BÖLÜM 12

MERDİVENLER
Merdivenler, genel olarak şu şekilde sınıflandırılabilir.
ÇALIŞMA ŞEKİLLERİNE GÖRE MERDİVENLER
1. Konsol Çalışan Merdivenler
2. Plak Sistem Merdivenler
A. Basit kiriş şeklinde çalışan plak sistem merdivenler
B. Sürekli kiriş şeklinde çalışan plak sistem merdivenler
C. Kırık plak sistem olarak çalışan plak sistem merdivenler
D. Karmaşık sistemli plak sistem merdivenler
E. Kıvrımlı plak şeklinde çalışan plak sistem merdivenler
3. Uzay Helisel Merdivenler
 1. Konsol Çalışan Merdivenler
Bu tür merdivenler genellikle merdiven kovasının
betonarme perdelerden meydana gelmesi halinde
uygulanır.
Bazen de eğik kirişlere ankre edilerek uygulanır.
Bu durumda burulma tesirlerini de göz önüne alarak
eğik kirişlerin hesabı yapılır.
Yine uygulamada bazen de bir kolon etrafında
dönerek yükselen merdivenler de konsol olarak
çalışırlar.
Konsol şeklinde çalışan merdivenler
Konsol şeklinde
çalışan kıvrımlı
merdivenler
 2. Plak Sistem Merdivenler
Uygulamada oldukça fazlaca karşılaşılan
merdiven sistemidir.
Genellikle sahanlıklı olarak teşkil edilirler.
Sahanlık durumuna ve mesnetlenme
şekillerine göre değişik biçimlerde
düzenlenebilir.
Basamakların bulunduğu eğik kollardaki
yük şiddeti ( pb ) ile sahanlıkların
bulunduğu düz kollardaki yük şiddeti ( ps )
farklıdır.
 A. Basit kiriş şeklinde çalışan
plak sistem merdivenler
Bu tür merdivenlerde en büyük açıklık
momenti, kesme kuvvetinin sıfır olduğu
noktada bulunarak hesap edilir ve bu değere
göre kesit donatılır.
Yalnız burada, kırık noktalardaki donatının
yerleştirilmesinde, yönetmeliklerde belirtilen
esaslara titizlikle uymak gerekir.
Basit kiriş şeklinde çalışan plak sistem merdivenler
 B. Sürekli kiriş şeklinde çalışan
plak sistem merdivenler
Bu tür merdivenler genellikle aşağıdaki şekilde
gösterildiği gibi iki şekilde uygulanır.
1. sistemde; üç açıklıklı sürekli kiriş halindedir.
Plak mesnetlerinde taşıyıcı kirişler mevcuttur. Statik
çözüm sürekli kirişlerde olduğu gibidir.
2. sistemde; merdiven plağı kırık noktalarda
taşıyıcı kirişlere mesnetlenmiştir.
Sistem, sağında ve solunda konsol olan basit kiriş
şeklindedir. Yalnız, böyle bir düzenlemede açıklık
ve mesnet momentlerinin birbirine yakın
değerlerde olması, dolayısıyla plak kalınlığının min.
olabilmesi için Lsahanlık / Lbasamak  0,35 oranının
sağlanması gerekmektedir.
Sürekli kiriş şeklinde çalışan plak sistem merdivenler
 C. Kırık plak sistem olarak çalışan
plak sistem merdivenler
Bu tür merdivenlere uygulamada çok rastlanır.
Bu sistemde, plaklar A ve C noktalarında
taşıyıcı kirişlere oturmakla beraber, merdiven
kolu ve sahanlık kolu aynı doğrultuda olmadığı
için B noktası mesnet gibi çalışır; dolayısıyla
plak eksenlerinde basınç ve çekme kuvvetleri
meydana gelir.
Bu sistemin çözümünde iki yol izlenebilir.
Kırık plak sistem olarak çalışan plak sistem merdivenler
1. Çözüm Şekli

Bu çözüm şeklinde; sistem A , B , C

noktalarından mesnetli gibi çözülür.
Daha sonra B noktasındaki mesnet reaksiyonu
esas sistemde kırık noktalardan yüklenerek plak
eksenlerindeki basınç ve çekme kuvvetleri
bulunur.
Sonuçta; bu iki hal süperpoze edilerek,
plakların moment+normal kuvvet tesirlerine
göre betonarme hesabı yapılır.
2. Çözüm Şekli

Bu çözüm şeklinde ise; yine sistem A , B , C

noktalarından mesnetli gibi çözülerek B noktasındaki
mesnet reaksiyonu bulunur.
Bulunan B mesnet reaksiyonu, A ve C noktalarından
mesnetli basit kirişe B noktasından yüklenerek,
bu basit kirişin moment diyagramı bulunur.
Sonra; bu iki çözümdeki moment diyagramları
süperpoze edilerek, yaklaşık olarak sistemin moment
diyagramı bulunur ve buna göre betonarme hesabı
yapılır.
D. Karmaşık sistemli plak sistem
merdivenler

Karmaşık sistemli plak sistem

merdivenler için aşağıda iki adet örnek
verilmiştir, bu örneklerin çoğaltılması
mümkündür.
1. Örnekde ;
ara sahanlık ve
basamakların
oturduğu eğik
kollardan meydana
gelen kısım, kırık
plak sistem gibi;
kat sahanlığı da, üç
kenarından
mesnetli üzerinde
üniform yük,
mesnetsiz
kenarında da şerit
yük olan plak gibi
çözülür. 1. Örnek merdiven şekli
2. Örnekde ise;
ara sahanlık iki ayrı
parçadan oluşmuştur.
Basamakların oturduğu
eğik kollar basit kiriş gibi
çözülecektir.
Ara sahanlıklar ise;
iki tarafından ankastre,
diğer iki tarafından
mesnetsiz,
üzerinde üniform yük,
mesnetsiz kenarlarda da
şerit yük olan plak gibi
çözülecektir.
Kat sahanlığı, şerit
yükleri de dikkate alarak
konsol plak olarak
çözülecektir.
2. Örnek merdiven şekli
 E. Kıvrımlı plak şeklinde çalışan
plak sistem merdivenler
Bu sisteme “Akordeon Merdiven” ismi de verilir.
Genellikle bir kirişten diğerine oturan basit kiriş gibi
çalışırlar.
Kesitinde de görüldüğü gibi, merdiven alttan dişli
olarak görülmektedir.
Bu sistemde donatı yerleştirilmesinde iki yol
izlenebilir.
Donatı ya tek parçalıdır ya da sadece etriyelerle
teşkil edilmiştir.
Kıvrımlı plak şeklinde çalışan plak sistem merdivenler
 Donatı Teşkili
a) tek parçalı b) etriye kullanarak
Plak Taşıyıcı Sistemli Merdivenler
Merdiven Kolu İle Sahanlık Plağı Kıvrım Yerinde
Donatı Düzeni
Örnek merdiven donatı detayı
 3. UZAY HELİSEL MERDİVENLER
1) İki ucundan mesnetli helisel merdivenler
2) İki ucundan mesnetli sahanlıklı dönel merdivenler
İki ucundan mesnetli dönel merdiven örneği
3) Uzay taşıyıcı helisel ve düz kollu merdivenler
4) Uzay taşıyıcı düz kollu - sahanlıklı merdivenler