Mantarlar

Fotosentez yapmayan ok hcreli protistalardr.

Mantarlar(kf, maya) dnyann her yerinde
yaygn olarak bulunurlar. Bakterilerle birlikte
kompleks yaplar basit bileiklere
dntrrler
Zorunlu veya fakltatif aeroblardr. En az bir
ekirdekleri bulunur. Nkleer membranlar
Mitokondrileri, Endoplazmik retikulumlar,
Nkleoluslar,Hcre duvarlar vardr.
Mantarlar fotosentetik olmadklarndan
enerjilerini organik materyali paralayarak
elde ederler. Bu yzden bitki ve hayvan
artklarnn bulunduu yerlerde bol miktarda
bulunurlar.

Bazlar ise parazit olarak besin maddelerini canl

organizmalardan salarlar.
Metabolizmalar solunum ve fermantasyonlar snrldr.
Bunlar tam heteretrofik organizmalardr. eker,
niasta, selloz, yksek derecede alkolleri ve
karbonhidratlar enerji ve karbon kayna olarak
kullanrlar.
Proteinleri ok iyi ayrtrrlar.
Ortamda karbonhidratlar mevcut deilse, karbon ve azot
kayna olarak azotlu organik maddelerden
faydalanrlar.
Bu trler iin optimum pH=5.6 olmasna karn dk pH
larda tolare edebilirler.
Azot ihtiyac dktr. Bir ou zorunlu aerobiktir.
Optimum yaama scakl 20-30 oC olmasna ramen
37oCde de yaayanlar mevcuttur

Mantarlarda Aktivite
Mantarlar da bakteriler gibi znm besinleri absorbe ederler
Bakterilerle birlikte doada mineralizasyon ileminde rol alrlar.
Sporlanma ile oalrlar.
Bakterilerden daha dk pHlarda yaayabildikleri iin endstriyel
atksularn artlmasnda ve kat atklarn kompostlatrlmasnda nemli
tarlar.
Baz peynirlerin yapmnda ve ekmek yapmnda mantarlardan faydalanlr.
Maya dinlenme srasnda CO2 aa karr. Bu da hamurun kabarmasna
neden olur.
Yine baz mantarlar alkol, asit gibi endstriyel rnlerin elde edilmesinde
kullanlr.
Baz mantarlar nemli yerlerde kuma, deri, aa ve boyay paralarlar
trichoderma reeseinin
Besin maddelerini bozarlar
Patojen veya parazit olanlar canllarn hasta olmasna hatta lmesine neden
olabilirler
Bitkilerde gelimesi rn kaybna neden olur
Baz flamentli mantarlar, aktif amur tesislerinde amur kabarmasna
neden olur.

Mantarlar, mayalar ve kfler olarak ikiye ayrlrlar

Mayalar birer birer duran veya sreli olarak birbirlerine

yapabilen ve tomurcuklanarak byyen toparlak veya
toparlams mantarlardr.
Kflerin vcudu ise dallanan ince ipliklerden yani hiflerden yaplr.
Hiflerin dallanmas,birbirine sarlmas ve bazen birbirleriyle
birlemesi ile meydana gelen dokuya misel (mycelium) denir.
Hifler birok mantarda blmedilirler. Hifler dm, raket,
amdan, tarak, burgu eklinde olabilirler. ekil kf mantar
trichoderma reeseinin

Mantarlarda oalma
Mantarlar eeyli veya eeysiz reyebilirler. Her ikisinde
de reme hcresi sporlardr. Karasal mantarlar hava
yoluyla veya bceklerle yaylabilirler. Su mantarlar su
yoluyla yaylrlar. Karasal mantar sporlarnn
evresinde kaln bir eper vardr. Bu spor uygun bir
yere dnce imlenir ve vegetatif hiflerle gerekli
besinleri alrlar.
Bilindii gibi bakterilerde sporlar bir reme eleman
olmayp bakterinin direnli olma halidir.
reme amacyla mantarlar eitli trde sporlar
olutururlar. Hcre ekirdekleri arasnda birleme
olmadan oluan sporlara eeysiz sporlar.aksine hcre
ekirdekleri aras birlemelerden sonra oluan
sporlara eeyli sporlar ad verilir

