You are on page 1of 93

YARGITAY KARARLARI IIINDA KAZALARI

r. Gr. Oktay TAN (MSc)


YILDIZ TEKNK NVERSTES MESLEK YKSEK OKULU
SALII VE GVENL BLM

MAHKEMELER

LK DERECE MAHKEMELER

YKSEK MAHKEME (YARGITAY)

LK DERECE MAHKEMELER

HUKUK MAKEMELER

CEZA MAHKEMELER

SULH HUKUK

SULH CEZA

ASLYE HUKUK

ASLYE CEZA

TCARET MAHKEMES

AIR CEZA

MAHKEMES

CRA MAHKEMES

ALE MAHKEMES

KADASTRO MAHKEMES

YKSEK MAHKEME (YARGITAY)

Adl yargnn st derece mahkemesidir. Anayasamzn 154. maddesine gre; adliye mahkemelerince verilen karar ve hkmlerin son inceleme merciidir.

YKSEK MAHKEME

DARELER

Her daire, bir bakan ve drt yenin katlmasyla toplanr ve salt ounlukla karar verir. lk derece mahkemesinin temyiz edilen karar Yargtayda ilk nce bu dairelerden biri tarafndan incelenir. Daireler, ilk derece mahkemenin kararn ya bozar ya da onar. Karar mteakip dosya kendisine gnderen ilk derece mahkemeye ilk derece mahkemeye gnderilir.

HUKUK VE CEZA GENEL KURULLARI

Yargtay dairelerinin bozduu kararna kar ilk derece mahkemelerinin verdii direnme kararlarn inceler. Bu Kurullarn kararlar kesindir. Bu kararlara kar ilk derece mahkemeleri tekrar direnme karar veremez.

BYK GENEL KURUL

Bu kurulun en nemli grevi itihad birletirmektir. Bu nedenle, bu kurula tihad Birletirme Kurulu da denir. Bu Kurulun kararlar kesindir. Aleyhine baka yarg mercilerine bavurulamaz. Alnan kararlar, Resmi Gazetede yaymlanr ve Yargtay dairelerini ve adliye mahkemelerini balar.

YARGITAYIN ALDII KARARLARA GRE KAZALARI

Trk hukuk mevzuatnda i kazalar kazalarndan dolay riskler;


Olumamas iin Hukuku mevzuat ile, Olutuktan sonra kiinin urad zararn giderilmesi iin Sosyal Sigortalar ve Borlar hukuku mevzuat ile gvenceye alnmtr.

Mevzuat Nedir?
Herhangi bir alandaki faaliyetleri ve ilikileri dzenlemek zere yetkili bir mercii tarafndan dzenlenen; hukuk kurallarnn tmne birden verilen isimdir.

Mevzuat le lgili Tanmlar


Mevzuat, Resmi Gazete'de yaynlanan ve uygulanmas zorunlu olan; Yasa (Kanun), Kanun hkmnde kararname, Tzk, Ynetmelik, Genelge, Talimat ve Teblilerden olumaktadr.

Yllara Gre Meydana Gelen Kazalar ve lmler :

KAZALARI
841 1.072 1.592

Yllar
2004 2005 2006

Kazas
93.830 73.923 79.027

Kazas Sonucu lm

2007

80.602

1.043

lkemizde 2006 yl SSK statistikleri'ne gre; Toplam iyeri says:1.036.328 bunun % 98,4 50den az ii altran iyeri alan toplam 7.818.732 sigortalnn % 56,9u 50den az ii altran i yerinde i kazasna urayanlarn % 73,7si 50den az ii altran iyerinde spanyada 6 ve daha yukar, talyada ve daha pek ok lkede 10 ve daha yukar ii altran iyerlerinin iyeri salk ve gvenlik hizmetleri organizasyonlarna dahil edilmesi zorunlu tutulmutur.

Trk Hukukunda i kazasnn tanm,

Borlar Kanunu ve Kanunu bulunmamaktadr. Sadece 5510 sayl Sosyal Sigortalar Kanununda rastlanmaktadr. Bu Kanunda da i kazasnn tanm yaplmaktan ok, bir olayn hangi durumlarda i kazas saylaca, yer ve zaman koullaryla snrlayarak belirtmektedir.

KAZASININ TANIMI

kazas kavram, nceden planlamandan, aniden oluan ve prensip olarak allmn dnda, zorlayc etkilerle alann bedenine veya ruhsal durumuna zarar veren bir olay olarak tanmlanmaktadr.

Trk Hukukunda,

kazasnn tanm ne Borlar Kanununda ne de Kanununda bulunmamaktadr. kazalarna sadece Sosyal Sigortalar Kanununda rastlanmaktadr. Bu Kanunda da i kazasnn tanm yaplmaktan ok, i kazasnn ne gibi hal ve durumlarda bir kazann i kazas saylaca, yer ve zaman koullaryla snrlayarak belirtmektedir.

