SERAMK HAMMADDELER

DERS NOTU
Dr. Tevfik AAAYAK

DERSN ER
1.GR
2.Seramik ve Tanm 3.Seramiin Tarihesi 4.Seramik Bnye Nedir? 5.Seramik Hammaddelerinin snflandrlmas 6.Seramik hammaddeler

*Ana hammaddeler

*Dier Hammaddeler

6. Trkiyede Seramik ve Seramik Hammaddeleri

7.

GR
Seramik rnler - geleneksel seramikler ve ileri

teknoloji seramikleri olarak 2 ana gruba ayrlmaktadr. Geleneksel seramikler: cam imento, porselen, seramik salk gereleri, fayans, tula-kiremit, anak, mlek, ini gibi seramiklerden olumaktadr.

Geleneksel seramikler yapl amacna

gre Kaba, nce ve Teknik seramikler olmak zere 3 gruba ayrlmaktr. Esas ktlesi renkli olan seramiklere kaba seramik denir . rnein: naat tulalar, kiremit drenaj borular, ate tulalar, mlekilik mamlleri bu gruba girer. Genellikle ktlesi beyaz olan rnlere ise

Genellikle ktlesi beyaz olan rnlere ise

ince seramik denir.

rnein;

Fayans, karo seramik, porselen eya, seramik salk gereleri, elektroporselen ve inicilik bu gruba
girmektedir.

Ktlesi renkli veya beyaz olabilen daha ok

leri teknoloji seramikleri; tek kristaller, sentetik kristaller, ferro elektrikler, sermetler, Saf oksitler (almina, zirkonya, berilya gibi) nkleer malzemeler (UO2) bu gruptadr.
teknikte kullanlmak zere gelitirilmi rnler steatit, kordiyerit vb. malzemeler teknik seramiklerdir.

Seramik eyann bnye zelliine gre seramik

rnler; sinter ve poroz seramik olmak zere 2ye ayrlmaktadr. Poroz seramikler; bnyelerine porlar yani boluklar bulunan seramiklerdir. Salam ve dayankl deildirler. yi sr tuttuklarndan dzgn ekilli, gzel grnl rnlerdir. rnein: Kaba fayans, ini, hediyelik ss eyas ve tula-kiremit gibi rnler

Sinter seramikler; bnyelerinde porlar yok

veya yok denecek kadar azdr. Salam ve dayankl olduklar gibi fiziksel ve kimyasal etkilere de dayankldrlar. rnein:

Mutfak eyas, seramik salk gereleri elektroporselen gibi rnler sinter

seramiklere rnektir.

SERAMK VE TANIMI
Seramik bir veya birden fazla metalin, metal olmayan element ile birlemesi ve sinterlenmesi sonucu oluan inorganik bileiktir. Genellikle kayalarn d etkiler altnda paralanmas ile oluan kil, kaolen ve benzeri maddelerin yksek scaklkta piirilmesi ile meydana gelirler. Bu adan halk arasnda pimi toprak esasl malzeme olarak bilinir. rnein, cam, tula, kiremit, ta, beton, imento, andrc tozlar porselen ve refrakter malzemeler bu gruba girer. Kil belirli bir retim srecini geirdikten sonra, sert ve deforme olmayan, baz zel etkenler dnda hibir d etkiden kolayca etkilenmeyen bir malzeme haline gelir.

Seramik malzeme retiminde, kil hamuruna belirli maddeler katarak, deiik ekillendirme yntemleriyle, kullanlan hamurun bnyesine uygun bir piirme ile, seramik malzemeye istenilen nitelii kazandrma imkan vardr. Bileiminde deiik trde silikatlar, alminatlar, su ve bir miktar metal oksitler ile alkali ve toprak alkali bileikler bulunan bir malzemedir. Baz seramiklerde iyonsal, ksmen kovalent ba bulunabilir. Bazlar amorf, bazlar da kristal yapldrlar. ok sert ve gevrektirler. Ergime scaklklar yksek (silis 1750C'de alminat 2050C'de ergir), s ve elektriksel ynden yaltkandrlar. Silise %6 alminat katlrsa ergime scakl 1550C'e der. Demir oksit ve alkali bileikler ergime scakln daha da azaltarak 900Cye kadar drebilir.

SERAMN TARHES

Seramik atein bulunup kullanlmasndan

sonraki tarihlerde yaplmaya balanmtr.lk seramiin M.. onuncu ve dokuzuncu binlerde retildii saptanmtr.En eski ve nemli bulgulara Trkistann Akava blgesinde (M..8000), Filistinin Jericho blgesinde (M..7000), Anadolunun eitli hyklerinde (rnein Haclar, M..6000) ve Mezopotamya olarak adlandrlan Dicle-Frat nehirlerinin arasnda kalan blgede rastlanmtr.

Seramiin ilk hammaddesi. balk ad ile

tannan, ok ince taneli koyuca kvaml amur birikintileri,ilk seramik kaplar,da balk ile svanm sepetlerdi.Bu balk sval sepetlerin ate ile buluup sertlik kazanmalar sonucu oluan seramik kaplar,kullanl kap kacaklar oluturdular. Bala kartrlan daha az zl toprak ve nehir kumlar ile amurun zszletirilmesi ve bylelikle ateten daha baarl sonu alnd.

lk amur hazrlama teknikleri

yourma,ineme,ve dvmeydi.Kurutma ak havada doal olarak yaplmaktayd.

lk amur ekillendirme yntemi de el ile

serbest ekillendirmeydi.Sonra devreye el ile evrilen torna daha sonrada ayak ile evrilen tornaya brakt.Dier bir ekillendirme yntemi de kutu formundaki tula kalplaryd.

Piirme balangta ak atete, akta

Tarihin erken dnemlerinde seramik

yaplmaktayd. Ak atein frnlara aktarlmas ile byk aama yapld.lk frnlar odunla snmaktaydlar. yapmnda kullanlan bu ilkel yntemler (hazrlama, kurutma, piirme) doallklar nedeni ile gnmze kadar gelmilerdir.

SEAMK BNYE NEDR?

Anorganik bileiklerin oluturduu amura seramik
bnye denir. Bu amurun iinde kil, kaolen, feldispat ve kuvars bulunur.

Kil parann kuruduktan sonra KALICI EKL ALMASI

N GEREKL PLASTKL salar.

Plastik olmayan hammaddeler, plastikliin ayarlanmasn

salar, rnein kuvars.

Feldispat ergiticilii salayarak kristallerin birbirine

balanmasn gerekletirir. Ancak yksek oranda feldispat kullanlmas halinde rnlerde deformasyon

 Seramik Hammaddelerinin Snflandrlmas

1- amur Hammaddeleri Kil grubu Hammaddeleri Feldispat Kuvars Karbonat eren Dier tc Ortam 2- Sr Hammaddeleri 3- Boya Hammaddeleri

SERAMK HAMMADDELERN SINIFLANDIRILMASI

1-Masse (amur) Hammaddeleri Kil grubu hammaddeler llitik Killer Kaolenitik Killer Kark yapl Killer Bentonitik Killer Refrakter Killer Krmz Zenginletirilmi Kaolen Halloysid

Feldispat Grubu Hammaddeler Potasyum Feldispat Sodyum Plajioklaz Kalsiyum nefelin siyenit Granit-Granodiyorit Pegmatit Riyolit-Dasit Perlit Aplit Feldispatik kumlar

Kuvars Grubu Hammmaddeler

Kuvars Kuvarsit Silis Kumu

Kalsit Kalker Dolomit

Karbonat eren Hammmaddeler

Magnezit-Hidromagnezit

Dier Hammaddeler Talk, Wollastonit, Zeolit, Sepiyolit, Pirofillit, Diatomit, Disten, Kalsiyum Fosfat tc Ortam Hammaddeleri: Sileks, Kalsedon

 SiO2, Al2O3, Li2O, K2O, Na2O, BaO, CaO, MgO, SrO, P2O5, ZrO2, TiO2, SnO2, CeO2,

2- Sr Hammaddeleri

 Demir Oksitler, Mangan oksit, Bakr oksit, Kobalt oksit, Krom oksit, Nikel Oksit, Uranyum Bileikleri, Selenyum Bileikleri, Antimum oksit, Molibden oksit, Vanadyum oksit, Wolfram, Kadmiyum oksit, TiO2

3-Boya Hammaddeleri

SERAMK HAMMADDELER

Seramik hammaddeleri oluturan ana

hammaddeler 1. Kil-Kaolen grubu 2. Feldispat grubu 3. Kuvars-Kuvarsit-Kuvars kumu grubu olmak zere 3e ayrlmaktadr. Seramik amurunda kullanlan dier hammaddeler arasnda mermer, wollastonit, manyezit, dolomit, talk, flint ta ve sileks, al ta, disten, volkanik tfler, perlit vb. saylabilir.

