Agatha Christie - Be Kk Domuz CNAYET OK USTACA LENMT. AMA POROT ELNDEK U PULARINI DEERLENDRMEYE ALIIYORDU. Baldran otu...

Bo bir esans iesi... ki mektup... Bir tablo... Bir mrekkep iesi... Kediotu... Buzlu bira... Bir damlalk... 'Sokratn lm' adl yaz... Yaseminler... I BALANGI Carla Lemarchant Hercule Poirot odaya giren gen kz dikkatle szd. Kzn yazd mektupta pek de ilgi ekecek bir ey yoktu. Sadece Belikal dedektiften randevu istiyordu, ite o kadar. Bu isteinin sebebini aklamak gereini bile duymamt. Mektup ksa ve son derece ciddiydi. Sadece el yazsnn sert hatlarndan Carla Le-marchant'n gen olduu anlalyordu. Ve ite imdi gen kz Hercule Poirot'nun karsndayd. Yirmi bir, yirmi iki yalarndayd Carla. nce ve uzun boyluydu. nsann rastlad zaman tekrar tekrar dnp bakt tiplerdendi. Kyafeti k ve kibard. yi bir terzinin elinden kt anlalan bir etekle ceket ve pahal bir krk giymiti. Biimli ban gururla kaldrmt. Aln drt ke, burnu biimliydi. enesinin eklinden bir hayli azimli bir insan olduu anlalyordu. Son derecede canl, hayat dolu bir grn vard. Zaten gzelliinden ok bu durumu insann dikkatini ekiyordu. Hercule Poirot o gn kendisini epeyce yal hissetmekteydi. Fakat Carla ieri girer girmez birdenbire canlanverdi. O da genlemiti sanki. Belikal, gen kz karlamak iin ilerledi. Bu arada Car-la'nn koyu gri gzleriyle kendisini dikkatle szdnn de farkndayd. Gen kz bunu saklamak gereini de duymuyordu. Hercule Poirot'nun gsterdii koltua oturarak, uzatt tabaka7 dan bir sigara ald. Belikal bunu yaktktan sonra da birka dakika sessiz sedasz sigarasn iti. Fakat hl dnceli baklarla Hercule Poirot'yu inceliyordu. Poirot efkatle, "Evet," diye mrldand. "Emin olmanz gerek. yle deil mi?" Kz irkildi. "Efendim?" Sesi tatl ve hafife bouktu. "Hakkmda karar vermeye alyorsunuz deil mi? inize yarayacakmym, yoksa arlatann birimiyim." Carla glmsedi. "ey... evet, yle. Anlayacanz Msy Poirot hi de tahmin ettiim gibi deilsiniz." "htiyarm deil mi? Dndnzden daha yalym?" "Evet, o da var." Gen kz bir an duraklad. "Sizinle ak konumak istiyorum. Bu ii yapanlarn en iyisi... en ustas gerekli bana." Hercule Poirot, "Merak etmeyin," diye cevap verdi. "Ben bu iin en ustasym." Carla, "Hi de alakgnll deilsiniz," dedi. "Buna ramen szlerinize inanyorum." Poirot sakin sakin ban sallad. "nsann bu ite adalelerini kullanmas art deil. Eilip ayak izlerini lmeme, izmaritleri toplamama, yatm otlar incelememe gerek yok. Koltuumda oturup, dnmem yeter." Parmaklarn yumurta biimindeki kafasna vurdu. "Bunun almas yeterli." Carla Lemarchant mrldand. "Biliyorum. te o yzden kalkp size geldim. nk sizden pek acayip bir ey yapmanz isteyeceim." Hercule Poirot, "te bu ok houma gitti," dedi. imdi kza cesaret vermek istermi gibi dikkatle bakyordu. Carla Lemarchant derin bir nefes ald. "Asl adm Carla deil Caroline. Anneminki de yleydi. Bana onun adn vermiler." Bir an durdu. "Kendimi bildim bileli Lemarchant soyadn kullanyorum. Ama aslnda bu gerek adm deil. Asl adm Crale."

Hercule Poirot bir an kalarn att. Sonra da. "Crale." diye mrldand. "Bu isim bana yabanc gelmedi." Kz, "Babam ressamd," dedi. "ok tannm bir ressam. Bazlar onun byk bir sanat olduunu sylyor. Ben de ayn dncedeyim." Hercule Poirot sordu. "Amyas Crale mi?" "Evet." Gen kz bir an durdu, sonra devam etti. "Ve annem Caroline Crale'i babam ldrmek suuyla dava ettiler." Belikal dedektif, "Hah," dedi. "imdi hatrladm. Fakat bu olay hakknda fazla bir ey bilmiyorum. Osrada ngiltere'de deildim. Bu olay yllar nce oldu, deil mi?" Kz, ban sallad. "On alt yl nce." Yz bembeyaz kesilmiti, gzleri alev alev yanyordu adeta. "Anlyor musunuz?" Onu dava ettiler ve sonunda sulu buldular. Fakat annemi asmadlar. nk baz hafifletici nedenler vard. Bu yzden onu mebbet hapse mahkm ettiler. Annem davadan bir yl sonra ld. Anlyor musunuz? Her ey yllar nce olup bitti..." Poirot usulca, "O halde?..." diye mrldand. Carla Lemarchant ellerini birbirine bastrd. imdi ar ar, kesik kesik, fakat acayip bir srarla konuuyordu. "Bu ile benim ne ilgim olduunu iyice anlamanz lazm. Bu olay... olduu zaman ben be yandaydm. Durumu anlayamayacak kadar kktm. Tabii annemle babam hatrlyorum. Birdenbire evden ayrldm ve krlarn ortasnda bir iftlie gtrldm de biliyorum. iftinin iman, gler yzl bir kars vard. Domuz yetitiriyorlard. Herkes bana ok iyi davranyordu. Fakat herkesin bana usulca... yan yan baktklar bugn bile hatrmda. in iinde bir karklk olduunun farkndaydm. ocuklar byle eyleri abucak sezerler. Fakat ne olduunu bilmiyordum... Sonra bir gemiye bindirildim. Heyecanl bir yolculuktu bu. Gnlerce srd. Sonra kendimi Kanada'da buldum. Beni Simon amcam karlad. Onunla ve Louise yengeyle Montreal'e yerletim. Annemle babam sorduum zaman bana, 'Onlar da yaknda gelecekler,' dediler. Sonra... sonra zannedersem annemle babam unuttum. - 9Sadece onlarn ldn biliyordum. Bunu bana birinin syleyip sylemediini de hatrlamyorum. nk artk o srada annemle babam pek dnmyordum. Hayatmdan memnundum. Simon amcayla Louise yenge bana ok iyi davranyorlard. Okula gidiyordum, bir sr arkadam vard. Ayrca asl admn Le-marchant olmadn da unutmutum. nk Louise yengem bana Kanada'daki admn bu olduunu sylemiti. Bu da o srada bana pek akllca bir ey gibi gelmiti sanrm. Evet, Kanada'daki adm buydu. Zamanla Lemarchant'n asl adm olmad kafamdan silindi..." Ban gururla kaldrd. Meydan okurmu gibi bir hali vard. "Bana bakn... Bana sokakta rastlasaydnz herhalde, 'ite hibir derdi olmayan bir kz,' derdiniz deil mi? Halim vaktim yerinde, salm mkemmel, irkin deilim. Hayatn tadn karabilirim. Yirmi yandayken yerinde olmay isteyeceim hibir kz yoktu... Fakat o srada sorular sormaya balamtm. Annemle babam hakknda... Onlar kimdi? Ne yaparlard? Sonunda ii reneceim muhakkakt tabii. Fakat amcamla yengem nce davranp bana gerei sylediler. Yirmi bir yana basmtm. Bu yzden bana her eyi aklamak zorundaydlar. Reit olduum iin artk servetimi istediim gibi kullanabilecektim. Sonra o mektup sorunu vard... Annemin bana lrken brakt mektup," Yznn ifadesi deiti. Gzlerindeki o acayip prlt da kaybolmutu. "te o zaman gerei rendim. Yani... annemin cinayet yznden mahkm olduunu... Bu... korkun bir eydi..." Bir an durdu. "Size sylemem gereken bir ey daha var. Nianlym. Bize beklememizi, yirmi bir yana basncaya kadar evienemeyeceimizi sylediler. Olay renince bunun da ne anlama geldiini kavradm." Poirot kmldand. "Nianlnz bu duruma ne dedi?" "John mu? John buna aldrmad bile. Bu olayn durumu deitirmeyeceini syledi. Kendisi iin nemli deildi bu. O ve ben... Carla'yla John'duk, ite o kadar, ne doru eildi. "Onunla hl nianlyz. Her eye ramen bu durum nemli. Benim

iin nemli. John bakmndan da yle ya... Gemiin zerinde dur-masak bile gelecei dnmemiz gerekir." Yumruklarn skt. - 10"Anlayacanz, ocuklarmzn olmasn istiyoruz. kimiz de istiyoruz bunu. ocuklarmzn byyn seyrederek, kaygya kaplmamz ho olmaz." Poirot, "Her ailenin gemiinde baz kt ve kanl kiilerin bulunduunu bilmiyorsunuz sanrm?" diye cevap verdi. "Anlamyorsunuz... Evet, her ailede byle kiiler olabilir. Fakat ou bunun farknda bile deildir. Ama biz farkndayz. Bize ok yakn bu. Ve... bazen... John'un bana baktn grdm. yle abucak bir gz atyor. Evlendiimizi farzedelim. Kavga ettiimiz zaman yine bana yle dnceli dnceli bakarsa ne olacak?" Hercule Poirot sordu. "Babanz nasl ldrlm?" Carla kati ve sakin bir tavrla cevap verdi. "Zehirlenmi." Belikal mrldand. "Anlyorum." Ksa bir sessizlik oldu. Sonra gen kz yine sakin bir tavrla konumaya balad. "Neyseki anlayl bir insansnz. Bu iin nemli olduunu... ne anlama geldiini biliyorsunuz. i idare etmeye, beni avutmak iin birtakm manasz szler sylemeye de kalkmyorsunuz." Poirot ban sallad. "Durumu gayet iyi anlyorum... Fakat anlayamadm bir ey var. Benden ne istiyorsunuz?" Carla Lemarchant sadece, "John'la evlenmek istiyorum!" dedi. "Onunla evlenerek. ki olumun iki de kzmn olmasn arzu ediyorum. te siz de btn bunlar olabilir hale sokacaksnz." "Yani... nianlnzla konumam m istiyorsunuz? Hayr, hayr, bu szlerim pek budalaca. stediiniz ok daha baka bir ey. Ltfen ne dndnz bana syleyin." "Dinleyin, Msy Poirot. unu iyice anlamanz istiyorum. Sizi bir cinayeti aydnlatmanz iin tutmak niyetindeydim." "Yani?" "Evet, tahmin ettiiniz gibi... Bir cinayet, on alt yl nce ilenmi olsa yine de cinayettir." "Fakat, yavrum..." - 11 "Bir dakika, Msy Poirot. Durumu iyice anlamadnz. ok nemli bir nokta daha var." "Evet?" Carla Lemarchant, "Annem susuzdu," dedi. Hercule Poirot burnunu outurdu. Sonra da, "Tabii..." diye mrldand. "Neler hissettiinizi anlyorum..." "Duygu meselesi deil bu. Annemin yazd mektuptan sz ettim. Bunu lmeden nce bana verilmesi iin brakm. Mektubu bana yirmi bir yana bastm zaman teslim ettiler. Annem bu mektubu bana bir tek sebepten dolay yazmt. Benim tamamyla emin olabilmem iin. Mektupta da yalnzca bundan sz ediyordu. Susuz olduunu aklyordu yani. Masumdu o. Bundan emin olmam, kendisine inanmam istiyordu." Hercule kendisine heyecanla bakan gen kzn canl, ifadeli yzne bir gz att. Sonra ar ar, "yle de olsa..." diye balad. Carla glmsedi. "Hayr, annem yle bir insan deildi. Mektupta yazdklarnn bir yalan... romantik bir yalan olduunu dnyorsunuz deil mi?" ne doru eildi. "Dinleyin, Msy Poirot. ocuklar baz eyleri ok iyi anlarlar. Annemi hatrlyorum. Tabii her eyi deil. Fakat onun nasl bir insan olduunu ok iyi biliyorum. Yalan sylemezdi o. efkatin neden olduu yalanlar. Aksine. Eer bir ey cann yakacaksa, bunu sana ak ak anlatrd. Mesela diiye giderken veya trnana diken batt zaman... yani byle eyler hakknda. Son derece drst, ak szl bir insand o. Anneme byk gvenim olduunu ok iyi hatrlyorum. Ona hl da inanyorum. Annem, babam

ldrmediini yazm, demek ki katil o deil, bakas! Annem lmekte olduunu bilmesine ramen oturup bir mektubu yalanlarla dolduracak yaradlta bir kadn deildi." Hercule Poirot ar ar, adeta istemeye istemeye, ban edi. Carla devam etti. "Onun iin John'la evlenmemde bir saknca yok. Ben bunun byle olduunu biliyorum. Fakat John bil- 12miyor. O, her insan gibi benim de annemin susuz olduuna inanacam dnyor. Bu sorunun zmlenmesi gerek, Msy Poirot. Bunu da siz yapacaksnz." Belikal dedektif, "Szlerinizin doru olduunu kabul edelim, matmazel," dedi. "Fakat aradan on alt sene gemi." Carla Lemarchant, "Tabii bu i ok g olacak," diye cevap verdi. "Bu olay da sizden baka hi kimse zmleyemez!" Hercule Poirot'nun gzlerinde muzip bir prlt belirdi. "Komplimanda ustasnz. yle deil mi?" Carla, "Sizden sz edildiini duydum," diye cevap verdi. "Yaptnz ileri biliyorum. O kark olaylar nasl zdnzn de farkndaym. Sizi ilgilendiren psikoloji deil mi? te bu zamanla deimez. Kantlar oktan ortadan kalkt tabii. zmaritler, ayak izleri ve yatm otlar... Artk onlar bulmamz imknsz. Fakat olay iyice inceler, buna karm olan kimselerle konuabilirsiniz. Hepsi de hayatta onlarn. Ondan sonra da koltuunuza oturup dnrsnz. Ve bylece cinayetin i yzn de anlarsnz." Hercule Poirot ayaa kalkt. "Matmazel, bana eref verdiniz. Size, bana bo yere gvenmediinizi kantlamaya alacam. Bu cinayeti inceleyeceim. On alt yl nce olan olaylar gzden geirecek ve gerei reneceim." Carla ayaa kalkt. Gzleri sevinle pr! prl parlyordu. Fakat sadece, "te bu ok iyi," dedi. Hercule Poirot parman sallad. "Yalnz bir ey var. Size gerei reneceimi syledim. Ben taraf tutmam. Bu nedenle sizin gibi annenizin masum olduundan emin deilim. Ya onun sulu olduu ortaya karsa? O zaman ne olacak?" Carla gururla ban kaldrd. "Ben onun kzym. Gerei her eye tercih ederim." Hercule Poirot "O halde sorun kalmad," diye cevap verdi. "Artk ilerleyebiliriz. Daha dorusu bu ite gerilememiz gerekiyor..." - 13BRNC KTAP I Savunma Avukat Sir Montaque Depleach, "Crale olayn hatrlayp hatrlamadm m soruyorsunuz?" dedi. "Hatrlamaz olurmuyum? Hl hatrmda. ok ho bir kadnd. Fakat dengesizdi tabii. Duygularn kontrol etmesini bilmiyordu." Yan yan Poirot'ya bakt. "Bana bu olay neden sordunuz?" "ilgimi ekti de..." Depleach birdenbire dilerini gstere gstere gld. Bu onun nl 'kurt tebssm'yd. Bu gln birok tann dn patlattndan sz edilirdi. "Dostum bu pek de nazik bir davran saylmaz. nk o davada baarya ulaamadm. Gen kadn da kurtaramadm." "Biliyorum." Sir Montaque omzunu silkti. "Tabii o zaman imdiki kadar tecrbeli deildim. Buna ramen elimden gelen her eyi yaptmdan eminim. nsan mvekkilinden yardm gremezse tabii o zaman fazla baar da gsteremez. Mamafih idam hkmn deitirebildik. Kadn da mebbed hapse mahkm oldu. Baz hafifletici sebepler vard. Birok evli kadn ve anne Bayan Crale'in affedilmesi iin yazl mracaatta bulundu. ok kii kadna acyordu." Arkasna yaslanarak bacaklarn ileriye doru uzatt. Yznde dnceli bir ifade belirmiti. "Eer kadn kocasn vurmu ya da baklam olsayd, durum deiirdi. Ben de onun kocasn - 14-

ani bir fkeyle ldrdn iddia edebilirdim... Fakat zehir?... Zehirle insan ldrmek durumunda kimse fazla bir ey yapamaz. Oyun olmaz bununla." Hercule Poirot sordu. "Savunma neye dayanyordu?" Aslnda bunun cevabn biliyordu, arivlerdeki eski gazeteleri okumutu. Fakat avukatla konuurken hibir eyden haberi yokmu gibi davranmak iine geliyordu. "ntihara... Bu olayda adamn intihar ettiini iddiadan baka yapabileceimiz hibir ey yoktu. Fakat buna da kimse inanmad. Crale intihar edecek bir adam deildi! Onunla hi karlamadnz deil mi? Canl, hareketli, iri yar bir adamd. Kadnlara fazlasyla dknd, biraya baylrd. Byle bir tip ite. apknlklar dillere destan olmutu. Hayatndan memnundu. Jriyi byle bir adamn sessiz sedasz oturup zehirle intihar edeceine inandramazdm. Bu onun yapabilecei bir ey deildi. Ta bandan bu davay kaybedeceimi biliyordum. Kadn da bana hi yardm etmedi. Onu tank yerine geirir geirmez, yenileceimizi de anladm. Mcadele etmek niyetinde deildi. Fakat ne yaparsnz? Eer mvekkilinizi tank olarak dinletmezseniz, o zaman da jri bundan tamamyla baka anlamlar karr." Hercule Poirot, "Kadnn size yardm etmediini sylediiniz zaman bunu mu kastediyordunuz?" dedi. "Tabii ya, dostum. Biz sihirbaz deiliz. Sonucun yars sulunun jri zerinde brakaca etkiye baldr. Ka jrinin hakimin isteine aykr karar verdiini grdm. Jridekiler. 'Bu adam muhakkak katil,' dediler mi, i bitmi demektir. Veya, 'Hi uramasnlar bu zavallnn katil olmad belli!...' Oysaki Caroline Crale mcadeleye kalkmad bile." "Neden acaba?" Sir Montaque omzunu silkti. "Bunu bana sormayn. Tabii kadn kocasna kt. Kendine gelip ne yaptn iyice anlaynca fena halde sarsld. Bir daha kendisini toplayamad sanrm." "Yani sizce kadn suluydu, yle mi?" - 15Avukat, aalad. "ey... Bunu bandan beri kabul ettiinizi sanyordum." "Peki Bayan Crale sulu olduunu size itiraf etti mi?" Sir Montaque irkildi. "Ne mnasebet! Ne mnasebet! Bizim de baz prensiplerimiz var. Mvekkilimizin daima,., masum olduuna inanrz. Demek bu olay sizi ok ilgilendiriyor. Keke ihtiyar Mayhew'la konuabilseydiniz. Savunma dosyasn Mayhew'lar hazrladlar. htiyar Mayhew size bu olay hakknda benden ok bilgi verebilirdi. Ne yazk ki ld o. Olu George Mayhew hayatta tabii. Fakat o da o srada pek genti. Szn ettiimiz olay yllar nce oldu." "Evet, biliyorum. Neyseki siz olay iyi hatrlyorsunuz. Hafzanzn ok kuvvetli olduu belli." Avukatn yznde bu szlerden holandn gsteren bir ifade belirdi. "ey... Tabii insan nemli davalar hatrlyor. zellikle de mvekkilinin idam istendii olaylar. Ayrca gazeteler de Crale olay hakknda bir sr yaz yazdlar. Seks sorunu vesaire... Bu ie karm olan kz da bir hayli dikkati ekecek gibiydi. Ama bana sorarsanz bir hayli souk ve kat kalpliydi o." Poirot mrldand. "Israr ettiim iin zr dilerim. Fakat tekrarlayacam. Carolin Crale'in gerekten sulu olduundan emin misiniz." Sir Montaque omzunu silkti. "Akas... bu iin kuku gtrr taraf yoktu. Evet, bence kocasn o ldrmt." "Kadnn aleyhindeki kantlar nelerdi?" "Onu daraacna gtrecek eylerdi bunlar. Bir kere cinayet ilemesi iin nemli bir neden vard. Yllardr Crale'le kedi kpek gibi kavga etmekteydiler. Doru drst geinemiyorlard. Adam durmadan yeni maceralara atlyordu. Elinde deildi bu. Clare yle tip bir adamd. Kadn btn bunlara iyi dayanmt. Kocas bir sanat olduu iin btn bu apknlarn ho gryordu. Adam gerekten birinci snp bir ressamd. O zamandan beri eserlerinin kymeti iyice ykseldi. Dorusu ben o tip tablolar- 16-

dan holanmam. irkin, kudretli eserler. Fakat sanat deerleri olduu muhakkak... Dediim gibi Crale'in apknl dolaysyla sk sk kavga kyordu. Bayan Crale sessiz sedasz azap eken yumuak bal kadnlardan deildi. Mthi kavga ediyorlard. Fakat adam her macerann sonunda muhakkak karsna dnyordu. Bu son macera da hepsinden farkszd. Bu kez iin iine bir kz karmt. Gen bir kz... Henz yirmisindeydi o... Ad El-sa Greer'di. Yorkshire'li bir fabrikatrn tek kzyd. Hem paras vard, hem de azmi. Ne istediini de biliyordu. stedii Amyas Crale'di. Adam kendi resmini yapmaya ikna etmiti. Crale sosyete gzellerinin resmini pek yapmazd. 'Lady bilmem ne, pembe saten ve incilerle...' Fakat portreler yapyordu. Dorusu ben kadn olsaydm ondan resmimi yapmasn istemezdim. nk modellerinin irkin taraflarn ortaya karmaktan ekinmiyordu Crale. Fakat Elsa Greer'nin portresini yapmaya raz oldu ve sonunda da kza iyice tutuldu. Crale o zaman krkna yaknd, ev-leneli yllar olmutu. Yani budalalk ederek kz yerinde birine k olacak yatayd. Tam o srada Elsa Greer karsna kt. Crale kz iin deli oluyordu: Karsndan boanp onunla evlenmek niyetindeydi... Caroline Crale ise buna raz deildi. Adam tehdit etti. Onun, 'Kz brakmazsan, seni ldrrm' dediini iki kii duydu. Kadn bu tehdidinde de ciddiydi. Olaydan bir gn nce komularndan biriyle ay iiyorlard. Bu komu baharatlarla uramaya evde ilalar yapmaya meraklyd. Yapt ilalarn arasnda 'coniin' vard. Yani zehirli baldran ruhu... Bundan ve zehirin ne kadar ldrc olduundan sz edildi. Adam ertesi gn iedeki zehirin yarya inmi olduunu fark edince fena halde telaland. Daha sonra da Bayan Crale'in odasnda, hemen hemen boalm bir ie buldular. Bunun iinde zehir vard. Kadn ieyi bir ekmecenin dibine saklamt." Hercule Poirot skntl skntl kmldand. "Bu ieyi oraya baka biri saklam olabilir." "Kadn polise zehiri aldn itiraf etti. Bunu yapmamas gerekirdi tabii. Fakat polisle ilk konutuu srada yannda kendisi- 17Be Kk Domuz / F: 2 ne yol gsterecek bir avukat yoktu. Zehiri sorduklar zaman aka bunu kendisinin alm olduunu itiraf etti." "Peki, neden alm?" "Bayan Crale bu ii intihar etmek iin yaptn syledi. Zehirle kendini ldrmeyi dndn iddia etti. Fakat ienin nasl boalm olduunu, zerinde de neden yalnz kendi parmakiz-lerinin bulunduunu bir trl aklayamad. Bu kant onun aleyhindeydi tabii. Ayrca Amyas Crale'in intihar ettiini de ileri srmeye kalkt. Fakat adam, kadnn odasna saklam olduu 'coni-in'den iseydi, ienin stnde onun parmakizleri de olacakt." "Zannedersem zehir birayla kartrlmt, deil mi?" "Evet, bira iesini Caroline Crale kendisi buzdolabndan alp, baheye, kocasnn resim yapt yere gtrd. Biray bardaa koyarak Amyas'a uzatt. Onun bunu iiini de seyretti. Herkes yemee gidip, ressam yalnz bana brakt. Adam ounlukla yemee gitmezdi. Daha sonra Bayan Crale'le mrebbiye Amyas' orada l buldular. Kadn, kocasna verdii birada hibir ey olmadn iddia etti. Bense mahkemede Amyas'n birdenbire piman olduunu, vicdan azabna dayanamayarak biraya zehiri kendisinin kartrdn iddia ettim. Sama tabii. Ressam bu tip bir adam deildi. Parmakizleri Caroline Crale iin ok kt oldu." "Bira iesinde kadnn parmakizleri mi vard?" "Hayr. Sadece Amyas'nkiler. Mrebbiye doktor armaya kotuu zaman Caroline Crale cesetle yalnz kalmt. Herhalde o srada iedeki parmakizlerini silerek, kocasnn elini bunun zerine bastrd. Yani... kadn bira iesini bile grmediini iddia etmek niyetindeydi. Ama bu hibir ie yaramad. Savc ihtiyar Randolph bu olay parmana dolad. Mahkemede bir insann ieyi o ekilde tutmasna imkn olmadn kesinlikle kantlad. Tabii biz de tutabileceini gstermek iin elimizden geleni yaptk. Parmaklarnn, lm halinde olduu iin, o ekilde kvrlm olabileceini syledik. Ama dorusunu isterseniz buna kimse inanmad. Zaten inanlacak gibi de deildi." - 18-

Hercule Poirot, "O halde," dedi. "Kadn coniine'i bira iesine, bunu kocasna gtrmeden nce koymutu." "Bira iesinde coniine yoktu. Sadece bardakta zehir buldular. Bir an durdu. ri, yakkl ehresindeki ifade deiti. abucak Belikal dedektife dnd. "Poirot ne demek istiyorsunuz siz?" Poirot, "Caroline Crale masumdu diyelim," diye cevap verdi. "Coniine biraya nasl kartrld? Siz dava srasnda zehiri biraya Amyas Crale'in kartrm olduunu sylemisiniz. Fakat bana bunun imknsz olduunu akladnz. Bende sizinle ayn fikirdeyim. Amyas Crale intihar edecek bir adam deildi. O halde zehiri biraya Caroline Crale kartrmadysa bu ii bakas yapt demektir." Sir Montaque neredeyse kekeleyecekti. "Allah Allah! Gemite kalm olaylar ne kartryorsunuz? Katil Caroline Cra-le'di. Eer kendisini o srada grseydiniz, bunu hemen anlardnz. Halinden, tavrndan, yzndeki ifadeden, konumasndan belliydi bu. Bana kalrsa hkm giydii zaman da baya rahatlad. Hi korkmu gibi bir hali yoktu. Endieli filan da deildi. Sadece davann bir an nce sona ermesini istiyordu sanrm. Aslnda bir hayli cesur bir kadnd. Hercule Poirot mrldand. "Buna ramen Caroline Crale ld zaman kzna bir mektup brakt. Bunda masum olduuna yemin ediyordu." Sir Montaque Depleach, "Olabilir," diye cevap verdi. "Onun yerinde ben veya siz olsaydnz, biz de ayn eyi yapardk." "Kz, Caroline Crale'in yle bir kadn olmadn syledi." "Kz yle sylyormu... pf! O bunu nereden bilecek? Aziz dostum Poirot dava srasnda kz pek kkt. Drt yanda myd, yoksa be mi? Adn deitirerek ngiltere dna bir yere, akrabalarnn yanna yolladlar. O ne bilebilir? Ne hatrlayabilir? "Bazen ocuklar insanlar ok iyi anlarlar." - 19"Belki... Belki... Ama bunun bu durumla hibir ilgisi yok. Tabii kz annesinin masum olduuna inanmay istiyor. Brakn inansn. Bunun bir zarar olmaz." "Fakat ne yazk ki kz ayn zamanda annesinin susuz olduunu gsterecek kantlar da istiyor." "Yani Caroline Crale'in kocasn ldrmediini ortaya koyacak kantlar." "Evet." Sir Montaque, "Ne yazk ki," "Bu istediini elde edemiye-cek." "Demek o dncedesiniz?" Sir Montaque dnceli baklarla Poirot'yu szd. "Ben daima sizin drst bir insan olduunuzu dndm, dostum. Yaptnz nedir? Kzn zayf tarafndan faydalanarak para kazanmaya m alyorsunuz?" "Siz kz tanmyorsunuz. Her zaman rastlanlan tiplerden deil o. Kuvvetli bir kiilii var." "Evet. Amyas'la Caroline Crale'in kznn gerekten yle olmas gerekir. stedii nedir onun?" "Gerei renmek." "Hmm... Korkarm reneceiniz gerek hi de houna gitmeyecek. Akas Poirot bence bu iin kuku gtrr taraf yok. Kadn kocasn ldrd." "zr dilerim, dostum. Fakat bundan iyice emin olmam gerek," "Bilmem bu bakmdan baka ne yapabiliriz. Tabii gazetelerin dava hakknda yazdklarn okuyabilirsiniz. Humphrey Randolph, savcyd. O da ld. Hm, durun bakaym. Yardmcs kimdi? Gen Fogg, sanrm. Evet, Fogg. Onunla konuabilirsiniz. Sonra o srada evde olanlar var. Herhalde bu ie burnunuzu sokup, gemii geri getirmeye kalkmanz hi de holarna gitmeyecek. Ama onlardan istediklerinizi reneceinizden eminim. Onlardan hi kimse phe edemez." -20"Ah, evet. Bu olayla ilgisi olan kimseler. Bu ok nemli. Onlarn kim olduunu hatrlyor musunuz?"

