TAGALOG

CEBUANO WARAY
BICOLANO
TAUSUG
ILOKANO
ILONGGO KAPAMPANGAN
ANO NGA BA ITO?
WIKA
 Nagmula sa salitang Latin na
“lengua” na ang kahulugan ay dila.
 Sistema ng tunog o simbolo na
ginagamit ng tao sa komunikasyon.
 Paraan ng pagpapahayag ng
damdamin at opinyon sa
pamamagitan ng mga salita upang
magkaunawaan ang mga tao.
Henry Gleason: Ang wika ay masistemang
balangkas ng sinasalitang tunog na pinili at
isinaayos sa paraang arbitraryo upang
magamit ng mga taong kabilang sa isang
kultura.

Jose Villa Panganiban: Ang wika ay paraan

ng pagpapahayag ng damdamin at
opinyon sa pamamagitan ng mga salita
upang magkaunawaan ang mga tao.
Ayon sa pagsusuri ni Gordon Wells, ang
wika ay may limang tungkulin:

1.Pagkontrol sa kilos at gawi ng iba.

2.Pagbabahagi ng damdamin.
3.Pagpapanatili sa pakikipagkapwa at
pagkakaroon ng intensyon sa kapwa.
4.Pangarap at paglikha.
5.Pagbibigay o pagkuha ng impormasyon.
 KATANGIAN NG WIKA
1. ANG WIKA AY PANTAONG TUNOG-
Ang wika ay wikang sinasalita,
ang mga nakasulat na mga salita
ay larawan o simbolo lamang ng
wikang ginagamit.
2. ANG WIKA AY
MASISTEMANG BALANGKAS
• May sistema ang wika. Ito ay
ang palatunugan(ponolohiya),
palabuuan(morpolohiya), at
palaugnayan(sintaks).
3. ANG WIKA AY ARBITRARYO
Ang wika ay pinili at isinaayos ang mga
tunog sa paraang pinagkasunduan sa isang
pook o lugar.

TAGALOG PAMPANGA PANGASINAN AKLAN WARAY

baliktad baligtad baliktar baliskad balikad

4. ANG WIKA AY PATULOY NA NAGBABAGO O
DAYNAMIKO
 Ang wika, patuloy na lumalawak ang talasalitaan
ng wika kaya kailangang mabago rin ang
ortograpiya at alfabeto maging ang sistema ng
palabaybayan.

ALIBATA (17) ABAKADA (20) ABICEDARIO (31)

ALPABETO (20+8) ALFABETO (28)
5. ANG WIKA AY KABUHOL NG KULTURA
 Ang wika at kultura ay dalawang bagay
na hindi pwedeng paghiwalayin.

 Nakikilala ang kultura ng isang tao

ayon sa kanyang wikang ginagamit.
6. ANG WIKA AY KOMUNIKASYON
 behikulo ng komunikasyon ng
dalawang taong nag-uusap
 Ginagamit upang ipahayag ang
ating damdamin,
pangangailangan, at iniisip.
 Ginagamit sa pakikipagtalastasan
sa lahat ng pagkakataon.
7. ANGWIKA AY MALIKHAIN
 Nakabubuo tayo ng tula, kuwento,
awitin, sanaysay at iba pang akdang
pampanitikan gamit ang wika.
8. ANG WIKA AY NATATANGI
 Ang bawat wika ay may katangiang pansariling
naiiba sa ibang wika.
 Walang wika na magkatulad na magkatulad.
Kung may pagkakatulad marahil ito ay nasa
piling salita lamang.

“kung anong bigkas ay siyang sulat, kung anong

baybay ay siyang basa”
Takdang Aralin
Magsaliksik ng 10 salita sa Filipino na may ibang
kahulugan kung sa ibang rehiyon gagamitin.
Sundan ang halimbawa sa ibaba.
Magsaliksik ng iba’tibang
teorya ng pinagmulan ng
wika.
 MGA TEORYA NG
PINAGMULAN NG WIKA
 Teorya ng Pinagmulan ng Wika
1. BOW WOW- Kalikasan. Dito ang tunog ng nalikha
ng kalikasan, anuman ang pinagmulan ay ginagad
ng tao.
2. DING-DONG- Bagay. Ipinalagay sa teoryang ito na
ang lahat ng bagay sa kapaligiran ay may sariling
tunog na siyang kumakatawan sa nasabing bagay.
Tinawag ito ni Max Muller na simbolismo ng
tunog.
3. POOH POOH- Tao. Ipinalalagay na ang tao ang
siyang lumikha ng tunog at siya ring nagbibigay ng
kahulugan. Dahil sa hindi sinasadya ay napabulalas
 sila bunga ng mga masisidhing damdamin tulad ng
sakit, tuwa, sarap, kalungkutan, takot, pagkabigla,
atbp.
4. YO-HE-HO- Pinaniniwalaan ng linggwistang si A. S.

