BİLGİSAYAR DONANIMI

VE

WİNDOWS 2000 EĞİTİMİ

 Bilgisayar
Bilgisayar, binlerce kitabın içerisindeki bilgilerin dahi saklanabildiği, aritmetik ve mantık
işlemlerinin çok hızlı bir şekilde yapılabildiği, girilen verilerin işlenebildiği ve bu verilerin saklanabildiği
elektronik bir aygıttır.

Bilgisayar Sistemleri
Evde ya da işyerlerinde kişisel kullanım amacıyla tasarlanmış, başka bilgisayarlara ihtiyaç
duymadan bağımsız çalışabilen bilgisayarlara kişisel bilgisayar (PC) adı verilir Ayrıca yine kişisel olarak
kullanılabilen taşınabilir, çanta şeklinde bilgisayarlar da vardır. Bunlar da NOTEBOOK veya LAPTOP
olarak adlandırılır.

Kişisel Bilgisayar (PC) Notebook (Laptop)

Bilgisayar iki ana unsurdan oluşur :

Donanım (Hardware)

Yazılım (Software)

Donanım, bilgisayarın fiziksel yapısını ifade eder. Fiziksel yapı sadece bir metal
yığınıdır. Donanımı harekete geçiren ve işlerimizi yapmamızı sağlayan asıl unsur yazılımdır.
Donanımı oluşturan tüm aygıtlar, kendileri ile ilgili yazılımlar sayesinde çalışır. Ayrıca yapmak
istediğimiz her iş yazılımlar sayesinde yapılır. Örneğin; Windows 2000 bir işletim sistemi
yazılımıdır. Bilgisayarımızın açılmasını, kayıtlı diğer yazılımları ve belgelerimizi
kullanabilmemizi sağlar.

Bilgisayar kullanıcıları zaman zaman çeşitli sorunlarla karşılaşırlar. Bu sorunların

nedenlerini şu şekilde listeleyebiliriz :

1- Donanım kaynaklı sorunlar

2- Yazılım kaynaklı sorunlar

İşletim sisteminden (Windows’tan) kaynaklanan sorunlar

Kullanılan programlardan kaynaklanan sorunlar
Kullanıcı hatasından kaynaklanan sorunlar

Günümüzde kullanılan bir PC’de aşağıdaki aygıtlar standart olarak bulunmaktadır :

 PC nin diğer tüm parçaları anakart üzerine takılır.
Anakart (Mainboard) PC nin içindeki tüm veri akışını düzenleyen, diğer bileşenler arasındaki
koordinasyonu sağlayan aygıttır.
Kasa Anakart ve diğer tüm iç donanım aygıtları kasa içine monte edilir.
PC nin beynidir. Yapılacak her işleme o karar verir ve bununla ilgili diğer
İşlemci (CPU)
aygıtları yönlendirir.
Kayıtlı programları ve belgeleri açtığımız ve üzerinde çalıştığımız aygıttır.
Bellek (RAM)
Bilgileri kalıcı olarak tutmaz.
Programlarımızı ve belgelerimizi kalıcı olarak tuttuğumuz standart bilgi saklama
Sabit Disk (Harddisk)
aygıtıdır.
Monitörün görüntü kablosunun takıldığı aygıttır. Monitörün görüntü kalitesi
Ekran kartı
buna bağlıdır.
PC nin standart çıkış birimidir. Monitörün boyutu, düşük radyasyonlu ve
Monitör
titreşimsiz olma özelliği önemlidir.
Artık bir çok program CD ye yüklenerek dağıtıldığı için, PC lerin vazgeçilmez
CD-ROM sürücüsü
bir aygıtı haline gelmiştir.
Yine PC lerde vazgeçilmez hale gelen bir aygıttır. Bir çok programda ses unsuru
Ses kartı
da kullanılmakta olduğu için her PC de kullanılmaktadır.
Disketler küçük ve çabuk bozulabilen bilgi saklama aygıtları olmakla birlikte
Disket sürücüsü (Floppy disk
halen ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle her PC de bir disket sürücüsü
driver)
bulunmalıdır.
Klavye PC nin standart bilgi giriş aygıtıdır.
Fare Windows’un kullanılmaya başlaması ile vazgeçilmez hale gelen bir aygıttır.
Ses kartı bulunan bir PC de bir hoparlör bulunması kaçınılmazdır. Diğerleri
Hoparlör + Mikrofon + Kulaklık
isteğe bağlıdır.
 Anakart (Motherboard)
Tüm elektronik kartların bağlı olduğu birimdir. Bilgisayarın kasası açıldığı zaman görülen ve merkezi işlem
birimi, tüm elektronik kart yuvaları, ROM ve bellek çiplerinin üzerinde bulunduğu ana devre kartıdır .
 Mikroişlemci (CPU-MİB)
Bilgisayarın beyni olup, diğer bütün birimleri kontrol eden bölümdür . Bilgisayarlar mikroişlemci türüne göre
birbirlerinden ayırt edilebilir.
 Rastgele Erişimli Bellek (Random Access Memory-RAM)

Bilgisayarın birincil hafızasıdır. Bilgiler geçici olarak burada depolanır. Bilgisayar kapandığında buradaki
bilgiler silinir. Bu bellek Uçucu Bellek adı ile de anılabilir. Çünkü uçucu bellek, güç kesintisi karşısında
içeriğini koruyamayan bellek demektir. Program işlerken değişik programlar sabit diskten okunarak bellekte
saklanır. RAM geçici bellek olduğundan saklanan bütün bilgiler bilgisayar kapatıldığında kaybolur. Ancak
sabit disk ve disketler bilgiyi sürekli olarak saklayabilirler. Ramler türlerine göre:

DRAM, EDORAM, SDRAM, RDRAM, DDRRAM olarak sınıflandırılır.

 Ekran (Monitör)
Bilgisayarla iletişimi sağlayan görsel ünitedir. Yapılan girdi ve çıktılar buradan takip edilir. Gelişme sırasına
göre Siyah-Beyaz (Monochrome), Hercules, CGA, MCGA, EGA, VGA ve SVGA türlerinde ekranlar ayırt
edilir. SVGA, çözünürlüğü (Resolution) en yüksek olanıdır. Minimum 60 Hz (Hertz) ekran yenileme hızına
ve 0.28 nokta/inç’lik (dpi-nokta karakter sıklığı) görüntü çözünürlüğüne sahiptir. Büyüklüklerine göre 14, 15,
17, 21 inç v.b. monitör çeşitleri bulunur. Ekran boyutu, ekran tüpünün çapraz köşeleri arasındaki uzaklıkla
ölçülür.
 Bit - Derinliği Renk Sayısı

1 2 (monochrome)
2 4 (CGA)
4 16 (EGA)
8 256 (VGA) Ekran Çözünürlükleri

16 65,536 (High Color, XGA)

24 16,777,216 (True Color, SVGA)

32 16,777,216 (True Color + Alpha Channel)

Ekran Kartı
Ekrana görüntüyü aktarmak için
kullanılır.Monitörlerin gelişmesiyle ekran
kartları da gelişmiştir. Bilgisayarla ekran
arasındaki veri iletimi performansını
hızlandırmaya çalışır.
 Windows’ta Görüntü Ayarlarını Değiştirme
Görüntü ile ilgili renk ve çözünürlük değerlerini değiştirmek için;

Aşağıdaki ekranda monitörünüzün ve ekran kartınızın türünü de görebilirsiniz. Eğer

Windows kurulurken ekran kartını algılayamamışsa veya ekran kartının sürücü yazılımı silinmişse
burada Standart Görüntü bağdaştırıcısı (VGA) gibi bir ifade görebilirsiniz. Bu durumda sadece 16
renkte ve 640 x 480 çözünürlükte çalışabilirsiniz. Bu durumda yapılması gereken, ekran kartının
sürücü yazılımını bulup yeniden yüklemek ve sistemi kapatıp açmaktır.
 Sabit Disk Sürücü
Tüm programlar ve diğer dosyalar kalıcı olarak burada depolanır. Bilgisayarda yapılan tüm çalışmalar
bilgisayarın sabit diskine yazılır ve istenildiği zaman tekrar kaydedilmiş haliyle ekrana getirilir. Dahili olarak
bilgisayarın sistem ünitesinin içinde yer alır. Birden fazla sabit disk sürücüsü bilgisayara takılabilir. Yapı
olarak pikap iğnesine benzeyen okuma / yazma kafası, döner tabakalara veriyi yazar ve onlardan veriyi okur.
Sabit diskte veri depolamak için iki ile sekiz arasında tabaka bulunur.
•Disket Sürücüsü
Taşınabilir disketlerin kullanıldığı sürücüdür. Modeline göre 5.25 (eski modellerde bulunan) ve 3.5 inçlik
disketler vardır. Bu tür disketler de kalıcı bellek özelliğine sahiptir. Verilere ulaşma ve verileri kaydetme
işlemleri sabit disklerde, taşınabilir olan disketlere oranla çok daha hızlı gerçekleşir.