Seramik amurunda kullanlan hammaddelerin ilevleri ksaca yledir: Ana hammaddeler: Kaolin: Seramik salk gereleri amurunda %2530, seramik kaplama malzemelerinde (duvarda) %15-20 orannda kullanlr. amurun beyazl ve pimede iskelet oluumunu salar. Kil: Seramik salk gereleri amurunda %30-35, seramik kaplama malzemelerinde (yer ve duvarda) %30-55 orannda kullanlr. amurun i halde plastikliini ve kuru mukavemetini verir.

Feldispat: Seramik salk gereleri amurunda %20-25, seramik kaplama malzemelerinde(yer ve duvarda) %20-45 orannda kullanlr.

amurun pime esnasnda ergimesini,

cams faza gemesini salar.

Kuvars-kuvars kumu: Seramik salk gereleri amurunda %10-15 seramik kaplama malzemelerinde(duvarda) %5-15 orannda kullanlr.

Mermer: Kk kristalli ve basn altnda

salamlam kalsiyum karbonattr. Seramikte kullanlacak mermerde Fe ve renk verici maddelerin bulunmamas gerekir. 900Cde stldnda CaO ve CO2e ayrr. CaCO3 CaO+CO2

Dier hammaddeler:

Mermer saf feldispat ile stlacak olursa,

feldispatn 1280C olan ergime noktasn drerek daha kolay eriyen bir cam meydana getirir. Bu zelliinden dolay sr retiminde kullanlr.

Wollastonit: Bileimi kalsiyum silikattr. (CaO.SiO2) Elyafl bir yaps vardr. Fayans masselerinde ekmeyi azaltmak ii mermer yerine kullanlr. Teknik bileimi %48.25 CaO, %51.75 SiO2 olup; sertlii 4.5-5 mohs dolayndadr. Magnezit: MgCO3 bileiminde olup; tabiatta bol miktarda bulunur. Tek bana stldnda refrakter olduundan; refrakter sanayinde erime noktasnn ykseklii ve curufa dayankllk ynnden ok nemli bir hammaddedir. Dier maddelerle kartnda eritken vazifesi grr. Kuvars ile stlrsa magnezyum silikat meydana

KL VE KAOLEN GRUBU HAMMADDELER KLLER

Allofan grubu kil minerallerinin genel kimyasal bileimi X Al2O3. Y SiO2. Z H2Odur. SiO2/Al2O3 oran 0,5- 1,8 arasnda deimektedir, bu oran dier kil minerallerinden kktr. Saf olduklarnda saydam ve renksiz iken, yabanc madde kartnda mavi, yeil, sar ve kahverengi olmaktadr. Ayrca allofanlarn alkali ve toprak alkali ierii dier killerden ok azdr.

Mineralojik zelliklerine gre snflandrlan SERAMK KLLER killer, eitli fiziksel ve kimyasal zelliklerine gre, kaba seramik kili, ince seramik kili, refrakter kil, balayc kil, iferton gibi fiziksel zelliklerine gre de snflandrlr.

Seramikte kullanlan killerin kuruma ve ekme zellikleri, plastiklik, kuru mukavemet, pime rengi gibi zellikleri, kullanm amacna gre bazen kimyasal bileimden nce gelen bir zellik olarak da kabul edilebilir.

Geology of Industrial Rock and Minerals, 1969 (Robert Bates)'de verilen, killerin kullanm alanlar snflandrmas aada sunulmutur; A. Piirilen Kil rnleri (% 35) .Tula, kiremit .Drenaj borular .Yapsal karo .Pis su borusu B. Fayans, yer karosu, cam, ini, anak, mlek, porselen, shhi tesisat, elektro porselen (% 40) C. Dier Tketim (% 25) .Refrakter sanayi .imento .Sondaj amuru .Dolgu maddesi .Kaplama malzemesi

Refrakter killerin tketim alan olarak: 1. ekilli Tulalar-Refrakterler A. Youn Tulalar a.amot ve Yksek Alminal Tulalar . Ar Hizmet Tulalar . Genel Hizmet Tulalar . Hafif Hizmet Tulalar b. Dier Tulalar (Silika, Porsil) B. Hafif Tulalar (zole Tulalar) a. amot zole Tulalar b. Kizelgur zole Tulalar 2. ekilsiz Refrakterler (Harlar) A. rg Harlar a.Youn Tula rg Harlar (amot ve Yksek Almina rg Harlar) b. Hafif Tula rg Harlar (zole rg Harlar) B. Monolitik Harlar (Uygulama ekline Gre;

REFRAKTER KLLER

Youn tulalarda % 46 alminaya sahip olanlar amot, % 46 ve daha yksek alminaya sahip olanlar ise yksek alminal tulalar olarak adlandrlr. Demir elik sanayinde yksek hacim arlkl, srtnme, krlma ve cruf ata mukavemetine sahip olan dolaysyla ar artlarda kullanlacak tulalara Ar Hizmet Tulalar, kullanm yeri artlarnn daha hafif olduu yerlerde Genel Hizmet Tulalar, kullanm yeri hafif olan yerlerde Hafif Hizmet Tulas ad verilir. zolasyon tulalar izolasyon amaldr ve esas alma tulalarn arkasnda kullanlr. Harlar tulalar birbirine balayan toz malzemelerdir.

alma artlarnn ar olduu demir-elik, imento, petrokimya sanayinde ar hizmet tulalar, cam sanayinde ve kok frnlarnda silika asidik ortamlarda asit tulalar dier alma ortamlarnda genel hizmet ve hafif hizmet tulalar kullanlr. Killer homojenlik, plastiklik, nem ve kuru mukavemet ile dier teknolojik zelliklerinin farkllndan dolay eitli kullanm alanlarna sahiptir.

Dnya kil retiminin yaklak % 75'i piirilen ve ekillendirilen seramik rnlerinin imalatnda kullanlmaktadr. Dnya kil retiminin geriye kalan % 25'i ise killerin zelliklerine gre refrakter sanayinde, imento, sondaj amuru, dolgu ve kaplama malzemesi olarak, temizlik, deterjan, gda ve ila sanayinde kullanlmaktadr.Refrakter killer refrakter sanayinin ana hammaddesini tekil eder. Kullanm gittike artmakta buna bal olarak zellik arz eden yeni kullanm alanlar genilemektedir.

AIR FELDSPATLAR

Alkali feldispatlar ile plajioklaslar dnda

kontak metamorfizma sonucunda meydana gelmi olan ve ok nadir olarak bulunan feldispatlara a feldispatlar denir. Bu guruba ait iki mineral Selsiyan ve hiyalofon olup triklinik sistemde kristalleir Bunlar baryumlu aluminyum silikatlar olarak bilinirler
an Japonya ve Kanada' da daki yataklar iletilmektedir.

Ar feldispatlarn ekonomik nemi vardr.u

Seramik reetesine flakslar (eriticiler), bnye piirildiinde sv oluumunu salayacak scakln drlmesi amacyla katlr.. Eritici (flaks), piirme srasnda seramik bnyenin camlama derecesini kontrol eder ve rn frndan istenen camlama derecesinde kar. Farkl seramik bnyeler deiik camlama derecesi gerektirdiinden belirli bnyelerde kullanlacak flaks miktar da deikendir. Yumuak porselenlerde (dk sda piirilmi) feldspat reete bileiminin % 2540'n: sofra eyasnda % 18-30'unu, elektroporselende % 20-28'ini ve kimyasal -teknik porselende % 17-30'unu tekil eder.

