2012-2013 GZ DNEM

Hazrlayan: r. Grv. Ceren EFE

Bilim & Bilimsel Aratrma & Aratrma
Yntemlerine Giri
Aratrma Konusunun Belirlenmesi & Problemin
Tanmlanmas
Aratrma rnekleminin Belirlenmesi
lme Dzeyleri & l Aralar & Geerlik ve
Gvenirlik
Betimsel Aratrmalar
Bantsal Aratrmalar

Nedensel-Karlatrma Aratrmalar
Deneysel Aratrmalar
Tek Denekli Aratrmalar
statistiksel Analiz
Nitel Aratrmalarda Veri Toplama & Nitel
Aratrmalarda Analiz
Eylem Aratrmalar & Meta Analiz
Aratrmann Raporlatrlmas


Bykztrk, ., Kl, E., Akgn, . E., Karadeniz, ., & Demirel, F.
(2008). Bilimsel Aratrma Yntemleri. Ankara: Pegem Akademi
Yaynclk.
Creswell, J. W. (2005). Educational Research: Planning, Conducting, and
Evaluating
Quantitative and Qualitative Research. (2nd edition). New Jersey: Merill
Prentice Hall. Gay, L. R., Mills, G. E., & Airasian, P. (2006).
Educational Research: Competencies for Analysis and Application. (8th
edition). New Jersey: Merill Prentice Hall.
Kaptan, S. (1995). Bilimsel Aratrma ve statistik Teknikleri. Ankara:
Karasar, N. (2008). Bilimsel Aratrma Yntemi. Ankara: Nobel yayn
Datm.
McMillan, J. H. (2004) Educational Research: Fundamentals for The
Consumer. (4th edition). Boston: Pearson.
Odaba, F. (2008). Bilimsel Aratrma Yntemleri ve lme
Deerlendirme. Eskiehir, Anadolu niversitesi Akretim Yaynlar.
Ural, A., & Kl, . (2006). Bilimsel Aratrma Sreci ve SPSS ile Veri
Analizi. Ankara: Detay Yaynclk.
Yldrm, A., & imek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Aratrma
Yntemleri. Ankara: Sekin Yaynclk.

1. Bilim ve bilimsel aratrma kavramlarn
tanmlama
2. Bilgi edinme yollarn sralama
3. Bilimselliin ltlerini sayma
4. Bilimin amalarn aklama
5. Aratrmalar amalarna gre snflandrma
6. Aratrmalar yntemlerine gre
snflandrma
7. Bilimsel aratrmalarn aamalarn sayma

Dnyada her ey iin, uygarlk iin,
yaam iin, baar iin en hakiki mrit
ilimdir, fendir. lim ve fen haricinde
mrit aramak gaflettir, cehalettir,
delalettir.

Mustafa Kemal Atatrk

lim ilim bilmektir, ilim
kendin bilmektir. Sen
kendini bilmezsin, ya nice
okumaktr.

Yunus Emre
Bu bilgiler her zaman gvenilir midir?

Hayr!

O zaman ne yaparz?

Bilimsel aratrma sonularna
bavurabiliriz.

Bilim, belli bir konudaki kavramlar btndr.

Bilim, dier bilgi edinme yollaryla
karlatrldnda;

Tarafsz
Doru
Gvenilir

bilgi salar.
Bilim dallar TBTAK tarafndan Frascati Klavuzuna
(2002) dayanlarak u ekilde snflandrlmaktadr.
Doa
Bilimleri
Mhendislik
ve Teknoloji
Tbbi
Bilimler
Tarmsal
Bilimler
Sosyal
Bilimler
Beeri
Bilimler
Matematik
ve
Bilgisayar
Bilimleri
. Fiziki
Bilimler
. Kimya
Bilimleri
. Dnya ve
likili
evre
Bilimleri
. Biyoloji
Bilimleri
. Genetik

. naat
Mhendislii
. Elektrik
Mhendislii
. Elektronik
. Dier
Mhendislik
Bilimleri


.Temel
Tp
. Klinik
Tp
. Salk
Bilimleri

. Tarm
.Ormanclk
. Balklk ve
likili
Bilimler
.Veterinerlik

.Psikoloji
.Ekonomi
. Eitim
Bilimleri
. Dier
Sosyal
Bilimler

. Tarih
. Dier
Beeri
Bilimler
(a)Gzlenebilirlik
(b)llebilirlik
(c) letilebilirlik
(d) Tekrarlanabilirlik
(e) Sadanabilirlik