Sir Montaque dnd. "Durun bakaym... Aradan o kadar zaman geti ki... Akas bu ie be kii karmt. Tabii hizmetileri saymyorum. Yal, hanmlarna ok sadk iki kiiydi onlar. dleri patlamt tabii. Hibir eyden de haberleri yoktu. Onlardan kimse de phe etmedi." "Demek olayla ilgisi olan be kii var. Bana onlar anlatr-msnz?" "nce... Philip Blake. Amyas Crale'in en yakn arkadyd o. Kendisini kklkten beri tanyordu. Cinayet srasnda da ressamn evindeydi. Kendisi hayatta. Onu arada srada golf kulbnde gryorum. St. George's Hill'de oturuyor. Philip Blake borsa komisyoncusu. Borsada oynuyor, stelik para da kazanyor. Piyasayla, i ve d pazarla ilgili her eyi biliyor. Baarya ulam bir adam. Son zamanlarda biraz imanlamaya balad." "Evet... Sonra?" "Sonra Blake'in aabeyi. ehirden uzakta bir maliknesi var. Evde oturmaktan holanan bir tip." Poirot'nun aklna bir ocuk arks geldi. Belikal dedektif bunu kafasndan kovmaya alt. Son zamanlarda ocuk arklarn tutturmutu nedense. Fakat bu kez aklna geleni bir trl kafasndan atamyordu. "Bu kk domuz pazara gitti." "Bu kk domuz evde kald." Sonra mrldand. "Demek Blake'in aabeyi evde oturmaktan holanyor?" "Evet. Demin size szn ettiim adam o. Hani u baharatlarla, ilalarla uraan komu. Biraz kimyagerlii vard. Bu ie baylyor. Durun bakaym ad neydi? Kitaplarda okuduumuz isimlerdendi bu. Hah, tamam. Meredith Blake. Sa olup olmadn bilmiyorum. "Baka? Btn bu felakete sebep olan kz. Elsa Greer." - 21 Poirot usulca mrldand. "Bu kk domuz pirzola yedi..." Sir Montaque ona hayretle bakt. "Kzn bir hayli ey yedii belli. Bilhassa para. A gzl, daima istediini elde etmeye alan bir insan o. Olaydan sonra tam kez evlendi. Boanma davalarna girip girip kyor. Kl kmldamyor bile. Kocalarn her dei-tiriinde, daha paralsn, daha iyi durumda olann buluyor. imdi bir lord'la evli. Yani Elsa Greer imdi Lady Dittisham. Sosyete dergilerini atn m mutlaka onun bir resmiyle karlayorsun." "Ya dier ikisi?" "Evde bir mrebbiye vard. Adn hatrlamyorum. ini bilen, ciddi bir kadnd. Ad Thompson'muydu yoksa Jones mi? te byle bir ey... Sonra evde bir kz daha kalyordu. Bayan Caroline Crale'in vey kardei. Zannedersem o srada on be yalarn-dayd. O da nl oldu artk. Dnyann kuytu kelerine giderek, yerleri kazyor. Warren tamam ad bu! Angela Warren. nsann dn patlatan bir kadn. Kendisiyle geen gn karlatm." "Demek ki o, 'Vii vii vii,1 diye alayan kk domuz deil?" Sir Montaque Depleach, Poirot'ya acayip acayip bakt. Sonra da alayc bir tavrla. "Angela Warren'in 'Vii vii vii,' diye alamas iin bir sebep var," dedi. "Yz yaral onun. Suratnn yanndaki byk yara izi hemen dikkati ekiyor. O, neyse... Bu olay da nasl olsa reneceksiniz." Poirot ayaa kalkt. "ok teekkr ederim. Byk incelik gsterdiniz. Eer Bayan Crale kocasn ldrmediyse..." Sir Montaque, Belikalnn szn kesti. "Fakat ldrd dostum. Bana inann." Poirot onu duymam gibi szlerine devam etti. "O zaman katil bu be kiiden biri." Avukat tereddtle, "Evet, cinayeti onlardan biri ilemi olabilir," diye cevap verdi. "Fakat bunu yapmalar iin bir neden yoktu. Hibir neden... Hatta ben hepsinin de masum olduundan eminim. Onun iin bu ocuka dncelerden vazgein, dostum." Fakat Hercule Poirot glmseyerek ban sallad. 22 II Savc Yardmcs Bay Fogg ksaca, "Kadn suluydu," dedi.

Hercule Poirot savcnn ince, keskin hatl yzne dnceli bir tavrla bakt. Quientin Fogg, Sir Montaque Depleach'den farkl bir tipti. Sir Montaque melodrama kaan bir biimde hareket ederdi. Quientin Fogg ise sakn sakin, fakat srarla sualler sorar ve sonunda da tanktan istediini renirdi. Belikal dedektif, "Demek byle dnyorsunuz?" diye mrldand. Fogg ban sallad. "Onu tank yerinde grmeliydiniz, ihtiyar Randolph o srada savcyd. Kadn para para etti adeta. Para para." Bir an durdu, sonra da beklenmedik bir ey syledi. "Aslnda biraz da fazlayd bu." Hercule Poirot, "Ne demek istediinizi pek anlayamadm," dedi. Fogg ince, biimli kalarn att. "Bunu size nasl anlataym bilmem ki? Bu daha ziyada ngilizlere zg bir dnce biimi. Yani... duran kuu vurmak gibi bir ey. Anlatabildim mi?" "Evet, dediiniz gibi tamamyla ngilizlere zg bir dnce. Fakat ne demek istediinizi anlyorum. Eton'un spor alanlarnda, avclkta olduu gibi mahkemede de ngilizler kurbann bir kurtulma ans olmasn isterler." "Evet, tamam. Fakat bu davada kadnn kurtulmasna imkn yoktu. htiyar Randolph onu iyice sktrd. Daha Montaque Depleach'n Caroline Crale'i tank yerine oturtup, birtakm sorular sormasyla balad. Kadn orada hareketsiz duruyordu. Bir ocuk toplantsna gitmi, terbiyeli, kk bir kza benziyordu. Depleach'n sorularna cevap verirken bunlar ezberlemi olduu anlalyordu. Yumuak balyd. stenilen ekilde cevap veriyordu ama szleri inanlacak gibi deildi. Ona, 'unu, unu,' - 23syle demilerdi, kadn da yle yapyordu. Kabahat Depleach'da deildi tabii. O eski aktr roln ok gzel yapt. Fakat iki kiinin oynamas gereken bir sahnede bir kii hibir ey yapamaz. Kadn gerektii biimde rol yapamad. Tabii bu jrinin stnde kt etki brakt. Sonra ihtiyar Randolph ayaa kalkt. Herhalde onu grmsnzdr? Bence lm byk kayp. Cppesinin eteklerini toplar, topuklarnn zerinde yJe bir sallanr, sonra da hcuma geerdi... Dediim gibi Bayan Crale'i paavraya evirdi. Kadna, szlerinin pek acayip olduunu itiraf ettirdi. Sk sk Bayan Crale'in elikiye dmesine neden oldu. Yani kadnn durumu gittike ktleti. Sonra da Randolph kesin bir tavrla szlerini tamamlad. Bayan Crale bana kalrsa coniin'i intihar etmek iin aldnza dair olan hikye batan aaya yalan. Bu zehiri, sizi baka bir kadn iin terk etmeye hazrlanan kocanz ldrmek iin aldnz. Ve bu zehiri de ona iirdiniz. Bayan Crale ona bakakald... ok gzel bir kadnd dorusu. Zarif, ince... 'Hayr, hayr...' dedi. 'Ben byle bir ey yapmadm.' Fakat sesi ifadesizdi. nanlacak gibi deildi bu szler Depleach'n yerinde skntl skntl kmldandn grdm. Adam iin ktye varacan anlamt." Fogg bir an durdu. Sonra devam etti. "Fakat, bilmem ki... Bir bakma gen kadn bundan daha zekice de bir ey yapamazd. Erkeklerin valyelik taraflarna hitap eden bir eydi bu. Jri de, dinleyiciler de Bayan Crale'in kurtulamayacan anladlar. Gen kadn hayatn kurturmak iin bile savamyordu. htiyar Randolph gibi zeki ve amansz biriyle arpmas imknszd. O clz, inanlmayacak, 'Hayr hayr, ben byle bir ey yapmadm!' szleri ie dokunacak gibiydi. Hakikaten ie dokunacak gibiydi. Bayan Crale'in kurtalmas imknszd artk... Evet, evet gen kadn bundan daha iyi bir ey yapamazd. Jri darda sadece yarm saat kald. Anlayacanz abucak karar verdiler. "Sulu! Fakat kendisine anlay gsterilmesine taraftarz!" Aslnda bu ie karan dier kadnla aralarnda byk bir kartlk vard. O kz kastediyorum. Jri daha banda ona dman oldu. Kzn kl bile kmldamad. ok gzeldi. Fakat hain bir hali vard. Fazla modemdi. Mahkemedeki kadnlar onun 'yuva ykmaya -24merakl tiplerden 'olduunu dndler. 'Byle kzlar ortada dolatka hibirimizin yuvas gvencede deil. Akl fikri sekste olan, kadnlarn ve annelerin haklarna sayg gstermeyen ahlakszlar'... Fakat dorusunu isterseniz, kz kendisini temize karmaya, bir ey saklamaya da kalkmad. ok ak szlyd. Hayran olunacak kadar ak szl. Amyas Crale'e k olmutu, ressam da kendisine. Onu karsndan ve ocuundan ayraca iin vicdan azab da ekmemiti...

Bir bakma onu takdir ettim. Bir hayli cesurdu. Depleach onu sorguya ekerken, hayli kt eyler syledi. Hakim de kendisinden holanmt. htiyar Avis jriye talimat verirken de gayet yumuak davrand. Gerei bir tarafa brakmas imknszd ama hafifletici sebepler olduunu ima edip durdu." Hercule Poirot sordu. "Savunmann ortaya att intihar iddiasn desteklemedi mi?" Fogg ban sallad. "O iddiann tutulur taraf yoktu. Yalnz unu syleyeyim. Montaque Depleach elinden geleni yapt. Gzlerimizin nnde harikulade dokunakl bir portre izdi. yi kalpli, elenceye dkn, bir gn bir gnne uymayan bir sanat. Birdenbire gen ve gzel bir kza k oluyor. Vicdan azab ekiyor ama akna da engel olamyor. Birdenbire karsna ve ocuuna ne kt davrandn anlayp hayatna son vermeyi dnyor... Depleach roln harikulade oynad. Adamn etkili sesi gzlerimizi yaartt. Fakat o susar susmaz by bozuluverdi. Anlatt sanatnn Amyas Crale'e benzer bir taraf yoktu. Bana kalrsa Crale vicdansz bir adamd. Hain, egoist, neeli bir egoist. Sadece sanat bakmndan ahlaklyd diyebilirim. Hibir zaman kt, iirme bir resim yapmazd. Aslnda yaamay seven, kan kaynayan bir adamd. ntihar edecek bir insan da deildi." "Belki iyi bir savunma avukat bu intihar iddiasn ortaya atmazd?" Fogg omzunu silkti. "Baka ne yapabilirdi ki? Jrinin karar verecei bir durum olmad, savcnn iddiasn kantlamas gerektii mi sylenecekti? Gen kadnn aleyhinde bir sr tank - 25vard. Zehir iesini o almt. Hatta bunu komudan aldn itiraf etti... Cinayet ilemesi iin nemli bir neden vard. Eline frsat da gemiti." "Btn bunlarn grnte byle olduu iddia edilemezmiy-di?" Fogg kesin bir tavrla, "Gen kadn," dedi. "thamlarn ounu kabul etti. Sanrm adam baka birisinin ldrdn ve sonra da suu gen kadnn zerine attn imaya alyorsunuz." "Olmayacak bir ey mi bu?" Fogg ar ar cevap verdi. "Korkarm gerekten de olabilecek bir ey. Demek katil esrarl X. Onu nerede bulacaz?" Poirot, "O srada evde bulunanlarn arasnda," dedi. Bu ile ilgisi olan be kii daha vard deil mi?" "Be mi? Durun bakaym? Baharatlarla uraan yal bir adam vard. Tehlikeli bir elence bu ama adam ok nazikti. Bir hayli de dalgnd. Bence o X olamaz. Sonra o kz. Elsa Greer, Caroline Crale'in ortadan kaldrmay isteyebilirdi ama Amyas' deil. Sonra Crale'in en iyi arkada... u borsac. Dedektif romanlarnda byleleri sonunda katil kar ama gerek olaylara uyacak bir ey deil bu. Baka kimse de yok... Ha, sahi, Caroli-ne'in kz kardei. Ama onun zerinde de durmaya demez. Hepsi drt." Hercule Poirot atld. "Mrebbiyeyi unuttunuz." "A, evet. Haklsnz. Zavall mrebbiyeler. Kimse onlara aldrmaz. Fakat szn ettiiniz o kadn belli belirsiz bir ekilde hatrlyorum. Orta yal, irkin, iini bilen bir kadnd. Belki bir psikolog iin iin Crale'e k olduunu ve adam bu yzden ldrdn syleyebilir. Karlk grmeyen ak! Ben byle eylere inanamam. Hatrladm kadar o yle sinirli bir tip deildi." "Aradan ok zaman geti." "On be ya da on alt yl sanrm. Evet, o kadar olmal. O davay btn ayrntlaryla hatrlamam benden bekleyemezsiniz." - 26Hercule Poirot, "Aksine," diye cevap verdi. "Her eyi ok iyi hatrladnz. Beni de bu artt. Konuurken o sahneyi gzlerinizin nnde canlandrabiliyorsunuz." Fogg ar ar konutu. "Evet, haklsnz. Sahneyi olanca canllyla grebiliyorum." "Bunun nedenini bana syleyebilirseniz ok memnun olurum, dostum." "Nedenini..." Fogg bir an bu soruyu dnd. nce, zek dolu yzndeki ifadeden ilgisinin uyanm olduu anlalyordu. "Evet. Neden?" Poirot sordu. "Ak ak grdnz nedir? Tanklar m? Savunma avukat m? Sulu mu?"

Fogg usulca, "Tabii, neden bu!" dedi. "Parmanz sorunun tam can alacak noktasna bastnz. Daima onu greceim... Romantiklik garip bir ey. Gen kadnda romantik insanlarn ilgisini ekecek gibiydi... Bilmiyorum o aslnda gzel miydi? Yorgun gibi bir hali vard. Gzlerinin altnda mor glgeler belirmiti. Fakat her eyin merkezi oydu. lginin, oynanan dramn. Buna ramen gen kadnn sanki orada deilmi gibi bir hali vard. Vcudunu salonda brakm, ruhu uzaklarda, ok uzaklarda bir yere kamt. Btn bunlara ramen dier kzdan ok daha canlyd. Elsa Greer'in fevkalade biimli bir vcudu, ok gzel bir yz ve genlere zg, kaba kuvveti vard. Elsa Greer'e hayran oldum. nk cesurdu, mcadele etmesini iyi biliyordu. Kendisine ikence etmeye kalkanlarn karsnda gzn krpmadan durdu. Caroline Crale'e karysa kadn mcadeleye kalkmad iin byk bir hayranlk duydum. nk o kendisine zg alacakaranlk bir dnyaya ekilmiti. Hibir zaman yenilmedi nk savaa girmedi." Bir an durdu. "Bir tek eyden eminim. Gen kadn, ldrd adama deli gibi kt. Onu o kadar seviyordu ki, kocasyla birlikte kendisi de lmt...." Fogg duraklayarak, gzlklerini sildi. "Allah Allah, ben de amma acayip eyler sylyorum. O srada ok gentim. Haris bir delikanl. Byle eyler insann zerinde derin bir iz brakyor. Buna kirin Caroline Crale'in - 27ilgi eken bir kadn olduundan eminim. Onu hibir zaman unutmayacam. Hayr... hibir zaman unutmayacam..." Ill George Mayhew, son derece ihtiyatl bir adamd. "Evet, evet, davay hatrlyorum ama tam anlamyla deil. Bu ie babam bakyordu. Ben henz on dokuz yandaydm... Evet, olay ok ilgi uyandrd. Amyas Crale ok mehurdu. Resimleri gerekten gzeldi. Bunlardan ikisi imdi Tate galerisinde... zr dilerim ama, Msy Poirot bu ile sizin ne ilginiz var?... Crale'in kz ha? Sahi mi? Kanada'da mym? ben onun Yeni Zelanda'da olduunu sanyordum..." George Mayhew'un o souk tavrlar kayboldu. "Kzcaz zc bir hayat srm olmal. Dorusu ona ok acyorum. Gerei hibir zaman renmemesi daha iyi olurdu... Ama artk bunun zerinde durmann da faydas yok... Demek olayn i yzn renmek istiyor? Fakat renilecek ne var? Tabii mahkeme dosyalarna bakabilir... Akas benim dava hakknda fazla bir bildiim yok... Akas Bayan Crale'in sulu olduu muhakkakt. Tabii hafifletici baz nedenler vard... Bu ressemlarla geinmek kolay deil. Anladma gre Amyas Crale'in de daima bir metresi varm... Herhalde Caroline Crale de ok kskan bir kadnd. Gerei olduu gibi kabul edemedi. Bugn olsayd, adam board." htiyatl bir tavrla ekledi. "Sanrm, bu ie Lady Dittisham da karmt..." Poirot, "Evet," diye cevap verdi. "yle sanrm." Mayhew mrldand. "Gazeteler zaman zaman bu davadan sz ediyorlar. Kadn birka defa boand. Herhalde biliyorsunuz, Lady Dittisham ok zengin. Lord Dittisham'dan nce de o nl kifle evliydi. Sk sk gazetelerde dergilerde resmi kyor. Galiba bu tr hretten holanyor..." Poirot, "Belki de," dedi. "Tannm kimselere merak var." - 28 Bu dnce George Mayhew'u rahatsz etti. "ey... Evet... Belki... Olabilir..." Bu fikri iyice incelemeye alt belliydi. Poirot ne doru eildi. "Babanz uzun zamandan beri mi Bayan Caroline Crale'in avukatyd?" George Mayhew ban sallad. "Hayr, hayr. Bayan Crale'in avukatlar Jonathan ve Jonathan'd. Fakat onlar daha ok hukuki ilere bakyorlard. Bu yzden Bay Jonathan, babamdan savunma dosyasn hazrlamasn istedi. Bana kalrsa ihtiyar Bay Jonathan'la grmemiz iyi olur. Msy Poirot. Artk yetmiini gemi olduu iin almyor. Fakat Crale ailesini ok iyi tanrd. Size benden fazla bilgi verebilir. Dorusunu isterseniz ben bir ey bilmiyorum. O zaman ok gentim. Hatta mahkemeye gittiimi de sanmyorum." Poirot ayaa kalkt. George Mayhew da onu taklid etti. "Bizim ktiple konuabilirsiniz. Edmunds o srada da yanmzda alyordu ve daya ilgisini ok ekmiti." Edmunds ar ar konuan bir adamd. Baklar bile hukukulara yakacak ekilde ciddiydi Poirot'yu uzun uzadya inceledikten sonra konumaya karar verdi.

"Evet, Crale davasn hatrlyorum." Sert bir tavrla ekledi. "irkin bir olayd o." Baklaryla Poirot'yu yle bir tartt. "Fakat artk aradan ok zaman geti. Gemii hortlatmaya ne gerek var?" "Mahkeme karar her zaman kesin bir son saylmaz." Edmunds kocaman kafasn ar ar sallad. "Bu bakmdan haksz olduunuzu iddia edemem?" Hercule Poirot devam etti. "Bayan Crale'in bir kz vard." "Evet, byle bir ocuk olduunu hatrlyorum. Darya akrabalarnn yanna yollanmt, deil mi?" Poirot, "Bu kz annesinin masum olduuna iyice inanyor." dedi. Bay Edmunds kaln kalarn kaldrd. "Demek byle?" Belikal dedektif sordu. "Bana bu bakmdan syleyebilecek bir eyiniz var m? Yani kzn inancn destekleyecek bir eyler?" - 29Edmunds dnd. Sonra da yine ar ar ban sallad. "Olduunu iddia edemem. Bayan Crale'e hayrandm. Ne olursa olsun tam bir 'Lady'di o. Dieri gibi deildi. O kz aalk mah-luun biriydi. Kstaht. Her halinden de sonradan grme olduu anlalyordu. Bayan Crale'se ok kibard." "Fakat yine de katildi, yle mi?" Edmunds kalarn att. "Ben de bu soruyu her gn kendi kendime sordum. Mahkemede yle sakin ve kibar bir tavrla oturuyordu ki. Kendi kendime, onun katil olduuna inanamam, dedim durdum. Fakat baka inanlacak bir ey yoktu, Bay Poirot. Zehir Bayan Crale'in birasna kazayla karmamt. zellikle konumutu bu. Zehiri biraya Bayan Crale kartrmadysa bu ii kim yapt?" Poirot, "Bu gerekten de nemli bir soru," dedi. "Kim yapt?" Yal adam zek dolu gzleriyle Poirot'ya bakt. "Demek siz byle dnyorsunuz?" "Peki, siz ne dnyorsunuz." Edmunds bir an durdu. "Bu ii bakasnn yaptn gsterecek bir tek kant bile yoktu." Poirot sordu. "Dava srasnda siz sk sk mahkemeye gidi-yordunuz deil mi?" "Her gn..." "Tanklar dinlediniz tabii?" "Evet." "Onlarn acayip bulduunuz halleri var myd? rnein, sizde yalan sylyorlarm gibi bir etki braktlar m?" Edmunds ksaca, "Yani," dedi. "lerinden biri yalan sylyordu. yle mi? Onlardan birinin Bayan Crale'i ortadan kaldrmas iin bir neden vard. Kusura bakmayn Bayan Poirot ama bence bu biraz melodrama kaan bir dnce." Poirot srar etti. "Fakat biraz zerinde durun." -30Zeki bakl ihtiyar, dnceli bir tavrla gzlerini kst. Sonra da zntl zntl ban sallad. "O Elsa Greer! Szlerinden kin akyordu onun. Bayan Crale'den intikam almak arzusundayd. Konuurken haddini at da oldu. Fakat Bayan Crale'in lmesini deil, sa kalmasn isterdi o. Bayan Crale'in aslmasn istiyordu. Bunun sebebi de lmn sevgilisini elinden alm olmasyd. Kzn fkeli bir dii kaplandan fark yoktu. Bay Philip Blake de Bayan Crale'e dmand. Birtakm nyarglara saplanmt. Frsat bulduka zavall kadnn aleyhinde konutu. Yine de kendine gre drste davrand sanrm. Aabeyi Bayan Meredith Blake ok kt bir tankt. akn, kararsz. Ne sylediini kendisi de bilmiyordu adeta. yle ok tank grdm. Byleler! doruyu sylerken bile dinleyenlerde yalan sylyorlarm gibi bir etki brakrlar. Mrebbiye ise iyi bir tankt. Sorulan sorulara ksa ve kesin bir biimde cevap verdi. Onun kimin tarafn tuttuu da belliydi. Akl banda bir kadnd mrebbiye. ok ciddiydi." Bir an durdu. "Onun btn bildiklerini sylemediinden eminim... Dorusu byle bir eye hi amam." Hercule Poirot mrldand. "Ben de amam... " Alfred Ed-munds'un zek dolu, buruuk yzne bir gz att. Fakat ok ifadesizdi bu ehre. "Acaba bana bir ipucu mu vermeye alt?" diye dnd Belikal dedektif.

IV Yal Avukat Avukat Bay Jonathan'la Hercule Poirot eski konyaklarn yudumlayarak Crale davasn konutular. "Bizim irket Crale ailesini asrlardan beri tanrd. Ben Am-yas Crale'le babas Richard Crale'i bilirdim. Ressamn babasn da hayal meyal hatrlyorum. Arazi sahibiydiler. nsanlardan ok - 31 atlar dnrlerdi. yi ata biner, kadn peinde koarlard. Yeni fikirlerle bir ilgileri yoktu. Byle eylerden phelenirlerdi onlar. Fakat Richard Crale'in kars dierleri gibi deildi. iire, mzie meraklyd. Harp alard kadn. Salnn bozuk olmasyla vnr, dramatik bir tavrla kanepeye uzanrd... Amyas Crale hem annesinden ve hem de babasndan birok ey almt. Sanat bakmndan zayf nahif annesine, zalimce bencillii bakmndan da babasna benzerdi. Btn Craler'ler egoisttiler zaten. Kendi isteklerinden baka hibir eye aldrmazlard..." Yal adam zayf parmayla koltuunun kenarna vurarak, kurnaz baklaryla Poirot'yu szd. "Bilmem yamlyormuyum, Msy Poirot? Fakat bana karakterler sizi ok ilgilendiriyormu gibi geliyor." Poirot cevap verdi. "Yanlmyorsunuz. Kartm btn olaylarda beni en ok bu ilgilendirir." "Bunu anlyorum. Katilin i yzn grmeye alyorsunuz. ok ilgi ekici... Benim Bayan Crale'i ikna etmem imknszd. Onun iin savunma dosyasn hazrlamasn Mayhew'lardan istedim. Onlar da savunma avukat olarak Montaque Depleach'i setiler. Bu bakmdan umulmadk bir ey yapmadlar. Depleach pahal bir avukatt, mthi rol yapma yetenei vard. Fakat May-hew'lar Caroline'nin Depleach'in istedii ekilde rol yapmaya hibir zaman yanamayacan tahmin edemediler. O yle melodramdan holanan bir kadn deildi." Poirot, "Caroline Crale nasi bir kadnd?" diye sordu. "Benim asl bilmek istediim bu." "Evet, evet, anlyorum. O ii nasl yapabilirdi? Asl sorun bu. Caroline1!1 daha evlenmeden nce de tanrdm. O zamanlar ad Caroline Spalding'di. Heyecanl, mutsuz bir kzd o. Son derecede canlyd. Annesi ok genken dul kalmt. Caroline annesine ok balyd. Sonra annesi tekrar evlendi ve bir ocuu daha oldu. Evet, evet... ok ackl, ok hazin. O ocukluktaki mthi kskanlklar..." "Kskan myd?" - 32"Hem de mthi. zlecek bir olay da olduydu. Zavall yavrucak, sonradan ok zld. Bildiiniz gibi byle eyler olur, Msy Poirot. nsan ocukken duygularn frenleyemez. Bunu ancak olgunlatktan sonra renebilir." Poirot, "Ne oldu?" dedi. "Caroline kkken kz kardei Angela'ya hokka frlatt. Kzn bir gz grme yeteneini yitirdi, stelik yznn yannda da bir yara ald." Bay Jonathan iini ekti. "Mahkemede bu olay hakknda sorulan basit bir sorunun jri zerinde ne etki braktn tahmin edebilirsiniz." Ban sallad. "Bu yzden herkes Caroline Crale'in kzd zaman gz dnyay grmeyen bir kadn sand. Doru deildi bu. Hem hi doru deildi." Bir an durdu. Sonra szlerine devam etti. "Caroline Spalding sk sk Crale'le-rin evi Alderbury'e gelirdi. Richard Crale ondan holanrd. Bayan Crale'de ilgilenirdi. Bu yzden kadn da onu severdi. Kzcaz evinde mutlu deildi, ancak Alderbury'de rahata kavuurdu. Amyas'n kz kardei Diana'yla arkadatlar. Yandaki kkte oturan Philip'le Meredith Blake de sk sk Alderbury'e gelirlerdi. Philip kt, paraya dkn bir ocuktu her zaman. Ondan hibir zaman holanmadm itiraf etmeliyim. Sylediklerine gre ok gzel hikyeler anlatmasn biliyormu ve sadk bir dost olarak tannmaktaym. Meredith bizim kuan muhallebi ocuu dedii tipti. Bitkilerden ve ieklerden, kular ve hayvanlar seyretmekten holanrd. Bugnlerde byle eylere doa incelemesi diyorlar. O genlerin de anne ve babalarn dkrklna urattlar. Ava gitmekten, bala kmaktan holanmyorlard. Meredith kularla hayvanlar vuraca yerde onlar seyretmeyi tercih ed iyordu. Philip krlardan deil, ehirden holanyordu. Para peindeydi. Diana'ysa centilmen denilemiyecek bir genle evlendi. Ve yakkl, kuvvetli, tam bir erkek olan Amyas ise hi beklenmedik bir biimde ressamla balad.

Bana kalrsa Richard Crale bu darbenin etkisinden kurtulamayarak ld. Daha sonra Amyas Caroline'le evlendi. Durmadan kavga ediyorlard ama aslnda onlarnki bir ak evliliiydi. Birbirleri iin deli oluyor- 33Be Kk Domuz / F: 3 lard. Bu sevgileri de hibir zaman snmedi. Fakat Amyas da btn dier Craler'ler gibiydi. Hain ve egoistti gen adam. Caroli-ne'i seviyordu ama onun duygularna aldrd da yoktu. Aklna estii ekilde davranyordu. Bana kalrsa Amyas, Caroline'i btn kalbiyle seviyordu ama onun iin sanat her eyden stnd. Amyas iin nce sanat vard. Bana kalrsa hibir zaman, hibir kadn sanatnn yerini alamad. Kadnlarla maceraya atlyordu. Bunlar onun resimlerine can veriyordu adeta. Fakat kadnlardan bkar bkmaz da onlar ortada brakveriyordu. O, yle romantik veya hassas bir insan deildi. Dnyada tek nem verdii kadn karsyd. Caroline de bunu bildii iin ok eye katlanyordu. yi bir ressamd Amyas. Caroline de bunun farkndayd ve kocasnn sanatna sayg gsteriyordu. Amyas bir ak macerasna dalyor, bitince de karsna dnyordu. ounlukla da koltuunun altnda da bitmi bir tablosu bulunmaktayd. Eer Elsa Greer ortaya kmasayd bu i byle devam edecekti. Elsa Greer..." Bay Jonathan ban sallad. Poirot, "Evet,' dedi. "Elsa Greer." Bay Jonathan beklenmedik bir ey syledi. "Zavall yavrucuk. Zavall yavrucuk." Poirot mrldand. "Demek onun hakknda byle dnyorsunuz?" Yal avukat, "Belki ihtiyarladm iin byle dnyorum," diye cevap verdi. "Fakat genler o kadar savunmasz ki. Bu hallerini grnce gzlerim yaaryor. Genlik ok kolay incinebilir. Evet, genlik amansz ve kendinden emin. ok cmert fakat ayn zamanda ok ey de istiyor." Uzanarak, raftan bir kitap ald. Sayfalar evirerek, yksek sesle okumaya balad. "Eer akta niyetin erefliyse, Amacn evlenmekse, bana yarn haber gnder..." "te Juliet'in szleri. Akla genlik birlemi... Ne ekinme, ne rol yapma, ne uydurma bir alakgnlllk... ite genliin cesareti, srar, zalim kuvveti bu. Shakespeare genlii tanyor- 34mu. Juliet, Romeo'yu semi. Desdemona da Othello'yu. Genlerin hi kukusu korkusu ya da gururu yok." Poirot dnceli dnceli mraldand. "Demek sizce Elsa Greer, Juliet'ten farkszd?" "Evet. ansl, mark bir kzd. Gen, gzel ve zengin. Eini buldu ve ona sahip olmaya kalkt. Kzn setii gen bir Romeo deildi. Evli, orta yal bir ressamd. Elsa Greer'in bu davranna engel olacak prensipleri yoktu. Fazla moderndi o. stediini al. Bir kere yaayacaksn!" Bay Jonathan iini ekerek, arkasna yasland. "Hrsl bir Juliet'ti o. Gen, hain, buna ramen yine de savunmasz. Her eyini byk kumara yatrmt. Kazanr gibi de oldu... Sonra ie lm kart. Ve o canl, ateli, neeli Elsa da ld. Geride kinci, souk, sert bir insan kald. Btn kalbiyle kendisine bu darbeyi indiren kadndan nefret eden amansz bir yaratk." Sesi deiti. "Ah, ah... Melodrama katm iin zr dilerim. Fazla hassas olmayan, derin dnmeyen bir kzd Elsa. Zannedersem pek de yle ilgi ekecek bir karaktere sahip deildi. Gl beyaz genlik, ihtiraslar, vb, vb, Bunlar alrsanz geriye ne kalr? Sadece yksek bir kaidenin zerine yerletirmek iin bir kahraman arayan sradan bir kz." Poirot, "Eer Amyas nl bir ressam olmasayd..." dedi. Bay Jonathan abucak ban sallad. "Evet... iin pf noktasn hemen anladnz. Elsa gibi tipler nl kimselere taparlar. Onlar iin bir erkein bir eyler yapm olmas, tannmas gereklidir... Oysaki Caroline Crale kk bir banka memurunun veya sigortacnn gizli deerlerini bir bakta anlard. Caroline Crale, Amyas' seviyordu. nl ressam deil. Caroline Crale hibir zaman iylik etmezdi. Ama Elsa Greer yle bir kzd." Ekledi. "Fakat gen ve gzeldi. Ben onda acnacak bir taraf grdm."

