POLTKA DI POLTKA Sper KPSS zetleri 16 Sayfada Tarih zetinin 13. Sayfasdr.

. Tm sayfalar ARAF BOY Kada (A3 Kad) Kaliteli bask yaplarak gnderilmektedir.Detayl bilgi iin http://kpssozeti.blogspot.com/ sitesini ziyaret edebilirsiniz. POLTKA II. TBMMnin Almas (11 Austos 1923) Lozan bar antlamasn bu II. TBMM onaylamtr. 1 Ekim 1927 ye kadar grevde kalan meclis inklplarn yaplmasnda nemli rol oynamtr.2 Ekim 1923 stanbulun kurtuluu ve 13 Ekim 1923 Ankarann bakent bu hkmet icraatlarndandr.
Halk Frkasnn Kurulmas (9 Eyll 1923)

Nedenleri: nklplar bir kadro eliyle yrtme, Halk ile devlet arasnda ba kurma Genel Bakan: M. Kemal. Anadolu ve Rumeli M. Hukuk Cemiyeti tm ubeleri bu partiye baland. 1931 ylndaki kurultayda laiklik, halklk, milliyetilik, inklplk, devletilik ana ilkeler olarak kabul edilmitir. Frkann 2. Kongresinde Nutuk okunmutur(1927). Frkann Genel lkeleri: Egemenlik Milletin, TBMM stnde g yok, Saltann kaldrlmas hakknda karar deimez ilkedir. Devletilik. Nutuk: 1919 1927 yllar arasndaki zaman dilimi bahsedilmitir. 29 Ekim 1923 Cumhuriyetin lan 1923 sonbaharnda bir hkmet bunalm dodu. Anayasa deiiklii ile 28-29 Ekim 1923 Cumhuriyet ilan edildi. Mustafa Kemal Cumhur Bakanlna, smet nn Babakanla, Fethi Okyar TBMM bakanlna seildi. Bylece, devlet rejiminin ad konuldu. Devlet Bakan sorunu zld. Kabine sistemi getirildi. nklplar iin uygun ortam domas saland. Demokratikleme iin nemli bir adm atld.
3 Mart 1924 Halifeliin Kaldrlmas

Parti Program ve lkeleri : (ifre: Tek HiDaYeTLi) Vekil seimlerinde Tek dereceli usul uygulanacak. Hrriyeti Demokrat, Dini dnce ve inanlara saygl, Yerinden ynetim (Ademimerkeziyet), Toprak Reformu (Hkmete ait iftlik ve araziler topraksz kyllere datlacak.) Liberalizm (Serbest ekonomi politikas). Milletin ak vekleti alnmadka anayasa deitirilmeyecek. esas kabul edilecek. Cumhurbakan olan kiinin milletvekillii kaldrlacak. Nasturi syan: Hakkari ve civarnda yaayan Hristiyan gruplar olan Nastrilerin kard isyan.ngilterenin etkisi byk bu isyanda. 13 ubat 1925 eyh Sait syan: Tutucu kesimin Laik Cumhuriyete ve onun ilkelerine darbe vurmak istemesi. ngilterenin gndemde olan Musul-Kerkk harektn engellemek iin provoke etmesi. (Tampon Devlet amal) Laik dzeni ykmak isteyen ilk byk ayaklanmadr. Musul ve Kerkk kaybedilmi, isyan bastran ordu ypranmtr. syann Batrlmas iin; Takrir-i Skn Kanunu karlm(4 Mart 1925) ve bu dnem 1929a kadar devam etmitir. stiklal Mahkemeleri kurulmutur. Takrir-i Skun Kanunu: Huzur ve gvenliin salanmasna ynelik TBMM tarafnda karlmtr. Bu kanunla hkmete ayaklanmalara, dzeni bozacak kii ve tekilatlara kar nlem alabilme il parti ve gazete kapatma hakk verilmitir. 16 Haziran 1926 Mustafa Kemale suikast giriimi: Suikast giriiminin hazrlaycs eski ittihat zihniyet lkeden tasfiye edilmitir. stiklal mahkemeleri son kez bu olay sonrasnda grev yapmtr. Serbest Cumhuriyet Frkas - 12 Austos 1930 19291930 yllarnda dnyay sarsan ekonomik bunalmn Trkiyeyi de etkilemesi zerine Mustafa Kemal tarafndan Fethi Okyara kurdurulmutur. Baz ilkeleri: Tek dereceli seim, Trk parasn deerini koruma, Limanlarda tekelcilik kaldrlacak, Teviki Sanayi Kanunu tamamen uygulanacak. Yabanc sermayeyi lkeye girii salanacak. Liberal ekonomi esaslar geerli olacak. Kadnlara siyasi haklar tannacak. Bu parti zamanla inklaplara kar olanlarn odak merkezine dnnce yine Fethi Bey tarafndan kapatlmtr. (Parti programnda Milliyetilik,
Cumhuriyetilik, Laiklik ilkelerine yer vermilerdir.)

