ELEKTRKLE ALIMALARDA SG

KONU BALIKLARI
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Elektrik enerjisi ve tanmlar Elektrik tesislerinde gvenlik Elektrik onarm ilerinde bakm

Elektrik i tesislerinde gvenlik ve patlayc ortamlar Statik elektrik Topraklama tesisat Elektrik tesisatnn kontrol lgili mevzuat

Eitimin Hedefi
Elektrik enerjisi tanm ve elektrikle ilgili risk etmenleri, Elektrikle almalarda alnmas gereken nlemler, Statik elektrik, topraklama, Yldrmdan korunma, Salk ve gvenlik asndan gerekli olan kontrolleri ve korunma yntemleri, lgili mevzuat hakknda bilgi sahibi olmak.

1.1 Elektriin Hayatmzdaki Yeri ve nemi

Elektrik, hayatmzn en nemli paralarndan biridir. Onsuz hibir ey yaplamaz. Yemek yerken, televizyon seyrederken, yolda giderken, temizlik yaparken tm hayatmz elektrikle i iedir. Dnyadaki kalknmlk dzeyi ve teknolojik geliim, elektrikle alan aygtlar ve tkettiimiz elektrik enerjisi ile doru orantl olarak kabul edilir.

Elektriin hayatmzn her annda kullandmz bu haline elektrik akm denir. Elektrik enerjisini oluturan akm salayanlar ise elektronlardr. Elektrik, (-) negatif yk sahibi elektronlarn ve iyonlarn hareketi sonucu oluan yk akmdr.

1.2 Elektrik Akm

letkenden (ya da alcdan) birim zamanda geen elektrik yk (elektron) miktarna akm denir. Akm, elektronlarn hareketiyle ortaya kar. Ancak eskiden akmn art (+) ykl oyuklar tarafndan tand sanldndan, bugn de eski (klsik) teorem kabul edilmektedir. Baka bir deyile, bir pilde akm, art (+) utan eksi (-) uca doru gider deriz. Ancak gerekte akm eksi (-) utan art (+) uca doru akar. Metallerin atomlarndaki elektron saylar metalin cinsine gre deiir. letken maddelerin atomlarnn son yrngelerinde 4 'den az elektron bulunur. Atomlar bu elektronlar 8'e tamamlayamadklar iin serbest brakrlar. Bu yzden bir letken maddede milyonlarca serbest elektron bulunur. Bu maddelere elektrik alan uygulandnda elektronlar negatif (-) 'den pozitif (+) ynne doru hareket eder. Bu harekete "Elektrik Akm" denir. Birimi ise "Amper" 'dir.

1.2 Elektrik Akm

Gnlk hayatta kullandmz bir ok cihaz 1-2 amper elektrik eker. letkenin herhangi bir noktasndan 1 saniyede 6,25x1018 elektron gemesi 1 Amperlik akma eittir. Saniyede 1 Amper'lik akm demek, bir kesitten saniyede 6 milyon kere milyar elektron geii demektir. Yldrmda ise bu say 1 milyon kat daha fazladr. Akmlar "Doru Akm" (DC) ve "Alternatif Akm" (AC) olarak ikiye ayrlr.

Doru Akm
Zamana bal olarak yn ve iddeti deimeyen akma doru akm denir. Doru akm genelde elektronik devrelerde kullanlr. En ideal doru akm en sabit olandr. En sabit doru akm kaynaklar da pillerdir. Bir de evimizdeki alternatif akm doru akma dntren dorultmalar vardr. Bunlarn da daha sabit olmas iin DC kaynaa Regle Devresi eklenir.

Alternatif (Deiken) Akm

Zamana bal olarak yn ve iddeti deien akma alternatif akm denir. Alternatif akm byk elektrik devrelerinde ve yksek gl elektrik motorlarnda kullanlr. Evlerimizdeki elektrik alternatif akm snfna girer. buzdolab, amar makinesi, bulak makinesi, aspiratr ve vantilatrler direk alternatif akmla alrlar. Televizyon, mzik seti ve video gibi cihazlar ise bu alternatif akm doru akma evirerek kullanrlar.

1.3. Ohm Kanunu

Bir elektrik devresinde; Akm, Voltaj ve Diren arasnda bir balant mevcuttur. Bu balanty veren kanuna Ohm kanunu ad verilir. 1827 ylnda George Simon Ohm u tanm yapmtr: Bir iletkenin iki ucu arasndaki potansiyel farknn, iletkenden geen akm iddetine oran sabittir.

eklinde ifade edilir. Burada R direntir. Bu diren rezistans veya empedans (frekansa bal olarak deien diren) olabilir. V volttur. de akm yani Amperdir.