SSKnun 11. maddesine gre, kazas sigortalnn;

yerinde bulunduu srada, veren tarafndan yrtlmekte olan i dolaysyla, veren tarafndan grev ile baka bir yere gnderilmesi yznden asl iini yapmakszn geen zamanlarda, Emzikli kadn sigortalnn ocuuna st vermek iin ayrlan zamanlarda, Sigortallarn, iverence salanan bir tatla iin yapld yere gtrlp getirilmeleri srasnda, meydana gelen ve sigortaly hemen veya sonradan bedence veya ruha arzaya uratan olay olarak tanmlanmaktadr.

Kanundaki bu dzenlemeye gre,

kazas, birdenbire veya hi deilse ksa bir zaman paras iinde ortaya kan, kanunda belirtilen durumlarda meydana gelen ve sigortaly bedence veya ruha zarara uratan olaydr. Ancak, olayn istenilmeyen ve dtan gelen bir etkenden kaynaklanmas Kanunda ngrlm deildir.

kazasnn genel olarak tanm konusunda drt gr bulunmaktadr


1. yaplrken veya iin yaplmas dolaysyla meydana gelen kaza i kazasdr. Bu gr i kazasn olduka dar bir ereve iine sokmaktadr. 2. inin, i szlemesinin yerine getirilmesi amacyla gnlk yaants iinde bulunduu srada meydana gelen kazalarn tm i kazasdr. Bu gr, i kazasnn erevesini ar derecede geniletmektedir.

3. inin, iverenin otoritesi altnda bulunduu sre iinde meydana gelen kazalar i kazasdr.
verenin otoritesinin nerede balayp nerede bittiinin tam olarak belirlenememesi bu grn zayf noktasn oluturmaktadr. rnein, iveren tarafndan grev ile baka bir yere gnderilmesi durumunda geen bo zamannda, lokantada yemek yerken bir kazada lmesi olaynda, iverenin ne gibi otoritesinin veya emir ve talimatnn bulunduu sorusu akla gelecektir. Bu bakmdan otorite kstasn ok mutlak anlamda anlamamak yerinde olacaktr. Kazaya uranld srada grlmekte olan iin iverenin karlarna hizmet ettii hallerde sigortalnn iverenin otoritesi altnda bulunduunu kabul etmek gerekir.

4. in yaratt risklerin neden olduu tm kazalar i kazasdr.

kazasn tanmlayan bu gr ise, i kazasn genel olarak en iyi tanmlayan gr olduu sylenebilir.

KAZASININ UNSURLARI

Bir olayn i kazas olarak nitelendirilebilmesi iin drt unsurun gereklemesi gerekir. Bunlar;

Kazaya urayann sigortal olmas, Kazalnn hemen veya sonradan bedenen veya ruhen zre uram olmas, Sigortalnn yer ve zaman itibariyle 5510/13. maddede saylan hususlardan birine gre kazaya uramas, Kazada nedensellik illiyet bann bulunmas,

KAZAYA URAYANIN SGORTALI OLMU OLMASI

Kaza sonucu bedence veya ruha zre urayann, 5510 sayl yasa kapsamnda sigortal bir kimse olmas zorunludur. Aksi takdirde, bir i kazasndan sz edilmesi mmkn deildir. rnein, bir iverenin kendi iyerinde cretsiz alan ei ya da askerlik hizmetlerini er olarak yapmakta olanlar kazaya uramas durumunda 5510 sayl Kanun anlamnda bir i kazas saylmayacaktr.

Kimlerin sigortal saylaca 5510 sayl yasann 4. maddesinde belirlenmitir. Buna gre; Hizmet akdi ile iveren tarafndan altrlanlar, Ky ve mahalle muhtarlar ile hizmet akdine bal olmakszn kendi adna ve hesabna bamsz alanlar, (gelir vergisi mkellefi olanlar, esnaf ve sanatkrlar, ticari irketlerin ortaklar, tarmsal faaliyette bulunanlar) Kamu idarelerinde alanlar.

Sigortallar, ie alnmalaryla kendiliinden sigortal saylacaklarndan (5510/7); bunlarn iveren tarafndan Sosyal Gvenlik Kurumuna bildirilmemi olmas, bu niteliklerini ortadan kaldrmaz. (5510/92) Yani, sigortal saylanlar, Kuruma bildirilmeden bir kazaya urasalar dahi yine uradklar kaza i kazas saylacaktr.