Hercule Poirot gece yatarken bir hayli dnceliydi. Bu davaya karm olan kadnlarn kiilii ilgisini ekiyordu. Ktip Edmunds iin Elsa Greer sadece adi bir yaratkt. te o kadar. - 35htiyar Bay Jonathan iin lmsz Juliet'ti. Peki ya Caroline Crale? Herkes onu baka biimde grmt. Montaque Depleach kadn mcadeleye girimedii iin aa gryordu. Foog iin Caroline Crale romantik bir tipti. Edmunds onun bir "Lady" olduuna inanyordu. Bay Jonathan'a greyse heyecanl, mutsuz bir insan. Ve bunlarn hepsi de Caroline Crale'in katil olduundan emindiler. V Bamfetti Eski Bamfetti Hale piposundan dnceli dnceli bir nefes ekti. "Dorusu sizinki de garip bir dnce Msy Poirot." Poirot ihtiyatl bir tavrla cevap verdi. "Evet. Belki biraz garip..." Hale, "Bildiiniz gibi olay yllar nce oldu," dedi. Poirot bu cmleyi duymaktan skldm, diye dnd. Fakat sakin bir tavrla ban sallad. "Evet bu da durumu gletiriyor." Beriki, dnceli dnceli mrldand. "Gemii hortlatmak... Eer bunun bir nedeni olsayd..." "Nedeni var." "Neymi o?" "nsan gerei renmekten zevk alabilir. Ben byle bir insanm. Sonra o gen kz da unutmayn." Hale ban sallad. "Evet. Onun duygularn anlyorum. Fakat kusuruma bakmayn, Msy Poirot. Siz zeki bir insansnz, O kza inanaca bir yk anlatabilirsiniz." Poirot cevap verdi. "Siz o kz tanmyorsunuz." - 36L "Yapmayn canm! Sizin gibi tecrbeli bir insan..." Poirot dikleti. "Dostum, ben ustaca yalanlar syleyen bir insan olabilirim. Sizin yle dndnz de anlalyor. Fakat bence ahlaka uygun bir davran deil bu. Benim de prensiplerim var." "Affedersiniz, Msy Poirot. Sizi krmak istemedim. Fakat byle bir yknn kza faydas olurdu." "Acaba yle mi dersiniz?" Hale ar ar, "Evlenmek zere olan mutlu ve masum bir kzn annesinin bir katil olduunu renmesi feci bir ey tabii."dedi. "Ben sizin yerinizde olsaydm kza gider, babasnn intihar etmi olduunu sylerdim. Depleach'in beceriksizlik ettiinden bahsederdim. Ona Crale'in zehiri bilerek itiinden emin olduumu anlatrdm." "Ama ben emin deilim. Crale'in intihar ettiine kesinlikle inanmyorum. Sizce bu mmkn m?" Hale ar ar ban sallad. "Hayr." "Grdnz m? Benim gerei renmem gerekli, inanlacak veya inanlmayacak bir yalan uydurmak niyetinde de deilim." Hale dnerek Poirot'ya bakt. Pembe, keli ehresi iyice kzarmt. "Gereklerden sz ediyorsunuz. Ben, Crale olaynda gerei ortaya kardmzdan eminim." Poirot hemen atld. "Bu szleriniz benim iin ok nemli. Sizin drst ve iini bilen bir insan olduunuza daima inandm. imdi bana syleyin. Bayan Crale'in katil olamayacan hibir zaman dnmediniz deil mi?" Eski bamfetti, hemen cevap verdi. "Bu bakmdan hi kukum yoktu, Msy Poirot. Balangtan beri katilin o olduu belliydi. Sonradan rendiklerimiz ve bulduumuz kantlar da yanlmadmz ortaya koydu." "Bana onun aleyhindeki kantlar sayar msnz?" - 37"Tabii. Mektubunuzu alnca, eski dosyaya baktm." Kk bir not defterini at. "nemli noktalar buraya yazdm." "Tekkr ederim, dostum. Sizi dinliyorum." Hale hafife ksrd. "18 Eyll gn leden sonra saat iki krk bete Dr. Andrew Fausset, Mfetti Conway'e telefon etti.

Alderbury kknde oturan Bay Amyas Crale'in birdenbire ldn bu lme neden olan artlar ve evde konuk olan Bay Bla-ke'in szleri dolaysyla bu olayn polisi ilgilendireceini dndn bildirdi. Mfetti Conway yannda bir komiser ve polis doktoruyla derhal Alderbury'e gitti. Dr. Fausset oradayd. Onlar Bay Crale'in cesedinin bulunduu yere gtrd. lnn durumu deitirilmemiti. "Amyas Crale, bahenin duvarla ayrlm bir ksmnda resim yapyordu. Buras Batarya bahesi diye de tannmaktayd. nk denize bakyordu ve duvarlarn zerine kk toplar yerletirilmiti. Bay Crale gnein duvar zerinde yapt k oyununu yakalamak istedii iin le yemeine gelmemiti. Sonra gnein yerinin deieceini ve k oyunlarnn eskisi gibi olmayacan sylemiti. Aslnda Bay Crale yemek zamanlarna pek aldrmazd. Bazen kendisine sandvi yollanrd. Fakat adam ounlukla yalnz bana braklmasn, rahatsz edilmemesini isterdi. Onu son olarak evde konuk olan Miss Elsa Greer'le komu Bay Meredith grmt. Bu ikisi birlikte eve dnm ve dierleriyle birlikte yemee oturmulard. Yemekten sonra terasta kahve iilmiti. Bayan Crale kahvesini bitirdikten sonra,, ayaa kalkarak, "Gidip Amyas ne yapyor bakaym," demiti. Mrebbi-ye Miss Cecilia Williams da onunla birlikte gitmiti. Mrebbiye Bay Caroline Crale'in kz kardei ve kendi talebesi olan Miss Angela Warren'm kaybettii kaza aryordu. Bunun kumsalda braklm olmas olasl vard. "ki kadn yoldan ilerlediler. Bu yol aalklarn arasndan geerek Batarya bahesinin kapsna kadar gidiyordu. Buradan da ya baheye giriyordunuz ya da ayn yolu izleyerek kumsala iniyordunuz." - 38 "Miss Williams yoluna devam etti, Bayan Crale ise Batarya bahesine girdi. Fakat hemen arkasndan Bayan Caroline Crale ac ac bard ve Miss Williams da telala geri dnd. Bay Crale bir sraya uzanr gibi oturmutu. lmt. "Miss Williams, Bayan Crale'in srar zerine baheden karak, telefon etmek iin bu ii ona brakt. Kendisi de.yardma ihtiyac olduunu dnd Bayan Crale'in yanna dnd. Dr. Fausset de eyrek dakika sonra geldi. Adam, Bay Crale'in leli ok olduunu ilk bakta anlad. Doktora gre ressam birle iki aras can vermiti. lmn nedenini gsterecek hibir ey yoktu. Bay Crale'in hali gayet tabiiydi. Fakat Dr. Fausset, Bay Cra-le'i iyi tanyordu. Onun hasta olmadn bildii iin de durumu hi beenmedi. O srada Bay Philip Blake de doktorun yanna gelerek ona baz eyler syledi. "Bay Blake sonradan bu szlerini Mfetti Conway'a da tekrarlad. O sabah, biraz ilerdeki Handcross kknde oturan aabeyi Bay Meredith Blake kendisine telefon etmiti. Bay Meredith Blake amatr kimyagerdi. Adam o sabah laboratuvarna girdii zaman bir gn nce azna kadar dolu olan baldran ze-hiri iesinin hemen hemen boalm olduunu fark ederek fena halde armt. Hem korkan, hem de telaa kaplan Bay Meredith Blake kardeine telefon ederek bu bakmdan ne yapmas gerektiini ona sormutu. Bay Philip Blake de aabeyine, 'Hemen Alderbury kkne gel,' demiti. 'Bu konuyu burada konu-' alm,' Sonra dar karak, yrm ve aabeyini yar yolda karlamt. Birlikte kke gelmilerdi. Fakat bir trl karar verememiler, bu durumu le yemeinden sonra tekrar konumay tasarlamlard. "Soruturma sonunda Mfetti Conway unlar rendi: Bir gn nce Alderbury'den be kii aya Handcross kkne gitmilerdi. Bunlar Bay ve Bayan Crale, Miss Angela Warren, Miss Elsa Greer ve Bay Philip Blake'di. ay srasnda Bay Meredith Blake yapt deneylerden sz etmi, hatta konuklara laboratu-var gezdirmiti. O srada yapt birka ilac da gstermiti. - 39Bunlarn arasnda baldrandan karlan 'coniine1 de vard. Bay Meredith bu ilacn ufak dozlarnn bomaca ve astma iyi geldiini syleyerek nmt de. Sonra bunun kuvvetli bir zehir olduunu da anlatm ve hatta konuklarna eski bir Yunan yazarnn eserinden bir iki sayfa da okumutu." Eski Bamfetti Hale durdu. Piposunu tekrar doldurduktan sonra notlarn okumaya devam etti.

"Polis Mdr Albay Frere soruturmayla beni grevlendirdi. Otopsi sonucunda iin phe gtrecek taraf olmadn anladk. Coniine, kurbanlarnda belirli izler brakmyor sanrm. Fakat doktorlar ne aramalar gerektirdiini biliyorlar. Bylece cesette bir hayli zehir bulundu. Doktor bunun lmnden iki saat nce verilmi olduuna kaniydi. Bay Crale'in nndeki masada bo bir bardakla bo bir bira iesi duruyordu. Bunlarn iindeki sv tahlil edildi. iede coniine yoktu. Fakat bardakta zehirin izleri bulundu. Yaptm soruturmalarn sonunda Batarya bahesindeki kk, kapal ardakta bardaklar ve bir kasa bira olduunu rendim Bay Crale resim yaparken susad takdirde buradan alp iiyordu. Buna ramen Bayan Crale o sabah evden bir ie souk bira getirmiti. Gen kadn geldii zaman Bay Crale resim yapyordu. Miss Greer ise duvarn zerine oturmu ona poz veriyordu. "Bayan Crale bira iesini aarak, bardaa doldurmutu. Sonra da bunu resim sehpasnn nnde oturan kocasnn eline sktrmt. Bay Amyas Crale her zaman yapt gibi biray bir nefeste imiti. Adamn byle bir adeti olduunu hepsi de syledi. Bay Crale biray itikten sonra yzn buruturarak, barda masaya brakmt. 'Bugn bana her eyin tad kt geliyor!" Bu szler zerine Miss Elsa Greer, 'Senin karacierin bozuk,' diye glmt. Bay Crale, 'Her neyse,' demiti. 'Hi olmazsa bira souktu.' Hale durdu. Poirot sordu. "Bu olay ne zaman olmu?" "Biri eyrek gee. Bay Crale resim yapmaya devam etmiti. Miss Elsa Greer'in sonradan sylediine gre adam kollarn rahatlkla hareket ettiremediinden ikyete balam hatta, - 40'Acaba romatizmaya m tutuldum?' demiti. Fakat o hasta olduunu itiraftan hi holanmayan bir adamd. Herhalde bu yzden fenalatn aklamak istemedi... Dierlerine yemee gidip kendisini yalnz brakmalarn syledii zaman da kendisini iyi hissetmiyordu mutlaka." Poirot ban sallad. "Herhalde." Hale devam etti. "Bylece Crale'i Batarya bahesinde yalnz braktlar. O da yalnz kalr kalmaz kendini oradaki srann zerine att. O srada adaleleri felce urad tabii. Kendisine yardm edecek kimse de yoktu. Bylece son nefesini verdi. Poirot tekrar ban sallad. "Evet..." Hale "Ben yasalara gre soruturmaya baladm," dedi. "Gerei renmekte de glk ektim. Bir gn nce Bayan Caroline Crale'le Miss Elsa Greer kavga etmilerdi. Kz kstah bir tavrla, 'Buraya yerletiim zaman eyalarn yerlerini deitireceim,' demiti. Bayan Crale, 'Ne demek istiyorsun?' diye sormutu. Miss Elsa Greer, alayl alayl cevap vermiti. 'Hibir eyden haberin yokmu gibi davranma, Caroline. Ban kuma sokan bir deve kuundan farkm yok. Amyas'la birbirimize k olduumuzu ve yaknda evleneceimizi biliyorsun!' Bunun zerine Bayan Crale, 'Byle bir eyden haberim yoktu,' demi. Onun zerine Miss Elsa Greer, glm. 'Eh, imdi rendin ite.' O srada Bay Amyas Clare ieri girmi. Bayan Clare kocasna dnerek, 'Bu doru mu Amyas?' diye sormu. 'Elsa'yla gerekten evlenecek misiniz?'" Poirot merakla ne doru eildi. "Bay Crale ne demi o zaman?" "Anlalan Miss Elsa Greer'e dnerek olanca sesiyle barmt. 'Bunu azndan karacak ne vard! Dilini tutmasn bilemez misin sen?" Miss Elsa Greer, 'Caroline'in gerei renmesi daha iyi olur,' demi. Bayan Crale kocasna dnm. 'Bu doru mu, Amyas?' - 41 Adam karsnn yzne bakamam. Ban evirerek, bir eyler mrldanm. Gen kadn, 'Ak konu,' demi, 'renmem gerekiyor.' Ressam barm, 'Evet, doru. Fakat bu konuyu imdi konumak istemiyorum!' Hiddetle odadan frlam. Miss Elsa Greer, Bayan Crale'e bakm. 'Grdn m? Seni istemeyen bir adama sk sk sarlman gereksiz Caroline. Hepimiz akl banda kimseler gibi hareket etmeliyiz. Dorusu ben Amyas'la senin daima dost kalmanz isterim.'" Poirot merakla sordu. "Peki, Bayan Crale ne cevap vermi o zaman?"

"Tanklarn sylediine gre glm. 'Beni Amyas'dan ancak lm ayrr, Elsa,' Kapya gitmi. Miss. Elsa Greer, gen kadnn arkasndan seslenmi. 'Ne demek istiyorsun?' Bayan Crale omzunun zerinden bakm, 'Amyas' sana brakmam. Onu ldrrm daha iyi.'" Hale durdu. "Tehlikeli szler deil mi?" Poirot dnceli bir tavr taknmt. "Evet. Bu szleri kimler duymu?" "Mrebbiye Miss Williams, odadaym. Philip Blake de yle. kisi de fena halde sklmlar." "Onlarn bu sahne hakkndaki szleri birbirini tutuyor muydu?" "Hemen hemen. Bir olay ayn biimde hatrlayan iki tana pek rastlayamazsnz. Bunu benim kadar siz de bilirsiniz, Msy Poirot." Poirot ban sallad. Sonra da dnceli dnceli. "Evet, Bunu grmek ilgin olacak..." Cmlesini tamamlad. Hale devam etti. "Evi arattrdm. Bayan Crale'in yatak odasnda, alt ekmecelerden birinde zerinde yasemin esans yazl kk bir ie bulduk. oraplarn altna itilmiti bu. ie botu. zerindeki parmakizlerini aldrdm. Yalnz Bayan Caroline Cra-le'indi bunlar. Tahlil yaplnca ienin iinde yasemin ya ve co-niine bulunduu anlald. - 42 "Bayan Crale'e ieyi gsterdim. Soruma hemen cevap verdi. 'ok mutsuzdum,' dedi. 'Meredith Blake'in zehir hakknda sylediklerini dinledikten sonra usulca tekrar laboratuvara girdim. antamda yasemin esans dolu olan bu ie vard. ieyi boaltp, iine coniine koydum.' Tabii, 'Bunu neden yaptnz?' diye sordum. 'Baz eylerden gereinden fazla sz etmek istemiyorum,' dedi. 'Fakat beni ok sarsan bir ey renmitim. Kocam baka bir kadn iin beni terk etmeyi dnyordu. O takdirde yaamamn bir anlam olmayacakt. Zehiri bu yzden aldm.'" v Poirot mrldand. "Bu da olabilir..." 5 "Belki, Msy Poirot. Fakat bu onun salonda Elsa Greer'e > sylediklerine uymuyordu. Ayrca... Kar koca o olayn ertesi gn yine kavga etmiler. Bay Philip Blake bunun bir ksmn duymu. Miss Elsa Greer de baka bir ksmn. Amyas Crale'le Caroline Crale ktphanedelermi. Bay Blake holdeymi. Onun iin konumann pek azn iitmi. Miss Elsa Greer ise darda, ktphanenin penceresinin nnde oturuyormu. Bu yzden kavgann nemli bir blmn dinlemi." "Neler duymular?" "Bay Blake, Bayan Caroline Crale'in, 'Sen ve sevgililerin!' dediini duymu. 'Seni ldrebilirim. Gnn birinde de ldreceim zaten. Anlyor musun?1" "ntihardan hi sz etmemi mi?" "Hayr, hi sz etmemi. rnein, 'Bunu yaparsan, kendimi ldrrm,' dememi. Miss Elsa Greer de hemen hemen ayn eyleri tekrarlad. Kzn sylediine gre, Bay Amyas Crale, '"Rica ederim, anlayl olmaya al, Caroline,' demi. 'Seni severim. Mesut olman isterim. Senin ve ocuumuzun. Fakat ben Elsa'yla evleneceim. Balangta byle bir ey olduu takdirde birbirimizi zgr brakacamza dair sz vermitik." Bayan Crale, 'Pekl,' diye cevap vermi. 'Sonradan sylemedin deme.' Onun zerine Bay Crale merakla sormu. 'Ne demek istiyorsun?' O zaman Bayan Crale, barm, 'unu. Seni seviyorum. - 43Elimden karmak niyetinde de deilim. Seni o kza brakmak-tansa, ldrmeyi tercih ederim.'" Poirot elini hafife sallad. "Bana Elsa Greer bu konuyu amakla aptallk etmi gibi geliyor. Caroline Crale kocasn boamaya yanamayabilirdi." Hale, "Tanklardan bu noktayla ilgili baz eyler rendik." dedi. "Anlalan Bayan Crale, Bay Meredith Blake'e biraz alm. Kadnn eski ve gvendii bir arkadaym o. Meredith Blake ok zlm ve Bay Amyas Crale'le konumaya alm. Bu bir gn nce olmu. Bay Meredith Blake, 'Evliliiniz sona ererse ok zlrm, gibisinden bir eyler sylemi. 'Sonra... Miss Gree r gen bir kz. Onun gibi birini boanma davasna kartrmak doru mu?' O zaman Bay Crale kalpsizce

glm. 'Elsa o fikirde deil. O hakimin karsna kmak niyetinde. Konuyu malum ekilde zmleyeceiz.'" Poirot, "O halde Elsa Greer, ii Bayan Crale'e o ekilde aklamakla daha da aptallk etmi saylr." Bamfetti Hale iini ekti. "Kadnlarn nasl olduklarn bilirsiniz. Birbirlerine saldrmaktan holanrlar. Zaten durum bir hayli karkm. Bay Crale byle bir ey olmasna nasl izin vermi,' te bunu anlayamyorum. Bay Meredith Blake'in sylediine gre adam yapt tabloyu bitirmekten baka bir ey dn-myormu. Siz bundan bir anlam karabiliyor musunuz?" "Evet, dostum. karabiliyorum sanrm." "Dorusu ben karamadm. Adam belasn aryormu." "Herhalde her eyi byle birdenbire aklad iin kza ok kzmt." "Evet, ok kzm. Bay Meredith Blake yle syledi..." Poirot mrldand. "Ressam Amyas Crale'in nasl bir insan olduunu anlyorum. O srada adamn akl fikri sadece yapt resimdeymi, dostum. Kzla evlenmeyi istemesine ramen, o tablo kendisi iin her eyden nemliymi. Herhalde o yzden kzn ziyaretinin sorun kmadan sona ermesini istiyormu. Tabii - 44kz onunla ayn dncede deilmi... Tabii, kadnlar iin ak daima her eyden nemlidir." Hale bard. "Bilmez olur muyum?" Poirot devam etti. "Erkekler, zellikle de sanatlar kadnlardan ok farkldrlar..." Hale dalgn dalgn mrldand... "Elsa Greer gerekten de ok gzeldi. Fakat ok makyaj yapyor, elbiselerinin altna da fazla bir ey giymiyordu. Bu kzlarn byle dolamalar ayp. stelik anlattm olay on alt sene nce oldu. Bugn kimse byle eylere aldrmyor. Ama dorusu ben Elsa Greer'i ok aypladm. Dar bir pantolon, n ak keten bir gmlek. inde hibir ey yoktu kzn." Poirot alayl alayl mrldand. "Baz eyleri ok iyi hatrlyorsunuz." Bamfetti Hale kzard. "Size edindiim izlenimleri anlatmaya alyordum." Poirot onu yattrmaya alt. "Tabii, tabii..." Sonra devam etti. "Demek ki Caroline aleyhindeki esas iki tank Philip Blake'le Elsa Greer'di?" "Evet. Hem de son derece kinci ve heyecanlydlar. Fakat savc mrebbiyeyi de dinletti. Ve kadnn szlerinin daha fazla etkisi oldu. nk mrebbiye Caroline Crale'in tarafn tutuyordu. Onu savunmaya alt. Fakat drst bir kadnd, her eyi aka anlatt." "Ya Meredith Blake?" "Zavall adamcaz, bu olay onu ok sarsmt. O zehiri yapt iin kendisini sulu buluyordu. Zaten sorgu hakimi de onu bu yzden bir hayli azarlad. ki tarafn da arkadayd Meredith Blake. Bu yzden ok zlmt. stelik o ehirden uzakta yaamaktan holanan bir insand. Adnn gazetelere filan gemesi kendisini ok rahatsz etti." "Caroline Crale'in vey kardei de tanklk etti mi?" - 45"Hayr, buna gerek yoktu. Bayan Crale kocasn tehdit ettii zaman kz orada deilmi. stediklerimizi dierlerinden rahata rendik. Yalnz kz Bayan Crale'in buzdolabndan souk bira aldn grm. Savunma avukat kz tank yerine karp ona ablasnn bira iesini amadan doruca baheye gtrldn syletebilirdi. Ama bunun da bir faydas olmazd. nk zehir ieye deil, bardaa konulmutu." "Peki, o ikisi kendisine bakarlarken kadn bu ii nasl yapm?" "kisinin de ona bakt yokmu. Bay Crale resim yapyor zaman zaman da modeline bakyormu. Miss Elsa Greer'in arkas ise hemen hemen Bayan Crale'e dnkm. Ressamn omzunun zerinden bir yere bakyormu kz." Poirot ban sallad. "Dediin gibi ikisi de Bayan Caroline Crale'e bakmyorlar-m. Kadn zehiri byke damlalklardan birine doldurmu. Bunu iyice ezilerek krlm bir halde eve giden yolda bulduk." Poirot mrldand. "Her eyin cevabn da bulmusunuz."

"Yapmayn, Msy Poirot. Gelin, nyarglara saplanmadan konualm. Kadn kocasn tehdit etmiti. Kadn zehiri laboratu-vardan almt. Bo ie odasnda bulunmutu, bunun zerine de ondan bakasnn parmakizleri yoktu. Sonra kadn kocasna buzlu bira gtrmt. Bu da acayip, nk Bayan Crale ressamla dargnd..." "Evet, bu gerekten garip..." "Tabii. Kadn ele veren eylerden biri de buydu. Bayan Crale neden birdenbire yle yumuayvermiti? Adam birann tadndan ikyet etmiti. Coniine'in pek kt bir tad vardr. Bayan Crale yemekten sonra bilerek gidip, kocasnn lsn buldu. Mrebbiyeyi de telefona yollad. Neden? ieyle barda silmek ve sonra da bunun zerine kocasnn parmaklarn bastrmak iin. Tabii ondan sonra da kocasnn piman olarak intihar ettiini syledi. nanlacak bir masal m bu?" -46"Haklsnz, Caroline Crale gzel bir masal uyduramam." "yle. Bana kalrsa kadn byle bir eyi dnmek gerektiini bile duymad. Nefret ve kskanlktan deliye dnmt. Kocasn ldrmekten baka bir ey dnecek halde deildi. Fakat her ey olup bittikten, kocasnn lsn grdkten sonra akl bana geldi. Ancak o zaman cinayet ilemi olduunu ve bu yzden kendisini asabileceklerini dnd. O yzden de aklna ilk gelen sama sapan eyi syledi. Yani kocasnn intihar ettiini..." Poirot, "Bu syledikleriniz ok doru," dedi. "Belki kadnn kafas gerekten bu ekilde alyordu..." Hale, "Bu bir bakma nceden planlanm bir cinayetti,"diye karlk verdi. "Bir bakmdan da deildi. Onun nceden plan yaptn sanmyorum. lgn gibi hareket etti." Poirot mrldand. "Acaba..." Hale merakla ona bakt. "Bu olayda bir esrar olmadna inandrabildim mi, Msy Poirot?" "Hemen hemen. Ama tam anlamyla deil. Dikkatimi eken bir iki nokta var..." "Peki, baka birinin katil olabileceini bana mantkl bir biimde gsterebilir misinz?" Belikal dedektif, "Dierleri o sabah neler yapmlar?" diye sordu. "Bu noktay iyice incelediimizden emin olabilirsiniz. Cinayet olaylarnda herkese o srada nerede olduklarn sormann hibir yarar olmaz. Katil, istese kurbanna zehiri bir kapsl iinde vererek, bunun hazmszl geiren bir ila olduunu syleyebilir. Sonra da kalkp rahata ngiltere'nin en cra kesine gidebilir." "Fakat bu vakada byle olduunu sanmyorsunuz deil mi?" "Bay Crale hazmszlk ekmiyordu. Evet, Bay Meredith Blake zaman zaman dostlarna uydurma ilalar vermeye kalk- 47yordu ama ressamn bunlar imeye raz olabileceini hi sanmyorum. Raz olsayd herhelde o zaman da bundan sz ederek aka yapard. Ayrca Bay Meredith Blake ressam neden ldrsn? Herkesin anlattklarndan bu ikisinin gayet iyi geindikleri anlalyor. Bay Philip Blake ise Bay Amyas Crale'in en yakn arkadayd. Miss Elsa Greer adama kt. Herhalde mrebbiye Miss Williams, ressamn yaptklarn ho karlamyordu ama bu adam zehirlemesi iin yeterli sebep deildi. Kk Miss Angela Warren, ressamla sk sk tartyordu. Kz o bunalml alardayd. Zannedersem onu okula gndermeyi dnyorlard. Fakat kz, ressama ok balyd. Dr. Amyas Crale de kza. O evde Miss Angel Warren'a zen gsteriyordu. Belki bunun nedenini renmisinizdir. Bayan Crale adeta manyaka bir fke annda kardeini yaralamt. Zaten bundan da kadnn duygularna hkim olamayan bir tip olduu anlalyor. yle deil mi? Dnn, kk bir kzn zerine saldrm ve onu feci ekilde yaralam." Poirot dnceli dnceli, "Belki de Angela Warren bu yzden ablasna dman olmutu," dedi. "Belki. Fakat kz Amyas Crale'e dman deildi. Her neyse... Bayan Caroline Crale kz kardeine ok dknd. Annesiyle babas lnce Angela Warren'i yanna almt. stelik dediim gibi ona zen gsteriyor, hatta dierlerinin sylediklerine gre iyice martyordu. Kz da ablasn seviyordu.

