Prethodno napregnute

konstrukcije
predavanja
2013/2014

Doc. dr Radmila Sinđić-Grebović

1
 IDEJA PRETHODNOG NAPREZANJA
Ideja prethodnog naprezanja se javila prije pojave u armiranom betonu.

Primjeri :
•žice kod točka na biciklu su
prethodno zategnute da bi u njima
uvijek postojala rezerva zatezanja,
tako da ne dođe do njihovog
izbočavanja.
•obruč na buretu koji je prethodno
zategnut izaziva pritisak u
prstenastom presjeku bureta, koji
se suprotstavlja zatezanju koje
nastaje od pritiska tečnosti u
buretu
Realizacija ideje prethodnog naprezanja:
Prethodnim unošenjem napona u konstrukciju, koji su suprotnog smjera od
napona izazvanih spoljašnjim opterećenjem, dolazi do njihovog međusobnog
poništavanja.
Prethodno naprezanje je moguće realizovati samo upotrebom čelika visokih
mehaničkih karakteristika i betona odgovarajućeg kvaliteta. 2
 RAZLOZI ZA PRIMJENU PRETHODNOG NAPREZANJA

Prethodnim naprezanjem AB konstrukcija mogu se ublažiti

nedostaci klasično armiranog betona:
neizbježna pojava prslina u zategnutom betonu
pojava prslina znatne širine
 neiskorišćenost betona u zategnutoj zoni
velike dimenzije poprečnog presjeka

3
 Prednosti koje se ostvaruju primjenom prethodnog naprezanja
smanjenje prslina - smanjenje korozije – povećana trajnost
veća iskorišćenost betonskog presjeka
savladavanje znatno većih raspona – tanji presjeci - estetski efektnije i
ekonomičnije konstrukcije
povećanje nosivosti na smicanje
bolje ponašanje pri dinamičkim dejstvima i zamoru
pogodnost za izradu rezervoara i drugih konstrukcija pod pritiskom

Sioule vijadukt, na autoputu A89 u Francuskoj (2005)

4
prethodno napregnut u dvije faze: pri povezivanja segmenata pri građenju i za prijem eksploatacionog opterećenja.
PN elementi su pogodni za izradu prefabrikovanih
konstrukcija
Ostvaruju se povoljni efekti:
Brža izgradnja
Bolji kvalitet konstruktivnih elemenata
Manji troškovi održavanja
Pogodnost izrade tipskih konstrukcija
Višestruka upotreba oplate što doprinosi znatnoj uštedi

Poprečni presjeci prethodno napregnutih prefabrikovanih elemenata

5
 Prethodno napregnuti prefabrikovani elementi - primjeri primjene

Eagle Gate Plaza & Office

Towers, Salt Lake City, Utah

Prethodno
napregnuti
šipovi
Pristanište Pusan
(Busan) u Južnoj
Koreji
Dimenzije: 350x50m
Ugrađeno: 100 prethodno
napregnutih kesona, 800
ploča (8x4m) i 500 vertikalnih
panela (22x1.6m)
15000m3 betona visoke
čvrstoće; 791 tona čelika za
prethodno naprezanje

U zgradama:
- ploče
-grede
-stubovi
-fasadni elementi 6
-smičući zidovi
MANJE POŽELJNI ASPEKTI PRIMJENE PRETHODNOG NAPREZANJA

Potrebna je radna snaga veće stručnosti i

tehnološka obučenosti čime se povećavaju
troškovi izrade
Neophodna je upotreba materijala većeg kvaliteta
što može povećati troškove
Pomoćna oprema za prethodno naprezanje
predstavlja dodatni trošak
Kontrola kvaliteta i nadzor su od posebnog
značaja i takođe zahtijevaju veću stručnost

7
Efekti dejstva sile prethodnog naprezanja
U poprečnom presjeku opterećenom spoljašnjim momentom savijanja M

Centrično unijeta sila prethodnog naprezanja N

Rezultat:
eliminisano je
zatezanje, ali i dva
puta povećan
napon pritiska

Ekscentrično unijeta sila prethodnog naprezanja N sa ekscentricitetom e

Rezultat:
eliminisano je
zatezanje, a napon
pritiska je ostao isti.
8
 Efekti prethodnog naprezanja kod proste grede

Klasično armirana prosta greda u

ravnotežnom stanju pod
dejstvom jednako podijeljenog
opterećenja:
- pojavile su se prsline
- greda ima ugib δ

Prethodno naprezanje grede –

sila zatezanja u kablu po
paraboličnoj putanji izaziva
pojavu skretnih sila koje daju
efekte jednako podijeljenog
opterećenja qk i kontra-ugib δ0.

