Professional Documents
Culture Documents
vermek, Gnmz risk ynetim anlaynn en nemli elerinden biri olan risk deerlendirme konusunda katlmclar bilgilendirmek, Risk, tehlike bu ders ile ilgili kavramlarn renilmesini salamak, Geerli ve uygulanmakta olan risk analiz metotlar hakknda bilgiler vermek, Bu metotlarn zellikleri ve uygulanabilirlik alanlar ile ilgili kyaslamalar yapmaktr.
HEDEF
Derslerde verilen bilgiler ve yaplacak bir uygulama ile katlmclarn eitim programn bitirdiklerinde, sertifika snfna uygun bir sektrde risk deerlendirme almasn baar ile yapacak bilgi donanmna sahip olmalarn salamaktr.
KAVRAMLAR
Risk Deerlendirmesi tanm olarak mevzuatmza yeni girmi olmakla birlikte ierii ve kullanlan metotlar 1930 lu yllardan beri kullanlmakta olan metotlardr. Tehlike: Bir maddenin, ekipmann zarar, hasar veya yaralanma oluturabilme potansiyeli (tehlikeli durum,tehlikeli etken, risk faktrleri..).
KAVRAMLAR
Tehlikeli durum: kiinin bir tehlikeye maruz kalmas Tehlikeli olay: Hasar meydana getirecek koullar, hareketler (harekete geirici etmen) Risk: Belirli bir tehlikeli olayn meydana gelme olasl ile bu olayn sonularnn ortaya kard zarar, hasar veya yaralanmann iddetinin bileimi,
Bir tank iinde kaynak yapan alann yangna maruz kalmas ya da kaynak gazlarndan zehirlenmesi
Elektrik Enerjisi zolasyonu yetersiz ya da hatal elektrikli bir i ekipmann kullanan alann elektrik okuna kaplmas Elle tama Ar ykleri elle tayan alann, kas-iskelet sistemi hastalklarna yakalanmas
Srekli olarak yksek seviyede grltl ilerde alanlarn kalc iitme kaybna uramas Not: Yksek ses iddeti dzeyi 85 dB(A)nn zerindedir.
Koruyucusu olmayan bir oksi-yanc gaz sistemi ile alan iinin kazaya uramas
RSK ANALZ
Salkl ve gvenli alma sistemlerinin temelinde sz konusu alma sisteminde bulunan tehlikelerin srekli olarak belirlenmesi yatmaktadr. Eylem plan balamnda bu ilk basamak analiz basama olarak adlandrlmaktadr. Bu admda herhangi bir deerlendirme yaplmamaktadr, yani belirlenen tehlikeler dorultusunda herhangi bir adm atlmasnn gerekli olup olmadna veya riskleri nlemek ya da en aza indirebilmek iin herhangi bir tedbire gerek olup olmadna ilikin sorulara cevap verilmez.
RSK YNETM
nsan hayat ve evre gvenlii ile ilgili risklerin deerlendirilmesi ve kontrol edilmesine ynelik olarak politikalarn, bilginin ve kaynaklarn sistematik olarak uygulanmasdr.
RSK KONTROL NOKTASI:Riskleri azaltmak zere belirli aksiyonlarn Tanmlar proseste bir nokta (retim ilevlerinde bir adm) yrtlecei, verilen veya tm prosesler iin daha geni anlam olan bir adma denilir. ILO Ynetim Kurulu 244. toplantsnda alnan kararlara ilikin hazrlanan raporda: RSK: Belli bir dnemde veya koullar altnda istenmeyen olayn ortaya kma olasl RSK YNETM: Bir organizasyon ierisindeki i gvenlii nlemlerini iyiletirme ve srdrmeyi baaracak tm giriimlere denilir.
BS8800 standardnda ise riskin byklnn tahmin edilmesini ve riskin kabul edilebilir olup, olmadnn tanmlanmas srecidir.
Risk Deerlendirmesi: teki tehlikelerden ortaya kan salk ve gvenlik risklerini deerlendiren bir prosestir.
RSK DEERLENDRMES
Risk analizi aadaki sorulara cevap vermelidir. 1. Tehlikeler nelerdir. ? 2. Potansiyel etki ve sonular nelerdir ve bunlar kabul edilebilir mi. ? 3. Bu etki ve sonularn meydana gelme olaslklar nelerdir. ? 4. Riskin kabul edilebilir durumunun devam ettirilebilmesi iin kontrol lmleri nelerdir. ?
3.
4. 5.
