Mga KontemporaryongIsyu

JESSABEL CARLAL. BAUTISTA,LPT

 Simbolo, HulaanMo!
Anoangkahulugan at ipinahihiwatig ngkasunod namgasimbolo.
 Simbolo, HulaanMo!
Anoangkahulugan at ipinahihiwatig ngkasunod namgasimbolo.

a.Madali mo bangnatukoy angkahulugan ng unang dalawang

simbolo? Ngpangatlo?
b. Anosa palagaymo angkinakatawan ng mgasimbolong ito?
Ano angipinahihiwatig ng
dalawang simbolo nasa
timbangan?
Sa iyong palagay,
mayroon kayang hindi
napabilang sa
representasyon na
ipinahihiwatig ng
larawang ito?
Sino?
Ano sa palagay mo ang
pangkalahatang
mensahe ng larawan?
Sino siya?
 SINO SIYA?

VICE GANDA GAY

 SINO SIYA?

LIZA SOBERANO BABAE

 SINO SIYA?

AIZASEGUERRA LESBIAN
 SINO SIYA?

DONNALYN BARTOLEME
BISEXUAL
 SINO SIYA?

COCO MARTIN LALAKI

 SINO SIYA?

GERALDINE ROMAN TRANSGENDER

 SINO SIYA?

JOEL CRUZ GAY

 SINO SIYA?

Sa ating munisipalidad o paaralan, may

mahahalintulad ba kayo sa mga personalidad
na ito kaugnay sa kanilang oryentasyon
seksuwal at kasarian?

Sino-sino ang mga ito?

 KONSEPTO NGKASARIAN

Ang konsepto ng gender at sex ay

magkaiba.
PICTURE
Ang SEX ay tumutukoy sa kasarian
– kung lalaki o babae. Ito rin ay
maaaring tumukoy sa gawain ng
babae at lalaki na ang layunin ay
reproduksiyon ng tao.

Ayon sa World Health Organization

(2014), ang SEX ay tumutukoy sa
biyolohikal at pisyolohikal na
katangian na nagtatakda ng
pagkakaiba ng babae sa lalaki.
 KONSEPTO NGKASARIAN

PICTURE

. Samantalang ang GENDER

naman ay tumutukoy sa mga
panlipunang gampanin, kilos, at
gawain na itinatakda ng lipunan
para sa mga babae at lalaki.
 Katangian ng Sex (Characteristics of Sex)

1. Ang mga babae ay

nagkakaroon ng
buwanang regla
samantalang ang mga
lalaki ay hindi.
 Katangian ng SEX (Characteristics of SEX )

2. Ang mga lalaki ay may

testicle (bayag) .
samantalang ang babae
ay hindi nagtataglay nito.
 Oryentasyong Seksuwal (Sexual Orientation)

 ay tumutukoy sa kakayahan ng isang tao na

makaranas ng malalim na atraksiyong apeksyonal,
emosyonal, sekswal;

 at ng malalim na pakikipagrelasyon sa taong ang

kasarian ay maaaring katulad ng sa kanya, iba sa
kanya, o kasariang higit sa isa.
 Sa simpleng pakahulugan,
angsalitangoryentasyong
sekswal aytumutukoy sa iyong
pagpili ng iyong makakatalik,
kung siya aylalaki o babaeo
pareho.
 Pagkakakilanlang Pangkasarian(Gender Identity)

 ay kinikilala bilang malalim na damdamin at

personal na karanasang pangkasarian ng isang
tao, na maaaring nakatugma o hindi nakatugma sa
sex niya nang siya’y ipanganak, kabilang ang
personal na pagtuturing niya sa sariling katawan
(na maaaring mauwi, kung malayang pinipili, sa
pagbabago ng anyo o kung ano ang gagawin sa
katawan sa pamamagitan ng pagpapaopera,
gamot, o iba pang paraan) at iba pang ekspresyon
ng kasarian, kasama na ang pananamit,
pagsasalita, at pagkilos.
Angoryentasyong sekswal aymaaaring
maiuri bilang:

Heterosekswal

Homosekswal

Bisekswal
 Heterosexual

■– mgataong
nagkakanasang seksuwal
sa miyembro ng kabilang
kasarian, mgalalaki na
anggustong makatalik ay
babaeat mgababaeng
gusto naman aylalaki
 Homosexual

■– mganagkakaroon ng
seksuwal napagnanasa sa mga
taong nabibilang sa katulad na
kasarian, mgalalaking mas
gustong lalaki ang
makakatalik at mga babaeng
mas gusto ang babaebilang
sekswal na kapareha
Iba pang uri ng Homosexual
 Lesbian