DİSKET ÇEŞİTLERİ

KAPASİTES
YARIÇAPI (İNÇ) TANIMI
İ

5.25 Double-sided, High-density 1.25 MB

3.5 Double-sided, Double-density 720 KB

3.5 Double-sided, High-density 1.44 MB

 DVD / CD-ROM Sürücü
DVD ve CD-ROM’lar her türlü veri tipinin (program, film, müzik, resim v.b.) kaydedilebildiği yüksek kapasiteli
veri depolarıdır. Genel kullanımda DVD ve CD-ROM'lar yalnızca okunabilir ancak kayıt yapabilme özelliğine
sahip sürücüler yardımıyla bilgi kaydı yapılabilir. DVD sürücüler CD sürücülerine çok benzerler fakat DVD’ler
CD’lere göre çok yüksek kapasiteye sahiptirler. Standart bir DVD yaklaşık 7 kat daha fazla veri içerir. DVD’ler
yüksek kapasiteleri ve yeni olan teknolojileri sayesinde yüksek miktarda veri ile yüksek çözünürlükte, kaliteli
görüntüler içermektedirler.
 Kasa
Bilgisayarın ana parçalarını bir arada tutan kutudur . Masa üstü yatay model (desktop), küçük dikey model
(mini tower) ya da büyük dikey model (tower) şeklinde olabilir.
 Klavye
Bilgisayara veri girişi klavye ile sağlanır. Klavye; fonksiyon tuşları, daktilo tuşları, sayı tuşları ve özel amaçlı
tuşlar olmak üzere dört ana bölümden oluşur. Standart klavye ve gelişmiş klavye olmak üzere iki tip klavye
vardır. Yeni klavyelerin tümü gelişmiş klavyelerdir.
 Fare
Fare, ekranda imleci (cursor, fare işaretleyicisinin yerini ya da yazmaya başlanıldığında metnin nerede
görüneceğini gösteren, ekrandaki simgedir) hareket ettirmeye yarayan bir aygıttır. Klavyeye ek olarak Grafik
Kullanıcı Arabirimi–GKA (Graphical User Interface-GUI) olan ortamlarda kullanılan aygıttır.

•Fare Kullanımı

Günümüzde grafik ağırlıklı birçok işletim sistemi ve programlar fare yardımı ile kolayca kullanılmaktadır. Fare
aracılığı ile bilgisayarda nesneler seçebilir, programlar çalıştırabilir, resim çizebilir ve bunlara benzer daha bir
çok şey yapabiliriz. Farenin kullanım prensibi hemen hemen bütün programlar ve işletim sistemlerinde aynıdır.
Fareyi sağ yada sol elimizle kavrar, parmaklarımızı farenin tuşları üzerine koyarız. Bu dokümanda fare, sağ
elle kullanılmak üzere anlatılmıştır. Fareyi hareket ettirdiğimizde farenin ekran üzerinde nereye konumlandığını
gösteren ok şeklinde bir fare imleci vardır. Fare imlecini kullanmak istediğimiz nesnelerin üzerine getirip
tıklamamız gerekir.
Hareket Görevi

Tıklamak : Farenin sol düğmesine bir kez basıp bırakmak.

Çift Tıklamak : Farenin sol düğmesine iki kez seri şekilde basıp
bırakmak.

Sağ Tıklamak: Farenin sağ tuşuna bir kez basıp bırakmak.

 •Sürükle ve Bırak
Ekran üzerinde herhangi bir nesneyi bir
yerden bir yere taşımak için şu adımlar
izlenir;

•Fare imleci istenilen nesnenin üzerine

konumlandırılır.

•Farenin sol yada sağ tuşu basılı tutulur.

•Nesne istenilen yere fareyi hareket

ettirerek taşınır.

•İstenilen yere gelindiğinde farenin basılı

olan tuşu bırakılır.

Fare Özellikleri
Farenin her türlü özelliği üzerinde değişiklik yaparak fareyi kendi isteğinize uygun bir biçimde çalışır hale
getirebilirsiniz. Bunun için Başlat menüsünden Ayarlar menüsü içinde yer alan Denetim Masası seçilir.
Denetim Masası seçildiğinde Denetim Masası ekranı ile
karşılaşılır. Denetim Masası ekranı içinde yer alan öğelerin
özelliklerinde değişiklik yaparak masaüstünüzü özelleştirebilir ve
bilgisayarınızı yapılandırabilirsiniz.
 Denetim Masası seçildiğinde Denetim Masası ekranı ile karşılaşılır . Denetim Masası ekranı
içinde yer alan öğelerin özelliklerinde değişiklik yaparak masaüstünüzü özelleştirebilir ve bilgisayarınızı
yapılandırabilirsiniz.
 Farenin özelliklerini değiştirmek için
Denetim Masası’nda yer alan Fare görüntüsünün
üzerine gelerek çift tıklanır ya da Enter tuşuna
basılır ve Fare Özellikleri ekranı ile karşılaşılır. Bu
ekranda yer alan kulakçıklarda, farenin düğme,
işaretçi ve hareket özelliklerine ilişkin değişiklikler
yapılabilir. Eğer fareyi sol elinizle kullanmak
istiyorsanız Düğme yapılandırma bloğunda yer
alan Sol elimle kullanacağım düğmesini
seçmelisiniz. Bu seçim yapıldıktan sonra Uygula
ve Tamam düğmesine basılırsa artık farenin sağ
düğmesi, herhangi bir öğeyi seçme ve sürükleme
işlevlerini görmeye başlar.
Bir öğeyi, fare ile üzerine sadece bir
kez tıklayarak açmak istiyorsanız Dosyalar ve
Klasörler bloğunda Bir öğeyi açmak için bir kez
tıklatın (seçmek için üstüne gidin) seçeneğini
işaretlemelisiniz. Bu işlemi gerçekleştirdikten sonra
Uygula ve Tamam düğmesine basınız. Eğer Bir
öğeyi açmak için çift tıklatın (seçmek için tek
tıklatın) seçeneğini işaretlediyseniz çift tıklama
hızını da isteğinize göre ayarlayabilirsiniz. Çift
tıklama hızı bloğunda yer alan kaydırma
çubuğunu istediğiniz çift tıklama hız derecesi için
ayarlayabilir ve bu hızı yan taraftaki Sınama
Alanı’nda deneyebilirsiniz. Hızı kaydırma çubuğu
ile ayarladıktan sonra pembe kutunun üzerine
imlecinizi getirerek çift tıklayın. Kutu açılmazsa,
seçtiğiniz çift tıklama hızını düşürerek tekrar
deneyin. Kutuyu açabildiğiniz hız, sizin için uygun
olan çift tıklama hızıdır. Uygula ve Tamam
düğmelerine basarak farenin bundan sonra
seçtiğiniz hıza uygun olarak çalışmasını sağlamış
olursunuz.
 PORTLAR
Bilgisayara veri giriş çıkışını sağlayan bağlantı noktalarına port denir. Görevi, bilgisayar ile çevre
birimleri arasında bilgi taşımaktır. Bir bağlantı noktası üzerinden iki farklı sistem arasında veri aktarımı
yapar. Bağlantı noktaları, paralel ve seri veri iletişimi kullanırlar. Paralel iletişimde birkaç bilgi biti ayrı
iletkenler üzerinden aynı anda gönderilir. Seri iletimde ise yalnızca bir kanal kullanıldığı için bitler seri halde
gönderilir. Paralel veri iletimi, seri veri iletiminden daha hızlıdır. Bilgisayarlarda genellikle bir paralel bağlantı
noktası (LPT1) ve iki seri bağlantı noktası (COM1, COM2) bulunur (Sistem, bağlantı noktalarına birer
bağlantı noktası adresi ve özel donanım kesmesi atar). Daha sonra veri girişi ve çıkışı bu bağlantı noktası
adresleri aracılığıyla yapılır. Fare, yazıcı, modem gibi donanım gereçleri bağlantı noktalarına bağlanır,
bilgisayar sistem ünitesinin arka tarafında yer alır.
USB (Universal Serial Bus) Seri Bağlantı Noktası
Anakart üzerinde bulunan seri ve paralel port sayısı sınırlı olduğundan dolayı fazladan cihaz
bağlanmak istenildiği durumda meydana gelebilecek ihtiyacı karşılamak için geliştirilmiş bir bağlantı
noktası türüdür. Örneğin paralel port bir anakartta standart olarak bir adet bulunur. İkinci bir paralel porta
ihtiyaç olması durumunda ise ikinci cihaz kullanılamayacaktır. Ayrıca, seri ya da paralel portların iletim
hızlarından daha hızlı veri iletimi yapabilen yeni cihazlar, bu portlar üzerinde düşük hızlarda
kullanılacaklardır. Bu gibi sorunları çözebilmek için USB standardı geliştirilmiştir. USB portlar üzerine 127
cihaz takılabilmekte ve altı megabit hızda iletişim sağlanabilmektedir. Günümüzde hemen hemen her
türlü cihazın USB port bağlantısı yapılabilen versiyonları bulunmaktadır.
 DİĞER DONANIM GEREÇLERİ
Diğer donanım gereçleri de, giriş ya da çıkış işlemleri için kullanılan önemli parçalardır.