Bilimsel bilgi grgl
(emprical) olandr.
Grgl, gzleme dayal
olandr. Bilimsel
bilginin grgl olmas,
gzlemler yoluyla
bilginin doruluunun
ya da yanllnn
kantlanabilir olmas
demektir.
lme; herhangi bir deikenin
niteliini,niceliini ya da
derecesini saptama ve saysal
olarak belirtme iidir. lme,
gzlemleri, bu gzlemlerdeki
farkllklar yanstacak ekilde
saylarla temsil etme, saylara
dntrme ilemidir.

Aktarlmak istenenin tam
olarak anlalmasn, ifade
edilmek istenenden
bakasnn
anlalmamasn ierir.
fadelerin iletilebilir
olmasn salamann yolu
ise, ievuruk tanmlar
kullanmaktr.
evuruk tanm, soyut ve
znel olan kavramlarn
anlalabilmesi iin somut
ifadeler kullanlmasdr.

Yaplan gzlemler ve
alnan lmler, benzeri bir
eitimden gemi, ayn ara-gere ve
teknik imkanlar kullanan dier
kiilerce de tekrar edilebilmelidir. Bilimsel
almalar, bakalar tarafndan da
tekrarlanabildiinde, kiiye baml ve znel
olma durumundan uzaklar, nesneye baml
hale gelir. Bu durum da gvenirliin yksek
olmas demektir.

Hipotezlerin ya da olaylar arasnda var
olduu dnlen ilikilerin doruluu
aratrlabilmeli, snanabilir nitelikte
olmaldr. Dier bir deyile sonularn, ne
srlen hipotezi ve iddia edilen ilikileri
destekleyip desteklemedii
gsterilebilmelidir. Bunun iin de uygun
analiz teknikleri kullanlmaldr.

Gzlenebilirlik ve llebilirlik temel
nitelikte ltler olarak
gzkmektedir.

almalarn iletilebilmesi,
tekrarlanabilmesi ve
sadanabilmesi/snanabilmesi iin,
bunlarn gzlenebilir ve llebilir
olmas gerekmektedir.

Tekrarlanabilirlik ve
sadanabilirlik/snanabilirlik ise,
iletilebilir olmaya baldr.

(a)anlama/betimleme
(b)aklama
(c) yordama
(d) kontrol
Anlama/Betimleme: Bilim, var olan eylerin tek tek ya da
ilikiler halinde tannmas, ayrntl zelliklerinin
renilmesi ile balar. Anlama/betimleme ilevi, ite bu
amaca dnk

nedir?



sorusunu cevaplandrmayla ilgilidir ve var olan durumu
olduu gibi ortaya koyar. Betimsel aratrmalar, bilimin
anlama/betimleme ilevine hizmet eder.

Aklama: Mevcut durumun olduu gibi tannmasndan
sonra, o durumlarn aklanmas muhtemel nedenlerinin
ve ilikilerin belirlenmeye allmas sz konusudur.
Bantsal aratrmalar bilimin aklama ilevine hizmet
eder.
Yordama: Gzlenen durumlardan yararlanarak
gzlenmeyen durumlar hakknda tahmin
yrtmektir. Olaylar aklayabilen genellemeler
yararldr; ancak olaylarn oluunu daha nceden
kestirebilmek bilim ve insanlk iin ok daha
nemlidir. Nedensel karlatrmal aratrmalar
bilimin yordama ilevine hizmet eder.






Kontrol: Bilimin kontrol amac/ilevi, retilen
bilgilerin fiilen uygulamalara aktarlmas, doa
ve toplum olaylarnn denetim altna alnmasn
amalar. Bilim, olaylar yordamakla yetinmeyip
kontrol altna almay amalar. Deneysel
aratrmalar bilimin kontrol ilevine hizmet eder.