■– sila ang mgababae na

ang kilos at damdamin ay
panlalaki; mga babaeng may
pusong lalaki at umiibig sa
kapwa babae (tinatawag sa
ibang bahagi ng Pilipinas na
tibo at tomboy)
 Gay

■– - mgalalaking
nakararamdam ng
atraksyon sa kanilang
kapwa lalaki; may iilang
bakla angnagdadamit at
kumikilos na parang
babae(tinatawag sa ibang
bahagi ng Pilipinas na;
bakla, beki, at bayot).
 Bisexual

■– mgataong
nakararamdam ng
atraksyon sa dalawang
kasarian
 Asexual

■– mgataong walang
nararamdamang
atraksiyong seksuwal sa
anumang kasarian
 Transgender

■– kung angisang tao

aynakararamdam na
siya ay nabubuhay sa
maling katawan, ang
kaniyang pag-iisip at ang
pangangatawanayhindi
magkatugma, siya ay
maaaring may
transgender nakatauhan
 Pansexual

■– tumutukoy sa
pakiramdam na mayroong
potensiyal para sa sekswal na
atraksiyon, sekswal na
pagnanais, oromantikong
pag-ibig, patungo sa mgatao
ng lahat ng mga
pagkakakilanlan ng kasarian
at biyolohikal nakasarian.
 Intersex

■kilala mas karaniwang

bilang hermaphroditism, ito
ayestado ng pagiging
pinanganak namaysexual
anatomy na hindi akma ang
standard ng lalaki / babae
kahulugan.
 Gawain 4 : Paano Nagkaiba?
Tukuyin kung ano ang pagkakaiba ng sex
at gender Ilista ang katangian ng sex at gender sa mga
kahon sa ibaba

GENDER SEX
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5.
Dapat bang bigyan ang bawat tao
ng kalayaang makapili ng
seksuwalidad?

Pangatwiranan
GROUP ACTIVITY : VIDEO INTERVIEW

a. Hatiin ang klase sa 5 grupo na binubuo ng tig-9

miyembro

b. Atasang pagsasagawa ng Video Interview ang

bawat pangkat at iulat ito sa klase.
 Video Interview
1. Magsagawa ng isang Video Interview tungkol sa oryentasyong seksuwal sa inyong
Munisipalidad/barangay.
2. Kapanayamin ang mga sumusunod:
1- Babae 1-Lesbian
1- Lalaki 1-Gay/Transgender
3. Gamitin ang mga sumusunod na katanungan sa pakikipagpanayam.
A . Paano ang naging pakikitungo sa iyo ng mga sumusunod base sa iyong oryentasyong
seksuwal o pagiging babae/lalake/gay/lesbian?
a. Pamilya
b. Mga Kaibigan
c. Komunidad
d. Lugar ng iyong pinagtratabahuhan.

B. Ano-anong halimbawa ng diskriminasyon ang iyong naranasan base sa iyong kasarian o

oryentasyon seksuwal?

C. May mga pagkakataon ang nakaranas ka ng pantay na pakikitungo?

D. Para sa iyo, paano maipapakita ang paggalang sa seksuwalidan at kasarian ng isang

indibidwal?
 Rubric sa Video Interview
HINDI KAILANGAN
LUBOS NA
MAHUSAY GAANONG PANG
PAMANTAYAN MAHUSAY
3 MAHUSAY MAGSANAY
5
2 1
May isa o
Tama ang lahat May ilang mali sa Karamihan sa
dalawang mali
ng mga ibinigay mga ibinigay na ibinigay na datos
NILALAMAN sa mga ibinigay
na datos o datos o o impormasyon
na datos o
impormasyon impormasyon ay mali
impormasyon
Lubhang
Hindi gaanong
malinaw at Malinaw at Malabo at hindi
malinaw at
nauunawaan anuunawaan ang maunawaan ang
PAGLALAHAD nauunawaan ang
ang pagkakalahad ng pagkakatulad ng
pagkakalahad ng
pagkakalahad ng mga datos. mga datos.
mga datos
mga datos
May isa o
May sapat na May ilang Walang
dalawang
EDIDENSIYA ebidensyang ebidensyang ebidensiyang
ebidensyang
naipakita naipakita naipakita.
naipakita.
Nakahihikayat Bahagyang Hindi
Nakahihikayat
PAGHIHIKAYAT nang lubos ang nakahihikayat nakahihikayat
anf output
output ang output ang output.
Maiksing Pagsusulit
Mga Batayan ng Kasarian at
Sekswaliadad ng Isang Tao
 TANONG!
Sino ba ang dapat nagtratranaho sa bahay?
Sino dapat ang tumutulong sa kusina?

Sino dapat ang nanlilibre?

Sino ang dapat magbuhay ng pamilya?