Yargtay bir kararnda:

Olayn i kazas saylmas iin kazaya urayan ile iveren arasnda BK. 313. maddesine gre hizmet szlemesinin mevcut olmas gerekir denmitir. Yargtay 10. HD., 30.5.1995, 4641/5019,

Yargtaya gre; sigortal saylmayan 5510/6 bir kimsenin urad kaza,

kazas olarak kabul edilmesi mmkn deildir. Bunlar bir i szlemesine dayanarak iveren tarafndan altrlsalar bile 5510 sayl yasa kapsam dnda tutulduklarndan, i kazas sigortas hkmlerinden yararlanamazlar.

Yargtaya gre; bir kimse iyerine arkadan ziyaret amacyla geldii srada bir kaza geirdiinde, sigortal olmad iin, bu olay i kazas olarak saylmaz.

Bununla birlikte Kanun, istisnann istisnas denilebilecek bir dzenlemeyle baz kimseleri i szlemesine dayanarak almasalar bile baz sigorta kollar, bu arada i kazas asndan sigortal saymtr. Bu kimselerin banda raklar gelmektedir. 3308 sayl Mesleki Eitim Kanununa gre, ...Aday rak, rak ve iletmelerde meslek eitimi gren rencilere szlemenin akdedilmesi ile 506 sayl Sosyal Sigortalar Kanununun i kazalar ve meslek hastalklar... hkmleri uygulanr

Yargtaya gre, endstri meslek lisesi rencisinin urad kaza i kazas olarak nitelendirilmitir. (Yarg.10.HD., 20.9.1993 Tarih ve 1888/9625 sayl Karar)

Sosyal Gvenlik Destek Primi deyenler de (5510.5-d), kazaya uradklarnda i kazas saylacaktr. Dolaysyla, bu kiiler i kazas sigortasndan salanan yardmlardan yararlanabileceklerdir.

Yargtay, piyasa hamal saylmayan bir kimsenin haftada gn iverenin direktifi altnda almasn, sigortal saylmann zaman ve bamllk unsurlarnn olumas bakmndan yeterli bulmu ve bu kiinin uram olduu kazay i kazas olarak nitelendirmitir.
(Yargtay, 10.HD., 15.5.1990, 3404/4587)

Yine Yargtaya gre, Piyasa hamal olmad halde iverenin armas halinde iba yapan, sadece bir iverene baml olarak alan hamal ii saylr. Dolaysyla, gnn tm i saatinde srekli almyor olmas i szlemesinin varln ortadan kaldrmaz. Olayda ksmi (part-time) alma szkonusudur. Bu nedenle, uranlan kaza i kazasdr.
(Yargtay, 10.HD., 8.6.1995, 5048/5358)

SGORTALININ KAZA SONUCU HEMEN VEYA SONRADAN BEDENEN VEYA RUHEN ZRE URAMI OLMASI

Szlk anlam bakmndan KAZA, can ve mal kaybna veya zararna neden olan kt olaydr. Hukuki adan ise kaza kavramnn biri geni, br dar olmak zere iki anlam bulunmaktadr.

Geni anlamda kaza kavramna, vcut btnlnn bozulmas veya lm ile makine, ekipman ve tesise ilikin zararlar dahildir. Borlar Hukuku asndan kaza, borlunun kusur ve iradesi dnda meydana gelen, nceden ngrlemeyen, kanlmas mmkn olmayan, zarar douran bir olaydr.

Dar anlamdaki kaza kavram ise, nsan vcudunun zarar grmesi veya vcut btnlnn bozulmasdr. Makine, ekipman ve tesise ilikin zararlar i kazas olarak nitelendirilemezler.

kazas aslnda 5510 sayl Kanunun 13. maddesinde belirtilen hallerden birinde meydana gelmesi koulu, kaza kavramn dar anlamda anlalmasna neden olmaktadr. Ancak Yargtay, dar anlamdaki kaza kavramn oluturan unsurlar ile i kazas arasnda ortak ynler bularak kaza kavramn geniletmektedir.

Sigortaly bedenen ya da ruhen zre uratan yahut lmne neden olan olaylarn oluumuna neden olan etkenler konusunda farkl grler bulunmaktadr.

Doktrindeki bir gre gre,


Kazas, yabanc ve dtan gelen bir etken yani, d bir olay sonucu madurun vcut btnlne, organik yapsna zarar vermelidir. Dtan gelen olay;

iyerinde patlama, bir maddenin arpmas, dmesi, ortam havasndan zehirlenme, elektrik cereyanna kaplma, yksekten dme, gne arpmas gibi.

Buna karlk, iyerinde olmasa dahi, sigortalnn kronik kalp yetmezlii veya beyin anevrizmas sonucu lm dardan gelen bir etkenle bir lm ekli olmad halde Yargtay i kazas olarak kabul etmitir.
(Hukuk Genel Kurulu, 13.10.2004 Tarihli, 2004/21-529 Esas No.lu, 2004/527 No.lu karar)

Dier bir rnek; gece bekilii yapan bir sigortal iyerinde iken geirdii beyin kanamas sonucu fel olmutur. Yargtay, bu olay da; sigortalnn iyerinde almakta iken fel olmasna dayanarak, bu durumu dtan gelen bir etken olmad halde i kazas saymtr.

