Fibule kulture polja sa žarama u

Karpatskoj kotlini
Tipovi
Starija fazaFibula
KPŽ Mlađa faza kpž

Fibule u obliku Sedlaste fibule

violinskog gudala Harfaste fibule
Fibule s lukom od Naočalaste fibule
osmica Lučne fibule
Fibule raskucanog luka
Pozamenterijske fibule

Tipovi Fibula
Fibule u obliku violinskog gudala
F. Stare (1960.)
1) fibule sa žlijebastom
nožicom
a. luk je
paralelan s iglom, niska
nožica
b. luk s iglom
čini shemu trokuta, visoka
trokutasta nožica
2) fibule sa spiralnom
nožicom
a. luk je
paralelan s iglom
b. luk je ovalno
zasveden
c. luk uz petlju i
s glatkim,
neornamentiranim lukom i
žlijebastom nožicom (tip
Peschiera)
s ukrašenim lukom
(paralelne linije ili jelove
grančice) i žlijebastom
nožicom (tip Grossmugl)
s tordiranim lukom i
žlijebastom nožicom (tip
Mühlau)
s dugmastim
zadebljanjima na
ornamentiranom luku
sa spiralnom nožicom bez
osmica (tip Unter-Radl)
sa spiralnom nožicom i
Fibule u obliku violinskog gudala s glatkim,
neornamentiranim lukom i žlijebastom nožicom (tip
Peschiera)

Veliko Podcrkavlje – Slavonski

Nabrđe brod

Zlatar

Jarak I

Zemun
Mala Gruda
Fibule u obliku violinskog gudala s glatkim,
neornamentiranim lukom i žlijebastom nožicom (tip
Peschiera)
Datiranje: Br D/Ha
A1 i Ha A1, II. faza
Esztergo
Rasprostranjenost :
Crocelettes
m područje od JI
Švicarske do Krete

Sascoţi

Rateş
u
Cuzei
Fibule u obliku violinskog gudala s ukrašenim lukom
(paralelne linije ili jelove grančice) i žlijebastom nožicom (tip
Grossmugl)

Hrustovača

Staro Topolje

Poljanci I

Brodski
Varoš
Fibule u obliku violinskog gudala s ukrašenim lukom
(paralelne linije ili jelove grančice) i žlijebastom nožicom (tip
Grossmugl)

Nova Bingula
Mačkovac

Split

Bingula Divoš Gorjani

Salaš Noćajski
Fibule u obliku violinskog gudala s ukrašenim lukom
(paralelne linije ili jelove grančice) i žlijebastom nožicom (tip
Grossmugl)

Glasinac -
Taline

Uzveć
e

Konjuša
Vinča
Fibule u obliku violinskog gudala s ukrašenim lukom
(paralelne linije ili jelove grančice) i žlijebastom nožicom (tip
Grossmugl)
Korbovo

Štrpci

Moldova
Veche
Malence

Dedinka
Grossmugl
Fibule u obliku violinskog gudala s ukrašenim lukom
(paralelne linije ili jelove grančice) i žlijebastom nožicom (tip
Grossmugl)

Datiranje: Br
D/Ha A1

Rasprostranjeno
st:
Mađarska,
Slavonija, Srbija
-središte
rasprostranjenos
ti,
Srednja Italija,
Dalmacija
Fibule u obliku violinskog gudala s tordiranim lukom i
žlijebastom nožicom (tip Mühlau)

Poljanci
Brodski II
varoš

Dobova

Priča Podrute
c
Fibule u obliku violinskog gudala s tordiranim lukom i
žlijebastom nožicom (tip Mühlau)

Mala Vrbica Innsbruck-

Mühlau

“Srbija”
Ascon
a

Esztergom
“Tirol”
Innsbruck-Mühlau, grob 1
 Datiranje: Ha
 A1 (II. faza)
Fibule s
 paralelnim
lukom i iglom i
one trokutaste
sheme su
istovremene

Rasprostranjeno
st: Alpski
prostor i Caput
Adria: Austrija,

Ascona, grob
16
Innsbruck-Mühlau, grob
11
Fibule u obliku violinskog gudala s dugmastim zadebljanjima
na ormanentiranom luku