Sodyum ve potasyum feldspat, ya da nefelinli siyenit gibi flakslardan hangisinin ne miktarda kullanlacana, ok sayda teknik kriter etki eder ve bu kriterler belirli bir flaksn ilavesiyle kazanlacak zellikleri de kapsar. Bunlara rnek olarak, nihai rnde aranan beyazlk derecesi, kopma mukavemeti, sr tutma veya reddetme, sr dekorasyonlar zerine metal ileme etkisi ve imalatnn geleneksel alkanl gsterilebilir.

KUVARS
Kuvars SiO2 bileiminde sertlii 7, zgl arl 2.85
gr/cm3, ergime scakl 1785 oC olan, yerkabuunda en yaygn minerallerden biridir. Saydam veya mat, renksiz veya beyaz, krmz, pembe, mavi, mor gibi eitli renklerde kuvars vardr. Kristallerinin bykl bakmndan iri kristalli olanlar: Dumanl kuvars, Morion, Vens sa, Ametist, Necefta; kriptokristalin olanlar: Akik, Kalsedon, akmaktadr.

Kuvars jenetik olarak: 1- Magmatik, 2- Metamorfik, 3-

Sedimanter kkenlidir. Doada fay ve atlaklarda filon halinde bulunur. Ayrca cevher yataklarnda gang minerali olarak rastlanr.

 Kuartz kristali granit, gnays gibi ana kayalarn

iinde bulunabildii gibi, bazen de tek bana, tanecik yapsnda olarak damarlar eklinde dier mineraller ile karm olarak bulunur. Kuartz kristali elektroteknik alanda nemli saylan bir zellie sahiptir: Kristale uygulanan basn ve ekme gibi mekanik etkiler, onun elektrik ile yklenmesine neden olur. Bu mekanik etkilerin kaldrlmas ile elektrik yk de ortadan kalkar. Bu olay "piezoelektrik" konusunun kapsamna girer. Piezoelektriin seramik ile olan ilgisi yalnzca kuartza bal bir zellik deildir. BaTiO3 k maddesi olarak alnarak gelitirilen seramie "piezoelektrik seramik" ad verilmektedir.

Dzgn ve temiz olan kuvars kristalleri

Kuvars kristalleri elektronik sanayiinde

optik ve elektronik sanayiinde ve ss ta olarak kullanlmaktadr.

frekans kontrol asilatrerinde ve frekans filtrelerinde kullanlmaktadr. ve hazrlama ilemlerinden geirilerek cam, deterjan, boya, seramik, zmpara, dolgu ve metalurji sanayiilerinde

St kuvars ve cams kuvars ise tlerek

Optik ve Elektronik Sanayiinde kullanlan

kuvars kristallerinin % 99.99 SiO2 saflkta olmas istenir. Dier impriteler istenmemektedir. Metalurji endstrisinde kullanlan kuvarsta SiO2 % 99.5 ve Fe2O3 ise % 0.01'dir. Cam endstrisinde kullanlan kuvarsn tane iriliinin 500 mikron altnda, temizlik malzemeleri reten endstrilerde 74 mikron altn, boya endstrisinde ise 10 mikron altnda olmas istenmektedir.

 Silisyumdioksit seramik amur ve srlarnda nemli

grevler yklenerek geni kullanma alan bulur. Seramik endstrisinde SiO2 in en ok kuartz kumu ve kuartz eklinde olan trleri kullanlr. Doada bol ve yaygn olarak bulunan ince taneli kumlar, demir ve dier zararl katklar iermiyorlarsa, byk krma ve masraflarna gerek olmakszn seramik endstrisinde ncelikle kullanlrlar. Kuartz katks amurlarda u etkileri gsterir:a) amurun balayc zellii ve kuru direnci katk oran arttka azalr. b) Pimi amurda gzeneklilik ve su emme artar. c) Kuru ve pime klmesi deerlerinde azalma ortaya kar. Katk oran artmas ile birlikte klme yerine byme grlr.

KUVARST
Kuvarsit; genel olarak kuvars kumu tanelerinin, silisten
meydana gelmi bir imento ile birbirlerine ok salam ekilde balanmalaryla olumu bir kaya olup, sedimanter ve metamorfik olmak zere 2 eidi mevcuttur. Kuvarsitin kimyasal bileimi, kuvars, kumta (kuvarsl gre) ve kuvars kumu gibi SiO2 olup, ancak kuvarsit ierisinde eitli miktarlarda feldspat, mika, kil, manyetit, hematit, granat, rutil, kireta v.b. bulunabilir. Bileiminde % 95'den fazla SiO2 bulunan kuvarsitlere "Ortokuvarsit" denilmekte olup, sanayide genellikle ortakuvarsitler kullanlmaktadr. .

Kuvarsit direnci ok, salam ve andrc

kayatr. Bu nedenle istihrac ve tlmesi olduka g ve pahaldr. Bu sebeple de kuvarsit retimi, ayn kimyasal bileimde bulunan kuvars kumu ve kumtandan (kuvarsl gre), ayrca daha saf olan kuvarstan, sonra tercih edilmektedir. Kuvarsitler SiO2 ierii yksek ve demir ierii % 0,4'den az olmas durumunda cam ve seramik sanayiinde kullanlabilmektedir. Ayrca refrakter (silika tula), metalrji (demir ve ferrokrom), inaat (hafif gazbeton yap elemanlar retimi) sanayiinde de eitli amalarla kuvarsit kullanlmaktadr

Kuvarsit; kuvars, kuvars kumu, ve kuvarsl grenin kullanld tm alanlarda kullanlabilir. Balca tketim alanlar, cam, seramik, boya, detarjan, dolgu, hafif gazbeton yap elemanlar (Ytong), silika tula ve ferrosilisyum retiminde, hammadde olarak, ayrca ferrokromun ara rn olan silika ferrokrom retiminde ve demir elik sanayinde yksek frnlarda asit-baz dengesinin salanmasnda tketilmektedir.

KUVARS KUMU

Kuvars kumlar, beyaz renkli, toz eker

grnml, ince taneli olup, balca silisten ve az miktarda kil, demir oksit ve kireten oluur. Doada saf olarak bulunduklar gibi istenmeyen impritelerle karm olarak da bulunabilir. Kumlar kullanma amacna gre gerek boyut, gerekse kalite asndan cevher hazrlama ilemlerine tabi tutulurlar.

 Kuvars kumlar oluumlar asndan genelde ikiye

ayrlabilir. Birincisi allokton oluum dediimiz kuvarsa zengin mamatik ve metamorfik kayalarn ayrmasndan sonra serbest kalan kuvarslarn tanarak killi gevek bir imento ile istiflenmesinden meydana gelir. Bunlarn renkleri iinde ihtiva ettikleri demirli minerallerin oranna gre beyazdan siyaha kadar deiebilir. kincisi otokton oluumdur. Bunlar silise zengin kayalarn bir faylanma veya bir metamorfizmann etkisiyle yerinde ayrmasndan meydana gelirler. Bu tip kuvars kumlar allokton oluumlara gre daha az impurite ierirler. Daha saftrlar. Kuvars kumlar bata cam sanayiinde olmak zere deterjan, boya, seramik ve metalurji sanayiilerinde kullanlr.

Cam, imento, deterjan, seramik, boya metalurji sanayilerinde kullanlmaktadr. Dnyada mamul kuvars kumu rekabetinin fazla olmas kuvars hazrlama almalarn gelitirmektedir.