Trkiye Cumhuriyetini laik ve ada bir yapya ulatrma istei. Osmanl ailesi yurt dna karld. 3 Mart 1924 tarihinde Tevhid-i Tedrisat (retimin birletirilmesi) kanunu kabul edilirken; Erkan- Harbiye vekaleti (Sava bakanl) ile eriye ve evkaf vekaleti (Din ileri bakanl Kanunlarn eraite uygun olup olmadna karar veren bir bakanlkt)kaldrlmtr.
Halifeliin kaldrlmasyla beraber kan kanunlar ifre: Halife yurtdna TErif etti.

20 Nisan 1924 1924 Anayasas Yeni Anayasa kabul edildi. 1924 Anayasas, II. TBMMde, anayasa komisyonu tarafndan hazrlanmtr. Egemenlik Kaytsz artsz Trk Milletine Aittir Btn kuvvet ve yetkilerin kayna Millet grlmtr. Meclis hkmeti ile parlamenter hkmet arasnda kpr grevini grmtr. Yrtme grevini Hkmete brakmakla 1921 Anayasasndan ayrlr. Md.1. Trkiye Devleti bir Cumhuriyettir. Md.2. Devletin dini slam, Dili Trke, Bakenti Ankaradr. 1924 Anayasas, 1921 Anayasasndan daha yumuak bir kuvvetler ayrmna yer vermitir. Milli egemenlik ve meclisin stnl sistemini gelitirmi. 1924 Anayasasnda, 192819311934 ve 1937 yllarnda deiiklikler yaplmtr. 1921 Anayasasnda; Din ve devlet ilerini TBMM ynetir. 1924 Anayasasnda; T.C Devletinin Dini slamdr anayasaya kamuoyu tepkisine kar konulmutur. 1928 Deiiklii ; T.C Devletinin Dini slamdr ibaresi kaldrlm, Yemin metni deitirilmitir. 1937 Deiiklii ; T.C Devleti Laiktir! ibaresi anayasada ki yerini almtr. Terakki Perver Cumhuriyet Partisi-17 kasm 1924 Mustafa Kemal kart olan ikinci grup millet vekilleri tarafndan; ittihatlar saltanat ve hilafet yanllar tarafndan desteklenen; Kazm Karabekir, Adnan Advar , Rauf Orbay , Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele (ifre:KARAR) tarafndan kurulan ilk muhalefet ve ikinci siyasi partidir. Halkn dini duygularn smrerek 13 ubat 1925 eyh Sait isyannn kmasna neden olmutur. Bu ayaklanmadan dolay 5 Haziran 1925te bu parti kapatlmtr.

1937 de btn Atatrk lkeleri anayasaya girdi. Seim Sisteminde yaplan deiiklikler: 1946ya kadar ift dereceli 1950 de ilk tek dereceli seim yapld. lk olarak ak oy gizli saym yerine gizli oy ak saym uyguland. 23 Aralk 1930 Menemen Olay (inklplara ve dzene kar bir isyan): Nakibend tarikat yesi dervi Mehmetin menemende halk ayaklandrmas. retmen, yedek subay Kubilayn kafas kesilmek suretiyle ldrlmesi zerine olaylar bymtr. Trkiye Cumhuriyeti dzenine kar ikinci byk isyandr. Bursa Olay (1933) : Ezann Trke okunmasna tepki gsterenlerin balatt olaydr.
ifre : Cumhuriyet Rejimine Kar Yaplan Eylemler : M : Menemen Olay ., zmir Suikast, eyh Sait syan