Hindi ba ito maaring gawin ng

parehong lalaki at babae?
May mga tinitignan na batayan
o pamantayan ang lipunan sa
kung ano ang nararapat na
tungkulin ng bawat kasarian ,
GENDER ROLES ang tawag
dito
.
Nakadepende sa kultura at
kapaligiran ang mga
tungkulin na ginagampanan
ng babae at lalaki, ngunit
may pgkakataong hindi
nagiging pantay ang
pagtrato sa pareho.
Ilang teorya at batayan
tungkol sa GENDER
ROLES
 PATRIARKIYA

■Galing sa salitang Latin na

“PATRIARKES” na angibig
sabihin ay“AMANG
NAMUMUNO”.
 Malaki angpagpapahalaga
sa lalaki
 Ginagawangpinuno ng
pamilya at tuwirang
pagsunod sa kanya ang
lahat ng miyembro ng
pamilya
 PATRIARKIYA

■Angkalakarang ito ay
nagsasanay sa bawat lalaki
na maging pinuno sa bawat
aspekto ng buhay;sa larangan
ng trabaho, politika, pamilya
at relihiyon.

■Lohikal na kasipan na
LALAKI = lohikal, matapang,
malakas
BABAE=emosyonal,
mahinhin, atmahina
 PATRIARKIYA

■ Ilang problema sa ganitong uri ngpamamalakad:

1. Nagpapamalasng pang-aapi sa mgakababaihan.

2. Nagkakaroon ng paghihiwalay sa babaeat lalaki,na

ipinanganak na may pantay na karapatan atpagtingin.

3. Hindi sa lahat ng pagkakataon na anglalaki o babaeay

nagpapamalas ng mgapagkakaibang nabanggit.
 MATRIARKIYA

Babaenaman ang
namamalakad sa lahat ng
aspeto ng buhay sa lipunang
ito.

Anglahat ng desisyon aynasa

kamay ng babaesa iba’t-
ibang larangan; mapa-
pamily, politika o sa trabaho.
 MATRIARKIYA

Batay sa kasaysayan…
■ AngTimog- SilangangAsya
noong panahon bagoang
kolonyalismo ay
pinamumunuan ng mga
kababaihan.
 MATRIARKIYA

Sa Pilipinas…
■ Babaeangnamumunosa
aspektong panrelihiyon at
pampolitka, tulad ng mga
BABAYLANatKATALONAN.
 MATRIARKIYA

Hindi tulad ng sistemang patriarkiya, angganitong

lipunan ayhindi nagmamark sa mgatungkulin ng babaeat
lalaki.

Sa kasalukuyan, bihira angmgalipunang ito dahil mas

namumuno angmgakalalakihan sa lahat ng aspekto ng buhay
ng mgapamayanan.
Gender
Timeline
 PANAHONG PRE-KOLONYAL

■Bago dumating angmga

Espanyol, ayon sa Boxer Codex,
angmgalalaki aypinapayagang
magkaroon ng maraming asawa
subalit maaaring patayin ng
lalaki angkaniyang asawang
babaesa sandaling makita niya
itong kasama ng ibang lalaki.
Ipinakikita sa kalagayang ito na
mas malaki angkarapatan na
tinatamasa ng kalalakihan noon
kaysa sa kababaihan.
 PANAHONG PRE-KOLONYAL

■Paano naman winawakasanang

pagkakatali sa kasal noon?
■Bagamat kapwa pinapayagan noon
angbabaeat lalaki na hiwalayan ang
kanilang asawa, mayroon paring
makikitang pagkiling sa mgalalaki.
■Kung gustong hiwalayan ng lalaki ang
kaniyang asawa, maaari niya itong
gawin sa pamamagitan ng pagbawi sa
ari-ariang ibinigay niya sa pahahon ng
kanilang pagsasama.
■Subalit kung angbabaeang
magnanais na hiwalayan angkanyang
asawa, wala siyang makukuhang
anumangpag-aari.
 PANAHONG NGKASTILA

■Reared andtrained primarily for

motherhood or for the religiouslife,
her education principally
undertaken under the supervision
of priests andnuns. Being
economically dependent on her
men folk, she hadto besubservient
to them. Held out as an example
was the diffident, chaste, andhalf-
educatedwoman, whose all-
consuming preoccupation was to
save her soul from perdition and
her body from the clutches of the
devil incarnate in man.(Garcia,
 PANAHONG NGPAG-AALASA/REBOLUSYON

■maymgaPilipina ring nagpakita

ng kanilang kabayanihan gayani
Gabriela Silang. Nangmamatayang
kanyang asawangsi Diego Silang,
nag-alsa siya upanglabanan ang
pang-aabuso ng mgaEspanyol.
Gayundin, sa panahon ng
Rebolusyon ng 1896, maymga
Katipunera tulad nina Marina Dizon
natumulong sa adhikain ng mga
katipunero nalabanan angpang-
aabuso ng mgaEspanyol
 PANAHONG NGAMERIKANO

