Seminarski rad iz predmeta:

Tema: Biolagune i mokra polja kao metode prerade otpadnih voda

Mentor: Danijela Zlatkovi Student: Prof.dr. Jovanka Radivojevi kis 15/13

 Zagaenje ivotne sredine jedan od osnovnih ograniavajuih

faktora daljeg razvoja oveanstva. U XXI veku ivotna sredina postaje sve vie zagaena, a povrinske i podzemne vode su, direktno ili indirektno ugroene, usled svakodnevnog isputanja otpadnih voda najrazliitijeg sastava. Uporedo sa urbanizacijom i razvojem industrije, poljoprivrede i stoarstva rasla je koliina i stepen zagaenosti otpadnih voda, a time i tete koje u recipijentu (vodotokovi i akumulacije vode, zemljite) odnosno u ekosistemu u celini nastaju usled isputanja otpadnih voda. Poremeaji ekosistema izazvani isputanjem nepreienih otpadnih voda, vremenom su narasli do takvih razmera da se preiavanje nametnulo kao nunost. Kako se preiavanje otpadnih voda mora platiti imamo danas u svetu naoko paradoksalnu situaciju. Razvijene i bogate zemlje trpe manje tete od nerazvijenih, siromanih zemalja (iako u odnosu na nerazvijene imaju daleko vee koliine, u pravilu i zagaenih otpadnih voda) zato to u odreenoj meri preiavaju otpadne vode dok nerazvijeni to ne ine.

Biolagune su najsavremeniji nain proiavanja komunalnih i industrijskih otpadnih voda, pogotovo voda s promenljivim dotocima i koncentracijama. Imaju prednost u svim parametrima po kojima se ocenjuje efikasnost ureaja za proiavanje otpadnih voda : 1) niska cena izgradnje, 2) najvii stepen proiavanja i 3) najnii pogonski trokovi.

Biolagune se odlino mogu prilagoditi posebnim zahtevima za uklanjanje azotnih ili fosfornih jedinjenja.

Slika 1.1. , 1.2. Izgled biolaguna

Prednosti su sledee: Biolagune prihvataju promenljiva biohemijska i hidraulika optereenja sa velikim rasponom oscilacija.

Stepen proiavanja u Biolaguni je vrlo visok (do 98%) jer je proces najsliniji prirodnoj autopurifikaciji vodotoka. Cena izgradnje i opremanja Biolagune je do 30% nia od konvencionalnog ureaja.

Odravanje Biolagune je znatno jeftinije jer praktino nema potrebe obrade vika mulja.
Jedini nedostatak biolaguna je potreba vee povrine za izgradnju.

VRSTE BIOLAGUNA
Naelno postoje BIOLAGUNE sa povratom aktivnog

mulja (sline konvencionalnom ureaju uz znatno nia specifina optereenja) i

BIOLAGUNE bez povrata aktivnog mulja (potrebna vea

povrina). U praksi se esto izvodi kao prva faza rada BIOLAGUNA bez povrata aktivnog mulja, a poveanje optereenja se prati dogradnjom povrata aktivnog mulja.

Pogonski objekat sa kompaktnim postrojenjem za fino mehaniko preiavanje vode sa aeriranim peskolovom i mastolovom, kompresorima i upravljakim ormarom Prvu aeracijsku lagunu sa aeracijskim sistemom i povratom ili bez povrata aktivnog mulja Drugu aeracijsku lagunu za dovretak procesa razgradnje organskih materija. Prvu i drugu talonu laguna za taloenje vika mulja i prelivanje iste vode u recipijent. Nakon dostizanja visine sloja istaloenog mulja u talonim lagunama veeg od 0,5 m jedna od talonih laguna se iskljuuje iz protoka, suvina voda se ispumpava, a preostali mulj se preputa prirodnom suenju. To se obavlja leti, a u jesen se sa graevinskim mainama izvlai viak mulja iz talone lagune. Za to vreme u funkciji je druga talona laguna.

