You are on page 1of 70

GENTICA IV

SISTEMA IMUNOLGICO ALELOS MLTIPLOS DETERMINAO E GENTICA DOS GRUPOS SANGUNEOS


JOSE AMARAL/2012

SISTEMA IMUNOLGICO

Funo do sistema imunolgico


Sistema de defesa interno que nos protege do ataque

de patgenos (microrganismos produtores de doena) diversos. O sistema imunolgico ou imune (imunitrio) combate qualquer substncia, clula ou tecido estranhos (rejeio a transplante). As substncias que desencadeiam respostas do sistema imune so os antgenos.

Linhas de Combate do Sistema Imune


RESPOSTA INESPECFICA (IMUNIDADE INATA) RESPOSTA ESPECFICA (IMUNIDADE ADQUIRIDA)

Primeira linha de combate


Barreiras Naturais
1- Pele e mucosas 2- Secrees 3- Flora natural 4- Peristaltismo

Segunda linha de combate


Inflamao
1- Clulas fagocitrias 2- Substncias antimicrobianas 3- Complemento 4- Altas temperaturas

Terceira linha de combate

1- Anticorpos 2- Resposta imune celular

Imunidade Inata e Adquirida

Clulas do Sistema imune


Macrfagos: Clulas fagocitrias que se movimentam

pelo corpo, ingerindo clulas mortas, microrganismos, restos de tecidos, etc. (quando esto no sangue so chamadas de moncitos, um tipo de leuccito). importante na imunidade inata e na adquirida.

Clulas do Sistema imune


Linfcitos: So os soldados do sistema imune.

- Linfcitos B: produzem anticorpos especficos contra antgenos especficos (principalmente protenas de vrus, bactrias, tecidos estranhos, etc);

- Linfcitos T: 1. Linfcitos T matador (CD8): reconhecem e matam clulas infectadas por vrus. Atacam clulas estranhas pessoa. 2. Linfcitos T auxiliadores (CD4): Recebem informaes dos macrfagos e estimulam a ao dos linfcitos B e dos linfcitos T matadores. So os linfcitos atacados pelo vrus da AIDS.

rgos do sistema imunitrio


rgos Imunitrios primrios: Origem e maturao

Medula ssea: Local de produo dos linfcitos T e B e das demais clulas sanguneas. 2. Timo: Local de maturao dos linfcitos T. 3. Os linfcitos B maturam na prpria medula ssea.
1.

rgos imunitrios secundrios


LINFONODOS: Gnglios pertencentes ao sistema

linftico por onde circularo os linfcitos. Nesta passagem os linfcitos podem detectar os invasores trazidos pela linfa. Quando ocorre esta deteco tais clulas especificas comeam a se multiplicar (so as populares nguas). Outros rgos imunitrios secundrios: bao, adenoides (amdalas), bao, apndice, etc.

O sistema imune em ao

Dualidade do sistema imunolgico


Imunidade humoral (mediada por anticorpos). Clulas B : Produo de anticorpos. Proteo contra bactrias, vrus, toxinas. Imunidade celular Clulas T Age contra organismos ou tecidos estranhos Regula a ativao e proliferao de outras clulas, inclusive macrfagos. Efetiva contra patgenos intracelulares (vrus, bactrias) ou protozorios, fungos e vermes. Reao tecido transplantado.

Imunidade humoral (mediada por anticorpos)

Anticorpos e Resposta Imune Humoral


Linfcitos B produzem anticorpos especficos (receptores secretados)

Seleo e ativao de linfcitos B


Linfcito B

Amadurecem na medula

Clulas B Memria

Plasmcitos Produz anticorpos Combate infeco

Orgos linfides

Clulas B efetoras Encontro com antgenos circulantes e reao a partir das Ig de superfcie (receptores)

Clula B ativada (especificidade nica)

Resposta imunolgica por anticorpos


Princpio da Vacinao

RESPOSTA IMUNOLGICA
Primria primeiro contato com o antgeno;

baixa produo de anticorpos; Gera memria imunolgica. Secundria segundo contato com o antgeno; alta produo de anticorpos A gerao de memria imunolgica importantssima no processo de vacinao.
Vacinao: utiliza 2-3 doses para aumentar a produo de anticorpos.

Como so feitas as vacinas?

IMUNIDADE CELULAR

Imunidade mediada por clulas


Anticorpos no tm acesso a micrbios que vivem e

dividem dentro de clulas infectadas.