■Angpagdating ng mga Amerikano

aynagdalang ideya ng kalayaan,
karapatan, at pagkakapantay-
pantay sa Pilipinas.
■Sa pagsisimula ng pampublikong
paaralan nabukas para sa
kababaihan at kalalakihan,
mahirap o mayaman,maraming
kababaihan angnakapag-aral.
■Nabuksan angisipan ng
kababaihan nahindi lamang dapat
bahayat simbahan angmundong
kanilang ginagalawan.
 PANAHONG NGAMERIKANO

■Angisyu ng pagbotong
kababaihan sa Pilipinas aynaayos
sa pamamagitan ng isang espesyal
naplebesito naginanap noong
Abril 30, 1937. 90% ng mgabumoto
aypabor sa pagbibigay-karapatan
sa pagbotong kababaihan. Ito ang
simula ng pakikilahok ng
kababaihan sa mgaisyu namay
kinalaman sa politika
 PANAHONG NGHAPONES

■Dumating ang mga Hapones sa

bansa sa pagsiklab ng Ikalawang
DigmaangPandaigdig.

■Angkababaihan sa panahongito
aykabahagi ng kalalakihan sa
paglabansa mgaHapones. Ang
kababaihan nanagpapatuloy ng
kanilang karera nadahilan ng
kanilang pag-iwan sa tahanan ay
hindi ligtas sa ganitonggawain
 KASALUKUYAN

■marami nang pagkilos at batas

angisinusulong upang
mapagkalooban ng pantay na
karapatan sa trabaho at lipunan
angmgababae,lalaki atLGBT
Diskriminasyon
sa Kasarian at
Sekwalidad
 TRADISYON

■Sa maglipunan na anguri ng

pamumuhay aynakasentro sa iisang
uri(patriarkiya man o matriarkiya)
nagkakaroon ng diskriminasyon para sa
kaibang kasarian
 TRADISYON

■Halimbawa, ang
pagpapakasal sa mgababae
na nasa murang edaday
nararanasan sa mga
kulturang maykonsepto ng
“DOWRY” o pagbibigay ng
kabayaran ng babaesa
kanyangmapapangasawa.
 URI NGTRABAHO

■Naipapahayaganguri ng diskriminasyon
sa uri ngtrabaho.
■Dahilang biyolohikal angnakikitang
dahilan sa mababangpagtingin sa kaibang
kasarian.
 URI NGTRABAHO

■Halimbawa, hindi
nabibigyan ng pagkakataon
angmgababaeng
magtrabaho sa mga
trabahong maymatinding
pisikal napangangailangan
tulad ng construction,
transportasyon, dahil naiisip
ng madla ang“mahinang”
pangangatawanng babaena
para lamang sa bahay.
 POLITIKA

■Dahil sa pag-uuri ng mgatao sa lipunan,

nawawalan ng kapangyarihang magpasya
angilang sektor dito. Sa katotohanan,
nakukuha ng mgakilala, mayaman at
makapangyarihang uri anghustiya atmga
magagandangpribilehiyo sa lipunan
kumpara sa ibang sektor na mahihirap at
inaapi.
 POLITIKA

■Halimbawa, sa mga
bansang Kanlurang Asya
hindi maaring magtrabaho
para sa pamahalaanangmga
kababaihan dahil sa
alinsunod sa batas ng
kanilang relihiyon. Bawal din
angmgalesbians, gays,
bisexual attransgender.
Larangan o
tungkuling
Panlipuanan na
Ginagampanan ng
dalawang Kasarian
 TRABAHO

■Maternity Leave

■R.A. no. 1161

■60 – 75 na araw ngpahinga

ng babaengbagong
panganak.
 EDUKASYON

■Maraming babaengguro
angnasa paaralan at nakikita
bilang magandangpuwersa
sa magandangedukasyon ng
bansa.
 PAMILYA

■Malaki angresponsibidad
ng parehong kasarian sa
pagbuongpamilya.

■Hindi nag-iisangtungkulin
lamang sa mgababaeang
pagpapalaki sa mgaanak,
gayundin sa mgatrabahong
bahay.
 PAMAHALAAN

■Isa ring responsibidad ang

pamamahalang isang bansa.

■Sa kasaysayan,
panamahalaanito ng 2
babaingpresidente, iilang
babaesa lehislatura, at isang
punong mahistrado sa Korte
Suprema,
 RELIHIYON

■Katuwang ang mga babae

sa pagtaguyod ng relihiyon,
lalo nasa Pilipinas.
■Sa simbahang Katoliko
Romano, malaki angambag
ng mgamadre sa
pagtataguyodng mga
parokya ng simbahan sa
iilang pook