Professional Documents
Culture Documents
letmeyi tanyalm
letmeler gnlk yaantmzn nemli bir parasn oluturmakta, insan gereksinimlerinin byk bir blmn karlamaktadrlar. Bu iletmeler eitli trlerde ve byklktedir. Bir lke ekonomisini oluturan ve saylar yzbinlere hatta milyonlara varan iletmeler ekonominin hcreleri gibi dnlebilir.
letmeyi tanyalm
letmeler bakalarnn ihtiyalarn karlamak zere mal ve hizmet retirler. letmeler iktisadi mal ve hizmet retirler. ktisadi mal ve hizmetlerin zellii fayda yaratmalar ve kt olmalardr. letmelerin bu retimi gerekletirebilmeleri retim faktrleri ad verilen emek, doa, sermaye ve bilginin bir araya getirilmesine baldr. letmeler kar amal rgtlerdir.
letmeyi tanmlayalm
Kar
Kar
Kar
cret
Faiz
Kira (para)
letmeyi tanmlayalm
Kii veya kurumlarn ihtiyalarn karlamak zere, retim faktrlerini biraraya getirerek mal veya hizmet reten, pazarlayan, maddi ve manevi kar elde etmeyi amalayan iktisadi, teknik ve hukuki birimlerdir.
letme Fonksiyonlar
Bir iletmede ok farkl nitelikte faaliyetler gerekletirilmektedir. Bu faaliyetler iletmenin iinde bulunduu sektre gre farkllk gstermekte, iletmenin byklne gre bamsz departmanlar halinde gruplandrlmakta veya gruplandrlmamaktadr.
Genel anlamda bir iletmede gerekletirilebilecek farkl nitelikteki fonksiyonlar yle belirtilebilir: -retim -pazarlama -finansman -insan kaynaklar -muhasebe -ar-ge -halkla ilikiler -ynetim
letme Fonksiyonlar
Mteebbis
Bir mal veya hizmeti retmek, pazarlamak iin retim faktrlerini bir araya getiren ve faaliyet esnasnda oluan kar veya zarardan etkilenen kiidir.
Ynetici
Bir mal veya hizmeti retmek, pazarlamak iin retim faktrlerini bir araya getiren, bu faaliyetleri bir cret karl yapan, kar elde etme amacnda olan ancak kar veya zarardan direkt etkilenmeyen kiidir.
Ynetim Seviyeleri
Stratejik Ynetim (Tepe = st Ynetim) Fonksiyonel Ynetim (Orta Kademe Ynetim) Program Ynetimi (Alt Kademe Ynetim)
letmenin amalar
Genel anlamda iletmelerin iki tr amaca sahip olduklar sylenebilir: ekonomik amalar ve sosyal amalar. Ekonomik amalar faaliyetlerden kar elde etmeye ynelikken, sosyal amalar iletmenin faaliyetleri zerinde etkili olan kar ve bask gruplarnn beklentileriyle ilgilidir.
letmenin evresi
letmenin evresi, iletme dnda kalan ancak onun faaliyetlerini etkileyen her ey olarak karmza kmaktadr.
letmenin evresi
letme varln srdrebilmek iin ihtiyac olan her tr kayna evresinden alarak yine onun istek ve ihtiyalarna cevap vermeye alr.
evre ve D evre
Mteri letme Sahibi Hissedarlar Ekonomik Teknolojik Sosyo-Kltrel Hukuki-Politik Doal evre
Yakn evre
Tketiciler Kredi Kurulular Rakip Firmalar
Kurulu Aamalar
Proje Fikri Fizibilite almalar 1. Ekonomik Etd 2. Teknik Etd 3. Finansal Etd 4. Hukuki Etd
Fizibilite = Yaplabilirlik
Ekonomik Etd
1. Pazar aratrmas ve talep tahmini 2. letme byklnn ve kapasitesinin belirlenmesi 3. letmenin kurulu yerinin seimi
Fizibilite = Yaplabilirlik
Teknik Etd
letmenin kurulaca arazinin seimi retimde kullanlacak teknolojinin seimi Kullanlacak makinelerin etd ve seimi Hammadde ve yardmc malzemelerin etd ve seimi 5. Kullanlacak enerji trnn seimi 1. 2. 3. 4.
