Theater-Film-Media Theorie 1

Minor Film & Theater Yasco Horsman Film & Literatuurwetenscap

Opzet Cursus
12 Responsiecolleges; 4 docenten (Eric de Bruyn, Pepita Hesselberth, Yasco Horsman, Peter Verstraten). Film & Theater in relatie tot andere kunstvormen en media (Fotografie, Schilderkunst, Architectuur, Televisie, Radio, Nieuwe Media, etc.). Tentamen; Cursusmateriaal op Blackboard. Aanwezigheidsplicht.

Media-ecologie
Media functioneren in een mediaomgeving, i.e. een media-ecologie. Media hergebruiken (her-medieren) inhoud, verhaalmotieven, iconografische tradities etc. van andere media; leunen op elkaars conventie. (Voorbeeld: Strips, Games, etc.) Adaptatie / appropriatie / hergebruik.

Intermedialiteit
Multimedialiteit: Combinatie van verschillende media binnen een mediaproduct (b.v. website) Transmedialiteit: overdracht van inhoud van het ene medium naar het andere. Intermedialiteit: wisselwerking / relaties tussen verschillende media.

Mediumspecificiteit
Traditionele vraag is: wat is de essentie van cinema of van theater; hoe onderscheidt het zich van andere media; wat is er uniek aan.

Lessing, Laocoon (1766)

Analyseert het verschil tussen literatuur en schilderkunst en zet zich af tegen het idee dat het zusterkunsten zijn. Visuele en Verbale kunsten zijn, volgens Lessing, fundamenteel verschillend Visuele Kunsten zijn ruimtelijk en Verbale kunsten zijn temporeel Lessing is normatief: Kunsten moeten zich niet op elkaars terrein begeven. Ze moeten zich concentreren op hun essentie. Dus: in de literatuur: geen ekphrasis; schilderkunst moet zich richten op het pregnante moment.

Clement Greenberg, Towards a Newer Laocoon (1940)

Kunst moet een reflectie worden op, en onderzoek doen naar mediumspecifieke eigenschappen. Schilderkunst moet gaan over schilderkunst, en literatuur over literariteit. Greenberg is tegen de vermenging van de kunsten. Hybride kunstvormen (strips, advertenties) vindt hij kitsch.

Rothko

Mallarme

Cinema en Theater?
n Probleem (binnen Greenbergs opvattingen): Cinema en Theater zijn van nature hybride. Ze combineren verschillende tekensystemen; richten zich op een combinatie van verschillende zintuigen; ontlenen motieven aan verschillende tradities; Zijn Cinema en theater noodzakelijk Kitsch? Wat is de essentie van theater, of de essentie van Cinema?

De essentie van Cinema 1: de avantgarde van de jaren 20.

Een onderzoek naar de materialiteit van film (Leger, Rietman, Man Ray, Eggeling), d.w.z. film wordt gezien als spel van licht. Viktor Eggeling Leger, Ballet Mecanique Cinema wordt hierdoor een vorm van bewegende schilderkunst. Of Symphonie van Beeld, of Mechanisch Ballet.

De essentie van Cinema 2: Eisenstein (1898-1948) vs Bazin (1918-1958)

Eisenstein: De essentie van cinema ligt in montage. Cinema als dialectische (i.e. filosofische) kunstvorm. Bazin: De essentie van cinema is te vinden in het fotografische beeld. Film is een realistische kunstvorm. Bazin waardeert de long take, deep focus, wide angles, etc.

De essentie van theater 1: Bertolt Brecht

Theatermakers moeten de theatrale middelen zichtbaar maken voor het publiek; Theater wordt daardoor meta-theater een reflectie op theater zelf. Brecht benadrukt het samengestelde karakter van theater. Een stuk moet geen eenheid zijn (gesammtkunstwerk), maar een montage van ongelijksoortige elementen).

De essentie van Theater 2: Artaud, Brook, Grotowski

De essentie van theater is te vinden in het live contact tussen publiek en performers. Theater moet wreed (Artaud), Arm (Grotowski) of Levend (Living Theatre) zijn. Stuks ontstaan uit improvisatie; acteursgeleide workshops ontstaan. Performance Art ontstaat in de jaren zestig. [In cinema & theater ontstaan twee avantgarde circuits: films & performances die in galeries opgevoerd & vertoond worden; en experimenteel werk in traditionele cinemas en theaterzalen.]

Jaren 60: opkomst pop art / counterculture

Een underground / bohemia ontstaat die zichzelf niet ziet als avant-garde (i.e. als voorhoede), maar zichzelf begrijpt in oppositie tot de traditie van High Art. Raakt geinteresseerd in alles wat Greenberg als Kitsch ziet. Interesse in mediumspecificiteit / zuiverheid maakt plaats voor interesse in intermedialiteit.

Opkomst Media Theorie 1: Harold Innis (1894-1952)

Empire and Communications (1950) : Mediatechnologie (schrift) heeft een structurererende impact op de organisatie van samenlevingen. Niet de inhoud, maar de materiele vorm van de drager is hierbij van belang. De introductie van papier leidde tot een revolutionaire omwenteling in het oude Egypte.