Miss Angela Warren'i bu olay srasnda korumaya altlar, onu mahkemeye de armadlar. Zannedersem Bayan Clare bu konuda bir hayli srar etti. Fakat kz ok zlmt. Hapishaneye giderek ablasn grmek istedi, fakat Caroline Crale buna raz olmad. Byle bir eyin kz kardeinin zerinde silinmeyecek bir etki yapacan syledi. Angela Warren'i darda bir okula yollatt. Ekledi. "Miss Warren ok nl imdi. Duyulmam yerlere gidiyor... Konferanslar veriyor." "Kimse davay hatrlamyor mu?" "Bir kere Angela'nn soyad baka. Anneleri bir, babalar ayrym. Bayan Crale'in gen kzlk ad Caroline Spalding'mi." - 48L "u Miss Williams... O Clare'lerin ocuunun mu mrebbi-yesiymi, yoksa Angela Warren'in m?" "Angela'nm. ocuun dads varm. Fakat zannedersem o da gnde bir ka saat Miss Williams'dan ders alrm." "ocuk o srada neredeymi?" "Dadsyla bykannesini grmeye gitmi. Lady Tressilian adnd bir dulmu. ki kzn kkken kaybettii iin torununa ok dknm." Poirot ban sallad. "Anlyorum." Hale devam etti. "Size dierlerinin cinayet gn neler yaptklarn da anlatabilirim." "Miss Elsa Greer kahvaltdan sonra terasta, ktphanenin penceresinin nnde oturmu. Ve o srada Amyas Crale'le karsnn kavga ettiklerini duymu. Daha sonra ressamla Batarya bahesine giderek, ona poz vermi. Tabii arada srada kollan bacaklar tutulduu iin biraz dinlenmi." "Philip Blake de kahvaltdan sonra evdeymi. Kavgann bir ksmn o da duymu. Crale'le Elsa Greer baheye ktktan sonra oturup gazete okumu. Sonra aabeysi kendisine telefon etmi. Onun zerine Philip Blake kyya inerek, aabeyini karlamaya gitmi. Sonra birlikte yoldan karak, Batarya bahesinin nnden gemiler. O srada biraz m olan Elsa Greer hrka almak iin eve gitmi. Bayan Crale ise kocasnn yanndaym. Angela Warren'in okula yollanma konusunu konuuyorlarm." "Ah... Demek dosta konuuyorlarm?" "Hayr pek de dosta bir grme deilmi bu. Anladma gre Crale karsna barp duruyormu. Byle aile ileriyle rahatsz edilmesine kzm sanrm. Herhalde kadn boanma konusu ortaya kt iin bu sorunu da halletmeyi istiyordu..." Poirot ban sallad. Hale szlerine devam etti. "ki karde Amyas Crale'le bir iki kelime konumular. Sonra Elsa Greer gelerek, yine yerine ge_ 49 _ Be Kk Domuz / F: 4 mi. Crale de frasn eline alm. ki kardei bandan atmak istedii belliymi. Onlar da bunu anlayarak eve gitmiler. Ha, aklma gelmiken... Onlar Batarya bahesindelerken Amyas Crale birann scak olduundan ikyet etmiti. Kars da "Ben sana souk bira gnderirim, demi." "Hm..." "Evet hmm. Kadn pek de uysalm o srada. Eve giderek, terasta oturmular. Caroline Crale'le Angela Warren onlara bira getirmi." Daha sonra Angela Warren denize girmeye karar vermi. Philip Blake de onunla gitmi. Meredith Blake'se Batarya bahesinin tam yukarsndaki akla doru yrm. Oradaki banka oturmu. Bulunduu yerden duvara oturmu olan Elsa Greer'i gryor, Crale'le kzn seslerini duyuyormu. Meredith Blake oturduu yerde bu coni-ine sorununu konumu. Hl ok endieliymi, ne yapacan da bilmiyormu. Elsa Greer adam grerek, elini sallam. Evde le yemeini haber veren an alnca, Meredith Blake Batarya bahesine inmi ve Elsa Greer'le birlikte eve gitmiler. Adam Amyas Crale'in davranlarnda bir acayiplik olduunu fark etmi, fakat stnde fazla durmam. Crale yle kolay kolay hastalanmayan bir adamm, onun iin de insann aklna onun fena-laabilecei gelmezmi. Dier taraftan zaman zaman fkelenir ya da mitsizlie

kaplrm. Bu resmin ilerleyiine balym. Byle onlarda hepsi de onu yalnz bana brakr ve fazla konumamaya alrlarm. Bu kez de Elsa Greer'le Meredith Blake yle yapmlar. "Dierlerine gelince... Hizmetiler ev ileri ve yemekle u-rayorlarm Miss Williams sabahn nemli bir zamann snf olarak kullanlan odada geirmi. Angela Warren'm hazrlad devleri dzeltiyormu. Daha sonra da baz dikilecek eyleri alarak, terasa km. Angele Warren sabah bahede dolaarak, aalara trmanarak geirmi. On besindeki kzlarn nasl olduunu bilirsiniz. Erik, eki elma, olmam armut, ne bulurlarsa yer- 50ler onlar. Daha sonra eve dnm. Dediim gibi yemekten nce Philip Blake'le kyya inerek, denize girmi." Bamfetti Hale bir an durdu. Sonra da meydan okurmu gibi sordu. "Eh, btn bunlarda pheyi ekecek bir ey bulabildiniz mi?" Poirot, "Hayr," dedi. "Bulamadm." "O halde?" Poirot ban sallad. "Ne olursa olsun, yine de kendi kendimi inandrmam gerekli. Ben..." "Ne yapacaksnz?" "Bu be kiiyi greceim. Ve olanlar onlarn her birinin azndan ayr ayr dinleyeceim." Hale zntl zntl iini ekti. "Siz ldrmsnz! Hibirinin anlatt birbirini tutmayacak. in asln anlamyor musunuz? Hi kimse bir olay ayn biimde hatrlayamaz. Hele aradan bu kadar zaman getikten sonra. Bana kalrsa size be ayr cinayetin be ayr hikyesini anlatacaklar." Poirot, "Ben de bunu umuyorum zaten," diye cevap verdi. "ok ilgi ekici bir ey olacak bu." VI Bu kk domuz pazara gitti Philip Blake tam Montaque Depleach'in tarif ettii gibiydi. Biraz imanlamaya balayan, hali vakti yerinde, kurnaz neeli tavrl bir adam. Poirot ona konuyu olduu gibi aklamak niyetinde deildi. Onun iin de adam Poirot'un ilgi eken cinayetler hakknda da birka kitap yazmaya hazrlandn sand. Bu Philip Blake'in hi houna gitmedi. "Neden byle eylerle urarlar bilmem ki?" - 51 Hercule Poirot omzunu silkti. O gn tam anlamyla davranlar ngilizlere hi uymayan bir yabanc roln oynamaktayd. Philip Blake'in kendisini aa grmesi, ukalala kalkmasn istiyordu. "Okuyucular byle ite. Bu tr eserlere baylyorlar. Evet, baylyorlar." Philip Blake, "Hortlaklardan fark yok onlarn," dedi. Fakat bunu duygulu bir insann tiksintisiyle deil de, neeyle sylemi'"ikal dedektif tekrar omzunu silkti. "nsan doas bu. "anlar tanyoruz, Bay Blake. Onlar gzmzde h "m kt kiiler deil. Fakat onlara tapmak da ackl ^ Ar I5/ yerdei seslerin^ ine sorun ^ da bilmiyon^ le yemeir, bahesine inm Amyas Crale'in v mi, fakat stnde talanmayan bir adar laabilecei gelmezm ya da mitsizlie

Byle onlarda hepsi de o ^ , mamaya alrlarm. Bu $ .^> yle yapmlar. > $" "Dierlerine gelince... Hiz, ^ ^ rayorlarm Miss Williams sab .^ ^ p olarak kullanlan odada geirmi.'5* ^ j^ devleri dzeltiyormu. Daha sonra^ , rak, terasa km. Angele Warren s & aalara trmanarak geirmi. On beir> unu bilirsiniz. Erik, eki elma, olmam ar. - 50hayranlk duymaktan oktan unda arkasna yasland, -"idine, "Hayatndan bu kk do->iake? u <2P o, JD <T ^ / ii. ^kt. /' Hercule Poirot da adamn bu tavr taknmasn istemiti ama yine de sinirlendi. Demek borsa oyunlaryla uraan bu adam Hercule Poirot'yu aa gryordu, yle mi? Belikal dedektif diini skarak, "Beni tandnza ok memnun oldum," diye mrldand. Baarya erimenin srr psikolojiye nem vermemdendir. Kendi kendime, 'Bu adam neden bu ekilde hareket ediyor?' diye sorarm." Philip Blake usulca esnedi. "Cinayetlerin ounun nedeni bence bellidir. Para." Poirot bard. "Fakat bu neden hibir zaman bu kadar belirli olmamaldr! Btn sorun bundadr!" "Ve o zaman ie siz karrsnz." "Evet, dediiniz gibi o zaman ie ben karrm. te imdi de bana eski cinayetleri tmyle psikolojik bakmdan yazmam nerdiler. Cinayet psikolojisi. Bu konuda uzmanm ben. Bu yzden de teklifi kabul ettim." Philip Blake gld, "Herhalde bol para kazanacaksnz?" "Kazanacam umuyorum." "Tebrik ederim. imdi bana bu iin benimle ne ilgisi olduunu anlatr msnz?" "Tabii. Size Crale olay iin geldim." Philip Blake armad. Fakat yznde dnceli bir ifade belirdi. "Evet... Tabii... Crale olay." Hercule Poirot telala atld. "Bu sizi zmez ya?" "Hayr, hayr..." Philip Blake omzunu silkti. "Engel olamayacanz olaylara sinirlenmenin ne faydas var? Caroline Crale davas halkn mal oldu artk. Her isteyen bunun hakknda bir kitap yazabilir. Benim itiraz etmemin bir yarar yok. Ak sylememi isterseniz aslnda bu i hi houma gitmeyecek. Amyas Crale en yakn arkadalarmdan biriydi. O irkin olayn hortlatlmas beni zecek. Ama byle eyler oluyor ite." "Siz bir filozofsunuz Bay Blake." - 53"Hayr, hayr. Ben sadece baz durumlarda itirazn yararsz olduunu biliyorum, ite o kadar. Hi olmazsa siz dierlerinden daha dnceli davranacaksnz." Poirot, "Kitab tatsz ve zevksiz olmayan bir biimde yazacam sanyorum." dedi. Philip Blake bir kahkaha att. Fakat neeli bir hali de yoktu. "Bu szleriniz glnecek gibi..." "Emin olun, Bay Blake bu sorun beni gerekten ilgilendiriyor. Bu yalnzca bir para ii deil. Gemii canlardrmay, olaylar grmeyi, anlamay, bu dramda rol alan aktrlerin dnce ve duygularn anlamay istiyorum." Philip Blake, "Bu olayn yle ince bir taraf yoktu." diye cevap verdi. "Sorun meydandayd. Cinayet kadnca kaba bir kskanlk duygusuyla ilenmiti." "Bana bu olay karsnda duygularnz anlatrsanz, minnettar olurum, Bay Blake."

Philip Blake birdenbire fkeyle homurdand. Yz iyice kzarmt. "Duygularm... Duygularm... yle ukalaca konumayn. Orada durup duygularm incelememitim ben. Galiba anlamyorsunuz? Arkadam... arkadam ldrlmt. Zehirlenmiti. Eer zamannda davransaydm onu'kurtarabilecektim." "Bunu nereden kardnz, Bay Blake?" "Anlataym... Herhalde olay eski gazetelerde okumusunuzdur?" Poirot ban sallad. "Pekl... o sabah aabeyim Meredith bana telefon etti. ok endieliydi. Yapt o ilalardan biri eksilmiti. stelik iddetli bir zehirdi bu. Ben ne yaptm? Ona gelmesini, bu konuyu konuacamz syledim. Bylece ne yaplmas gerektiine karar verecektik. Dorusu byle bir budalal nasl yaptm hl anlayamyorum. Kaybedilecek zaman olmadn bilmeliydim. Hemen Amyas'a gidip, ona durumu haber vermeliydim. 'Caroline, Meredith'in zehirlerinden birini alm, demeliydim. 'Sen ve Elsa dikkatli olun.' Blake ayaa frlayarak, odada bir aa, bir yukar dolamaya balad. "Allahm! - 54Sonradan bunu ka kez dndm biliyor musunuz? Durumu anlamtm. Amyas' kurtarma frsat elime gemiti. Fakat Me-redith'i bekleyerek bo yere zaman kaybettim. Caroline'in hi ekinmeyeceini, acmasz davranacan niin dnemedim? Caroline zehiri kullanmak iin almt. lk frsattan da yararlanacakt. Meredith zehirin alndn anlayncaya kadar beklemiyecekti tabii. Amyas'n lm tehlikesiyle kar karya olduunu biliyordum. Ve hibir ey yapmadm!" "Kendinizi gereksiz yere suluyorsunuz, Msy. Fazla zamannz yokmu ki..." Beriki, Poirot'nun szn kesti. "Zaman? Bol zaman vard. Bir ok ey yapabilirdim. Dediim gibi Amyas'a gidebilirdim. Ama onun da bana inanmayaca tutard. Amyas tehlikede olduuna kolay kolay inanacak insanlardan deildi. Bu szlerime dudak bkebilirdi. Zaten o hibir zaman Caroline'in nasl bir iblis olduunu tam anlamyla renememiti. Fakat Caroline'e gidebilirdim. Ona, 'Maksadnn ne olduunu biliyorum,' diyebilirdim. 'Planndan haberim var. Elsa ya da Amyas, coniine'le zehirlenerek lrse, seni de asarlar!" O zaman Caroline cinayet ilemekten ekinirdi. Veya polise telefon edebilirdim. Evet, yapacam bir sr ey vard. Fakat ben ar, ihtiyatl bir adam olan Meredith'in etkisinde kaldm. 'Emin olmalyz, konumalyz, bunu kimin aldn iyice renmeliyiz... Budala! Meredith mrnde abucak karar vermi bir insan deildir. Allahtan, benden bykt de babamn mal mlk ona kald. Yoksa para kazanmaya kalksayd elindekini avucundakini de kaybederdi." Poirot sordu. "Zehiri kimin aldndan tamamyla emin miydiniz." "Tabii emindim. Bu ii Caroline'in yaptn hemen anladm. Caroline'i iyi tanrdm." Belikal mrldand. "ok enteresan. Ben de Caroline Cra-le'in nasl bir kadn olduunu renmek istiyorum, Bay Blake." Philip Blake sert bir sesle, "Herkesin dava srasnda sand gibi hakszl uram, zavall ve masum bir kadn deildi o,' dedi. - 55"O halde neydi?" Philip Blake tekrar yerine oturdu. Ciddi bir tavr taknmt. "Bunu bilmeyi gerekten istiyor musunuz?" "Gerekten ok istiyorum?" "Caroline kt bir yaratkt. Son derece kt bir yaratk. Ama ok irindi. Herkesi aldatan yumuak, tatl tavrlar taknmasn bilirdi. Narin, aresiz bir grn vard. Bu da erkeklerin valyelik duygularnn uyanmasna sebep olurdu. Tarih okuduum zamanlar Kralie Mary Stuart'n tpk Caroline'e benzediini dnrm. Tatl, talihsiz, ekici, cazip grnl bir kadn. Aslnda souk, sinirli, kalpsiz bir yaratk. Caroline de onun gibiydi. Souk ve hesapl. stelik fkesi de korkuntu. "Bilmiyorum size bundan sz ettiler mi? Davada bu nokta zerinde ok durdular. Kk kardeine yapt onun nasl bir insan olduunu ortaya koyuyordu. ok kskant o. Annesi tekrar evlenmiti. Herkes daha ok Angela'yla ilgileniyordu. Onu daha fazla seviyordu. Caroline buna dayanamad. Kocaman bir ngiliz anahtaryla kk kardeini ldrmeye kalkt. Kafasn krd. Neyseki bu darbe ocuu ldrmedi. Ama bu korkun bir eydi..."

"Gerekten korkun." "te asl Caroline buydu. Herkesden stn olmalyd. Kendisine gerektii kadar nem verilmedi mi, deliye dnerdi. inde kat kalpli, bencil bir iblis yayordu. Bu onu cinayete kolaylkla srkleyebilirdi. "Sanki ani kararlar vererek hareket edermi gibi davranrd. Fakat aslnda ok hesapl bir insand. Gen kzken Alder-bury'e kalmaya geldii zaman hepimizi de yle bir inceledi. Sonra da planlarn yapt. Kendi paras yoktu. Beni bu ie katmad bile. nk ben, hayatta tek bana baarya ulamas gereken bir gentim. Her ey aabeyime kalacakt. Ne acayip deil mi, imdi hem aabeyim Meredith'den hem de, sa olsayd, Am-yas Crale'den ok zenginim. Caroline bir sre Meredith'in zerinde durdu. Fakat sonra Amyas'n zerinde karar kld. Alderbury, - 56Amyas'a kalacakt. Fazla paras olmayacakt ama kz onun hakikaten byk yetenei olduunu anlamt. Amyas'n hem bir dahi olduunu ve hem de eserlerinin byk para getireceini dnerek, bir kumar oynad. "Bu kumarda da kazand. Amyas ok genken mehur oldu. O birdenbire moda oluveren ressamlardan deildi. Fakat dehas kabul edildi ve resimleri satmaya balad. Onun eserlerini grdnz m? Burada bir tablosu var. sterseniz gelip bakn." Poirot'yu yemek odasna sokarak, sol duvar iaret etti. "te Amyas bu." Poirot sessiz sedasz bakt. aknlkla, yeniden bir insann sradan bir konuya kendi sihrinden bu ekilde bir eyler katabilmesine tekrar at. Cilal bir maun masann zerinde duran bir vazo ve iinde gller. Daima grlen bir tablo. Fakat Amyas Crale nasl olmutu da gllerine isyan dolu ve hatta mstehcen bir canllk kazandrmt? Masann cilal tahtalar gizlice titriyorlard adeta... Resmin uyandrd heyecan nasl aklanabilirdi. Poirot iini ekti. "Evet... Anlyorum..." Blake onu dier odaya gtrd. "Dorusunu isterseniz ben sanattan anlamam," diye mrldanyordu. "O tabloya da neden yle sk sk baktm bilmiyorum. Fakat gzlerimi nedense ondan alamyorum. Allah kahretsin, harikulade bir ey bu!" Poirot ban sallad. Blake konuuna sigara uzatt. Sonra kendisi de bir tane yakt. "te o glleri, 'Kokteylli kadn' tablosunu, 'Dou' adl eseri yapan bu adam, tam hayatnn en verimli anda ldrld. Btn bunlara da kinci kt kalpli bir kadn neden oldu." Durdu. "Belki nyarglara saplanm olduumu, Caroline'e dmanlk beslediimi dneceksiniz. Gen kadn ok irindi. Bunu ben bile hissederdim. Fakat o irin maskenin arkasna saklanm olan insan biliyordum ben. Ve Msy Poirot bu insan ktyd. Hain kt niyetli ve a gzlyd." "Fakat bana Bayan Crale'in evlilii srasnda birok eylere katlanmak zorunda kaldn sylediler." - 57"Evet. Ama Caroline bunu herkese aklamaktan da ekinmezdi. Daima azap eken bir zavall rol oynard o. Zavall Amyas! Evlilik hayat bir cehennemden farkszd. Daha dorusu sanatna sarlmasayd yle olacakt. Daima sanatna balyd Amyas. Bylece aclardan kaabiliyordu. Resim yapmaya balad m hibir eye aldrmazd. Ne Caroline'e ve onun drdrna ne o sonu gelmez mnakaa ve kavgalara. Adeta sonsuzdu bu kavgalar. Bir hafta gemezdi ki herhangi bir konu yznden grtlak grtlaa gelmesinler. Caroline bu kavgalardan byk zevk alrd. Zannedersem bu kavgalar onu canlandryor, neelendiriyordu. Bylece duygularn aklama frsat buluyordu. inde saklad btn ac, yakc eyleri Amyas'n yzne haykrabiliyordu. O kavgalardan sonra Caroline'e adeta yeni yemek yemi, hayatndan memnun bir kedi hali geliyordu. Btn bu tartmalar Am-yas' yormaktayd. O.sakin ve sessiz bir hayat istiyordu. Tabii onun gibi bir adamn hi evlenmemesi daha doru olurdu. Koca olacak bir insan deildi Amyas. Onun gibi insanlar ak maceralarna atlmal fakat bir insana sk balarla balanmamaldrlar. Sonunda bu balar onu skmaya balar nk." "Amyas Crale size dertlerini aar myd?" "Amyas kendisine ok bal olduumu bilirdi. Onun iin bana aklamakta saknca grmezdi. Fakat hibir zaman

ikyet de etmezdi. O tip bir insan deildi Amyas. Bazen, 'Tanr btn kadnlar kahretsin!' derdi. Veya, 'Sakn evleneyim deme, olum. Cehennemin tadn tatmak istiyorsan lnceye kadar sabret!" "Onun Elsa Greer'le ilgisi olduunu biliyor muydunuz?" "Evet, daha dorusu byle bir ey olacan daha banda sezdim. Amyas bana harikulade bir kzla tantn sylemiti. 'imdiye kadar tandm insanlardan ok baka o,' demiti. Dorusu nce bu lafa pek aldrmadm. Zira Amyas daima bambaka kadnlarla tanr dururdu. Ve ounluk bir ay sonra bunlardan sz ettiiniz zaman bo gzlerle size bakar, kimi kastettiinizi anlamaya alrd. Fakat bu Elsa Greer denilen kz gerekten bakayd. Alderbury'e kalmaya gittiim zaman bunu he- 58men anladm. Amyas' penesine almt. Zavall kzn esiri gibiydi adeta." "Galiba Elsa Greer'den de pek holanmamsnz?" "Holanmadm. Tam anlamyla saldrgan bir yaratkt o. Elsa Greer de Amyas'n hem ruhuna, hem de vcuduna sahip olmay istiyordu. Bana kalrsa Amyas, Elsa'yla evlenseydi, Caroli-ne'le srd hayattan daha rahatna eriirdi. Kz, adamdan emin olduktan sonra onun zerine bu kadar dmezdi. Ya da ondan bkar ve baka birinin peine taklrd. Bence Amyas'n kadnlara fazla sokulmadan yaamas daha doru olurdu." "Fakat o bu dncede deildi sanrm." Philip Blake iini ekti. "Budala daima bir kadnla bir maceraya atlverirdi. Bir bakma kadnlara o kadar fazla nem verdii de yoktu. Btn hayat boyunca sadece iki kadn ona etki edebildi. Caroline ve Elsa." Poirot sordu. "O ocuktan holanr myd?" "Angela'dan m? Angela'y hepimiz severdik. Hayat dolu, herkese uyabilen bir kzd. Zavall mrebbiyesine de ektirmedii kalmazd. Evet, Amyas Angela'dan holanrd. Bazen kz ok ileri gider ve Amyas da o zaman bir hayli fkelenirdi. O zaman Caroline ie karrd. Caroline daima Angela'nn tarafn tutard. Bu da Amyas' ileden karrd. Tabii Caroline'in Angela'y kendisine cephe almasna ok sinirlenirdi. Btn bunlarn nedeni kskanlkt sanrm. Amyas, Caroline'in Angela'ya kendisinden fazla nem vermesini kskanrd. Angela'ysa Amyas' kskanr, adamn despotluu karsnda da isyan ederdi. Angela'nn artk sonbaharda okula gnderilmesi gerektiine de yine Amyas karar vermiti. Angela buna ok kzyordu. Aslnda bunun sebebi okula gitmek istememesi deildi. Aksine okula gitmek iin can atyordu. Fakat Amyas'n despot bir tavrla bu ii abucak halletmesine fkelenmiti. Adamdan intikam almak iin birtakm oyunlar yapt durdu. Bir keresinde Amyas'n yatana on salyangoz * koydu. Bence Amyas haklyd. Artk Angela'nn disiplinin ne ol- 59 duunu renmesinin zaman gelmiti. Miss Williams iyi bir m-rebbiyeydi ama artk o bile Angela'yla kolay kolay baa kamadn itiraf ediyordu." Poirot mrldand. "Amyas'n ocuktan holanp holanmadn sorduumuz zaman kzn kastediyordum..." "A, kk Carla'y kastetmitiniz? Evet, Amyas ondan holanrd. Neeli olduu zaman kzyla oynard. Fakat kzna kar duyduu sevgi onun Elsa Greer'le evlenmesine engel olmayacakt. Akl fikri Elsa'dayd onun." "Caroline Crale kzn ok sever miydi." Philip'in yz bir an allak bullak oldu. "Onun iyi bir anne olmadn iddia edemeyeceim. Hayr, bunu syleyemiyeceim. Bu olayda..." "Evet, Bay Blake?" "Bu olayda... tek zldm ey de bu." Ar ar, zntyle konuuyordu. "O ocuu dnnce kalbim burkuluyor. Kk bir kz iin ne korkun bir olay. Onu darya akrabalarnn yanna gnderdiler. Onlarn gerei kzdan saklamay baardklarn btn kalbimle dilerim." Poirot ban sallad. "Gerek daima gnn birinde ortaya kar, Bay Blake. Hatta bazen yllar sonra.." Borsa komisyoncusu mrldand. "Acaba?" Poirot devam etti. "Gerekle ilgilendiim iin sizden bir ricada bulunacam, Bay Blake.' "Nedir o?"

"O gnlerde Alderbury de neler olduunu yazmanz istiyorum. Yani cinayeti ve onunla ilgili olaylar." "Fakat, dostum, bunu bu kadar yl sonra nasl yapabilirim? Herhalde birok eyi unutacam." "Sanmyorum. Zaman getike hafza bir olayn nemli ksmlarn saklar, gereksiz ayrntlar da unutur." "Yani benden sadece olayn bir zetini mi istiyorsunuz?" - 60"Hayr, hayr. Siz yine vakay btn ayrntlaryla yazmaya aln. Bir de hatrlayabiliyorsanz, btn konumalar." "Ya onlar yanl hatrlarsam?" "Siz hatrladklarnz yazn, yeter. Tabii unuttuunuz baz eyler olabilir ama artk bunun aresi de yok." Blake ona merakla bakt. "Peki, ne olacak? Polis dosyalarndan olanlar daha iyi renebilirsiniz." "Hayr, Bay Blake. Biz bu ii psikoloji asndan inceliyoruz. Ben sadece kuru olaylar istemiyorum. Arzum sizin setiiniz olaylar okumak. Bu seiminize de zaman ve hafzanz neden olacak. Baz szler sylenmi, birtakm eyler yaplmtr. Ben bunlar polis dosyalarndan arasam da bulamam. nk bunlar polise sylemeyi istememi ya da bu olaylarn cinayetle bir ilgisi olmadn dnmsnzdr." Blake sert bir sesle, "Bu yazm halk tarafndan okunacak m?" dedi. "Ne mnasebet!" Philip Blake, "Hmm..." diye mrldand. "Ben ii bandan akn bir adamm, Msy Poirot?" "Zamannz bu ie verecek ve bir hayli de yorulacaksnz. Onun iin uygun bir cret almay kabul ederseniz, ok memnun olurum." Ksa bir sessizlik oldu. Sonra Philip Blake birdenbire, "Hayr," dedi. "Eer bu ii yaparsam karlnda bir ey istemem..." "Peki, yapacak msnz?" Philip Blake ihtar eder gibi elini kaldrd. "Her eyi doru drst hatrlayacam sanmyorum. Bunu unutmayn?" "Merak etmeyin..." Philip Blake, "O halde," diye cevap verdi. "Bu ii yapacam. Bu houma gidecek. Bir bakma bunu Amyas Crale'e borluyum." - 61 VII Bu kk domuz evde oturdu Hercule Poirot ayrntlara dikkat eden bir insand. Meredith Blake'e yaklaabilmek iin hibir fedakrlktan kanmad. Onun iin gidip iki kiiden birer tavsiye mektubu ald. Bunlardan biri aslnda pek ekingen bir kadn olan Lady Lyton-Gore, dieriyse emekli bir albayd. Belikal dedektif ancak bu ekilde Meredith Blake'le tanabildi. Adam tam Poirot'nun tahmin ettii gibiydi. Fazla paras olmayan, ak havadan holanan, tam bir ngiliz centilmeni. Meredith Blake, Harris tvidinden yaplm eski bir ceket giymiti. Krk bir yz, uuk mavi gzleri vard. Zayf ifadeli azn bi-imsiz bir byk yar rtyordu. Ar zekl ve mtereddit bir insan olduu da belliydi. nce Lady Lyton-Gore'dan sz ettiler. Sonra da Amiral Cronshaw'dan. Sonunda Poirot sz ustalkla eski cinayete getirdi. Tabii Meredith Blake o olay hakknda bir kitap yazlacan duyunca irkildi. Fakat Belikal dedektif onu yattrmasn bildi. "Ne yazk ki bu kitap yazlacak. Fakat Miss Crale daha dorusu imdiki adyla Miss Lemarchant eserin benim kontrolm altnda karlmasn istiyor. Ne yazk ki olay herkes biliyor. Yalnz kimseyi incitmemek iin dikkatli bir dil kullanabiliriz." Sonra usulca mrldand. "Hatta tannm bir kii hatralarn yazd srada araya girerek onun baz aklamalarda bulunmasna engel oldum..."

Meredith Blake fkesinden kpkrmz kesilmiti. Piposunu doldururken elleri titriyordu. "E-eski oo-olaylar byle kartrmak ayp," diye kekeledi. "O-on alt yl oldu. Artk bu vakay unutup gitseler olmaz m?" Poirot omzunu silkti. "Ben de ayn dncedeyim. Ama elimden ne gelir? Halk byle kitaplar okuyor. Sonra ispat edil- 62mi bir cinayet hakknda herkes yaz yazp dncelerini de aklyabilir." "Bence ayp bu." Poirot mrldand. "Korkarm insanlar ok deiti... yle, yumuatmay baarabildiim eserleri grseydiniz, hayretler iinde kalrdnz, Bay Blake. Bu olayda da Miss Crale'in incinmemesi iin elimden geleni yapmaya hazrm." Meredith Blake, "Kk Carla," diye iini ekti. "O yavrucuun byyp gen bir kadn olduuna bir trl inanamyorum." "Biliyorum. Zaman ne kadar abuk geiyor, deil mi?" "Hem de nasl..." Poirot, "Miss Crale'in yazd mektubu size verdim," dedi. "Orada da okuduunuz gibi gen kz gemite olanlar -remeyi ok istiyor." Meredith Blake hafif bir fkeyle ona bakt. "Neden?" Niin eski olaylar kartryor? Her eyin unutulmas daha iyi olmaz m?" "Siz gemii ok iyi bildiiniz iin byle sylyorsunuz, Bay Blake. Miss Crale'in ise hibir ey bilmediini unutmayn. Daha dorusu resmi belgelerden baz eyler renmi." Meredith Blake yzn buruturdu. "Evet, bunu unuttum. Zavall yavrucuk. Durumu gerekten g. Herhalde gerekleri rendii zaman mthi sarsld. Sonra da mahkeme zabtlarn okudu..." Hercule Poirot, "Onun iin asl nemli olan eyler zabtlarda bulunmaz," diye cevap verdi. "Duygular, heyecanlar, bu dramn oyuncular. Suu ho grdrebilecek durumlar..." Durdu. Yal ngiliz, hemen atld. "Suu ho grdrebilecek durumlar! Tamam. Evet bu olayda da gen kadn hakl karacak eyler vard. Amyas Crale ocukluktan beri arkadamd. Ailelerimiz asrlardan beri dosttular. Fakat Amyas'm korkun bir biimde hareket ettiini itiraf etmek zorundaym. Tabii o bir sanatyd. Biroklar iin de bu yeterli bir nedendi. Fakat Amyas duru- 63mun iinden klmaz bir hal almasna yol at. Dorusu, sradan, iyi ve drst bir insann aklndan bile geiremiyecei bir durumdu bu." Hercule Poirot, "Bu szleriniz ilgimi uyandrd," dedi. "Bu durum beni ok artyordu. yi yetitirilmi, kibar bir insan durumu bu hale sokmazd." Blake'in ince, tereddt dolu ehresi ani bir kararla aydnland. "Evet! Fakat btn sorun urada. Amyas sradan bir insan deildi. O bir ressamd. Amyas iin resim yapmak her eyden nce geliyordu. Dorusu ben kendi hesabma sanatlar pek anlamyorum. Hibir zaman da anlayamadm zaten. Ailesi benimki gibiydi. Birok bakmdan Crale'in dier erkeklerden fark yoktu. Fakat i sanatna geldi mi, o zaman deiiyordu. Crale'i biraz anlyordum. nk onu ta ocukluumuzdan beri tanyordum. Ama dediim gibi sanatna gelince sradan kurallara aldrmazd o. Amyas bir amatr deildi. Birinci snf bir ressamd. Hatta bazlar onun bir dahi olduunu da sylyorlar. Belki de hakllar. Fakat bu yzden Amyas 'dengesiz' diyebileceim bir tip halini almt. Resim yaparken, hibir eye aldrmaz, olaylarn, insanlarn ona engel olmasna gz yummazd. O zamanlar sanki rya gryormu gibi hareket ederdi. Yapt i adeta bir sabit fikir halini alrd. Ancak tablo bittikten sonra bu dalgnlktan uyanr ve sradan bir insan gibi yaamaya balard." Bir ey sorar-m gibi Poirot'ya bakt. Belikal ban sallad. "Anladnz gryorum... Zannedersem bu szlerim sorunun neden o hale girdiini aklar. O kza kt, onunla evlenmek istiyordu. Onun uruna karsn ve ocuunu terk etmeye hazrd. Fakat burada kzn resmini yapmaya balamt. Bu eserin bitmesini istiyordu. Amyas iin bundan baka hibir ey nemli deildi. ki kadnn bu duruma dayanamayacaklar aklna bile gelmiyordu."