Operasyonun; halk, evre ve alanlar asndan gvenlik ve salklarnn hangi dzeyde salandnn ispatlanr biimde kantlanmas, Gvenlik ihtiyalarna uygunluunun dorulanmas Herhangi bir hata olutuunda bu durumun mal, can ve evreye olan etkilerinin belirlenmi olmas, Bu hatalarn nasl deerlendirileceinin belirlenmesi, Gerekiyorsa bu hatalarn nasl kontrol altna alnacann da tespiti
Kanserojen ve Mutajen maddelere maruziyet riski bulunan ilerde alanlarn bu maddelere maruziyet ekli, miktar ve maruziyet sresinin belirlenmesi iin risk deerlendirmesi yapmakla, yerinde tehlikeli kimyasal madde bulunup bulunmadn tespit etmek, bulunuyorsa risk deerlendirmesi yapmakla,
Asbest tozuna maruziyet riski bulunan almalarda asbestin tr ve fiziksel zellikleri ile alanlarn maruziyet durumunu dikkate alarak risk deerlendirmesi yapmakla. ykmldr.
Bizim grmz yeni SG anlayna uygun olarak, katlmn n plana alnd bir takm tarafndan yaplmasdr.
ALIANLAR
VERENLER
DEVLET
Katlm hakk, Haberdar olma, Sorumluluklarn belirlenmesi, Kaytlara ulaabilme, Btn alanlar kapsama, Kurallarn nceden belirlenmesi Proaktif yaklamSrekli geliim, Acil Durum Hazrl
Tehlike ve risklerini nceden grebilme Uluslararas saygnlk ve geerlilik Proaktif yaklamla acil durumlar iin her an hazrlkl olma stenmeyen durumlarn nlenmesi ile kayplarn azaltlmas Sorumluluklarn ve grevlerin belirlenmesi ve paylam Gvenli teknoloji seimi ile gvenli alma ortam temini
Taraflarn Katlm le Ykn Azalmas Denetim Kolayl Srekli Gelime Uluslararas SG Ynetim Sistemine Hazrlk Dzenli Veri Aknn Salanmas alma Barna Katk Kayplarn Azalmas Risk Kltrnde Gelime
Soru
-Risk Deerlendirmesinin alanlar bakmndan yararlar aadakilerden hangisi deildir.
A. Katlm hakk, sorumluluklarn belirlenmesi,
B. Kaytlara ulaabilme, Btn alanlar kapsama, C. Kurallarn nceden belirlenmesi Proaktif yaklam-
SORU
Risk Deerlendirmesinin iverenler bakmndan yarar aadakilerden hangisidir.
a)Proaktif yaklamla acil durumlar iin her an hazrlkl olma b)Srekli Gelime c)Uluslararas SG Ynetim Sistemine Hazrlk d)Dzenli Veri Aknn Salanmas
3. Aama
2. RSKLERN ANALZ
3.RSKLERN DEERLENDRLMES LETM VE DANIMA 4. KONTROL LMLERNN BELRLENMES ZLEME VE GZDEN GERMEi
RSK YNETM
RSK ANALZ
TEHLKELERN TANIMLANMASI
RSKLERN TAHMN
RSK DEERLENDRMES
RSKLERN DERECELENDRLMES
NLEMLER
ZLEME
25
RSK YNETM
SORU
Aadakilerden hangisi risk deerlendirme prosesi aamalarndan saylmaz. A. Tehlikelerin belirlenmesi, B. Risklerin analizi, C. Risklerin deerlendirilmesi, D. Risklerin olan hali ile kabul edilmesi.
TEHLKELERN TANIMLANMASI
Tehlike tanmlama aamas, risk ynetiminin en nemli admdr. Sistemde veya iletmedeki potansiyel zarar ve hasar yaratabilecek etmenlerin objektif olarak analiz edilmesidir. letmede; hasara, kazalar, meslek hastalklarna, lme ve dier kayplara yol aabilecek tm istenmeyen olaylar tanmlanr. Katlm esas alnarak risk deerlendirme takm oluturularak bu tehlikeler deerlendirilir ve listelenir.
SORU
Tehlike tanmlanmas ile aadakilerden hangisi yanltr. A. Tehlike tanmlama aamas, risk ynetiminin en nemli admdr ve dier aamalardan farkldr. B. Sistemde veya iletmedeki potansiyel zarar ve hasar yaratabilecek etmenlerin objektif olarak analiz edilmesidir. C. letmede; hasara, kazalar, meslek hastalklarna, lme ve dier kayplara yol aabilecek tm istenmeyen olaylar tanmlanmasdr. D. Mevzuatla belirlenmi hususlarn tamamlanm olup olmadna baklmasdr.
Kurulua ait tipik tehlike riskleri, benzer kurulularda olmu kaza ve olaylar, Elektrik kullanm Kuruluun, tesisleri, prosesleri hakknda bilgiler, Saha planlar, Radyasyon kaynaklar, Yangn Proses akm emalar, Makine ekipman v.b bilgileri, Toksikoloji ve dier salk ve gvenlik bilgileri, MSDS Yntemler, grevler, nceleme raporlar, Profesyonel destek, uzmanlk, Salk riskleri taramasdr.
