmektedir.
• Gruptaki bireyler, yaşanan ya da ortak bir sosyal
problemle ilgili önemli rolleri paylaşarak izleyiciler
önünde, gerçek bir tiyatro sahnesinde olduğu gibi
oynarlar .
• Sosyodrama da tıpkı psikodrama gibi bu alanda
uzman olan kişiler liderliğinde yürütülen bir
tekniktir.
• Yine psikodrama gibi sosyodrama da bireyi
tanımadan çok bireye psikolojik yardım verme
hizmeti sırasında kullanılmaktadır.
Oyun Terapisi
• Oyun ortamına alınan çocukların
özelliklerini, yaşadıklarını, duygu
ve düşüncelerini, oyun sırasında
tanımaya, anlamaya ve çocuğa
psikolojik yardım hizmeti vermeyi
amaçlayan bir tekniktir.
Vak’a (Olay) İncelemesi
• Bu teknikte kullanılan “vak’a”
kelimesi, sorunu olan kişi
anlamındadır. Vak’a incelemesi
ise, bireyin sorununu teşhis ve
tedavi etmeyi amaçlar.
 
Vak’a incelemesi özet olarak şu
bilgileri içerir:

1. Vak’anın adı soyadı, doğum yeri, ve

doğum tarihi.
2. Ana babasının sağ, ölü, öz, üvey oluşu.
3. Sorunun kısaca tanımı.
4. Geçirdiği hastalıklar ve ameliyatlar.
5. Akademik başarısı, okul yaşantısı,
öğretmenleri ve sınıf arkadaşları ile
ilişkisi, disiplin vak’aları.
6.Aile tarihçesi, ailenin sosyo-
ekonomik durumu, kardeş sayısı.
7.Sosyal ilişkileri, okul dışı sosyal
etkinlikleri, karşı cinsle ilişkileri,
polis kayıtları.
8. Duygusal gelişimi.
9. Geleceğe ilişkin beklentileri ve
planları.
10. Sorunla ilgili genel
değerlendirme.
11. Önerilen tedavi yolları ve
alınacak önlemler.
12. Önerilerin uygulanmasına ilişkin
planlar.
13. İncelemeyi yapan kişi, kurum
ve tarih.
Toplu Dosya
• Öğrencilere daha iyi yardım edebilmek için çeşitli
tekniklerle öğrenciler hakkında toplanan bütün
bilgilerin sistemli bir şekilde özetlenip
kaydedildiği dosyaya denir.
• İlkokul ya da okul öncesi düzeydeki çocuklar için
hazırlanan toplu dosyada bedensel gelişimin
tarihçesi önemli bir yer tutarken, orta öğretim
çağındaki çocuklarda geleceği ilişkin planlar
daha ayrıntılı olarak işlenir.
• Öğrenci hakkında yazılacak herhangi bir bilgi,
daha sonradan onun aleyhine kullanılabilecek bir
bilgi ise, toplu dosyada bu bilgi yer almamalıdır.
Daha fazla bilgi için lütfen şu kaynaklara başvurun:

- Bireyi Tanıma Teknikleri, İ. Ethem Özgüven, PDREM.

- Psikolojik Testler, İ. Ethem Özgüven, PDREM.
- Görüşme İlke ve Teknikleri, İ. Ethem Özgüven, PDREM.
- Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Edt. Alim Kaya, Anı Yayıncılık.
- Eğitimde Rehberlik Hizmetleri, Binnur Yeşilyaprak, Nobel Yayıncılık.

Sevgiler,
Yrd. Doç. Dr. Ş. Gonca Zeren