VOLLASTONTN

Wollastonit doal oluumlu lifsi yapda bir

kalsiyum metasilikattr (CaSiO3). Teorik bileimi % 48.3 CaO ve % 51.7 SiO2'den oluur. Doada, yapsnda bulunan kalsiyumun yerine ksmen demir, manganez, magnezyum yada stronsiyum gelebilir ve yaygn olarak garnet (granat), diopsit, kalsit, epidot (piroksen), kuvars, grossular ve hedenberjit gibi mineraller ile birlikte bulunur

Vollastonit oluumu skarn zonu yada

SiO2 + CaCO3 - CaSiO3 + CO2
(kuvars) (kalsit) (vollastonit)
magmadan silikat ve kiretalarndan kalsitin gelmesiyle gerekleir. Bu oluum ksaca;

Vollastonit bir endstriyel hammadde

VOLLASTONTN KULLANIM ALANLARI

olarak ok ksa bir gemie sahiptir. Balca seramik sanayinde kullanlan vollastonit, dolgu malzemesi olarak boya, plastik, lastik sanayilerinde bunun yannda metalrji, cam sanayilerinde ve kaynak elektrodu yapm ile Portland imentosunda kullanlmaktadr.

Seramik sanayinde vollastonit eitli

seramik rnlerinin (sofratakm, anakmlek, elektrik izolatr malzemesi vs.) imalinde, sr yapmnda, yer ve duvar karosu retiminde; rnlerin mekanik mukavemetini arttrd, pime klmesini azaltt, kurumay abuklatrd, gaz k ve gzenek oluturmad (inemsi yaps ve ate kaybnn dk olmas nedeniyle), bir defada piirmeye imkan salad ve ekillendirmede laminasyonu

yle ki seramik hamuruna %50 vollastonit

katldnda pime sresi 20-70 saatten 1 -2 saate derek hzl piirme ve soutmaya imkan salayarak byk bir enerji ve zaman tasarrufu salanabilmektedir. Seramik sanayinde kullanlan vollastonitler minimum %49 Si02 ve %43-45 CaO, maksimum %0.25-0.50 Fe203 iermeli ve en ok %1.5-4 ate kaybna sahip olmal ayrca maksimum tane boyu 44 mikron olmaldr. Bunlara ilave olarak vollastonit tenr, CaSiO3 olarak, en az %90 (eer sr iin kullanlacaksa en az %95 tenrl) ve %90 beyazlkta olmaldr

Boya ve astar sanayinde vollastonit;

balca ya ve su bazl i-d cephe boyalar, latex boyalar, yol izgi boyalar gibi bazik zellikteki boyalarda dk ya absorbsiyonu. yksek beyazlkta ve parlaklkta inemsi taneleri, kimyasal inertlii sebebiyle kullanlmaktadr. Bu sanayide kullanlacak vollastonitlerin tenor ve beyazl %90'n zerinde olmaldr

Vollastonit bir ok plastik-lastik rnlerinde

inemsi yapda parlak ve beyaz taneli olmas, dk su ve plastik absorbsiyonu, dk viskozitesi, boyutsal durayll salamas nedeniyle dolgu malzemesi olarak kullanlmaktadr. Bu sanayide kullanlacak vollastonitler en az %90 tenrl ve %85-90 beyazlkta olmaldr.

Metalurjik uygulamalarda ise vollastonit;

dk scaklklarda eriyerek cruf oluturmamas, dkm eliinin dzgn yzeyli olmasn salamas, ok az miktarlarda S,P ve Al2O3 ierii olmas sebebiyle kullanlmaktadr. Metalurjik kalite vollastonit'in spesifikasyonlar ise: Si02 en az %49, CaO en az %44.5, Fe203 en az %0.5, Al203 en az %0.8, S ile P maksimum %0.02 olmal ayrca en az %80 vollastonit iermelidir.

kaole n

Killi bir oluum

bentonit

halloysi t

feldspa t

feldspa t

kuvar s

vollastonit

Ametist (mor kuvars)

Kuvar s

PROFLLT
Pirofillit ismi 1829 ylnda R. Harmen tarafndan Yunanca kelimeler olan "pyro" ate ve "Phyllite" kaya veya ta anlamndaki kelimelerden tretilmitir. Pirofillit H2Al2 (SiO3)4 teorik formln sahip hidrate olmu bir Aluminyum Silikattr: Birok fiziksel zellikleri asndan talka ok benzemekle birlikte ondan dana sert olup yksek scaklklarda akkan bir durum almaz. Bu nedenle yksek kaliteli seramik ve refrakter rnleri retiminde nemli bir yer tutar.

Ticari olarak pazarlanan pirofillitin bnyesinde %

10-30 civarnda kuvars ve az miktarda serisit bulunur. Ancak serisit aktif bir flux olduu iin, yapda % 4 den fazla serisit ieren pirofillitler refrakter sanayii iin uygun deildir. Porselen v.b seramik rnleri retimi iin ise bnyede serisit olmas sakncal deildir. Mineralojik zellikleri itibari ile, pirofillite MgO yerine Al2O3'n getii bir tr talk denilebilir. Mika gibi, yada yapraks kristallere sahip ve monoklinal yapdadr. Elastik deildir; krlgandr.

Fiziksel zellikleri: Pirofillit olduka yumuak silikat tabakalar

eklinde olumu bir malzemedir. Sertlii, Mohs cetveline gre 5 civarndadr. zgl ktlesi 2,8 2,9 arasndadr. effaftan opak'a kadar deien grnmleri mevcuttur. Pirofillitin talkla beraber gruplandrlmasnn en nemli nedeni, aralarndaki fiziksel benzerliklerdir. Kimyasal olarak pirofillitin talkla hi bir ilgisi yoktur. Pirofillit, kyanit (disten), sillimanit ve andaluzit ile beraber aluminyum silikat snfna dahildir.

Pirofillit genellikle ekilde bulunur. -nce yapraks katmanlar halinde, -Yldz veya iek eklinde deien kk

-I yayan ine eklinde kristaller halinde.

kristaller halinde (masit siperlitik agregalar),

Pirofillitin Tabiatta Bulunuu: Bilinen pirofillit yataklar sedimanter, metamorfik

ve hidrotermal olaylar sonucu olumutur. Olduka nadir bir mineraldir.

Pirofillitin Yataklanma ekilleri: Genellikle aadan yukarya doru ok

silisifiye bir taban, iyi gelimi bir mineral zonu, fazla silisifiye ve serizitik bir tavan eklinde bulunur. Bu artlarn bulunduu yataklarda mineralize zondan tavan ve taban geii tedricidir. Pirofillit; apatit, kuvars, topaz, kyanit, pirit, manyetit ve hematit gibi minerallerle devaml olarak beraber, serizitle her zaman kark ve nadiren de serbest olarak bulunur.

KULLANIM ALANLARI

Pirofillitin eitli alanlarda refrakter ve

seramik rnlerin imalinde, lastik, boya, kozmetik, sabun v.b rnlerde dolgu maddesi olarak kullanld gibi DDT ve benzeri insektisitler iin bir dalm ve dolgu eleman olarak kullanlmaktadr.

 Seramik rnleri: Elektrik izolatrlerinde olduka fazla kullanlmaktadr.