Imunidade celular baseia-se na atividade de certos

linfcitos especializados, principalmente clulas T. Participao de citocinas Mediadores qumicos secretados que regulam outras clulas do sistema imunolgico (comunicao celular). Interleucinas so citocinas de comunicao entre glbulos brancos.

Seleo e ativao de linfcitos T


Clulas T

Amadurecem no Timo

Clulas T Memria

Clulas T Combate infeco

Orgos linfides

Clulas T efetoras Encontro com antgenos e reao a partir dos TCR de superfcie

Clula T ativada (especificidade nica)

Papel central dos Macrfagos (apresentao de antgenos)


Depois de fagocitar um

microrganismo invasor, os macrfagos apresentam amostras de seus antgenos aos linfcitos T auxiliares. Estes, por sua vez, alertam outros tipos de linfcitos, que combatem os invasores.

Tipos de Respostas Imunes Adquiridas

DEFESAS ESPECFICAS DO HOSPEDEIRO

Imunidade Ativa e Passiva


Imunidade ativa: conferida pela resposta do hospedeiro a um antgeno. Imunidade passiva: conferida pela transferncia adotiva de anticorpos ou linfcitos T especficos para determinado antgeno.

ALELOS MULTIPLOS

Numa populao, podem existir mais de dois genes Relacionados com uma mesma caracterstica? -Indivduos diplides sempre apresentam dois alelos de cada gene, um proveniente do pai e outro proveniente da me. -Para algumas caractersticas podem existir trs ou mais alelos diferentes na POPULAO. -Neste caso, falamos de ALELOS MLTIPLOS.

Tambm conhecido como polialelia, polialelismo ou herana poliallica.


Herana determinada por 3 ou mais genes alelos que condicionam um s carter, obedecendo os padres mendelianos (diferentes aspectos da mesma caracterstica biolgica). Cada indivduo tem, no gentipo, apenas dois alelos, um de origem paterna e outro de origem materna. Novos alelos surgem por mutaes que provocam alteraes na protena original. Ex: cor da pelagem de coelhos e Sistema Sanguneo ABO.

ALELOS MLTIPLOS : Um exemplo

Cor da pelagem Em coelhos

A= Chincila B= Aguti C= himalaia D= albina

Alelos mltiplos
Cor da pelagem em coelhos (4 alelos) - C selvagem (aguti). - cch chinchila. - ch himalaia. - ca albino. cch _

ch _

C_

C > cch > ch > ca

caca

ALELOS MLTIPLOS : Um exemplo


Fentipo Aguti Gentipos CC, Ccch, Cch, Cca cchcch , cchch , cchca ch ch , ch ca caca

Cor da pelagem Em coelhos

Chinchila Himalaia albina

Existe uma hierarquia de dominncia entre os alelos

EXERCCIO 1
Qual a prole de um coelho selvagem heterozigoto para himalaia com uma fmea chinchila heterozigota para albina? a) selvagem 50% - chinchila 25% - albino 25% b) selvagem, chinchila, himalaia e albino - 25% cada c) selvagem 50% - chinchila 25% - himalaia 25% d) selvagem 25% - chinchila 50% - himalaia 25% e) Nenhum dos itens correto

Fentipo Aguti Chinchila Himalaia albina

Gentipos CC, Ccch, Cch, Cc cchcch , cchch , cchc ch ch , ch c cc

Grupos Sangneos
Determinado por protenas presentes no plasma ou nas hemcias. Conhecimento importante nas transfuses, medicina legal, etc. Transfuses baseadas nas relaes antgeno/anticorpo. - A herana obedece os padres mendelianos: Sistema ABO Polialelia e co-dominncia. Sistema Rh Monoibridismo com dominncia. Sistema MN Monoibridismo e co-dominncia.

DETERMINAO DOS GRUPOS SANGUINEOS NA ESPCIE HUMANA: SISTEMA ABO


HISTRICO
Incio do sec. XX Landsteiner verifica a incompatibilidade sangunea entre as pessoas. Quando havia a mistura de sangue poderia ocorrer a aglutinao. 1902 Landsteiner consegue classificar o sangue humano em quatro tipos: A, B, AB e O. A incompatibilidade estava relacionada a uma reao imunolgica entre substncias do plasma e substncias presentes na membrana das hemcias.

