1

Bab 1
Teknik Pensampelan
Objektif pembelajaran:
1. Memahami prinsip utama dalam
pensampelan.
2. Membezakan di antara populasi sasaran
dan kerangka pensampelan.
3. Mengecam perbezaan di antara
pensampelan berkebarangkalian dan
pensampelan tak berkebarangkalian.
4. Menggambarkan perbezaan di antara
teknik-teknik pensampelan.

Proses Rekabentuk Pensampelan
Proses rekabentuk pensampelan melibatkan
jawapan bagi tiga soalan:
1. Adakah menggunakan sampel atau banci. ?
2. Jika sampel, maka yang mana pendekatan
pensampelan yang paling baik?
1. Berapa besar sampel adalah diperlukan?
Lngkh 1: Takrifkan
populasi sasaran
Lngkh 2: Pilih
rangka pensampelan
Lngkh 3: Kaedah?
keb
ATAU
tak keb
Lngkh 4: Rancang
pemilihan
unit
2

pensampelan
Lngkh 5: Kenalpasti
saiz sampel
Lngkh 6: Pilih
unit
2
pensampelan
Lngkh 7: Kendalikan
kerja lapangan
Peringkat
2
Di dalam Pemilihan
Sampel
Langkah 1: Populasi Sasaran
Khusus, kumpulan lengkap
berkaitan projek kajian
Siapa yang benar-benar mempunyai
maklumat / data yang anda
perlukan
Bagaimana anda menakrifkan
populasi sasaran anda.
Asas untuk menakrifkan populasi
yang menjadi minat kajian termasuk
Geografi
Demografi

Langkah2: Kerangka Pensampelan
Senarai bagi elemen-elemen
dari mana satu sample mungkin
diambil.
Contoh?
?Ralat Kerangka Pensampelan
Ia mungkin tidak dikemaskini
Ia mungkin termasuk unsur-unsur yang bukan
kepunyaan populasi sasaran.
Ia mungkin tidak termasuk unsur-unsur kepunyaan
populasi sasaran.
Ia mungkin dikompilkan daripada pelbagai senarai
dan mengandungi unsur-unsur yang serupa.
Unit-unit Pensampelan
Satu elemen tunggal atau kumpulan
elemen-elemen yang dipilih di dalam
sampel.


Langkah 3: Pilihan Kaedah?
Sampel Kebarangkalian:
Satu teknik pensampelan di mana
setiap ahli bagi suatu populasi
mempunyai kebarangkalian untuk
dipilih.
Langkah 3: Pilihan Kaedah?
Sampel Tak kebarangkalian:
Unit-unit bagi sampel adalah dipilih
berasaskan penilaian/kebijaksanaan
individu atau kemudahan penyelidik
Tidak ada teknik berstatistik untuk
mengukur ralat pensampelan rawak
Secara statistiknya tidak sesuai
Klasifikasi bagi Kaedah-kaedah
Pensampelan
Kaedah
2

Pensampelan
Sampel Keb
Rawak
Mudah
Kelompok
Sistematik Strata
Tak-keb
Kuota Penilaian
Mudah Bolasalji
Kaedah-kaedah Pensampelan
berkebarangkalian
Kaedah yang paling mudah.
Menjamin setiap elemen di dalam populasi
mempunyai peluang yang sama untuk dipilih
Penjana nombor rawak @ secara loteri
Pensampelan Rawak Mudah
Kelebihan
Perlukan pengetahuan minima mengenai
populasi yang dikaji.
penganggaran ralat pensampelan boleh
disukat
Mudah untuk menganalisis data
Kelemahan
Kos tinggi
sukar digunakan apabila melibatkan saiz
sampel yang besar
Memerlukan kerangka pensampelan

Pensampelan Sistematik
Satu titik permulaan pertama dipilih secara
rawak dan kemudian memilih setiap elemen
ke-k di dalam senarai.
k=selang pensampelan
Nisbah saiz populasi dengan saiz sampel
Ralat: sekiranya susunan elemen dalam
rangka pensampelan adalah tidak rawak.

Kenalpasti selang k dengan mendapatkan
nisbah N/n dimana N saiz populasi dan n saiz
sampel.
k = N/n
Daripada rangka pensamapelan, pilih secara
rawak satu nombor daripada k unit yang
pertama. Sekiranya unit itu ialah j, maka siri
unit-unit yang dipilih adalah j, j+k, j+2k,
j+3k, sehingga saiz sampel dicapai.

Kelebihan
(i) mudah untuk ambil sampel, tanpa kesilapan.
(ii) lebih tepat daripada pensampelan rawak mudah

Kelemahan
(i) Jika susunan elemen adalah secara periodik maka
hasilnya tidak baik.
(ii) Memerlukan kerangka pensampelan
contoh
Kita hendak memilih 100 invois daripada 3000 invois
yang telah difailkan mengikut susunan tarikh ianya
dikeluarkan
Bagi kes ini k ialah
k = N/n
k = 3000/100 = 30
Seterusnya pilih secara rawak satu nombor daripada 1
hingga 30 .

