Professional Documents
Culture Documents
EMI-EMC
retim yesi : Yrd.Do.Dr. N. zlem NVERD
07014092 M. Vahdet ETN 06014051 Kerem GNLKIRMAZ 06014064 M. Esad YT 06014025 M. Faruk BULUT
1
erik
Giri ve Tarihe Gnlk Hayatta EMI-EMC Elektromanyetik Giriim (EMI) Elektromanyetik Uyumluluk(EMC) EMC Standartlar EMC Test ve lmleri TEMPEST
2
EMI-EMC GR VE TARHE
EMI NEDR?
Elektromanyetik Giriim (EMI): Bo alanda yaylan veya g ya da sinyal kablolaryla iletilen, telsiz navigasyon sistemlerinin veya baka gvenlik hizmetlerinin almasn tehlikeye atan veya lisansl telsiz iletiim hizmetini ciddi lde ktletiren, engelleyen veya art arda kesintiye uratan her trl sinyal veya emisyondur.
4
EMC NEDR?
Elektromanyetik Uyumluluk(EMC): Bir sistem veya cihazn iinde bulunduu elektromanyetik ortamda fonksiyonlarn, bu ortamda telafi edilemez bir bozulma yapmakszn yerine getirebilme yeteneidir.
TARHE
Bir doa olay olan yldrm dmesi zm retilen ilk problemlerdendir.
19. yy de elektrik kullanmnn yaylmasyla g kaynaklarndaki ksa devre hatalar nemli sorun haline geldi. 20. yy` nin ilk yarsnda radyo iletiiminin gelimesiyle yeni problemler ortaya kt.
2. Dnya Sava` ndan sonra ise EMI-EMC almalar askeri alana kaymaya balad. zellikle uaklar, sava gemileri, mobil aralar.
1970`den itibaren modern dijital devrelerin artmasyla EMI-EMC bir endie kayna haline geldi. 1980` ler den itibaren de mobil iletiim ve televizyon yaynlar artnca havadaki sinyal miktar ok artt ve EMI-EMC ok nemli bir konu haline geldi.
10
11
Cep telefonlarnn kalp pillerini etkilemesi, Radyo kulesi yaknnda uan bir helikopterin kontrolden kabilmesi, Radyo dinlerken polis telsizlerinin araya girmesi, Havaalan radarlarnn dizst bilgisayardan, cep telefonundan etkilenmesi,
12
Cep telefonlarn aralarn ABS fren sistemini, klima sistemini kilitlemesi, Klima her devreye girdiinde Video cihaznn saatinin sfrlamas, Floresan lambalar yandnda bilgisayar ekrannn krpmas,
13
17
Ima Yoluyla
18
19
20
Elektronik sistemlerin belirlenmi bir gvenlik limiti iinde ve tasarlandklar performans seviyesinde, EMI nedeniyle kabul edilemez ktlemeye uramadan ve ktlemeye yol amadan almas Teknolojinin geliimi sonucunda, elektronik cihaz/sistem tasarmnda elektromanyetik uyumluluk, dier geleneksel tasarm kriterleri kadar nemli bir tasarm kriteri haline gelmitir.
22
Sivil Standartlar : Global : CISPR (Comite International Special de Pertuberations Radiotechnique) Avrupa : CENELEC (Comite Europeen de Normalisation Electrotechnique) Trkiye : TSE (Trk Standardlar Enstits) CE areti Askeri Standartlar : Cihaz Seviyesi : MIL-STD-461E Sistem Seviyesi : MIL-STD-464 Ortam Seviyesi : MIL-STD 6051D
23
EMI kaynaklarn gerektii kadar bastrlmas Kuplaj yollarnn kesilmesi veya azaltlmas Etkilenebilecek sistemlerin kuvvetlendirilmesi gerekir
24
Topraklama (Grounding)
Topraklama elektrik/elektronik cihaz ile toprak arasnda dk direnli bir yol oluturarak (istem d) oluan EMI akmlarnn sistemi etkilememesini salar. Topraklama cihazlarn EMI etkisinden korunmas ve kiilerin yldrm,ksa devre vb. nedenlerle oluacak yksek akmlarn oluturaca elektrik soku ve yanmaya kars korunmas iin en temel nlemlerden biridir.
25
Ekranlama (Shielding)
Elektromanyetik ekranlama, iletim veya alm hattnda bulunan ince metal levha veya a ekline yapdr. Yksek iletkenlikli maddeler alc devrelerin etrafnda kullanlarak elektromanyetik alan yanstlabilir
26
27
Balama (Bonding)
Eer iki metalik yap elektriksel olarak birbirlerine bal deillerse baz frekanslarda aralarnda bir potansiyel fark oluur. Bu potansiyel fark bir ark oluturabilir. ki noktay kalc balama ile birbirine balamak noktalar arasnda sabit bir empedans salar ve deien empedansn iine doru akan akmdan dolay oluan yapay voltajlar elimine eder.