1.3. Ohm Kanunu

Diren, akm ve gerilim arasndaki ilikiye rnek verecek olursak; Su dolu bir deponun dibine 5 mm apnda bir delik aalm, bir de 10 mm apnda bir delik aalm. Byk delikten daha ok suyun aktn yani bu deliin suyu daha az engellediini grrz. Burada deliin engellemesi dirence, akan suyun miktar akma, depodaki suyun ykseklii voltaja karlk gelir. Elektrik devrelerinde de, bir gerilimin karsna bir diren koyarsanz, direncin msaade ettii kadar elektron geebilir, yani akm akabilir. Geemeyen itiip duran bir ksm elektron ise srtnme sonucu s enerjisine dnr ve scaklk olarak karmza kar. Diren birimi Ohmdur bu deer ne kadar byk ise o kadar ok diren var anlamna gelir.

1.4.Elektrik Akmnn nsan Vcudundaki Etkileri

Vcut zerinden topraklanan iletim yolu gerilim deerine gre farkllk gsterir. Alak gerilim deerlerinde bu yol dolam sistemi yani kalp zerinden meydana gelir. Bu nedenle alak gerilimlerin ldrc etkisi kalp fibrinasyonundan (ok) kaynaklanmaktadr. Yksek gerilimlerde vcuda uygulanan elektriksel alan iddetinin daha fazla olmas nedeniyle dolam sistemi dndaki bir ok organ da iletken hale gelir.

1.4.Elektrik Akmnn nsan Vcudundaki Etkileri

zellikle iletim yolunda bulunan deri dokusunun diren etkisi nedeniyle oluan ar s doku yanmasna neden olur. Genellikle alak gerilime maruz kalan vcutta ok, yksek gerilime maruz kalan vcutta ise ar yanklar meydana gelir.

1.4.Elektrik Akmnn nsan Vcudundaki Etkileri

nsan bedeninden geen akmn bykl, kiinin vcut direncine, temas noktalarnn zelliklerine ve alternatif akmda frekansa baldr. nsan vcut direnci, vcut i direnci, temas noktalarndaki gei direnleri ve genel olarak akm yolu zerindeki dier direnlerden oluur. Bu deerler kiilere gre ok farkl deerler alabilirler. nsan vcudu toplam direnci 2500 ohm alnp, insan iin tehlikesiz akm 20 mA alnrsa 50 voltluk bir temas gerilimi snr deer olarak kabul edilebilir. Bu nedenle 50 voltun zerindeki ebeke (50 Hz) gerilimi tehlikeli gerilim olarak kabul edilir. Yksek frekansl akmlarda vcut direncinin artmas sebebi ile, tehlikenin azald sylenebilir.

 Canllar zerinden elektrik akm gemesi sonucu bunlar zerinde meydana gelen etkiler akm byklne ve etki sresine gre yandaki ekilde gsterilmitir.

Tanmlar

Kk gerilim: Anma gerilimi 50 Volta kadar olan gerilim deeridir. Tehlikeli gerilim: Etkin deeri alternatif akmda 50 Voltun doru akmda 120 Volt un stnde olan, yksek gerilimde ise, hata sresine bal olarak deien gerilimdir Alak gerilim: Etkin deeri 1000 Volt ya da 1000 Volt un altnda olan fazlar aras gerilimdir. Yksek gerilim: Etkin deeri 1000 Volt un zerindeki fazlar aras gerilimdir.

Tanmlar
lkemizde retilen elektrik enerjisi 154,5 KV. luk ve 380 KV.luk enerji nakil hatlar vastasyla tanr, indirici merkezlerde 154,5/34,5 v5 380/34,5 olarak ehir ii, ilelere ve kylere datm yaplr, buralarda da TRlar vastasyla 400 (380) / 231 (220) volta ( % 5 Hat ba ile hat sonu arasndaki gerilim dm paydr) drlerek, Alak Gerilim ebekeleri vastasyla datm yaplr.