U krajnjem stanju prethodno

napregnuti nosač je pritisnut po
cijelom presjeku. Nema pojave
prslina, a konačan ugib je znatno
manji nego u slučaju klasično
armirane grede. 9
Efekti prethodnog naprezanja kružnog presjeka - rezervoara

U rerzervoaru kružnog poprečnog

presjeka koji je ispunjen tečnošću,
javlja se pritisak p na zidove
rezervoara, što izaziva silu
zatezanja Z=pR u prstenastom
elementu zida jedinične visine.

Prethodnim naprezanjem silom Nk

stvaraju se radijalni pritisci qk,
odnosno sila pritiska u zidu, D.
Ako je D>Z u zidu će postojati
rezerva pritiska, pa neće doći do
prslina.
10
Vrste prethodnog naprezanja

11
Unutrašnje

Prethodno naprezanje prethodnim zatezanjem – na stazi

12
Prethodno naprezanje na stazi je uvijek sa spojem.
 Primjer:
Unutrašnje Prethodnim zatezanjem – “na stazi” Željeznički pragovi

Prethodno naprezanje
naknadnim zatezanjem
unutar presjeka

13
Unutrašnje

1. Sa spojem između kablova i betona

• Ostvaruje se monolitan spoj između čelika za prethodno
naprezanje i betona
– kod prethodnog naprezanja na stazi gdje se sila iz čelika na beton
prenosi prijanjanjem;
– kod naknadnog zatezanja gdje se popunjavanjem prostora između
zida zaštitne cijevi i kabla injektiranjem postiže spoj između čelika i
betona.

Unutrašnje ili spoljašnje

2. Bez spoja između kablova i betona

• Ne ostvaruje se monolitan spoj između čelika za prethodno
naprezanje i betona
– ukoliko se zaštita kablova ostvaruje premazivanjem mastima, a
kanal se ne popunjava masom koja očvršćava;
– kod prethodnog naprezanja kablovima izvan presjeka.
14
Spoljašnje
Naknadnim zatezanjem
kablovima izvan presjeka

Prednosti prethodnog naprezanja

kablovima izvan presjeka:

1. Može se postići veći

ekscentricitet kablova, čime
se postiže veći efekat
prethodnog naprezanja.
2. Kablovi su dostupni kontroli i
mogu se po potrebi 15
zamijeniti.
Spoljašnje
Kod prethodnog naprezanja izvan presjeka kablovi se pružaju unutar
kutijastog presjeka, a kod greda sasvim izvan nosača.

16
 Vrste prethodnog naprezanja

Prema obliku elementa koji

Kružno
se prethodno napreže

Linearno

17
 Vrste prethodnog naprezanja

Prema stepenu prethodnog naprezanja

Potpuno prethodno naprezanje

• Predstavlja stepen prethodnog naprezanja pri kome se u elementima i
konstrukcijama pri najnepovoljnijim kombinacijama dejstava, u fazi
eksploatacije, ne pojavljuju naponi zatezanja u betonu.

Stepen prethodnog
naprezanja k=1.0
M dek
k  1.0
MG  MQ

18
Ograničeno prethodno naprezanje
• Predstavlja stepen prethodnog naprezanja pri kome se za
najnepovoljniju kombinaciju dejstava, u toku građenja i u toku
eksploatacije, u betonu mogu pojaviti normalni naponi zatezanja, ali
takvi da budu najviše jednaki graničnim naponima.

Stepen prethodnog
naprezanja k<1.0
M dek
k  1.0
MG  MQ

19
Parcijalno prethodno naprezanje
• Predstavlja stepen prethodnog naprezanja pri kome se za određenu
najnepovoljniju kombinaciju dejstava, u toku građenja i u toku
eksploatacije javlja zatezanje u betonu veće od graničnog pa se u betonu
mogu pojaviti prsline.