28
29
30
Test Antenleri
31
32
33
TEMPEST
M. Faruk BULUT 06014025
34
Ortama, kullancnn istei dnda elektromanyetik enerji yayan cihazlar bakalar tarafndan ele geirilmesi istenmeyen bilgileri ileyebilir, iletebilir veya saklayabilirler.
35
Bakalar tarafndan ele geirilmesi istenmeyen gizli bilgileri ileyen, ileten veya saklayan cihazlardan yaylan ve kontrol edemediimiz enerji, bu bilgileri ile ilgili iaretleri de ierebilir. Bu iaretler istenmeyen kiiler tarafndan ele geirilip, ilerindeki gizlilik dereceli bilgi zlrse bilgi gvenlii ihlal edilmi olur. Bu da TEMPEST problemi oluturur. TEMPEST kelimesinin bir ksaltmay ifade edip etmedii, ediyorsa hangi kelimelerin ksaltmas olduu da olduka tartlan bir konudur. Ancak Amerikan Hava Kuvvetlerinin gizliliini kaldrarak yaynlad bir dokmanda TEMPEST, Transient Elektromagnetic Pulse Emanation Standart ifadesini oluturan kelimelerin ba harfleri olarak tanmlanmtr. Bazen bilgi ieren kaaklar ile e anlaml olarak da kullanlr.
36
1-Temel Bant Kaaklar Bu eit kaaklarda, ilenen gizli bilgiyi ieren iaret, sadece genlik zayflamasna ve toplamsal grlt etkisine urar. Genel olarak; iletkenlik yolu kaaklar olarak grlr ve gizli bilgiyi ileyen devrelerle ortak balant noktas olan veya ortak bir g kayna kullanan devre hatlar zerinden yaylr. 2-AM Modlasyonlu Kaaklar Bu eit kaakta, ilenen gizli bilgiyi ieren iaret yksek frekansl bir radyo frekans tayc modle ederek yksek frekansl bir yayn haline gelir ve uzaklara yaynlanr.
40
3-Darbesel Kaaklar Saysal iaret ileyen cihazlarda grlebilecek bir kaak trdr. Kare dalgann ykselme ve dme anlarnda ortaya kmaktadr. 4-Bilgisayar Ekran Kaaklar TEMPEST kavramnn kamuoyu tarafndan ilk olarak duyulmas, 1985 ylnda Hollandal aratrmac Van Eck tarafndan gereklemitir. Van Eck bilgisayar ekranlarndan yaylan emisyonlar ileyerek, orijinal grntnn elde edilebilirliini gstermitir.
41
42
TEMPEST NLEMLER
Bilgi gvenliinin tehlikeye sokan istenmeyen yaylmlar nlemek, TEMPEST almalar ile salanr. TEMPEST konusu, elektromanyetik ortamdaki gizli bilgilerin korunmasn, bu bilgileri ileyen ve elektromanyetik enerji yayan sistemlerin bilgi gvenlii asndan ne derece gvenilir olduklarnn test edilmesini ve bu testler ile ilgili yntemleri ierir. TEMPEST nlemlerinin belirleyebilmek iin, ilk olarak gizlilik dereceli bilginin istenmeyen blgelere hangi yollarla ulaabileceini anlamamz gerekir. Bilgi ieren kaaklar iki ayr yolla istenmeyen blgelere ulaabilirler: UZAYSAL IIMA : Bu durumda yaylmlar havadan enerji yoluyla iletilirler ELEKTRKSEL LETKENLK: Bu durumda yaylmlar cihazn iaret veya g kablolar yoluyla ya da cihazn yaknnda bulunan herhangi bir metal eleman (kalorifer borusu, su borusu, telefon kablolar vs.) yoluyla iletilir.
43
Herhangi bir anten kullanlarak uzaysal ma yoluyla veya bir akm sondas kullanlarak iletkenlerden elektriksel iletkenlik yoluyla yaylan yaylmlarn incelenmesi mmkndr.
44
46
47
SONULAR
Gnmz sistemlerinde nemli sorunlarn banda EMI-EMC gelmektedir. EMC, ok disiplinli ve tasarm - retim kullanm zincirinin her halkasnda gz nnde tutulmas gereken bir mhendislik problemidir. Her EMI-EMC problemi kendine zgdr ve ancak modelle, l ve dene-yanl tekniklerinin tm ile ba edilebilir. Gizli bilgileri ileyen cihazlarn alrken yaydklar elektromanyetik enerjinin iinde, bu bilgilerin tekrar oluturulmasna olanak veren kaaklar bulunabilir. TEMPEST konusu, bu kaaklarn kontrol edilmesi ve bu nedenle oluabilecek risklerin en aza indirilmesini salar. Gizli bilgileri ilerken TEMPEST standart ve ynergelerine uyulmaldr.
48
KAYNAKA
TBTAK UEKAE Dergisi,Say 3 http://www.enerjiplatformu.org http://www.wikipedia.org
49
TEEKKRLER
?
50