Tanmlar
Yine Datmda kullanlan deyimler aada belirtilmitir. YDM: Yk Datm Merkezi ENH: Enerji Nakil Hatt EDH: Enerji Datm Hatt KK: Kesici l Kabini TM: Trafo Merkezi M : ndirici merkez BTP: Bina Tipi Trafo Postas DTP: Direk Tipi Trafo Postas RMU: Ring Anahtarlama nitesi

Tanmlar
Frekans(Hz): Birim zamandaki salnm saysdr. Elektrik kuvvetli akm tesisleri: nsanlar, dier canllar ve eyalar iin baz durumlarda (yaklama, dokunma vb.) tehlikeli olabilmeli ve elektrik enerjisinin retilmesini, zelliinin deitirilmesini, biriktirilmesini, iletilmesini, datlmasn ve mekanik enerjiye, a, kimyasal enerjiye vb. enerjilere dntrlerek kullanlmasn salayan tesislerdir. Elektrik i tesisleri: Yaplarn iinde veya bu yaplara ek olarak kurulmu tesisler dndaki her trl alak gerilim tesisleri, evlere ait, ba, bahe tesisleri, srekli tesislerin iletmeye almasna kadar kurulmu geici tesisler. Dokunma gerilimi: letken ksmlarla toprak arasnda ortaya kan bir toprak hatas esnasnda topraklama geriliminin insan tarafndan elden ele veya elden ayaa kprlenen blmdr.

Tanmlar
Adm gerilimi: Topraklama geriliminin insann 1 metrelik adm akl ile kprleyebildii blmdr. Bu durumda akm yolu ayaktan ayaadr. Koruma topraklamas: Gerilim altnda olmayan iletken tesis blmlerinin topraklayclara veya topraklanm blmlere dorudan doruya balanmasdr. Koruma iletkeni: letme aralarnn gvdesini koruma topraklama sisteminde topraklaycya, sfrlama sisteminde sfr iletkenine, koruma hatt sisteminde birbirlerine ve topraklaycya, hata gerilim koruma balamas sisteminde hata gerilim koruma anahtarna, hata akm koruma balamas sisteminde topraklaycya balayan iletkendir. Sfrlama sisteminde sfr iletkeni de koruma iletkenidir.

Tanmlar
Sfr iletkeni: Dorudan doruya topraklanm bir iletken olup, genellikle sfrlamada koruma iletkeni olarak kullanabilen orta iletkendir. Sfrlama: Gerilim altnda olmayan iletken tesis blmlerinin sfr iletkenine veya buna iletken olarak balanm olan bir koruma iletkenine balanmasdr.

Tanmlar
Topraklaycnn yaylma direnci: Bir topraklayc ile referans topra arasndaki topran direncidir. Topraklama direnci: Topraklaycnn yaylma direnci ile topraklama iletkeninin direncinin toplamdr. Gvde: letme aralarnn her an dokunulabilen, aktif blm olmayan fakat bir arza durumunda gerilim altna girebilen iletken blmleridir. Gvde temas: Bir hata sonucunda bir elektrik iletme aracnn gvdesi ile aktif blmler arasnda meydana gelen iletken balantdr.

Tanmlar
Ksa devre: letme bakmndan birbirine kar gerilim altnda olan iletkenler ya da aktif blmler arasnda bir arza sonucunda meydana gelen iletken balantdr. Hata Gerilimi: nsanlar tarafndan dokunulabilen ve iletme akm devresine ait olmayan iletken blmler arasnda veya byle bir blm ile toprak arasnda oluan gerilimdir.

Tanmlar
Hata Akm: Bir yaltkanlk hatas sonucu oluan ksa devre akm ya da toprak temas akmdr. Koruyucu ayrma: Bir yaltm hatasnda dokunma gerilimi meydana gelmemesi iin bir takm tketim aygtnn bir ayrma transformatr aracl ile besleme ebekesinden iletken olarak ayrlmasn salayan bir koruma dzenidir. Kaak akm: Gerilim altnda bulunmayan iletken blmler, akm sisteminin orta noktasna, dorudan doruya topraklam bir ebeke noktasna ya da topraa iletken olarak bal ise, gerilim altnda olan tesis blmlerinde bu blmlere yaltkan madde zerinden iletme gerei geen akmdr.

Tanmlar
Ar gerilim: Genellikle ksa sreli olarak iletkenler arasnda ya da iletkenlerle toprak arasnda oluan, iletme geriliminin izin verilen en byk srekli deerini aan, fakat iletme frekansnda olmayan bir gerilimdir. ar gerilim: Toprak temaslar, ksa devreler gibi istenilen ya da istenilmeyen balama olaylar ya da rezonans etkileriyle oluan bir ar gerilimdir. D ar gerilim: Yldrml havalarn etkisiyle oluan bir ar gerilimdir. Baka ebekelerin etkisi ile oluan ar gerilim: Baka ebekelerin, sz edilen ebekeye etkisi sonucunda oluan gerilimdir. letme eleman: Elektrik enerji tesislerini oluturan generatr, motor, kesici, ayrc, anahtarlama (balama) hcresi vb. cihazlardr.