"Peki, bu iki kadn onun bu davrann anlyorlar myd?" "Evet, bir bakma. Elsa anlyordu sanrm. Amyas'n resimlerine hayrand. Fakat bu durum onun iin ok gt tabii. Caro-line'e gelince..." Duraklad. - 64Poirot, "Evet, Caroline..." dedi. "Caroline... ben... ey... ben Caroline'i ok severdim. Hatta bir zamanlar... onunla evleneceimi bile mit etmitim. Fakat bu midim ok gemeden krld. Fakat ona daima bal kaldm. Kendisine her zaman yardm etmeyi istedim." Poirot dnceli dnceli ban sallad. Gerekten de Meredith Blake romantik bir ekilde btn mr boyunca bir kadna bal kalacak ve akna karlk beklemeyecek tiplerdendi. Kelimeleri dikkatle seerek, "Caroline Crale hesabna..." dedi. "Herhalde bu duruma sinirleniyordunuz." "Tabii. Hem de nasl! Hatta bu konuyu Crale'le de konutum." "Ne zaman oldu bu?" "O-o olaydan bir gn nce. Buraya aya gelmilerdi. Crale'i bir kenara ekerek ona bu durumu atm. Hatta yanlmyorsam, iki kadna da hakszlk ettiini syledim." "Ya? Demek byle sylediniz?" "Evet. Onun bu durumun pek farknda olduunu sanmyordum." "Herhalde farknda deildi." "Amyas'a, 'Caroline'i ok zor bir durumda brakyorsun,' dedim. 'Eer o kzla evleneceksen, onu buraya getirmen, Caroli-ne'e nispet yapar gibi davranman ok irkin! Dayanlamayacak bir hakaret bu?" Poirot merakla sordu. "Peki Amyas ne cevap verdi?" Meredith Blake adeta tiksintiyle cevap verdi. "Crale, Caroline, her eye tahamml etmek zorunda," dedi. Hercule Poirot kalarn kaldrd. "Pek de nazik bir cevap saylmaz." "Bence iren bir cevapt bu. O zaman tepem att. 'Karn sevmediin iin onun ac ekmesi de sana vz geliyor!' diye bardm. 'Peki ya o kz? Bu durumun onun iin de ne kadar ar -65Be Kk Domuz / F: 5 olduunu anlamyor musun?' Ne cevap verdi biliyor musunuz? 'Elsa da her eye tahamml etmek zorunda.' Sonra devam etti. 'Sen durumu anlamyorsun Meredith. Bu resim imdiye kadar yaptklarmn en iyisi. Emin ol en iyisi. ki kskan kadnn kavgas da bana engel olamaz!' Onunla konumak imknszd. Sadece, 'Sen de insanlk diye bir ey kalmam. Resim her ey deil...' Hemen szm kesti. 'Fakat benim iin her ey,' Benim fkem hl gememiti. 'Caroline'e kt davranyorsun,' diye haykrdm. 'Bu yaptklarn ayp. 'O zaman, 'Bunu biliyorum,' dedi. 'ok da zgnm.' Hh, zgnm! 'Biliyorum Merry,1 diye ekledi. 'Bana inanmyorsun ama sana doru sylyorum. Caroline'in hayatn cehenneme evirdim. Fakat o daima bir melek gibi davrand. Yanz banda evliliimizin nasl bir ey olacan biliyordu sanrm. nk ben ona aka son derece egoist, kayt ve art altna girmeyecek, istedii gibi yaayacak bir insan olduumu sylemitim.' Bu frsattan yararlanarak ona, 'Amyas,' dedim. 'Yuvam ykmaktan kan. Kznn geleceini dn. Evet, anlyorum. Elsa gibi biri insann ban dndrebilir. Fakat onun iyilii iin de bu ilikiye son vermelisin. Elsa ok gen ve tecrbe-sfz. Kendisini gzleri kapal bu maceraya atm. Sonradan ok piman olabilir. Kendini toplamaya al. Elsa'dan ayrl ve karna dn. Bunu yapamaz msn?'" "Peki, o zaman ne dedi?" Blake, "Sadece mahcup bir tavrla bana bakt," diye cevap verdi. Sonra omzumu okayarak, 'Sen ok iyi bir insansn, Merry,1 dedi. 'Fakat fazla romantiksin. Resim bitinceye kadar bekle. O zaman hakl olduumu itiraf edeceksin.1 Ben bardm. 'Allah resmini kahretsin senin!" Gld. 'ngiltere'deki btn sinirli kadnlar bile o resmi bitirmeme engel olamaz.' 'O halde,' dedim. 'Hi olmazsa resim bitinceye kadar bu durumu Caroline'den saklasaydn.' ini ekti. 'Bu benim suum

deil. Elsa her eyi aklamakta srar etti.' Hayretle, 'Neden?' diye sordum. 'Elsa baka trl davranmann drst olmayacan dnyordu,' diye cevap verdi. 'Her eyin aklanmasn tercih ediyordu o.' Ta- 66L bii bir bakma kz anlayp, bu yzden ona sayg da duydum. Belki kt bir ekilde hareket ediyordu ama hi olmazsa drst davranmak niyetindeydi." Hercule Poirot mrldand. 'Drstlk bazen gereksiz yere ac ve azaba neden olur." Meredith Blake ona honutsuzlukla bakt. Bu dnce houna gitmemiti. ini ekti. "Hepimiz iin de zntl gnlerdi onlar." Poirot, "Anlalan," dedi. "Bu durum sadece Amyas Crale'e etki etmemi." "Neden? nk korkun derecede bencildi de ondan. Onu hl hatrlyorum. Yanmdan ayrlrken, 'zlme, Merry,' dedi. 'Her ey dzelecek.'" Belikal mrldand. "Fazla iyimsermi." Meredith Blake, "O kadnlar ciddiye almayan bir insand," dedi. "Ona Caroline'in sabrnn tamak zere olduunu aklayabilirdim." "Caroline size byle mi sylemiti?" "Pek de deil. Fakat o gn Caroline'in yznde grdm ifadeyi mrmn sonuna kadar unutmayacam. Yz bembeyaz kesilmi, hatlar gerilmiti. Acayip, mitsiz bir neeyle glyordu. Bol bol konutu, kahkahalar att. Fakat gzlerinde... iimi titreten mthi bir ac vard. Aslnda yle mfik bir insand ki." Hercule Poirot sesini karmadan bir an adam szd. Herhalde Meredith bir gn sonra kocasn ldren kadn hakknda syledii bu szleri hi de acayip bulmuyordu. Meredith Blake szlerine devam etti. Hercule Poirot'ya kar duyduu o ilk dmanlk ve phe gemiti. Belikal karsndakini dinlemesini iyi bilirdi. Meredith Blake gibilerse gemii tekrar yaamaktan byk zevk alrlard. "Bir eyler olacan anlamalydm. Benim merakl olduum o konuyu da yine Caroline at. Bitkilerden ila yapmaya ok meraklymdr ben. Bu konunun ne kadar ilgi ekici olduunu bilemezsiniz. Bitkileri zamann- 67 da kurutur, toplar ve ila yaparm... O gn de konuklarma baldrandan sz ettiimi hl hatrlyorum. Ylda iki defa iek aar bu. Meyvelerini olgunlamaya baladklar srada toplarsnz. Yani sararmadan nce. Biliyor musunuz artk coniine'i ila olarak klanmyorlar. Halbuki ben bunun bomacaya ve astma ok iyi geldiini ispat ettim..." "O gn btn bunlardan sz ederken laboratuvarnzda -vdnz?" cvet. Onlara laboratuvar gezdirdim, eitli ilalar hakkn'iim. rnein Valerian ve bu bitkinin kedileri nasl ek'^fa koklamak hepsine de yetti. Sonra bana gzel 1v 't. Onlara belladonna'yla antropine'i anlattm. du . ^lar?" $> mu so? ^ 'Yuvam,* yorum. E ligi iin de .^, sz. Kendisi^-^ piman olabil^ c na dn. Bunu y^ "Peki, o zao*

Blake, "Sadet ^^ .^S^ verdi. Sonra omzu*^ <? ^ ' Merry,' dedi. 'Fakat >- ^-6 <^s bekle. O zaman hakl & s$\ ^ ^ <.c 'Allah resmini kahretsin i.-^'^ ^f^ li kadnlar bile o resmi bi^^.^^ dim. 'Hi olmazsa resim bitr- N. ^^ saklasaydn.' ini ekti. 'Bu^> o*7^, aklamakta srar etti.' Hayret ^^ baka trl davranmann drsttr .s> ye cevap verdi. 'Her eyin aklan - 66 -/fo "nun o gn aralarnda olmad-^Iikalya bakt. "Hepsi de... 'ine ve Amyas tabii. Anmerak,.n jalde ondan "Evet. Amyas'n kz sevmediini sanmayn. Fakat bazen Angela cann ok skyordu. Sonra... Sanrm..." "Evet?" "Sanrm Angela'y biraz kskanyordu. nk Caroline, An-gela'nn esiri gibiydi adeta. Belki de Caroline iin kz kardei her-kesden nemliydi. Bu da Amyas'n houna gitmiyordu tabii. Caroline'in Angela'ya dknlnn bir nedeni de vard. Ama bunu imdi burada..." Poirot adamn szn kesti. "Caroline kz kardeinin yzndeki o yara yznden kendisini sorumlu tutuyordu. Bunu sylemek istiyordunuz deil mi?" Blake bard. "Demek bunu biliyordunuz? Bu olaydan sz edecek deildim. ok gerilerde kalm bir olayd bu. Fakat sanrm Caroline'in o ekilde davranmasna duyduu su duygusu sebep oluyordu. Kusurunu unutturabilmek iin elinden geleni yapmaktayd." Poirot dnceli bir tavrla ban sallad. "Ya Angela? vey ablasna bu yzden kzyor muydu." "Hayr, hayr. Sakn aklnza byle eyler gelmesin. Angela. Caroline'e tapard adeta. Kzn o eski olay hi dnmediinden eminim. Sadece Caroline kendi kendisini affedemiyordu." "Angela yatl okula gitmek dncesini ho karlad m?" "Hayr, Amyas'a ok kzd. Caroline de onun tarafn tuttu. Fakat Amyas kesin kararn vermiti. Amyas abucak sinirlenen bir insan olmasna ramen, bir ok bakmlardan bir hayli yumuak balyd. Ama bir kez karar verdi mi, dierleri boyun emekten baka are bulamazlard. Onun iin hem Caroline hem de Angela sonunda raz olmaktan baka are bulamadlar." "Angela okula ne zaman gidecekti." "Sonbaharda. Eer yanlmyorsam kzn eyalarn hazrfa-maya balamlard. Eer o felaket olmasyd Angela herhalde birka gn sonra okula balayacakt. O gnn sabah eyalarn toplamaktan sz edildi. - 69Poirot, "Ya mrebbiye?" dedi. "Ne demek istiyorsunuz?" "O bu durumu nasl karlad? Kz okula gittii taktirde kendisi iinden olacakt, deil mi?" "Evet, herhalde yle. Kk Carla da mrebbiyeyle birka ders yapard. Ama o da o sralarda... durun bakaym... ka yandayd? Beinde ya da altsndayd sanrm. Kzn dads da vard. Herhalde Miss Williams'i Carla iin evde tutmayacaklard. Sahi kadnn ismi Williams'di. Ne tuhaf insan gemiten sz etmeye balaynca baz eyleri hatrlayveriyor." "Gerekten yle. u anda tamamyla gemite yayor gibisiniz, deil mi? Sahneler gzlerinizin nnde canlanyor... Sylenenler... Oradakilerin yaptklar hareketler... Yzlerindeki ifadeler..." Meredith Blake ar ar mrldand. "Bir bakma yle... Fakat aralarda boluklar var... rnein Amyas'm Caroline'den ay-rlacan ilk duyduum zaman mthi zldm hatrlyorum. Fakat bunu bana Amyas'm m, yoksa Elsa'nn m sylediini tamamyla aklmdan km. Elsa'yla bu yzden tantm da ak- lmda. Kza bu yaptnn ok kt bir ey olduunu anlatmaya alyordum. Fakat kz bana bakarak her zaman yapt gibi sakin sakin gld ve, 'Sen eski kafalsn,' dedi. Evet," belki eski ka-falym ama hl hakl olduumu dnyorum. Amyas'm kars ve ocuu vard. Onlar terk etmesi de doru olmayacakt." "Oysa Elsa Greer bunun modas gemi bir dnce olduuna inanyordu, yle deil mi?"

"Evet. On alt yl nce boanmaya imdiki gzle balalmadt-n da unatmayn. Elsa son derece modern olmaya merakl bir kzd. Ona gre birlikte mutlu olamayan iki kii hemen balarn koparmalydlar. Bana, 'Amyas'la Caroline durmadan kavga ediyorlar,' dedi. 'ocuun byle bir evde bymemesi daha doru olur.'" "Onun bu szleri sizi etkiledi mi?" Meredith Blake ar ar, "Bana kz hibir zaman ne dediini bilmiyormu gibi geliyordu," diye cevap verdi. "Elsa tpk papaan gibi, kitaplarda okuduu ya da arkadalarndan duyduu szleri tekrarlyordu. O bazen, belki szlerimi garip bulacaksnz, iime dokunuyordu. ok gen ve kendinden emindi." Durdu. "Genlerde insann kalbini burkan b ir eyler var. Msy Poirot?" Belikal ona ilgiyle bakt. "Ne demek istediinizi anlyorum." Blake kendi kendisiyle konuurmu gibi szlerine devam etti. "Zaten Amyas' sktrmamn bir nedeni de buydu. Kzdan hemen hemen yirmi ya bykt o. Bu da bana hakszlk gibi gzkyordu." Poirot mrldand. "Ne yazk ki insan szn pek az dinletebiliyor. Bir insan kararn vermise ve bu zellikle bir kadnla ilgiliyse onu bu yoldan dndremezsiniz." "Bu doru..." Meredith Blake'in sesinde hafif bir aclk vard. "e karmamn hibir yarar da olmad. Ama ben zaten karsndakini etkileyebilen bir insan deildim. Hibir zaman da olamadm." Poirot sanki konuyu deitirmek istiyormu gibi, "la yaptnz laboratuvar hl duruyor deil mi?" diye sordu. "Hayr." Meredith Blake bu sz sert bir sesle ve abucak sylemiti. Yz de kzarmt adamn, "O iten vazgetim. Olanlardan sonra buna nasl devam edebilirdim? Btn bunlara ben neden olmu saylabilirdim?" "Hayr, hayr, Bay Blake. Siz fazla hassassnz." "Fakat, anlamyor musunuz? Eer o ilalar yapmam olsaydm? O akamzeri herkesin dikkatini bunlara ekmesey-dim? Onmeye kalkmasaydm? Fakat aklma byle bir ey gelmemiti. Nereden gelecekti?" "Nerden bilebilirdiniz!" "Fakat aptal aptal o ilalardan sz edip durdum. Bu nemsiz bilgimle vnyordum. Kr ukala aptal! O Allahn cezas Co-70- 71 n. niine'i onlara gsterdim. stelik aptallmdan hepsini ktphaneye gtrp Sokrat hakkndaki o yazy okudum. Gzei bir paradr bu. Fakat o gnden beri aklmdan bir trl kmyor." Poirot, "Coniine iesindeki parmakizi bulundu mu?" dedi. "Evet. Caroline'indi bunlar." "Sizin yok muydu?" "Ben ieye dokunmam, sadece bunu parmamla iaret etmitim." "Fakat daha nce ieye dokunmu olmanz lazm." "Tabii, tabii. Fakat zaman zaman bu ielerin tozunu alrdm. Laboratuvara hizmetileri sokmazdm. Bu ii de o olaydan drt be gn nce yapmtm." "Odann kaps kilitli mi dururdu?" "Daima." M'ne Crale coniine'i ieden ne zaman ald?" ~'">ke istemeye istemeye cevap verdi. "Odadan elendiimi, Caroline'inde telala odadan '^r hafife kzarm, gzleri de he-=>nda karda grr gibiyim." <? '" konutunuz mu?" dial* <? <cr kin sal^ J^-falym a^^ ve ocuu?" f/S "Oysa l * una inanyor^' * o;

"Evet. On a^ ^ <f n da unatmayri?" <jp" kzd. Ona gre birlfir koparmalydlar. Bana. yorlar,' dedi. 'ocuun k olur.'" ^ "Onun bu szleri sizi '""de syle-ir, yav^ o' iki mit^ P Oyuyordu, tp $ /ti,' diye ekj? /bire acayip, /nli bir mandari/asaya indirdi. Sesi /irot. Caroline Crale L mahkemede zehiri intihar etmek iin aldn aklad zaman, gerei sylyordu. Buna yemin edebilirim. O srada cinayeti dnmyordu bile. Bunu daha sonra planlad." Poirot sordu. "Cinayeti daha sonra planladndan eminmi-siniz?" Blake hayretle ona bakt. "Efendim? Ne demek istediinizi anlayamadm?" Poirot, "Yani," diye cevap verdi. "Caroline'in byle bir cinayeti dnm olduundan emin misiniz? Caroline Craie'in kocasn bilerek ldrdne kesin olarak inanyor musunuz?" Meredith Blake kesik kesik soluyordu. "Fakat o zaman... fakat o zaman... yani bir kaza olduunu mu kastediyorsunuz?" "O da art deil." "ok acayip bir sz bu." "yle mi? Caroline Craie'in mfik bir kadn olduunu sylediniz. Mfik insanlar cinayet ileyebilirler mi?" "Evet. Caroline ok mfikti. Fakat buna ramen, Amyas'la feci ekilde kavga ederlerdi." * "O halde Caroline Crale mfik ve sakin bir kadn deildi." "Fakat o... Ah Tanrm, byle eyleri anlatabilmek ne kadar g. Caroline kzd m azna geleni sylerdi. rnein 'Senden nefret ediyorum,' diye barrd. 'lsende kurtulsam!" Fakat bu... onun bu istediini yerine getirmeye kalkaca anlamna gelmezdi." "O halde size gre Caroline Craie'in cinayet ilemesi ondan beklenmeyecek bir eydi?" "Msy Poirot olaylar yle acayip bir ekilde anlatyorsunuz ki... Fakat unu sylemeliy im. Evet, bence bu cinayet Caro-line'den beklenmeyecek bir eydi. Bu durumda sadece Caroline ileden kmt, bunun nedenleri de vard, diye aklayabileceim. Kocasna tapard o. Tabii bu artlar altnda bir kadn... ey... kocasn ldrebilirdi." Poirot ban sallad. "Evet. Ben de bu dncedeyim." - 73"nce kulaklarma inanamadm. Bu doru olamaz, diye dnyordum. Zaten asl Caroline byle bir ey yapm olamazd. Bilmem anlatabiliyor muyum?" Fakat, yasal bakmdan, cinayeti Caroline'in ilediinden eminsiniz?" \ Meredith Blake tekrar hayretle ona bakt. "Fakat, dostum o ieilse..." ^t. O katil deilse?" kim olabilir? Bu bir kaza myd? Ama pek sanmyod, dr 'Tiknsz sanrm." ^a da inanamam. Tabii bunu iddia etmek vi tanyanlar buna ihtimal vermediler. H geriye ne kalyor?" Crale'i baka birinin n, kin ^steyebilirfalym ar*^ or ,

ve ocuu^ ^$ "OysaL , ^^ una inaniyort^ ^ $ & "Evet. On a* $ <? m da unatmayri^ ^ kzd. Ona gre birlr" koparmalydlar. Bana. yorlar,' dedi. 'ocuun k olur."' ^ "Onun bu szleri sizi j'in Jn-xat katil Kadayd. - bir mrebbiye? Gvenilir hizmetiler? Belki de cinayeti Angela'nm ilediini syleyeceksiniz. Hayr, Msy Poirot bakas katil olamaz. Am-yas Crale'i, karsndan bakas ldrmedi. Fakat Caroline'i buna da adam, kendisi mecbur etti. Onun iin belki de bu bir bakma intihar saylabilir." "Yani, adam kendi elleriyle deilse bile, yapt eyler yznden ld, yle mi?" "Evet. Belki acayip bir dnce bu. Fakat, kabahat lende mi, yoksa ldrende mi? diye bir sz vardr." Poirot, "Bilmem hi dndnz m, Bay Blake?" diye sordu. "Cinayet nedeni ldren insan iyice incelediiniz zaman kolaylkla ortaya kar." "Dnmedim... Fakat ne demek istediinizi anlyorum sanrm." Poirot, "Kurbann ne biim bir insan olduunu anlamadka," dedi. "Cinayetin iyzn de renemezsiniz." Ekledi. "Ben de bunu anlamaya alyorum ite. Siz ve kardeiniz, Amyas Crale'in nasl bir insan olduunu renmeme yardm ettiniz." Bir tek kelime Meredith Blake'in dikkatini ekmiti. "Kardeim? Philip'i mi kastediyorsunuz?" "Evet." "Onunla da m konutunuz?" "Tabii." Meredith Blake sert bir sesle, "nce bana gelmeliydiniz," dedi. Poirot hafife glerek nazik bir tavrla eildi. "Ya bakman-dan yle. Sizin onun by olduunuzu biliyorum. Fakat kardeiniz Londra yaknnda oturduu iin onu nce grmek kolayma geldi." Meredith Blake'in kalar hl atkt. Endieyle dudan ekitirerek, tekrarlad. "nce bana gemeliydiniz." Poirot bu kez cevap vermeyerek bekledi. Nihayet Meredith Blake szlerine devam etti. "Philip'in baz nyarglar vardr..." - 75"Evet?" "Hatta bir sr nyarglar... Daima yleydi zaten." abucak, endieyle Poirot'ya bir gz att. "Sizi Caroline'in aleyhine dndrmeye almtr?" "Bu o kadar nemli mi? Aradan yllar gemi..." Meredith Blake iini ekti. "Biliyorum. Aradan bu kadar zaman getiini daima unutuyorum. Her ey sona erdi. Artk hi kimse Caroline'e bir ktlk yapamaz. Fakat yle de olsa Caroline hakknda yanl izlenimler edinmenizi istemem." "Ve kardeinizin benim Caroline Crale hakknda yanl dncelere kaplmama neden olabileceini dnyorsunuz. yle mi?" "Akas yle. Anlayacanz, Caroline'le Philip'in arasnda ... nasl syliyeyim bilmem ki, daima gizli bir dmanlk vard." "Niin?" Bu soru Blake'i sinirlendirmi gibiydi. "Niin mi? Ne bileyim niin? Byle eyler oluyor. Philip frsat bulduka Caroline'e atard. Zannedersem Amyas onunla evlendii zaman da kardeim bir hayli kzd. Bir yldan fazla bir zaman onlarn yanna bile gitmedi. Oysa Amyas onun en samimi arkadayd. Belki de gizli dmanlnn nedeni buydu. Hibir kadnn Amyas'a layk olmadn dnyordu. Herhalde Caroline'in Amyas'a etki ederek dostluklarn bozacandan korkuyordu." "Peki, yle de oldu mu?" "Hayr, Ne mnasebet! Amyas her zamanki gibi Philip'i severdi. Dostluklar o lnceye kadar devan etti. Sk sk kardeime taklr onun para dkn olduunu, sanattan zevk almadn, anlamadn sylerdi. Ama Philip buna aldrmazd. Sadece gler, 'Allaha kret,' diye cevap verirdi. 'Hi olmazsa saygdeer bir tek arkadan var,'"

"Kardeiniz Elsa Greer sorununu nasl karlad?" "Biliyormusunuz, bu soruyu cevaplandrmam g. Taknd tavr aklamak kolay deil. Amyas'n gen kz yznden bu- 76dalalamasna kzyordu sanrm. Ka kez, 'Bu evliliin sonu gelmez,' dedi. 'Sonunda Amyas bu kzla evlendiine piman olacak,' Fakat ayn zamanda Caroline'in pabucunun dama atlmasna memnun olmu gibi de bir hali vard." Poirot kalarn kaldrd. "Gerek dncesi de bu muydu?" "Beni yanl anlamayn. Daima byle dnmyor, fakat zaman zaman bu aklndan geiveriyordu sanrm. Sanrm bu duygusunun tam farknda deildi. Philip'le birbirimize pek benzemeyiz. Fakat kan ba acayip bir eydir. nsan kardeinin neler hissettiini sezer." "Ya o felaketten sonra?" Meredith Blake ar ar ban sallad. Bir an yznde derin bir ac ifadesi belirip kayboldu. "Zavall Philip. ok sarslmt o. Deliye dnmt. Amyas'a ok balyd. Zannedersem buna byk bir sanatya duyulan derin bir hayranlk da karkt. Amyas Crale'le ben ayn yatayken Philip bizden iki ya kkt. Ve onun iin Amyas'a kar daima hayranlk beslerdi. Evet, o olay kardeim iin byk bir darbe oldu. Caroline iin sylemedii kalmad." "Demek onun bu bakmdan hibir phesi yoktu." Meredith Blake, "Hibirimizin phesi yoktu," dedi. Ksa bir sessizlik oldu. Sonra Blake o zayf insanlara zg fkeli, ikyet dolu sesle, "Bu olay sona ermi, unutulmutu," diye homurdand. "imdi siz kalkm eski defteri yokluyorsunuz." "Ben deil Caroline Crale." Meredith hayretle Poirot'ya bakt. "Caroline mi? Ne demek istiyorsunuz?" Poirot dikkatle onu szyordu. "kinci Caroline Crale." Meredith'in yznn ifadesi yumuad. "A, evet, ocuk. Kk Carla. Bir an sizi yanl anladm." "Asl Caroline Crale'i kastettiimi mi sandnz? Onun mezarnda rahat edemediini mi sandnz?" Meredith Blake titredi. "Susun, susun." - 77"Onun kzna mektup braktn biliyor musunuz? Son szleri u: Ben masumum." Meredith ona hayretle bakt. "Bunu Caroline mi yazm?" Sesinden bu szlere inanamad belliydi. "Evet..." Poirot bir an durdu. "Bu durum sizi artt m?" "Eer Caroline'i mahkemede grm olsaydnz, o zaman szlere siz de aardnz. Zavall, avclarn eline dm yavru bir ceylana benziyordu. Mcadeleye kalkmad bile." "Yenilgiyi kabul eden bir insand demek?" "Hayr, hayr. Caroline yle bir kadn deildi. Zannedersem sevdii insan ldrm olmas onu bu duruma getirmiti." "Fakat artk bundan emin deilsiniz... yle mi?" ! "lrken byle bir ey yazmak..." Poirot, "Belki kznn iyilii iin byle bir yalan uydurmak zorunda kald," diye mrldand. "Belki... Fakat Meredith'in buna inanmad belliydi. "Fakat... Caroline yle bir insan deildi?" Poirot ban sallad. Sonunda Carla Lemarchant'n iddiasn destekleyen biriyle karlamt. Kz da annesinin yle bir insan olmadn sylemiti. Meredith Blake ban kaldrd. "Eer Caroline masumsa... fakat o zaman... lgnlk bu. Aklma... baka zm gelmiyor." abucak Poirot'ya dnd. "Ya siz? Siz ne dnyorsunuz?" Ksa bir sessizlik oldu. Sonra Poirot, "imdiki halde hibir ey dnmyorum," diye cevap verdi. "Sadece herkesin izlenimlerini anlamaya alyorum. Caroline Crale nasl bir kadnd? Amyas Crale nasl bir insand? O srada dierleri ne halde-lerdi? O iki gn srasnda neler oldu? Bana gerekli olanlar bunlarn cevaplar. Kardeiniz bana bu bakmdan yardm edecek. Olaylar hatrlad ekilde yazacak."