A. Aratrmalarn Amaca Gre
Snflandrlmas

B. Aratrmalarn Ynteme Gre
Snflandrlmas

1. Temel Aratrmalar
2. Uygulamal Aratrmalar
3. Deerlendirme Aratrmalar
4. Aratrma ve Gelitirme (AR-GE)
5. Eylem Aratrmalar
Temel aratrmalar, kuram (teori) gelitirmeyi
ya da var olan kuramlar snamay
amalamaktadr. Kuram gelitirme kavramsal
bir sretir ve uzun zaman ierisinde pek ok
aratrma yapmay gerektirir.

Temel aratrmalarn bulgular
dorudan bir fayda salamaz ve
uygulamal aratrmalara zemin
hazrlayabilmek iin ise yllar
gerekebilir.rnein, Skinnerin
gvercinlerle (edimsel koullama),
Pavlovun kpeklerle (klasik
koullama), Piagetin kendi
ocuklaryla (geliim evreleri) ve
Bandurann ocuklarla (sosyal
renme) yllarca almas temel
aratrmalara en gzel rneklerdir.
Bir kuram uygulamak ve
snamak ya da uygulamada
yaanan sorunlar zmek
zere gerekletirilen
aratrmalardr . Genellikle
uygulamadaki bir sorunun
zmne odaklanr ve elde
edilen bulgular bu soruna
ilikin karar vermede
yararldr.
Deerlendirme aratrmalar, herhangi bir
program, rn ya da uygulamann niteliini,
etkililiini, zelliklerini ve deerini belirlemek
zere sistematik olarak veri toplama ve analiz
etme srecidir. Dier aratrmalarn tersine,
deerlendirme aratrmalarnda yeni bir bilgi
arayndan ok var olan program, rn ve
uygulamalarla ilgili karar vermeye odaklanr
Tketici/mteri gereksinimlerinin belirlenmesi
ve daha sonra bu gereksinimleri karlamak
zere rnler gelitirme srecidir. Bu rnler
belli zellikler dorultusunda gelitirilir,
gelitirildikten sonra alanda test edilir ve
gzden geirilir, etkililii snanarak son hali
verilir (Gay, Mills ve Airasian, 2006).

Aslnda uygulamal aratrmalarn bir parasdr.
Eylem aratrmalarnn amac, orunlar zmek,
uygulamalar gelitirmek ve belli bir konuda karar
vermeye yardmc olmaktr. Temel amac, bilime
katkda bulunmaktan ok bir sorunu zmektir.

NCEL ARATIRMALAR NTEL ARATIRMALAR
YAKLAIM
Tmdengelim Tmevarm
AMA
Kuram snama, tahmin, gerekleri
ortaya
koyma, hipotez snama

Gereklikleri betimleme,
derinlemesine
anlama salama, gnlk yaam
ve insann
bak asn ortaya koyma
ARATIRMA
ODAI
zole deikenler, daha byk
rneklem,
bilinmeyen katlmclar, testler ve
standart
leklerle veri toplama
Tm balam inceleme,
katlmclarla
etkileim e girme, katlmclardan
yz-yze veri toplama
ARATIRMA
PLANI
alma balamadan nce gelitirilir
ve
yaplandrlr, neri resmidir

Katlmclar ve ortamla ilgili daha
fazla
bilgi edinmek zere balar,
esnektir, neri
geicidir
VER ANALZ
Temel olarak istatistiksel ve
saysaldr.
Temel olarak betimleyici ve
yorumlaycdr.
1. Aratrma Konusunu Belirleme:


2. Problemi Ortaya Koyma


3. Kaynak Taramas Yapma:
4. Hipotezler Yazma:


5. Aratrma
Yntemini
Belirleme:


6. Evren ve
rneklemi
Belirleme:

7. l Aralarn Belirleme/Hazrlama:
8. Aratrmay Gerekletirme:
9. Verileri Analiz Etme:







10. Aratrmay Raporlatrma:

evreyi tanma profilini karma

deikenlerle ilgili ilikileri ortaya karma
problem
neden, niin

nasl, ne zaman, nerede
Uluslararas standartlara
uygun ekilde lerek
tartarak veya sayarak rakam
olarak tespit
bu say deerlerini
kullanarak, bir deikenin
ana eilimini belirleyerek