Tanmlar
El ulama Uzakl: Normal olarak girilip klan yerlerde insan elinin, yardmc bir ara kullanmadan her ynde ulaabilecei uzaklklardr. Bu uzaklklar baslan yzeyden balayarak : Yukarya doru el ulama uzakl: 2.50 metre Aa ve yanlara doru el ulama uzakl: 1.25 metre varsaylr.

Elektrik Tesislerinde Gvenlik

3.1. Genel Gvenlik Elektrik Tesisat cins ve hacmine gre ehliyetli elektrikiler tarafndan tesis edilerek bakm ve iletmesi salanmaldr. Bu hususta Elektrik ile ilgili Fen Adamlarnn Yetki ve Sorumluluklular Hakknda Ynetmelik hkmlerine uyulmaldr. Bu Ynetmelik;

1. Grup: En az 3 veya 4 yl yksek teknik renim grenler. 2. Grup: En az 2 yllk yksek teknik renim grenler ile ortaokuldan sonra en az 4 veya 5 yl mesleki ve teknik renim grenler. 3. Grup: En az lise dengi mesleki ve teknik renim grenler, lise mezunu olup bir renim yl sreyle Bakanlklarn am olduu kurslar baar ile tamamlam olanlar ile 3308 sayl raklk ve Mesleki Eitimi Kanunu nun ngrd eitim sonucu ustalk belgesi alanlar. (Elektrik le lgili Fen Adamlarnn Yetki, Grev Ve Sorumluluklar Hak. Ynetmelik Madde:3)

Yetkiler
Elk. tesisi plan, proje hazrlanmas ve imza ileri Elk. i tesisi yapm ileri letme ve Muayene ve kabul bakm ileri ileri

1.Grup : 2.Grup : 3.Grup

50 KW

150 KW 400 V 125 KW 400 V 75 KW 400 V

1500 KW 35KV 1000 KW 35 KV 500 KW 400 V

30 KW

Kendileri tarafndan yaplan tesislerin bakm, muayene, balant ve kabul iin gerekli ilerin tamamlanmas,

16 KW

Yetkiler
Yeterli elektrik bilgisi olmayan kimseler yardmc olarak altrldnda, bunlara nceden gerekli bilgiler ve talimatlar verilmeli, aklamalar yaplmaldr. nsanlarn dikkatsizlikle yaklalabilecekleri uzaklkta bulunan elektrik tesislerinin gerilim altndaki blmlerine dorudan doruya ya da gnlk hayatta kullanlan aygtlarla dokunulmasn nleyici teknik tedbirler alnmaldr.

Gvenlik Mesafeleri
letkenlerin zerinden getii yer
Hattn izin verilen en yksek srekli iletme gerilimi (kV) 0-1 (1 dahil) 1-17,5 36 72,5 170 420 En kk dey uzaklklar (m)
4,5* 5* 5,5* 7 1,5 2,5 2 2 9 4,5 5 6 7 7 2,5 3,5 3 2 9 4,5 5 6 7 7 2,5 3,5 3 2 9 5 5 6 7 7 3 4 3,5 2 9 5 6 7 8 9 3 5 5 2,5 9 6 8,5 9,5 12 12 5 8,7 8,7 4,5 9 9

zerinde trafik olmayan sular (sularn en kabark yzeyine gre) Ara gemesine elverili ayr, tarla, otlak vb. Ara gemesine elverili ky ve ehir ii yollar ehirleraras karayollar Aalar zerine herkes tarafndan klabilen dz daml yaplar zerine herkes tarafndan klmayan eik daml yaplar Elektrik hatlar Petrol ve doal gaz boru hatlar zerinde trafik olan sular ve kanallar (bu uzaklklar sularn en kabark dzeyinden geebilmeli tatlarn en yksek noktasndan llmelidir.) letiim (haberleme) hatlar Elektriksiz demiryollar (ray demirinden llmelidir) Otoyollar

1 7 14

2,5 7 14

2,5 7 14

2,5 7 14

3,5 8 14

4,5 10,5 14

Hava Hatt letkenlerinin Aalara En Kk Yatay Uzaklklar

Hattn izin verilen en yksek srekli iletme gerilimi KV 0-1 (1 dahil) 1-170 (170 hari) 170 170-420 (420 dahil) Yatay uzaklk m 1 2,5 3,0 4,5

