You are on page 1of 47

Blm 8 Bugnk Deer Analizi

Proje Nakit Aklarnn Tanmlanmas Projelerin n Elemesi Bugnk Deer Analizi Bugn Deer Analizinin Varyasyonlar Alternatif Projlerin Karlatrlmas

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

Banka Kredisi vs. Yatrm Projesi

Banka Kredisi
Kredi
Banka Geri deme Mteri

Yatrm Projesi
Firma

Yatrm

Proje
Kazan

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

rnek 8.1
XL Kimya Sanayi yeni bir bilgisayar proses kontrol sistemi kurmay planlamaktadr. retim tesisi kapasitesinin %40n (veya yllk 3500 iletme saati) sahibi olduu bir rn iin, geriye kalan kapasiteyi ise dier kimyasallar retmek iin kullanmaktadr. Sahibi olunan rnn yllk retim miktar 30 bin kg ve sat fiyat $15/kg dr. nerilen sistemin maliyeti $650 000 olup, sahibi olunan rnn kalitesini artracak ve rn fiyat $2 /kg kadar ykseltilebilecektir. Ayrca, yllk retim hacmi 4000 kg kadar artacaktr. Yeni sistem sayesinde alan saysnn bir vardiya kadar azalmas beklenmekte olup, $25/saat maliyet d salanacaktr. Yeni kontrol sisteminin yllk bakm maliyetinin $53,000 olmas ve sistemin faydal mrnn ise 8 yl olmas beklenmektedir. Sistemin mr sresi boyunca oluacak tahmini nakit ak hazrlaynz.
MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi Blm 8: Bugnk Deer Analizi

Proje Nakit Ak
Yl (n) Nakit Girileri (Gelirler) Nakit klar (Giderler) Net Nakit Ak

0 1
2 8

0 215,500
215,500 215,500

$650,000 53,000
53,000 53,000

-$650,000 162,500
162,500 162,500
Blm 8: Bugnk Deer Analizi

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Geri deme Sresi


Temel Soru: Balang yatrmn hangi hzda geri kazanabilirim? Yntem: Kmlatif nakit aklarn kullan. Eleme Kriteri: Eer bir projenin geri deme sresi istenen deere eit veya daha kk ise, proje daha detayl analiz iin dikkate alnr. Eksiklii: Parann zaman deerini dikkate almaz.
MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi Blm 8: Bugnk Deer Analizi

rnek 8.2
rnek 8.1deki nakit ak iin geri deme sresini hesaplaynz. Balang maliyeti = $650,000 Yllk net kazan = $162,500 Geri deme sresi = $650,000 / $ 162,500 Eer firmann politikas sadece 5 veya daha ksa geri demeli projeleri deerlendirmek ise, bu proje n elemeyi gemektedir.
MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi Blm 8: Bugnk Deer Analizi

rnek
Bir firma yeni bir bilgisayar sistemini $5,000 maliyet ile satn almak istemektedir. Sistemin ekonomik mr 5 yl olup, yllk bakm maliyeti $500 ve firmaya birinci yldan balayarak srasyla her yl $1500, $3000, $3000, $3500 ve $3500 kazan salyacaktr. Geri deme sresi iin maksimum 3 yl dnlyor ise, bilgisayar sistemi satn alnmal mdr?
MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi Blm 8: Bugnk Deer Analizi

zm
N
0 1 2 3 4 5

Nakit Ak -$5,000 $1,000 $2,500 $2,500 $3,000 $3,000

Km. Ak -$5,000 -$4,000 -$1,500 +$1,000 +$4,000 +$7,000

2. yln sonu = -1,500 3. Yln sonu = +1,000 Geri deme sresi N = 2 ve N = 3 Dorusal enterpolasyon: arasnda. Geri deme sresi = 2.6 yl 2.6<3 projeyi kabul et.
MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi Blm 8: Bugnk Deer Analizi

skontolu Geri deme Sresi


Parann zaman deerini dikkate alr. Basit ynteme benzer; ancak, iskontolu nakit aklar iin faiz oran kullanlr.

SORU: Bir nceki rnei %10 faiz oran ile yeniden analiz edersek, sonu nasl deiir?

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

skontolu Geri deme Sresi Hesab


Periyot 0 1 2 3 4 5 Nakit Ak -$5,000 1,000 2,500 2,500 3,000 3,000 Fon Maliyeti (%10)* 0 -$5,000(0.1)= -500 -$4,500(0.1)= -450 -$2,450(0.1)= -245 -$195(0.1)=-19.50 +$2,785.50(0.1)= +278.55 Kmlatif Nakit Ak -$5,000 -4,500 -2,450 -195 +2,785.50 +6,064.05

Geri deme sresi 3.07 > 3 yl Projeyi kabul etme!


MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi Blm 8: Bugnk Deer Analizi

10

Net Bugnk Deer Yntemi


Prensip: n = 0 noktasnda i faiz orann kullanarak net nakit akn hesapla. Karar Kural: Net fazla(surplus) pozitif ise projeyi kabul et. Giri 0 k
PW(i)giri

1 2 3 4 5 Net fazla 0
PW(i) > 0

PW(i)k
Blm 8: Bugnk Deer Analizi

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

11

rnek 8.5
Tiger Takm Makinalar firmas yeni bir makine almay dnmektedir. Balang yatrm $75,000 olup 3 yl iin nakit aklar yanda gsterilmitir. Yl Net nakit ak

0
1 2 3

-$75,000
24,400 27,340 55,760

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

12

rnek 8.5 - zm
giriler
$24,400
0 1

$27,340
2 3

$55,760

klar

$75,000
PW (15%) inflow $24,400( P / F ,15%,1) $27,340( P / F ,15%,2) $55,760( P / F ,15%,3) $78,553 PW (15%) outflow $75,000 PW (15%) $78,553 $75,000 $3,553 0, Accept
MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi Blm 8: Bugnk Deer Analizi

13

Farkl Faiz Oranlar in Bugnk Deer Analizi


i (%) PW(i) i(%) PW(i)

0 2 4 6 8 10 12 14 16 17.45* 18
*Baaba faiz oran
MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

$32,500 27,743 23,309 19,169 15,296 11,670 8,270 5,077 2,076 0 -751

20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

-$3,412 -5,924 -8,296 -10,539 -12,662 -14,673 -16,580 -18,360 -20,110 -21,745 -23,302
Blm 8: Bugnk Deer Analizi

14

Bugunk Deer Profili


40 Kabul Red

30
20 PW (i) (x1000$) 10 $3553 %17.45 Baaba faiz (kazan) oran

0
-10 -20

-30
0 5 10 15 20 25 30 35 40 i = MARR (%)

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

15

Gelecek Deer Yntemi


Verilen: Nakit aklar ve faiz oran stenen: Proje mr sonunda aklarn net deeri.

$24,400
0 1

$27,340
2 3

$55,760

$75,000

Proje mr
MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi Blm 8: Bugnk Deer Analizi

16

rnek 8.5 FW=?


FW (15%)inflow $24,400( F / P,15%,2) $27,340( F / P,15%,1) $55,760( F / P,15%,0) $119,470 FW (15%)outflow $75,000( F / P,15%,3) $114,066 FW (15%) $119,470 $114,066 $5,404 0, Accept

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

17

Proje Balance(Bakiye) Kavram


N Balang Bakiyesi 0 1 -$75,000 -$11,250 -$75,000 +$24,400 2 3

-$61,850
-$9,278

-$43,788
-$6,568

Faiz
deme

+$27,340

+$55,760

Proje Bakiyesi

-$75,000

-$61,850

-$43,788

+$5,404

Net gelecek deer, FW(15%)

PW(15%) = $5,404 (P/F, 15%, 3) = $3,553


MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi Blm 8: Bugnk Deer Analizi

18

rnek 8.7
Bir robot imalat firmas yeni bir tesise ihtiya duymaktadr. Yeni tesisin 2 yl iinde tamamlanmas ve retime hazr hale getirilmesi planlanmaktadr. Balang arsa gideri olarak $1.5 milyon gerekmektedir. Bina inaatnn toplam maliyeti $10 milyon olup, ilk yl inaat iin gerekli para $4 milyon, ikinci yl ise $6 milyondur. malat iin gerekli makine ve tehizat yatrm $13 milyon olup, 2. yln sonunda denecektir. Tesisin mr sonunda eldeki arsann vergi sonras piyasa deerinin $2 milyon, binann deerinin $3 milyon ve makine ve tehizatn ise $3 milyon olmas beklenmektedir. Projenin ilk nakit girilerinin 3. yln sonundan itibaren olmas planlanmaktadr. Tesisin 3. yldan itibaren nakit girilerinin yllar itibariyle srasyla $6, $8, $13, $18 $14 ve $8 milyon olmas tahmin edilmektedir. Projenin balangcndaki net deerini hesaplaynz. Yllk faiz orann %15 kabul ediniz.