Stepen prethodnog
naprezanja 0.4<k<0.7
M dek
0.4  k   0.7
MG  MQ

20
 MATERIJALI
za prethodno napregnute
konstrukcije

21
 BETON
PBAB 87
• Klasifikacija:
Kategorije (BI, BII)
– BI: MB 10 do MB 25
– BII: MB 30 do MB 60
Marka betona (MB):
Karakteristična čvrstoća pri pritisku
na kockama ivice 20 cm sa fraktilom
10%
• Porast čvrstoće tokom vremena
Čvrstoća betona pri starosti manjoj
ili većoj od 28 dana, ili onih koji
nijesu čuvani u standardnim
uslovima, utvrđuje se ispitivanjem.
EN 1992-1-1
• Klasifikacija:
Klase čvrstoće (C)
• Klase čvrstoće:
Određuju se prema karakterističnoj
čvrstoći pri pritisku na cilindrima
15/30 cm (fck) ili ekvivalentnoj
čvrstoći kocke ivice 15cm (fck, cube) sa
fraktilom 5%
• C12/15 do C90/105*
(*preporučena Cmax, inače se daje
Nacionalnim aneksom)
• Čvrstoća betona pri starosti manjoj
ili većoj od 28 dana može se odrediti
pomoću izraza datih u EN 1992-1-1.
Tačnije vrijednosti treba odrediti
ispitivanjem, naročito za t ≤ 3 dana.
22
 Zahtjevi u pogledu kvaliteta betona za prethodno naprezanje

Čvrstoća pri pritisku

PBAB 87 min MB30

min C25/30 za naknadno zatezanje
EN 1992-1-1
min (C30/37) za prethodno zatezanje

Ostali važniji zahtjevi

Malo skupljanje i tečenje
Vodonepropusnost

U zonama gdje se javljaju veća naprezanja treba koristiti beton veće

čvrstoće (zona sidrenja, npr.)

23
 EN 1992-1-1

Čvrstoća betona pri pritisku pri starosti različitoj od 28 dana

fck (t )  fcm (t )  8MPa za 3 < t < 28 dana

fck (t )  fck za t ≥ 28 dana

Čvrstoća betona pri pritisku, pri starosti t (dana), zavisi od vrste cementa,
temperature i uslova njege betona.
Za srednju temperaturu od 20ºC i njegu prema EN 12390, srednja vrijednost
čvrstoće betona pri pritisku za različite starosti određuje se prema izrazima:
   28 1 2  
fcm (t )   cc (t )fcm  cc (t )  exps 1     
   t   

fcm(t) srednja vrijednost čvrstoće betona pri pritisku u starosti t dana

fcm srednja vrijednost čvrstoće betona pri pritisku u starosti od 28 dana
βcc(t) koeficijent koji zavisi od starosti betona
24
s Koeficijent koji zavisi od vrste cementa
EN 1992-1-1

25
 Čvrstoća betona pri zatezanju

PBAB 87 EN 1992-1-1
Čvrstoća pri jednoaksijalnom zatezanju

fbzm  0.253 f 2 fctm  0.30f 23

ck Za ≤C50/60
bk
fctm  2.12 ln1   fcm 10   Za >C50/60

Veza čvrstoće pri jednoaksijalnom zatezanju i pri zatezanju cijepanjem

fct  0.9fct ,sp

Čvrstoća na zatezanje pri savijanju

fbzs  0.4   h  
  0.6   fctm,fl  max 1.6  fctm ; fctm 
fbzm  4
d  1000  
d – visina poprečnog presjeka u metrima, h –visina poprečnog presjeka u mm
26
 EN 1992-1-1
Porast čvrstoće na zatezanje sa vremenom

fctm (t )    cc (t )  fctm


βcc(t) prethodno dat izrazom

α = 1 za t < 28 dana
α = 2/3 za t ≥ 28 dana

27
 Elastične deformacije pri kratkotrajnom opterećenju – modul
elastičnosti

PBAB 87 EN 1992-1-1

Određuje se eksperimentalno prema Vrijednosti modula elastičnosti

JUS U.M1.025 kad je to predviđeno betona Ecm, za betone sa agregatom
projektom. od kvarcita date su u tabeli 3.1, EN
1992-1-1.
Ukoliko se ne raspolaže rezultatima
ispitivanja za napone σb ≤ 0.4fbk , za Određene su korišćenjem izraza:
beton starosti 28 dana, mogu se koristiti
E cm  22  fcm  / 10
0 .3
srednje vrijednosti modula elastičnosti
betona date u tabeli:
fcm je u MPa, a Ecm u GPa
MB 30 35 40 45 50 55 60
Eb (GPa) 31.5 33 34 35 36 37 38
Korekcija zavisno od vrste agregata
Vrijednosti u tabeli su određene izrazom: Za betone sa agregatom od krečnjaka
Ecm se smanjuje 10%, a sa agregatom od
E b  9.253 fbk  10
pješčara smanjuje se 30%. Za betone sa
fbk je u MPa, a Eb u GPa bazaltnim agregatima Ecm se povećava
28
20%.
 PBAB 87 EN 1992-1-1

