Barok Mimari

Barok Mimari
Barok mimarisi, 16. yzyln sonlarnda talya'da balayan, Rnesans
mimarisinin Romal tarzn, Katolik Kilisesinin muzafferliini ve mutlak
monariyi temsil etmek iin yeni bir retorik ve teatral tarzda kullanan Barok
dnemin yap tarzdr.
Michelangelo'nun ge dneminde tasarlad Roma binalar, zellikle Aziz
Petrus Bazilikas, Barok mimarisinin nclerinden saylabilir. rencisi
Giacomo della Porta, onun izgisini srdrm ve il Ges Kilisesinin n
cephesinde gerekletirdii dzenleme Barok mimarinin habercisi
saylmtr. Bu cephe daha sonra Carlo Maderno tarafndan Erken Barok
dnemin nl Santa Susanna Kilisesi n cephesine ilham kayna
olmutur.
nderlik eden bu mimarlardan sonra Gianlorenzo Bernini, Francesco
Borromini ve Pietro da Cortona talyan Barok mimarisinin aheserlerini
retmi ve stilin dier Avrupa lkelerine yaylmasnda etkili olmulardr.
Barok Mimarinin Genel
zellikleri
Daha geni nefler, daha geni solanlar, byk antreler ve oval mekanlar.
Blntlenmi veya kastl olarak tamamlanmam mimari eler.
In dramatik kullanm; gl aydnlk ve glge kontrastlar (chiaroscuro etkileri) veya
deiik pencereler araclyla dzenli dalan bir aydnlatma.
Ss ve renklerin zengin kullanm (puttiveya ou zaman altnla kaplanm, ahaptan figrler)
Byk lekli tavan freskolar
Sklkla hareketli bir merkezi knt ile karakterize edilmi d cepheler.
D cephelerde planda ve dekorasyonda S ve C kvrmlar
mekanlarn resim, heykel ve stko (al ii, zellikle ge Barokda) ile donatlmas.
Tromply (tasvir edilen objelerin 3 boyutlu ve ok gereki grnmesi) gibi yanltc efektler
ve resimle heykelin harmanlanmas.
Almanya, ek Cumhuriyeti, Polonya ve Ukraynada armut biimli kubbeler.
 Giacomo della Porta (1533-1602)
Gesu Kilisesi (Chiesa del Ges) n cephesi
1571-1575, Roma

Barok Mimariye nclk etmitir.

Cephenin Barok Mimariye nclk etmesi
adna balca zellikleri; st katn iki
yanndaki voltleri, erisel alnlklar, oval
kabartmalar ve hareketli yzeyleridir.
 Carlo Maderno (1556-1629)
Santa Susanna Kilisesi n cephesi
1603
Carlo Maderno, Santa Susanna Kilisesi n cephesi 1603
Carlo Maderno, St. Peter Bazilikas n cephesi 1605-1612
 Pietro da Cortona (1596-1669)
Santi Luca e Martina Kilisesi
1634-1664, Roma
Kavisli cephelerin ilk kullanld yapdr.
Cephelerin Barok grnmnden baka,
plandaki eriler ve girinti-kntlar yapy
barok estetiin plana yansmas asndan
da nc yapar.
Pietro da Cortona, Santi Luca e Martina Kilisesi,
Pietro da Cortona,
Santi Luca e Martina
Kilisesi, 1634-1664,
 Pietro da Cortona (1596-1669)
Santa Maria della Pace Kilisesi
n cephesi
1656-1667, Roma
Francesco Borromini (1599-1667)
Michelangelo mimarisi ve Antik
kalntlarn keskin bir rencisi olan
Borromini, klasik mimari formlarn
maniplasyonlar, planlarnda geometrik
temeller ve binalarnda sembolik
anlamlar kullanan yaratc ve zgn bir
mimari gelitirdi.
Dnemin dier mimarlarnn aksine
yalnzca mimarlk alannda eserler verdi.
Kendini eitmi bir mimar olarak geride
Barok Mimarisinin sembol olan yaplar
 Francesco Borromini (1599-1667)
San Carlo alle Quattro Fontane (San Carlino)
1638-1646-1667, Roma