Yaamlarnn hibir dneminde

kam ve sil bulunmaz.
Mantarlarn tamamnn hcre
duvarnn yapsnda kitin vardr.
Besin, hava, nem gibi ortam artlar
uygunsa eeysiz rerler.Uygun
deilse eeyli reme ile rerler.
Mantarlar rkl (saprofit) ya da
besinlerini emilimle alan
parazitik hetetroflardr.
Hayvan ve bitkilerde parazit olarak
yaayan mantarlar hastalk
meydana getirirler.
Mantarlarn sirke ve alkol asidi
fermantasyonu yapan trleri
bulunur.
Baz trlerden ise antibiyotik elde
edilir.
Mavi yeil algler, yeil algler ve baz
mantarlar birlikte likenleri
meydana getirirler.

Algler
Algleri inceleyen bilim dalna fikoloji denir. Tek veya ok hcreli
ototrofik, fotosentetik, karyot protistalardr. Algler
bakterilerden ve mantarlardan fotosentetik pigment iermeleri
ve bu sayede sahip olduklar fotosentez yetenekleri ile ayrlrlar.
Algler tek hcreli olabildikleri gibi birok hcrenin bir araya
gelmesi ile oluan metrelerce uzunlukta alglerde vardr
Hcrelerin ekli ve boyu, hcrelerin tek veya koloniler, flamentler
oluturmas, kamlarnn olup olmamas, kloroplastlarn rengi veya
ekli gibi faktrler alglerin snflandrlmasnda rol oynamaktadr.
Alglere rengini veren fotosentetik pigmentlerdir. Bunlardan bazlar
1- Klorofil: Yeil renkli pigment maddesi
2- Karoten: Altn rengi pigment maddesi
3- Ksantofil: kahverengi pigment maddesi
4- Psikobilin: Mavi renkli pigment maddesi

Alglerin snflandrlmas
1- Klorofita- yeil algler: esas olarak tatl su rndr.
Tek ya da ok hcreli olabilirler. Kloroplastlarda
klorofil ierirler.
2- glenafita-hareketli yeil algler: koloni halinde
yaayan tek hcreli, parlak yeil ve kaml alglerdir.
glena bu grubun en bilinen yesidir.
3- Krisofita-sar yeil ve altn rengi kahverengi algler:
ounluu tek hcrelidir. Hem tatl suda, hem de
denizlerde bulunabilirler. Bu grup alglerin en nemlileri
diatomelerdir.
4- Dinoflagellatalar: yeil-kahverenkli ve kamldrlar.
Denizalt planktonlar olarak yaarlar. Fotosentez
kapasiteleri ok fazladr. Uygun koullarda o kadar
oalrlar ki deniz bir renk kazanr.
5- Fiyofita ve rodofita: Kahverengi ve krmz algler:
denizlerde yaarlar ve ok hcrelidirler.

Alglerin metabolizmas
Algler fotoototrofik mikroorganizmalardr. Gne enerjisinin varl
halinde fotosentetik pigmentleri sayesinde CO2 i ve kendileri iin
gerekli eitli nutrientleri kullanarak protoplazmalarn
sentezlerler. Alglerin iyi geliip bymesi iin N/P (azot/fosfor)
oran 15-30 arasnda olmaldr. Eeyli veya blnerek rerler. 970oC arasnda ve daha yksek scaklklarda yaayabilirler. Algler
gndzleri O2 reterek fotosentez yaparlar. Solunum gne
olduu zamanlarda da meydana gelmekle birlikte net retilen
oksijen daha fazladr. Geceleri ise solunum aktif hale geldii iin
O2 tketimleri artar.
Fotosentez: CO2+H2O CH2O + O2
Solunum:

CH2O + O2 CO2 + H2O

Bu tip metabolik faaliyet alc ortamn znm oksijen deriiminde

gnlk nemli deiimlere neden olabilir.

trifikasyon
trifikasyon zellikle sucul ortamda fosfat girdileri ile ilgili olarak
ar biyolojik retimden doan ekosistem dengesizliidir.
Ortamda besin maddesi fazla olduu zaman alg patlamas meydana
gelir. Genellikle fosfat ve/veya inorganik azot yzeysel sularda
bymeyi kstlayc faktrlerdir. Bir ok gl, evsel atklar ve
tarmsal yzeysel sulardan gelen fosfatlarn art nedeniyle
trifikasyona urar.
trofik gllerde su kalitesi eitli potansiyel kullanmlar asndan
der. trifikasyonun neden olduu kalite deiimleri derinlikle
ve zamanla deiir. Gne derinlere giremeyecei iin alg
bymesi gln st tabakasnda (epilimnion) meydana gelir. Gn
boyunca alglerin fotosentez faaliyetinden dolay su oksijene
doymu duruma gelebilir. Ancak geceleri ok daha fazla oksijen
kullanm nedeniyle bazen oksijen o kadar azalr ki balk lmleri
bile meydana gelebilir.