Jika nombor yang terpilih ialah 6 maka invois yang ke 6
adalah elemen drpd populasi yang dipilih sebagai
elemen sampel
Elemen yang seterusnya ialah elemen populasi yang ke
6+ 30 = 36
100 elemen sampel yang yang terpilih -> invois yg ke
6, 36, 66, 96, 126,.2970.




3.Pensampelan Strata
Proses mendapatkan sesuatu sampel
dengan mengasingkan populasi
kepada bbrp kumpulan homogenus yang
berbeza dan tidak bertindih.
Contoh strata : bidang pekerjaan, pendapatan,
umur, bangsa
Bagaimana?
1.Kenalpasti pembolehubah sebagai asas untuk
distrata.
2.Senarai lengkap bagi elemen elemen
populasi mesti diperolehi
3.Secara rawak ambil sampel daripada setiap
strata.
Jenis-jenis sampel strata
Sampel strata berkadaran:
Bilangan elemen yang dipilih daripada
setiap strata adalah berkadaran
dengan saiz strata berkenaan.

Sampel strata takberkadaran :
Bilangan unit pensampelan diambil
daripada setiap strata adalah tidak
berkadaran dengan bilangan elemen
dalam populasi
Kelebihan

Dapat memberikan gambaran yang lebih baik
terhadap populasi
Fokus kepada subpopulasi yang penting ,
abaikan yang tidak berkaitan.
Perwakilan yang menyeluruh
Ciri-ciri bagi setiap strata boleh dianggarkan
dan perbandingan boleh dibuat.
.
Kelemahan

Sukar memilih p.u. penstrataan yang berkaitan
Tidak berguna bila tiada subkump homogenus
Memerlukan maklumat tepat berkaitan populasi
yang dikaji.
Timbul masalah jika strata tidak ditakrifkan
dengan jelas.
Memerlukan kos yang lebih
Kajian berkaitan prestasi pelajar mengikut program
pengajian.
Populasi : Pelajar-pelajar yang mengambil kursus TR1713
Sampel : 200 orang pelajar daripada keseluruhan pelajar
yang mengambil kursus TR1713.
STRATA BIL. PELAJAR % BIL. DIPILIH
TS 105 23 46
TP 70 15 30
TR 85 18 37
TK 140 30 61
TH 60 13 26
JUMLAH 460 100 200
Contoh :
Contoh
Andaikan kita ingin menganggar
bilangan jam menonton TV bagi
semua penduduk di dalam satu negeri.
Negeri ini mempunyai dua bandar dan
satu pekan. Untuk mendapatkan
sampel rawak berstrata bagi
penduduk di dalam negeri ini kita
akan mengambil satu sampel rawak
mudah daripada setiap bandar, dan
satu lagi daripada pekan. Ini memberi
kita tiga strata.
Bandar A

Bandar B

Pekan

155 1 N
62 2 N
93 3 N
Populasi
Keseluruhan
3 L
3 2 1 N N N N
155
62 93
310
40 n
Keseluruhan saiz sampel:
20 1 n
8 2 n
12 3 n
35 43 36
39 28 28
29 25 38
27 26 32
29 40 35
41 37 31
45 34
27 15 4
41 49 25
10 30

8 14 12
15 30 32
21 20 34
7 11 24
Masa menonton TV (dalam jam per minggu)
.
Biasanya diguna bila tiada senarai populasi
yang dapat digunakan atau disebabkan kos
ataupun populasi kajian berselerak
Persoalannya: Adakah kelompok
heterogeneus seperti populasi? Bolehkah kita
andaikan ianya adalah mewakili?
4.Pensampelan Kelompok
Unit pensampelan utama adalah bukan elemen tunggal,
tetapi satu kelompok besar elemen-elemen. Sama ada
kelompok dipilih secara rawak atau elemen-elemen di
dalamnya dipilih secara rawak.
Contoh : negeri, daerah, mukim, kampung, sekolah
atau kilang

Kebaikan
Kos rendah, kekerapan penggunaan tinggi
Memerlukan senarai bagi semua kelompok,
tetapi hanya individu-individu di dalam
kelompok dipilih.
Boleh menganggar ciri-ciri bagi setiap kelompok
dan juga populasi