Brodski varoš Karlovac

Solin
Fibule u obliku violinskog gudala sa žlijebastom nožicom

Sve iz Međurječja se datiraju u II. Fazu (1230-1100.), Br D i Ha

A1
Hrustovača – rana Br D, I. Faza ?
Korbovo, Dobova – Ha A2
Dvije grupe – radionice:
a. Panonska (J. rub Panonske nizine, S. Bosna, desno od
Save, do Kupe i Krke) – vjerojatno na području Slavonskog
Broda: okrugli ili rombični presjek luka, koji je gladak, tordiran
ili ukrašen okomitim crtama i motivom jelovih grančica,
dugmasta zadebljanja. Nožica može biti žlijebasta ili spiralna.
b. Balkanska (S. Srbija, Glasinac): okrugli presjek luka,
koji je ukrašen snopovima paralelnih linija koji su razdvojeni
praznim poljima. Prevladava žlijebasta nožica. Neke fibule su
vrlo velikih dimenzija.
Centar za proizvodnju fibula tordiranog luka s visokom
žlijebastom nožicom (trokutaste sheme) bio je u S. Tirolu i JI
Švicarskoj (Ha A1)
Fibule u obliku violinskog gudala sa spiralnom nožicom bez
osmica (tip Unter-Radl, Podumci)

Novi
Banovci
Podumci
Vršac-
Majdan
Zemun

Dobova
Fibule u obliku violinskog gudala sa spiralnom nožicom bez
osmica (tip Unter-Radl)

Unter-Radl

Gemeinlebar
n
Langmannersdorf
Fibule u obliku violinskog gudala sa spiralnom nožicom bez
osmica (tip Cernant, Unter-radl)

Cernan
t Cucerdea

L’uborča
Ghirişu
Roman

Švabenice
Fibule u obliku violinskog gudala sa spiralnom nožicom bez
osmica
Fibule u obliku violinskog gudala sa spiralnom nožicom sa
osmicama (tip Vösendorf)

Topličica
I Bingula-
Divoš

Borja
š

Poljanci I

Markovac
-Grunjac
Fibule u obliku violinskog gudala sa spiralnom nožicom sa
osmicama

Gemeinlebar
n
Vösendorf

Petrovice Velem
Rasprostranjenost fibula u obliku violinskog gudala
Fibule u obliku violinskog gudala sa spiralnom nožicom

Datiranje: Ha Br D/Ha A1 i Ha A1, oba tipa

Velem – Ha B1 (Rohod-Szentes)
Rasprostranjenost: tip Unter-Radl: Austrija, Moravska, J.
Slovačka, Z. Mađarska, Transilvanija, Slavonija, Srijem,
Gornja Italija
tip Unešić (Podumci): Dalmacija, Gornja Italija, Z.
Mađarska, J. Slovačka
- Baierdorf-Velatice, Čaka i Lužička kultura: kvadratni
presjek luka
tip Vösendorf: Slavonija, Srijem, Z. Mađarska, Donja
Austrija, Moravska
U Međurječju se proizvode u istim radionicama kao i fibule
sa žlijebastom nožicom, ali su mnogo češće u panonskoj
radionici
Funkcija: dijelovi nošnje – sigurno muške (Čaka,
Moszolnok), a možda i ženske
Fibule s lukom od prepleta osmica (tip Čaka)

Pričac

Čaka, grob 2

Dedinka, grob
4
Žiar nad
Tallya
Hronom
Fibule s lukom od prepleta osmica (tip Čaka)

Bučovice
Moraviča
ny

Bitov

Kleinstettelsdorf
Fibule s lukom od prepleta osmica (tip Čaka)
Fibule s lukom od prepleta osmica (tip Čaka)

Datiranje: Br D – Ha B1, najviše u Ha A1

Rasprostranjenost: SI i Z Mađarska, JZ
Slovačka, Donja Austrija, Moravska,
Srednja Češka, Šleska, Srednja
Njemačka, Slavonija, Transilvanija,
Bavarska, Saska, S Italija
Funkcija: dijelovi muške nošnje (Čaka,
Zabenstedt)
Fibule raskucanog luka
Jednodijelne i dvodijelne
Müller-Karpe – dvije skupine prema načinu izrade, veličini
i ukrasu: 1. tip Rošice – Češka i Transdanubija.
Horizontalni ukrasi na sredini luka.
2. ukrašene motivima pješčanog sata – I. Mađarska
Međurječje – jednodijelne fibule, osim možda fibula iz
Podruta i Novih Banovaca
Ovalan luk i ukras uz rub tipičan za naše područje, te za
dvodijelne fibule tipa Spindlerfeld i male jednodijelne fibule
rajnsko-mozelske grupe
u Srednjoj Europi su mnogo češće nego kod nas
Sprockhoff – fibule s malim spiralam i velikim lukom Ha
A1, poslije se luk smanjuje, a spirale povećavaju, u Ha B1
je mali luk, velike spirale, a ukrasi su geometrijski i
javljaju se bukli
Jednodijelne fibule raskucanog luka bez osmica (tip
Kreuznach ili orlea)