Soru
Tehlike belirlemede hangi hususlara baklmaz.
A. Kurulua ait tipik tehlike riskleri, benzer kurulularda
olmu kaza ve olaylar, B. Elektrik kullanm C. Kuruluun, tesisleri, prosesleri hakknda bilgiler,
Titreim
Grlt
skelet sistemi
itme sistemi, tansiyon
Asitler ve bazlarla temas veya buharlarna maruz kalma nert tozlar, fibrojenik tozlar, toksik tozlar, kanserojenik tozlar, allerjik tozlar
Topraklamann kontrolnn yaplmamas Ypranm veya hatal ekilde onarlm el aletleri Elektrie yetkisiz kiilerin mdahalesi Kiisel koruyucu kullanmama
dzensiz ve dank iyeri tertibi Taklma, dme, cisimler arasnda skma- yaralanma, lm
Tehlike kaynaklar ve oluturduklar Tehlike Kaynaklar Oluturduu riskler risklerYntem ve lemler 5. Tehlikeli
alanlara SG eitimi verilmemesi Elektrik kesilmeden tesisatta onarm, alr durumdaki makinede onarm Scak alma izni sistemi uygulanmadan alma e uygun olmayan kimselerin altrlmas zel ilerde alanlarn zel olarak mesleki ve SG eitimlerinin olmamas SG bilincinin eksiklii, ar cesaret, kurallar umursamama Makinann faal duruma gemesi, izole kaaklar Dili ve kay kasnak sistemine kaplma, Risklere kar alnm tedbirlerden emin olamama, Bilgi yetersizlii, yanl ilemler, in gerektirdii zel bilgi eksiklii, yanl davran ve ilemler
yeri zemini
arpma, dme
Normal zamanlarda ve acil durumlarda iyerinin tahliyesinde glkler Dar alanda alma, makinalarla temas, s etkisine maruz kalma Boluktan dme, lm ve yaralanma Malzemelerin kesici etkilerine maruz kalma, i veriminde dklk Yetersiz hijyen, temizlik kurallarna uymada glkler
SORU
Aada tehlike ve rnei verilmitir. Hangi tehlike ve kayna yanltr. A. Fiziksel tehlike- grlt, B. Kimyasal tehlike- toksik gazlar, ergimi metal dumanlar, C. Mekanik tehlikeler-alr durumdaki makinede onarm, D. yeri ortam tehlikeleri- korkuluksuz merdiven
Kalan riskin deerlendirmesi yaplarak gerekirse yeni nlemler planlanr. Kabul edilmelidir ki, risk deerlendirmesi subjektif bir deerlendirmedir.
3- Mhendislik Kontrolleri:
1- Risklerin Eliminasyonu
Risk kontrol nlemleri tartlarak ortaya kma ihtimalinin nlenmesi, azaltlmas veya hasarn potansiyel iddet derecesinin azaltlmas yada tehlikenin ortadan kaldrlmas ile ilgili maliyet analizleri yaplr.
Yukarda belirtilen risklerin kontrol nlemleri hiyerarisindeki ncelikler takip edilerek kontrol lmleri yerine konulur.