Promjena modula elastičnosti sa vremenom

Modul elastičnosti betona za Vrijednost modula elastičnosti

starosti različite od 28 dana može
se odrediti pomoću prethodno
datog izraza,
betona starosti t (dana) može da se
odredi prema izrazu:
E cm (t )   fcm (t ) fcm  Ecm
0 .3

E b  9.253 fbk  10 Gdje su:

Ecm(t) , fcm(t) vrijednosti pri starosti t

sa pretpostavljenim ili ispitanim Ecm , fcm vrijednosti pri starosti

vrijednostima karakteristične 28 dana
čvrstoće fbk za odgovarajuću
starost. 29
 PBAB 87 EN 1992-1-1

Poasonov koeficijent

Za slučaj kad se uticaj Može se usvojiti da je Poasonov

poprečnih deformacija ne može koeficijent jednak 0.2 za beton
zanemariti usvaja se vrijednost bez prslina, a jednak 0 za beton
Poasonovog koeficijenta  b=0.2. sa prslinama.

Koeficijent linearnog termičkog širenja

(Linear coefficient of thermal expansion)
Ukoliko se ne raspolaže tačnijim
Za koeficijent linearnog podacima, može da se uzme da je
termičkog širenja betona usvaja koeficijent linearnog termičkog
se vrijednost širenja jednak
αt=10-5/K 10·10-6 K-1
30
 Skupljanje betona

• Smanjenje zapremine betona koje nastaje tokom procesa

hidratacije cementa
• Proces koji se odvija tokom vremena
• Deformacija skupljanja ne zavisi od opterećenja

Na skupljanje utiču:
•uslovi spoljašnje sredine
•dimenzije poprečnog presjeka
•količina, vrsta i finoća mliva cementa
•vodocementni faktor
•njega betona (početak i dužina trajanja)
•vrsta i granulometrijski sastav agregata
•način ugrađivanja i zbijenost betona
Skupljanje betona u funkciji vremena

31
 PBAB 87 Skupljanje betona
Vrijednosti skupljanja
date u tabeli 3.2 mogu se
usvojiti za beton koji se,
na propisan način,
njeguje najmanje 7 dana.
Srednja debljina presjeka
određena je izrazom:

2 Ab
dm 
O
Ab – površina pop.
presjeka
O – obim pop. p. u dodiru
sa vazduhom

Vrijednosti važe za beton

plastične i slabo plastične
konzistencije. Za tečnu i
krutu konzistenciju vrši se 32
korekcija ±15%.
EN 1992-1-1 Skupljanje betona

• Prema EN 1992-1-1 ukupna deformacija skupljanja (εcs) se sastoji od

• Deformacije skupljanja usljed sušenja (εcd) – (drying shrinkage strain)
• Sopstvene deformacije skupljanja (εca) – (autogenous shrinkage strain)

 cs   cd   ca
Konačna vrijednost deformacije skupljanja usljed sušenja
εcd,∞=kh· εcd,0, pri čemu se εcd,0 može uzeti iz tabele 3.2.
Koeficijent kh je dat u tabeli 3.3.

33
EN 1992-1-1

2 Ac h0 - nominalna
h0  dimenzija poprečnog
u presjeka (mm)

Promjena deformacije skupljanja usljed sušenja tokom vremena je data

 cd (t )   ds (t , t s )  k h   cd ,0
βds je dato izrazom (koji se ovdje ne navodi) tako da za t=∞ βds →1

Sopstvene deformacije skupljanja, εca dobija se iz izraza:

 ca (t )   as (t )   ca ( )
 ca ( )  2.5 fck  10 10 6 
 as (t )  1  exp  0.2t 0.5 
gdje je t u danima. 34
 Tečenje betona

• Tečenje betona predstavlja porast početne deformacije betona

tokom vremena, pri zadržavanju konstantnog opterećenja.