Bylece elde edilen rnler mekanik ve fiziksel zellikler asndan normal porselen ile benzer zellikler gstermekle beraber sfra yakn porozite ve yksek "puncture" deerlerinin nemli olduu durumlarda uygun olmaktadr. Pirofillit ve talk karm A.B.D. fayans ve yar vitrz sofra takmlar imalinde kullanlmaktadr. Pirofillit karmyla yaplan sofra eyalar yksek mekanik dayankllk ile beraber mamul madde yzeyinde zamanla meydana gelebilecek klcal atlaklar tamamen ortadan kaldrmaktadr. te yandan fayans yapmnda feldispat yerine pirofillit kullanm ile termal ok, atete piirme, kltme ile oluabilecek klcal atlaklar ortadan

 Refrakter rnleri : Pirofillit stldnda 400-700oC arasnda kristal yapda

deiiklik olmadan bal suyunu kaybeder. 800oC civarnda mineral Al2SiO10 yapsna dn ve 1000oC'a kadar kararl kalr. Bu scaklktan sonra mullit dnmleri balar ve bnyedeki serbest kuvars da kristabolite dnr. Bu yaps pirofillite 1200-1300oC civarnda genleme zellii verir. Pirofillit kalsinasyona gerek duymakszn refrakter hammadde olarak kullanlabilir. Bu nedenle ekicidir. Mullitleme reaksiyonlar 1400-1450oC civarnda da srd iin elik potalardaki genleme zellii tula derzlerini kapad iin edeeri (amot v.b) hammaddelere oranla daha iyi performans verir. Ancak Demir-elik sanayiinde potalarda u anda kstl kullanm imkan vardr. kincil Metalurji proseslerinde, pota oca bulunan demirelik

Pirofillit'in genel hizmet malzemesi olarak -Dk scaklkta piirme olana, -Dk rutubetle hazrlanabilen atlama riski az -ekme, bzlme v.b zellikleri kontrol olana, -Pirofillitin yksek s iletim zellii ve dk sl
-Vitrz malzemelerin mukavemetini arttrmas.
genleme katsays, termal ok direnci arttrmas, olan karmlar yapabilme olana, retilen seramik ve refrakter rnlerin imalinde kullanlmasnn nemli avantajlar unlardr.

nsektisitler : nce tlm (-230 mesh) pirofillit DDT gibi

insektisitler veya rotenone gibi fungusidler iin tayc olarak zellikle A.B.D.'de geni olarak kullanlmaktadr. Akcl ok iyi olduundan ve insektisitlerin fonksiyonel maddesi ile bir etkilemeye girmediinden bu alanda kullanlan en ideal malzemelerden biridir. Beyaz imento retimi: Pirofillit beyaz imento retiminde de tercih edilen hammaddelerden biridir. Bu tr kullanmda pirofillitin fiziksel ve kimyasal zellikleri itibari ile en dk niteliklisi bile yeterli

 Dolgu Malzemesi Olarak Dier Kullanm Alanlar: Kaliteli kat imalinde yzey dzgnletirme amac ile
kullanlmaktadr. Krem, deterjan, sert ve yumuak lastik, temizlik malzemelerinde, tekstil ve kord finisajnda, melamin, fenol formaldehid ve re-formaldehid reine balayc kalp tozlarnda, boya sanayiinde nemli oranlarda kullanlmaktadr.

TALK

Talk; yumuakl, izolasyon, elektrik

direnci, kimyasal tutarll, sya dayanm, ya absorplamas, kuvvetli kaplama zellikleri nedeniyle seramik, kat, tarm ilalar, boya, lastik, kozmetik, dkmlastik gibi sanayi dallarnda kullanlmaktadr.

retim ve tketim alanlar snrl olan talkn

lkemizde zellikle son yllarda tketimi

Endstride talk kullanmnn en byk

avantaj opaklk ve poroziteyi iyiletirmesi ile birlikte przszlk salamas, kat retiminde ise kadn sarln ortadan kaldrmasdr.

Talk ayn zamanda kullanlan btn dolgu

ve kaplama minerallerinin de en az andrc zellie sahip olandr.

Baka bir avantaj da yksek tabaka

tutma zelliidir. Talk kullanmlarndaki gelimelere baklarak, zellikle polipropilen (PP) oto paralar bata olmak zere, plastiklerde kullanlan dolgu maddelerinin, bymenin ana motoru olmas beklenmektedir.

TALKIN FZKSEL VE KMYASAL ZELLKLER

Talk doada bulunan en yumuak

minerallerden biridir. Trnakla kolayca izilir ve sertligi 1dir.

Talk, magnezyum, silis ve oksijenden

olumu sulu bir silikattr.

Kimyasal forml Mg3Si4O10(OH)2dr.

Teorik olarak % 63.5 SiO2, % 31.7 MgO ve % 4.8 H2O ierir. Bu kompozisyon iinde snrl miktarlarda izomorf maddeler bulunabilir.

Bunlar, ok az miktarlarda alminyum,

demir, mangan ve titanyumdur ve bunlarn bileimine bal olarak da talk; beyaz, yeil, gri renklerde bulunabilir.

TALK

STEATTE

TALK

Tal

Yeil Talk

Talkn younluu 2,62,8 g/cm3

arasndadr.

Talkn s ve elektrik iletkenlii zayftr

ancak atee dayankldr.

Yksek scaklklarda stldnda sertleir,

katlar ve asitlerle bozulmaz.

TALK ETLER

Talkn ticari olanlar genellikle teorik saflktan

olduka farkllklar gsterir.

Bu tr rnler, saf talk minerali olduu gibi talk

ve talkn parajenezinde bulunan dolomit, kalsit, kuvars, diyopsit, serpantin, magnetit, pirit, tremolit-aktinolit ve mika gibi minerallerin degiik oranlarda karm halinde olabilirler.

Ticari talkn eitleri unlardr: Sabunta (Soapstone): Mineral talk ieren masif
formun adlandrlmasdr. En az % 50 mineral talk iermekte olup, elektrie ve asitlere kar direnli, sya kars dayankl zelliklere sahiptir.

Steatit: Yksek saflkta masif talklar iin

kullanlan bir terimdir. En ok kullanm alan elektrik izolatrleri yapmdr. Ancak steatit %1.5 den az CaO ve Fe2O3 ve %4' ten az Al2O3 ihtiva etmelidir.

Lava: Blok talklar veya blok talklardan elde

edilen son rnleri ifade etmek iin kullanlr.

Asbestin: Saf talk minerali kristal zelliklerinde

nadiren lifsi grnmdedir. Asbestin ise daha ziyade levha, ince tabaka veya mikaya benzer ekillerdedir

Rensselaerit: Talka benzeyen ancak yumuak

ve yal olmayan bir mineraldir.

Fransz Tebeiri: Talkn masif eidi olup, boya

ve kursun kalem yapmnda kullanlr.

Talk Yataklarnn Jeolojisi

Ekonomik neme sahip olan talk yataklar

dolomitik kayalarn blgesel veya kontak metamorfizmaya uramasyla yada magmatik kayalarn serpantinlemesi ile oluabilir.

Talk oluumu iin en uygun alanlar magmatik

kayalar ile sedimanter kaya kontaktlar, fay ve makaslama zonlardr. Talk yataklar balca 4 gruba ayrlabilir:

1.Steatit-Kompakt Talk: Masif, kriptokristalin, oyulabilir, kesilebilir veya istenilen sekil verilebilir. Steatit, 1800F' ta 6 saat stlrsa kenetlenmi klinoenstatit kristaline dnr (bu, LAVA olarak isimlendirilir). Bu rn iyi elektrik izolatr zelliine sahiptir. 2.Yumuak Levhams Talk: Sedimanter magnezyum karbonat kayalarnn bir alterasyon rndr. Bu en nemli talk tipidir. Dier talk materyallerinden daha fazla kullanm zelliklerine sahiptir.

3.Tremolit Talk: Bazen sert talk olarak isimlendirilir. Deien yzde oranlarnda tremolit, antofillit, kalsit, dolomit, serpantin ve hakiki yumuak talktan oluan masif veya laminal kaya halindedir. % 6-10 arasnda deien CaO ierii ile karakteristiktir. 4.Kark Talk Cevherleri: Levhams talk, dolomit, kalsit, serpantin ve dier birok eser mineralden oluan ve yumuak talk olarak isimlendirilen gevrek, beyaz isti kayac iine alr. Talk-klorit karmndan oluan dk kalitede yataklar yaygndr.

TALKIN KULLANIM ALANLARI

Talk; seramikte, boya yapmnda, at kaplamasnda,
haarat ilac retiminde, kauuk ve kat sanayiinde, kozmetik ve farmakolojide, asfalt dolgu maddesi yapmnda, hayvan yemi ve gbre retiminde kullanlr.

Kullanm amacna gre, yumuakl, ya absorbsiyonu,

nem oran, erime noktas, zgl arl, s ve elektrik iletkenlii ve kimyasal analiz nemlidir.

Talkn kullanm alanlar, rengine, saflna ve dier

yapsal zelliklerine gre ok farkllk gsterir.