Hemcias - superfcie externa encontram-se glicoprotenas denominadas de antgenos ou aglutinognios. Induzem a uma reao de defesa ao serem introduzidas em um organismo. podem ser do tipo A ou B. Plasma lquido do sangue. Nele encontra-se os anticorpos de defesa de natureza protica. So denominados de anticorpos naturais (ou aglutininas) pois ocorrem normalmente sem que haja imunizao anterior*.

Conhecer os fentipos com seus antgenos e aglutininas fundamental em transfuses. A incompatibilidade entre doador e receptor pode levar morte.

Reao de aglutinao - aderncia das hemcias formando verdadeiros grumos. Hemcias do doador se aglutinam na circulao do receptor destruindo capilares, o que poderia ocasionar o bito do receptor.

GRUPOS SANGUINEOS NA ESPCIE HUMANA

Sangue centrifugado

Plasma ou soro: Rico em anticorpos (aglutininas) Sedimento com hemcias: contm os antgenos (aglutinognios)

SISTEMA ABO: FENTIPOS

Aglutinognios e Aglutininas

REAES DE AGLUTINAO ENVOLVENDO ANTGENOS DO SISTEMA ABO

Transfuso no sistema ABO


Grupo sanguneo da pessoa A B Recebe de AeO BeO Doa para A e AB B e AB

AB
O
Grupo Sangneo

A,B, AB e O
O
Aglutinognio (antgeno) nas hemcias A

AB
A,B, AB e O
Aglutinina (anticorpo) no plasma Anti-B

B AB O

B AeB -

Anti-A Anti-A e Anti-B

Transfuso no sistema ABO

Exerccio 2
1) (MED. ITAJUB) Num banco de sangue foram selecionados os

seguintes doadores: grupo AB - 5; grupo A - 8; grupo B - 3; grupo O - 12. O primeiro pedido de doao partiu de um hospital que tinha dois pacientes nas seguintes condies: Paciente I: possui ambos os tipos de aglutininas no plasma. Paciente II: possui apenas um tipo de antgeno nas hemceas e aglutinina b no plasma. Quantos doadores estavam disponveis para os pacientes I e II, respectivamente? a) 5 e 11 b) 12 e 12 c) 8 e 3 d) 12 e 20 e) 28 e 11

GENTICA DO SISTEMA ABO


RELAO ENTRE FENTIPO E GENTIPO NO SISTEMA ABO

FENTIPOS
Grupo A

GENTIPOS
IAIA ou IAi

Grupo B
Grupo AB

IBIB ou IBi
IAIB

Grupo O

ii

RELAO ENTRE FENTIPO E GENTIPO NO SISTEMA ABO

FENTIPOS
Grupo A

GENTIPOS
IAIA ou IAi

Grupo B
Grupo AB

IBIB ou IBi
IAIB

Grupo O

ii

A gentica do sistema ABO envolve: dominncia, codominncia e alelos mltiplos. Por qu?

Exerccio 3

Exerccio 4

Grupos sanguneos: Sistema Rh


Trata-se de outro sistema de tipagem sangunea, baseado

na presena ou ausncia de uma outra protena na membrana da hemcia: O FATOR Rh. Tratando-se de outra protena, evidentemente, esto envolvidos outros genes. Neste caso, os genes so R e r, com dominncia, seguindo o modelo mendeliano de 1 Lei. Indivduos RR ou Rr produzem o fator, sendo, portanto, Rh+. No produzem anticorpos anti-Rh. Indivduos rr, no produzem o fator, sendo, portanto, Rh-. Produziro anticorpos anti-Rh, se sensibilizados.

Fator Rh Protena encontrada nas hemcias que pode agir como antgeno se for inserida em indivduos que no a possuam.

Rh+ indivduos que possuem a protena.


Rh- indivduos que no possuem a protena.
Fentipos Rh+
Rh-

Gentipos RR ou Rr
rr

Gentica do sistema Rh

Anti-Rh ----

Rh+ e Rh-

Rh-

Rh+

Rh+ e Rh-

Observao importante:
Os anticorpos anti-Rh no existem naturalmente no

plasma das pessoas Rh negativas (Anticorpos imunes). Somente so produzidos em decorrncia de uma sensibilizao anterior.

Exemplo: rompimento de vasos sanguneos da placenta, podendo ocorrer a passagem de sangue do filho (Rh+) para a circulao da me (Rh-). A me comear a produzir anti Rh.