•Yazıcı
Bilgisayar tarafından gönderilen elektrik sinyallerini okunabilir karakterlere dönüştürerek yazılı çıktı haline
getiren aygıttır. Yazıcılar bilgisayarlara paralel ya da seri bağlantı noktaları üzerinden bağlanır. Nokta
vuruşlu (Dot matrix) , satır (Line printer), lazer (Laser jet), mürekkep püskürtmeli (Ink jet), çizici (Plotter),
renkli yazıcı v.b. olarak adlandırılan ve farklı özelliklere sahip modelleri vardır.
 Günümüzde kullanılan yazıcıları 3 grupta toplayabiliriz :

-Yazıcının yazma kafası iğnelerden oluşur..

-Nokta vuruşlu yazıcılar şerit kullanır. Şeritler çok pahalı olmadıkları için
ekonomik bir yazıcı türüdür.
-Kalın yazı için iğneler aynı noktaya çift vuruş yapar, italik yazı için ise farklı
Nokta Vuruşlu iğne vuruşları gerçekleşir. Bunların dışında nokta vuruşlu yazıcıların
Yazıcılar basabileceği font sayısı fazla değildir.
(Dot Matrix Printer) -Eskiden olmamakla birlikte son yıllarda renkli nokta vuruşlu yazıcılar da
üretilmektedir.
-Nokta vuruşlu yazıcılarda düz kağıt yerine, kenarları delikli sürekli form da
denilen kağıtların kullanılması mümkündür.
-Yazıcının yazma kafası deliklerden oluşur. Mürekkep kartuşundaki
Mürekkep Püskürtmeli
mürekkep kabarcıkları ısıtılarak bu deliklerden kağıt üzerine püskürtülür.
Yazıcılar
-Baskı kalitesi nokta vuruşlu yazıcıya göre daha iyidir.
(DeskJet veya Inkjet
-Mürekkep kartuşları pahalı olduğu için çok baskı yapılan kurumlar için
Printer)
ekonomik değildir.
-Laser yazıcının çalışma prensibi fotokopi makinesine benzer. Baskı
malzemesi olarak toner kullanır.
Laser Yazıcılar -Diğerlerine göre daha sessiz ve hızlı çalışır. Baskı kalitesi çok yüksektir.
-Dezavantaj olarak, sürekli forma baskı yapamaması, kalın fotokopi kağıdı
kullanması gösterilebilir.
 Aşağıdaki şekilde, lazer yazıcıya gelen verilerin nasıl bir işlemden geçtiği görülmektedir.

•Tarayıcı (Scanner)
Bir kağıt üzerindeki simgeleri tanımlayan ve bunları bilgisayar ortamına aktaran optik ya da manyetik cihazdır.
•Optik Okuyucu
Yazılı bir belge içerisindeki karakterleri okuyarak bilgisayar ortamına aktaran aygıttır.

•Barkod Okuyucu
Barkod üzerindeki bilgileri okuma ve bilgisayara aktarma işlerinde kullanılan bir aygıttır (Bkz. Şekil
31).
•Modem

Modem sözcüğü, modulator / demodulator sözcüklerinin kısaltmasıdır. Dahili (Internal) ya da Harici

(External) olarak bilgisayara bağlanabilen, bilgisayarlar arası iletişimi sağlayan donanım gerecidir.
Bilgisayardaki dijital verileri (sayısal kod), analog verilere (sese) çevirerek, karşı bilgisayardaki diğer
modeme iletir. Diğer modem de analog verileri dijital verilere çevirerek iletişimi tamamlar .Modemin veri
yollama ya da alma hızı, saniyedeki bit sayısıyla (bps) ölçülür.
Örnek 56 kbps hızındaki bir modem, teorik olarak, saniyede 56 kb veri gönderebiliyor ve alabiliyor demektir.

Telefon Ağı Modem

Bilgisayar

Bilgisayar
Modem

Harici Modem Modem İletişimi

 •Hoparlör
Çoklu ortam uygulamalarında,
bilgisayardan ses çıktılarının alınmasını
sağlar.

Ses Kartı

Müzik ve diğer bilgisayar ses efektlerini çalarak,

bilgisayara bağlı hoparlörlerden duyulmasını sağlayan
karttır. Anakarta monte edilir. İki tür ses kartı standardı
vardır: Sound Blaster ve AdLib.

Ses Kartı
•Kesintisiz Güç Kaynağı-KGK (Uninterruptable Power Supply-UPS)
Kesintisiz güç kaynağı, elektrik kesintisi olduğu zaman bilgisayara geçici olarak elektrik
sağlayan bir aygıttır. Bununla birlikte bir jeneratör olarak değerlendirilmemelidir. Genelde
çalışan programları güvenle kapatmak ve verileri kaydetmek için kullanılır. Kapasitelerine
göre çalışma süreleri değişebilir.

•Yazılım (Software)
Sisteme neyin, nasıl yapılacağını belirten program ve komut dizileridir. Yazılımlar üç
grupta toplanır : Sistem Yazılımı, Uygulama Yazılımı ve Destek Yazılımı.

•Sistem Yazılımı
Bilgisayar her açıldığında yüklenen ve bilgisayarı kullanıma hazır hale getiren yazılımdır.
PC’lerde BIOS programı bu görevi yapar. Bu program bilgisayar çalıştırıldığında RAM’e
yüklenir ve kapanana kadar hafızada kalır.

•Uygulama Yazılımı
Genellikle, sistem yazılımının dışındaki tüm programlardır. Bu yazılımlar, belli bir problemi,
uygun veri işleme teknikleri kullanarak çözmek için yazılmış programlardır. Sistem ve
destek yazılımlarından farklı olarak tek tip bir uygulama için yazılır. Örneğin; Microsoft
Excel, Microsoft Word, vb.

•Destek Yazılımı
Herhangi bir uygulamaya özel olmayan, belli komutlarla işlemlerin yapılmasını sağlayan
genel amaçlı bilgisayar programlarıdır. Sıralama, kütük kopyalama, formatlama, vb.
işlemleri yapan yazılımlar gibi.
•Kapasite Bilgileri

Bilgisayarda en küçük kapasite birimine bit adı verilir. Bit kelimesi İngilizce’deki BInary DigiT’ten gelir. “Binary”
kelimesi bir aritmetik terimdir. İkili anlamına gelir ve sayma sisteminin türüdür (Örneğin, ondalık sayı sistemi
onludur ve sıfırdan dokuza kadar on tane rakam vardır). İkili sayı sisteminde ise iki rakam bulunmaktadır: Sıfır ve
bir. Digit, İngilizce’de basamak anlamında kullanılmaktadır. İkili gösterimde kullanılan 0 ya da 1 rakamlarının
herhangi biri “bit” ile simgelenir.
Bayt (byte), 8 bitten oluşan bellek ya da veri topluluğudur. Bir bayt (Byte), bir karaktere eşittir. Karakterler
klavyeden giriş yaptığınız harfleri, sayıları, vb. temsil eder. Bu harfler, sayılar ve diğer karakterler bilgisayar
terminolojisinde alfa nümerik (alpha numeric) karakterler olarak anılırlar. Bunlar, alfabetik harfler (A’dan Z’ye),
rakamlar (0’dan 9’a) ve bazı özel karakterler (-, /, ?, *, =, $, ^, vb.)’dir.
Bilgisayarda birimler bit, bayt, kilobayt, megabayt ve gigabayt vb. şeklindedir.
1 Bayt = 1 Karakter ( 8 bit )
1 KB (Kilobayt) = 1.024 Bayt
1 MB (Megabayt) = 1.024 KB
1 GB (Gigabayt) = 1.024 MB

BİRİM TOPLAM BAYT YAKLAŞIK BAYT KISALTMA ÖRNEK

Kilobayt 1024 ( 210 ) Bin KB Yaklaşık bir sayfa metin

Megabayt 1.048.576 ( 220 ) 1 Milyon MB 500 sayfa

Gigabayt ( 2 30) 1 Milyar GB 1000 tane 500 sayfalık kitap

Terabayt ( 2 40) 1 Trilyon TB 1 Milyon kitap

Petabayt ( 2 50) 1 Katrilyon PB Çok büyük değer

Sabit Disk Kapasite Çeşitleri

BİR BİLGİSAYAR NASIL ÇALIŞIR?