Meredith Blake sert bir sesle, "O yaznn size bir yarar dokunmaz," dedi. "Philip'in ii ok. Bir olay sona erer, bununla ilgi- 78L li btn ayrntlar unutur. Onun her eyi yanl hatrlayacandan da eminim." "Tabii arada boluklar olacak. Bunu biliyorum..." "Dinleyin..." Meredith birdenbire sustu. Tekrar sze balad zaman yz kzarmt. "Eer isterseniz, ben... ben de ayn eyi yapabilirim. Yani, o zaman ikimizin yazdklarn karlatrrsnz." Poirot bu teklifi takdirle karlad. "Bu benim iin ok iyi olur. Sizinki olaanst dnce." "Pekl. Onlar ben de yazarm. Bir yerde eski hatra defterim olacak. Fakat..." Mahcup bir tavrla gld. "Ben yle edebiyattan anlamam. Hatta imlam bile o kadar iyi deildir. Benden fazla bir ey beklemezsiniz, deil mi?" "Ben slupla ilgilenmiyorum. Hatrladklarnz ksaca yazn, bana yeter. Kim ne dedi, yzlerinde nasl bir ifade vard, neler oldu? sterse baz szler veya olaylar size cinayetle ilgisi yokmu gibi gelsin. Bylece evin atmosferini de anlarm." "Evet, ne demek istediinizi anlyorum. Grmediiniz insanlar, yerleri hayalinizde canlandrmak g olur." Poirot ban sallad. "Onun iin sizden bir ey daha rica edeceim. Alderbury, sizin ev.e komu deil mi? Oraya gitmemiz ve benim felaketin olduu yeri gzlerimle grmem mmkn m?" Meredith Blake ar ar, "Sizi oraya gtrebilirim," diye mrldand. "Tabii Alderbury bir hayli deiti." "Binay ykp yeniden m yaptlar?" "Hayr. Neyseki durum o kadar kt deil! Fakat oray bir dernek satn alp, yurt haline soktu. Yazn bir sr gen Alder-bury'e doluuyor. Btn odalar da kck hcrelere ayrdlar. Bahe de bir hayli deiti." "Bana Alderbury'nin eski halini anlatrsnz..." "Elimden geleni yapacam. Oray eski gnlerde grmenizi isterdim. imdiye kadar grdm kklerin en gzeliydi." Caml kaplardan baheye karak, imle kapl yokutan indiler. Poirot sordu. "Alderbury'i kim sattrd?" - 79"ocuun vasileri. Crale'in mal mlk ona kald. Amyas vasiyetname yapmamt. Onun iin mallar kzyla kars arasnda bleceklerdi sanrm. Caroline bir vasiyetname hazrlayarak her eyini kzna braktn bildirdi." "vey kardeine bir ey brakmad m?" "Angela'ya babasndan para kalmt." Poirot ban sallad. "Anlyorum..." Sonra birden bire bard. Fakat beni nereye gtryorsunuz? lerde deniz kys var..." "Ah, size buray anlatmam gerekirdi. Ho, biraz sonra bunu kendiniz de anlayacaksnz ya. urada bir koycuk var. Deve koyu... Bu dardr ve ieriye kadar girer. lk bakta bir rmak azna benzer. Alderbury'e erimek iin bu koyun etrafn dolamak gerekir. Yolu ksaltmak isterseniz o zaman bu dar koyu kaykla aarsnz. Alderbury tam karda. Bakn ev aalarn arasndan gzkyor." Dar bir kumsala inmilerdi. lerdeki aalarn arasndan beyaz kk gzkyordu. Kumsala iki kayk ekilmiti. Meredith Blake, Poirot'nun beceriksizce yardmyla bunlardan birini suya indirdi. Kar kyya doru ilerlemeye baladlar. Meredith aklad. "Eskiden hep bu yoldan gelirdik. Frtna kt veya yamur yad zaman arabaya binerdik. Fakat o yol hemen hemen be kilometre vardr." Kay, byk bir ustalkla ta rhtma yanatrd. lerdeki tahta kabinlere ve beton teraslara honutsuzlukla bakt. "Bunlarn hepsi de yeni. urada eski bir kaykhane vard. te o kadar. Kyda ilerler, u kayalarn yanndan denize

girerdik." Konuunun rhtma kmasna yardm etti. Kay baladktan sonra ince yoldan ilerlemeye balad. Omzunun zerinden de, "Birileriyle karlayacamz sanmyorum," dedi. "Nisanda burada kimse olmuyor. Paskalya dnda tabii. Ho, biriyle karlasak da nemi yok ya. Komularmla iyi geinirim... Bugn gne ne parlak deil mi? nsan yazn geldiini sanyor. O gn de hava ok gzeldi. Eyllden ok temmuza benziyordu. Gne parlakt, fakat souk bir rzgr da esiyordu." Yol aalktan kt. Birtakm kayalarn nnde getiler. - 80Meredith eliyle iaret etti. "te Batarya dedikleri bu. Hemen hemen onun altndayz..." Tekrar aalarn arasna daldlar. Yol, sert bir dneme yapt ve yksek bir duvardaki bir kapnn nne ktlar. Yol yine zikzaklar izerek uzanyordu. Meredith kapy at ve iki adm ieri girdiler. Batarya bahesi, dmdz bir yerdi. Etraftaki duvarlarn nne toplar konulmutu. Bu bahe insanda denizin zerine doru uzanyormu gibi bir izlenim uyandryordu. Yukarda ve arkada aalar vard. Dier tarafta, aadaysa masmavi deniz dalgalanyordu. Meredith, "Gzel bir yerdir buras," dedi. Sonra da kmseyerek arka duvarn nne yaplm olan kk binay gsterdi. "O zaman bu yoktu tabii. Yerinde Amyas'n boyalarn, biralarn ve ezlonglar koyduu kk bir kulbecik vard. Yerde beton deildi. Buraya bir bank ve masa konulmutu. zeri boyal demir bir bank ve masa. te o kadar. Fakat buras yine de fazla deimi saylmaz." Sesi belli belirsiz titriyordu. Poirot sordu. "Olay burada geti, deil mi?" Meredith ban sallad, "Bank, kulbenin nndeydi. Amyas onun zerine uzanr gibi oturmutu. Resim yaparken, bazen banka yle yaylrd. Kendisini bankn zerine atar ve resme gzlerini dikerdi. Sonra da yerinden frlayarak, tuale deli gibi boya srmeye balard." Durdu. "te onun iin hali... hemen hemen normal gibiydi. Sanki birdenbire uykuya dalm gibi. Fakat gzleri akt. Ve kollar bacaklar biraz sertlemiti. Bir tr feltir bu. nsan ac duymaz... Bu, bunu dndm zaman biraz memnun oluyorum." Poirot bildii bir eyi yine sordu. "Onu kim buldu?" "Caroline. Yemekten sonra. Galiba Amyas' hayattayken en son ben ve Elsa grdk. Herhalde o srada lm yaklamt. Amyas'n hali biraz acayipti. Fakat... artk bundan sz etmek istemiyorum. Olay size yazarm, daha iyi. Bylesi daha kolay." Birdenbire dnerek, Batarya bahesinden kt. Poirot konumadan onun peinden gitti. - 81 Be Kk Domuz / F: 6 ki adam zikzak yoldan ktlar Bataryann yukarsnda yine yle bir dzlk vard. Buraya da bir bankla masa konulmutu. Meredith mrldand. "Buray fazla deitirmemiler. Fakat bank byle ssl bir ey deildi. Demirden ve zeri boyalyd. Rahat deildi ama insan manzaraya dalar giderdi." Bir an durdu. "O sabah burada bir sre oturdum. Aalar o zaman bu kadar byk deildi. Bataryann duvarlar kolaylkla gzkyordu. Elsa da duvarn zerine oturmu, ban da yana evirmiti. Amyas'a yle poz vermiti yani." Omzunu hafife silkti. "Aalar insann sandndan daha abuk byyor. Ah... Herhalde yalanyorum... Gelin, eve gidelim." Yoldan kke doru ktlar. Eski, gzel bir yapyd bu. Fakat binaya ekler yaplm, im sahann zerine de elli kadar kk tahta kabin dikilmiti. Meredith aklad. "Erkekler burada yatyorlar, kzlarsa kkte. Burada grmek istediiniz bir ey olduunu sanmyorum. Odalar blnd. urada kk bir yer vard. Bunlar onu verada haline sokmular. Neyse... Herhalde tatillerde bir hayli eleniyorlar. Hibir ey eski halinde kalmyor. Ne yazk..." Birdenbire dnd. "Baka yoldan inelim. Her, her eyi hatrlamaya baladm. Etraf hayellerle dolu." Rhtma daha uzun bir yoldan dndler. kisi de konumadlar. Poirot, Meredith'in duygularna sayg gsteriyordu. Yal adamn kkne eritikleri zaman Meredith Blake birdenbire konumaya balad. "Biliyor musunuz o resmi ben satn aldm. Amyas'n yapmakta olduunu. Onun -bu cinayet yznden satlmasna,- kt dnceli yabanilerin azlarn bir kar aarak resme bakmalarna gnlm raz olmad. Olaanst bir resimdi bu. Amyas imdiye kadar yapt resimlerin en iyisi olduunu

sylerdi. Bu bakmdan yanlmadn sanyorum. Resim hemen hemen bitmiti. Amyas bunun zerinde sadece bir iki gn daha almak istiyordu. Bu resmi grmek ister misiniz?" Poirot hemen atld. "Tabii, tabii." Blake onu holden geirerek cebinden bir anahtar kard. Kapy aarak, Belikal dedektifi byk, toz kokan bir odaya -82soktu. Panjurlar skca kapatlmt. Blake pencerelere giderek tahta panjurlar at. Sonra da zorlukla cam yukar itti. eriye mis kokulu bir bahar havas dolmaya balad. Meredith, "Hah, yle," diye mrldand. Pencerenin nnde durarak, temiz havay iine ekti. Poirot da onun yanna gitti. Bu odann eskiden ne iin kullanldn sormaya gerek yoktu. Raflar botu ama buraya eskiden konulmu olan ielerin izleri kalmt. Bir kede bir musluk vard. Bunun yannda eski bir kimya arac duruyordu. Her taraf toz iindeydi. Meredith pencereden dar bakyordu. "Her eyi artk yle kolaylkla hatrlyorum ki. Burada durmu yaseminin kokusunu iime ekiyor ve durmadan bir budala gibi o Allann cezas ilalarm hakknda konuuyordum." Poirot dalgn bir tavrla elini uzatarak, bir yasemin kopard. Meredith Blake ar ar ilerledi. Duvarda zeri rtl bir tablo vard. Adam rty abucak ekti. Poirot nefesini tuttu. Belikal dedektif o zamana kadar Amyas Crale'in drt tablosunu grmt. kisini Tate galerisinde, birini Londra'l bir sanatseverin evinde, birini de Philip Blake'in apartmannda. Fakat imdi ressamn, 'En iyi eserim,' dedii tabloya bakyordu. Amyas Crale'in gerekten byk bir sanat olduunu iyice anlamaya balamt. Resimde kanarya sars bir gmlek, koyu mavi bir pantolon giymi olan bir gen kz, ta bir duvarn stnde oturuyordu. Arkada masmavi bir deniz gzkmekteydi. Bu kz, evet, hayat doluydu. Genliin, hayatn, canlln bir simgesiydi o adeta. Yz ve zellikle gzleri hemen dikkati ekiyordu. Bu canllk! Bu ihtirasl genlik! Demek Amyas Crale, Elsa Greer'i byle grmt. Bu yzden de nazl, mfik bir kadn olan karsn terk etmeye kalkmt. Elsa hayat demekti. Genti, Elsa. nce dimdik oturan, harikulade, kstah bir yaratk. Ban hafife evirmiti. Gzlerinde kstaha bir zafer prlts vard. Sana bakyor, seni szyor ve bekliyordu. - 83Hercule Poirot ellerini at. "Fevkalade! Gerekten fevkalade!" Meredith Blake boulur gibi. "O kadar genti ki..." dedi. Poirot ban sallad. "ok kimse bu sz syler. Bundan kastlar nedir? ok gen... Masum, kalbi burkan, aresiz bir yaratk m? Fakat genlik byle deildir ki. Genlik, cilaszdr, kuvvetlidir, gldr ve evet, zalimdir. Ayrca genlik kolay incinir." Evsahibinin pei sra kapya gitti. Bundan sonra Elsa Gre-er'i grecekti. Meraknn iyice uyanm olduunu hissediyordu. Seneler o ihtirasl, muzaffer; cilasz ocua ne yapmt acaba? Ban evirerek tekrar resme bakt. O gzler... Onu seyrediyordu... Seyrediyor ve bir eyler sylemeye alyordu. Poirot kendi kendine, "Ya onlarn sylediklerini anlayamaz-sam?" dedi. "Acaba bunu bana kendisi sylemeyi baarabilecek mi? Yoksa bu gzler aslnda imdiki gen kadnn bilmedii bir ey anlatmaya m alyor? O kstahlk ve zafer dolu bekleyi... Sonra lm araya girmi ve o heyecanl, vahi penelerinin arasndan avn alm. Ve o ihtiras ve bekleyi dolu gzlerdeki prlt snm. Acaba Elsa Greer'in gzleri imdi nasl?" Resme tekrar bir gz attktan sonra odadan kt. ok canl bir kzm, diye dnyordu. Nedense birdenbire hafif bir korkuya kaplmt... VIII Bu kk domuz pirzola yedi

Byk konan pencerelerindeki iekliklerde laleler vard. Holdeki byk vazoya konulmu olan beyaz leylaklarn nefis kokusu kapya kadar geliyordu. - 84Orta yal bir uak Poirot'nun apkasyla bastonunu ald. Dier gen bir uak, bunlar abucak alarak gtrd. Orta yal uak, sayg dolu bir tavrla mrldand. "yle buyrunuz, efendim." Poirot onun peinden holde ilerleyerek, basamak indi. Bir kap ald ve uak Belikal'nn adn en ufak bir hata yapmadan, ieriye bildirdi. Sonra kap Poirot'nun arkasndan kapand ve minenin nndeki koltuktan kalkan ince, uzun boylu bir adam Belikalya doru geldi. Lord Dittisham otuz sekiz - otuz dokuz yalarndayd. Hem ok soyluydu, hem de tannm bir air. Sahneye konulan iki acayip manzum dram iin bir hayli para harcanm ve bu eserler byk baar da kazanmt. Lord Dittisham'n aln kka, enesi sert hatlyd. Az ve gzleri ise umulmayacak kadar biimliydi. Hatta bunlara gzel bile denilebilirdi. "Oturmaz msnz, Msy Poirot?" Belikal bir koltua yerleerek evsahibinin uzatt kuta-dan bir sigara ald. Lord Dittisham, Poirot'nun sigarasn yaktktan sonra yerine geti ve dnceli baklarla konuunu szd. Sonra da, "Beni deil, karm grmeye geldiinizi biliyorum?" dedi. Poirot cevap verdi. "Lady Dittisham benimle grmeyi kabul etmek lutfunda bulundular. Ve bir randevu verdiler." "Biliyorum?" Ksa bir sessizlik oldu. Sonra Poirot mrldand. "Buna bir itiraznzn olmadn umarm. Lord Dittisham?" nce, hayal dolu ehre birdenbire tatl bir tebessmle aydnland. "Son zamanlarda kocalarn itirazlarna kimse aldrmyor, Msy Poirot?" "O halde gerekte itiraz ediyorsunuz?" "Hayr. Byle sylemem. Fakat, bu konumann karmda yapaca etkiden biraz korktuumu itiraf etmeliyim. Sizinle ak konuacam. Yllar nce, karm pek genken bandan korkun - 85bir olay geti. Bunun yaratt sarsntdan kurtulduunu umuyorum. Hatta onun bu olay unuttuunu sanyordum. Fakat imdi siz ortaya ktnz. Soracanz sorularn, eski hatralar uyandraca muhakkak." Hercule Poirot nazik bir tavrla, "Ne yazk ki yle," diye cevap verdi. "Sonucun ne olacan da bilmiyorum." "Bana sylenilenleri etrafa yaymayacamdan ve Lady Dit-tisham' zmemeye alacamdanemin olabilirsiniz. Herhalde o fazla hassas ve narin bir insan?" Lord Dittisham beklenmedik bir biimde bir kahkaha att. "Elsa m? Elsa bir at kadar kuvvet lidir." "O halde..." Poirot diplomata bir tavrla durdu. Bu durum ilgisini ekmeye balamt. Lord Dittisham, "Karm her ey yle kolay kolay zmez." dedi. "Sizinle grmeyi kabul etmesinin nedenini biliyor musunuz?" Poirot sakin sakin mrldand. "Merak?" Dier adamn gzlerinde Poirot'ya kar sayg duymaya baladn belirten bir prlt vard imdi. "Demek bunu sezdiniz." Poirot ban sallad. "Altm bir ey bu. Kadnlar daima zel bir dedektifle konumay kabul ederler. Erkeklerse, defol, diye barrlar." "Baz kadnlar da, defol, diye barabilirler." "Ama dedektifi grdkten sonra. Daha nce deil." "Belki..." Lord Dittisham bir an durdu. "Bu kitap yazma ii nedir?" Poirot omzunu silkti. "Eski arklar, eski piyesler, eski klklar moda oluyor. Ayn ekilde eski cinayetlere de ilgi artt." Lord Dittisham, "Pf..." dedi. "Dediiniz gibi, 'Pf!" Fakat pf demekle insanlarn yaradln deitiremezsiniz. Cinayet bir dramdr. nsanlar da dramlara merakldrlar." - 86-

Lord Dittisham mrldand. "Biliyorum... Biliyorum..." Poirot devam etti. "Onun iin bu kitap da yazlacak. Benim grevim bilinen gereklerden uzaklalmamasna, yanl yarglar verilmemesine dikkat etmek." "Bu olayla ilgili gerekleri herkesin bildiini sanyordum." "Evet. Fakat bunlarn yorumlanmasn bilmiyorlar." Dittisham, abucak, "Bu szlerinizle neyi kastediyorsunuz, Msy Poirot?" diye sordu. "Azizim Lord Dittisham rnein tarihi bir olaya birka adan baklabilinir. Kralie Mary Stuart' alalm. Onun hakknda birok kitap yazlm. Bu eserlerde onu kader kurban bir zavall, istedii gibi hareket eden, ahlaksz bir kadn, basit ve saf bir azize, entrikac bir katil ya da olaylarn kurban olarak gstermiler. Bunlarn iinden istediinizi seeceksiniz." "Peki, ya bu olayda? Crale'i kars ldrmt. Tabii bunun tartma gtrr taraf yok. Dava srasnda da karma, bence haksz yere, irkin hcumlarda bulundular. Sonradan kendisini mahkeme salonundan gizlice karmak zorunda kaldlar. Halk ona iyice dman olmutu." Poirot ban sallad. "ngilizler ok ahlakl insanlar." Lord Dittisham homurdand. "Allah kahretsin! Gerekten de yledirler." Poirot'ya bakarak ekledi. "Ya siz?" Belikal hafife glmsedi. "Ben mi? Ben ahlak kurallarna uygun bir hayat sryorum. Fakat bu benim ahlakl bir insan olduumu gstermez." Lord Dittisham, "Bazen Bayan Crale'in nasl bir kadn olduunu dnrm," dedi. "ihanete uram kadn rol... Bence bunun arkasnda bir eyler gizliydi." Poirot ona hak verirmi gibi abucak ban sallad. "Evet. Karnz bunun ne olduunu belki biliyordur." Lord Dittisham ona yle bir bakt. "Karm bana bu olaydan bir kez bile sz etmedi." - 87Poirot ilgiyle ban kaldrd. "Ah, anlamaya balyorum..." Dieri sert bir sesle onun szn kesti. "Neyi anlamaya balyorsunuz?" Poirot bir reverans yapt. "Bir airin yaratc hayal gcn." Lord Dittisham ayaa kalkarak zili ald. "Herhalde karm sizi bekliyordur." Kap alarak, uak belirdi. "Zili mi aldnz, my Lord? "Msy Poirot'yu Lady Dittisham'a gtrn." Belikal dedektif yine uan pei sra merdivenlerden kt. Ayaklar uzun tyl, ipek hallara gmlyordu adeta. Lo, gizli klar... Her tarafta evsahibinin ne kadar zengin olduunu ortaya koyan eyalar... Her eyin en iyisi seilmiti. Fakat Lady Dittisham'n hayalinin fazla geni olmad da anlalyordu. Poirot kendi kendine mrldand. "Pirzola? Evet, evet, pirzola." Onu soktuklar oda pek geni deildi. Byk konuk salonu birinci kattayd. Burasysa evsahibesinin zel oturma odasyd. Ve Poirot ad uak tarafndan sylendikten sonra ieriye girerken, Lady Dittisham da minenin rafna dayanm, duruyordu. Poirot'nun birdenbire karan kafasnda bir tek dnce be-lilrdi. "O gen lm..." Lady Dittisham'n, Meredith Blake'in gsterdii resimdeki Elsa Greer'le hibir ilgisi yoktu. Poirot gen kadn sokakta grseydi, tanyamazd herhalde. O resimdeki hayat dolu, canl gen bir kzd. Halbuki karsnda duran gen kadn insanda sanki hibir zaman gen olmam gibi bir etki brakyordu. Poirot, El-sa'nn ok gzel olduunu da fark etti. Lady Dittisham en fazla otuz alt yandayd. Siyah salar, biimli ban saracak bir ekilde, dikkatle taranm ve kvrlmt. Hatlar hemen hemen klasik denilecek kadar muntazam, makyajysa harikuladeydi. Gen kadn konumaya balad zaman sesi sakin ve monotondu. "stediiniz beni ok ilgilendirdi, Msy Poirot. Ltfen oturun ve bana ne istediinizi anlatn." - 88Poirot fakat, diye dnd. "Aslnda bu sorunun onu ilgilendirdii yok... ri kuruni gzleri, dalgasz gllere benziyor..." Poirot gerektii zamanlar yapt gibi mbalaal tavrlar taknd. Tam anlamyla bir yabancyd o imdi. "Aklm kart, madam. Emin olun, ok kart." "Ya? Neden?" "nk o eski facia hakknda konutuumuz zaman mthi ac ekeceinizi biliyorum."

Gen kadn yznde alayc bir ifade belirdi. "Sanrm bu fikri size kocam verdi? Eve geldiiniz zaman sizinle konutu deil mi? Tabii o durumu hi anlamyor. Hibir zaman da anlamad zaten. Ben kocamn sand gibi duygusal bir kadn deilim." Sesi de alaycyd. "Babam fabrika iisiydi. alarak ykseldi ve byk bir servet yapt. Bunu ancak duygusal olmayan kimseler baarabilir. Ben de onun gibiyim." Poirot evet, diye dnd. "Bu doru. Duygusal alngan bir insan Caroline Crale'in evinde kalmazd." Lady Dittisham sordu. "Ne yapmam istiyorsunuz?" "Gemii dnmenin sizi zmeyeceinden emin misiniz, madam?" Gen kadn bir an dnd. O zaman Poirot, Lady Dittisham'n ok ak szl bir insan olduunu anlad. O ancak zorunlu olduu takdirde yalan syleyen tiplerdendi. "Hayr, zmeyecek. Keke zseydi." "Neden?" Gen kadn sabrsz bir tavrla, "Hibir ey hissedememek, ho bir ey deil," dedi. Poirot evet, diye dnd. "Evet... Elsa Greer lm..." Sonra gen kadna bakt. "Fakat bu benim iimi kolaylatracak, madam." Lady Dittisham neeyle sordu. "Bilmek istediiniz nedir?" "Hafzanz kuvvetli midir, madam?" "Olduka kuvvetli olduunu sanyorum." - 89"O eski gnleri btn ayrntlaryla hatrlamann sizi sarsmayacandan emin misiniz?" "Hi sarsmayacak. Olaylar yaandklar srada sizi sarsabilirler." "Evet, baz insanlar iin yledir." Gen kadn ban sallad. "te bunu kocam Edward anlayamyor. Davann ve dier olaylarn beni ok zdn sanyor." "zmedi mi?" Elsa Dittisham, "Hayr," diye karlk verdi. "Hi zmedi. Aksine ok elendim." Sesinde memnunluk dolu bir ifade vard. "O hain Depleach beni yle sktrd ki. blisten farksz o. Onunla mcadele etmek houma gitti. Adam beni yenemedi," Glmseyerek, Poirot'ya bakt. "Sizi dkrklna uratmadm umarm. Herhalde yirmi yanda bir kzn utantan yerin dibine gemesi gerekirdi. Ama ben yle deildim. Bana sylediklerine aldrmyordum bile. stediim bir tek ey vard." "Neydi o?" Elsa Dittisham, "Onu asmalar," dedi. Poirot gen kadnn ellerine bakt. Biimli ellerdi bunlar. Fakat trnaklarn ucu hafife aaya doru kvrkt. Onun iin de Eisa'nn elleri bir peneyi andryordu. Gen kadn mrldand. "Benim kinci bir insan olduumu mu dnyorsunuz? yle olsun. Beni incitenlerden intikam almak isterim. Bence o kadn dnyann en aalk yaratyd. Amyas'n beni sevdiini biliyordu, onu terk edeceinden haberi vard. Amyas'n benim olmamas iin onu ldrd." Poirot'ya bakt. "Bu adilik deil mi?" "Kskanl anlamyor veya onu ho grmyorsunuz sanrm?" "yle, anladm sanmyorum. Kaybettin mi, ekilip gidersin. Eer kocan tutamyorsan, kallelie kalkmadan onun ayrlmasna izin verirsin. Byle bir adama sahip kma iini anlayamyorum ben." - 90 "Eer Crale'le evlenseydiniz belki bunu anlardnz." "Zannetmiyorum. Biz..." Birdenbire Poirot'a glmsedi. Belikal dedektif bu tebessm biraz korkun buldu. Gerek duygularla ilgisi yoktu bu glmsemenin. "Bir eyi iyice anlamanz istiyorum. Amyas'n masum bir kz batan kardn sanmayn. Durum hi de yle deildi. Aslnda bu durumdan ben sorumluydum. Amyas'la bir partide tantm ve ona k oldum. Onu elde etmem gerekiyordu." "Evli olmasna ramen mi?"

"Hrszlar polise teslim edilir! yle mi? Karsyla geinemi-yordu. Benimle mutlu olacakt. Onun iin o kadn terk etmesinin hibir sakncas yoktu. Hepimiz bir defa yaayacaz." "Fakat onun karsyla mutlu olduu syleniyordu. Elsa ban sallad. "Hayr. Onlar kedi kpek gibi kavga ediyorlard. Kadn drdrcnn biriydi... O... Korkun bir yaratkt." Ayaa kalkarak, bir sigara yakt. Hafife glmsedi. "Belki ona kar hakszlk ediyorum. Fakat onun iren bir insan olduunu dnyorum." Poirot ar ar, "Byk bir felaketti o," dedi. "Evet, byk bir felaketti." Gen kadn birdenbire Poirot'ya doru dnd. Bir lnnkini andran yorgun ve ifadesiz ehresi birdenbire canland. "O olay beni ldrd. Anlyor musunuz? Beni ldrd. O gnden beri hibir ey hissetmiyorum. Hibir ey..." Sesi alald. "Boluk... im bombo..." Sabrsz bir tavrla ellerini sallad. "Vitrinde duran ii doldurulmu bir bala benziyorum ben," "Amyas Crale sizin iin bu kadar nemli miydi?" Elsa ban sallad. nsann iine dokunan, acayip, hafif bir hareketti bu. "Belki ben sadece bir tek eyi dnebilen bir insanm." Dnceli bir tavrla ekledi. "Belki de... Juliet gibi kendimi hanerle ldrmem daha iyi olurdu. Fakat bunu yapnca da, her eyin sona erdiini, hayatn sizi yendiini itiraf etmi olursunuz." "Peki, imdi?" - 91 iti "Her eye sahip olmam gerekiyordu. O eski yara iyiletikten sonra kendime gelmeliydim. Evet, o eski yara kapand. Artk Amyas'n benim iin hibir anlam yoktu. Yeniden k olacam sandm... Hayatm istediim ekilde srp gidecekti..." Bir an durdu. "Ben iki yzl bir insan deilim. Sevdiim bir spanyol atasz vardr. Allah, istediini al fakat bedelini de der. Ben de bunu yaptm. stediimi aldm. Fakat bedelini demeye de daima hazrdm." Hercule Poirot, "Fakat anlamadnz bir nokta," diye cevap verdi. "Baz eyler satlk deildir." Kadn hayretle ona bakt. "Ben paray kastetmedim." Poirot ban sallad. "Hayr, hayr. Neyi kastettiini biliyorum. Fakat hayatta her eyin bir fiyat yoktur. Satlk olmayan eyler de vardr." "Sama!" Poirot hafife glmsedi. Gen kadnn sesinde, iiyken milyoner olan insanlara zg kstahlk vard. Elsa Dittisham, "Bana o kitaptan sz edin," dedi. "Bu kitap neden yazlyor? Kimin dncesi bu?" "Neden yazlacak? Eski cinayetleri yeniden ssleyip ps-leyip halka sunuyorlar. "Fakat siz yazar deilsiniz." "Hayr, ben cinayet uzmanym," , "Yani cinayet hakknda kitap yazacak sizin dncelerinizi mi soruyorlar?" "Her zaman deil. Bu kez biri benden bunu istedi." "Kim?" "Anlayacanz ben ilgili bir kimse adna bu kitabn yazln kontrol edeceim." "Kim o?" "Miss Carla Lemarchant." "O da kim?" "Amyas ve Caroline Crale'in kz." - 92Elsa bir an ararak ona bakt. "A, tabii. Bir ocuklar vard. Herhalde artk bymtr." "Evet. imdi yirmi bir yanda." "Nasl bir kz o?" "Uzun boylu, esmer. Bence bir hayli gzel. Cesaretli ve kiilik sahibi." Elsa dnceli dnceli mrldand. "Onu grmek isterim." "Belki o sizi grmek istemez."

Elsa ard. "Neden? Ah, anlyorum. Fakat sama bu! Onun olanlar hatrladn sanmyorum. O srada altsndayd galiba." "Carla annesinin babasn ldrmek suuyla dava edildiini biliyor." "Ve beni sulu buluyor, yle mi?" "Bulabilir." Elsa omzunu silkti. "Budalalk. Eer Caroline mantkl bir insan gibi davranabilseydi..." "Yani siz sorumluluu kabul etmiyor musunuz?" "Niin edeyim? Ben utanlacak bir ey yapmadm. Amyas' seviyordum. Onu mutlu edebilirdim." Poirot'ya bakt. Yznde garip bir ifade belirmiti. imdi resimdeki kza ok benziyordu. "Bunu size anlatabilsem. Olanlara benim amdan bakabilseniz. Eer..." Poirot ne doru eildi. "Ben de bunu istiyorum. Olay srasnda kkte olan Bay Philip Blake bana olanlar yazacak. Bay Meredith Blake de yle. Eer siz de..." Elsa Dittisham derin bir nefes aidi. Kmseyen bir sesle, "Onlar," diye homurdand. "O ikisi! Philip budalann biridir. Mere-dith'se Caroline'in peinden ayrlmazd. Fakat iyi bir insandr o. Fakat onlarn yazdklarndan gerei renemezsiniz." O l kadnn yerini canl bir Elsa almt imdi. "Gerei renmek ister misiniz? Kitaba basmak iin deil tabii. Sadece kendiniz iin." "zninizi almadan hibir ey yaynlamam." - 93"Ben de gerekleri olduu gibi yazmak isterim..." Bir an durdu. "Geri dnmeyi, olanlar anlatmay... Onun nasl bir kadn olduunu size gstermeyi..." Gzleri alev alev yanyor, derin derin derin nefes alyordu. "Amyas' ldrd o. Yaamak isteyen, hayattan derin bir zevk alan Amyas'. Kin, aktan kuvvetli olmamaldr. Fakat Caroline'in kini aktan stnd. Benim ona kar duyduum nefret de yle... Ondan nefret ediyorum... Nefret ediyorum..." Poirot'ya yaklaarak, eildi. Poirot'nun kolunu yakalad. "Birbirimize kar neler hissettiimizi anlamanz gerekli. Yani Amyas'la benim... Bir ey var, bunu size gstereceim." Dnerek, yaz masasna gitti. Bunun gzndeki gizli ekmeceyi at. Dnd zaman elinde mrekkebi solmu, buruuk bir mektup vard. Bunu, sahilde bulduu renkli akl, byk hazinesini gstermeye alan kk bir ocuk edasyla Poirot'ya uzatt. Belikal, buruuk sayfalar at. "Elsa sevgili km. imdiye dek senin kadar gzel bir insanla karlamadm. Fakat yine de korkuyorum. ok yalym. Orta yal, aksi, uar bir iblisim ben. Bana gvenme, bana inanma. Sanatm dnda, hibir ie yaramam ben. En iyi taraflarm eserlerimde grrsn. te byle. Sana ihtar ediyorum. Sonradan, 'Bilmiyordum,' deme. Allah kahretsin! Her eye ramen sen benim olacaksn. Senin iin ruhumu eytana bile satarm. Senin bir resmini yapacam. Bunu grnce btn dnya akna dnecek. Senin iin ldryorum, Elsa. Uyuyamyorum, yemek yiyemiyorum, Elsa, Elsa, Elsa, daima seninim. lnceye kadar... Amyas." Mektup on alt yl nce yazlmt. Mrekkep solmu, kt burumutu. Fakat kelimeler canllklarn kaybetmemilerdi, hl yayorlard. Poirot bu mektubun yazld kadna bakt. Fakat o artk bir kadn deil, Amyas'a k gen kzd. Poirot, Juliet'i dnd... - 94IX Bu kk domuza hibir ey verilmedi "Bunun nedenini sorabilir miyim, Msy Poirot?" Hercule Poirot yal mrebbiyeye cevap vermeden nce bir an dnd. Miss Cecilia Williams, zek dolu gri gzlerini ona dikmiti. Oturduklar oda ok kk, hal ve eyalar ok eskiydi. Hercule Poirot yal mrebbiyenin bir hayli fakir olduunun farkndayd. "Evet, bu kk domuza hibir ey verilmemi."