Diamond (2003) na ang tao ay natutong magsalita

bunga diumano ng kanyang pwersang pisikal.
5.TA-TA- sa mga kumpas at galaw ng kamay na
ginagawa ng mga tao sa mga partikular na okasyon
ay ginaya ng dila hanggang ito ay mag-produce ng
tunog at natutong magsalita ang mga tao. Ang
tawag dito ay ta-ta na sa France ay paalam o
goodbye.
6. SING-SONG- Inimungkahi ng linggwistang si
Jesperson na ang wika ay nagmula sa paglalaro,
pagtawa, pagbulong sa sarili, panliligaw.
Iminungkahi pa niya na taliwas sa iba pang teorya,
ang mga unang salita ay sadyang mahahaba at
musikal, at hindi bulalas.
7. TA-RA-RA-BOOM-DE-AY- sa mga tunog na galing
sa mga ritwal ng mga sinaunang tao ang naging
daan upang matutong magsalita ang tao. Ang mga
sayaw, sigaw, incantation at mga bulong ay
binigyan nila ng kahulugan at sa pagdaan ng
panahon ito ay nagbago-bago.
8.HOCUS-POCUS – Ayon kay Boeree (2003),
maaaring ang pinanggalingan ng wika ay tulad ng
mahikal o relihiyosong aspeto ng pamumuhay ng
ating ninuno.
9.EUREKA!- sadyang inimbento ang wika ng ating mga
ninuno.
10.RENE DESCARTES- hindi pangkaraniwang hayop
ang tao kung kaya’t likas sa kaniya ang gumamit ng
wika na aangkop sa kaniyang kalikasan bilang tao.
May aparato ang tao lalo na sa kaniyang utak
gayundin sa pagsasalita upang magamit sa mataas
at komplikadong antas ng wika.
11.PLATO- nalikha ang wika bunga ng
pangangailangan. Necessity is the mother of all
invention. Sa paniniwalang ito, gaya ng damit,
tirahan at pagkain, pangunahing pangangailangan
din ng tao ang wika kung kaya’t naimbento ito ng
tao.
12.CHARLES DARWIN- nakikipagsapalaran ang tao
kung kaya’t nabuo ang wika. Survival of the fittest,
elimination of the weakest. Ito ang simpleng batas
ni Darwin. Upang mabuhay ang tao, kailangan niya
ng wika. Ito ay nakasaad sa aklat ni Lioberman
(1975) na may pamagat na “On the Origin of
Language”.
 ANTAS NG WIKA
1. PABALBAL/BALBAL- may katumbas itong “slang”
sa Ingles at itinuturing na pinakamababang antas
ng wika.
-Mga salitang pangkalye o panlansangan.
-Tinatawag din itong singaw ng panahon
sapagkat bawat panahon ay may nabubuong
mga salita.
-Pinakamababang antas ng wika na karaniwang
ginagamit sa lansangan.
-Karaniwan itong nabubuo ng isang grupo tulad ng
mga bakla na nagsisilbing koda nila sa kanilang
pakikipag-usap.
Halimbawa:
parak- pulis
eskapo- takas sa bilangguan
istokwa- naglayas
juding- bakla
tiboli- tomboy
balbonik- taong maraming balahibo
brokeback- lalaki sa lalaking relasyon
lobat- lupaypay
2. KOLOKYAL/PAMBANSA- mga salitang ginagamit sa
pang-araw-araw na hinalaw sa pormal na mga
salita.
-Nagtataglay ng kagaspangan ang mga salitang ito
subalit maari rin naman maging repinado batay sa
kung sino ang nagsasalita gayon din sa kanyang
kinakausap.
-Ginagamit sa okasyong impormal at isinaalang-alang
dito ang salitang madaling maintindihan.
Halimbawa: alala, lika, naron, kanya-kanya- antay,
lugal, utol, atsay, tisay
3. LALAWIGANIN- ang wikang ito ay ginagamit sa
isang rehiyon at ang mga tagaroon lamang ang
nakauunawa nito kung ang pagbabatayan ay ang
wikang pambansa.
Halimbawa:
TAGALOG ILOKANO CEBUANO BIKOLANO
aalis pumanaw molakaw mahali
kanin inapoy Kan-on maluto
alikabok tapok abug alpog
paa saka tiil bitis
ibon bilit langgam gamgam