1. Aratrmac bekledii deil, gzlemledii sonular sunmal,
2. Aratrmac aratrmann tm srelerinde objektif olmal,
3. Aratrmada bulunmayan veriler ve uydurmalar verilmemeli,
4. Aratrmada faydalanlan bilgi, metot ve fikirlerin kaynann
gsterilmesi,
5. Aratrma srecinde kiilerden toplanan bilgilerin gizlilii
korunmal,
6. zel hayatn gizlilii korunmal ve sayg duyulmal,
7. Aratrmann kendi ierisinde etik bir kurallar dizisi
oluturulmal,
8. Aratrma sonular tarafsz ekilde analiz edilerek
yorumlanmaldr,
9. Aratrma sonularnn tarafl yorumlanmasna alet
olunmamal,
10. Aratrma yapan kii aratrma sonucunu toplumda atma
oluturacak ekilde sunmamaldr.

ktisaden gelime, bilim ve teknoloji alannda
ilerleme ile salanr. Bilim ve teknolojik gelime de
temelde aratrma faaliyetlerine baldr.
bilgi bir deer ve g
fiziki ve ilevsel zellikleri daha nce
bilinmeyen, ekonomik deeri olan bir mal
veya hizmeti ortaya karma ve bilginin
ekonomik ve toplumsal faydaya dnt
sretir.
Teknoloji, temelde insann kendi gcyle
yapamadn, akln kullanarak bulduu metot
ve aralarla yapabilmesini ifade eder. Milli
gelirin bir yldan dierine art gstermesi
iktisadi bymeyi gsterirken, iktisadi gelime,
milli gelir art yannda yani ekonominin
fiziksel bymesinin tesinde yetenek, bilgi ve
anlayn olumlu deiimidir.
byme, iletmenin yapsnda nitelik ve nicelik
olarak deimelere neden olarak, iletmenin mal
veya hizmet retim artlarna veya rn
farkllatrmaya ynelmesine ve alanlarn yeni
durumlara uyabilmesine imkn salar. ktisadi
byme ve gelimenin en nemli ls, lkedeki
milli gelir (MG) veya Gayri Safi Milli Hslann
(GSMH) art orandr.
Trkiye'de Ar-Ge faaliyetlerinde kamu
kurulular ve niversitelerin nemli bir pay
bulunmaktadr. niversiteler toplam Ar-Ge
harcamalarnn %69'unu yaparken kamu
kurulularnn pay %13; zel sektrn pay
%18'dir.
Niteliksel yaklam, sosyal bilimlerin ilgi
alann oluturan sosyal gereklikle, fen
bilimlerinin ilgi alann oluturan fiziksel
gereklii birbirinden ayrmaktadr.
1. nsanlar niin byle davranr?
2. Kanaatler ve vaziyet allar nasl oluur?
3. nsanlar evrelerinde olup bitenden nasl
etkilenir?
4. Kltrler niin ve nasl geliir?
5. Sosyal gruplar arasndaki farklar nelerdir?

1. Veri:
2. Analitik-tahlili- veya yorumlayc
prosedrler:
3. Yazl veya szl raporlar:
1. Tracer (iz srme) almalar
2. Payda analizi (stakeholder)
3. rnek olay (vaka) yntemi
4. Szl tarih
5. Odak (focus) gruplar yntemi

1. Tarihsel Model
2. Betimsel Model
3. Bantsal Model
4. Deneysel Model




Trkiye Bilimsel ve Teknik Aratrma
Kurumu (TBTAK)



Trkiye Teknoloji Gelitirme Vakf (TTGV)



Kk ve Orta lekli Sanayi Gelitirme ve
Destekleme daresi Bakanl (KOSGEB)
1. Bir sorunu zmek,
2. Yeni bir rn ortaya koymak,
3. Yeni bir yntem veya teknoloji ortaya
koymak,
4. Yeni bir bilgi ortaya koymak,
5. Ekonomik fayda salamak.