Miss Williams ciddi bir tavrla tekrarlad. "Crale olay hakknda hatrladklarm renmek istiyorsunuz. Bunun nedenini sorabilir miyim?" Poirot yazlacak kitap yksn anlatmaktan vazgeti. Miss Williams da insan doruyu sylemeye zorlayan bir eyler vard. Onun gerekten iyi bir mrebbiye olduu anlalyordu. Belikal dedektif Carla Lemarchant'n kendisine geliini, onunla konutuklarn anlatmaya balad. Temiz fakat eski bir elbise giymi olan, ufak tefek yal kadn onu dikkatle dinliyordu. Sonra, "O ocuktan haber almak houma gitti," dedi. "Onun nasl bir insan olduunu rendiime memnunum." "ok sevimli ve gzel bir kz o. Cesareti var ve kiilik sahibi." Miss Williams ksaca, "yi," diye cevap verdi. "Ayrca Carla inat da. Onu reddetmek ya da geri evirmek kolay deil." Yal mrebbiye dnceli bir tavrla ban sallad. "Onun da sanat yetenei var m?" "Sanmyorum." Miss Williams alayc bir tavrla mrldand. "te buna sevinmek lazm." Onun sanatlar hakknda ne dnd sesinin tonundan anlalyordu. Ekledi. "Anlattklarnzdan Carla'nn babasndan ok annesine ekmi olduu anlalyor." - 95"Galiba... Bunu bana kesin olarak onu grdnz zaman syleyebilirsiniz. Carla'yla konumak ister miydiniz?" "ok isterim. Tandnz bir ocuun byynce ne hal aldn grmek ilgi ekici bir ey." "Onu son grdnz zaman pek kkt herhalde?" "Be buuk yandayd. ok irin bir ocuktu. Fakat gereinden fazla sessizdi. Dnceliydi. Kendi kendine oynar, bakalarna sokulmazd. mark deildi." Poirot, "Neyse ki o srada kkm," dedi. "Neyse ki... Eer daha byk olsayd o olay zerinde ok kt bir etki yapabilirdi." Poirot, "Fakat," diye karlk verdi. "Bence ocuun durumu yine de ho deildi. Belki fazla bir ey bilmiyordu veya kendisine durum aklanmamt. Buna ramen evde esrarl bir hava vard. Herhalde sorduu sorulara cevap verilmiyordu. Sonra da birdenbire yuvasndan uzaklatrld. Btn bunlar bir ocuk iin iyi eyler deil." Miss Williams dnceli bir tavr taknd. "Bunlar sandnzdan daha az zarar vermi olabilir." Poirot, "Size bir ey sormak istiyordum..." dedi. "Nedense bu ocuktan sz ettiim zaman daima hafif bir hayretle karlayorum. Sanki karmdaki Crale'lerin bir ocuu olduunu unutmu gibi davranyor. Bu normal bir ey deil, sanrm matmazel. Bu artlar altnda bir ocuk daima nem kazanr. Amyas Crale'in karsn terk etmeye kalkmas iin baz nedenler vard belki. Fakat byle boanmalarda ocuk zerinde ok durulur. Oysa bu vakada Carla'ya aldran olmam bile. Bence bu... acayip bir ey." Miss Williams abucak karlk verdi. "Parmanz iin can alc noktasna bastnz, Msy Poirot. ok haklsnz. te ben de bunun iin demin Carla'nn baka yere gtrlmesinin bir bakma kendisi iin ok iyi olduunu anlatmaya altm. Yoksa ocuk bydke evdeki bir eksiklik dolaysyla ac ekecekti." ne -96doru eildi. "alma yllarm srasnda baba anne ve ocuk sorununun birok taraflarn grdm. ocuklarn ou fazla ilgi yznden sklrlar. Onlar fazla severler, daima gzaltnda bulundurmaya alrlar. Tek ocuk iin bu daha da zordur. ounlukla anneleri zerlerine ok der. Tabii bu evlilie de etki eder. Kadnlarn kocalar ikinci plana atlmalarna sinirlenirler. Kendileriyle ilgilenecek baka kimseler ararlar. Ve bu evlilik er ge boanmayla sonulanr... Fakat zaman zaman da baka tip kar kocayla karlarsnz. Kadnla adam birbirlerine o kadar dalmlardr ki, ocuklar onlara gerekmi gibi gelmez. Tabii ocuk bu hale sinirlenir. stenmediini dnr. ocuu ihmalden sz etmiyorum. Bayan Crale iyi bir anneydi. Carla'nn saln, iyiliini dnrd. Zaman zaman onunla oynar, ona daima efkat ve neeyle davranrd.

Btn bunlara ramen Bayan Crale'in akl fikri koca-sndayd. Gen kadn yalnz kocas iin yayordu da diyebiliriz." Miss Williams ksa bir sessizlikten sonra ekledi. "Bu yzden onun sonunda yaptn bir bakma ho grmek gerekir." Hercule Poirot sordu. "Yani onlar kar kocadan ok bir sevgiliye mi benziyorlard?" Bu ancak bir yabancya yakacak szler Miss Williams'in houna gitmemiti. Hafife att. "Evet, durumu bu biimde de aklayabilirsiniz." "Bay Crale de karsna ayn derecede dkn myd?" "Onlar birbirlerine ok balydlar. Tabii Bay Crale erkekti. Erkekler..." Miss Williams duraklad. Poirot "Erkekleri aa gryorsunuz sanrm?" dedi. "Erkekler ok bencil yaratklar." "Herhalde Amyas Crale'den de pek holanmazdnz?" "Hi holanmazdm. Eer karsnn yerinde olsaydm, onu terk ederdim. Kadnlar baz eylere gz yummamaldr." "Fakat Bayan Crale gz yumuyordu, yle mi?" "Evet." "Bu bakmdan hatal hareket ettiini mi dnyordunuz?" - 97 Be Kk Domuz/ F: 7 Evet. Bir kadnn kendi kendisine saygl olmal, gururunun ayaklar altna alnmasna izin vermemelidir." "Bayan Crale'e bunu sylediniz mi?" "Ne mnasebet! Bu bana dmezdi. Beni Angela'y yetitirmem iin tutmulard, Bayan Crale'e istemedii halde t vermek iin deil. Byle bir eye kalkmak kstahlk olurdu." "Bayan Crale'den holanr mydnz?" "Onu ok severdim." Ciddi ses yumuad. Sevgi doluydu imdi bu. "Onu ok sever ve kendisine pek acrdm." "Ya renciniz Angela Warren'i?" "ok ilgi ekici bir kzd o. Ders verdiim ocuklarn en ilgi ekicisi. Kzn fevkalade bir kafas vard. Disiplinden holanmazd, abucak fkelenirdi, kendisini idare etmek gt. Fakat aslnda karakter sahibiydi." Bir an durdu. Sonra devam etti. "Onun baarya ulaacandan emindim. Bunda da yanlmamm. Onun Sahra hakkndaki eserini okudunuz mu? Evet, Angela'yla iftihar ediyorum. Alderbury'de fazla kalmadm. Yalnzca iki buuk sene. Fakat Angela'nn arkeolojiyle ilgilenmesi iin kendisine cesaret verdiim ve ilgisini uyandrdm iin seviniyorum." Poirot mrldand. "Onun eitimine okulda devam edilmesine karar verilmiti sanrm? Herhalde bu karara kzdnz?" "Hayr, Msy Poirot. Aksine ben de bu karar destekledim." Bir an durdu. "Size durumu iyice anlatmam gerek. Angela iyi bir kzd. ok iyi bir kz. Sokulgan, aklna estii gibi hareket eden bir ocuk. Fakat o srada kritik alardayd. Byle zamanlarda kzlar kendilerine olan gvenlerini kaybederler. Ne ocukturlar, ne de tam bir gen kz. Angela kh akll ve olgun bir insan gibi davranrd, kh yaramaz bir ocuk gibi. Muziplikler yapar, kabalk eder ve abucak fkelenirdi. Byle alarda okulun ok faydas olur. Yaraca dier kafalar, uygun bir disiplin onun toplumun kabul ettii bir yesi haline girmesine sebep olur. Angela'nn yaad evin artlar ideal saylmazd. Bir kere Bayan Crale onu ok martr, daima kzn tarafn tutard. Bu yzden Angela ablasnn gznde herkesten kymetli olduuna inanrd. - 98Bay Crale de buna kzard tabii. Aslnda Angela'y ok severdi. Birbirleriyle ok iyi anlarlard. Zaman zaman Bay Crale karsnn Angela'ya dalmasna sinirleniverdi. Btn erkekler gibi o da fazla markt. Byle anlarda Angela'yla Bay Crale kavgaya balarlard. Bayan Crale ounlukla Angela'nn tarafn tutard. O zaman Bay Crale fkeden deliye dnerdi. Dier taraftan Bayan Crale kocasn destekledii taktirde, Angela kzard. te byle gnlerde kz iyice ocuklard. Bay Crale ikisini daima bir nefeste ierdi. Bir gn Angela adamn birasna bol tuz att. Tabii bu mshil gibi etki etti. Bay Crale fkesinden konuamayacak hale girdi adeta. Angela adamn yatana salyangoz koyduu gn iler rndan kt. Bay Crale salyangozdan fena halde tiksinirdi. Bu yzden

kendisini baya kaybetti ve Angela'y okula yollayacan syledi. Angela ok zld. Oysa daha nce birka kere yatl okula gitmek istediini aklamt. Fakat Bay Crale'in bu hali karsnda sanki byk bir hakszla uram gibi bir tavr taknd. Bayan Crale de onun gitmesini istemiyordu. Fakat kendisine bunun Angela iin ok iyi olacan syleyince rahatlad. Onu sonbaharda douda iyi bir okula grdermeye raz oldu. Yine de btn yaz boyunca endieli ve zgnd. Angela ise hatrladka Bay Crale'e atp durdu. Ciddi bir sorun deildi bu. Msy Poirot. Ama dier sorun ortaya knca..." Poirot sordu. "Elsa Greer'i kastediyorsunuz, deil mi?" Miss Williams sert bir sesle, "Evet," dedi. Sonra da azn skca kapad. "Elsa Greer hakkndaki dnceleriniz neydi?" "Onun hakknda hibir dncem yoktu. Ahlaksz bir kzd o." "Fakat ok genti." "Yaptklarnn kt eyler olduunu bilecek yatayd. Hibir ekilde hogrlemezdi yaptklar." "Herhalde Amyas'a k olmutu..." Miss Williams fkeyle Poirot'nun szn kesti. "k olmutu ha? nsanlar duygularna hkim olmaldrlar Msy Poirot. Ayrca hareketlerimizi kontrol etmesini de hepimiz biliriz. O - 99kz ahlakszd. Bay Crale'in evli olmasna aldrmyordu. Yaptklarndan hi utanmyordu. Soukkanl ve azimliydi. Herhalde onu kt yetitirmilerdi. zr olarak ancak bunu ne srebilirim." "Herhalde Bay Crale'in lm Elsa'y ok sarst." "Evet. Fakat aslnda btn su kendisindeydi. Ben cinayeti ho gren insanlardan deilim, Msy Poirot Fakat Caroline Crale'in sabrn tarm, onu ileden karmlard. Akas, baz anlar benim bile iimden hem Elsa'y hem de Bay Crale'i ldrmek geliyordu. Kz, karsnn yzne arpmak ister gibi eve getirmiti adam. Elsa'nn karsyla kstah ve terbiyesizce bir ekilde konumasna gz yumuyordu. Son derecede terbiyesizdi kz, Msy Poirot. Evet, Amyas Crale ldrlmeye laykt. Karsna bu ekilde davranan bir insan cezalandrlmaldr. lm hak etmiti Bay Crale." Hercule Poirot usulca, "Bu olay size ok etki yapm." dedi. Yal, ufak tefek kadn, korkusuz gri gzleriyle ona bakt. "Evet, Bence evlilik balar ok nemli, ok kymetlidir. Bayan Crale kocasn ok seviyordu, ona son derecede sadkt. Kocas onu adam yerine koymayarak, metresini evine soktu. Dediim gibi ldrlmeye laykt o. Caroline Crale'i iyice deliye dndrd. Onun iin Bayan Crale'i sulu bulamam." Poirot ban sallad. "Evet, adam uygunsuz biimde davranm. Bunu ben de itiraf ediyorum. Fakat onun byk bir sanat olduunu unutmayn." Miss Williams dudak bkt. "Biliyorum. Son zamanlarda bu bir mazeret saylyor. Uygunsuz bir hayat srmek, sarho dolamak, kavga karmak, sadakatsizlik etmek iin mkemmel bir mazeret..." Poirot, "Ceset bulunduu zaman siz Bayan Crale'in yann-daydnz, deil mi?" diye sordu. "Evet. le yemeinden sonra evden birlikte ktk. Ange-l denize girdikten sonra ya kumsalda brakmt ya da itarya bahesinin kapsnda Bayan Crale'den ayrldm. - 100Fakat o hemen arkamdan seslendi. Zannedersem Bay Crale leli bir saat olmutu. Sehpasnn yaknndaki bankta yar l vaziyette yatyordu." "Bayan Crale bu duruma ok zld m?" "Ne demek istiyorsunuz, Msy Poirot?" "Sizde o anda nasl bir izlenim uyandrdn anlamaya alyorum..." "A, anlyorum. Evet, Bayan Crale iyice sersemlemi gibiydi. Beni doktora telefon etmeye yollad. Onun lm olduundan emin deildik. Bay Crale bir katalapsi krizi geiriyor olabilirdi." "Bayan Crale byle bir ey olabileceinden sz etti mi?" "Hatrlamyorum." "Siz gidip telefon ettiniz demek?"

Miss Williams kuru bir sesle konumaya balad. "Yoldan karken Bay Meredith'le karlatm. Ona durumu syleyerek, tekrar Bayan Crale'in yanna dndm. Onun baylmasndan korkuyordum. Byle anlarda erkekler hibir ie yaramazd." "Peki, Bayan Crale bayld m?" Miss Williams istihzayla, "Bayan Crale kendisine hkim olmasn biliyordu," diye cevap verdi. "Elsa Greer'den ok farklyd o. Barp, ard. ok irkin eyler yapt." "Ne yapt?" "Bayan Crale'e saldrmaya kalkt." "Yani... Bay Crale'in lmne karsnn neden olduunu anlam myd?" Miss Williams bir an dnd. "Hayr, bundan emin olamazd. O... korkun phe henz ortaya kmamt. Elsa Greer 'Buna sebep sensin, Caroline,' diye haykrd. 'Onu sen ldrdn. Su sende,' Kz, 'Onu sen zehirledin,' demedi. Fakat onun byle dnd meydandayd." "Ya Bayan Crale?" - 101 Miss Williams skntl skntl kmldand. "kiyzllk etmemiz art m, Msy Poirot? Bayan Crale'in o anda neler dndn ve hissettiini size anlatamam. Belki yapt ey onu dehete drmt..." "Byle bir hali var myd?" "H- hayr, h- hayr. Bunu iddia edemem. Sersemlemi ve sanrm korkuya kaplmt. Evet, onun korktuundan eminim. Tabii bu da normal bir eydi." Poirot sordu. "Kocasnn lm karsnda taknd tavr neydi?" "Bayan Crale ta bandan beri kocasnn intihar ettiini srarla syledi." "Sizinle ayr olarak konuurken de ayn eyi iddia etti mi? Yoksa baka bir varsaym m ileri srd?" "Hayr. Beni de bu olayn bir intihar olduuna inandrmaya alt." Miss Williams utanm gibiydi. "Peki, siz ne sylediniz?" "Msy Poirot benim sylediklerimin nemi var m?" "Bence var..." Miss Williams istemeye istemeye cevap verdi. "Zannedersem, Tabii, Bayan Crale'e dedim. 'Herhalde intihar bu.'" "Bu szlerinize inandnz m?" Miss Williams ban kaldrd. "Hayr, inanmadm. Fakat unu anlamaya aln, Msy Poirot. Bayan Crale'e hak veriyordum. Onun tarafndaydm ben, polisin deil." "Onun beraat etmesini isterdiniz deil mi?" Miss Williams meydan okur gibi, "Evet," dedi. "sterdim." Poirot ban sallad. "O halde kznn duygularn anlyorsunuz." "Carla'ya yerden ge kadar hak veriyorum." "Bana olayn btn ayrntlarn yazar msnz?" "Carla'nn okumas iin mi?" -102"Evet." Yal mrebbiye, ar ar, "Buna bir itirazm yok." dedi. "Demek bu olay aratrmaya kararl?" "Evet. Gerei ondan saklasalard daha iyi olurdu." Miss Williams onun szn kesti. "Hayr. Gerei olduu gibi kabul etmek daima daha iyidir. Gerekleri deitirerek, acdan kanmak hibir ie yaramaz." "Fakat sorun bununla da bitmiyor, Miss Williams. Carla annesinin masum olduunu kantlamam da istiyor." Mrebbiye mrldand. "Zavall yavrucuk." "Demek byle?" Miss Williams "Carla'nn bunu istemesi ok doal, tabii." diye cevap verdi. "Fakat Carla'nn gerei anlad zaman sarslmayacak kadar cesur olduunu umuyorum." "Yani bunun gerek olduundan eminmisiniz?" "Ne demek istediinizi anlayamadm." "Bayan Crale susuz olamaz m?" "Bu olaslk zerinde durulduunu hi sanmyorum." "Fakat o her eye

ramen kocasnn intihar ettiini ileri srm." Mrebbiye iini ekti. "Zavall kadnn bir eyler sylemesi gerekiyordu ne de olsa." "Biliyor musunuz, Bayan Crale lrken kzna bir mektup brakt. Bunda susuz olduuna yemin ediyordu." Miss Williams hayretle Belikalya bakt. "Hi doru yapmam." "yle mi dnyorsunuz?" "Evet, yle dnyorum. Herhalde siz de birok erkek gibi romantiksiniz..." Poirot fkeyle yal kadnn szn kesti. "Ben romantik filan deilim." "Fakat byle duygular insan bazen yanltr. yle ciddi bir anda byle bir yalana ne gerek vard? ocuunun ac ekme- 103mesi iin mi yapt bunu? Evet, birok kadn bu biimde davranabilir. Fakat Bayan Crale'in byle bir insan olduunu sanmyordum. O cesur ve drst bir kadnd. Bayan Crale'den kzna, 'Benim hakkmda hkm verme," trnden bir eyler yazmasn beklerdim." Poirot hafif bir fkeyle, "Yani," diye atld. "Caroline Crale'in gerei yazm olabileceine inanmyor musunuz?" "Onu ok severdim. Ona kar derin bir sevgi ve acma duyardm." "E, o halde..." Miss Williams yznde acayip bir ifadeyle Poirot'ya bakt. "Anlamyorsunuz, Msy Poirot. Aradan ok zaman geti, onun iin imdi sizinle aka konuabilirim. Anlayacanz, ben Caroline Crale'in sulu olduunu biliyordum." "Ne?" "Doru sylyorum. Bilmiyorum, dava srasnda bildiklerimi saklamakla doru davrandm m? Fakat her eyi polise aklamadm. Fakat bana inann. Caroline Crale'in sulu olduunu biliyorum..." X Bu kk domuz, "Vii vii vii," diye alad. Angela Warren'in dairesi Regent's parka bakyordu. Bu bahar gnnde ak pencerelerden ieriye tatl, temiz bir hava dolmaktayd. Kap alarak, Angela Warren odaya girerken, Poirot da pencereden dnd. Angela'y ilk defa grmyordu. Belikal frsatlardan faydalanarak gen kadnn verdii konferanslardan birine gitmiti. Angela gerekten bilgiliydi, iyi konuuyordu. Poirot bugn gen kadn yakndan grnce, ok gzel bir kadn olabilirmi, diye dnd. fadesi ciddi olmakla beraber yz hat-104lar muntazamd. Angela'nn. Siyah biimli kalar, zek dolu parlak kahverengi gzleri, gzel bir cildi vard. Omuzlan keliydi ve biraz da erkek gibi yryordu gen kadn. Onda insana, "Vii vii vii," diye alayan kk domuzu hatrlatacak hibir ey yoktu ama sa yanandaki buruuk yara izi hemen dikkati ekiyordu. Bu, sa gz de hafife aaya doru ekmekteydi. Fakat hi kimse Angela'nn bu gznn kr olduunu anlayamazd. Hercule Poirot'ya gen kadn artk bu yaraya hi aldrm-yormu gibi geldi. Hayatndan memnundu o. Baarya erimiti. stediini yapyordu. Sevdii bir meslei vard. Dorusunu sylemek lazm gelirse, Angela, Belikalnn beendii tiplerden deildi. Poirot tam anlamyla dii, gsterili kadnlara hayrand. Belikal dedektif Angela Warren'a yalan uydurmann gerei olmadndan emindi. Onun iin ksaca Carla Lemarchant'la j yapt konumay anlatt. Angela Warren'in ciddi yz takdirle aydnland. "Kk Carla? Demek o burada? Carla'y grmeyi ok isterim." "Onunla mektuplamyor muydunuz?" "Maalesef. Onunla istediim gibi mektuplaamadm. O Ka-nada'ya gittii zaman ben okul rencisiydim. Carla'nn bir yl sonra bizi unutacan biliyordum. Son yllarda birbirimize arada srada Noel'lerde hediyeler gndermekle yetindik. Onun Kana-da'ya iyice altn ve geleceinin de orada olduunu sanyordum. Herhalde bylesi daha iyi olurdu."

Poirot mrldand. "Evet, yle dnebinir. Deiik bir ad, baka bir lke. Yeni bir hayat. Fakat her ey byle kolay olmuyor." Angela'ya Carla'nn nianlanmasn, reid olduu zaman rendii eyleri ve ngiltere'ye geliinin nedenlerini anlatt. Angela Warren onu dikkatle dinliyordu. Elini yaral yanana dayamt. Poirot'nun szleri bitince, takdirle ban sallad. "Aferin Carla'ya" Poirot ard. Anlattklar ilk kez byle tasviple karlanyordu. "Onun bu plann beendiniz mi, Miss Warren?" - 105"Tabii. Onun baarya erimesini de dilerim. Benim yapabileceim bir ey varsa hemen syleyin. Bu bakmdan hibir ey yapmadm iin kendimi sulu hissediyorum." "O halde Carla'nn hakl olabileceini dnyorsunuz?" Angela Warren sert bir sesle, "Tabii." diye cevap verdi. "Cinayeti Caroline ilemedi. Bunu ta bandan beri biliyordum." Poirot mrldand. "Beni ok arttnz. Dier konutuklarm..." Gen kadn fkeyle onun szn kesti. "Siz onlara aldrmayn. Ablamn aleyhindeki kantlarn kuvvetli olduundan eminim. Benim inancm bilgiye dayanyor. Ben ablamn nasl bir insan olduunu bilirdim. Caroline hi kimseyi ldremezdi." "Bir insan bakas hakknda byle kesin bir yargda bulunabilir mi?" "Belki her zaman deil. nsan denilen hayvann artc-bir yaratk olduunu kabul ediyorum. Fakat Caroline olaynda baz zel nedenler vard. Bu nedenleri de herkesden ok ben anlayabilirdim." Yaral yanana dokundu. "Bunu gryor musunuz? Herhalde yky duydunuz?" Poirot ban sallad. "Bunu Caroline yapt. te bu yzden onun cinayet ilemediini biliyorum. Bundan eminim." "Bakalar bunu kabul etmezler..." "Biliyorum, bunun iddialarmn aksini kantladn sylerler. Zannedersem bu mahkemede Caroline'in aleyhinde bir kant olarak da kullanld. Yani bu yaradan sz ederek, Caroline fkelendii zaman onun kendisini kaybettiini sylediler. Ablam ben kkken beni yaralad iin o bilgili adamlar buna dayanarak Caroline'in ihanet eden kocasn da rahatlkla zehirleyebileceini kantlamaya kalktlar." Poirot, "Ben hi olmazsa durumu anlyorum," dedi. "Mthi ani bir fke insann zehir alp, bunu ertesi gn kullanmasna sebep olmaz." Angela sabrsz bir tavrla elini sallad. "Ben bunu kastetmiyorum. Ablam beni ok severdi. Fakat kkken ok da kska- 106L nrd. te duygularn kontrol etmesini henz renmedii o yllarda korkun bir fkeye kaplarak az kalsn beni ldryordu. Caroline duygusal bir insand. Bu yzden de yapt hareket yznden duyduu pimanlk ve znt hibir zaman gemedi. Tabii ben o yllarda bunun farknda deildim. Daha sonra, eski yllar dnrken bunu anladm. Caroline daima mthi bir azapla beni yaralam olduunu dnyordu. Bu yzden hibir zaman rahat deildi. Zavallck btn mr boyunca yine byle korkun bir ey yapacandan korktu. Bu yzden Caroline daima kendisini kontrol altnda tutuyordu. Her zaman tetikteydi. Kt bir davranda bulunmamak duygularna esir olmamak iin birka usul bulmutu. Bunlardan biri azna geleni sylemekti. Konumas iddet dolu olduu takdirde, iddetli bir davran yapmayacandan emindi. Psikolojik bakmdan doruydu bu tabii. rnein bana ya da Amyas'a, 'Eer beni sinirlendirirseniz, ikinizi de ldrrm,' diye barrd. Yaradl bakmndan iddete bavurabileceini biliyor, bunun basksndan kurtulabilmek iin aklna geleni sylyor, bylece rahatlyordu. Caroline'le Am-yas ylesine feci kavga ederlerdi ki." Poirot ban sallad. "Evet, bunu ben de duydum." Angela Warren, "Tabii," diye cevap verdi. te bu yzden bu tr kantlar insan yanl yola srkler. Evet, Caroline'le Amyas kavga ederlerdi. Birbirlerine ac, kt, haince eyler sylerlerdi. Fakat hi kimse onlarn kavgadan zevk aldklarn kabul etmek istemiyor. Oysa ikisi de byle eylere

baylrlard. Erkeklerin ou kavgadan kanr. Kafalarn dinlemek isterler. Fakat Amyas bir sanatyd. Barp armaktan, tehditler savurmaktan da zevk alrd. Belki size garip gelecek ama, durmadan kavga edip barmak Caroline'le Amyas iin bir tr elenceydi." Poirot'ya bakt. "Ne demek istediimi anlyor musunuz?" Belikal tekrar ban sallad. "ok iyi anlyorum... Miss Warren o facia srasnda neler hissettiniz?" Angela iini ekti. "Sanrm iyice aalamtm, kendimi aresiz hissediyordum. Bu bana korkun inanlmayacak bir kbus - 107gibi geliyordu. Caroline'i abucak tevkif ettiler. Olaydan gn sonra sanrm. fkemi ve ocuka inancm hl hatrlyorum. Bu gln bir hata, diye dnyordum. Yaknda her ey dzelecek. Caroline en ok benim iin endie ediyordu. Beni ie kartrmamalar iin elinden geleni yapt. Miss Williams'dan beni hemen akrabalarmza gtrmesini istedi. Polis buna itiraz etmedi. Tanklk etmeme gerek olmad anlalnca da beni d-arda bir okula gnderdiler. Gitmeyi hi istemedim tabii. Fakat bana Caroline'in durmadan benim iin endielendiini, okula gittiim takdirde ablama yardm etmi olacam sylediler." Bir an durdu. "te bylece Mnih'e gittim. Hkm verildii zaman ben oradaydm. Gidip Caroline'i grmeme hibir zaman izin vermediler. Ablam bunu istemedi. Zannedersem Caroline hayatnda ilk kez o zaman beni anlayamad." "Byle dnmeyin, Miss Warren. ok sevilen birini gidip hapishanede grmek, gen ve duygulu bir kzn zerinde kt bir etki yapabilirdi." "Belki..." Angela Warren ayaa kalkt. "Hkmden sonra ablam bana bir mektup yazd. Bunu hi kimseye gstermedim. Fakat mektubunu okumanz herhalde iyi olur. Bylece Caroline'in nasl bir insan olduunu anlarsnz. Hatta isterseniz mektubu Carla'ya da gsterin." Kapya doru gitti. Sonra da durarak, Po-irot'ya bakt. "Benimle gelin. Odamda Caroline'in bir portresi var." Caroline Crale'in potresini sradan bir ressam yapmt. Fakat Poirot resme ilgiyle bakt. Tabii onu ilgilendiren portrenin sanat deeri deildi. Caroline Crale'in uzunca, oval bir yz vard. enesi biimliydi. Gen kadnn ehresindeki o tatl, hafife ekingen anlam hemen dikkati ekiyordu. Kendinden emin olmayan, hassas, ince duygulu bir kadnn yzyd bu. Onda gizli bir gzellik de seziliyordu. Poirot Quentin Fogg gibi hayali geni bir adamn onu unutamamasnn nedenini imdi anladm, diye dnd. Angela Warren tekrar yanna geldi. Elinde bir mektup vard. "Onun nasl bir insan olduunu grdnz. imdi de mektubunu okuyun." - 108Belikal kd aarak, Caroline Crale'in on alt yl nce yazm olduu satrlar okudu. "Sevgili, biricik Angela'cm, Kt haberi alarak, zleceksin. Fakat sana her eyin mkemmel olduunu anlatmak istiyorum. Sana hibir zaman yalan sylemedim. Sana imdi ok mutlu olduumu yazarken de yalan uydurmuyorum. imdiye kadar tatmadm bir huzura kavutum. Her ey yolunda hayatm, her ey yolunda. Geriye bakarak, pimanlk duyma. Benim iin zlme. Hayata sarl ve baarya ula. Bunu yapabileceini biliyorum. zlme, yavrum, her ey yolunda. Ben de Amyas'a gidiyorum. Onunla beraber olacamdan phem yok. Zaten ben onsuz yaayamazdm... Benim iin bir tek ey yapar msn? Mutlu olmaya al. Sana syledim, ben mutluyum. nsann borlarn demesi gerek. Huzura kavumak yle harikulade bir ey ki. Seni ok seven ablan Caroline," Poirot mektubu iki defa okuduktan sonra Angela'ya geri verdi. "ok gzel bir mektup, matmazel. Ayrca dikkati eken bir yaz. Dikkati ok eken bir yaz." Angela, "Caroline de," diye cevap verdi. "Dikkati eken bir kadnd." "Evet. lgi ekici bir kafas var... Bu mektubun onun masum olduunu gsterdiini mi dnyorsunuz?" "Tabii!"

"Fakat bunu aka yazmam." "Tabii. Caroline onun sulu olduunu hibir zaman dnmeyeceimi biliyordu. "Belki... Belki... Fakat bu baka bir anlama da gelebilir. Bir bakma o suluydu. Cezasn ektii iin de huzura kavumutu." - 109Angela bard. "Hayr, Msy Poirot. Ben Caroline'in susuz olduunu biliyorum." Belikal dedektif, "Emin olun, bu inancnz sarsmak istemiyorum," dedi. "Fakat mantkl olalm. Ablanzn susuz olduunu sylyorsunuz. O halde olayn iyz nedir?" Angela dnceli bir tavrla ban sallad. "Biliyorum, bunu cevaplandrmak g. Herhalde Caroline'in de syledii gibi Amyas intihar etti." "Enitenizin karekterini biliyordunuz. O intihar edebilecek bir adam myd?" "Hayr, deildi. Fakat intihardan baka zm yolu yok." "yle mi dersiniz?" Angela onun ne demek istediini anlamt. Sakin fakat yine de hafif bir merakla Poirot'nun yzne bakt. "Akas imdiye kadar bir olasln zerinde durmadm. Siz Amyas' baka birinin ldrm olabileceini kastediyorsunuz, deil mi? Yani bu soukkanllkla ilenmi bir c inayetti?" "Olamaz m?" "Evet... Olabilir... Fakat yine de inanlacak gibi deil." "Ne olursa olsun, bu olasln zerinde de durmalyz. Katil kim olabilir." "Durun bakaym, dnelim. Amyas' ben ldrmedim. El-sa Greer denilen kadn da yle. Amyas ld zaman fkesinden neredeyse ldracakt. Baka kim vard? Meredith Blake? Caroline'e ok balyd o. Belki bu bakmdan cinayet ilemesi iin bir neden vard. Kitapta olsayd, Meredith, Caroline'le evlenebilmek iin Amyas' ldrd, denilirdi. Fakat Amyas nasl olsa ablamdan ayrlp, Elsa'yla gidecekti. Meredith de yava yava Caroline'i iknaya alrd. Zaten ben Meredith de bir katil davran gremiyorum. ok sakin ve fazla ihtiyatl bir adamdr o. Baka kim var?" Poirot, "Miss Williams?" diye karlk verdi. "Philip Blake?" - 110 Angela'nn ciddi ehresi bir an neeli bir tebssmle yumuad. "Miss Williams insan mrebbiyesinin cinayet ileyebileceine inanamyor. Miss Williams ok ciddi ve drst bir kadndr." Bir an durdu. Sonra devam etti. "Tabii o Caroline'e ok balyd. Onun iin her ey yapabilirdi. Amyas'dan da nefret ederdi. Kadn haklarn mdafaaya alr, erkeklere de inanmazd. Ama btn bunlar cinayet ilemek iin yeterli mi? Hi sanmyorum." Poirot da ayn dncedeydi. "Ben de yle." Angela szlerini srdrd. "Philip Blake?" Gen kadn birdenbire sustu. Sonra hafif bir sesle, "Biliyor musunuz," dedi. "Bence en uygun katil aday Philip." Belikal ona merakla bakt. "Szleriniz ilgimi ekti, Miss Warren. Neden byle dndnz sorabilir miyim?" "Bunun kesin bir nedeni yok. Hatrladm kadaryla hayali fazla geni olmayan bir insand Philip." "Yani, hayali geni olmayanlar cinayet mi ilerler?" "Hayr. Fakat karlatklar glkleri aptalca bir ekilde halletmeye alabilirler. O tip erkekler daima harekete gemeyi isterler. Bence cinayet pek aptalca bir ey, Msy Poirot. Siz o dncede deil misiniz?" "Evet... Haklsnz... Fakat Miss Warren Philip Blake'in cinayet ilemesi iin bir neden olmas gerekli deil mi?" Angela hemen karlk vermedi. Kalarn atm, gzlerini yere dikmiti. Hercule Poirot sordu. "O Amyas Crale'in en samimi arkada deil miydi?" Angela ban sallad. "Fakat aklnza bir ey geldi, Miss Warren. Bana aklamadnz bir ey. Philip'le Amyas, Elsa yznden birbirlerine rakip mi olmulard?" "Hayr, hayr..." "O halde ne var?" Angela ar ar cevap verdi. "Biliyor musunuz, insan bazen anlam veremedii bir eyi, yllar sonra birdenbire anlayve-riyor. A, diyor. Demek byleymi."