Kelemahan
Ralat yang lebih besar berbanding teknik lain
Memerlukan bilangan elemen yang lebih banyak
untuk menghasilkan ketepatan yang sama
dengan bila guna pens. rawak mudah..
Contoh
Andaikan satu kajian berkaitan dengan tabiat utamakan
kebersihan di kalangan isi rumah di bandar besar A.
Unit pensampelan diperlukan ialah individu/isi rumah
dalam satu keluarga.
Katakan bandar A mempunyai 20,000 keluarga, semua
tersenarai di dalam rekod, dan sampel yang diperlukan
ialah 200.
Satu sampel rawak mudah bagi 200 boleh diperolehi di
keseluruhan bandar A ttp melibatkan kos yang tinggi
dan masa yang panjang.
Penyelidik boleh membahagikan populasi kepada kpd
bbrp kump yang lebih kecil dipanggil kelompok.
Katakan bandar tersebut boleh dibahagikan kepada 400
kawasan dengan setiap satunya mempunyai 50 buah
keluarga. Kemudian penyelidik boleh memilih secara
rawak 4 buah kawasan dan keluarga semua kawasan
yang terpilih akan mewakili sampel.
Pensampelan Kelompok Pelbagai-
Peringkat
Pensampelan kelompok melibatkan pembahagian populasi
kepada beberapa kelompok dan memilih secara rawak bilangan
kelompok yang ditentukan dan sama ada mendapatkan
maklumat daripada semua elemen di dalam kelompok atau satu
sampel rawak dipilih. Dengan pensampelan kelompok pelbagai -
peringkat proses yang sama diulang dua kali atau lebih.


Contoh
Kajian terhadap sikap pelajar-pelajar
sekolah;
(i) peringkat pertama- bandar-bandar
(ii) peringkat kedua- sekolah-sekolah di dalam
setiap bandar
(iii) peringkat ketiga- kelas-kelas di dalam
setiap sekolah
(iv) peringkat keempat -pelajar- pelajar di
dalam setiap kelas


Kaedah-kaedah pensampelan tak
berkebarangkalian
1. Sampel Mudah
Tatacara memilih sampel dengan cara
yang paling memberikan kemudahan
kepada penyelidik.
Kelebihan
Kos yang sangat rendah
Tidak perlu senarai elemen-elemen
populasi

Kelemahan
Kepelbagaian dan bias, tidak boleh diukur
atau dikawal

2. Sampel Judgement atau Purposive
Tatacara memilih elemen sampel yang
mana pengalaman penyelidik adalah
penting dalam memilih sampel
berdasarkan ciri-ciri tertentu bagi
mencapai objektif kajian.
Kelebihan
Kos sederhana
Biasa digunakan/ difahami
Sampel memenuhi objektif tertentu

Kelemahan
Bias

3. Sampel Kuota
Tatacara memilih sampel yang
memastikan bahawa satu ciri tertentu
bagi sampel diwakili hingga ke tahap
yang dikehendaki oleh penyelidik
sendiri.
Kelebihan
Kos sederhana
Sangat luas digunakan
Tidak perlu senarai populasi

Kelemahan
Kepelbagaian dan bias, tidak boleh diukur atau
dikawal.

contoh
Satu contoh sampel kuota bersaiz
20
H 2
M 4
L 14
20-29 4
30-44 6
45-64 7
65+ 3
L P
9 11
Status Umur Jantina
4. Pensampelan Bolasalji
Teknik ini digunakan apabila elemen kajian yg
diperlukan adalah sukar dikenalpasti dan
dihubungi.
Tatacara memilih elemen sampel dengan
responden permulaan diperolehi dengan
menggunakan kaedah berkebarangkalian atau
tak. Responden seterusnya dipilih berdasarkan
maklumat yang diperolehi drpd responden pd
permulaan tadi.
Contoh : kajian terhadap penagih-penagih
dadah, lumba haram dsbnya.
Kelebihan
Kos rendah
Berguna di dalam keadaan tertentu
Berguna untuk populasi yang kecil

Kelemahan
Bias sebab unit pensampelan bersandar

Menentukan saiz sampel
melibatkan beberapa faktor:
Kepelbagaian elemen-elemen di
dalam populasi sasaran
Jenis sampel yang diperlukan
Masa.
Belanjawan.

Latihan
Kes 1
Satu kajian dijalankan terhadap pelajar-pelajar di
FTSM untuk mendapatkan pendapat mereka
bagaimana untuk mengatasi masalah tekanan
menghadapi peperiksaan akhir. Seramai 200
orang pelajar diperlukan untuk memberi respon
terhadap persoalan ini.Pelajar yang terpilih
daripada senarai nama semua pelajar yang
sedang belajar di FTSM akan dihubungi.
Pemilihan nama pelajar dilakukan dengan cara
yang memastikan setiap pelajar mempunyai
peluang yang sama untuk dipilih.
Soalan
Apakah populasi sasaran?
Nyatakan rangka pensampelan
Nyatakan unit pensampelan
Dengan menggunakan keempat-empat
kaedah pensampelan berkebarangkalian,
terangkan dengan jelas bagaimana
elemen sampel ini boleh diperolehi.
Kes 2
Penulis-penulis buku Statistik untuk
Teknologi Maklumat & Industri ingin
membuat kajian terhadap 100 orang
pelajar yang menggunakan buku ini.
Soalan
Terangkan prosidur untuk mendapatkan
elemen sampel bagi setiap teknik
pensampelan : rawak mudah, sistematik,
mudah, strata dan kelompok.