zlemevegzdengeirme
YER HEKM
EPDEMYOLOJ TOKSKOLOJ SALIK KODLADI
KSEL ZELLKLER SINIR DEERLER SALIK MUAYENELER Testler, tahliller
TEHLKENN TANIMLANMASI RSKLERN ANALZ RSKN DEERLENDRLMES (DozYant etkisi) Kontrol nlemlerinin belirlenmesi Kontrol nlemlerinin yerine getirilmesi
Tehlike Derecesi
Kk-Hi Yaralanma Yok TNA nemli-Ayakta Medikal Tedavi TNA Ciddi-Uzun Sreli Kayb TNA En BykByk Sakatlk veya lm DKKAT
TNA
TNA
DKKAT
TNA
DKKAT
TETKTE
DKKAT
TETKTE
ALARM
TETKTE
ALARM
ALARM
KALTATF YNTEMLER
NEMSZ HAFF MEYDANA GELME OLASILII Bir kazann meydana gelmesi iin faktrlerin anormal kombinasyonu gereklidir. Bir kazann meydana gelmesi iin faktrlerin az grlen bir kombinasyonu gerekir. Ek Faktrler olutuunda olabilir. Olaca kesin fakat bir ek faktr kazaya sebep olabilir. Bir kazann olmas neredeyse nlenemez
DK
DK DK
DK DK
DK DK DK ORTA
Kalitatif metot
Hafi f
Ci ddi ok yksek
Yaralanma Olasl
Yksek Orta Dk ok dk
- Riskin Tahmini
Ciddi
ok ciddi
N TEHLKE ANALZ
DDET MKANSIZ HTMAL DII HTMAL PEK AZ ARA SIRA OLAN MUHTEM EL SIK SIK TEKRARL ANAN 1A
1E
1D
1C
1B
2E
2D
2C
2B
2A
3F 4F
3E 4E
3D 4D
3C 4D
3C 4D
3A 4A
1 Kabul edilemez
2 gzden geirilmeli
3 kabul edilebilir
Tanmlar
Tehlike ciddiyeti yeniden tanmlanarak, risk deer matriksi, kaza
ve yaralanmann riskini analiz ettii gibi salk, retim ve evresel riski de analiz edilebilir. Bu tanma rnekler: nemsiz: nemsiz yaralanma veya salk sorunlar, iten uzaklama yok. Ekipmana veya evreye zarar vermeden nemsiz fonksiyon ve retim kayb, Hafif: lk yardm gerektiren minr yaralanma veya baars, halsizlik, sersemlik ve hafif kantlar, minr tamir gerektiren alet hasar, retim kayb veya evreye yaylm. nemli: Akut dermatit, akne veya astm veya iten zaman kaybna sebep olabilecek olay, geni bir tamir gerektiren lokalize ekipman hasar, belirgin fonksiyon, retim kayb veya tazminat denmesine sebep olacak nemli kirlilik.
Tanmlar
Yksek:
Bir lm veya ciddi yaralanma, zehirlenme, allerji, veya tehlikeli hastalk ierir. retimin durmasna veya belirgin retim kaybna neden olabilecek ekipman hasar, nemli tazminat denmesine sebep olabilecek ksa dnem lokalize ciddi kirlenme. ok Yksek: Bir ok lm, akcier hastalklar, kalc sakatlk ve lm, ok yksek tazminat denmesine sebep olabilecek uzun sreli majr kirlenme.
Tanmlar
Dk Risk: Kabul edilebilir, fakat grevi riski daha fazla
analiz takmyla grldkten sonra, stlenilebilir. Uygun olduunda, grev tehlikeler azaltlacak ekilde yeniden tanmlanmal veya ie balamadan risk drlmelidir
Yksek Risk: Grev stlenilmemeli. Yeniden tanmlanmal
veya riski drmek iin daha fazla kontrol lm yerletirilmeli. e balamadan nce kontroller uygunluk iin yeniden analiz edilmeli.
deerler kullansa da, sonular kalitatif yapdadr ve nceki rneklere benzemektedir. Baz insanlar kaliltatif yaklamda daha kolay alrlar. Aada iki yar kantitatif rnek verilmitir. Bu rakamsal deerler bazen dier rneklerdeki gibi dk, orta ve yksek kategorilerine evrilebilir.
RSK= TEHDTN OLMA HTMALx TEHDTN ETKS Risk analizi metodolojileri, risk analiz srecinin matematiksel ilemler ve yorumlarnn yapld ekirdek ksmdr.
TEHLKE CDDYET
5
OK YKSEK
YKSEK
1 2 3 4 5
2 4 6 8 10
3 6 9 12 15
4 8 12 16 20
5 10 15 20 25
15-25: Grev stlenilmemeli, yeniden tanmlanmal veya riski drmek iin daha fazla kontrol lm yerletirilmeli, ie balamadan nce kontroller uygunluk iin analiz edilmeli.
7-14: Grevi en uygun ynetim otoritesi ile zel personel ve analiz takm ile grldkten sonra stlenilebilir.Uygun olduunda grev tehlikeler azaltlacak ekilde yeniden tanmlanmal veya ie balamadan nce risk drlmelidir.
1-6: Kabul edilebilir fakat grevi riski daha fazla drebilmek iin gzden geirin.