Uzun vadeli projeksiyonlarda

talkn elektronik ekipmanlar ve uzay aralarnn imalinde stratejik neminin artacan, zirai kimyasallardaki tketiminin de hzla ykseleceini gstermektedir.

lkemizde Talk Tketim Alanlar Lastik % 25 Seramik % 21 Tarm lalar % 17 Boya % 15 Pudra % 5 Dierleri (Dkm,plastik) % 17

Seramik Sanayiinde: Talkn s ile genleme

zelliinin ok az olmas nedeniyle banyo ve mutfak seramiklerinde ve elektrik sobalarnn plakalarnda kullanlmasn salamtr.

Seramik sanayiinde kullanlacak talkta fiziksel ve

kimyasal yap bakmndan homojenlik istenir.

Ayrca, tane irilii ve dalm ile piirme rengi de

nemlidir. Bileiminde manganez ve demir istenmeyen impuritelerdir. CaO %0.5, demir oksit %1.5 ve Al2O3 %4' ten fazla olmamaldr.

Elektroseramik ve srlamada kullanlan talk saf

magnezyum silikattr. Ayrca kloritsiz kompakt talk (steatit) kullanlabilir.

at Kaplamasnda: Bu i iin genellikle kalitesiz

talklar kullanlr. Bu yzden hammaddede beyazlk ve saflk aranmamaktadr.

Aranan zellikler tane boyu ve dalm ile ya

emme zelliidir.

 Boya Sanayiinde: Lif ve yaprak zelliine sahip talklar,

ya absorblama zelliinden dolay boya ve benzeri ya yapmnda kullanlmaktadr. Boya sanayiinde kullanlan talk tldnde son derece beyaz ve tenoru yksek olmal (%98.5). Ayrca 325 mesh' lik elekten geebilmelidir. Talk lifi boya tabakacklarnn birbirine ve yzeye kenetlenmesini salar. Ar boya materyallerinin kmesini nleyip, boyann daha homojen olmasn salar.

Haerelere Kar: Talk haere ldrc ila yapmnda

da kullanlmaktadr. laca toksit etki, istenen younluk ve az andrclk zelliklerini kazandrr.

Kauuk Sanayiinde: Talk, bir ok sentetik lastik, plastik

ve kauuk retiminde doldurucu olarak kullanlr. Maddeye siki bir doku kazandrr.

Kat Sanayiinde: Talk, yumuakl, tane boyu,

mrekkep emme zellii ve suda erime zellii nedeni ile kat sanayiinde rahata kullanlabilmektedir. Ancak kullanlacak talkn CaCO3 oran %2-5' ten fazla olamamal ve baka mineral iermemelidir.

Kozmetik ve Farmakolojide: Talkn istenilen tane

boyutunun elde edilmesi mmkn olduundan kimyasal safl ve kayganlndan dolay kozmetik rnleri ve ila retiminde kullanlmaktadr. Bu sanayiide kullanlan talkta aranan zellikler, ierdii lifsi ve sert minerallerin azl, arsenik ve demir miktarlarnn dk

DOLOMT

GR
Bileimi CaMg(CO3)2 olan
ve bir ift karbon bileii olan dolomitin, kalsitten ayr zellikte bir mineral olduu ilk kez Fransz Jeolog Dolomiev Sylusion tarafndan belirlenmitir. Dolomit, kiretalarndan CaO'in yerini ksmen veya tamamen MgO'in almas ile olumaktadr.

 Bnyedeki kalsit ve dolomit oranlarna gre baz aratrmaclar % 10'dan az kalsit, % 90'dan fazla dolomit; Dolomit % 10-50 kalsit, % 50-90 dolomit;Kalkerli dolomit % 50-90 kalsit, % 10-50 dolomit;Dolomitik kireta % 90-95 kalsit, % 5-10 dolomit; Mg'lu kireta % 95'den fazla kalsit, % 5'den az dolomit; Kireta
Karbonatl kayalar dolomit ieriklerine gre aadaki ekilde snflandrlrlar
tarafndan u ekilde snflandrlmaktadr;

Karbonatl kayalar dolomit ieriklerine gre aadaki ekilde snflandrlrlar % Kalsit ierii
100 90 50 10 0

Kireta Dolomiti Kalsitik k Dolomit Kireta

0 10 50 90

Dolomit

100

% Dolomit ierii

MNERALOJS

Dolomit romboedrik bir karbona mineralidir. Dolomit terimi hem mineral hem de kaya ad

olarak kullanlr. Ancak bazen terimin kaya ad olarak kullanldn vurgulamak iin DOLOTA (Dolostone) terimi kullanlr. Tabiatta ideal kristal yapsna sahip dolomit minerali ok ender olarak bulunur. Tabiattaki dolomit minerali u formlle tanmlanr. Ca (1+x)Mg(1-x)(CO3)2

Prensip olarak karbonatl kayalardan kireta ve dolomit, endstride kullanlan en nemli

kayalardr.

Kireta, ounlukla CaCO3 ieren Renkleri, bej-beyaz- krmz- gri zgl arl 2,85 gr/cm3 Sertlii 3,5-4
sedimanter bir kayatr. Dolomit ise CaCO3 ve MgCO3 ieren kayalardr.

OLUUMU

Ekonomik neme sahip ou karbonatl

kayalar, ksmen veya tamamen biyolojik olarak deniz suyundan veya s deniz ortamnda olumulardr. inde fosil bulunan bir kireta kesin olarak oluumunun biyolojik bir orijinden geldiini kantlar.

Oluumu ekildedir

CO2 Metasomatizma ile Kapal havuzlardaki aneorobik bakteriler

 retim yapan baz firmalar Bolu Akakoca Aslanta naat San. Tic. A.. Bursa Harmanck Kale Maden End. Ham. San. Tic. A.. Eskiehir Beylikova Sakarya Maden Sanayii el Merkez ami Madencilik A.. el Merkez Cami Madencilik A.. zmir Bornova Dere Maden naat Yap Malz.San. Tic. zmir Buca
Karabk Yenice Karabk Demir eliksan. Tic. A.. Kastamonu Krklareli Demirk
Cide Ereli Demir elik Fab. T.A.. y ami Madencilik A.. Kocaeli Gebze kon naat San Ltd. ti. Manisa Akhisar Doal Maden ve Tic Ltd. ti. Mula Bodrum Sem Mad.Paz.th. ve hr. San. Ltd. ti. Polat Maden ve San. Tic. A.. zmir Merkez Zeynel zimen

Mula Bodrum Sem Mad.Paz.th. ve hr. San. Ltd. ti.

KULLANIM ALANLARI

En ok kullanld sanayi demir-eliktir. Demir ve dier minerallerin ergitilmesinde CaO Yksek frn ve sinterlemede kullanlan
ie ve cam yapmnda kullanlan dolomitlerde
dolomitlerde % 18 MgO % 30 CaO olmas gereklidir. % 19 MgO % 34 CaO olmas gereklidir. ve MgO kayna olarak kullanlr.

Is ve ses izalasyonu iin kullanlan dolomitlerde

Dolomit, fiziksel ve kimyasal yapsna bal olarak endstride bir ok alanda kullanlr. Bunlarn en nemlileri aada Yol inaatlarnda ve beton yapmnda dolgu maddesi belirtilmitir. olarak.

Ziraat'te, gbre yapmnda dolgu maddesi olarak ve

toprak slahnda. Cam ve soda sanayiinde retimde. Boya sanayiinde dolgu maddesi olarak. Seramik sanayiinde. Kimya sanayiinde beyazlatc olarak. Suyun filtrasyonunda. Kimya sanayiinde Ferrosilikon imalinde. Refrakter tula ve harlarn retiminde. Demir-elik sanayiinde demir cevherinin

Dolomitin; ham dolomit, kalsine dolomit ve

Dnyada dolomit byk miktarlarda ve ok

Dnyada dolomit byk miktarlarda ve ok

yanmis dolomit olarak kullanim sekilleri vardir. degisik sektrlerde kullanilmasina ragmen Trkiyede retimin ok nemli blm sadece demir-elik ve cam sanayinde kullanilmaktadir. degisik sektrlerde kullanilmasina ragmen Trkiyede retimin ok nemli blm sadece demir-elik ve cam sanayinde kullanilmaktadir.