Tečenje betona u funkciji vremena pri konstantnom

jednoaksijalnom pritisku prikazano je na dijagramu.

 b  t ,t    b et   b  t ,t 
0 0 0

35
 Linearna teorija tečenja

Za početne napone do σb=(0.4-0.5)fbk može se usvojiti pretpostavka o

linearnom tečenju (da je deformacija tečenja proporcionalna početnom
naponu).
 bt
 b ( t ,t )  0
(1  ( t ,t ) )   bt ( t ,t 0)
0
E bt 0 0
0
 b  t , t 
  t ,t    t ,t   0

0
- koeficijent tečenja 0
 be  t  0

 t ,t 
0
- funkcija tečenja betona  t ,t0  
1
Ebt0

1    t ,t0  
Kod linearne teorije tečenja važi i pretpostavka o superpoziciji deformacija
tečenja: deformacije tečenja usljed priraštaja napona u različitim trenucima
mogu se sabirati.
Pretpostavka o superpoziciji važi i pri zatezanju, kao i u slučaju rasterećenja.
36
Vremenski tok ukupnih deformacija pri opterećenju i pri rasterećenju

37
PBAB 87
Koeficijent tečenja

Koeficijent tečenja
treba odrediti
eksperimentalno.
Ukoliko se ne
obavi ispitivanje
mogu se koristiti i
vrijednosti iz date
tabele.
Vrijednosti u tabeli
važe za beton koji
se njeguje u
vlažnoj sredini
najmanje 7 dana.

38
PBAB 87
Zavisnost koeficijenta tečenja od starosti betona

• Ukoliko ova zavisnost nije određen eksperimentalno, mogu se

koristiti vrijednosti date u tabeli.

39
 EN 1992-1-1
Proračun tečenja

• Keficijent tečenja je u funkciji

tangentnog modula elstičnosti betona
Ec, pri čemu je Ec=1.05Ecm
• Kad se ne zahtijeva velika tačnost
može se usvojiti koeficijent tečenja
koji se dobijaj sa slike 3.1, ako napon
pritiska u betonu nije veći od
0.45fck(t0).
• Proračun koeficijenta tečenja zavisno
od vremena dat je u aneksu B, EN
1992-1-1.
• Konačna vrijednost deformacije
tečenja betona εcc(∞,t0), za t=∞, pri
konstantnom naponu pritiska σc
kojem je beton izložen pri starosti t0,
se može izračunati pomoću  izraza:
 cc  , t 0     , t 0  c
40
Ec
 EN 1992-1-1
Vrijednosti na slici 3.1, EN 1992-1-1, važe za temperaturu sredine -40ºC i +40ºC i srednju
relativnu vlažnost između RH=40% i RH=100%.
Oznake koje su korišćene na slici 3.1 su:

φ (∞,t0) konačna vrijednost koeficijenta tečenja

t0 starost betona u trenutku opterećenja t0 u danima

h0 =2Ac/u, gdje je Ac površina poprečnog presjeka betona, a u obim izložen sušenju

S, N, R klase cementa (CEM 32.5N – klasa S, CEM 32.5R i CEM 42.5N – klasa N, CEM
42.5 R, CEM 52.5 N i CEM 52.5 R – klasa R)

Nelinearno tečenje
Ako je napon pritiska nanijet pri starosti betona t0veći od 0.45fck(t0) u obzir se uzima
nelinearnost tečenja.
Nominalni nelinearni koeficijent tečenja se može dobiti iz izraza:

 nl  , t0     , t0  exp1.5 k  0.45 
φnl(∞,t0) nominalni nelinearni koeficijent tečenja - koristi se umjesto φ (∞,t0)
41
kσ odnos napon/čvrstoća σc/fck(t0)
 ČELIK
za prethodno naprezanje

Zahtjevi kvaliteta

Visoke mehaničke karakteristike

(čvrstoće pri zatezanju 1500 - 2000MPa)
Usljed reoloških svojstava materijala (betona i čelika) nastupa pad
početnog napona u čeliku za prethodno naprezanje Pad napona je reda
veličine 200 MPa.
Neophodan uslov za postizanje prethodnog naprezanja je da,
nakon početnog pada, napon u čeliku bude dovoljno veliki da se
postigne efekat prethodnog naprezanja

Niska relaksacija
Dovoljna žilavost
Dobra otpornost na koroziju
Otpornost na zamor 42
 Vrste čelika za prethodno naprezanje
Za prethodno naprezanje koriste se: žice, šipke, užad, kablovi

Žice za prethodno naprezanje su kružnog poprečnog presjeka prečnika do

12 mm.
Po obliku (izgledu) mogu biti: glatke i profilisane
Prema stepenu relaksacije: žice sa normalnom relaksacijom
žice sa niskom relaksacijom