hzlandrmtr. Briand-Kellog Pakt (1928) : ABD ve Fransa nclnde dnya barna katkda bulunmak iin yaplmtr. 1929da Trkiye ye olmutur. Litvinov Protokol (1929) : Sovyetler Birliinin Brian Kellog Pakt gibi ayn amala kendi komularyla imzalad protokoldr Nfus Mbadelesi (Etabli ) 1930 Yunanistan, stanbulda daha fazla Rum bulundurmak istiyordu. Trkiye bu duruma kar knca konu Milletler Cemiyetine tand. Bat Trakya ve stanbuldaki Trk ve Rumlar mbadele dnda tutuldu.10 Haziran 1930da Ahali Mbadelesi Antlamas ile zld. Osmanl Borlar Sorunu (1930) Trkiye de Hoover Moratoryumundan (ABD Cumhurbakan Hoover borlarn denmesini geciktirecek bir sistem) yararlanmtr. 1954 e kadar Fransaya Trkiye borlarn demitir. Trkiyenin Adana-Mersin demiryolunu satn almak istemesi de Fransa ile ilikilerimiz bozmu 1929 da anlalmtr. Milletler Cemiyeti - 18 Temmuz 1932 Trkiye balarda ye olmak istemese de dnya barna katkda bulunmak iin ye oldu. Boazlar sorununun zmn kolaylatrmtr. Razgard Olay (1933): Bulgaristann Razgard kentindeki Trk ve Mslman mezarlarnn tahrip edilmesi sonucu kan olaylardr. Wagon Lits Olay (1933) : stanbuldaki bir Fransz demir yolu irketinin Trk alanlarnn ilerine Trke konutuklar gerekesiyle son verilmitir. Bu olay zerine stanbul niversitesi rencileri irketi basmlardr. Balkan Antant - 9 ubat 1934 (ifre:TaYYaR) talya ve Almanyann, Balkanlarda egemenlik kurma siyaseti gtmeleri zerine Trkiyenin nclnde; Yugoslavya, Yunanistan, Romanya arasnda imzaland. Montr Boazlar Szlemesi- 20 Temmuz 1936 talya, Almanya, Japonya yaylmac politika izlemitir. Almanya Rene, talya Habeistana, Japonya Manuryaya saldrmtr. Trkiye, dnyada meydana gelen deimeler sonucunda nota vererek szlemenin yeniden dzenlenmesini istedi.Maddeleri ; * Trkiye, boazlarda asker bulundurabilecek, * Ulusal komisyonun yetkileri Trk devletine devredilecek, * Bar zamannda Karadenize kys bulunmayan devletlerin sava gemilerinin gemesi snrlandrlacak, Trk Hkmeti nceden bilgilendirilecek. * Sava zamannda, Trkiye savan dndaysa; savaa katlan lkelerin gemileri geemeyecektir. * Trkiye savaa girmise; sava gemilerinin geii Trkiyenin stnlne braklacaktr. * Boazlar zerindeki egemenlik salanmtr. Sadabat Pakt 8 Temmuz 1937 Ortadouda egemenlik kurmaya alan talyaya kar yaplmtr. ran, Afganistan, Trkiye, Irak katlmtr. Suriye Trkiye ve Irak ile snr sorunlar yaad iin katlmamtr.
(Katlanlar ifre:RAN ATI)

Atatrk Sonras Gelimeler Hatayn Vatana Katlmas 1939 (Sandler raporu trk nfusun ounlukta olduunu sylemi)Halk oylamas ile Trkiye katld. smet nn (1939-1950)
Ky Enstitleri, Adana Grmeleri, Kahire Grmeleri, ok Partili Hayata Kesintisiz Gei, Truman Doktrini, Varlk Vergisi, Milli Korunma Kanunu, Ekmek Karnesi, BMye yelik, Marshall Plan

DI POLTKA Yabanc Okullar Sorunu - 3 Mart 1924 Tevhid-i Tedrisat ile son bulmutur. D politikadaki ilk baar. Locarno Antlamas (1925) : Fransa, Almanya ve ngiltere saldrmazlk antlamas imzalamtr. Musul Sorunu - 5 Haziran 1926 ngiltere ile yaplan Ankara Antlamasyla, Musul ve Kerkk Iraka brakld. Trkiye 25 yl sreyle Irak petrol gelirlerinin %10unu alacak. Bozkurt_Lotus Olay (1926): Trk Gemisi Bozkurt ve Fransz Gemisi Lotusun Ege denizinde arpmalar sonucu Bozkurt gemisi batt ve 8 Trk hayatn kaybetti. Uluslararas Adalet Divannda Trkiye lehine karar kmtr ve bu gelime Kabotaj Kanunun karlmasn 13

Truman Doktrini : 1947 ylnda ABD Bakan Truman Rusya tehdidine kar hazrlam olduu plandr. Bu amala Trkiyeye 100 milyon , Yunanistan 300 milyon dolar yardm yaplmtr. Marshal Plan (1947) : ABD D leri Bakan Marshalln savatan zarar grm Avrupa Devletleri iin hazrlam olduu yardm plandr. Badat Pakt (1955) : Trkiye - Irak arasnda Orta Douda bar ve savunma tekilat ad altnda kurulmutur. Sonra baka lkelerde katlmtr. Varova Pakt (1955) : NATOya Kar kurulmu rgtt. SSCB nclnde kuruldu. 1991 de feshedildi.