grgl (amprik) yaklam
saysal yaklam
deer yarglarndan ve kiisel yorumlardan
bamsz
Toplumsal olaylar ve insanlarn toplumsal zelliklerini
inceleyen bilimlere sosyal bilim denmektedir. Sosyal
bilimler alannda yrtlen bilimsel aratrmalar; konu
belirleme, problemi ortaya koyma, kaynak tarama,
denenceleri belirleme, yntemi saptama, sre ve
olanaklar belirleme ve sonulandrma aamalarndan
geilerek yaplmaktadr. Sosyal bilim aratrmalar, ok
genel olarak, niteliksel ve niceliksel olarak iki grupta
toplanmaktadr. Niceliksel yaklam iinde yer alan
aratrma modellerinin belli ballar; tarihsel, betimsel,
bantsal ve deneysel modellerdir. Tarihsel aratrmalar,
gemite olan olaylar ve bu olaylarn gnmze
etkilerini incelemeyi; betimsel aratrmalar, bir konunun
hali hazrdaki durumunu saptamay; bantsal
aratrmalar, en az iki deiken arasndaki ilikileri
ortaya karmay; deneysel aratrmalar ise, aratrma
gruplar arasnda karlatrmalar yaparak deikenler
arasnda neden-sonu ilikileri kurmay hedeflemektedir.

1. Deneye Bal Aratrma Yntemi:
2. Alan Aratrma Yntemi:
3. Ktphane Aratrmalar Yntemi:
4. erik Analizi Yntemi:
Alan aratrma yntemlerinin balca eitleri
unlardr:
1. Yz yze grme
2. Mektup (posta) yoluyla yaplan
aratrmalar
3. Telefonla grme yntemi
4. Gzleme dayal aratrmalar.
5. rnek olay incelemesi

1. Aratrma Konusunun Belirlenmesi
2. Aratrma Problemini Tanmlama
3. Aratrma Konusuyla lgili Kaynaklarn
Taranmas
4. Hipotezlerin Yazlmas
5. Aratrma Yntem Ve Modelini Belirleme

1.Aratrma dzeyine gre
a. Terori reten aratrmalar-Temel aratrmalar.
b. Teknoloji reten aratrmalar-Uygulamal
aratrmalar.

2. Aratrmann amacna gre
a. Nedir-nasldr?
b. Neden?

3. Veri toplama yntemine gre
a. Anket yntemi
b. Gzlem yntemi
c. Grme yntemi
d. Deney yntemi
e. Tarama yntemi
f. Belgesel tarama yntemi
g. Bilgi arama

bir plan dhilinde bilgiler toplanr ve bu
bilgiler analiz edilir
verilerin eksiksiz toplanmas iin plan
erevesi iinde allr.
Veriler iyice tetkik edilerek gvenli olmayan
veriler kullanlmaz.
1. Yazl Kaynaklardan Bilgi Toplama.
2. Gzlem Yoluyla Bilgi Toplama.
3. Grme (Mlkat) Yoluyla Bilgi Toplama.
4. Anketle Bilgi Toplama.
1. Bilimsel yntemin varsaymlara dayal bir sre
olmas ve bunlarn geerli olmama olaslklarnn
varolmas;
2. Geleneksel tek-neden tek-sonu iliki
dzeninin (tek deiken yasasnn) gerekte
salanamadnn anlalmas ile yerini oklu neden-
sonu anlayna brakmas
3. Problemleri yaratan olas nedenlerin okluunun ve
bunlar karlatrmal olarak deerlendirme
olanann ortadan kaldrlabilmesi
4. Aratrmadan kaynaklanabilecek yanlglar ile
problemin doru tanmlanamama olasl.
5. Problem zmnn verilerin yorumlanmas ile
gerekleebildii , yorumun ise znel olduu ve
yanl yorumlarn yaplabilecei


TEMEL ARATIRMALAR: bilginin salt bilgi olarak
deerlendirilmesi, bilgi daarcna eklenmesi