Trkiye'de seramik ve ini yapm, kkleri 8000 yl ncesine uzanan geleneksel bir sektrdr.
Anadoluda binlerce yldr var olan seramik, 1950li yllardan itibaren Trkiyede endstriyel anlamda retilmeye balanmtr.

TRKYEDE SERAMK VE SERAMK HAMMADDELER

Seramik karo retimi Anadoluya Seluklular tarafndan Orta Asyadan getirilmi ve Osmanllar dneminde znik ve Ktahya blgelerinde gelimitir.

Ancak ticari anlamda seramik retimi 1960larda

balamtr.

Kurulu kapasite miktarlar, rn kalitesi ve rn

eitlilii gibi faktrler gz nne alndnda, Trk seramik sanayi iinde en gelimi alt sektrler kaplama malzemeleri ve salk gereleri; retimin nispeten daha az olduu alt sektrler ise sofra ve ss eyalar ile teknik seramikler ve refrakter malzemeler sektrdr.

Trk seramik sanayi hammadde gereksiniminin

hemen hemen tmn yurtiinden

Trkiyede seramik sanayi hzl bir sekilde

gelismektedir. Bunun nedeni, lkemizde hammaddelerin rezerv ve kalite asndan yeterli olmas, ucuz isilik imkanlar ve piyasa talebinin byk olusu, bu sektr yatrmclar iin cazip hale getirmistir.

Seramik sektr insaat sektr ile paralel olarak

bymektedir.

lkemizdeki konut agnn ok fazla oldugu

dsnlrse bu sektre yatrm yapmann ne kadar cazip oldugu grlr.

Seramik sanayinin Eskiehir, Bilecik ve

Sgtte gelismesinin baslca sebepleri ise,

hammadde kaynaklarna olan yaknlg, ulasm asndan merkezi konumda is gc potansiyelinin ok olusu ve enerjinin kolay ulamasdr.
bulunmas,

Seramik retiminde temel ama:

Dnya standartlarna uygun iyi kalitede yer
ve duvar karosu retmektir.

Bugnk rekabet ortamnda retim

maliyetleri de optimum seviyelerde olmas gerekir.

Aksi halde ayakta durmalar mmkn

degildir..

Seramik hammadde reticilerinin retim

sonucunda baarl olmas iin:

Seramik reticileri iyi kalitede hammadde

kullanmal,

retim annda proses kontrolleri iyi olmal, retim ncesi ve sonras gerekli testler
ok iyi yaplmaldr

Seramik sektrnde genellikle kullanlan

Seramik kaplama malzemeleri, Seramik salk gereleri, Seramik sofra ve ss eyalar, Teknik seramikler, refrakter har ve tulalar
hammaddeler aadaki sektr dallarna tketilmektedir.

TRKYEDE SERAMK SEKTR

Kaplama Malzemeleri

1950'li yllardan itibaren gelien Trk seramik

kaplama malzemeleri sektr, 1980lerden sonra hzl bir geliim atana gemitir.

naat sektrndeki gelimelere paralel olarak,

zellikle 1990 ylndan sonra yaplan byk yatrm ata ile bugn Trk seramik kaplama malzemeleri retimi dnyada sz sahibi olmay baarmtr.

Kaplama malzemeleri alt sektrnde 28

firma bulunmaktadr.

Toplam kurulu kapasitenin % 80inden

fazlas be byk firmaya aittir. 1980 sonras kurulu kapasite 11 katna kmtr 2003 yl itibariyle retim miktar 2.6 milyon tondur.

Yurtii talebin yaklak % 99u yerli retimle

karlanmaktadr.

Sektrdeki en byk karo reticisi, Kale

Grubudur. Kale Grubu 62 milyon m kapasitesi ile dnyann tek at altnda entegre retim yapan en byk fabrikasdr.

Sektrn nde gelen firmalar olan anakkale

Seramik, Toprak, Ege ve Eczacba gruplar dnyann en byk reticileri arasnda yer almaktadr.

Kale Seramik, Toprak Seramik ve Ege

Seramik dnyadaki en byk 20 seramik firmas arasnda yer almaktadr.

Karo retimi yapan firmalarn tm ISO

9001 belgelidir. Firmalar ayn zamanda, ihracat yaptklar lkelerin standartlarna ilikin belgelere de sahiptir.

Trkiye 210 milyon m'yi aan retimi ile

dnyann yedinci, Avrupa'nn ise nc byk seramik kaplama malzemeleri reticisidir.

8 byk, 8 orta ve 8 kk lekli firmann

faaliyet gsterdii sektr, 2005 ylnda yaklak 90.2 milyon m ihracat gerekletirmitir.

retiminin % 40ndan fazlasn ihra eden

Trkiye, bugn dnya seramik kaplama malzemeleri ihracatnda talya, spanya, in ve Brezilyadan sonra beinci srada yer almaktadr.

Bugn Trk Seramik Sektrn zirveye tayan

en nemli etkenlerden biri, firmalarn teknolojiye srekli yatrm yapmalar ve yeniliklere kolay uyum gsteren yaplardr.

Trk seramik kaplama malzemeleri Sektr,

toplam kapasitesinin % 60nn 1990 ylndan sonra kurulmu olmas ve 1990 ylndan nce faaliyete geen firmalarn son 10 yl iinde teknoloji yatrmlarn yenilemi olmas nedeniyle teknolojik adan rakiplerine gre stn bir konumdadr.

Salk Gereleri

Trkiye Avrupadaki en byk salk gereleri

reticisidir. Sektrn toplam retim kapasitesi 15 milyon adettir.

Salk gereleri alt sektrnde orta ve byk

lekli olmak zere yaklak 17 firma bulunmaktadr.

Byk reticiler arasnda, Kale Seramik,

Eczacba Seramik, Serel Seramik, Toprak Seramik ve Ege Seramik ve Ktahya seramik

1980'li yllarn ikinci yarsndan sonra, 30'a yakn

kk lekli firma da retime balamtr.

Sektrdeki kapasitenin yaklak 90 byk

irkete aittir. Sektrn toplam retimi 2003 itibariyle yllk 142 bin tondur.

Seramik salk gereleri sektrnn retim

kapasitesi srekli artmasna karn, yurtii tketimin yeterli lde art gstermemesi nedeniyle retimin byk ksm ihracata ynlendirilmektedir. Seramik sektrnde en yksek ihracat/retim oran bu alt sektrdedir.

Sofra ve Ss Eyas

Sofra ve ss eyas alt sektrnde 7 civarnda

byk ve orta lekli firma bulunmaktadr. Ayrca, sektrde kapasiteleri 10 bin ton/yl civarnda olan, 250-300 civarnda kk lekli ve atlye dzeyinde retici de mevcuttur.

Byk ve orta lekli firmalar arasnda, Ktahya

Porselen, Gral Porselen (Heri), Porland Porselen, Gorbon, Edip ini, Altn ini ve Yldz ini saylabilir.

Teknik seramikler alt sektrnde 2 firma

mevcuttur. Alak ve yksek gerilim izolatr retiminde iki irket bulunmaktadr.

Teknik Seramikler

Elektriksel seramik retiminde yalnzca bir retici Bu sektrde retim kalite ve miktar olarak

mevcuttur. Ileri teknik seramikler sektr imdiye kadar mteebbislerin pek ilgisini ekmemitir.

gelimemi olup, yakn gelecekte de olumlu bir gelime beklenmemektedir.

Refrakter Malzemeler
Refrakter malzemeler alt sektrnde 14 retici firma
bulunmaktadr. retimi yaplan balca rnler, bazik ve almina silikat esasl, ekilli ve ekilsiz refrakter malzemelerdir.

Tketimde yaklak %70 pay alan rnler ekilli ve

ekilsiz bazik refrakterlerdir.