Hava Hatt letkenlerinin En Byk Salnml Durumda Yaplara en Kk Yatay Uzaklklar

Hattn izin verilen en yksek srekli iletme gerilimi KV Yatay uzaklk m

0-1 1-36 36-72,5 72,5-170 170-420

(1 dahil) (36 dahil) (72,5 dahil) (170 dahil) (420 dahil)

1 2 3 4 5

Gerilim Altndaki letkenlere Mutlak Yaklama Mesafesi

Volt 650 1.500 50.000 150.000 250.000 Volt 1.500 50.000 150.000 250.000 420.000 Santimetre (cm.) 30 50 120 200 350

Elektrik Bakm Onarm lerinde Gvenlik Tedbirleri

Elektrik tesisatnn, cihazlarnn veya plak iletkenlerinin daima gerilim altnda bulunduu kabul edilmeli ve teknik bir zorunluluk olmadka gerilim altnda elektrik onarm yaplmamaldr. Elektrik tesisat veya tehizatnn bakm ve onarmnda bunlar devreden karacak bir devre kesme tertibat bulunmal, devreden karldktan sonra bunlarn toprakl olmas hali devam etmelidir.

Elektrik Bakm Onarm lerinde Gvenlik Tedbirleri

Alak gerilimli tesislerde yaplacak ilere giriilmeden nce gerilim kesilmelidir. Ancak zorunluluk hallerinde, alma msaadesi veya hizmet talimatnda saylan artlar dahilinde ve aadaki hususlara uyularak alma yaplmas gerekir.

a) Platformu olmayan bir diree klmasn icap ettiren bir ilem bahis konusu olmadka yaltkan bir eya zerinde durulmal, b) yi durumda bulunan yaltkan eldivenler ve sap yaltkan aletler kullanlmal, c) plak iletkenler civarnda alrken baret, yaltkan altlkl i ayakkabs ve i elbisesi giyilmeli, d) Ntr teli dahil iyerine yakn olan gerilim altndaki dier iletkenlerden alann kendisini nceden izole etmesi salanmaldr.

Elektrik Bakm Onarm lerinde Gvenlik Tedbirleri

Gerilim altndaki elektrik devrelerinin, elektrik makinelerinin veya cihazlarnn bakm ve onarm, bu ile grevlendirilen yetkili ve ehliyetli teknik elemanlar tarafndan veya bunlarn gzetimi ve sorumluluu altnda dier ahslar tarafndan yaplmaldr.

Elektrik Tesislerinde Gvenlik

yerlerindeki aydnlatma tesisat Trk Standartlarna ve Elektrik Tesisler Ynetmeliinde belirtilen hkmlere, teknik usul ve koullara uygun ekilde yaplmal ve iletilmelidir. Aydnlatma aralar iilerin salna zarar vermemeli, keskin, gz kamatrc ve titrek k meydana getirmeyecek zellikte olmaldr. Makinelerin hareketli paralarnn ve bunlarn bulunduu mekanlarn aydnlatlmasnda grnt yanlmalarn nleyecek teknik tedbirler alnmaldr. yerlerinde herhangi bir arza sebebiyle klarn snmesi ihtimaline kar yeteri kadar yedek aydnlatma aralar bulundurulmal, gece almas yaplan yerlerin gerekli mahallerinde aydnlatma yetersizlii nedeniyle gerektiinde otomatik olarak yanabilecek yedek aydnlatma tesisat bulundurulmaldr. Yangndan zarar grebilecek yerlerdeki yedek aydnlatma cihazlarnn bulunduu yerlerde acil durumlarda ka istikametini gsteren fosforesan boyal iaretler bulundurulmaldr.

Fi-Priz Sistemleri
Filer, ayn tesiste kullanlan farkl gerilimler iin kullanlan prizlere sokulmayacak yap ve zellikte olmaldr. Ara fi-priz dzenlerinin yaltkan dzenekleri uygun ekilde korunmaldr. Krk ve atlak fi-prizler kullanlmamaldr. Fi ve priz sisteminde topraklama kontak elemanlar akm kontak elemanlarndan nce balanty salamaldr.

Elektrikli Makinelerin Balantlar

Elektrikli makinelerin koruma tipi, yerletirildikleri yerlerdeki artlara uygun seilmeli, fazla nem, buhar bulunan yerler ile yal yerlerdeki elektrik motorlarnn gerilim altndaki ksmlaryla balantlar uygun ekilde korunmu olmaldr. Elektrik makinelerine ilikin balantlar alma srasnda meydana gelebilecek titreimlere dayankl biimde seilmeli ve yaplmaldr.

