Ugnayan ng

Wika at Kultura
 2

Members: Group 1
Bayhon, Jannah Ashley
Cuerdo, Kristofferson
Male, Rhea
Melendez, Daniel Gregory
Bravo, Riomel
 3

“…habang napag-iingatan ng isang bayan

ang kanyang wika, napag-iingatan
din nito ang katibayan ng kanyang
paglaya.” –Simoun, El Filibusterismo
- Wika pati ang isip at damdamin ng taong
nagsasalita nito
- Wika pati karanasan, pananaw at kaalaman
 4

Mga Paliwanag sa Ugnayan ng Wika at Kultura

- Walang wikang - Linguistic Relativity ni
nabubuhay kung hindi Sapir at Whorf
nakapanig sa kultura ng
lipunan at walang - Mismatching ni Larson
kulturang mananatili o
tatagal sa alaala kung
hindi ito maipapahayag
sa wika ng mga
mamamayan
1. Wika bilang tagapagpahayag ng 5

tagapagpahiwatig ng kultura
Konsepto ng Kaluluwa Konsepto ng Kapwa
Ibanag – Ikararwa Mahal kita vs. I love you
Iluko – Kararua Kapwa vs Others
Bikolano – Kalag
Maranao – Arowak
Tausug – Nyawa
Bagobo – Gimokud
Pangasinense – Kamarerwa
Ifugao – Alamiduan at Linawa
Tagbanua – Kiyaruwa at Payu
 6

- Ang wika ang ginagamit ng isang ligar ang

siyang nagpapahayag at nagpapahiwatig ng
karanasan at pananaw ng mga mamamayang
nagsasalita nito.
- Wika ang nagpapahayag ng kaibahan at
kakanyahan ng isang grupo ng tao
 7

2. Wika bilang impukan-kuhanan ng kultura

Ang bawat elemento ng
isang kultura ay - Sa wika pumapaloob
nilalarawan ng wika: ang pagpapahalaga ng
mga Pilipino hindi lamang
- pag-uugali sa panlabas kundi sa
- damdamin higit pa sa kalooban ng
- isip ating kapwa.
 8

Wika rin ang impukan-kuhanan ng

kasaysayan at karanasan ng kultura
Espanyol – lamesa, kutsara, pisara
Tsino – Susi, petsay, bakya
Hapones - katol
 9

Filipino – Ingles table

Filipino Ingles Filipino Ingles
Ate Manugang Sister Son Puro at
Dangal
Honor
Kuya Hipag Brother Daughter
Saya at
Ina Bayaw Sister-in- Ligaya
Happiness
Law
Ama Bilas Mother-in- Pigil at Timpi Control
Law
Balae Diko Dama at
Father Damdamin
Feel
Biyenan Anak
Mother
 10

3. Wika bilang Daluyan ng kultura

Polygot
- taong maalam sa maraming wika

Tandaan: Kahalagahan ng Tungkulin ng Tagasalin

Iba’t-ibang antas ng mga konsepto sa ugnayan
11

ng wika at kultura (Enriquez, 1985)

- Mga konseptong nagpapatunay na ang wika
ay sumasalamin sa kultura
 12

1. Mga katutubong Konsepto

- Mga konseptong malapit sa karanasang Pilipino
- Konsepto ng pagkapikon
- Konsepto ng bayanihan
- Konsepto ng pahiwatig
 13

Natatanging karanasan sa iba’t-ibang lugar sa

Pilipinas
- Angono, Rizal: Konseptong pukot
- Marikina: Konsepto ng salamyaan
Pagkaing Pilipino – bagoong, pakbet, tuyo
2. Mga konseptong bunga ng pagtatakda ng
14

kahulugan
- Bunga ng pagkatuto sa akademya
- Nakatakdang kahulugan sa mga salita
Halimbawa: Gunita – Ala-ala
- parehas tinutukoy ang memory ngutin
iba ang kahulugan
3. Pag-aandukha o pagbibigay ng katutubong
15

kahulugan sa ideya at salitang hiram

- Pagkakaroon ng katutubong kahulugan ang
mga salitang banyaga sa paglipas ng panahon
Halimbawa:
Salvage – iligtas -> ipapatay
Diet – pagkaing bahagi ng kinakain ->
pagpapapayat
4. Pagbibigay o paggamit ng katutubong salita
16

para sa pandaigdigan o banyagang kosepto

- Pagbibigay ng katutubong salita sa mga
karanasan, pananaw, at kaalaman na bahagi
rin ng kultura ng iba’t ibang bansa.
Halimbawa: Pakikipagsapalaran, babaero,
pakikisama
5. Paimbabaw na asimilasyon ng taguri at
17

konseptong hiram
- Walang tiyak na salin sa wikang Filipino,
sapagkat walang tuwirang kaugnayan ito sa
kamalayang Pilipino
Halimbawa: his/her, unconscious, brainwash
white lie
 18

6. Mga ligaw at banyagang konsepto

- Walang malinaw na katumbas sa wikang

Filipino dahil malayo ito sa kulturang Pilipino
Halimbawa: Halloween, White Christmas,
babysitting