n Tehlike Analizi Gvenlii Denetlemesi Sre/Sistem Kontrol Listeleri lemleri nceleme Teknii Greceli Sralama-Dow ve Mond Tehlike ndisleri Risk Analizi Olursa Ne Olur Analizi Tehlike ve letilebilirlik Analizi Hata Modlar, Etkileri ve Kritiklik Analizi Hata Aac Analizi Olay Aac Analizi Sebep-Sonu Analizi nsan Hatas Analizi Tehlike Erken Uyar Modeli
Gerekli Dokman
ok az
ok fazla
ok fazla
ok fazla
ok fazla
ok fazla
Gerekli Zaman
Orta (Hafta)
Orta (Hafta)
Orta (Hafta)
Fazla (Haftalar)
Fazla (Haftalar)
Minimal deneyim
Kalitatif/ Kantitatif
Kalitatif
Kalitatif
Kalitatif
Kalitatif
nduktif/ Deduktif
nduktif
nduktif
nduktif
nduktif
nduktif
Deduktif
Kapsam
ok kapsaml olabilir
Fiziksel tehlike
Fiziksel tehlike
Fiziksel tehlike
ok kapsaml olabilir
ok kapsaml olabilir
Elektrik / Makine
Yiyecek/ tarm
Kimya/ila/ petrokimya
dntrebilecek olan olaylar veya dizisini belli bir sistem iinde analiz edilmesine dayanmaktadr. ncelikle olabilecek ve istenmeyen olaylar belirlenerek listelenir. Kalite emberleri veya beyin frtnas almalarnda olduu gibi grup almas veya benzeri yntemlerle tek tek analiz edilerek mmkn kontrol lmleri belirlenir. Elde edilen sonular, hangi tehlikeye kar acil nlem alnmas ynnde temel oluturur.
Soru
15- Risk analizinde birden fazla yntem kullanmann faydalar aadakilerden hangisi deildir. A. Tek bir yntem kullanmaya gre daha fazla tehlike ve iyiletirme nlemi ortaya karr, B. Genellikle birka tehlikeyi ieren karmak sistemlerde nemli boyutlarn gzden kamamas iin sistematik yaklam gereklidir. C. Gvenlik analizi yntemi adm adm ilerleme yaklamndan dolay takm almas iin iyi bir format salar. D. Fonksiyon olarak birbirinden bamsz ilem nitelerinin fonksiyonlar ve operasyonel durumu ve
gelitirilmitir. stenmeyen kazalarn sonularnn aratrlmasn hedefleyen, nedenleri aratran ve sonu analizi yapan nitel bir metottur Sistemin yapsal ve donanmsal zellikleri zerine kurulu FMEA nn tersine iletmede sregelen proseslerle ilgilenir. Kimyasal endstriler iin gelitirilen bu sistemde olas ilem sapmalar ve bal sebep ve sonular ile ilgilenir. Fonksiyon olarak birbirinden bamsz ilem nitelerinin fonksiyonlar ve operasyonel durumu ve olas sapmalarn sebep ve sonular ile ilgilenir Her bir nitedeki operasyonel sapmalarn, dier nitelere olan etkileri de aratrlr, domino etkileri zerinde de durulur.
HAZOP TABLOSU
SAPMA (Risk) NEDEN SONUCU
KULLANILAN KORUMA
AKSYONLA R
Yukarda grlen tablo HAZOP deerlendirmelerinde kullanlan bir tablodur. Hazop sisteminin tm ileyiinde kullanld gibi risk deerlendirme almalarnda kullanlabilir. Sapma yerine RSK konulduu halde, nedenler, sonu ve mevcut koruma nlemleri ile gerekli grlen dier aksiyonlar da deerlendirilmi olur.
AKSYONLA R
-Soutma devrelerinin kimyasal temizlii (Peryodunun ksaltlmas) -Manuel idareli soutma sistemi balantsnn yaplmas
deerlendirme teknii olarak kullanlmtr. Esas olarak retim aamasnda rn ve srelerde risklerin azaltlmasna odaklanan ve bu faaliyetleri dokman haline getirmeye yarayan bir tekniktir. Hata Tr ve Etkileri analizi rn, tasarm ve hizmet gibi incelenmeye konu olan, sre ierisinde hata trlerinin belirlenmesi ve saptanabilirlik, iddet derecelerine gre bu hata trlerinin snflandrlmas iin kullanlmaktadr. Hata trn ortaya kararak her birinin yol aaca etkileri ve bu sonularn nemini belirlemeyi amalamaktadr.
nedenlerini, etkilerini belirler, potansiyel hatalar tanmlar, olaslk, iddet ve saptanabilirlik etkenine bal olarak hatalarn nceliini ortaya karr, sorunlarn izlenmesini ve dzeltici faaliyetlerin yrtlmesini salar. rn gvenirliini iin kullanlan bu sistem, otomotiv sektrnde i gvenlii risklerinin deerlendirilmesi iin kullanlmaktadr. Potansiyel hatalarn yerine, potansiyel tehlikeler tanmlanmas yapldnda riskler de deerlendirilmi olur. Saptanabilirlik riskin ortaya kmadan tespit edilmesini belirler. Risk=iddet x olaslk x saptanabilirlik sonucu, risk ncelik gstergesi olarak bulunmaktadr.
FMEA
FMEA uygulanmadan nce, retim aamalarnn amalar ve bu aamalarda oluabilecek hata trleri (Tehlikeler) tespit edildikten sonra bu hata trlerinin ortaya kmas halinde sonularnn neler olaca incelenir.