(Yargtay 21HD., 21.11.2002, 9004/10005)

Yine Yargtay, intihar eylemi eer iyerinde gereklemi ise, olayn salt iyerinde meydana geldii iin intihar eden sigortalnn grd ile ilgili ve ivereninin kusurundan kaynaklanmam olmasna ramen i kazas saymtr. Ancak, bu durumda olaylarla i ve iveren arasnda nedensellik ba bulunmayaca iin iveren ve onun halefi olanlar Kuruma kar sorumlu tutulamaz.
YARGITAY 10.HD: 05.07.2004,6425/4465

SGORTALININ URADII KAZA, YER VE ZAMAN TBARYLE


5510 sayl kanunun 13. maddesinde belirtilen hususlardan birinde meydana gelmesi

KAZAYA URAYAN SGORTALI

a.yerinde bulunduu srada, b.veren tarafndan yrtlmekte olan i nedeniyle, c.Grevli olarak iyeri dnda baka bir yere gnderilmesi nedeniyle asl iini yapmakszn geen zamanlarda, d.Emziren kadnn, ocuuna st vermek iin ayrlan zamanlarda, e.verence salanan bir tatla iin yapld yere gidi gelii srasnda,

1. SGORTALININ YERNDE BULUNDUU SIRADA KAZAYA URAMASI

5510 sayl kanunun 13/a. maddesine gre, sigortalnn bedenen veya ruhen zre uramas olay, iyerinde bulunduu srada olmaldr.
5510/11e gre, sigortal saylanlarn ilerini yaptklar yerler iyeri olarak tanmlanmtr. yerinde retilen mal veya verilen hizmet ile nitelik ynnden ball bulunan ve ayn ynetim altnda rgtlenen iyerine bal yerler, dinlenme, ocuk emzirme, yemek, uyku, ykanma, muayene ve bakm, beden veya meslek eitimi yerleri, avlu ve bro gibi dier eklentiler ile aralar da iyerinden iyerinden saylm bulunmaktadr.

Bu duruma gre, sigortalnn iyerinde bulunduu srada, rnein; avluda koarken dmesi sonucu bedence sakatlanmas, yemekhanede kavga etmesi sonucu yaralanmas, dinlenme yerinde, herhangi bir ahs tarafndan tabanca ile vurulmas, iyerinde intihar etmesi, iyeri snrlar ierisinde bulunan havuz gibi yerlerde boulma sebebiyle lm halleri de i kazas saylmaktadr.
[Yargtay 21.HD., 1.7.2004, 6433/6503] (Yargtay 10. HD., 5.7.2004, 4465/6425) (Yargtay 10. HD., 29.3.1979,8413/2759)

Yargtaya gre, yasadaki bu dzenleme ile ortaya kabilecek kazalarn byk bir blmn i kazas olarak kabul edilmektedir. Sigortalnn hangi nedenle olursa olsun, iyerinde bulunduu srada urad her kaza, dier unsurlar da birlikte ise i kazas olarak kabul edilecektir. Sonu olarak, bir ii iyerine veya eklentilerine ayan bast andan, iyerini ayrld ana kadar, alr durumda olsun olmasn, iverenin otoritesi altnda olsun veya olmasn

rnek (1);

Makina efi ve ynetici olan sigortalnn, iilere gerekli talimat verip kendisinin de ocaa doru gittii, lsnn, yaklak bir saat kadar sonra derede bulunduu, lmnn, ban aln blgesine ekile vurulmu iki darbenin sonucu beyin kanamasndan ld, lmeden nce 25 metre uzaklktaki dereye kadar yrd, otopsi raporunda stn olasln, baka bir ahsa yaplm olabilecei fenni kan olarak tespit edilmitir. Savclk soruturmas, olayn intihar m yoksa, cinayet mi olduu konusuna aklk getirememitir. Varlan bu sonuca gre; sigortalnn iyerinde iken, kendisini hemen veya sonradan beden veya ruha arzaya uratan bir olay, bakaca hibir koul aranmakszn Sosyal Sigortalar asndan i kazas saylacaktr. (Yarg.9.H.D. 78/8413 E.)