 Gndz fotosentetik reaksiyonlarda CO 2 kullanld iin

epilimnion da pH 9 a kadar ykselebilir. Suyun sertlii
fazla ise pH ykselince CaCO3 ker bu durumda pH
artmas da nlenmi olur.
Algler ldkleri zaman gl dibine doru kerler ve dipte
(hipolimnium) znm oksijeni kullanarak
minerilizasyona urarlar. trofik gllerde dipte
anaerobik koullar oluabilir. Bu durumda gl balk yaam
uygun olmaz, ayrca su temin edilen ortamlarda alg
bulunmas temin edilen suyun tat ve kokusunu bozar. Su
artma tesislerinde kum filtrelerinin tkanmasna neden
olabilirler. Algler, oksidasyon havuzlarnda bakteriler ile
simbiyoz yaayarak atksu artmnn devamn salar. Alg
oalmasnn nlenmesinin en iyi yolu gl ve rezervuarlara
fosfat dearjn azaltmakla olur. Su toplama havzalarnda
fosforlu gbre kullanmnn snrlandrlmas, atksulardan
fosforun biyolojik veya kimyasal yollarla artlmas ile
yaplabilir.

Hcrenin kimyasal bileimi

Bu kimyasal bileim hcrenin oalmas ve yaayabilmesi iin gerekli besin
ve elementleri ierir. Mikroorganizmalarn yaayabilmek iin biyojenik
tuzlara ihtiyalar vardr. Bunlar N, P, Ca, K, Mg, S gibi elementleri
ierir.bunlar hcrenin yaayabilmesi iin esas elementlerdir. Bundan
baka gerekli olan dier maddelere makro ntrientler denir. Yine hcre
iin gerekli ancak az miktarda ihtiya duyulan elementlere ise mikro
ntrientler denir.
Genel olarak bakteri hcresinin %80i sudur. %18 kadar organik madde, %2si de
minerallerdir. Eer kuru madde hcresini ele alrsak, bileimi;
1. derecede ihtiya duyulan
2. derecede ihtiya duyulan
Element
%
Element
%
Karbon
49-50
Na
0,7
Hidrojen
5-6
K
0,5
Oksijen
27
Ca
0,7
Azot
11
Mg
0,5
Fosfor
2,5
Fe
0,1
Kkrt
0,7-1
Bunlardan baka Co, Cu, Zn, Mo, Mn ve dier iz elementler ok az miktarda olmak
zere baz organellerde kofaktr olarak kullanlrlar. Baz enzimlerin aktif hale gelmeleri iin
protein yapsnda bulunmayan metal iyonlarndan oluan ve kofaktr ad verilen yan gruplara ihitiya duyulur. Kalsiyum,
magnezyum, potasyum, inko gibi mineraller kofaktr olarak baz enzimlerin aktiviteleri iin arttr. rnein DNApolimeraz enzimi iin inko, reaz enzimi iin ise nikel yan grup olarak gereklidir

Mikroorganizmalarn karlatrmal
byklkleri
1) Protozoalar
2) Kfler
3) Mayalar
4) Bakteri
5) Riketsiya
6) Byk Virs
7) Kk Virs

200 m
100 m
10 m
1 m
0,5 m
0,3 m
0,01 m

Prokaryotik hcreler, eukaryotik hcrelere kyasla daha kktr.

