You are on page 1of 11

• Si Kapitan Tiyago naman, kahit na masalapi at sinasalubong ng

mga kapitan ng banda ng musiko at hinahainan ng masasarap na


pagkain tuwing siya ay nagpupunta sa bayan, tinatawag naman
siyang Sakristan Tiyago tuwing nakatalikod.
• Ang kapitan sa bayan ay hindi rin kabilang sa mga tinatawag na
casique o makapangyarihan. Ang kanyang puwesto ay nabili
niya sa halagang P5,000. Madalas siyang sabunin at kagalitan
ng alkalde mayor.
• Ang mga ito ay sina Padre Bernardo Salvi, isang payat at batang
Pransiskano at siyang pumalit kay Padre Damaso. Payat siya
sapagkat mahilig siyang mag-ayuno. Kung ihahambing siya kay
Padre Damaso, siya ay mabait at maingat sa tungkulin. Si Lucas
Consolacion ay ang Alperes at ang kanyang asawa na si Donya
Consolacion, isang Pilipina na mahilig maglagay ng mga kolorete
sa mukha. Ang Alperes ang puno ng mga Guwardiya Sibil.
• Padre Bernardo Salvi - batang pransiskanong pumalit kay Padre Damaso at may
lihim na pagtingin kay Maria Clara
• Ang mga Kura - isa rin sa mga makapangyarihan sa bayan ng San diego.
Maihahalintulad sila sa Santo Papa na nasa Vatican.
• Ang Alperes - pumapangalawa sa Kura sa pinakamakapangyarihan sa San
Diego. Nagkaasawa ng isang Pilipina, si Donya Consolacion, na mahilig
maglagay ng kolorete sa mukha. Maihahalintulad siya sa Hari ng Italya ang
namumuno sa Kirinal.
• Kapitan o goberadorcilio - bagamat pinuno ng bayan, hindi siya ang
makapangyarihan. Bagamat masalapi hindi siya ibinibilang na makapangyarihan.
• Alkalde mayor - inuutos lang sa kanya ang mga dapat gawin ng tunay na
naghahari sa San Diego. nagbayad lamang siya ng dos para makuha ang
posisyon.
• Don Rafael Ibarra - ama ni Crisostomo. Bagamat pinakamayaman sa buong
lalawigan, hindi siya kinikilala na makapangyarihan.
• Ang sementeryo ng San Diego ay nasa kalagitnaan ng isang
malawak na palayan at may bakod na lumang pader at
semento. Lubhang napakakipot ng daang patungo rito. Ito
ay maalikabok kung tag-araw at nagpuputik naman kung
tag-ulan.
• Gayunpaman, dahil nga sa malakas ang buhos ng ulan at
kabigatan ng bangkay, minarapat na lamang na itapon niya
ito sa lawa. Ito ay dahil sa utos ng malaking padre na si
Padre Damaso.
• masukal-kabutihan kuping-tenga
• Nasa gitna ng isang malawak na bukirin, nababakuran ng
lumang pader at kawayan. Makipot ang daan patungo rito,
maalikabok kung tag-araw at maputik kung tag-ulan.
• Dito ay may dalawang taong humuhukay ng paglilibingan -
isang sepulturero at isang baguhan na dura ng dura, di
mapakali at laging may hithit na sigarilyo.
• Itinapon ang bangkay sa lawa nang maglaon dahil walang
mapaglilibingan.
• Layunin ng kabanatang ito na ipaalam kila padre Sibyla ang
mga pangyayaring nagaganap sa kanilsng hidwaan. Ang
pagbisita ni Ibarra sa sementeryo ay siya ring naging
hudyat ng kamalian ng textong ito dahil gawa gawa
lamang ito.
• Dumating si Ibarra sa sementeryo at kaagad na nagtungo sa libingan ng
kanyang ama kasama ang kanyang matandang utusan. Agad nitong
hinanap ang puntod ng ama na si Don Rafael Ibarra. Ayon sa kanyang
katiwala, ang libingan ay tinaniman niya ng bulaklak na sampaga at
adelfa. Nasalubong nina Ibarra ang matandang sepulturero at walang
pag-alinlangang sinabi ang mga palatandaan nito. Pinagtapat naman
ng sepulturero na itinapon ang bangkay nang kanyang ama sa lawa
dahil sa kabigatan nito at hindi na sa libingan ng mga Intsik, ang bagay
na pinag-utos ng kura paroko. Higit na ikinasindak ito ni Ibarra at ang
matandang katiwala ay napaiyak sa narinig. Sa matinding galit at poot
ay iniwan ni Ibarra ang kausap at ng makasalubong niya si Padre Salvi
ay hindi nito napigilang daluhungin ang padre. Humingi ng paliwanag
si Ibarra sa pari kung bakit nagawa nitong lapastanganin ang bangkay
ng kanyang ama. Ipinaalam naman ni Padre Salvi na ang may
kagagawan niyon ay si Padre Damaso.
• Binagtas- dinaanan
• Dinaluhong - Sinalakay; inatake o inulusob
• Sigwa - unos
• Nangangatal - nanginginig
• Nasindak - natakot
• Baliw - wala sa sarili/wala sa tamang pag-iisip
• Nitso - lapida
• Pari Garrote-paring nagpaparusa

You might also like