rnek (2); Yargtay bir kararnda; bir iyerinde ykanma yerleri yani sigortallarn kiisel vcut temizliinin yapld yerlerin iyeri olarak kabul edildiine gre, iverenin iyerinde alan ve geceleri de iyerinde kalan sigortallar iin zel ykanma yerleri hazrlamad bu nedenle kazal sigortalnn zorunlu olarak iyerinde bulunan dereye girerek ykand yeri iyeri eklentisi saym ve derede meydana gelen olay i kazas saymtr. (Yarg. GHK. 6.07.2005 tarih ve 2005/10-444, 2005/449 sayl karar)

rnek (3); veren tarafndan salanan otelin tuvaletinde i saatleri iinde meydana gelen kazay i kazas saylr. Karara konu olan olayda, davaclar murislerinin i kazas sonucu ldn ne srerek kurumdan gelir balanmasn istemiler; mahkemesinin talebi reddetmesi zerine de Yargtaya bavurmulardr. Yargtay, murisin davalnn iyerinde hizmet akdi ile altn, olayn iverenin temin ettii otel tuvaletinde mesai saatleri iinde meydana geldiini, SSK.5 ve SSK.11/A-a,b fkralarna gre, kazann iyerinde ve iin yrtm srasnda meydana gelmi olmas karsnda, ayrca illiyet bann aranmasnn gerekmedii sonucuna vararak mahkemenin kararn bozmutur. [Y10HD., 14.9.1994, 11128/16216]

2) SGORTALININ VEREN TARAFINDAN YRTLMEKTE OLAN DOLAYISIYLA KAZAYA URAMASI

veren tarafndan yrtlmekte olan i dolaysyla meydana gelen kaza i kazasdr. Bu hkme gre kaza iyerinde cereyan etmemi olsa bile, rnein iverenin sigortaly iyeri dnda sigortalnn iinin gerei olarak almas srasnda urad kaza i kazasdr. Burada nemli olan, kazann, iveren tarafndan yrtlen i dolaysyla meydana gelmesidir.

Buna gre sigortalnn iverenden ald talimat uyarnca, bir mterinin evinde elektrik arzasn gidermeye alrken, elektrik akmna kaplarak lmesi halinde i kazas saylacaktr. Belirtmek gerekir ki, 5510/13-b hkm uygulanrken, sigortalnn iveren tarafndan yrtlmekte olan i dolaysyla hareket edip etmediine dikkat edilmesi gerekir. Bunun dnda, nasl iyerinde meydana gelen kazalarn nedenleri zerinde durulmuyorsa, iveren tarafndan yrtlmekte olan i dolaysyla iyerinin dna kan ii de, herhangi bir nedenle kazaya urarsa bu kazann da i kazas olarak nitelendirilmesi gerekir. (Yargtay 21 HD., 5.7.2004, 6443/6691)

rnek Yargtay kararlar;

Tomruk deposunda tesellm iisi olarak grev yapan sigortal, tomruklar depodan kamyonlarn durduu tali yol ayrmna kadar traktrle gtren srcnn ibanda bulunmad bir srada kulland traktr kamyona yanatrrken kazaya uramtr. Yargtay 9. Hukuk Dairesi, olay ile iverenin fiili arasnda uygun neden-sonu ba bulunmad gerekesi ile bu olay i kazas saymamtr. Yargtay 10. Hukuk Dairesi ise, benzer bir olayda kazann meydana geldii yeri iyerinin eklentisi sayarak 5510/13.a maddesi veya sigortal iyeri dnda grevlendirildii iin 5510/13.c maddesi hkmnn koullarnn gerekletiini, dolaysyla olayn i kazas saylacan belirtmitir.
[Yarg. 10. HD., 18.9.1990 tarihli, 6897/7605sayl karar]

Bir baka olayda, iyerinde iveren vekili olarak hizmet veren ayrca iverenin harici ilerini, adliyedeki ilerini takip eden sigortal, bir gn iverenle birlikte ayn arala trafiin youn olduu bir i merkezine gitmitir. Burada, yine iverenle birlikte, caddenin bir tarafndan dier tarafna geerken bir tatn sigortalya arpmas sonucu lmtr. Miraslar ivereni dava ederek olayn i kazas olduunun tespitini istemilerdir. Daval iveren, savunmasnda, sigortalnn olay gn kendisi ile birlikte i merkezine gelmek iin araca bindiini, esas amacnn kznn dn iin kredi almak olduunu ve grevli bulunmadn ne srmtr.