Sigortalar
Alternatif veya doru akm devrelerinde kullanlan sigortalar kapal bir tablo iine monte edilmeli, deeri 32 amperin stnde olan sigortalar en az bir alter veya anahtarla kontrol altna alnmaldr. Bu alter ve anahtarla akm kesilmeden tablo kutusu kapa almayacak ve bu kapak kapanmadan akm verilmeyecek ekilde olmaldr. Yksek kesme gl alterle enerji verilmesi srasnda alter patlamas riskine kar gerekli tedbirler alnmaldr. Sigortalar deitirilmeden nce gerilim d braklmal ve gerilim yokluu kontrol edilmelidir. Sigorta gerilim d braklamyorsa, kesicilerle devrenin kesilmesi salanmal, tesisatn tekrar servise konulmasnda sigortann yeniden yanmas ihtimali gz nne alnarak sigortay deitiren kiinin kendine zarar gelmeyecek ekilde elleri ve yznn korunmas iin gerekli kiisel koruyucular kullandrlmaldr.

Gerilim Altndaki Blmler

Gerilim altndaki ksmlarn dokunmaya kar gerilimi 50 Volttan yukar olan alternatif veya 120 Volt tan yukar olan doru akml blmleri devreleri yaltlm olmal ya da dorudan doruya dokunmaya kar korunmu olmaldr. Elektrik kablolar gerilim deerine uygun olarak yaltlmal ve bu kablolarla bunlarn balant ve kontrol tertibat d etkilere kar uygun ekilde korunmaldr. Vinlere akm salayan hava iletkenleri uygun ekilde yerletirilmi ve korunmu olmal ve bunlarn altna veya yaknna malzeme istifi ve yn yaplmamaldr. letkenler mekanik yerletirilmelidir. ve kimyasal etkilerden korunmu olarak

Gerilim Altndaki Blmler

Kontrol, bakm ve onarm yaplacak makine ve elektrik devrelerinin, tesisatnn, motor veya tehizatn enerji kayna ile balants kesilmeli, akm kesen alter veya anahtarlarn ak durumda olmalar ve bu ekilde kalmalar salanmal, onarm bitirilmeden devreye akm verilmemelidir. Akm kesen alter veya anahtarlarda kilitleme tertibat bulunmal veya alter ve anahtarlarn zerine, alma yapldn gsteren ikaz levhalar aslmaldr. alma yerinde gerilim yokluu tespit edildikten sonra bakm onarm almalarna balanmaldr.

Tevzi Tablolar
yerinde alanlarn eriebilecei yerlerde bulunan tevzi tablolar, panolar ve kontrol tertibat ile benzeri tesisat, kilitli dolap veya hcre iinde olmaldr. Sa malzemeden yaplm ana kuvvet panolarnn n ve arka alma tabanlar, elektrik akmn geirmeyen, uygulama gerilimine dayankl izole malzeme ile

Tevzi Tablolar
Tevzi tablolarnn retim ve kullanmnda Elektrik Tesisleri Ynetmelii hkmlerine uyulmaldr. Tevzi tablo ve pano yanna ve altna malzeme istif edilmemelidir. Tevzi tablosu veya benzeri tertibat zerinde bulunan sigortalar, alterler, ilgili standartlara ve Elektrik Tesisler Ynetmelii hkmlerine uygun yaplm ve korunmu olmaldr. Tablo veya pano zerindeki sigorta, alter ve anahtarlarn zerine, kumanda ettii yeri gsteren etiketler bulunmaldr. Tozlu ve nemli yerlerde kullanlan tablolar tamamen szdrmaz biimde kapal dkme demir ya da elik satan yaplmaldr.

Tevzi Tablolar
Tevzi tablolar, panolarnn metal gvdesi ile gerilim altnda olmayan btn metal blmleri topraklanmaldr. Gerilimi 1000 Volt u gemeyen ana datm tablolar, bakm ve ayar gerektiren her ksm kolayca eriilebilecek, iletkenler kolayca izlenebilecek, alter veya kumanda cihazlar tablonun nnden idare edilebilecek ve btn l ve kontrol aletleri ile sinyalizasyon cihazlar tablonun n cephesinden kolayca grnebilecek ekilde dzenlenmelidir. Gerilimi 1000 Volt tan fazla olan ana datm tablolar, hcreler ve yksek gerilimle alan btn aletlerin metal koruyucular topraklanm olmal veya bunlar uygun ekilde izole edilmeli ve btn metal kollar ile dier btn metal balantlar topraklanmaldr. Bunlarn kontrolnde, bakm ve