Borromini'nin mimar olarak yapt ilk yap San Carlo alle

Quattro Fontane'dir. San Carlo Kilisesi, talyan Baroku'nun en
grkemli yaplarndandr. Kilisenin plan, kenarlar eit uzunlukta
bir paralelkenardan oluur. Paralelkenarn keleri yuvarlatlm,
kenarlar ise iirilmi, bylece i mekan dalgalanan bir duvarla
evrili ve girie gre dik konumda bir elipse dnmtr.
Bu zm Antik a'da, Orta a'da , hatta Barok dnemde de
ok kullanlm olan uzunlamasna aksl ema ile Rnesans'n
merkezi plan emasn ayn yapda birletirmektedir. Yalnz
burada, merkezi plandaki dairenin yerini elips almtr. Daireye
oranla daha bitmemi, daha az belirgin bir grsel etki uyandran
elips, bu nitelikleriyle barok dnceye daha yakn olduu iin,
aslnda Borromini'den nceki Barok mimarlarca da kullanlmtr.
San Carlo'da duvarlarn ibkey ve dbkey girinti ve kntlar,
belirgin bir snrla ayrlmakszn birbiri arkasndan devam eder.
Borromininin San Carlino iin yapt orijinal izim
almalar
 Francesco Borromini (1599-1667)
San Carlo alle Quattro Fontane (San Carlino)
1638-1646-1667, Roma

Borromini, San Carlo'nun d yzn, yapnn iinden ok

sonra, ancak 1667'de yapp bitirebilmitir. Onun burada
cepheye getirdii yenilik, harekettir. Cephe yan yana
tane ibkey blmden oluur. Kilise giriinin de yer ald
orta blm ise dbkey bir izgi izler; daire yay biiminde
kaldrma taan basamaklar bu etkiyi daha da vurgularlar.
Borromini duvardaki yzeysel etkiyi yok etmek iin
bezemelerden, girinti kntlardan ziyade, i mekandan
gelen hareketi aktarmtr. Bylece plandaki hareketlilik, i
duvarlarn bklmlerindeki gzle izlenen basn , d yze
yansmtr. Cephe, i mekanla hibir ilikisi bulunmayan bir
tiyatro dekoru gibi ele alnmaktan kurtulmu, i mekan
biimlendiren hareketi darya da yanstan bir ayna
olmutur. Bylece ta da bir yap malzemesi olarak esneklik
kazanmakta, tatan rlen duvarlar katlktan
kurtulmaktadr.
San Carlo alle Quattro Fontane
(San Carlino)
San Carlo alle Quattro Fontane
 Francesco Borromini (1599-1667)
Sant'Ivo alla Sapienza
1642-1660, Roma

Borromini 1642'de, San Carlo'nun i blmlerini bitirdikten ksa bir sre sonra Roma'da
Cizvitler'in niversitesi olan Sapienza'da bir kilise yapmakla grevlendirilmitir. Sant' lvo
alla Sapienza diye anlan bu kilise, daha nce yaplm olan Rnesans slubundaki ince
uzun avlunun bir ucunda yer alr. Avluya bakan n yzn oluturan ibkey duvar, eski
yapnn iki yandaki kanatlaryla olaanst bir uyum iinde btnleir. Bu duvarn
yzeyindeki gmme stunlar da (plaster) kanatlardaki stun dizilerinin yaratt ritmi
devam ettirirler.
Sant' lvo'nun i mekan , Borromini'nin yaplarndaki hareketlilik kavramnn en iyi belirdii
rnektir. Kilisenin plan , alt keli bir yldzn iine yerletirilmise de, bu geometrik bant
ilk bakta alglanabilecek kadar ak deildir. Yldzn sivri ularnn yuvarlatlmasyla ortaya
kan yarm daire biimli niler. yuvarlak orta mekan evreler. Bylece yine dalgal
duvarlarla birbiri iine akan bir yan mekanlar dizisi oluturulmutur. Dorudan alt yapnn
stne oturan ve alt tane dbkey dilimden oluan kubbe, bu biimiyle, aadaki yarm
daire planl nilerin yaratt hareketlilii srdrr ve tepesindeki fener araclyla daha da
yukarlara doru iletir. Fener, bir koni ve bunu evreleyen sarmal bir bezemeyle son bulur.
Bu sarmal biim insanda, yapnn tabanndan kubbenin merkezine kadar ierden ykselen
hareketin, adeta fenerin tepesinden dar frlayp , daha da yukarlara doru devam ettii
izlenimini uyandrr. Sant' lvo alla Sapienza'nn kubbe feneri bu ilgin grnts nedeniyle,
eitli sanat ve mimarlk tarihileri tarafndan Mezopotamya'daki ziguratlara, Baalbek'deki
Vens Tapnana , Samarra Camisi'nin sarmal rampal konik minaresine benzetilmitir.
Sant'Ivo alla
Sapienza
Borromininin Sapienza tasarmnn temelleri
Sant'Ivo alla
Sapienza
Aydnlk Feneri