Izvlaenje vika mulja se moe oekivati u periodu od 10 godina. Svea otpadna voda ulazi u crpnu komoru (ako je potrebna) odakle se potopnim pumpama prebacuje na mehaniki tretman. Mehaniko preiavanje se vri na kompaktnom postrojenju za finomehaniko preiavanje otpadne vode. Mehaniki proiena voda odlazi u prvu aeracijsku lagunu gde se intenzivno aerira i mea sa povratnim aktivnim muljem. Meavina otpadne vode, vazduha i aktivnog mulja prelazi preko talone komore gde se aktivni mulj istaloi i vraa na ulaz, dok otpadna voda prolazi u II aeracijsku lagunu gde se dovrava proces preiavanja. Nakon toga slede talone lagune u kojima se taloi viak mulja, a izbistrena voda odlazi u recipijent.

Naalost u Srbiji za sada postoji samo jedna biolaguna. Ona se nalazi u Dimitrovgradu. Sagraena je 1991. godine, a modernizovana i proirena 2008. godine. Ona slui za preradu optadnih, uglavnom kalanizacionih voda.

MOKRA POLJA
Ureaj za preiavanje vode pod nazivom 'Mokro polje'

predstavlja novitet kod nas, mada je on u primeni u Evropi od 1980, u Sloveniji od 1990, u Hrvatskoj od 1997. Prvi preista ovog tipa kod nas je puten u rad 2004 godine (naselje Gloan u optini Baki Petrovac). Ovo je prirodni, bioloko - ekoloki preista, gde funkciju absorbcije tetnih materija iz vode vri biljka. U naim uslovima, najpogodnije biljke za primenu su barska trska i rogoz.

Kako su ova polja pogodno stanite za komarce u nekim zemljama se preporuuje sadnja i karnivornih biljaka (biljke mesoderke). Ureaj se sastoji od posebno konstruisane tri lagune ispunjene meavinom ljunka, peska i zemlje u koje se sadi biljka. Kroz ovaj supstrat, protie otpadna voda u horizontalnom ili vertikalnom smeru i ostaje u kontaktu sa korenovim sistemom biljke dovoljno dugo da se mogu obaviti procesi razgradnje i apsorbcije tetnih materija. Razgradnju materija potpomau bakterije koje ive u zoni oko korena biljke, koja je bogata kiseonikom dovedenim kroz stablo. Pre ulaska u primarno polje, voda prolazi kroz grubu reetku i predtalonik. Polje je izolovano od okolne sredine, tako da nema uticaja na podzemne vode. Preista je jednostavan i jeftin za gradnju, funkcionie bez dodatane energije i lako se odrava. Stoga je ova metoda reenje koje je namenjeno zatiti ivotne sredine od rasutih zagaivaa.

Upravo zasaeno mokro polje

UPOTREBA MOKRIH POLJA

Mokra polja kao sistem preiavanja otpadnih voda najee se koristi kod: otpadne komunalne vode naselja do 5000 ES (20000 ES) otpadna voda iz turistikih naselja (hoteli, kampovi) farme procedne vode iz deponija smea tehnoloke vode iz tekstilne i prehrambene industrije sekundarno i tercijalno preiavanje tehnolokih voda industrije povrinske vode sa autoputeva

 Visok stepen preiavanja (80-90%) Pouzdanost u radu Niski trokovi izgradnje ( do 6-8 puta jeftiniji od standardnih preistaa) Nema utroka energije i hemijskih agenasa Jednostavno i jeftino odravanje Nema obrade i odlaganja mulja Izvrsno se uklapaju u prirodni ambijent Nema neugodnih mirisa i insekata

 Meutim postoje i drugaije studije koje ne smatraju da je

postojanje mokrih polja idealno reenje za preiavanje otpadnih voda. Tako oni smatraju da mokra polja moraju biti dobro ispitana kroz praktinu upotrebu a ne samo u teoriji. Uklanjanje azota koje se postie mokrim poljima prema literaturnim navodima je dobro, mada je prirodno nivo obino vei od 1 mg/l, organski azot se akumulira u vegetaciji i kasnije moe biti osloboen ili recikliran. Uklanjanje nitrata je uglavnom dobro. Uklanjanje fosfora mokrim poljima nije sasvim efikasno. to se tie metala podataka nema dovoljno i oni su retki i raznovrsni. Tako npr. efikasnost uklanjanja za kadmijum se kree od 75-99%, 4096% za bakar, 0-86% za olovo, 49-88% za nikal, i 33-96% za cink. Akumulacija toksinih organskih i neorganskih mikropolutanata moe formirati toksina polja.