Fizibilite = Yaplabilirlik
Finansal Etd
1. Yatrm tutarnn hesaplanmas 2. letmenin gelir ve gider tahminlerinin yaplmas 3. Finansal kaynaklarn hesaplanmas 4. letmenin karllk durumuyla ilgili analizler
Fizibilite = Yaplabilirlik
Hukuki Etd
1. letmenin hukuki yapsnn seimi 2. Kurulu ve retim iin gerekli izinlerin alnmas iin gereken yasal koullarn belirlenmesi
Kurulu Aamalar
Fizibilite Raporu Yatrm Karar Kesin Proje Yatrm retime Gei
Ynetim nedir?
letme amalarna etkili ve verimli bir ekilde ulamak zere planlama, rgtleme, yneltme, koordinasyon ve denetimin yaplmas srecidir.
rgtleme
Kadrolama
stihdam edilecek i gcnn seimi ve ie yerletirme Eitim ve gelitirme Deerleme
Ynetim Kademeleri
st Kademe
Orta Kademe
Alt Kademe
RETM
Girdilerin fayda yaratacak ekilde mamul veya hizmete dntrlmesi faaliyetidir.
retim Prosesi
GRD
Toprak Emek Sermaye Ynetim
RETM SREC
IKTI
rn Hizmet
DZELTME
LME
retim Faktrleri
Emek Sermaye Doal Kaynaklar Bilgi Giriim
retim miktarna gre ... Tek Mal retimi Seri retim Kitle retimi retimde izlenen yola gre ... mal yerinde retim Hareket halinde retim Atlye sistemi Akc sistem Grup sistemi retilen mamuln cinsine gre ... Fiziksel mal retimi Hizmet retimi
Seri retim
Mamul bir seriyi oluturacak miktarda yaplr Seri bittiinde yeni seriye geilir Seride birbirinin ayn snl sayda retim yaplr Sipari zerine ve bilinmeyen mteriler iin retim gerekleir
Kitle retimi
retim devamldr Ayn mamulden ok miktarda retilir Birbirinin ayn olan mamuller retilir malat ncesi hazrlk fazladr ve bu maliyeti arttrmaktadr
Atlye Sistemi
Ayn tr makinalar ayn yerde toplanr Her mamuln retiminde izlenen yol farkldr retim deien koullara gre ayarlanr
Akc Sistem
retimde kullanlacak mallar fabrikaya girilerinden mamul halde klarna kadar belirli yol izlerler Makineler mal veya paralarn izleyecei hat zerine yerletirilir Paralar belirli bir ynde, srekli ve dzenli bir ak halinde hareket ederler
Grup Sistemi
Atlye ve Akc sistemlerin karmasdr Belirli makinalar belirli yerlerde toplanr Ancak makinalar belirli mamul veya paray btnyle retecek ekilde yerletirilir
PAZARLAMA
nsan ihtiya ve isteklerini karlamaya ynelik mbadele ilemidir.
Pazarlama levi
Mevcut ve potansiyel alclara istek tatmin edici rn, hizmet ve bilgileri sunmak zere planlama, fiyatlandrma, datm ve tutundurma faaliyetlerinin gerekletirilmesi ile oluur. retimden nce balamakta ve sat sonras hizmetlerle devam etmektedir Hangi mallarn retilecei, nerede, kime, ne zaman sunulaca ile ilgilenir
Pazar Aratrmas
Bu aratrma iine rekabeti faaliyetler, hkmet faaliyetleri ve ekonomik deiimler gibi daha genel evre sorunlar da girmektedir. Balca aratrma trleri : Mteri aratrmas Tutundurma aratrmas rn aratrmas Datm aratrmas Sat aratrmas Pazarlama evresi aratrmas
Pazarlama Fonksiyonlar
=
Pazarlama Karmas
=
4P
Mamul
1. Tketim Mallar 2. Endstriyel Mallar Kolayda Mallar Ham maddeler Beenmeli Mallar Ana ekipman zellikli Mallar Hazr paralar Aranmayan Mallar Endstriyel hizmetler
Fiyat
1. Maliyete ynelik fiyatlandrma 2. Talebe ynelik fiyatlandrma 3. Rekabete ynelik fiyatlandrma 4. Psikolojik Fiyatlandrma
Tutundurma
1. 2. 3. 4. Reklam Halkla likiler Yz Yze Sat Promosyon
Tutundurma Karmas
Mesajlar
rnlar ve Markalar hakknda bilgi irketler hakknda bilgi
Aralar
Reklam
Alclar
Tketiciler
Promosyon
Kiisel sat Halkla ilikiler
alanlar
Bask gruplar Dier kamuoyu
Datm
1. Direkt Datm 2. Endirekt Datm 3. Lojistik ( Fiziksel Datm )
Dorudan Pazarlama
llebilir tepkiye neden olmakta, mterilerin fikirlerini etkilemek amal birden fazla reklam aracn da dorudan kullanlmaktadr.