UYGULAMALI ARATIRMALAR: mevcut durumun
iyiletirilmesinde bilginin fiilen
kullanlmas,kullanlabilme yol ve yntemlerinin
gelitirilmesi
TANIM: amac varolan bilgiye yenilerini
katmaktr. bilgi; bilgi iindir. anlay
egemendir.
Temel aratrmalar ile deiik dzeylerde
bilgi retilebilmektedir. Bunlar;
Anlama
Aklama
Neden sonu ilikisi
Kuram gelitirme
ANLAMA: bilgi retimindeki ilk basamaktr. Varl hissedilen
bir problemin gerekten ne olduu ve hangi deikenlerin
etkisinde olduu ve durumun anlalabilmesi iin en uygun
yaklamlarn neler olabilecei ana izgillerle belirlenmeye
allr.
AIKLAMA(AYRINTILI SAPTAMA): deikenlerin tek tek ya da
birbirleri ile olan ilikileri belirlenmeye allr. Deikenler
olabildiince geerli ve gvenilir biimde saysallatrlmaya
allr.
NEDEN-SONU LKS: Betimlemeler daha kontroll koullar
altnda niin ve neden gibi sorularn cevaplandrlmasyla
gerekletirilir. Belli bir deikendeki deiimlerin hangi
deikendeki deiimler sonucu olduu bulunmaya allr.
KURAM GELTRME: retilen bilgilerin en ileri dzeyi ,
gzlenebilir verilerin kavramsal bir btnlk kazand ilke
model ve kuramlardr.

TANIMI: retilen bilgilerin deerlendirilmesi
ile problemlerin fiilen zmn
gerekletirmeyi, olaylar denetim altna
alma ilevini amalayan aratrmalardr.
Uygulama boyutu olan hemen her trl
problem temel aratrma trnden
etkinliklerle aydnlanr. Uygulamal
aratrmalarla zme kavuur.
retilmi ya da retilmekte olan bilginin
denemeli uygulamasdr.
EYLEM ARATIRMALARI
AR-GE ARATIRMALARI
Uzman aratrmaclarn yrtclnde
uygulayclarn ve probleme taraf olanlarn da
katlmasyla var olan uygulamann eletirel
bir deerlendirmesinin yaplarak durumun
iyiletirilmesi iin alnmas gereken nlemleri
belirlemeyi amalayan aratrmalardr.
Eylem aratrmalar ok ynl katlm ile
gr birlii ya da ona yakn bir anlama
salayabilen nlemlerin ortaya
kartlmasdr. Belli bir yer ve katlanlarla
snrl rnler verir. Bu nedenle elde edilen
sonular yerel niteliklidir. Genelleme
tamazlar.
retilmi bilginin denemeli uygulamas ile
problemin zmnde etkili olabilecek
nitelikte geerlii denenmi somut rnler
gelitirmeyi amalayan aratrmalardr.
Teknolojinin gelitirilmesi byk lde AR-
GE aratrmalarnn bir rndr.
1. rn ya da uygulama ile gerekletirilmek
istenen ayrntl davran ya da kullanm
amalarnn kararlatrlmas.
2. Mevcut durumun ve problemlerin giderilmesi
iin dnlen zm yollarnn aratrlmas
3. Amac gerekletirebileceine inanlan yeni br
rn ya da uygulamann gelitirilmesi,
denenmesi, deerlendirilmesi
4. rn ya da uygulamada deiiklikler yaplmas
5. Uygulamaya konan rnn baarl olabilmesi
iin gerekli hizmet ii eitim ve altrmann
yaplmas


1. Aratrma probleminin tanmlanmas
2. Aratrma ynteminin ayrntlarnn
belirlenmesi
3. n denemenin yaplmas
4. Yntemin uygulanarak verilerin toplanmas,
zmlenmesi, yorumlanmas, zm
nerlerinin gelitirilmesi
5. Rapor yazm
1. Literatrde bulunmayan yeni bilgi toplar. Bu
yeni bilgi bireyin bilmedii bir konuda
aydnlanmasndan en st dzeyde bilime katk
anlamna gelen yeni kuramlarn bulunmasna
kadar deien tr ve dzeyde olabilir.
2. Bir eyi empoze etmeyi deil onu tanmlamay
ve snamay amalar.
3. Uzmanlk iidir.
4. Dayankl bir sonuca varmak amalanr.
5. Olabildiince saylarla ifade edilebilen veriler
toplanr ve sonular da saylarla ifade
edilmeye allr.