Poljanci I
Split Nin

Krčedin

Bad
Kreuznach
Petrovac
Jednodijelne fibule raskucanog luka bez osmica (tip
Kreuznach ili orlea)

Drslavice

Bad
Kreuznach

Illmitz

Salaš
Brod kod Noćajski
Bitole
Jednodijelne fibule raskucanog luka s osmicama (tip
Röschitz-Sanislau)

Otok
-Privlaka Pričac

Poljanci I
Brodski
Varoš

Špiča
k
Jednodijelne fibule raskucanog luka s osmicama

Vinč Novi
a Bečej

Prievizda-Hradac
Novi
Brno-
Banovci
Obrany
Dvodijelne Fibule raskucanog luka

Drslavic
e

Podrute Novi
Banovci

Bohdalice (tip
Bohdalice)

Uioara de Sus
(tip
Fibule raskucanog luka

Datiranje: Ha A1-B1
Kod nas: samo II. Faza
Jednodijelne i dvodijelne su
istovremene!
Rasprostranjenost: S. Hrvatska 2
radonice (kao i za fibule u obliku
Skalska Nova Ves violinskog gudala): Posavina (Slavonski
Brod) i SZ Hrvatska
Srijem, Moravska, Transilvanija, najviše
u Mađarskoj i Slovačkoj
Tip Röschitz: od gornjeg i srednjeg
Potisja do Slovačke, Z. Mađarske,
Donje Austrije i Srednje Češke
Dvodijelne: Porajnje, Brandenburg,
Funkcija: dijelovi Westpommern, Donja Austrija,
ženske nošnje (Brod Gradišće, Moravska, Z. Slovačka,
Transilvanija, Češka
kod Bitole, Nin)
Rasprostranjenost fibula raskucanog luka
Pozamenterijakse fibule

Brodski
Varoš

Veliko Sviloš
Nabrđe
Pozamenterijske fibule (tip A)

Orade
a
Sinpetru-
German
Pozamenterijske Fibule (Tip a)

Sečanj

Velem
Pozamenterijske fibule (tip A)
Pozamenterijske Fibule

Mačkova
c

Sviloš

Suseni
Pozamenterijske fibule (Tip C)

Badacsonytom
ay

Stupava

Opava-Katerinky,
tip B
Pozamenterijske fibule (Tip c)
Sedlaste fibule

Kalakača

Velika Gorica, grob II/1910

Plešivec
Podoli
Sedlaste fibule

Datiranje: mlađa faza

kpž, odnosno od Ha B
(fibula iz Velike Gorice
sa datira u Ha B1)
Rasprostranjenost: S.
Moravska, Slovenija,
Donja Austrija, SZ
Hrvatska, Ukrajina
Tipovi: Maria Rast ili
Ruše i Bükkszentlaszlo
(u S. Mađarskoj i J. Velika Gorica, grob II/1910
Slovačkoj)
Funkcija:Velika Gorica –
muški grob, slovenska
groblja – nosile su se u
paru
1. Velika Gorica; 2. Kalakača;
3. Pobrežje; 4. Ruše; 5.
Bükkszentlaszlo; 6.
Bükkaranyos;7. Hadersdorf; 8.
Levice; 9. Domaniky; 10.
Počuvadlo; 11. Plešivec; 12.
Klentnice; 13. Horni Vestonice;
14. Podoli; 15. Brno-Obrany
Harfaste fibule

Stillfried, tip Hadersdorf

Velika Gorica, grob 3/1916

Statzendorf, tip Roggendorf
Harfaste fibule

Datiranje: mlađa kpž, Ha B i kasnije (Ha

C i D)
Rasprostranjenost: Češka, Poljska,
Mađarska, Austrija, Slovačka
Funkcija: dijelovi ženske (ponekad i
muške nošnje), nosile su se uglavnom
pojedinačno na lijevom ili desnom
ramenu
1. Velika Gorica; 2. Linz; 3.
Roggendorf; 4. Statzendorf; 5.
Hadersdorf; 6. Maiersch; 7. Bad-
Fischau; 8. Klingenbach; 9. Jois; 10.
Bratislava; 11. Budmerice; 12.
Stillfried; 13. Pobedim; 14. Nove
Mesto nad Vahom; 15. Plešivec; 16.
Velke Hosteradky; 17. Brno-Obrany;
18. Pavlov; 19. Prag; 20. Swiba
Velika Gorica, grob 3/1916
Naočalaste fibule – jednodijelne s osmicama (tip
Haslau-regelsbrunn)

Velika Gorica Vukovar – Lijeva Bara

Dalj Dobova
Naočalaste fibule – jednodijelne s osmicama (tip Haslau-
regelsbrunn)

Matijevići

Šarengrad - Bašćine
Naočalaste fibule – jednodijelne s osmicama (tip Haslau-
regelsbrunn)

Otišić Jivova

Hallstatt
Fibule tipa Haslau-
Regelsbrunn:

Datiranje: u Međurječju –
male u IV. Fazu, velike u V.
U Srednjem Podunavlju
javljaju se već u horizontu
Gyermely.