Şekildeki şema bilgisayarın çalışma yapısını göstermektedir.

Bilgisayarın Çalışma Yapısı

 Günümüzde işletim sistemleri, bilgisayar kaynaklarını kontrol eden ve uygulama programlarının
yazılabileceği tabanı oluşturan sistem programları olarak açıklanmaktadır. İşletim sistemleri temelde donanımı
denetleyen bir kaynak yöneticisidir. İşletim sistemlerinin temel bileşenleri:
•Kullanıcı arabirimi tanımlamak,
•Sistemin açılışını sağlamak,
•Donanımı kullanıcılar arasında paylaştırmak,
•Kullanıcıların verileri paylaşmasını sağlamak,
•Giriş/Çıkış işlemlerini gerçekleştirmek,
•Hataları düzeltmek,
•Programlama arabirimi sağlamak,
•Uygulamalara destek sağlamak olarak sınıflandırılır.

Bilgisayar Ağı
Kişisel bilgisayarların yaşamın her alanında yaygın olarak kullanılmasının bir sonucu olarak
bilgilerin paylaşılması, kullanıcılar arasında iletişim, kısıtlı bilgisayar yazılım ve donanım kaynaklarının
ortaklaşa kullanılması gibi yeni ihtiyaçlar ortaya çıkmıştır. Çok sayıda bilgisayar arasında aktarılması gereken
bilgiler disket, kağıt gibi ortamlarla taşınmaya çalışılmıştır.
Bilgiyi saklamak ve işlemek için, kişisel bilgisayarlar kullanıcılara önemli imkanlar sağlamış ve pek
çok işletmede kullanılan bilgisayar sayısı ve bağlı ek donanımların sayısı gün geçtikçe artmıştır. Bu ihtiyaçları
karşılamanın yolu olarak da iletişim ağları kavramı geliştirilmiş olup bilgisayar uygulamaları ve ihtiyaçların
zorlaması ile bu konuda kısa zamanda oldukça önemli gelişmeler sağlanmıştır. Eşler arası ağda her bilgisayar
kaynak paylaşabilir, kullanabilir ve normal uygulama yazılımlarını çalıştırabilirken, merkezi hizmet birimli
ağlarda merkezi hizmet birimi olarak özel bir bilgisayar kullanılır. Bu bilgisayar yalnızca ağa hizmet etmek ve
kaynaklarını paylaştırmak üzere özel bir işletim sistemi çalıştırır. Ağ yazılımlarında önemli diğer bir tanım da
istemci/sunucu (client/server) mimarisidir. İstemci/ Sunucu, paylaşılan bilgiye ulaşmanın temel iki
yönteminden birisidir.
Diğer bilgi paylaşma yöntemi ise dosya paylaşım yöntemidir. Dosya paylaşımında birçok kullanıcı
aynı anda dosyaya erişebilir. İşlem yaparken işletim sistemi açısından bunun farkı yoktur ve uygulamalar
bunun farkına varmadan çalışabilir. Bu yöntemde, uzaktaki kaynakta bulunan dosya, kullanıcı bilgisayarına
gelir, işlenir ve gerekli sonuçlar dosyaya yazılır.
Çalışma Grubu (Workgroup)

Bilgisayar kullanıcılarının bilgi gereksinimlerini karşılamak ve kendi dosyalarını başka

kullanıcılarla paylaşmak amaçları ile mantıksal olarak gruplaşmasıdır. Çalışma grubundaki tüm bilgisayarlar
eşit haklara sahiptir. Merkezi bir bilgisayar olmadığı için merkezde tutulan bilgi de yoktur ve bu tür
gruplaşmalar eş düzeyde ağ olarak tanımlanır. Her çalışma grubunun kendine ait tekil (lokal) adı vardır.

Örnek Bir Çalışma Grubu

•Etki Alanı (Domain)
Etki alanı, ortak bir dizin veritabanını paylaşan ve ortak bir güvenlik politikası olan bilgisayarlar grubudur Bir
alanda, alan yöneticisi tarafından yürütülen merkezi kullanıcı ve grup hesaplarına erişimi sağlar.

Örnek Bir Etki Alanı

 Kullanıcı Hesabı (Account)
Kullanıcı hesabı, bir kullanıcıyı Windows 2000 işletim sistemine tanıtan bilgileri kapsar. Bu bilgiler,
Kullanıcı adı,
Kullanıcı şifresi,
Kullanıcının ait olduğu grup,
Kullanıcının hakları,
Kullanıcının sistem kaynaklarını kullanma izinlerini içerir.

Windows 2000 Tanıtımı

Birden çok bilgisayarın aynı anda ağ servislerinden yararlandığı ortama ağ adı verilir. Ağ ortamlarını
yöneten yazılımlara, çok kullanıcılı işletim sistemleri adı verilmektedir. Çok kullanıcılı işletim sistemleri,
kullanıcılara, ağ üzerindeki isteklerini ve işlerini kolaylaştırmak için çeşitli imkanlar sunarlar. Ağ
ortamlarının en önemli özelliği birden fazla kullanıcının farklı zamanlarda birden fazla dosyayı, donanımı,
ortak olarak kullanabilmesidir. Çok kullanıcılı ortamların diğer bir önemli özelliği de, ağa bağlı bulunan
bilgisayarların birbirleri ile haberleşmesini sağlamaktır.
Windows 2000, kişisel bilgisayarların kullanıldığı ortamlarda çok görevli (Multitasking, aynı anda birden
fazla işlemi yerine getirme) çalışan çok kullanıcılı bir işletim sistemidir. Çok görevlilik, işlemcinin birçok
görevi aynı anda yapıyor gibi gözükmesine rağmen; gerçekte görevler arasında hızla geçiş yapmasıdır.
Windows 2000 yazılımı, Windows 2000 Professional, Windows 2000 Server, Windows 2000
Advanced Server ve Windows 2000 Data Center Server olmak üzere bir istemci ve üç değişik sunucu
versiyonlarından oluşmaktadır. Windows 2000’nin genel özellikleri şunlardır:
Güvenilirlik,
Uyumluluk,
Performans,
Taşınabilirlik,
Kullanıcı hatalarına karşı koruma,
Yeniden başlatma gereğinin azalması,
Kullanım ve yönetim kolaylığı,
Yeni teknolojilere destek,
Tarayıcı entegrasyonu,
Güçlü uygulama geliştirme platformu.
 Windows 2000’nin, bir araya getirilmiş özellikleriyle birlikte, tüm kuruluşlarda masaüstü ve diz
üstü bilgisayarlar için ana işletim sistemi olması hedeflenmiştir. Basitleştirilmiş arabirim, gelişmiş tak ve
kullan özelliği, güç yönetimi, geniş kapsamlı donanım aygıtı desteği, yeni dosya kodlama sistemi ve
uygulama yönetim araçları ile windows 2000, önceki Windows sürümlerine göre daha güvenli ve yönetimi
kolay bir işletim sistemidir.
•Windows 2000 Professional’a Giriş
İşletim sisteminin kullanıma hazır hale gelmesi için bilgisayarın açılması ve işletim sistemine oturum
açılması (logon) gerekir. Kullanıcılar sisteme giriş ve çıkışlarında bazı kurallara dikkat etmek
zorundadırlar. Windows 2000 işletim sistemini kullanmak için her kullanıcının kendisine ait bir kullanıcı adı,
parolası ve oturum açma alanı bilgisi olmalıdır. Çok kullanıcılı işletim sistemlerinde, genellikle her kullanıcı
ağ üzerinde bulunan diğer bilgisayarlar üzerinden sisteme oturum açmak için kendisine ait olan kullanıcı
adı ve parolasını kullanır. Sistemi terk etmek isteyen kullanıcılar oturum kapat (logoff) komutunun yardımı
ile sistemi terk eder. Sistemi kapatmak için de bilgisayarı kapat (shutdown) komutunun yardımı ile olur.
Windows 2000 Professional işletim sistemi açıldığında, kullanıcıdan Ctrl+Alt+Delete tuşlarına basması
istenir. Bu durumdayken işletim sistemi açılmıştır, fakat kullanıcı sisteme henüz oturum açmamıştır.
Kullanıcının sisteme oturum açması için ilk uygulaması gereken adım, Şekil 39’deki Oturum Açma
Başlangıç İletişim Kutusunun olduğu pencerede Ctrl+Alt+Delete tuşlarına basmaktır.

Oturum Açma Başlangıç

İletişim Kutusu
 İlk adım uygulandıktan sonra sisteme oturum açma işleminin asıl ekranı olan Şekildeki Windows’ta
Oturum Aç iletişim kutusu gelir.