6. Aratrmann dayanaklar kiisel kanlar
beeniler deil, ortak ltlere gre
herkese gzlenebilir ve bylece snanabilir
verilerdir.
7. Yorumsuz olmaz. Toplanan veriler belli bir
sistem btnlnde yorumlanmadan kendi
balarna probleme zm getirmezler.
8. Bakalarnca da tekrarlanabilir niteliktedir
ve anlam tar.
9. nemli tm sre ve sonular ile rapor
edilen bir alma btndr.
Bireyin aratrmaya kar olan olumsuz
tutumlar ya aratrmann nemini
anlayamama ya da snrlarn bilememeden
kaynaklanr grnmektedir.
Alkanlklara ar ballk.
Kiisel grn stn tutma
Gelimenin aratrmadan baka nedenlerle ve
otomatik olarak gerekleebilecei inanc.
Aratrmacya tapma
abuk sonu bekleme
Bilimsellik ile doa bilimleri eletirmesi
Doa bilimleri ile toplum bilimlerinin
gelimilik dzeylerindeki ayrln olas
nedenleri arasnda :
1. toplumbilim aratrmalarnn yenilii
2. insann kendi trn inceleme gl
3. sonu alc aratrma alkanlndaki
yetersizlik
4. aratrmaya kar gelitirilmi yanl
tutumlarn varl.
Yntemsel planlama
Sre ve olanaklarn planlanmas
Aratrma nerisi ve hazrlanmas

Ak fikirli olmak
Kar grlerde mantk arayabilmek
Kukucu olmak
Dnce ve gzlemlerinde bamsz kalabilmek
Kant iin karar erteleyebilmek
ltl dnebilip karar verebilmek
almalarnda sebatl ve zenli olmak
Bantl dnebilmek
Yanlabileceini dnp mtevaz olmak ve
yarglarnda olasla yer vermek.

Kuram
1 Konu se
2 Soruya
odaklan
3 Aratrmay
tasarla
4 Veri topla
5 Verileri analiz et
6 Verileri
yorumla
7 Bakalarn
bilgilendir
Aratrma raporlarnn giri blmnde yer
alan
* problem
* ama (hipotez,denence,soru
cmleleri)
* nem
* varsaymlar
* snrllklar
* tanmlar
Literatr taramas
Rapor
Aratrma ansiklopedileri
Tezler vs.
Problem Seimi ve ltler
Problem seiminde dikkate alnmas gereken
ltler:
1. Genel
2. zel
Btnletirme
Snrlandrma
Tanmlama
Tanmlama
Aratrma amala-
rnn belirlenmesi
Btnletirme
Aratrlacak
sorun dilimi
Kaynak: Karasar, 1995, s. 39
Aratrma ile olaylar arasnda NEDEN- SONU
ilikisi aranr.
aratrmann trne gre verilerin nasl elde edilecei
ve bu srete uygulanmas gereken esaslar bilimsel
metotlara oturtulur.
1. Aratrma dzeyine gre
a. Kuram reten aratrmalar Temel aratrmalar
b. Teknoloji reten aratrmalar Uygulamal
aratrmalar
Temel Aratrmalar: Mevcut bilgi veri tabann
geniletmek ve bilinmeyenleri ortaya karmak
amacyla yaplr.
Uygulamal Aratrmalar: lemsel trde aratrmalar
daha ok Ar-Ge olarak bilinen iyiletirici ve problem
zc trde aratrmalardr.
2. Aratrmann amacna gre
a. Nedir-nasldr?
b. Neden?

3. Veri Toplama yntemine gre
a. Anket yntemi
b. Gzlem yntemi
c. Grme yntemi
d. Deney yntemi
e. Tarama yntemi
f. Belgesel tarama
g. Bilgi tarama

a- Veri toplama aralar

Veri Toplama Aracn Belirleme
Veri Toplama Aracn Oluturma
Veri Toplama Aracn Deneme (n Uygulama )
Geerlik almalar(Faktr Analizi) Gvenlik
almalar (Uzman Gr Alma)

b- Veri toplama

Belirlenen rneklemden belirlenen bilimsel
yntemleri kullanarak gerekli verilerin
toplanmas srecidir.
Veri toplama iin gelitirilen ara kadar veri
toplamada kullanlan yntem de nemlidir.

c- Evren ve rneklem

Evren: Aratrma sonularnn genellenecei
hedef kitle, nfus veya bykl ifade eder.
rneklem: Hedef kitleyi (evren) temsil
zelliine sahip, bilimsel yntemlere uygun
olarak seilmi, aratrmac tarafndan
zerinde allan grubu ifade eder.