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

19

zm
Yl Sonu

6 7

8 +2 +3 +3

Yatrm -1.5 Arazi Bina Donanm


Gelir Net nakit ak -1.5

-4

-6 -13 6 8 8 13

18 14 8 18 14 16

-4

-19

13

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

20

zm - devam
Faaliyete geme: Yl 2 1.5(F/P, %15, 2) - $4(F/P, %15, 1)-19 = -25.58 milyon FW(15%)= -25.58 + 6(P/F, 15%, 1) + 8 (P/F, 15%, 2) + 16 (F/P, 15%, 6) = $18.40 milyon FW>0 proje kabul edilebilir.

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

21

Sermaye Edeeri
(capitalized equivalent)
Prensip: Yllk geliri A olan bir projenin sonsuz mr sresi iin bugnk deeri

Denklem: CE(i) = A(P/A, i,


A

) = A/i

0
P = CE(i)

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

22

Problem
Eer bir kii her yl kendi adna $5,000 burs verilmesini istiyor ise, %7 faiz oran verildiinde balangta ne kadar ba yapmaldr?

CE(%7) = A / i = 5000 / 0.07 = $71,428.57

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

23

Problem
Bir yatrm projesi aadaki gibi tekrarl nakit giriine sahiptir. %10 faiz oran dikkate alndnda, bu projenin sermaye edeeri nedir?
$100
$80 $60 $40
0 1 2 3 4

$100

$20
5 6

$80 $60 $40 $20


7

$100 $80

.. .

yl

8 9 10 11

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

24

zm
Bir evrim iin edeer yllk nakit giriini hesaplayalm: A= 100 20 ( A/G, %10, 5) = 63.798 evrim srekli tekrarl olduu iin; CE (%10)= 63.798 / 0.10 = $ 637.98

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

25

Problem
Bir belediye ime suyu ihtiyacn karlamak iin iki alternatif zerinde almaktadr. Birinci alternatif ehire srekli su salayacak bir barajn ina edilmesidir. Barajn balang maliyetinin $8 milyon ve yllk iletim maliyetinin ise $25,000 olaca tahmin edilmektedir. Dier alternatif ise, farkl yerlerde kuyularn almasdr. Bu alternatifte, kuyu bana maliyeti $45,000 olan 10 adet kuyunun almas gerekmektedir. Bir kuyunn ortalama mr 5 yl olup, yllk iletim maliyeti $12,000/kuyu olmaktadr. Yllk faiz oran %15 kabul edildiinde, sermaye edeeri yntemiyle uygun alternatifi seiniz.
MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi Blm 8: Bugnk Deer Analizi

26

zm
CE (baraj)= 8,000,000 + 25,000 / 0.15 = $8,166,667 A (kuyu) = 450,000 (A/F, 15%, 5) +120,000 = $186,735 CE (kuyular) = 186,735 / 0.15 + 450,000 $450,000 $450,000 = $ 1,694,900 Ayn zamanda: 0 5 450,000 (A/P, 15%, 5) + 120,000 = 254,235 CE (kuyular) = 254,235 / 0.15 = $1,694,900 Daha az maliyetli olduu iin kuyu alternatifini se!

$450,000

10

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

27

rnek 7.9
$800,000 yatrm ile hidroelektrik santral kurma projesi G retme kapasitesi = 6 milyon kwsaat Vergilerden sonra yllk beklenen sat geliri = 120,000 Barajn mr = 50 yl Bu yatrm rasyonel bir yatrm mdr?

Balang yatrmn geri almak iin ka yl beklemelidir? Kar yapma olasl var mdr?

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

28

zm

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

29

Barajn Alndaki Net Deer


E deer toplam yatrm

V1 = $50K(F/P, 8%, 9) + $50K(F/P, 8%, 8) + . . . + $100K(F/P, 8%, 1) + $60K = - $1,101K E deer toplam gelir
V2 = $120(P/A, 8%, 50) = $1,468K E deer net tutar FW(8%) = V1 - V2 = $367K > 0, yi Yatrm
MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi Blm 8: Bugnk Deer Analizi

30

Sonsuz Proje mr Durumu


E deer toplam yatrm V1 = $50K(F/P, 8%, 9) + $50K(F/P, 8%, 8) + . . . + $100K(F/P, 8%, 1) + $60K = - $1,101K E deer toplam gelir N = sonsuz V2 = $120(P/A, 8%, ) = $120/0.08 = $1,500K

Net E deer FW(8%) = V1 - V2 = $399K > 0 Fark = $32,000


MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi Blm 8: Bugnk Deer Analizi