Windows’ ta Oturum Aç
İletişim Kutusu
 Bu iletişim kutusunda, Kullanıcı Adı alanına kullanıcı, kendisine ait olan kullanıcı adını girer. Her
kullanıcının kendisine ait bir de parolası vardır. Bu parola kullanıcının “Kullanıcı Adı”nın başkası tarafından
kullanılmaması için saklı tutulur. Oturum Aç iletişim kutusunda parola * karakterleri ile gösterilir. Buradaki
her bir * karakteri, bir harf ya da sayıya karşılık gelmektedir. Windows’ta Oturum Aç penceresindeki diğer
bir alan ise, oturum açma alanıdır. Bu alana sistemin giriş yapacağı etki alanının ismi girilir. Burada dikkat
edilmesi gereken nokta, etki alanı isminin kullanıcı tarafından rasgele girilememesidir. Etki alanı ismi, liste
kutusunun içinden seçilerek girilir. Kullanıcı adı, kullanıcının kendi kendine girebileceği bir isim değildir.
Kullanıcı adları sistemi kuran kişi ya da sistem yöneticisi tarafından verilir. Windows’ta Oturum Aç
penceresinde kullanıcı adı ve parola girildikten sonra üzerinde Tamam yazan düğmeye fare ile tıklanır. Eğer
kullanıcı bilgileri doğru ise Windows 2000 işletim sistemi açılır ve karşısına Şekildeki Windows 2000
Professional ana ekranı gelir.

Windows 2000 Professional İşletim

Sistemi Ana Ekranı
 Eğer kullanıcı bilgileri yanlış girilirse, sistem kullanıcıya yanlış işlem yaptığını ve böyle bir
kullanıcının olmadığını belirten bir hata mesajı vererek kullanıcının sisteme girmesine izin vermeyecektir.

Windows 2000 Oturum Açma İletisi

•Başlat Düğmesi ve Görev Çubuğu

Windows 2000 işletim sisteminde oturum açıldıktan sonra ekranın alt kısmında Başlat düğmesi ve bu
düğmenin üzerinde olduğu görev çubuğu adı verilen bir bölge görülür.
Başlat Düğmesi İle Başlama
Başlat düğmesine tıklandığında, Windows 2000’ni kullanmaya başlamak için gerekli olan
programları içeren bir menü görülür.

Bir programı ya da uygulamayı çalıştırmak için Programlar menüsü kullanılır. Bu sayede

programlar ya da program klasörleri arasında fare imleci gezdirilerek istenilen programa ya da program
klasörüne ulaşılabilir. Herhangi bir program ya da program klasörü üzerine gelindiğinde, o program ya da
program klasörünün bulunduğu alanın zemin rengi değişir. Bu, o program ya da program klasörünün seçili
olduğu anlamına gelmektedir. Seçili olan alan bir program klasörü ise, bu klasörün hemen yanında bir alt
menü açılır. Bu alt menü üzerinde de aynı yöntem ile program ya da program klasörü seçimi yapılabilir. Fakat
seçili alan bir program simgesi ise, farenin sol tuşu ile tıklayarak program çalıştırılır.

Windows 2000 Professional Başlat Menüsü

Başlat menüsü komutları aşağıdaki gibidir.

Komut Görevi

Programlar Çalıştırılabilecek programların listesini verir. Programlar klasörler

kullanılarak gruplandırılmıştır..

Belgeler Yeni yaratılan yalnızca açılan son on beş dokümanın listesini verir.
Böylece en son kullanılan on beş dokümana buradan ulaşılma
imkanı sağlanır.

Ayarlar Değiştirilebilecek sistem ayarlarının listesini verir.

Ara Bir klasörü, dosyayı, ağ üzerindeki bir bilgisayarı yalnızca kullanılıyorsa

elektronik posta mesajlarını bulmayı sağlar.

Yardım Windows 2000 yardım programının çalışmasını sağlar.

Çalıştır Komut yazılarak bir programa başlamada yalnızca bir klasörü açmada
kullanılır. Bu alan bir komut istemi gibi çalışır.

Bilgisayarı Kapat Kullanıcının oturum kapatma, bilgisayarı kapatma yalnızca bilgisayarı

yeniden başlatma işlemleri buradan yapılır.
 •Programlar Arasında
Geçiş

Windows 2000 işletim sistemi çok görevli

çalışabilen bir işletim sistemidir. Aynı anda
birden fazla pencere ya da program açılabilir ya
da çalıştırılabilir. Fakat pratikte bu ancak
sisteminizin müsaade ettiği kadardır. Yani aynı
anda hafızanın yettiği kadar program
çalıştırılabilir. Windows 2000 işletim sistemi,
çalışan programlar ve açık olan pencereler
arasında geçiş işlemini de kolayca
gerçekleştirir. Eğer aynı anda birden fazla
program çalışıyor ise, görev çubuğu üzerinde
bulunan program düğmesine tıklayarak ya da
klavye üzerinde bulunan Alt ve Tab
düğmelerine birlikte ( Alt+Tab )
basılarak gelen ekrandan üzerinde çalışılmak
istenen program seçilerek geçiş yapılabilir.
Üzerine tıklanılan düğme ya da Alt +Tab
düğmeleri ile seçilen hangi programı etkin
ederse, o program ekranda ön planda
çalışmaya başlayacaktır. Diğer programlar ise
geri planda çalışmaya devam eder.
•Bilgisayarı Kapatma
Windows 2000 işletim sisteminin bir özelliği de, bilgisayarınızı kapatmadan önce işletim sisteminizi
kapatmanız gerekmesidir. Bu işlem de kaydedilmemiş bilgileri kaydetmek, saklanmamış bilgileri güvenli bir
şekilde saklamak amacı ile yapılmaktadır. Ayrıca, açık kalmış olan dosyaların zarar görmemesini sağlamak
için önce işletim sisteminin kapatılması gerekmektedir. Bu işlem de Başlat menüsünden Bilgisayarı Kapat
komutu kullanılarak yapılır. Bilgisayarı Kapat komutu tıklandığında karşımıza üç seçenekli bir iletişim
kutusu gelir. Bunların her birinin farklı görevleri vardır. Windows 2000 işletim sistemi hiçbir zaman
Bilgisayarı Kapat komutu kullanılmadan kapatılmamalıdır .Kapatılması durumunda sistem dosyaları zarar
görebilir.

•Bilgisayarı Kapat Komutunu Kullanmak

Başlat menüsünden Bilgisayarı Kapat komutuna tıklandığında karşımıza Windows’u Kapat iletişim kutusu
gelir.

Windows’u Kapat
İletişim Kutusu
 Bu iletişim kutusunda üç seçenek vardır. Bu seçeneklerden yapacağımız işleme uygun olanı seçilir
ve Tamam düğmesine tıklanır. Böylece, yapılmak istenilen işlem onaylanmış olur.
Windows’u Kapat iletişim kutusundaki seçenekler şunlardır;

Seçenek Açıklama
Sistemi Kapat komutudur. Bu komut sayesinde işletim sisteminin
görevi sonlandırılır. Bu seçenek seçilip Tamam düğmesine
tıklandığında önce oturum açmış kullanıcının oturumu, arkasından
Bilgisayarı Kapat işletim sistemi kapatılır. Bilgisayarı Kapat iletişim kutusu
kullanılmadan sistem kapatma düğmesine basılıp bilgisayar
kapatılmamalıdır.

Bilgisayarı Yeniden Başlat komutudur. Bazı durumlarda bilgisayarın

kapatılıp hemen açılması gerekir. Bu seçenek seçilip Tamam
düğmesine tıklandığında önce oturum açmış kullanıcının oturumu
Yeniden Başlat kapatılır ve kullanıcının bilgisayarın açma kapama düğmesine
basmasını beklemeden sistem kapatılıp yeniden açılmaya başlar.