Media zijn space-binding (schrift) of time-binding (inscripties in steen).

Innis, Bias of Communication

Media that emphasize time are those that are durable in character, such as parchment, clay or stone. The heavy materieals are suited to the development of architecture and sculpture. Media that emphasize space are apt to be less durable and light in character, such as papyrus and paper. The latter are suited to wide areas in aministration and trade.

Media Theorie 2: Marshall McLuhan

Marshall McLuhan, The Gutenberg Galaxy: the Making of Typographic Man (1962):de uitvinding van de boekdrukkunst leidde tot nationalisme, individualisme, rationalisme, vervreemding, etc, omdat het een logica van lineariteit, uniformiteit en sequentialiteit introduceerde. De uitvinding van de boekdrukkunst is belangrijker dan de inhoud van welk gedrukt boek ook. Marshall McLuhan, Understanding Media: the Extensions of Man (1964): we zijn door TV en Radio nu in het electronische tijdperk gekomen. Hierdoor leven we in een secundair oraal tijdperk.

McLuhan, The Gutenberg Galaxy

But certainly the electro-magnetic discoveries have recreated the simultaneous field in all human affairs so that the human family now exists under conditions of a global village. We live in a single constricted space resonant with tribal drums. (36)

McLuhan: Remediation
Een nieuw medium hermedieert een ouder medium, d.w.z. het neemt een ouder medium als zijn inhoud. (De inhoud van TV was Radio, van Radio was Theater, etc), maar het effect verandert vanwege deze hermediatie. (Na McLuhan): de computer als meta-medium: als medium dat inhoud van elk vorig medium kan vertalen / transcoderen in data. De inhoud van de computer bestaat uit oude media.

Bolter and Grusin, Remediation

Nieuwe Digitale Media Hermedieren oude analoge media. Maar dit was altijd al het geval: Media vervangen en reproduceren telkens andere media, of leveren commentaar op elkaar. De essentie van nieuwe media is te vinden in de manier waarop het oudere media hermedieert.

Cinema verlaat de bioscoop

1) Film is content geworden, en kan gezien worden op talloze apparaten (mobiel, laptop, etc) 2) Films worden met andere cultuur producten bekeken (double screening 3) Filmteksten zijn niet meer begrensd (sequals, spin-offs, re-boots).

Henry Jenkins, Convergence Culture: Where Old and New Media Collide (2006)
Convergence Culture betekent dat 1) Inhoud wordt verspreid via verschillende kanalen en platforms. 2) In een gedecentraliseerde (genetwerkte) media ruimte is het onderscheid consument en producent vervaagd (web 2.0) (De opkomst van de prosumer. De opkomst van transmedia storytelling waarbij het verhaal verteld wordt over meerdere media (Star Wars, Marvell Universe, etc.)

Cosplay / L.A.R.P.

Convergence Culture, ctd.

Er bestaan twee tendenzen in de opkomst van convergence culture : 1)Een top-down tendens: Media Conglomeraten raken geintegreerd (Time Warner, etc). 2)Een bottom up tendens: Web 2.0. heeft fan fiction, mash-ups, remixes etc mogelijk gemaakt. Dit is de opkomst van participatory culture. Het gevolg van beiden is dat teksten niet meer autonoom, i.e. begrensd zijn. Ze blijven onaf.

Mash Up: Nobody Here

http://www.youtube.com/watch?v=RFunvF0mDw

Machinima / The Sims

http://www.youtube.com/user/lReMi07l#g/ u,

Theater wordt intermediaal

http://www.youtube.com/watch?v=k6VJiFl1L 5A (Hans van Maanen) Theatermakers gaan media integreren in hun optredens, de focus op liveness wordt minder belangrijk. Theater begeeft zich buiten de schouwburg (site-specific theatre) Theater gaat film of TV hermedieren.

Flashmob! The Opera

http://vimeo.com/17445558 flashmob

Jerry Springer, The Opera

http://www.youtube.co m/watch?v=62WLqrS 2rik&feature=related

Veenfabriek, Bang
http://www.veenfabriek.nl/nl/veenfabriekproducties/bang.html?layout=blog

Dogtroep
http://www.youtube.com/watch?v=w3Y7Pd PkOFQ dogtroep

Douglas Gordon, 24 hrs psycho

http://www.youtube.com/watch?v=I1jkoMf Pa40 Cinema belandt in het museum / expanded cinema ontstaat: multi-screen installaties.

Douglas Gordon, Zidane the Movie

http://www.youtube.com/watch?v=e1Uwdd oQii0

Isaac Julien, ten thousand waves

http://www.youtube.com/watch?v=h4lnqrN Xyrs

Isaac Julien, True North

Isaac Julien, True North

Dus:
In de kunst, cultuur, technologie, popcultuur, entertainment industrie etc is de aandacht verschoven van mediumspecificiteit naar intermedialiteit, naar convergentie tussen cultuur- producten, hermediatie, transcoderingen etc. Deze cursus probeert recht aan deze situatie te doen door te bestuderen hoe theater en cinema altijd al intermediaal zijn geweest, en te kijken naar theoretische teksten die op deze situatie hebben gereflecteerd.