31

Problem 7.27 Kpr naat


naat maliyeti = $2,000,000 Yllk bakm maliyeti = $50,000 Yenileme yatrmlar = $500,000 her 15 ylda

Planlama ufku = sonsuz


Faiz oran = 5%

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

32

0 $50,000

15

30

45

60

$500,000

$500,000

$500,000

$500,000

$2,000,000

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

33

zm:
naat maliyeti P1 = $2,000,000 Bakm maliyetleri P2 = $50,000/0.05 = $1,000,000 Yenileme maliyetleri P3 = $500,000(P/F, 5%, 15) + $500,000(P/F, 5%, 30) + $500,000(P/F, 5%, 45) + $500,000(P/F, 5%, 60) . = {$500,000(A/F, 5%, 15)}/0.05 = $463,423 Toplam Bugnk Deer P = P1 + P2 + P3 = $3,463,423
MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi Blm 8: Bugnk Deer Analizi

34

P3 hesaplamann alternatif yolu


Yaklam: deme periyodu bana efektif faiz orann bul

15

30

45

60

$500,000 $500,000 $500,000 $500,000 15 yllk bir evrim iin efektif faiz oran i = (1 + 0.05)15 - 1 = 107.893% Sermaye edeeri P3 = $500,000/1.07893 = $463,423
MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi Blm 8: Bugnk Deer Analizi

35

Analiz Periyodu Yatrmn ekonomik etkilerinin incelenecei zamann uzunluu stenen Servis Periyodu Bir yatrmn veya makinann servisine ihtiya duyulan sre

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

36

Karlkl Ayrk Projeler


(Mutually Exclusive Projects)

Prensip: Projeler ayn zaman periyodu iin karlatrlmaldr. Temel kural: Eer istenen servis sresi verilmi ise, analiz periyodu servis sresi olmaldr.

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

37

Analiz Periyodunun Seimi

Durum 1

Analiz periyodu eittir project mr


Analiz periyodu kktr Proje mr Analiz periyodu daha uzun Proje mr
en uzun mrl proje

Durum 2

Sonlu

Analiz = stenen periyodu servis periyodu

Durum 3

stenen servis periyodu Projenin Tekrar Mmkn

Durum 4 Analiz periyodu = grupta

Analiz periyodu = proje mrlerinin en kk ortak kat

Sonsuz
Projenin Tekrar yok Analiz periyodu = proje mrlerinden biri

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

38

Durum 1: Analyiz Periyodu = Proje mrleri


Her bir proje iin bugnk deeri hesapla
$600 $450 0 $2,110

$2,075
$500 $1,400

$1,000

A
PW (10%) A = $283 PW (10%) B = $579

$4,000

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

39

Farkl yatrm seviyeleri gerektiren projelerin karlatrlmas. Kullanlmayan fonlar MARR ile deerlendirilsin.
$600 $450 $500 $2,110 $2,075 3,993 $1,400 $600 $450 $500 Proje B $1,000
Yatrmn bu ksm %10 faiz oran ile deerlendirilsin.

Proje A

$1,000

Deitirilen Proje A

$4,000

PW(10%)A = $283
$3,000

PW(10%)B = $579

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

40

Durum 2: Analiz Periyodu > Proje mrleri


stenen servis sresinin sonundaki hurda deerini(salvage value) tahmin et.
Her bir projenin istenen servis sresi zarfndaki Bugnk Deerini hesapla.

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

41

stenen servis sresi bireysel proje sresinden daha uzun olduunda farkl mrl projelerin karlatrlmas

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

42

Durum 3: Analiz Periyodu Proje mrnden Daha Ksa


stenen servis sresine eit veya aan yerine geen projeler hazrla. Her bir projenin Bugnk Deerini istenen servis sresi iin hesapla.

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

43

stenen servis sresi bireysel proje mrnden ksa olduunda, farkl mr sreli servis projelerinin karlatrlmas

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

44

Durum 4: Analiz Periyodu Belirli Deil


Proje Tekrarlanmas Mmkn Deil Ortak servis (gelir) periyodunu kullan.

Proje Tekrarlanmas Mmkn


Proje mrlerinin en kk ortak katn kullan.

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

45

Proje Tekrarlanmas Mmkn Deil

PW(15%)drill = $2,208,470

PW(15%)lease = $2,180,210

Hi Gelir Yok

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

46

Proje Tekrar Mmkn

PW(15%)A=-$53,657
Model A: 3 yl Model B: 4 yl LCM (3,4) = 12 yl PW(15%)B=-$48,534

MTY500 Mhendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Blm 8: Bugnk Deer Analizi

47

You might also like