Sisteme oturum açmış kullanıcının oturumu kapatılır. Kullanıcının

açtığı tüm programlar kapatılır ve farklı bir kullanıcının sisteme
oturum açabileceği Windows’ta Oturum Aç iletişim kutusu gelir. Bu
[Kullanıcı Adı] işlem de kullanıcının çalışmasını bitirip sistemden çıkması
Oturumunu Kapat (bilgisayarı kapatmadan yalnızca kullanıcının işletim sistemini
kullanma işlemini bitirmesi) durumunda kullanılır.
 Yazıcılarının Yönetimi
Sistem yöneticisinin görevlerinden birisi, yerel ve ağ yazıcılarının (network printers) kurulmasıdır. Windows
2000'de bir yazıcı, Yazıcı Aygıtları (Printing Device) olarak tanımlanır. Yazıcılar ise yazıcı aygıtı ile uygulama
arasındaki arabirimdir. Yazdırma kuyruğu (Print Queue) ise yazdırılmak üzere bekleyen dokümanlardır.
Yazdırma Sunucusu (Print Server) ise, yazıcıların bağlı olduğu ve sürücülerin (drivers) yüklü olduğu
bilgisayardır.
Windows 2000 için aşağıdaki yazıcıların tanımlaması yapılmaktadır:
•Lokal yazıcılar
•Ağ yazıcıları
•Internet/Intranet yazıcıları

Lokal Yazıcı, bilgisayara bağlı olarak kullanılan ya

da diğer kullanıcılar için paylaştırılan yazıcıdır.
Ağ Yazıcısı ise bilgisayara bağlı değildir. Diğer bir
bilgisayara ya da ağa doğrudan bağlıdır.
Internet/Intranet Yazıcısı ise, Internet ya da
Intranet üzerindeki yazıcılara Internet Tarayıcıları
(Internet Explorer) aracılığıyla yazdırılmaktadır.

Lokal Yazıcının Kurulumu

Başlat (Start) menüsünden Ayarlar (Settings)

bölümünden Yazıcılar (Printers) klasörüne ulaşılır.
Yazıcı Ekle (Add Printer) simgesi üzerine tıklanır.
Dizin içinde yazıcı bul seçeneği ile yazıcı Active
Directory servisi ile aranır. Windows 2000'de
paylaştırılan bütün yazıcılar Active Directory içinde
yayınlanmaktadır.
Yazıcı adını yazın veya yazıcıya gözatmak için
İleri’yi tıklatın seçeneğinde ise ağ üzerinde daha
önce paylaştırılmış olan yazıcının adresi (yolu)
yazılmalıdır.

Yazıcı Özelliklerinin Düzenlenmesi

Yazıcılar klasöründen seçilen bir yazıcının özellikleri
yazıcının çalışmasını düzenler. Bu düzenleme
işlemleri aşağıda verilmiştir:
Çalışma zamanları.
Ayırıcı (Separator) dosyalarının düzenlenmesi.
Çıkışın (port) seçilmesi.
Yazıcı işlemcisinin (processor) seçilmesi.
İşlerin önceliklerinin düzenlenmesi.
Paylaşımın düzenlenmesi.
Kullanım izinlerinin düzenlenmesi.
Yazıcı ile ilgili sayfa, çözünürlük vb. düzenlemeleri.
Yazıcının özellikleri Dosya (File) menüsüne ya da
üzerindeyken farenin sağ tuşuna basılmalıdır. Gelen
ekran üzerinden Özellikler seçeneği seçildiğinde
ekranı gelmektedir.
 Gelişmiş kulakçığında Yeni Sürücü düğmesi ile yazıcı sürücüsü değiştirilir. Ayırıcı Sayfa düğmesi
ile ayırıcı sayfa düzenlenir. Yazdırma İşlemcisi düğmesi ile de yazdırma işleminin tipi seçilir. Bağlantı Noktaları
bölümünde çıkışlar düzenlenir.
Paylaşım kulakçığında ise yazıcının paylaşıma açık olup olmaması düzenlenir. Paylaştırılmamış bir
yazıcı paylaşılmayan bir yerel yazıcıdır. Paylaşılmış yazıcı ise kendisine verilen bir adla diğer kullanıcılar
tarafından (verilen izinler çerçevesinde) kullanılır.
Güvenlik kulakçığında İzinler, Denetimler ve Sahip düğmeleri vardır. İzinler bölümünde yazıcıyı
kullanacak kullanıcılar ve gruplar belirlenir ve izinleri verilir.
Güvenlik kulakçığında yer alan Denetimler düğmesinde ise yazıcıyı kullanacak kullanıcıların yaptığı
işlemler takip edilir. Daha sonra bu işlemler (başarılı ya da başarısız) olarak Olay Görüntüleyicisi'nden takip
edilir.
Device (Aygıt Ayarları) kulakçığında ise yazıcıya özel sayfa büyüklükleri, çözünürlük vb ileri ayarlamalar yapılır.
Yazdırma İzni
Tanımlanan bir yazıcıyı Everyone (tüm kullanıcılar), Yazdır (Print) izniyle kullanır. Administrator ve
Power Users grubu da yazıcı yaratımını (düzenlemesini) yapar ve Tam Denetim iznine sahiptir.
Bunun dışında yazıcıyı yaratan kullanıcı (sahip) yazıcı üzerinde Tam Denetim iznine sahiptir.

Yazdırma Yönetimi

Yazdırma işinin bir diğer konusu ise

yazıcıdan yazdırılmakta olan işin takibidir.
Uygulama programında yazıcıya yollanan iş,
yazıcı tarafından yazdırılırken Windows'un
hafızasında bekler. Bu aşamada işler
görüntülenebilir. İptal (cancel) edilebilir ya
da durdurulabilir (pause).
 Yollanan işlemleri yönetmek için önce Başlat / Ayarlar / Yazıcılar klasörü seçilir. Burada işlem
yapılacak yazıcının üzerine farenin sol tuşu ile çift tıklayarak yazıcıya yollanan işlerin durumu görülebilir. Bu
işlemler Administrator ve diğer yönetim izni olan kişiler tarafından yapılır.
Yazıcıya yollanan işin Belge Adı, Durum, Sahip, Sayfa, Boyut vb. bilgiler yer almaktadır. Kullanıcı ya da sistem
yöneticisi istediği işi seçerek durdurma, iptal ve diğer işlemleri yapabilir. Bu işlemler yapmak için Belge menüsü
ya da seçilen iş üzerinde farenin sağ tuşuna basılır.

•Windows Gezgini İle Çalışmak

Bir klasör her açıldığında Windows Gezgini o klasörün içeriğini görüntüler. Bu, Windows Gezgini'ni
çalıştırmanın en kolay yoludur. Windows Gezgini'ni Başlat menüsünden açıp Programlar, Donatılar, Windows
Gezgini’ni seçerek de çalıştırabilir. Ayrıca Başlat menüsünden Çalıştır’ı seçip gelen ekrandaki Aç alanına
explorer.exe komutunu yazarak da çalıştırabilir. Fakat bu yöntemlerin yerine, kolay ulaşılabilecek bir yere
Windows Gezgini için kısayol dosyası oluşturmakla, Windows Gezgini’ni daha hızlı çalıştırılması sağlanır.
Windows Gezgini Başlat menüsü, Programlar, Donatılar altından çalıştırıldığında, görünen ilk klasör
Belgelerim’dir. Bu uygulama, Windows Gezgini’nin varsayılan ayar olarak Bilgisayarım’ı açtığı Windows’un
önceki sürümlerine göre bir değişikliğini gösterir.
KLASÖRLER ARASINDA GEZİNMEK

Bir klasör simgesini masaüstünden ya da bir Windows Gezgini penceresinden başlatmak

Windows Gezgini’nin bu klasörün içeriğini görüntülemesine neden olur. Aşağıdaki resimde Bilgisayarım
klasörünün içeriği görülmektedir.
 Varsayılan ayar olarak Windows Gezgini geçerli görünümü yeni seçilen klasörün görünümü ile değiştirir.
Bunun yerine yeni bir pencere görünmesini sağlayabilir ve hem bakıldığında klasörü hem de yeni açılan klasör
görülür. Her klasörü ayrı bir pencere olarak açmak için:
•Herhangi bir Windows Gezgini penceresinde Araçlar menüsünden Klasör Seçenekleri komutu verilir.
•Genel kulakçığında Her Bir Klasörü Kendi Penceresinde Aç seçilir.

Klasör Çubuğu İle Gezinmek

Ekranı ile aynı klasör görüntülenmektedir; ancak, bu kez sistemin sahip olduğu kaynakların hiyerarşisini
gösteren sol tarafı ayrı bir bölme olan Klasörler çubuğunu içermektedir.
 Klasörler çubuğu kullanılarak klasörlerden herhangi birine doğrudan geçilebilir. Örneğin,
sistem üzerinde gösterilen Bilgisayarım klasöründen C: sürücüsüne geçmek için sol bölümdeki Yerel
Disk (C:) üzerine tıklamak yeterlidir.

Klasörler çubuğu sistemin genel görünüşüdür. Klasörleri genişletmek ve daraltmak üzere (+)
ve eksi (-) simgelerini tıklayarak anahat girdileri değiştirilebilir. Bir artı ya da eksi işareti tıklandığında sağ
bölme içeriğinin değişmediği görülebilir. Yalnızca artı ya da eksi işaretinin yanındaki klasör adı
tıklandığında değişir.