Transformatrler ve Kondansatrler
Transformatr, kondansatr ve benzerlerinin konulduu iyerlerinin yeteri kadar havalandrlmas salanmal ve duvarlar ile kaplar yangna dayankl olmaldr. Transformatr, kondansatr ve benzerleri, arj kalntlarn nleyecek ekilde balanm ve kontrol edilmi olmal ve bu tehizatn bulunduunu bildiren ve bunlara dokunulmadan nce alnmas gereken tedbirleri aklayan levhalar uygun yerlere konmaldr

Transformatrler ve Kondansatrler
yerine konacak hava soutmal transformatrleri yanabilir malzemelerden yeteri kadar uzakta bulunmal veya yanabilir maddelerden, s geirmeyen ve yanmayan bir blme ile ayrlm ya da uygun ekilde kapatlm olmaldr. Transformatrler ve kondansatr merkezlerindeki dier yksek gerilim cihazlar, parmaklkl veya kafes telli kaplar ile kapal zel hcrelere yerletirilmi olmaldr. Yksek gerilim hcrelerinde yaltlm tabure, kauuk eldivenler, neon lambal stankalar, manevra ubuu, yangn sndrme cihazlar, topraklama- ksa devre tehizat ve manevra talimat haiz tabela vb. bulundurulmaldr.

Akmlatr Tesisleri
Kurun-asitli sabit akmlatr tesisleri, taban aside dayankl malzemeden yaplm, iyi havalandrlm ve zel yaplm odalarda veya hcrelerde bulundurulmaldr. Akmlatr odalar kuru haval, serin ve sarsntsz olmal, scaklk deimelerinden korunmaldr. Akmlatrlerin bulunduu yerler tercihen doal havalandrmann yeterli olabilecei biimde yaplmaldr.

Akmlatr Tesisleri
Pencere, kap vs. ile havalandrma iin gerekli hava salanamazsa, akmlatr tesislerinin byklne gre kvlcm yapmayan aspiratr, havalandrma borular ya da kanallar gibi yapay havalandrma dzenleri kullanlmaldr. Bu boru ve kanallar elektrolit etkisine dayankl malzemeden yaplm olmal, duman bacalarna veya ateli yerlere almamaldr. Akmlatr bataryalarnn kutular cam, sert kauuk, plastik ve benzeri akm geirmeyen malzemeden yaplm olmal ve bunlar akm geirmeyen salam ayaklar zerine oturtulmaldr. Kurun asitli aklerin tespit edildii yaltkan gereler elektrolitlere dayankl olmaldr. Akmlatr odalarna ak alevli aralarla girilmemeli ve sigara iilmemelidir. Akmlatr bataryalarnn, tesisi gerektiinde btn kutuplar kesilecek ekilde yaplmaldr. Bataryalar kolayca ulalabilecek ve denetlenebilecek ekilde

Akmlatr Tesisleri
Akmlatr bataryalarnda asit hazrlama iinde hi suretle asit zerine su ilave edilmemelidir. Suya yava yava ve azar azar asit ilave edilmelidir. alanlara ie uygun yz siperi, muamba nlk, lastik eldiven ve benzeri kiisel koruyucular verilmeli ve kullandrlmaldr. Akmlatr odalar ak ate veya kzgn cisimlerle stlmamal, kaplar dar doru alacak ekilde yaplmaldr. Kaplar pencereler, duvarlar,

Akmlatr Tesisleri
Akmlatr odalarndaki elektrik tesislerinde, nemli ve benzeri yerler iin seilen iletken, kablo ve gereler kullanlmaldr. Bu yerlerde akkor telli lamba ve szdrmaz tip armatr kullanlmal, kvlcm yapabilen kollektrl aspiratrler kullanlmamaldr. Anahtar, priz vs. gibi iletme srasnda alevlenmeye sebep olabilacak kvlcm

Seyyar letkenler
yerlerinde srekli olarak tanabilir veya ekme iletkenler kullanlmamaldr. Ancak iin gerei olarak geici olarak kullanlacanda gerekli i gvenlii tedbirleri alnmaldr. Tanabilir iletkenlerin kullanlmas gereken yerlere yeteri sayda ve uygun ekilde topraklanm elektrik prizleri tesis edilmelidir.

Seyyar letkenler
Tanabilir elektrik kablo iletkenleri ok damarl, dayankl kauuk veya plastik malzeme ile kaplanm olmal, gerektiinde eilip bklebilen bir metalle dayankll artrlmal ve bunlarn kaplamalar bozulmamal, balantlar iyi durumda tutulmaldr. Seyyar uzatma kablolar kullanlmad zamanlarda prize bal tutulmamal, yerde serili halde braklmamaldr. Bu kablolara ekleme yaplmamaldr. Ezilmi ve izolasyonu hasar grm kablolar kullanlmamaldr. Kazan iinde veya buna benzer dar ve iletken ksmlar bulunan yerlerle slak yerlerde alternatif akmla alan lambalar kullanld taktirde, kk gerilim veya koruyucu ayrma salayan aygtlar (gvenlik transformatr) alma yerinin dnda tutulmaldr.