Belirlenen bu sonular FMEA prosesinde etkiler olarak adlandrlmaktadr. Daha sonra bu sonularn alanlar zerindeki iddeti (Hasar Derecesi) incelenmelidir.
Risk= iddet x olaslk x saptanabilirlik forml ile risk hesaplamas yaplr. Ekip almas gerektiren ve olduka gelimi bir metottur.
tarih
sistem
FMEA FORMU
FMEA TP
Dizayn rehberi
FMEA TAKIMI
REVZYON NO
HAREKET TARH
SSTEM/PARA
KONTROL NLEMLER
HATANIN SONULARI
HATANIN NEDENLER
YEN D
YEN P
YEN S
RS
zararlarn iletme zerindeki etkisinin belirlenmesidir. P, S, D, RS, harfleriyle gsterilen sembollerin anlamlar aada verilmitir: P: Her bir zarar modunun oluma olaslk deeri; S: Zararn ne kadar nemli olduunun deeri, iddet, ciddiyet D: Zarar meydana getirecek durumun kefedilmesinin zorluk derecelendirilmesi, RS: Risk ncelik says RS deeri P, S ve D deerlerinin arpmyla elde edilir. RS = P(olaslk) x S(iddet) x D(fark edilebilirlik) FMEA analizi yardmyla olas zarar meydana getirecek durumlar nceden sezilerek nlemler gelitirilir ve bylece olas zararlarn art olasl giderilir.
Metodun mant, tehlikenin ortaya kmasna neden olabilecek etkilerin ortaya karlmasdr.
01 - 50 aras
Dk Riskli
50 - 100 aras
Orta Riskli
Yksek Riskli
ok Yksek Riskli
Kvlcm kmas
yeniden yaplandrlabilmesi ve uygulanan iyerinde veya sahada yeniden tasarlanabilmesi asndan bu blmde sadece bilinen yntemlerden 3 x3 matris metodu ve Kinney Metodu ve Ridley Metodu incelenecektir.
3 x3 MATRS METODU
En kolay bir metot olup, tehlikelerin iddeti ve olasl
parametreleri kullanlmak suretiyle l matris yntemi oluturulabilmektedir. BS 8800 tarifnamesinde de bahsedilen bu metot parametrelerinin ayrntlandrma ile 4 x4, 5x5, 6x6 matris eklinde de uygulanabilir.
3 x3 MATRS
TEHLKE ETKSNN DDET 1(Kk Kesikler, nemsiz rahatszlklar 2(Kesikler, Yzeysel Yanklar, Kk krklar 3(Uzuv Kayplar, nemli krklar, ldrc yaralanma 3 6 9
1 2
2 4
3 6 iddet veya 3 (Sk, Sk) olasln herhangi birinden 3 puan alnm olan risk iin mutlaka tedbirler planlanmaldr.
KNNEY METODU
BU METOTTA,
ans, frekans ve iddet kavramlar kullanlmaktadr. ANS: Zararn gerekleme olasldr. 0.2, 0.5,1,3,6 ve 10 ile deerlendirilmektedir.
FREKANS: Tehlikeye zaman iinde maruz kalma tekrardr . 0.5,1,2,3,6,10 ile deerlendirilmitir. DDET: Tehlikenin insan veya evre zerinde yarataca tahmini zarardr. 1,3,7,15,40 ve 100 ile deerlendirilmitir.