Klasör çubuğunu görüntülemek için Standart Düğmeler araç çubuğundaki Klasörler

düğmesi tıklanır. Klasörler çubuğunu kaldırmak için aynı işlem tekrar yapılmalıdır. Standart Düğmeler
araç çubuğu görünmüyorsa Görünüm menüsündeki Araç Çubukları’nı işaret edip, Standart Düğmeler
seçilmelidir. Ayrıca Görünüm menüsündeki Explorer Çubuğu işaret edildiğinde açılan alt menüden
Klasörler seçildiğinde Klasörler çubuğu Windows Gezgini ekranında görüntülenecektir.
Ara Çubuğu İle Gezinmek
Klasörler çubuğu ya da diğer yöntemler gereksinim duyulduğunda bir kaynağı bulmakta yardımcı
olmuyorsa, Ara çubuğu kullanılabilir Ara çubuğu aradığınız öğeyi; adı (tam adı ya da adının bir
bölümü), içeriği ya da türüne göre belirtmesine olanak tanır. Ara çubuğu kullanılarak Bilgisayar, Kişi ya
da bir İnternet adresi de aranabilir.
Ara çubuğunu görüntülemek için Standart Düğmeler araç çubuğundaki Ara düğmesini tıklamak
yeterlidir. Ara çubuğunu açmanın diğer bir yolu ise Görünüm menüsünden Explorer Çubuğunu işaret
edip, açılan alt menüden Ara komutu verilir. Başlat menüsündeki Ara komutu da Ara çubuğunun
görüntülenmesini sağlayacaktır.

Adres Çubuğu İle Gezinmek

Adres çubuğu gezinmek için bir yol daha sağlamaktadır. Görmek istediğiniz klasörün adını doğrudan
Adres çubuğu’na yazabilirsiniz.
Adres çubuğunda Git düğmesinin yanındaki oku tıklayıp gidilebilecek yerler listesinden bir yer
seçebilirsiniz. Şekilde Adres Çubuğu listesi görülmektedir.
Menü Çubuğu
•Dosya menüsü altında seçili öğeye ait
değişik menü seçenekleri gelmektedir. Bu
menünün altında bulunan önemli seçenekler
şunlardır:
•Aç seçeneği ile seçili öğe çalıştırılır.
• Yeni seçeneğiyle yeni bir dosya ya da belge
oluşturulur.
• Yazdır, etkin dosyayı ya da seçili öğeleri
varsayılan yazıcıya göndererek yazdırır.
•Yeninden Adlandır, seçili öğenin ismini
değiştirmek için kullanılır.
•Kısayol Oluştur seçili öğenin aynı dizin
altına kısayolunu oluşturur.
•Sil, seçili öğeyi silmek için kullanılır.
Düzen menüsü
Geri Al, yapılan en son değişikliği geri almak
için kullanılır.
Kes, seçili dosyayı ya da klasörü bir yerden bir
yere taşımak için kullanılır.
Kopyala, seçili dosyayı ya da klasörü başka
bir yerde kopyasını oluşturmak için kullanılır.
Yapıştır, kesme ya da kopyalama işlemi
yapılan bir dosyayı istenilen bir dizine koymak
için kullanılır. Bu seçenek ancak bir nesnenin
kestiğinizde ya da kopyaladığınızda etkin olur.
Tümünü Seç ekrandaki tüm dosyaları ve
klasörleri seçmek için kullanılır.
Görünüm menüsü altında Windows gezgini ve dosya Sık Kullanılanlar menüsü:
görüntü seçenekleri bulunmaktadır. Bu menü altında
bulunan önemli seçenekler şunlardır: Sık Kullanılanlara ekle: Windows gezgini altında
sık çalıştığınız dosyalar varsa bunlar için kısa yollar
Araç Çubukları, Durum Çubuğu ve Gezgin oluşturarak kolay erişim sağlamak için kullanılır.
Çubuğu, Windows gezgininizde bulunması istediğiniz Oluşturduğunuz kısayol menü altında alfabetik
çubuklarının seçildiği seçeneklerdir. Seçili çubuğun sıraya göre yerleştirilecektir.
Windows gezgininde bulunması için yanında şekli Sık Kullanılanları Düzenle...., oluşturulmuş
olmalıdır. kısayollar için çeşitli düzenlemelerin yapıldığı
Büyük Simgeler, Küçük Simgeler, Liste, Ayrıntılar seçenektir.
ve Küçük Resimler, seçenekleri ile Windows
gezginde görüntülen dosyaların genel görünümlerini
belirlemek için kullanılır.
Simgeleri Yerleştir, görüntülen dosyaların ve
klasörlerin çeşitli kriterlere (Ada, Türe Göre, vs...)
göre yerleştirilmesi için kullanılır.
Araçlar menüsü altında bulunan önemli seçenekler şunlardır:

Ağ Sürücüsüne Bağlan..., seçeneği ile ağ bağlantısı ile bağlandığınız başka bir bilgisayardaki ya da
sunucudaki kullanılması için izin verilmiş herhangi bir sürücüye, klasöre ya da dosyaya bağlanıp kısayol
oluşturmak için kullanılır.

Ağ Sürücüsü Bağlantısını Kes...., varolan bir ağ sürücü üzerindeki bağlantıyı kesmek için kullanılır.
Klasör Seçenekleri...., klasör içeriğinin görünümünü değiştirebilmenizi ve klasörlerin açılma şeklini belirtmenizi
mümkün kılar.
 Klasörler, Dosyalar ve Kısayollarla Çalışmak

Windows Gezgini eksiksiz bir dosya yönetimi aracıdır. Windows Gezgini’nin yerel disk kaynaklarına düzen
vermek ve yeniden düzenlenmesine olanak tanıyan bir çok yolu içermektedir.

Bir Pencere İçeriğini Yenilemek

Windows Gezgini Görünüm menüsünde bulunan Yenile komutu, Windows gezgini pencere görüntüsünün
açılmasından itibaren yapılmış olabilecek bütün değişikliklerin yansıtılmasını güvenceye alır. Örneğin, ağ
sunucusundaki bir dosyaya bakılırken, diğer kullanıcılar tarafından bakılan klasöre dosya ekleme, silme ya da
dosyaların adları değiştirebilir. Klasördeki son durumu görmek için, görünüm menüsünden Yenile seçilmeli ya da
klavyeden F5 tuşuna basılmalıdır.

Klasörleri ve Dosyaları Seçmek

Windows’da çoğu işlemdeki (örneğin, bir dosyayı açmak, kopyalamak ya da taşımak) ilk adım, kullanılacak
klasör ya da dosyayı seçmektir. Bir klasör ya da dosya seçiliyken, simgesi ve başlığı seçili olmayan öğeden farklı
bir renkte görünür. Aşağıdaki yollardan birini kullanılarak, Windows Gezgini penceresindeki klasör ya da dosya
seçebilir.

•Çift tıklama kipi kullanılıyorsa klasör ya da dosya simgesi ya da başlığı tıklanmalıdır. Tek tıklama kipi
kullanılıyorsa, fare işaretçisini simgenin ya da başlığın üzerine getirilmelidir. Tek tıklama kipinde simge ya da
başlık üzerine tıklanması belge ya da programın açılmasına neden olacağından, fare işaretçisini simge ya da
başlık üzerinde bekleterek vurgu renginin değişmesini beklemek gerekmektedir.
•Başlığın ilk bir kaç harfi yazılır.
•Seçili öğeyi değiştirmek için klavyedeki ok tuşları kullanılır.
Bir kerede birden fazla öğe seçilmek istenebilir. Bir nesne grubunu seçmenin yolları aşağıdaki gibidir.

Seçilecek öğelerin etrafında farenin sol tuşuna basılı tutarak bir dikdörtgen oluşturulur. Çevresinde
dikdörtgen çizerken dikkat edilmesi gereken en önemli husus yanlışlıkla tek bir öğenin seçilmemesi
ya da başlatılmaması için, fareyi ilk simgenin biraz uzağında tıklatılmalıdır. Aşağıdaki şekilde
Windows Gezgini üzerinde fareyi kullanarak birden çok öğenin seçilmesi görülmektedir.
•Ctrl tuşuna basılı tutup, gruptaki her öğe tek tek
tıklanır.

Öğeler pencerede yan yana duruyorlarsa ilk öğe tıklanır (ya da fare üstünde bekletilir). Daha sonra Üst
Karakter (Shift) tuşuna basılı tutularak son öğe tıklanmalıdır (ya da üstünde bekletilirken).
Penceredeki tüm öğeleri seçmek için Düzen menüsünden Tümünü Seç komutunu verilir ya da klavye kısayolu
olan Ctrl + A tuş bileşimini kullanılır.