B2B
Nihai kullancdan nceki sat ve transferler, ortak giriimler, retim szlemeleri, rnlerin datm-pazarlanmasdestek hizmetleri gerekletirilir.
B2C
E-alveri gibi kolaylklarla rn ve hizmetlere 24 saat dnyann her yanndan ulama ve satn alma olana sunmaktadr.
Kitlesel Pazarlama
Bir tek rnn tm alclara toplu retilip, seri datlp, kitlesel pazarlanp, kitlesel tutundurulma almasdr. En dk maliyetle en geni pazar imkan salanr.
Stratejik Pazarlama
Odak noktas olan mteri vaya rnden, firmann d evresine kaymaktadr. Mteri bilgileri ile rekabet, hkmet politikalar, sosyo-ekonomik makro gler de takip edilir.
FNANS
letmelerin faaliyetlerini baarl bir ekilde yrtebilmeleri, ihtiya duyduklar fonu salamalarna baldr. letmelerin amalarna ulaabilmek iin gerek duyduklar fonun salanmasn ve bunun ynetimini FNANS gerekletirir.
FON = PARA
Fon : Nakit, vadesiz mevduat, nakde evrilebilir deerler Para : Nakit ve bankadaki vadesiz mevduat
Finansmann ilevleri
1. 2. 3. 4. 5. Finansal analiz Gerekli fonlarn kaynaklarnn belirlenmesi Fonlar uygun koullarda ele geirmek Ele geirilen fonlarn etkin kullanm Finansal planlama ve denetim (Muhasebe kaytlarnn izlenmesi) 6. Finansal raporlarn dzenlenmesi 7. Kar datm 8. Gelecek dnem finansal olaylarn hazrlanmas / ngrlmesi
Finansman Kaynaklar
1. z Sermaye letme sahip veya sahiplerinin iletmenin kullanmna tahsis ettikleri fonlar Temel Kapital Yedek Kapital 2. Yabanc Sermaye letmenin borlanma yoluyla salad fonlar Ksa sreli borlar Uzun sreli borlar
NSAN KAYNAKLARI
rgtn insan kaynaklarnn stratejik ama ve hedeflere ulamada nasl daha etkin ynetilebilecei yannda insanlarn i yaamlarnda daha mutlu, daha retken olabilmeleri iin ne yaplmas konusunda dnn-bugnn-gelecein zerinde durur.
.K / Personel Ynetimi
mterinin yani alan insann memnuniyetini amalar. Ballk, sadakat, motivasyon, rgtsel btnleme nem kazanmaktadr.
letme karlarn daha ok gzeterek igc verimliliini temel ama alr. Sadece alann grev, sorumluluk, hak ve yetkilerini ierir.
letme btnnde insan faktr en nemlisidir. Organizasyonda alan herkes kaliteden sorumludur.alanlar ynlendirici, i ve d evreyi dikkate alan, alanlarn birlikte hareket etmesinin benimseten, yetkilendirici bir anlaytr.
.K Ynetimi Fonksiyonlar
1. 2. 3. 4.
5. 6. 7. 8.
.K. planlamas gren bulma ve seme Eitim ve gelitirme Performans deerlendirme Kariyer planlama cret ynetimi alma ilikileri Salk ve gvenlik
HALKLA LKLER-PR
Kurumsal H.. Pazarlama Ynl H.. Pro-aktif H.. Re-aktif H..