10
Olaslk Deeri
15
Kalc hasar, yaralanma ,i kayb nemli hasar, yaralanma Kk hasar, yaralanma Ucuz atlatma
0.5 0.2
1 0.5
3 1
TEHLKE VE RSK ANALZ FORMU TARH : Yeri : Olaslk Deeri OLASILIK ( Zararn Gerekleme Olasl) Beklenir, Kesin 10 Blm/ Grup : Hat stasyon : Tezgah : 10 Yksek oldukca mmkn Olas 3 1 Mmkn fakat dk 3 2 1 RSK DEERLENDRME TABLOSU Frekans FREKANS ( Tehlikeye zaman iddet Deeri iinde maruz kalma tekrar) Deeri Hemen hemen srekli ( Birka saatte birka defa) Sk ( gnde bir veya birka defa) Arasra ( Haftada bir veya birka defa) Sk deil (Ayda bir veya birka defa) Seyrek ( Ylda birka defa) ok seyrek ( Ylda bir veya daha seyrek) DDET ( nsan ve veya evre zerinde yaratabilecei tahmini zarar) Birden fazla lml kaza / evresel felaket 100 ldrc kaza / Ciddi cevresel kaza
RSK: OLASILIK X FREKANS X DDET Risk Deeri Risk Deerlendirme Sonucu tolerans gsterilemez risk,hemen gerekli 400 < R nlemler alnmal / veya tesis, bina, evrenin kapatlmas dnlmelidir 200 < R < esasl risk,ksa dnemde iyiletirilmelidir 400 (birka ay iinde)
40
15 7 3
Beklenmez fakat mmkn 0,5 Proses : Par Beklenmez a no 0,2 : SIR RSKL YER / MEVCUT DURUM A NO OPERASYON (Yaplan i/ Tehlike / Uygunsuzluk) kaynaklane/ kaynak dumanlarna maruz kalma kaynak ilemi 1 kaynaklane/Kaynak kaynak nlarna maruz kalma gzlkleri gzde katarakt oluumu 2 3 dikim atlyesi sandalyeler duru, oturma bozukluklar/ kas, iskelet sistemi basklar
Kalc hasar,yaralanma, i kayb d ilk yardm ihtiyac / evresel engel oluturma , 70 < R < nemli risk,uzun dnemde yakn evreden ikayet 200 iyiletirilmelidir (yl iinde) nemli hasar, yaralanma, i kayb / arazi olas risk, gzetim altnda uygulanmaldr snrlar dnda evresel zarar 20 < R < 70 Kk hasar yaralanma dahili ilkyardm / nemsiz risk, nlem ncelikli deildir arazi iinde snrl evresel zarar R < 20 Ucuz atlatma / evresel zarar yok Kinney 'n metodu temel alnmtr GEREKLE YLETRME SONUCU ONAY ME ALINAN NLEM TARH
0,5
ALINACAK NLEM Risk De. (ALINMASI GEREKL) Top. Puan 10 10 15 LOKAL HAVALANDIRMA FPP2 MASKE 1500 6 6 7 gzlklerin uygun camlarnn alnmas 252 3 10 7 ergonomik, ykseklik ayarl, srt destekli oturma yeri 210
HEDEF TARH
21.02.2010
16.01.2010 15.04.2010
YAPILDI
temin edild. temin edildi.
cilt tahrii,yangn,
kaza,yaralanma,
Not: Riskler iin alnan nlemler gercekleince son stndaki onay ksm sg Sorumlusu tarafndan onaylanacaktr.
ncelikle yaralanmann iddeti ve gerek sonular ile karlatrlmaldr. Deerlendirme metodu, genelde risk deerlendirmesi buna etkilenen insanlar dahil olarak kurulmaldr. Gerekleme stnde alrken ayn zamanda mevcut kontrol sistemlerini de dikkate almak gerekir.
F+ K
Mmkn
LM 5(Mutlak Mutlak 5(Mutlak ncelik) ncelik) RSK DEER= K SAYISI X YARALANMANIN DDET X ORTAYA IKMA OLASILII KATSAYILAR YUKARIDA BELRTLEN TABLODAN TESPT EDLR.
18-36
ORTA
40-100
YKSEK
RDLEY METODU
Saysal risk deerlendirme metodu John Ridley metodunda
riskin bykl, ortaya kma skl ve iddetinden yola karak risk saysal olarak deerlendirilir.
MPK : Maksimum potansiyel kayp, O : Ortaya kma htimali. SIKLIK : Bir denetim boyunca ayn riskle karlama miktarn ifade eder. Bu deerlendirme metodunda riskler deerlendirildikten sonra risk deerlerine gre alnmas gereken aksiyonlar tablo haline getirilmitir. Riskin byklne gre aksiyonlarn yerine getirilmesi nerilmektedir.
50 35
25 15 10
60-79
40-59
2 GN ERSNDE
4 GN ERSNDE
20-39
10-19 0-9
1 HAFTA ERSNDE
1 AY ERSNDE 3 AY ERSNDE
alma alan da nsan Gvenirlik Deerlendirmesi (HRA) olarak adlandrlmaktadr. Bu gvenlik mhendislerini ve insan faktrleri uzmanlarn kapsamakta ve daha ok nkleer g sektrnde kullanlmaktadr. HRA nn amac, bir aktivitenin baar veya baarszlk ile sonulanma ihtimalinin ortaya karlmasdr. HRA Prosesi sekiz temel paradan oluur.
Metotlar
1. 2. 3. 4.
5. 6. 7. 8.