Yargtay, sigortalnn kredi almay planlad bankann baka bir yerde bulunmadn, kendisinin olay gn izinli olmadn ve iveren vekili durumunda olan bir elemann sebepsiz yere i merkezine gtrlmesinin szkonusu olamayacan ve ayrca sigortalnn iverenin her trl dahili ve harici ilerine baktn gznnde tutarak, olay gn grevli olduunu kabul etmi ve olay 5510/13.b maddesi erevesinde i kazas olarak deerlendirmitir.
[Yarg. 10.HD., 23.10.1995 tarihli, 7796/8681 sayl karar]

3) SGORTALININ, VEREN TARAFINDAN GREV LE BAKA BR YERE GNDERLMES YZNDEN ASIL N YAPMAKSIZIN GEEN ZAMANLARDA KAZAYA URAMASI

Bu maddeye gre, sigortalnn iveren tarafndan grevle baka bir yere gnderilmesi halinde, asl iini yapmakszn geen zaman birimi iinde urad tm kazalar, i kazas olarak nitelendirilecektir. veren, sigortaly iyeri dnda bir grev ifa etmekle ykml tutabilir, bu grev yerinin ayn veya baka ilde veya yabanc bir lkede olmas nem tamaz. Sigortal, iverenin ii iin baka yere gitmektedir, yleyse iverenin otoritesi altndadr. Madde hkm sigortalnn asl iini yapmakszn geen zaman deyimini kullanm, bu zamann nasl deerlendirilecei hususunda bir aklama yapmam ve herhangi bir ayrm ngrmemitir

Bu hkmn uygulanmasnda gznnde bulundurulmas gereken husus, uranlan kazann, iverenin sigortalya vermi olduu grevle ilgili olup olmad, ve bu grevin yaplmas iin geen sre iinde meydana gelip gelmediinin tespitine bal bulunmaktadr.

... Sigortal iinin, iveren tarafndan yrtlmekte olan i dolaysyla iyerinden uzaklatnda, bo zamanlarn normal bir yaant ierisinde deerlendirmesi doaldr. Sigortal iinin bo zamanlarn, sinemaya, kahveye, elence yerine giderek deerlendirmesi mmkndr. Bunun gibi, akam yemeini de sahildeki bir lokantada yemesi doal hakkdr.

Yargtaya gre,

Bu bakmdan, sigortaly grevle ayrld iyerinden ayn iyerine dnnceye kadar normal yaant ierisinde kalmak kouluyla bo zamanlar da dahil olmak zere tm risklere kar sigortal saymak, sosyal sigorta hukukunun ilkelerine uygun decei sz gtrmez (Yargtay 10 HD., 2.6.1983, 2061/3002)
Kukusuz, sigortal bo zamanlarn normal bir yaant iinde geirmek zorundadr; hakl bir neden olmadka rizikoyu artrmamaldr.

Yine Yargtaya gre,

Grevli olduu yere giden sigortalnn urad kaza i kazas olduu gibi grevli olarak baka bir ile giderken bindii uan dmesi sonucu sigortalnn lmesi de i kazasdr. (Yargtay 9 HD., 29.12.1981, 11284/15904) Ancak, bunun gerekesi olarak, kaza ile grlmekte olan i arasnda illiyet bann gerekletiinden sz etmek veya sigortalnn yolda dahi iverenin otoritesi altnda bulunduunu varsaymak yerinde deildir. Gerekten de, grevle baka bir yere gnderilen sigortal yolda iken iverenin otoritesi altnda bulunmaktadr. Buna karlk, yolda bir kavgaya karr ve yaralanrsa iverenin otoritesi altndan kmtr yaklam inandrc deildir. Bu rnekler otorite grnn zayfln ortaya koymaktadr

Yargtayn kararna konu olan bir olayda,


veren sigortaly grevle baka bir yere gndermitir. i yolda parkta arkadalaryla oturup konuurken bir bombann patlamas sonucunda lmtr. Yargtayn 10 HD., 13.10.1987 tarih ve 5024/5139 sayl karar ile ... olayn sigortalnn grev ile baka bir yere gnderildii zaman sreci iinde ortaya kt kukusuz olduuna gre, kazay i kazas saylmasnn yasal zorunluluk olduunu belirtmitir. Yine ayn nedenle, malzeme almak zere iverence toptancya gnderilen sigortalnn gerekli al-verii yaptktan sonra yol zerinde bulunan babasna ait dkkanda ay ierken silahl saldrya urayarak lmesi de i kazasdr. (Yargtay Hukuk Genel Kurulu, 5.6.1996, 228/454)

4) EMZKL KADIN SGORTALININ OCUUNA ST VERMEK N AYRILAN ZAMANLARDA KAZAYA URAMASI

Kanunu 74/sona gre, kadn iilere, bir yandan kk ocuklarn emzirmeleri iin gnde toplam bir buuk saat st izni verilir. Bu srenin hangi saatler arasnda ve kaa blnerek kullanlacana kadn ii karar verir ve bu sre alma sresinden saylr. 5510/13-d uyarnca, emziren kadn sigortalnn ocuuna st vermek iin ayrlan zamanda kazaya uramas i kazasdr.