Halkla likiler-PR
Belirlenmi hedef kitleleri etkilemek iin hazrlanm planl, inandrc, iletiim abasdr.
M.P.R.
Pro-active M.P.R. rrn ve hizmeti tantmak, ek bir grnt, haber deeri, gvenilirlik kazandrmak iin dier pazarlama iletiimi aralar ile birlikte alr. Yani irket imajn ortaya koymaya ve glendirmeye alr. Re-active M.P.R. Kurum ya da kuruluun kar karya kald negatif durumlar baar ile atatabilmesi iin alr. Yani zedelenen itibar onarmak, pazar kaybn nlemek, den satlar tekrar kazandrmaya alr.
LETMEDE BYKLK
Canl organizmaya benzeyen iletmelerin gelimeye girdikleri dnemdir.
Byklk lleri
Kantitatif ( Niceliksel ) Byklk lleri
Sermaye miktar retim kapasitesi Yllk satlar Yllk karlar alanlarn says denen toplam cret Kullanlan hammadde miktar Harcanan enerji miktar Fiziksel alan Makine park
Byklk lleri
Kalitatif ( Niteliksel ) Byklk lleri
Sermayedarlarn says Ynetim biimi Faaliyet alanna uygunluk Sektrdeki durumu Hukuki yaps
Kk letme stnlkleri
Talep deiimlerine hzl uyum ve esneklik art Mteriler ii iveren aras daha yakn ilikiler Mteriye zel deiiklik yapma imkan Emek arlkl snrl personelle alldndan daha etkin kontrol imkan Byk iletmelere cazip gelmeyen kk pazarlarda karl alabilme imkan
KAPASTE KAVRAMLARI
Maksimum Kapasite : letmenin hi bir aksama durumu yaamadan ulaabildii retim miktardr. Gerek Kapasite : Makine veya iletmenin yaayabilecei gecikme ve beklemeler dnda gerekletirebildii retim miktardr. Yani ulalabilir retim miktardr. Optimum Kapasite : Birim bana sabit ve deiken gider toplamn minimum klan retim miktardr. Kullanlan Kapasite : letmenin dnda gelien durumlarn gerek kapasitede yaratt deiiklikle ortaya kan retim miktardr. Atl Kapasite = Gerek Kapasite Kullanlan Kapasite
KURULU ALIMALARI
LETME TRLER
Ekonomik Yap Snflandrmalar Faaliyet Konularna Gre Snflandrma Sermaye Mlkiyetleri Asndan Snflandrma Hukuki ekilleri Bakmndan Snflandrma Uluslararas Kimlik Bakmndan Snflandrma letmeleraras Anlamalar Bakmndan Snflandrma
2) Satc letmeler
Hizmet sektrnn zellikle gelimi lkelerde 2.Dnya Savandan sonra hzla bymesinin eitli nedenleri vardr :
Bilgisayar ve telekominikasyondaki hzl gelimelerin yol at bilgi ana gei; Tarm ekonomisinden sanayi ekonomisine gei, Nfusun yalanmas ve ortalama mrn uzamas, nsanlarn i dndaki zamanlarnn artmas, Kii bana den gelirin artmas, Kadnlarn i hayatna katlmnn artmas, Sosyo kltrel deerlerin deimesi ve mal retim teknolojisindeki gelimeler.
Hizmetlerin zellikleri:
Hizmetler soyut (elle tutulmayan, gzle grlmeyen) mallardr. Eer tamamen soyut iseler, reticiden kullancya direkt olarak mbadele edilirler. Tanamazlar, depo edilemezler, ve hemen hemen derhal bozulabilir niteliktedirler. Tketicilerin mlkiyetle ilikisi olmakszn satn aldklar faydalardr. Pek ok hizmet mallarla birlikte pazarlanr.