Rasprostranjenost: Z.
Balkan, Italija i Sr. Europa:
Grčka, Švicarska, Austrija,
J. Njemačka, Rumunjska,
Bugarska, Moravska,
Poljska, Mađarska,
Slovačka, Srbija,
Makedonija, Slovenija,
Hrvatska
Naočalaste fibule – višedijelne s tutulima

Šarengrad-Bašćine
Naočalaste fibule – višedijelne s tutulima

Balta Verde

Nin
Višedijelne naočalaste fibule
s osmicom i tutulima

Datiranje: Ha C i D (fibule iz
Šarengrada se datiraju u Ha
C)
Naočalaste fibule iz nekropole hallstatt

320 grobova s 598 naočalastih fibula

55% paljevinskih, 45 % kosturnih grobova
120 grobova ima jednu, 152 dvije, 25 tri, 10 četiri,
4 pet i po jedan 6,7 i 8 naočalastih fibula
28 grobova s jednom naočalastom fibulom ima i
fibule nekog drugog tipa
Ako su pojedinačne uglavnom su se nosile na
lijevoj strani (prsa ili rame)
najčešće se nose u paru
stavljaju se u grobove i kao grobni prilozi
U ženskim i muškim grobovima, bez obzira na dob
i status pokojnika
Lučne fibule
Jednopetljaste: starije (od Ha A2/B1)
a. fibule s liburnskog i japodskog teritorija –
mala polukružna ili poluelipsasta nožica i
ornamentirani luk okruglog presjeka
b. fibule s glasinačkog područja –
trokutasta nožica, često ornamentirana, luk je
između dugmastih zadebljanja često
poligonalan
Nastale su iz fibula u obliku violinskog gudala s
dugmetima, koje su specifične za kpž SZ
Hrvatske
Dvopetljaste: mlađe, od Ha C
- dijele se prema obliku nožice (trokutasta,
u obliku pješćanog sata, u obliku štita) i luka
Lučne jednopetljaste fibule

Gajina pećina

Vranjic
Lučne jednopetljaste fibule

Dalmacija
Dalmacija, liburnska fibula

Drnava
Jednopetljaste lučne fibule

Datiranje: najstarija je fibula iz Lukavca

(BIH) iz Ha A2 ili B1, u Dalmaciji se
pojavljuju od 11. st., fibula iz Gajine
pećine datira se u V. fazu
Rasprostranjenost: Z Balkan, Albanija,
Makedonija, Italija, Grčka, Anatolija,
Švicarska
Funkcija: dio nošnje (u ženskim i
muškim grobovima), nosile su se
Lučne dvopetljaste fibule s glatkim lukom

Dalj Vukovar – Lijeva Bara, grob 65

Orlova Čuka

Vukovar-Lijeva Bara, grob 210 Ostrovu Mare

Lučne dvopetljaste fibule s narabrenim lukom

Dalj

Balta Verde
Vajuga-Pesak
Lučne dvopetljaste fibule s uglatim čvorovima na luku

Vukovar–Lijeva Bara

Dalj
Lučne dvopetljaste fibule s okruglim čvorovima na luku

Turdaş
Vukovar-Lijeva Bara

Novi Banovci
Lučne dvopetljaste fibule s okruglim čvorovima na luku

Vinkovci

Vukovar-Lijeva Bara, grob 269

Srijemska Mitrovica
Lučne dvopetljaste fibule s tordiranim lukom

Sotin

Stapari

Borovo

Dalj Jasov
Dvopetljaste Lučne fibule

Datiranje: sve iz
Međurječja u Ha C,
možda se pojavljuju
već od Ha B3 (Ruše i
Vukovar, grob 210),
traju i u željeznom
dobu (do 6. ili 5. st. pr.
Kr.)
Rasprostranjenost:
Dalj, lučna fibula s Balkan (pojedini
nožicom u obliku štita primjerci iz Slovačke,
Moravske, Švicarske i
Mađarske)
Funkcija: dijelovi
nošnje (ženske i