Biljni preista 'Mokro polje' se sastoji od nekoliko elemenata a svaki od njih ima odreenu funkciju u procesu ienja zagaene vode: Gruba reetka se postavlja na kraju dovodnog cevovoda i ima funkciju mehanikog zadravanja krupnih otpadaka koji dolaze kroz kanalizaciju Talono - razvodni betonski kanal se nalazi na poetku primarnog polja i ima dvojaku funkciju, u njemu se izdvajaju krupnije estice, koje nisu rastvorene u vodi, a istovremeno se preko njega voda ravnomerno uvodi u preista. Primarno polje je sa horizontalnim tokom i u njemu se vri najvie izdvajanja tetnih materija iz vode, zbog ega je ono podeljeno na dva dela koja mogu nazavisno da funkcioniu ime je omogueno da se jedno polje moe ravitalizovati, a da preista bude u funkciji. Ovo polje zahvata oko 20% ukupne neto povrine preistaa.

 Sekundarno polje je sa vertikalnim tokom, najvee je polje

(50% od ukupne povrine) i u njemu se ostvaruju najvei efekti preiavanja. Tercijalno polje je polje gde se vri dovoenje ve preiene vode do zahtevanog kvaliteta. Teenje u ovom polju je vertikalno. Povrina cca 30%. Prelivni ahtovi se nalaze na kraju svakog segmenta (ukupno 3 ahta) i imaju funkciju regulacije teenja vode kroz preista Vodomer se nalazi pre izliva u recipijent, smeten je u ahtu, a ima funkciju merenja isputene preiene vode.

U Srbiji mokra polja predstavljaju inovaciju u preiavanju otpadnih voda naselja, industrije, stoarskih farmi i dr. U poslednjih nekoliko godina prihvaen je ovakav nain biopreiavanja iako je, kao i mnogi drugi, praen raznim neizvesnostima i tekoama u fazi projektovanja i primene. Razni autori ukazuju da je ovakav nain preiavanja otpadnih voda dobar u okolnostima koje vladaju u zemljama u razvoju jer je praktian, jednostavan i ekonomian. injenica je, meutim, da se metod najvie koristi upravo u razvijenim zemljama. Jedno od prvih mokrih polja u Srbiji sagraeno je u naselju Gloan u optini Baki Petrovac. Postoje mokra polja i u optini Parain u naseljima epure i aludovac koja slue za preradu fekalnih voda.

ZAKLJUAK
Razvoj naselja i poveanje standarda stanovnitva uslovljavaju zagaenje ovekove okoline, a meu najtee oblike zagaenje svakako ubrajamo i zagaenje voda. Potronja vode za razne potrebe postaje sve vea to uzrokuje i porast koliina otpadnih voda. Ovakvim trendom porasta zagaenja voda znaajno se ugroava ovekova ivotna sredina. Pitke vode su sve vie zagaene otpadnim vodama. Preko 30% pitke vode u Engleskoj sadri "korienu" vodu; u pitkoj vodi koju koristi Pariz udeo "ponovno koritene" vode je preko 50%; Nemaka koristi pitku vodu s udelom oko 40% tretirane otpadne vode. Zahtevi na kvalitetu isputene vode sve su stroi, emu mora udovoljiti tehnologija njene obrade.

D. Ljubosavljevi, A. uki, B. Babi: Preiavanje otpadnih voda, Graevinski fakultet, Beograd, 2004. M. Stanojevi, S. Simi, D. Radi, A. Jovovi: Aeracija otpadnih voda, ETA, Beograd, 2006. S. Gaea, M. Klanja: Tehnologija vode i otpadnih voda, Jugoslovensko udruenje pivara, Beograd, 1994. A. Kosti: Inenjering zatite ivotne sredine, Hemijski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, 2007 http://www.rdvode.gov.rs/lat/index.php