Prokaryotlarn kk hcre boyutuna sahip olmalar bir ok biyolojik
zelliklerini etkilemektedir. rnein, hcre ii metabolik faaliyetleri ve
byme oranlar byk lde, besin maddelerinin hcreye aln ve atk
maddelerin hcre dna atl oranlarna baldr. bu faaliyetlerin oran
da genellikle hcrenin bykl ile ters orantldr. nk madde
transferi hcrenin yzey alan ile i hacminin orannn bir fonksiyonudur.
Kk hcrelerin yzey alanlarnn hacimlerine oran daha byktr. Bu
nedenle madde alverii daha verimlidir. Bu yzden, hzla geliip
oalabilirler bunun bir sonucu olarak, mikrobiyal habitatlarda prokaryot
hcrelerin populasyonlar, eukaryotiklerden daha ok olur.

Mikroorganizmalarn adlandrlmas snflandrlmas

ve gruplandrlmas
Taksonomi:
Mikroorganizmalarn snflandrlmas ve adlandrlmas ile ilgilenen
bilim daldr. Mikroorganizmalarn bu gnk adlandrlmasnda
binominal (ikili) sistem kullanlr. Buna gre mikroplarn isimleri iki
kelimeden olumaktadr. lk kelime cins (genus) isminin ba harfi
byk harfle, ikinci tr (species) ad da kk harfle yazlr. Bu
kelimeler kkenini latin veya yunancadan almaktadr. talik
harflerle yazlr.
Cins(genus)

Tr (Species)

Psedomonas
Nitrobakter
Bacillus

facilis
agilis
subtilis

Organizmalar Snflandrmak iin bakterial

taksonomide baklan zellikler
- Morfoloji
- Beslenme zellii
- Hcre ii organeller
- Pigmentleri
- Karbon, hidrojen ve slfr
kaynaklarn kullanma yetenei
- Gaz ihtiyalar
duyarll
- Patojenitesi
- mmunolojik karakteri

Gram reaksiyonu
Hcre duvarnn kimyas
Kapsul kimyas
Beslenme ihtiyalar,
Fermentasyon rnleri

- Antibiyotie kar
- Simbiotik ilikileri
- Yaad habitat

Bu snflamay yapabilmek iin genel zelliklerden incelenmeye

balanr ve daha zele doru gidilir.

Bir snflandrma emas, en byk ve en genel olan alem ile balayp en

kk ve en zel olan tr ile sona ermek zere aaya doru inen
yedi dizi seklinde dzenlenir. Bylece bir mikroorganizma hiyerarik
bir dzende daha byk gruplarn bir yesi olan kk, homojen bir
grup iine yerletirilir.

simlendirme
Mikroorganizmalar Carl von Linnenin iki isimli (binomial) sistemi
kullanlarak adlandrlrlar. Adlar genellikle Latince veya
Yunancadir; dier diller kullanldnda sonlari Latince eklerle
sonlandrlr.
rnekler:
Micrococcus luteus: kk sar tane (Micros: Yunanca kk,
coccus : tane, luteus : Latince sari);

Corynebacterium pseudodiphtheriticum: lobut seklinde yalanci

difteri bakterisi (Yunanca coryne : lobut, bacterium: kk
omak, pseudo:yalanci, diphtheriticum: difteri hastaligi ile
ilgili).
Bir ksm isimlendirme o mikrobu ilk kefeden veya o alanda
nemli almalar olan mikrobiyoloun onuruna veya ansna
onun ad verilerek yaplr.

rnein Eschericha coli: Theodor Escherich bu bakteriyi ilk kez

kefetmi ve ad bakteriye verilmitir.
Giardia lamblia: Alfred Giard (bir Fransz mikrobiyolog) ve Vilem
Lambl (Bohemyal bir doktor) barsak enfeksiyonu yapan bu
protozoon zerinde almlardr ve adlar verilmitir.
Latinceletirilmi ve italik yazlan isim iki ksmdr; ilk ksm byk
harfle ve cins adidir, ikincisi kk harfle balar ve tr addr.
rnein Escherichia coli, Candida albicans, Penicillium notatum
gibi.
Tr ad sabittir; ancak, eer mikroorganizma yeni bilgiler nda
baka bir cinse sokulursa cins ad deiebilir.
rnein, Streptococcus pneumoniae nceleri Diplococcus
pneumoniae olarak adlandrlrd. Yersinia pestisin ad daha
nce Pasteurella pestis idi.
Onaylanm bakteri isimleri ieren bir liste 1980 yilinda
International Journal of Systematic Bacteriologyde
yaymlanmtr ve geerli yeni isimler de periyodik olarak
yaymlanmaktadr.