seilen rneklemin hedef kitle veya evreni
mmkn olduunca iyi bir ekilde
yanstabilmesidir.

rneklem trleri;
Eleman rnekleme:
- Basit tesadfi rnekleme
- Tabakal rneklem
Kme rnekleme:
- Oransz kme rnekleme
- Oranl kme rnekleme

d- Deiken Trleri

Baml Deiken (Olgu):Veri toplanan kiinin
ya, cinsiyet, milliyet, eitim, meslek gibi
nemli farkllklarn gsterir.
Bamsz Deiken (Yarg): Veri toplanan kiinin
bir konu hakknda gr, kanaat ve
deerlendirmelerini gsterir. Aratrmalarda
genellikle bamsz deikenlerden elde edilen
veriler deerlendirilir.

e- Verilerin Analizi
Analiz programlarn tanma ve kullanma.
Analiz programlar

Herhangi bir konuyla ilgili durum ve tutumu
belirlemek iin dzenlenmi ayrntl ve
kapsaml soru dizisidir.

SSTEMATK VER TOPLAMA YNTEM
OK FARKLI TRDE VER TOPLAMAK
MMKNDR.>> insan davranlar, i
performanslar, bilgi dzeyleri, tercihler,
tutumlar.

Anketin hazrlk ve uygulama srecinde
dikkat edilmesi gereken unsurlardr.
Piyasa aratrmas, Pazar aratrmas, piyasa
analizleri
Rehberlik ve psikolojik danma hizmetleri
rnein; rencilerin kimlii, ev ve aile
yaam, salk durumu,eitsel ve mesleki
planlar, okul ii ve okul d etkinlikleri,
alma alkanlklar vb konular.
Geerlilii ve gvenirlii dk olmasna
ramen ;

Kolay
Ucuz
ok sayda kiiden ksa srede
birok konuda gr alma

TEK LETM >>>>SORULARDIR.



Ak ulu Kapal ulu




SERBEST CEVAPLAR VERLR.


KAPALI ULU SORULAR
CEVAP SEENEKLER NCEDEN
GELTRLP SORULARLA BRLKTE
VERLMEKTEDR.
DEERLENDRLMES VE CEVAPLANDIRILMASI
ZORDUR.
ZORUNLU OLMADIKA AIK ULU SORU
HAZIRLANMAMALIDIR.

KOLAYCA ANLAILILAR.
CEVAPLAMA KOLAYLII SALAR.
ARATIRMACI N DEERLENDRME
KOLAYLII SALAR.
CEVAP SEENEKLERNN TMYLE BLND
DURUMLARDA BU TP SORULAR TERCH
EDLMELDR.
1. NCE ANKETN KONUSU, AMACI, ANKET
CEVAPLAYACAK OLANLARIN NTELKLER VE
DZEYLER TESPT EDLMELDR.

2. CEVAPLAMA GVENLN VE KATILIM ORANINI
YKSEK TUTMAK N; ANKET AMACI VE
ELDE EDLECEK BLGLERN NEREDE
KULLANILACAINI BELRTEN BR AIKLAMA
KONULMALIDIR.

3. ANKET KONUSUNUN AIK ULU VEYA KAPALI
ULU SAORULARDAN HANGSYLE DLE
GETRLMESNN DAHA UYGUN OLACAI
NCELENEREK TR BELRLENMELDR.

4. SORULAR GRUPLANDIRILMALI GENLEDEN ZELE
DORU SINIFLANDIRILMALIDIR.
5. ANKETN UZUNLUU ONU CEVAPLAYANIN FAZLA
SRESN ALMAYACAK EKLDE AYARLANMALIDIR.

6. HER SORU NCELENEN KONU LE LGL OLMALI,
AIK VE ANLAILIR BR DLLE YAZILMALIDIR.
7. ANKETN GEERLLK SRESNN YKSEK
OLMASINA ZEN GSTERLR. BUNUN N
UZMANLARDAN YARARLANILIR.

8. KM ANKAETLER ASIL GRUBA VERLMEDEN
NCE N DENEME AMACIYLA BR GRUBA
UYGULANARAK GEERSZ SORULARDAN
ARINDIRILIR.