Bir penceredeki öğelerden sadece bir kaç tanesini seçim dışında bırakmak için Tümünü Seç komutu
kullanarak penceredeki tüm öğelerin seçilmesi sağlanır. Daha sonra Ctrl tuşuna basılıyken seçim dışında
bırakılacak öğeler fare ile tek tek seçilmelidir. Bu işlemin diğer bir yolu ise, önce seçim dışında bırakılacaklar
seçilir. Düzen menüsünden Diğerlerini Seç komutu verilir.
 Yeni Klasörler Oluşturmak

Windows’daki klasörler herhangi bir düzeyde konumlandırılabilir. Klasörleri iç içe karmaşık bir biçimde
yerleştirilebilir. Yeni bir klasör oluşturmak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir.

•Yeni klasör içinde oluşturulacak klasör görüntülenir.

•Üst klasörün boş alanında herhangi bir yeri farenin sağ düğmesi ile tıklanır. Açılan kısayol menüsünden
Yeni seçilir.
•Farklı bir yol olarak klasör penceresi Dosya menüsünden Yeni’yi seçip sonra da alt menüden Klasör
seçeneği seçilebilir.
 Yeni klasörün “Yeni Klasör” ya da “Yeni Klasör (2)” gibi varsayılan bir adla başlar. Yeniden
adlandırmak için, klasör adı yazılıp, Enter tuşuna basılır.
Klasörü yeniden adlandırmadan önce başka bir yer tıklanırsa varsayılan ad kabul edilmiş olunur. Varsayılan adı
değiştirmek için dosyanın üzerindeyken farenin sağ tuşuna tıklanıp, kısayol menüsünden Yeniden Adlandır
seçeneği seçilmelidir.
Klasör, Dosya ve Kısayolları Taşımak ya da Kopyalamak

Windows Gezgini penceresindeki bir nesneyi taşımak ya da kopyalamak için, nesneyi geçerli
konumundan gideceği yere farenin sağ tuşuna basılı tutularak sürüklenir. Fare düğmesi bırakıldığında bir kısayol
menüsü görünür. Bu kısayol menüsünden Buraya Kopyala, Buraya Taşı ya da Burada Kısayol Oluştur
seçilebilir. Uygun seçim yapıldığında işlem tamamlanmış olur.
Tüm klasörü taşımak ya da kopyalamak için klasörün ana klasörü görüntülenir. Ardından klasör
simgesini, farenin sağ tuşuna basılı tutarak sürüklenir. Bu eylem yalnızca klasörü taşımak ya da çoğaltmakla
kalmayıp klasördeki her şeyi taşıdığını ya da çoğalttığını unutulmaması gerekmektedir.
Klasörleri, Dosyaları ve Kısayolları yeniden Adlandırmak

Bir nesneyi yeniden adlandırmanın en kolay yolu, o nesnenin üzerindeyken farenin sağ tuşuyla tıklamalı,
kısayol menüsünden Yeniden Adlandır’ı seçmeli ve yeni bir ad yazmalıdır. Ancak, farklı yöntemlerde vardır:

•Nesne seçildikten sonra Dosya menüsünden Yeniden Adlandır seçilmelidir.

•Nesne seçildikten sonra klavyeden F2 tuşuna basılıp, yeni bir ad girmeli ya da geçerli ad düzenlenmelidir.
•Yeniden adlandırmak istenilen öğenin özellikler iletişim kutusunu görüntülenip, yeni bir ad girilmelidir.
Ad değiştirilirken bir hata oluşursa, işlemin iptal edilmesi için klavyeden Esc tuşuna basılmalıdır.

Klasör, Dosya ve Kısayolları Silmek

Bir nesneyi ya da bir grup nesneyi silmek için önce seçilmeli ve Delete tuşuna basılmalıdır. Ya da nesne
üzerindeyken farenin sağ tuşuyla tıklayıp, kısayol menüsünden Sil seçilmelidir. Aynı işlem Dosya menüsünden
Sil komutu seçilerek de yapılabilir.
Sil komutu seçildikten sonra Windows kullanıcının silinecek nesneyi onaylamasını ister. Bu onay işlemi
dosya ya da klasörün yanlışlıkla silinmesini engellemek içindir.
 Yukarıdaki onay işleminde Evet düğmesine basılırsa seçili olan nesne ya da nesneler Geri
Dönüşüm Kutusuna aktarılır. Geri Dönüşüm Kutusuna gönderilen nesneler istenildiğinde geri getirebilir.

Ağ üzerinde bir bilgisayardan ya da Üst Karakter (shift) tuşuna basılı olarak yapılan silme
işlemlerinde silinen nesneler Geri Dönüşüm Kutusuna atılmadan silinmektedir. Yapılan bu silme işleminin geri
dönüşü bulunmamaktadır.
 Silinmiş Klasör, Dosya ve Kısayolları Geri Yüklemek

Bir nesneyi silindikten sonra bir süre geçinceye kadar nesne, Geri Dönüşüm Kutusu aracılığı ile
erişilebilir olarak kalır.

Geri Dönüşüm Kutusu açıldığında, Windows yakın geçmişte silinmiş öğelerin adlarını Windows
gezgini penceresinde görüntüler. Pencere, ayrıntılar görünümünde görüntülendiğinde, her öğenin silinme
zamanını ve hangi klasörlerden silindiğini gösteren ayrıntılar, sütunlar halinde görüntülenir.
 Bir öğeyi Geri Dönüşüm Kutusu’ndan geri yüklemek için, öğeyi seçip Dosya menüsündeki Geri
Yükleme seçeneğinin seçilmesi yeterlidir. Eğer bütün öğeler geri yüklemek istenirse Geri Dönüşüm Kutusu’ndaki
öğeler seçilip, Dosya menüsünden Geri Yükleme komutu verilmelidir.

Bir klasör silinirse Geri Dönüşüm Kutusu silinen klasörü gösterir. Ancak klasör içerisindeki dosyaların
ve alt klasörlerin ayrı ayrı kayıtlarını tutmaz. Klasör geri yüklendiğinde Windows klasörü ve içeriğini yeniden
oluşturur.
Normalde, bir Geri Dönüşüm Kutusu için sürücücünün %10'u ayrılmıştır. Bunun anlamı, silinen
dosyaların Geri Dönüşüm Kutusu'na atılacaklar ve sürücünün %10'u dolana kadar orada tutulacaklardır. Daha
sonra bir dosya sildiğiniz zaman, Geri Dönüşüm Kutusu içerisindeki en eski dosya sabit disk üzerinden silinecek
ve kurtarılması mümkün olmayacaktır. İsterseniz Geri Dönüşüm Kutusu için ayrılan alanı Geri Dönüşüm
Kutusunu seçtikten sonra, farenin sağ düğmesine basıldığında gelen menüden Özellikleri seçiniz.
Dosyaları Ağ Üzerinde Kullanmak ve Paylaşmak

Microsoft Windows 2000 ile ağ kaynaklarını kullanmak ve kendi kaynaklarınızı diğer ağ kullanıcılarıyla
paylaşmak, yerel kaynaklarınızı kullanmak kadar kolaydır. Bir ağ klasörüne göz atmak, sabit diskteki bir klasöre
göz atmaya çok benzer. Ağ kaynaklarını kullanabilmek için ağ komutlarının öğrenilmesi gerekmemektedir.

Klasörleri Diğer Kullanıcılarla Paylaşmak

Administrators (Yöneticiler), Power Users (Uzman

Kullanıcılar) ya da Server Operators (Sunucu
İşletmenleri) grubu üyesi olarak oturum açma şartıyla
sistemdeki klasörleri ağdaki diğer kullanıcılarla
paylaşılabilir.

Bir klasör ya da sürücüyü paylaşmak için:

•Windows Gezgini açılıp, paylaştırılacak klasör ya da

sürücünün simgesi görüntülenir.
•Simge farenin sağ tuşuyla tıklandıktan sonra kısayol
menüsünden Paylaşım komutu seçilir. Özellikler
iletişim kutusu Paylaşım sekmesi gelir.
•Bu Klasörü Paylaş seçimi tıklanır.
•Önerilen paylaşım adını kabul edilebilir ya da
değiştirilebilir. Paylaşım Adı, diğer kullanıcıların Ağ
Bağlantılarım klasörlerinde görecekleri addır. Windows
başlangıçta klasörün adını paylaşım adı olarak atar. Bu
genellikle iyi bir seçimdir ancak bunu kabul
edilmeyebilir. Paylaştırılan klasörün adı var ise, sistem
başka bir ad girilmesini isteyecektir.
 Tamam düğmesine ya da Uygula düğmesine basılır. Seçilmiş klasör tüm ağ kullanıcılarına
paylaştırılmıştır. Bir klasörün paylaştırılmış olduğunu anlamanın en kolay yolu Windows Gezgini
üzerindeki simgesine bakmaktır. Eğer simge üzerinde mavi renk bir el işareti varsa bu klasör
paylaştırılmış bir klasördür. Paylaştırmış klasör(ler) Windows Gezgini üzerinde aşağıdaki gibi
görülecektir.