2.Ayrlmazlk
Hizmetler Hizmeti verenden ayrlamaz
3.Deikenlik
Hizmetin Kalitesionu kimin nerede,ne zaman,nasl verdiine bal olarak deiir
4.Dayankszlk
Hizmetler depo edilemezler
Ticaret Sektr
Ticari letme: Ticarethane veya fabrika yahut ticari ekilde iletilen dier messeseler,ticari iletme saylr. Tacir: Tacir sfatn kazanabilmek iin bir ticari iletmenin var olmas,bu iletmenin iletilmesi,yine bu iletmenin ksmen de olsa kendi adna iletmesi gerekmektedir. Esnaf: ster gezici olsunlar,ister bir dkkanda veya bir sokan muayyen yerlerinde sabit bulunsunlar,iktisadi faaliyeti nakdi sermayesinden ziyade bedeni almasna dayanan ve kazanc ancak geimini salamaya yetecek derecede az olan sanat ve ticaret sahipleri tacir deildirler, esnaf saylmaktadrlar.
naat Sektr
dnyasnn en zorlu sektrlerinden biri olan inaat sektrnde tek bir baar reetesi vardr: Kazanmak iin iyi ynet Ve baarnn kriteri de projeleri zamannda ve belirlenen bteler ierisinde tamamlayabilmektir.
naat Sektr
Youn biimde fiyat rekabeti yapan oyuncular, ok daha fazla risk alyor ve bu risklerin ynetilmesi iin de etkin bir yap kurmak zorunluluu ile kar karya kalyor. Rekabet avantaj elde etmenin yolu ise esnek ve pazardan gelen taleplere gre deiken bir yapya sahip olmaktan geiyor.
Finans Sektr
Trkiyede finansal sektr henz byme aamasndadr. Gelimi lkeler ile karlatrldnda finansal sektr kk ve sdr. Buna karlk gelimekte olan lkelere gre Trkiyede finansal sektr ortalamann zerinde bir bykle sahiptir. Finansal sektrn bymesini snrlandran balca nedenler dk gelire bal olarak dk tasarruf dzeyi, enflasyonun uzun yllar yksek bir dzeyde seyretmesi, finansal aralarn ve hizmetlerin yksek oranda vergilendirilmesi nedeniyle finansal aktiflere olan talebin dk dzeyde kalmas olmutur.
zel letmeler
retim aralarnn mlkiyeti, zel teebbse ait olan iletmelerdir. letmenin mlkiyeti gerek veya tzel kiilere ait olabilir. Bu iletmeler, her iktisadi alanda istedikleri yatrm yapabilirler. Tek kii iletmesi, irket veya kooperatif eklindeki kurululardr.
Kamu letmeleri
Sermayesinin tamam ya yardan fazlas devlete veya devlete bal kamu tzel kiilerine ait iletmelerdir. Kamu iletmeleri bu ayrmn yan sra deiik gruplandrmalar altnda da incelenmektedir. Bunlar ;
Sosyal gvenlik kurulular Dner sermayeli iletmeler (Babakanlk basmevi, devlet retme iftlikleri) zel bteli devlet iletmeleri (Spor Loto, MTA) Yerel ynetim iletmeleri (Ekmek fabrikalar, Su ve Havagaz iletmeleri)
Karma letmeler
Gerek veya tzel olsun, zel kiiler ile kamu tzel kiilerinin birlikte kurduklar iletmelerdir. Kamunun pay okluu vardr.
B. irketler
Tanm : ki veya daha ok kiinin bir araya gelerek, emek veya mallarn, ortak bir amaca erimek zere bir szleme ile birletirmeleri ile oluan yapya denir. Borlar kanunu ve Ticaret Kanunu hkmlerine gre 1) Adi irket 2) Ticari irket
Adi irket
Ortakln tzel kiilii yoktur. Ticaret nvanna sahip deillerdir. Ticaret irketlerinin tabi olduu kurallara tabi deillerdir. irket sermayesinde ortaklarn mterek haklar (kar-zarar) vardr. irketin kim tarafnda ynetilecei nceden belirlenmek kouluyla her ortan irketi ynetme hak vardr. Borlar Kanununa tabidir. irket szlemesi ekle bal deildir, szl veya yazl olabilir.