El Aletleri
Elektrik ilerinde kullanlan penseler, kargaburunlar, tornavidalar ve benzeri el aletleri uygun ekilde yaltlm ve yadanlklarn, sprgelerin, fralarn ve dier temizlik aralarnn saplar akm geirmeyen malzemeden yaplm olmaldr. Elektrikli el aletleri iyi bir ekilde muhafaza edilmeli ve her an ie hazr ekilde bakml bulundurulmaldr. Elektrikli el aletleri kendi zel gayeleri iin doru olarak ve kendi kapasiteleri iinde, ar zorlanmalara bavurulmadan kullanlmaldr.

El Aletleri
Tanabilir elektrikli el aletlerinin saplar yeterli cins ve kalnlkta akm geirmeyen maddeyle kaplanmal veya bu gibi malzemeden yaplm olmal ve bu aletlerin zerlerinde devreyi kapal tutmak iin srekli baslmas gereken yayl devre kesicileri bulunmaldr. Asl olarak kullanlmas gereken tanabilir elektrikli aletler, yay veya bir kablo ya da bir zincir ucuna aslarak uygun arlklarla dengede tutulmaldr.

El Aletleri
Tanabilir ar elektrikli aletlerin bir yerden dier bir yere tanmas zel sapan veya asklarla yaplmal ve bu sapan asklar alma srasnda kullanlmamaldr. Tanabilir elektrikli aletler ile alanlar, bol ve etekleri geni elbiseler giymemeliler, ie uygun izole eldiven takmaldrlar. Elektrikli el aletleri kullanlmadan nce yetkili kimseler tarafndan kontrol edilmeli, topraklamas arzal, motoru fazla kvlcml, priz, fi, anahtar ve balant kablosu bozuk olanlar kullanlmamaldr. Elektrikli el aletleri kullanlmad zamanlar, kablosu prizden ekilip toplanarak uygun yerlerde muhafaza edilmelidir.

Elektrik Kaynak Makinelerinde Gvenlik

Elektrik kaynak ilerinde ehil kaynaklar altrlmaldr. Elektrik kayna ilerinde alan iilere, iin zelliine uygun kaynak maskesi, deri eldiven, yanmaz nlk, i ayakkabs gibi kiisel korunma aralar verilmelidir. Elektrik kayna yaplan yerler, baka iilerin alt yerlerden ayr olmal veya iilerin almasna engel olmayacak ekilde k geirmeyen tanmaz veya tanabilir uygun paravanalarla ayrlm olmaldr.

Elektrik Kaynak Makinelerinde Gvenlik

Elektrik kayna srasnda ortama yaylan kaynak gaz ve dumanlarnn intiar ettii yerden emilerek dar atlmas iin alttan veya yandan eken uygun aspirasyon sistemi kurulmaldr. Elektrik kaynak makineleri ve tehizat yaltlm veya topraklanm, kaynak penseleri kabzal ve d yzleri yaltlm ve kaynak ssna kar elektrot pensleri uygun ekilde korunmu olmaldr. Elektrik kaynak makinelerinin alteri, makine zerinde bulunmal, kablolar salam ekilde tespit edilmi olmaldr. Otomatik veya yar otomatik diki ve punta kayna makinelerinde operasyon noktasna kapal koruyucu yaplmaldr.

Elektrik Kaynak Makinelerinde Gvenlik

Besleme ve kaynak kablolar, zerinden tat gemesi halinde zedelenmeyecek ve bozulmayacak ekilde korunmaldr. Yanc maddeler yaknnda elektrik kayna yaplmamaldr. Elektrik kaynak makinelerinin temizlenmesi, tamir ve bakm veya yerinin deitirilmesi srasnda makineler ebekeden ayrlp elektrii

Statik Elektrik
Gnlk yaantmzda salarnz tararken veya ynl kazanz karrken trt sesi kar. Evinizde en ok tozlanan yerlerden birinin televizyon cam olduunu biliriz. Arabann kapsn aarken kap ile elimiz arasnda trt olutuu ve hafife elektrik arpt olmutur. Buna benzer rnekleri oaltabiliriz.

Teekkr Ederiz