Kanununun 88. maddesine dayanlarak gre karlan Gebe veya Emziren Kadnlarn altrlma artlaryla Emzirme Odalar ve ocuk Bakm Yurtlarna Dair Ynetmeliin 15. maddesine gre; yalar ve medeni halleri ne olursa olsun, 100-150 kadn ii altrlan iyerlerinde, bir yandan kk ocuklarn braklmas ve baklmas ve emziren iilerin ocuklarn emzirmeleri iin iveren tarafndan, alma yerlerinden ayr ve iyerine en ok 250 metre uzaklkta bir emzirme odasnn kurulmas zorunludur.

verenler, ortaklaa oda ve yurt kurabilecekleri gibi, oda ve yurt ama ykmlln, bu Ynetmelikte ngrlen nitelikleri tayan yurtlarla yapacaklar anlamalarla da yerine getirebilirler.

100den az kadn ii altrlan iyerlerinde emzirme odas kurulmas zorunluluu bulunmadndan, byle iyerlerinde emzikli kadn iilere, bir yandan kk ocuklarn emzirmeleri iin gnde toplam bir buuk saat st izni verilir. Bu srenin hangi saatler arasnda ve kaa blnerek kullanlacan ii kendisi belirler.

Bu sre gnlk alma sresinden saylr. ( Kanunu, mad: 74/son, Ynetmelik, mad:14) Bu izin sreleri iinde, sigortal ocuunu emzirmek zere iyerinden ayrld srada veya iyerine dnerken bir kazaya urarsa, 5510/13-d uyarnca bir i kazasdr.

Yargtay HGK., 10.6.1983, 328/652, kararna gre:

ki saat emzirme (st) izni verilen sigortal, bu izin sresi iinde iyerine gelmek zere yolda kardan karya geerken davalnn kulland motorlu tatn arpmas sonucu vefat etmitir. Kanununun 62. maddesine gre, emzikli kadn iilerin ocuklarna st vermek iin belirtilen sreler, i sresinden saylr ve i sresinden saylan zaman ierisinde iyerine gelirken oluan kaza da i kazasdr.

Nitekim SSK.11/A-a,d hkm de emzikli kadn sigortalnn ocuuna st vermek iin ayrlan zamanlarda meydana gelen sigorta olaylarnn i kazas saylacan belirtmi bulunmaktadr. Her iki yasa hkmnn, insani dncelerle kabul edilmi, sosyal ierikli, iileri koruyan ve aslnda alma yok iken varsayan, farazi almay ngren kurallar olduu ortadadr.

5) SGORTALILARIN, VERENCE SALANAN BR TAITLA N YAPILDII YERE GTRLP GETRLMES

5510/13-e hkm uyarnca, sigortallarn iverence salanan bir tatla iin yapld yere gidi gelii srasnda kazaya uramalar durumunda, bu olay da i kazas saylr. Bu hkmn uygulanabilmesi iki koulun bir arada varlna baldr: Bunlardan birincisi, tatn (aracn) iveren tarafndan salanmas; ikincisi ise, sigortallarn iin yapld yere gidi gelii srasnda kazaya uramalardr.

Burada sz edilen tat (veya ara), iyerinin mal veya hizmet retiminde dorudan veya dolayl olarak kullanlan bir tat deildir. nk, iyerinde grlmekte olan ie ait teknik sonucun gereklemesine katks bulunan aralar iyerinden saylr. Byle bir durumda ise 5510/13-a fkrasnn uygulama alan bulaca aktr.

Buna karlk iin niteliinden domayan ( Kanunu, 66/son), daha ok sosyal yardm amacyla yaplan tamalarda kullanlan aralar iyerinden saylmad gibi i srelerinden de saylmad iin bu srelerde olan olay da i kazas saylmaz.

Bunun gibi, iveren iilerini baka birisinden kiralad otobsle sosyal amala tama yapan bu aracn iyerinden saylmayaca iin olacak olay i kazas olamaz. Yargtay 9 HD., 18.1.1989, 10312/132

e gidi geli iin iveren tarafndan salanan tatta; Sigortalnn araca binerken veya inerken elini sktrmas, dardan alan ate sonucu yaralanmas, tat iinde dier sigortallarla kavga ederken yaralanmas gibi durumlar da i kazas saylacaktr.

Yargtay nne gelen bir olayda, ...uyumazlk, sigortalnn ie gitmek iin iveren tarafndan belirlenen durakta servis arac beklerken nc ahsa ait aracn arpmas sonucu oluan olaynn i kazas saylp saylmayaca noktasndadr. Somut olayda sigortalnn, servis aracna binmek zere iveren tarafndan belirlenen yerde bekledii srada arzaya maruz kald aktr. Hal byle olunca ve zellikle olayn SSK 11/e fkrasnda vurguland zere sigortallarn iverence salanan tatla iin yapld yere toplu olarak gtrlmesi iin servis aracna binmek zere iveren tarafndan belirlenen yerde bekledii srada olutuuna gre, sigorta olaynn i kazas saylmas gerektii hukuksal gerei ortadadr.

nk e fkrasnda, gtrlmesi srasnda szcklerinin Yargtayn 21 HD., 14.5.1996 tarihli ve 2674/2738 sayl kararna gre sigortalnn iveren tarafndan belirlenen yerde servis aracna binmek zere toplu olarak bulunduklar hazrlk dnemini de kapsad, te yandan, gtrme srasnda szcklerinin salt servis aracnda geen sreyi deil, servis aracna binmeden nceki sreyi de kapsad biiminde yorumlamak, sosyal gvenlik hukukunun ilkelerine de uygun decei, belirtilmektedir.