Ticaret irketi
Ticaret Kanununa baldrlar. irket szlemesi yazl olmak zorundadr. irketin ayr bir tzel kiilii vardr
Sermaye irketleri
ahs irketleri
1. Kollektif irket : ki ya da daha ok birbirine gveni olan gerek kiiler tarafndan kurulur. Alacaklara ve borlara kar ortaklar snrsz sorumludur. letme, tzel kiilie sahiptir. Asgari bir sermaye koyma zorunluluu yoktur.
ahs irketleri
2. Komandit irket : ki veya daha ok gerek veya tzel kiiler tarafndan aralarnda szleme ile kurulur. Alacaklara ve borlara kar en az bir ortan sorumluluu snrlandrlmam (komandite), yine en az bir ortan da snrlandrlm (komanditer) olmaldr. irket tzel kiilie sahip olmal ve komandit nvan belirtilmelidir.
Sermaye irketleri
1. Anonim irketler :
En az 50.000- YTL sermaye ile En az 5 gerek veya tzel kii ile Bir nvan altnda kurulurlar. Borlarndan dolay ortaklarn sorumluluu sermaye paylar ile snrldr. Hisse senedi karabilirler (her biri 1 Ykr.lik) Pay sahiplerinden oluan genel kurulun setii en az 3 kiiden oluan ynetim kurulu tarafndan ynetilir.
Sermaye irketleri
2. Limited irketler :
En az 5.000-YTL sermaey ile En az 2 en fazla 50 gerek veya tzel kii ile Bir nvan altnda kurulurlar. Borlarndan dolay ortaklarn sorumluluu sermaye paylar ile snrldr. Hisse senedi karamazlar
Sermaye irketleri
3. Sermayesi Paylara Blnm Komandit irketler : Ortak says biri komandite olmak artyla en az 5 kiidir. Sermayesi paylara blnmtr.
Komandit irkette sermaye paylara blnmemi, sadece birden ok komanditer ortan sermayeye katlma oranlarn gstermek iin ksmlara ayrlmtr.
C. Kooperatifler
En az 7 ortak tarafndan imzalanacak ana szeme ile kurulur Kooperatiflere gerek kiilerin dnda tzel kiilerde ortak olabilir. * zel idareler, belediyeler, kyler gibi kamu tzel kiileri ile cemiyetler ve dernekler, kamu iktisadi teebbsleri ve kooperatifler, amalar bakmndan ilgilendikleri kooperatiflerin kurulularna yardmc olur, nderlik eder ve ortak olabilirler. Kooperatif Organlar;Genel Kurul, Ynetim Kurulu, Denetiler
Kooperatifler
Kooperatif ynetim kurulu en az yeden kurulur. Bunlarn ve yedeklerinin kooperatif orta olmalar arttr. Kooperatif ynetim kurulu yelerinde aadaki artlar aranr.
1- Trk vatanda olmak 2- Ayn trde baka bir kooperatifin ynetim kurulu yesi olmamak. 3- Trk ceza kanununun zimmet, rvet, grevi suistimal, sahtekarlk, hrszlk, dolandrclk, emniyeti suistimal ve devletin ahsiyetine kar ilenen sulara ilikin hkmlerine veya bu kanuna gre mahkum olmamak.
Kooperatifler
Ynetim Kurulu yeleri en ok 4 yl iin seilebilirler. Ana szlemede aksine hkm yoksa tekrar seilmeleri uygundur. Kooperatif Denetileri, genel kurul, denetleme organ olarak en az bir yl iin bir veya daha ok deneti seer. Genel kurul yedek denetiler de seebilir. Denetilerin ve yedeklerinin kooperatif ortaklarndan olmas art deildir. Kooperatif Deneticilerinde aadaki artlar aranr.
1. Trk vatanda olmak 2. Trk ceza kanununun zimmet, rvet, grevi suistimal, sahtekarlk, hrszlk, dolandrclk, emniyeti suistimal ve devletin ahsiyetine kar ilenen sulara ilikin hkmlerine veya bu kanuna gre mahkum olmamak.
zellikleri
ktisadi iletme faaliyeti devaml olmaldr. Vakfa ait gayri menkullerin devaml olarak kiraya verilmesinden elde edilen gelirin ticari bir iletme geliri olarak K.V. ne tabi tutulmas gerkir. Vakfa ait iletmelerin bir ksm veya tamam Vakflar tarafndan salanan sermaye irketi eklinde kurulabilir. K.V. ye tabi olabilmesi iin ticari, snai ve zirai iletme niteliinde olmas gerekir.