Problem tanm, Grev analizi, nsan hata analizi, Bu bilgilerin hatann, sistem zerinde etkisini gsteren saysal deerlendirmeye imkan salayan bir form olarak gsterilmesi, nsan hatalarn saysallatrma, Etki deerlendirmesi, toplam sistem risk dzeyinin saptanmas, Hata azaltma analizi, Dkmantasyon ve kalite gvencesi
tasarlanaca, iin nasl yrtlecei, tesiste kimlerin alaca, gvenlik rutinlerinin neler olduu konularn belirlemektedir. Zor bir yntemdir nk, organizasyonel aktiviteler llebilir nitelikte deildir. Tetkikler, Mort Uluslar aras gvenlik derecelendirme sistemi, Gvenlik, Salk ve evre Tetkiki, Kaba analizler,
YNTEM
Teknik eksenli
ANALZ YNTEMLER
Her trl sistem
Kimyasal tesisler Her trl teknik sistemler
UYGULAMA ALANI
1. Enerji Analizi
2. HAZOP 3. Hata Aaca Analizi
yi kurgulanmtr. Bir Zor bir yntem aksaklktan sonra gelien olup, ikili saysal olaylarn net bir resmi elde sistem kullanr. edilir. Olaslk hesaplarna temel oluturur.
ANALZ YNTEMLER
5. Aksiyon Hata Yntemi yi tanmlanm prosedrler, rnein proses endstrisi Kolay kullanlr basittir.
NSAN EKSENL
Hedef eksenlidir. yi kurgulanm tanm vardr, ileri analiz iin temel oluturur.
ANALZ YNTEMLER
SSTEM EKSENL Ayn zamanda (THO) organizasyon boyutu dahil 7. Gvenlik Analizi Tanml prosedrler Organizasyonel faaliyetler kesin ve belirleyicidir. renmesi ve uygulamas kolaydr, geleneksel gvenlik tarzna benzer genel olarak ou sistemlerde kullanlr, basit ve esnek prensipleri vardr. Modellemesi ve tahmin yaplmas zordur. Ar gelenekseldir, yeni tehlikeler bulunamaz, otomatik sistemler iin uygun deildir. Kurguya kar hassastr, farkl dzeylerde sapmalar olabilir.
8. Sapma Analizi
ekilde katlmcla nem verilmeli ve grevin bu seilmi takm tarafndan yerine getirilmesinde byk faydalar olduu bilinmelidir.
RSK DEERLENDRME GREVNN BR TAKIM LDER
BELRLENMELDR. Takm liderlerinin grevleri unlardr: Takmn risk analizini performe etmesine liderlik etmeli, Takmn risk analiz iini ve niin yapldn anladndan emin olmal, Risk analizi kalitesinin sorumluluunu stlenme, Analiz takmnn, gerekli btn bilgiye sahip ve grevle ilgili tecrbeye sahip personellerden olutuundan emin olmal,
Risk Analizi takmnda bir takm lideri belirlenmelidir. Takmn bykl grevin byklne ve kompleksliine baldr. Basit grevler bir kii tarafndan analiz edilebilir. Ka kii olduundan bamsz, btn takmlarda bir sonraki slaytta belirtilen grevleri yapan personel bulunmaldr.
Aktiviteler ve evre hakknda yeterli bilgili olmal ki, ierdikleri riskler ve onlar azaltacak lmler ile ilgili doru kararlar verebilsinler.
Ayn zamanda geerlilii olan prosedrler ve endstri standartlar hakknda bilgisi olmal.
zel bir konuda derinlemesine bilgisi olanlar takm lideri olarak seilmelidir.
zet
Risk Deerlendirmesi, risk tahmininden ve risk deerlendirmesinden olumaktadr. Risk tahmini, hem meydana gelecek olan hasarn iddetini hem de bu hasarn meydana gelme olasln dikkate almaktadr.
Uygun ltler esas alnarak her iki faktr de snflandrlmaldr. Risk deerlendirmesi, sz konusu riskin kabul edilir olup olmad konusundaki nihai karar verecektir. Bu amala, kabul edilebilir olarak tanmlanabilecek en yksek seviyedeki risk, yani risk limiti tanmlanmaldr.
Eer, bir risk sz konusudur. Riski azaltmak iin harekete gemek gerekmektedir.
Risk tahmini ve risk deerlendirmeleri geerlilik kazanmaldr. Eer kurallarda, ynetmeliklerde, standartlarda, tavsiyelerde ve irketlerdeki anlamalarda limit deerler belirtilmise bu dokmanlarda yer alan bilgilere uymak gerekmektedir . Temelde bir ok farkl uygulamann tamam iin geerli olacak tek bir nesnel risk limiti belirleyebilecek bir kurum yoktur. irket bnyesinde iveren risk limitinin tanmlanmasndan sorumludur.
Kaynaklar:
1. Sal ve Gvenlii Ynetim Sistemleri ve Risk
Deerlendirme Metodolojileri, zlem zkl 2. imento Mstahsilleri Risk Deerlendirmesi ve Ohsas 18001 H. Serdar ardan Ankara-2005 3. Tehlike Deerlendirmesi (Risk Deerlendirmesi) El Kitab MESS