Šipke za prethodno naprezanje su kružnog poprečnog presjeka prečnika

većeg od 12 mm.
Proizvode se vrućim valjanjem i naknadnom obradom (vučenjem i
naponskim opuštanjem - stabilizacijom) 43
 Užad za prethodno naprezanje

Uže za prethodno naprezanje (strand) se sastoji od više tanjih žica. Dobija

se upredanjem dvije, tri ili sedam žica.
Prema stepenu relaksacije može biti:
sa normalnom relaksacijom
sa niskom relaksacijom.
Užad imaju nazivne prečnike koji zavise od prečnika žica kao i broja žica u
užetu.
Nazivni prečnik užeta može biti od 2 do 16 mm. 44
Standardno uže od sedam žica

Za prethodno naprezanje sa
bez zaštite sa zaštitom
spojem primjenjuju se užad bez
zaštite.
Za prethodno naprezanje bez
spoja primjenjuju se užad sa
zaštitom.

Kablovi za prethodno naprezanje

Kablovi za prethodno naprezanje (tendon) predstavljaju snop paralelnih
užadi koji se smještaju u jednu zaštitnu cijev, a na krajevima se povezuju i
ankeruju pomoću kotve.

Kabl

45
46
 Relaksacija napona u čeliku za pn

• Relaksacija napona je pad napona u zategnutoj žici koji se dešava pri

zadržavanju konstantne deformacije tokom vremena. To je čista relaksacija.
• U čeliku za prethodno naprezanje se relaksacija odvija uz istovremeno
smanjenje deformacije u odnosu na početnu, usljed efekata skupljanja i
tečenja betona. Ukupna relaksacija je u ovom slučaju manja nego kad se
početna deformacija ne mijenja. Ova relaksacija se naziva redukovanom
relaksacijom.
• Relaksacija zavisi od vrste čelika, veličine početnog napona i od
temperature.

PTN 85
Vrijednost relaksacije
za čelične žice, šipke i
užad za prethodno
naprezanje određuje
se pri početnom
opterećenju od 60%,
70% i 80% graničnog
47
opterećenja
 Relaksacija - posle 1000 časova i tokom vremena

“SPB sistem za prednaprezanje” “SPB SUPER sistem za

prednaprezanje”

48
 EN 1992-1-1 Relaksacija
 U Evrokodu EN 1992-1-1 obuhvaćene su tri klase relaksacije:
• Klasa 1: žice ili užad – kablovi sa običnom relaksacijom (ordinary relaxation)
• Klasa 2: žice ili užad – kablovi sa niskom relaksacijom (low relaxation)
• Klasa 3: vruće valjane i naknadno obrađene šipke
 Pri proračunu gubitaka sile prethodnog naprezanja usljed relaksacije koristi se
veličina ρ1000 kojom se označava gubitak usljed relaksacije u %, 1000 časova
poslije zatezanja na srednjoj temperaturi 20ºC.
 Za vrijednost ρ1000 može se usvojiti: 8% za klasu 1; 2.5% za klasu 2 ; 4% za
klasu 3, ukoliko se ne koriste vrijednosti iz sertifikata.

Gubici sile prethodnog naprezanja usljed relaksacije treba da se odrede

primjenom jednog od izraza, zavisno od klase:

0.75  1  
 pr  t 
 5.39 1000 e 6.7    10  5
Klasa 1
 pi  1000 
0.75  1  
 pr 9.1  t 
Klasa 2  0.66 1000 e   10  5
 pi  1000 
49
 0.75  1  
 pr  t 
8
Klasa 3  1.98 1000 e   10  5
 pi  1000 

Δσpr apsolutna vrijednost gubitka prethodnog naprezanja usljed relaksacije

σpi pri naknadnom zatezanju je apsolutna vrijednost početnog napona
prethodnog naprezanja σpi= σpm0; pri prethodnom zatezanju je
maksimalni napon pri zatezanju kabla, umanjen za trenutne gubitke koji
nastaju u toku zatezanja
t vrijeme poslije zatezanja ( u časovima)
μ= σpi/fpk gdje je fpk karakteristična vrijednost čvrstoće pri zatezanju čelika
za prethodno naprezanje
ρ1000 vrijednost gubitaka usljed relaksacije (u %), 1000 časova poslije
zatezanja, na srednjoj temperaturi 20ºC.

Može se procijeniti da dugotrajne (konačne) vrijednosti gubitaka usljed

relaksacije nastaju poslije t=500000 časova (57 godina). 50