Yargtay bir baka kararnda ise, sigortalnn maruz kald kazay (trafik kazasn) i kazas olarak kabul etmemitir. Yargtay 21 HD.nin, 1.2.1999 tarihli ve 56/45 sayl Kararna gre, sigortalnn maruz kald kaza, servis aracna binmek zere yolun kar tarafna geerken meydana gelmitir. Dolaysyla, servis aracna binerken veya servis aracnn iinde olmad ortadadr. Hal byle olunca, SSK.11/A-ede ngrlen koullarn dava konusu olayda olumad ak ve seik olduundan i kazas saymamtr.

Yargtay, iilerin iverence salanan servis aracyla i elbisesi provas iin Urfadan Silvana gtrlrken yolda terristlerce aracn durdurularak iindekilerin silahla taranmas sonucu ldrlmesi olayn da hakl olarak i kazas saymtr. Ayrca bu olayda, iverenden genel yol gvenliinin salanmasnn beklenemeyecei alarndan ivereni olaydan sorumlu tutmamtr. (Yargtay 9HD., 4.7.1985, 4294/7382)

KAZASINDA UYGUN LLYET BAI (NEDENSELLK) BULUNMALIDIR

Bir kazann i kazas saylabilmesi iin;

Sigortalnn grd i ile meydana gelen kaza olay arasnda, 2. Kaza olay ile uranlan zr arasnda uygun illiyet ba bulunmas gerekir.
1.

nk,5510/13. maddesinin son fkras i kazasn, sigortaly ZRE uratan olay biiminde nitelendirmi olmas, nedensellik (illiyet) ban i kazasnn bir unsuru konumuna sokmutur. O halde, bir kaza olaynn sadece varl yeterli deildir; Olay ile sigortalnn uram bulunduu bedenen veya ruhen zr arasnda bir ilikinin bulunmas; ya da, olaynnedeni ile sonucu arasnda bir ban varl gereklidir.

Dolaysyla iinin geirmi olduu her kaza, i kazas saylmaz. Bir olayn i kazas olarak deerlendirilebilmesi illiyet bann da bulunmasna baldr.

Yargtay verdii birok kararnda bu anlamda uygun illiyet bann varln aramtr. Bir olayda, sigortal iyerinde sva yaparken iskeleden aya kaymas sonucu dm ve ayanda bir syrlma meydana gelmitir. Bu olaydan 8 gn sonra bu kii septisemi oku nedeniyle bbrek yetmezliinden lmtr. Yargtay, ayaktaki syrk olay ile septisemi hastal ve akut bbrek yetmezlii arasnda uygun neden-sonu ba var ise, olay SSK.11/A hkm erevesinde i kazas saylacana karar vermitir. YHGK., 7.3.1990 tarihli, 10-40/147 sayl,

zetle, illiyet ba, en basit tanmyla i kazas ile, meydana gelen zarar arasndaki neden sonu ilikisidir. Bu varsa olay i kazasdr. Kazas olaynda illiyet ba halde kesilebilir. Bunlar, 1. mcbir sebep, 2. zarar grenin kusuru ve 3. nc kiinin kusurudur.
Bunlardan herhangi biri ile i kazas ile fiilin ilenmesi ve zarar arasndaki balant kopar. Bu nedenle, i kazasna urayann zararndan iveren sorumlu tutulamadndan, zararn tazmini de kendisinden istenemez.

Hukuk kitaplarnda en ok verilen rnek; Arabayla bir adama arplr, adam yaralanr, ambulansla hastaneye gtrlr, bu srada ambulans yine bir kaza yapar ve adam lr. Adamn yaralanmasna sebep ilk kazayla, adamn lm arasndaki illiyet ba kesilmitir. ilk kazada adama arpan kii lmden sorumlu tutulamaz. Ancak, ambulanstaki adamn ikinci kazay yapmadan nce zaten lm olduu ispat edilirse, bu durumda illiyet ba kesilmediinden, ilk kazada adama arpan kii lmden sorumlu tutulabilir.

gvenlii kurallarn uygulamadan alyordum. Ayam kayncaya kadar her ey ahane gidiyordu. Sonra gzm hastanede atm.

You might also like