Refrakter malzemeler yksek scaklklarda her trl

erimi metal, cruf, asit vb. andrc maddelere dayankl, mekanik darbe ve srtnme etkilerine kar fiziksel ve kimyasal zelliini kaybetmeyen, yksek ergime scaklna sahip malzemelerdir.

Bu zellikleri nedeniyle, sanayide yksek

scakln gerekli olduu tm ilemlerde , ilemin yapld niteleri koruma ve yaltmn salama amacyla yaygn olarak kullanlmaktadr.

Yerli retim, tketimin yaklak %75'ini

karlamakta, bir miktar da ihra edilmektedir. Refrakter malzemeler % 80 orannda demir elik sanayisinde kullanlmakta ve elik retimi refrakter malzeme talebinin seviyesini belirlemektedir.

Seramik Kaplama Malzemelerinde Kapasite ve retim

Seramik kaplama malzemeleri sektrnde

%40i Bilecik-Eskiehir, %20si zmir-Aydn, %15i Ktahya-Uak, %25i anakkale blgesinde bulunmaktadr.
bugn balca 24 fabrika bulunmaktadr. Bu fabrikalarn blgelere gre dalmna baktmzda, seramik sektr kapasite-sinin

Trk Seramik reticilerinin kapasite

deerleri, dier lke firmalarnn ok zerindedir.

talya ve spanyada seramik kaplama

malzemesi retimi yapan firmalarn ortalama kapasitesi 2-3 milyon m iken, Trkiyede 10 milyon m dzeyindedir.

2004 ylnda Trk SKM sektr kapasitesi,

2003 ylna gre % 5,2 orannda art kaydederek 271,6 milyon mye,

2005 ylnda ise bir nceki yla gre % 7,8

orannda artarak 292,8 milyon mye ulamtr.

Kale Grubu 62 milyon m kapasitesi ile

dnyann tek at altnda entegre retim yapan en byk fabrikasdr.

Toprak, Ege, Graniser ve Eczacba 20

milyon m den daha byk kapasiteleri ile ilk beteki dier seramik kaplama malzemesi reten firmalardr

retici Ad anakkale Seramik Toprak Seramik Ege Seramik Graniser Seramik Eczacba Seramik Yurtbay Seramik Ktahya Seramik Tamsa Seramik St Seramik Hitit Seramik Seramiksan Ercan Seramik Termal Seramik Umpa Seramik Efes Seramik Akgn Seramik Yksel Seramik Uak Seramik Anatolia Seramik Seranit Seramik Bozyk Seramik Altn ini Seramik Pera Seramik stanbul Granist Toplam

Kapasite (milyon m2) 62,0 28,0 24,5 23,0 21,0 14,6 14,5 14,5 14,0 12,0 11,5 9,4 8,5 8,0 4,0 4,0 3,6 3,6 3,6 2,0 1,8 1,7 1,5 1,5 292,8

Tketim
Seramik karo ve fayans dier kaplama malzemelerine
gre daha salkl, kullanl, dayankl ve dekoratif olmas nedeniyle yaygn kullanm alanlarna sahiptir. Trkiye dnya genelinde seramik kaplama malzemeleri tketimi asndan 12inci sradadr.

Trkiyede seramik talebinin tamamna yakn blm

yurt ii retimle karlanmaktadr. Yksek gelir gruplarnn talepleri dorultusunda zellikle spanya ve talyadan lks tketime ynelik ithalat yaplmaktadr. Ancak, son yllarda inden yaplan ucuz ve kalitesiz rn ihracatnda da art gzlenmektedir.

Trkiyenin 1985 ylnda 16 milyon m

civarnda olan yurt ii tketim miktar 8 kattan fazla byyerek 2005 ylnda 135 milyon mye ulamtr. Trkiyenin SKM Yurt i Tketimi tabloda gsterilmitir.

Ylla r 199 1 199 2

Tketim (milyon m) 45 58 68 69 75 77

Deiim (%) -

29
17 1 9 3 44 -9 -1

199 3
199 4 199 5 199 6 199 7 199 8 199 9

111
101 100

hracat

Seramik sektr ihracat 2005 ylnda bir nceki

yla gre %7lik artla 683.5 milyon dolar olarak gereklemitir.

Toplam Seramik Mamulleri ihracat iinde

seramik kaplama malzemeleri ihracat 405.8 milyon dolarlk ihracat ile ilk srada yer alrken toplam sektr ihracat ierisinde %59.4lk paya sahiptir.

Bu rn grubunu, 179.6 milyon dolar ve

%26.2lik payla seramik salk gereleri izlemektedir. Sz konusu rnlerin seramik sektr ihracatndaki toplam pay ise %85.6dr.

Seramik sektr toplam ihracatnn %60n

kapsayan seramik kaplama malzemelerinde de en nemli ihra pazarmz AB lkeleri oluturmaktadr. 2005 yl ierisinde en fazla ihracat gerekletirilen lkeler srasyla ABD, ngiltere, Almanya, srail, Kanada, Fransa, ve Yunanistan olmutur.

SERAMK SEKTR HRACATI (Milyon $) Deii m (%) 21.9 2005 (OcakNisan) 11.8 2006 (OcakNisan) 11.6 Deii m (%) -1.9

2002

2003

2004

2005

REFRAKTER MALZEMELER SERAMK KAPLAMA MALZEMELER SERAMK SALIK GERELER SOFRA VE MUTFAK EYASI SERAMKTEN SS EYASI SERAMKTEN DER EYA TOPLAM

18.6

23.4

31.3

38.2

248.4

313.6

390.0

405.8

4.1

135.8

120.4

-11.4

95.5

122.5

162.0

179.6

10.9

60.1

56.8

-5.4

24.8

35.3

46.1

46.6

1.2

16.5

14.1

-14.8

2.7

2.5

1.7

1.8

9.5

0.8

0.8

7.4

3.9

6.6

9.6

11.4

19.4

4.5

3.1

-29.9

393.9

503.8

640.6

683.5

6.7

229.4

206.8

-9.9

thalat
Seramik sektr ithalat 2005 ylnda bir nceki yla gre
%52.7lik artla 233.9 milyon dolar olarak gereklemitir.

Toplam Seramik Mamulleri ihracat iinde refrakter

malzemeler ithalat 74.3 milyon dolarlk ithalat ile ilk srada yer alrken toplam sektr ithalat ierisinde %31.8lik paya sahiptir.

Bu rn grubunu 70.6 milyon dolar ithalat gereklemesi

ile sofra ve mutfak eyas izlemekte olup, 58.9 milyon dolar ve %25.2lik payla seramik kaplama malzemeleri nc srada yer almaktadr.

SERAMK SEKTR THALATI (Milyon $) Deii m (%) 12.0 2005 (OcakNisan) 19.9 2006 (OcakNisan) 28.4 Deii m (%) -1.9

2002

2003

2004

2005

REFRAKTER MALZEMELER SERAMK KAPLAMA MALZEMELER SERAMK SALIK GERELER SOFRA VE MUTFAK EYASI SERAMKTEN SS EYASI SERAMKTEN DER EYA TOPLAM

59.4

53.9

66.3

74.3

9.4

11.7

28.4

58.9

106.9

14.8

26.0

-11.4

1.0

1.8

3.1

3.7

20.8

1.3

1.9

-5.4

19.0

29.4

31.7

70.6

122.8

11.4

33.0

-14.8

5.2

7.1

10.4

9.3

-10.4

2.6

3.5

7.4

6.5 100.6

8.7 112.6

13.2 153.1

17.1 233.9

29.1 52.7

5.9 55.9

4.5 97.3

-29.9 -9.9

Trkiye, Avrupann en az seramik

kaplama malzemeleri ithal eden lkesi konumundadr. naat sektrnn seramik kaplama malzemeleri talebinin yaklak olarak %99u yurt ii retim ile karlanmaktadr.

Trkiyenin seramik kaplama malzemeleri

ithalatnda inden sonra en byk pay AB lkeleri almaktadr.