ERITROBLASTOSE FETAL OU DHRN

DHRN - Doena hemoltica do recm nascido - Eritroblastose Fetal


Condio: pai Rh+, me Rh- e filho Rh+. 1) Me Rh- sensibilizada (exposta ao fator Rh por uma transfuso ou primeira gestao de filho Rh +) 2) Me comea a produzir anti Rh 3) Em uma segunda gestao de filho Rh +, os anti Rh produzidos passaro atravs da placenta atingindo o sangue da criana Rh+. Ocorrer a destruio das hemcias do feto (ictercia, anemia hemoltica, insuficincia heptica, hepatoesplenomegalia e liberao de eritroblastos).

Condies: Me: Rh-; Pai: Rh+; Criana: Rh+

Tratamento Inoculao de imunoglobulina humana anti Rh. (aps o parto)

Procedimento aps o parto: administrao de injeo intravenosa com anticorpos anti-Rh que provocaro a destruio das hemcias fetais presentes na circulao sangnea materna.

Exerccio
(UFPA) Uma mulher recebeu uma transfuso sangnea. Seu primeiro filho nasce com eritroblastose fetal. Classifique, quanto ao grupo sangneo Rh , a mulher, seu marido, a criana e o sangue que a mulher recebeu na transfuso: a) Rh-, Rh+, Rh-, Rhb) Rh-, Rh+, Rh+, Rh+ c) Rh-, Rh+, Rh-, Rh+ d) Rh-, Rh-, Rh+, Rhe) Rh+, Rh-, Rh-, Rh+

Sistema MN
Dois antgenos nas hemcias: antgeno M e antgeno N (alelos

codominantes) Grupo (Fentipo) M N MN

Genes LM LN LM e L N

Gentipos L M LM L N LN LMLN

no muito importante para transfuses de sangue (sensibilizao praticamente nula) com produo muito baixa de anticorpos. Porm pode ser importante na excluso de paternidade.

Exerccio
(Mack) Um indivduo do tipo sanguneo O, Rh-, filho

de pais tipo A, Rh+, pretende se casar com uma jovem do tipo sanguneo A, Rh-, filha de pai de tipo sanguineo O, Rh- e me AB, Rh+ . Qual a probabilidade de o casal ter filhos com o mesmo fentipo do pai?

Exerccio
(Unicamp-SP) Um homem (I) do grupo sanguneo A e

Rh positivo casado com uma mulher (II) do grupo sanguneo B e Rh positivo. Sabe-se que o pai desse homem e a me dessa mulher pertencem ao grupo sanguneo O e so Rh negativo. Qual a probabilidade de o casal I X II ter um descendente:

a)pertencente ao grupo O e Rh negativo b)pertencente ao grupo AB e Rh positivo

Exerccio
(UFC-CE) Leia o texto a seguir. Estudante descobre no ser filha dos pais em aula de gentica
Uma aula sobre gentica tumultuou a vida de uma famlia que vive em Campo Grande, Mato Grosso do Sul. Uma estudante descobriu que no poderia ser filha natural dos pais. Miriam Anderson cresceu acreditando que Holmes e Elisa eram os seus pais. Na adolescncia, durante uma aula de gentica, ela entendeu que o tipo sanguneo dos pais era incompatvel com o dela. Jornal Hoje Rede Globo, 29/09/08. Considerando que o tipo sanguneo de Miriam seja O, Rh, assinale a alternativa que apresenta o provvel tipo sanguneo do casal que confirmaria o drama descrito na reportagem, ou seja, que Holmes e Elisa no poderiam ter gerado Miriam. a) Pai: AB, Rh+ e me: O, Rh. b) Pai: A, Rh+ e me: B, Rh+. c) Pai: B, Rhe me: B, Rh. d) Pai: O, Rhe me: A, Rh+. e) Pai: B, Rh+ e me: A, Rh+

Exerccio
Dois casais afirmam que determinada criana achada pela policia seu filho desaparecido. Os resultados dos testes para os grupos sanguneos foram os seguintes: Criana: O, MN, Rh Casal 1: Mulher: O, MN, Rh Homem: AB, M, Rh+

Casal 2: Mulher: A, N, Rh+ Homem: B, M, Rh+

Explique como esses resultados excluem ou no a possibilidade de a criana ser o filho desaparecido do casal 1 ou do casal 2.

You might also like