- 111 Poirot, "Ne demek istediinizi anlyorum, Miss Warren." dedi. "O halde imdi anlatacaklarm da kolaylkla anlayabileceksiniz. Bir ara otelde kalyordum. Koridorda ilerlerken odalardan birinin kaps alarak, tandm bir kadn dar kt. Oda onun deildi. Beni grnce yznde beliren ifadeden bunu hemen anladm... Ve o zaman bir gece Alderbury'de Philip Blake'in odasndan kan Caroline'in yznde beliren ifadenin ne anlama geldiini anladm." ne doru eilerek, Poirot'nun konumasna engel oldu. "O srada byle eylerin farknda deildim. Birtakm dncelerim vard tabii. O yataki birok kzda olduu gibi. Fakat bunlar gereklere balamasn bilmiyordum. Caroline'in Philip Blake'in odasndan kmas bence hi nemli deildi. kt benim veya Miss Williams'in odas olabilirdi. Fakat ablamn yzndeki ifade dikkatimi ekmiti. Bilmediim, anlayamadm, acayip bir ifadeydi bu. Onun ne anlama geldiini de Paris'te o gece kadn baka birinin odasndan kt zaman anladm?" Poirot aknlkla ona bakyordu. "Syledikleriniz beni ok artt. Philip Blake ablanzdan hibir zaman holanmadn benden pek saklamad." Angela, "Biliyorum," dedi. "Onun iin de olay aklayam-yacam." Belikal ar ar ban sallad. Philip Blake'le de konuurken adamn Caroline hakkndaki dmanca szlerinde biraz mbalaaya katn dnmt. Sonra Meredith Blake'in szlerini hatrlad. "Amyas evlendii zaman ok sarsld. Bir yldan fazla bir zaman onlarn yanna gitmedi." Belki Philip de Ca-roline'e k olmutu. Caroline onu deil de Amyas' seince bu ak nefret halini almt. Angela, "Yine de anlamyorum," diyordu. "nk ak maceralar konusunda hibir tecrbem yok. Bu olay da size belki onlarla bir ilgisi vardr diye anlattm..." - 112KNC KTAP Philip Blake'in Anlattklar Sayn Msy Poirot, Size verdiim sz tuttum ve Amyas Crale'in lmyle ilgili olaylar yazdm. Tabii aradan bu kadar zaman getii iin baz eyleri yanl hatrlyor olabilirim. Aklma gelenleri dikkatle yazdm. Amyas Crale'in zehirlenmesiyle ilgili olaylar Amyas'la arkadalm uzun yllar nce balamt. Kklerimiz yan yanayd. Ailelerimiz de birbirleriyle dosttu. Amyas benden iki ya kadar bykt. Ayn okula gitmemekle beraber, yazlar beraber oynardk. Amyas' ok iyi tandm iin onun intihar ettiine dair olan iddialar gln buluyorum. Crale hayata balyd. Mahkemede iddia edildii gibi vicdan azab yznden zehir imesi de imknszd. Amyas vicdanl bir insan deildi. stelik-karsyla geine-miyorlard. Onun iin hi houna gitmeyen bu evlilik hayatn kolaylkla sona erdirebilirdi. Caroline'i de yllardan beri tanyordum. Daha Amyas'la evlenmeden nce, Alderbury'da kald zamanlarda onunla tantm. Sinirli, fkelendi mi gz dnyay grmeyen bir mahluktu. Evet, hoa gidecek bir tipti ama onunla birlikte yaamak kolay olmazd. Caroline, Amyas'a kar duyduu sevgiyi hemen gsterdi diyebiliriz. Amyas'n aslnda ona pek k olduunu sanmyo_ 113Be Kk Domuz / F: 8 rum. Fakat sk sk bir arada bulunuyorlard. Dediim gibi Caroline ho bir kzd. Bu yzden ok gemeden nianlandlar. Bu Amyas'n samimi arkadalarn bir hayli endielendirdi. nk Caroline'in onun iin uygun bir e olmayacandan emindiler. Bu yzden evliliklerinin ilk yllarnda Amyas'n karsyla arkadalar arasnda bir soukluk belirdi. Fakat ressam karsnn szne uyarak arkadalaryla darlacak bir insan deildi. Birka yl sonra Amyas'la yine eskisi gibi samimi olduk. Sk sk Alder-bury'e gitmeye baladm. Kk kzlar Carla'nn isim babas olduumu da sylemeliyim. imdi o felaketle ilgili olaylara geliyorum...

(Eski bir hatra defterinden rendiime gre) Alderbury'e cinayetten be gn nce gittim. Yani 13 Eyll'de. Ve hemen evdeki havann ok gergin olduunu anladm. O srada kkte Miss Elsa Greer'de kalyordu. Amyas kzn resmini yapmaktayd. Elsa Greer'i ilk kez gryordum. Fakat Amyas bir ay nce gen kz bana heyecanla methetmiti. "Harikulade bir kzla tantm," demiti. "Ona hayranm." O kadar heyecanlyd ki, Am-yas'a, "Dikkatli ol, olum," diye taklmtm. "Yine ipin ucunu karrsn." O zaman bana kzmt. "Samalama. Ben sadece kzn resmini yapyorum. Onunla hibir ilgim yok?" Ben de glmtm tabii. "Bunu sen gecelik klahma anlat. Bu szleri ok duydum." O zaman Amyas'n yznde endieli bir ifade belirmiti. "Anlamyorsun, Philip. Gen bir kz o. ocukluktan henz kurtulmu. Fakat Elsa ok modern. Eski tarz nyarglar yok. Tabii, drst ve fevkalade cesur." O zaman Amyas'a bir ey sylememitim, ama, bizimki bu kez fena k olmu, diye dnmtm. Birka hafta sonra da baz dedikodular duymutum. "Elsa Greer, Amyas Crale'e deli gibi k," diyorlard. Bu yzden gen kz ok merak ediyordum. Kendisini grnce dikkatle inceledim. Hayret edilecek kadar gzel ve hotu. - 114Caroline'in ok endieli olduunu fark ederek kinle kark bir zevk duyduumu da itiraf edeyim. Amyas'n da eski neesi yoktu. Tabii iyi tanyanlar tavrlarnn eskisinden farkl olduunu pek fark etmezlerdi. Fakat ben onun ocukluktan beri arkadaym. Onun iin sinirlerinin gerilmi olduunu, sk sk somurttuunu, fkelendiini hemen sezdim. Aslnda Amyas alrken iyice huysuzlard ama bu seferki sinir gerginliine yeni tablosunun yol amad da belliydi. Beni grnce ok sevindi. Yalnz kalr kalmaz da, "yiki geldin, Philip," dedi. "Bir evde drt kadnla birlikte oturan bir adamn ldrmas iten bile deil. Bu kadnlar yaknda bana tmarhaneyi boy-latacaklar." Gerekten de durum skcyd. Caroline'in bu duruma ok sinirlendii belliydi. Nazik ve kibar bir ekilde Elsa'ya inanlmayacak derecede hakaret ediyordu. Elsa ise ak ak kabalk etmekten kanmyordu. Amyas onu tercih ediyordu ya. Bu yzden terbiyesizce hareket etmekten hi kanmyor, nezaket kurallarn hie sayyordu. Bu yzden de Amyas resim yapmad zamanlarda sk sk Angela'yla kavga ediyordu. Aslnda birbirlerini ok severlerdi onlar. Fakat bu kez herkesin sinirleri iyice gerilmiti. Kkte Angela'nn mrebbiyesi de vard. Amyas ondan, "Eki suratl kocakar," diye sz ediyordu. "Benden yle nefret ediyor ki. Dudaklarn bzerek, beni kmseyerek bakyor." lk gittiim gn bana bir ara, "Allah btn kadnlarn belasn versin," dedi. "Rahat etmek isteyen bir erkek kadnlara sokulmamal." "Sen hi evlenmeyecektin," diye karlk verdim. "Byle balarla balanmamas gereken erkeklerdensin." Ban sallad. "Olan oldu. Artk bundan sz etmek gereksiz. Herhalde Caroline beni bandan ataca iin sevinecek." lk kez o zaman iin iinde bir i olduunu anladm. - 115"Ne oluyor?" diye sordum. "Gzel Elsa olay ciddi mi yoksa?" Amyas o zaman inler gibi, "O ok gzel deil mi?" dedi. "Keke ona hi rastlamam olsaydm." "Aman Amyas kendini topla," diye bardm. "Baka kadnlarla iliki kurmaya ne gerek var?" Bana bakarak, gld. "Sylemesi kolay. Fakat kadnlardan vazgeemiyorum ben. Zaten onlar da yakam brakmyorlar." Sonra o geni omuzlarn silkti. "Neyse... Sonunda her ey dzelecek. Resmin ok gzel olduunu sen de itiraf etmelisin." Elsa'nn portresini kastediyordu tabii. Resimden anlamamama ramen bunun bir aheser olacan sezdim. Amyas resim yaparken barp, homurdanmasna ramen arad mutlulua kavuurdu. Ancak yemek iin eve dnd zaman iki kadn arasndaki dmanlk, sinirlerini bozuyordu. Ayn on yedisinde bu dmanlk ok belirgin bir hal ald. le yemeinde ok rahatsz olduk. Esla

fazlasyla kstaht. Yemek boyunca sanki masada onlardan baka kimse yokmu gibi yalnz Amyas'la konutu. Caroline ii idareye alt. Yine de bize syledii szlerde Elsa'ya kzdracak imalar gizliydi. Elsa gibi drst deildi o. i sinsilikle zmlemeye alyordu. Yemekten sonra konuk odasnda kahve ierken i rn-dan kt. Tahtadan oyma cilal bir kafay iaret ederek, bir eyler syledim. Caroline, "Bu gen bir Norveli heykeltran eseri," dedi. "Amyas da ben de onun eserlerini ok beeniyoruz. Gelecek yaz gidip onu grmek niyetindeyiz." Caroline'in sanki Amyas'n sahibiymi gibi konumas Elsa'nn tepesinin atmasna neden oldu. Bir iki dakika bekledi. Sonra da berrak, tiz sesiyle konumaya balad. "Bu oda zevkle yerletirildiinde gerekten de gzel olur. Ben buraya yerleince btn bu gereksiz eyalar atacak, yalnzca bir iki eyi alkoyacam. Pencerelere bakr rengi perde asmak istiyorum. O zaman gne bunlardan szlerek ieriye girer." Bana dnd. "Gzel olmaz m bu?" - 116Ben cevap verme frsat bulamadm. Caroline konumaya balad. Sesi son derece yumuak ve gizli tehditlerle doluydu. "Kk satn almay m dnyorsun Elsa?" Elsa, "Satn almama gerek yok ki," dedi. Caroline, "Ne demek istiyorsun?" diye sordu. Sesindeki o yumuaklk kaybolmutu artk. Sert ve madeniydi bu. Elsa gld. "Haydi, haydi, Caroline, rol yapma. Ne demek istediimi pekl biliyorsun." Caroline, "Hibir eyden haberim yok," dedi. O zaman Elsa, "Devekuundan farkn yok," diye cevap verdi. "Durumun farknda deilmi gibi davranmak bir ie yaramaz ki. Amyas'la ben birbirimizi seviyoruz. Bu kk senin deil, onun. Amyas'la evlendikten sonra burada oturacam." Caroline mrldand. "Sen ldrmsn." Elsa, "Yok canm," diye gld. "ldrmadm. Bunu sende biliyorsun. Birbirimize kar drst olursak, soruna daha kolay zm yolu bulunur. Amyas'la ben birbirimizi seviyoruz. Bunun sen de farkndasn. Yapabilecein drste bir tek ey var. Am-yas' boamak." Caroline "Sylediklerinin bir tekine bile inanmadm." dedi. Fakat sesinden Elsa'nn szlerinin onu iyice sarsm olduu anlalyordu. Ayn anda Amyas ieri girdi. Elsa da glerek, "Bana inanmyorsan, ona sor," diye steledi. Caroline ban sallad. "Soracam ya." Sonra da kocasna dnd. "Amyas, Elsa senin kendisiyle evlenmek istediini sylyor. Doru mu bu?" Zavall Amyas. Dorusu ona acdm. Byle bir kavgaya karan bir adam kendisini bir budala gibi hisseder. Amyas kpkrmz kesilerek, aadan almaya kalkt. fkeyle Elsa'ya dnd. "Dilini tutamazmsn sen?" Caroline, "O halde, Elsa'nn szleri doru," dedi. - 117Amyas cevap vermedi. ocukken de ba derde girdii zaman hep byle yapard. Vakur ve otoriter bir tavr taknmaya alt. "Bu konuyu u anda konumak istemiyorum." Caroline, "stesen de istemesen de konuacaz," diye cevap verdi. Elsa da atld. "Caroline hakszlk etmemeli, durumu ona anlatmalyz." Caroline usulca sordu. "Elsa'nn syledikleri doru mu, Amyas?" Amyas'n kendisinden utanm gibi bir hali vard. Caroline ekledi. "Ltfen bana cevap ver. Bunu bilmem gerek." O zaman Amyas fkeyle ban kaldrd. "Evet, doru. Fakat bunu imdi konumak istemiyorum." Dnerek, hzla odadan kt. Ben de peinden gittim. O iki kadnla kalmay istemiyordum. Amyas' terasta yakaladm. Kfredip duruyordu. "Elsa neden enesini tutmad? Neden tutmad? Allah kahretsin, ite her ey alt st oldu. O resmi bitirmem gerek. Anlyormusun? imdiye kadar verdiim eserlerin iinde en iyi o. En iyisi. Ve kafasz iki kadn imdi her eyi mahvetmeye alyorlar." Sonra sakinlee-rek, ekledi. "Kadnlar her eyi bytyorlar." Dayanamayarak hafife gldm. "Bana bu derdi sen atn."

nledi. "Biliyorum... Biliyorum... Fakat bir erkein Elsa yznden kendisini kaybetmesini ayplamamak gerekir. Bunu sen de itiraf edersin, deil mi? Hatta Caroline bile anlamal?" "Caroline'in inad tutar ve seni boamaya yanamazsa ne olacak?" diye sordum. O srada Amyas dalp gitmiti bile. Mrldand. "Caroline kinci bir kadn deildir. Sen bu ii anlamyorsun, olum." Atldm. "ocuu unutma." Kolumu tuttu. "Philip iyi niyetli olduunu biliyorum. Fakat bamda drdr edip durma. Ben kendi ilerimi hallederim. So- 118nunda her ey yoluna girecek. Bak greceksin." Amyas byleydi ite. Gereinden fazla iyimserdi. Neeyle, "Hepsinin de can cehenneme," diye gld. Bilmiyorum baka bir ey syleyecekmiydim. Fakat o srada Caroline terasa kt. Bana acayip, geni kenarl fakat ho bir apka giymiti. Sakin bir tavrla, "O boyal gmlei kar Amyas," dedi. "Bugn Meredith'e aya gideceimizi unuttun mu?" Amyas kekeledi. "Ah, unutmutum..." Dnerek, eve girdi. Caroline dalyalarn bulunduu tarha giderek, iek toplamaya balad. O arada benimle de konuuyordu. ok sakindi. Bundan da onun nasl bir kadn olduu anlalyordu tabii. Mthi bir iradesi vard. Ayrca tehlikeli bir insand. Bu duruma sessiz sedasz boyun emeyeceini anlamalydm. Biraz sonra dierleri de dar ktlar. Elsa'nn hem zafer dolu, hem de meydan okurmu gibi bir hali vard. Yola ktk. Caroline, Angela'yla yryordu. Ben Amyas'n yanndaydm. Elsa ise glmseyerek kendi kendine yryordu. Ben kz fazla beenmiyordum. Fazla dikkati eken bir tipti. Fakat onun o gn inanlmayacak kadar gzel olduunu itiraf edeyim. Baz kadnlar istediklerini elde etikleri zaman byle olurlar. O akamzeri olanlar iyice hatrlyorum. nce bahede dolatk sanrm. ay imek iin ieri girdiimiz zaman Mere-dith'in ok zntl olduunu fark ettim. Caroline veya Amyas ona bir ey sylemilerdi herhalde. Kh Caroline'e kh Elsa'ya bakyordu. Tabii Caroline, Meredith'in kendisinden uzaklamas-ni hi istemez, onun sadk bir kpek gibi peinde dolamasndan holanrd. yle bir kadnd o. aydan sonra Meredith beni bir kenara ekerek, telala, "Buraya bak, Philip," diye fsldad. "Amyas bunu yapamaz." "Maalesef yapacak," dedim. "Karsn, ocuunu brakp bu kzla gidemez. Kzdan ok byk o. Elsa ancak on sekizinde olmal." "Elsa yirmi yanda, ok bilmi bir kz." - 119Meredith iini ekti. "Yine de reit deil. Herhalde ne yaptn bilmiyor." Bizim Meredith valye ruhlu bir adamdr. "Merak etme," dedim. "Kz pekl ne yaptn biliyor. stelik bundan da memnun." Onunla bu kadar konuabildik. Meredith'in pis kokulu laboratuvarna yaptmz ziyareti de pek hatrlamyorum. Aabeyim yapt ilalardan sz etmekten ok holanr, bu konuysa beni ok skard. Herhalde Meredith Coniine'den bahsederken ben de oradaydm, fakat bu da hafzamdan silinmi. Caroline'i zehiri alarken grmedim ama o ok becerikli bir kadnd. O gn hakknda aklma gelen baka bir ey yok. Yalnz An-gela'yla Amyas'n fena halde kavga ettiklerini biliyorum. Bu bizi biraz rahatlatt. Bylece dier konuyu dnmekten kurtulduk. Angela yatmaya giderken, Amyas'a, "Senden intikam alacam," diye bard. "lsende kurtulsam. nallah czzama yakalanrsn. Peri masalndaki gibi bir sucuk burnuna yaprsa ok sevinirim." O odadan frladktan sonra hepimiz kahkahayla gldk.

Ondan sonra Caroline de yatmaya gitti. Miss Williams ise rencisinin peinden komutu, Amyas'la Elsa birlikte baheye ktlar. Beni istemedikleri belliydi. Onun iin ben de tek bama dolatm. Gzel bir geceydi. Ertesi sabah kahvaltya ge indim. Yemek salonunda kimse yoktu. Kahvaltdan sonra dierlerini aramaya koyuldum. nce Miss Williams'a rastladm. Angela'nn peindeydi. Daha sonra hole girdiim zaman Amyas'la Caroline'in ktphanede kavga ettiklerini duydum. Caroline, "Sen ve sevgililerin," diyordu. "Seni ldrmek geliyor iimden. Bir gn ldreceim zaten!" Amyas, "Budalalk etme, Caroline," diye cevap verdi. Caroline bard. "ok ciddiyim Amyas." Szlerini daha fazla dinlemek istemiyordum. Dar karak, terasta ilerledim. lerde Elsa'nn ktphanenin penceresinin tam nndeki bankta oturduunu grdm. Herhalde kavgay bandan sonuna kadar dinlemiti. Beni grnce sakin sakin aya-120a kalkarak, bana glmsedi. Koluma girerek, "Ne gzel bir sabah," dedi. Evet, dorusu onun iin gzel bir sabaht. Zalim bir kzd o. Hayr daha dorusu drstt ve hayal gc kuvvetli deildi. O sadece istedii eyi grebilen insanlardand. O srada ktphanenin kaps iddetle arplarak kapand. Amyas Crale dar kt. Yz kzarmt. Sert bir hareketle Elsa'y omuzlarndan yakalad. "Haydi. Poz verme zamann geldi. Resmi tamamlamak istiyorum." Elsa, "Pekl dedi. "Yalnz gidip kazam alaym. Rzgr souk esiyor." eri girdi. Amyas, "Bu kadnlar da," diye homurdand. Ben sadece "zlme, dostum," diyebildim. Ondan sonra Elsa dar kncaya kadar konumadk. kisi Batarya bahesine indiler. Ben de eve girdim. Caroline holde duruyordu. Beni fark ettiini pek sanmyorum. Kendi kendine "Zalimlik bu," diye fsldadn duydum. Sonra yanmdan geerek, merdivenlerden kt. Banakalrsa o srada Amyas' ldrmeye karar vermi ve zehiri almak iin odasna gitmiti. Ayn anda telefon ald. Hizmetilerin cevap vermesini beklemeden uzanp ahizeyi kaldrdm. Karmdaki aabeyim Mere-dith'di. ok endieliydi o. "Laboratuvara gitim." dedi. "Coniine iesi yarsna kadar boalm." imdi o anda yapmam gereken eyleri tekrarlamamn hi faydas yok. Fakat bu o kadar hayret edilecek bir eydi ki, arp kaldm. O srada birinin merdivenlerden indiini duyarak, Meredith'e sert bir sesle, "Hemen buraya gel," diye bardm. Meredith'i karlamaya kendim gittim. Bunu yapmak iin de Batarya bahesinin yanndan getim. Amyas hem resim yapyordu, hem de Elsa'yla neeyle konumaktaydlar. Elsa bir ara, "Byle otura otura kollarmla bacaklarm tutuldu." diye ikyet etti. "Biraz dinlenemez miyim, sevgilim?" Amyas'n bardn duydum. "Olmaz! Sen dayankl bir kzsn. Emin ol bu resim harika olacak." Elsa gld. "Hain!" lerlediim iin ondan sonraki konumalarn duyamadm. - 121 Meredith'le karlatm zaman aabeyimin renginin umu olduunu fark ettim. ok endieliydi. "Sen benden daha akllsn Philip. Ne yapmam gerek. O zehir ok tehlikelidir." "Zehirin alndndan emin misin?" diye sordum. Bard "Tabii. Daha dn, ie azna kadar doluydu." Ona, "Zehiri kimin aldn bilmiyor musun?" dedim. Ban sallad. "Hayr." O zaman. "Bence zehiri Caroline ald," diye cevap verdim. "Herhalde Elsa'y zehirleyecek. Ya da Coniine'i alan Elsa, Caroline'i ortadan kaldrmak niyetinde o." Meredith fena halde telaland. "mknsz melodrama kaan laflar bunlar... imdi ne yapacaz?" Ben de budalalmdan, "Dikkatle dnmemiz gerekiyor," dedim. "Ya contine'in alndn aka ilan edersin. Ya da Caroline'i bir kede sktrrsn. Eer zehiri onun almadndan eminsen, o zaman El-sa'yla konuursun." Bizim budala, "Onun gibi bir kz!" diye inledi. "Zehiri o alm olamaz." Ben, "Ondan her ey beklenir," dedim. Konua konua eve doru kyorduk. Tam Batarya bahesine yaklarken Caroline'in sesini duyduk. Bir an nn kavga ettiklerini sandm. Fakat sonra Angela'dan sz ettiklerini anladm. Caroline itiraz edip duruyordu. "Kz iin ok ar bu." dedi. Amyas fkeyle bir eyler syledi. Tam bahe kapsnn nne geldiimiz srada kap alarak Caroline kt. Arkada duran Amyas bizi grnce biraz aalad. Caroline ise, "Meredith," dedi. "Angela'nn okula gnderilmesi konusunu

konuuyorduk. Bunun Angela iin iyi bir ey olacan sanmyorum." Amyas bard. "Sorun karma. Kza bir ey olmaz. Defolup gitsin." O srada Elsa bahe yolundan koarak indi. Elinde krmz bir kazak vard. Amyas, "Haydi, abuk, poz al," diye homurdand. "Vakit kaybetmek istemiyorum." Dnerek sehpasnn durduu tarafa doru gitti. Onun biraz sendelediini fark ederek, acaba ok mu iti? diye dndm. Amyas, "Bira ok scak," dedi. "Neden burada buz yok?" - 122Caroline Crale, "Sana imdi buzlu bira yollarm." diye cevap verdi. Amyas mrldand. "Teekkr ederim." Sonra Caroline Batarya bahesinin kapsn kapatarak, bizimle birlikte eve dnd. Angela bize birayla bardak getirdi. Biz biralarmz ierken Caroline yanmzdan geti. Elinde bir ie bira vard. "Bunu Am-yas'a gtryorum," dedi. Meredith hemen ayaa frlad. "Ben gtreyim." Fakat Caroline buna raz olmad. Budalalmdan bunu kadnn kskanlna verdim. O ikisinin ba baa kalmalarna dayanamyor, diye dndm. "Demin de Angela'y bahane ederek, yanlarna gitmi." Caroline zikzak yoldan uzaklat. Angela kendisiyle denize girmem iin srar ediyordu. Aabeyimle konumamz imknszd. Ona, "leden sonra grrz," dedim. Ban sallad. Kyya inip, Angela'yla yzdk. O arada Caroline'i bir kenara ekip sktrmaya karar verdim. Bu ii aabeyime brakmak doru deildi. Saatime baktm zaman bir hayli ge olduunu fark ettim. Angela'yla eve kotuk. Dierleri sofraya oturuyorlard. Yalnz Amyas yoktu. Sk sk yapt gibi Batarya'da kalm, resmine devam ediyordu. Yemekten sonra terasta kahve itik. Caroline'in o srada nasl bir tavr takndn hatrlamay ok isterdim. Fakat hi heyecanl deildi. Sakin ve zntl bir hali vard sanrm. Ne iblisti bu kadn? Caroline daha sonra ayaa kalkarak Amyas'a kahve gtreceini syledi. Miss Williams da onunla birlikte gitti. Galiba bunu ondan Caroline istemiti. ki kadn birlikte uzaklatlar. Meredith de bahede dolamaya balad. Tam onun peinden gideceim srada Meredith'in koarak bahe yolundan ktn grdm. Yz kurunu bir renk almt. "abuk," diye inledi. "Bir doktor aralm... Amyas..." "Hasta m? lyor mu?" Meredith, "Korkarm," dedi. "lm..." Bir an Elsa'y unutmutuk. Kz ac ac barmaya balad. "lm m? lm m?" Sonra komaya balad. Bir intikam meleinden farkszd. - 123Meredith soluk solua, "Onun peinden ko," diye srar etti. "Ben telefon ederim. Kzn peinden ko. Onun neler yapabileceini bilmiyorsun." Ben de yle yaptm. yi de etmiim. Kz, Caroline'i kolaylkla ldrebilirdi. mrmde yle ac ve kin grdm hatrlamyorum. O eski terbiyeli ve nazik hali kalmamt. Annesiyle babasnn, bykbabasnn fabrika iisi olduunu anlamak ok kolayd artk. n kaybedince ilkel bir kadn olup kmt. Frsat bulsayd Caroline'in yzn trmalayacak, salarn yolacak ve onu duvardan denize atacakt. Her nedense Caroline'in Am-yas' bakladn sanyordu. Ne olduunu anlamamt tabii. Onu skca yakaladm. Sonra Miss Williams idareyi ele ald. Dorusu bu ii iyi biliyordu o. Elsa'ya, "Kendinize gelin," dedi. "Kimsenin sizin grlt ve patrdnz dinleyecek hali yok." El-sa birdenbire sustu. Sk sk soluyor ve titriyordu. Caroline gelince... Bence onun maskesi de dmt artk. Hareketsiz duruyordu. Sersemlemi gibi bir hali vard. Fakat gzlerinden hi de byle olmadn anladm. Her eyin farkndayd Caroline. Onun yanna giderek, usulca, "Allann belas katil," diye fsldadm. "En samimi arkadam ldrdn." Geriledi. "Hayr... hayr... o intihar etti..." Gzlerinin iine baktm. "Bu masal polislere anlat..." Anlatt... Ve ona inanmadlar... Meredith Blake'in Anlattklar Azizim Msy Poirot,

Size sz verdiim gibi on alt yl nce olan felaketle ilgili olaylardan, hatrlayabildiklerimi yazyorum. Fakat nce unu sylemek isterim. Bana anlattklarnz iyice dndm ve Caroline Crale'in kocasn hibir zaman zehirleyemeyeceine inan- 124dm. Herhalde Amyas Crale ani bir vicdan azabna kapld ve intihar etti. Caroline'in daima bunda srar etmi olmas da anlaml deil mi? imdi gelelim olaylara... Caroline'le o felaketten birka hafta nce yaptmz konumann ilginizi ekeceini sanyorum. Bu konuma Elsa Greer'in Alderbury'e yapt ilk ziyaret srasnda oldu. Caroline kendisine ok bal olduumu bilirdi. Onun iin de kolaylkla bana alabilirdi. Son zamanlarda zgn bir hali vard. Buna ramen bana, "Amyas buraya getirdii bu kz ok seviyor mu dersin?" diye sorduu zaman baya ardm. "Amyas sadece onun resmini yapmay istiyor," dedim. "Am-yas'n nasl bir insan olduunu bilirsin." Caroline ban sallad. "Hayr, o Elsa'ya k." "ey... belki biraz..." "Hayr. Bir hayli." "Kzn ok gzel olduunu itiraf ediyorum." diye cevap verdim. "Amyas'n gzellere dkn olduunu ikimiz de biliyoruz. Fakat imdiye kadar Amyas'n sadece bir tek kiiyi sevdiini renmi olman gerekir. O da sensin Caroline. Evet, baz-kadnla-ra kaplyor ama bu pek ksa sryor." Caroline mrldand. "Ben de hep yle sanrdm." "Bana inan, Caroline," dedim. "Gerekten yle." ini ekti. "Bu kez korkuyorum, Meredith. Bu kz... o kadar iten davranyor ki... ok gen ve... ok ateli. Bana bu kez... bu sorun ciddiymi gibi geliyor." "Kzn ok gen ve dediin gibi olmas onu tehlikeden koruyacaktr," diye karlk verdim. "Amyas kadnlar abucak elde etmesini bilir. Fakat karsna byle bir kz kanca durum deiir tabii." Caroline, "te ben de bundan korkuyorum," dedi. "Bu seferki baka olacak." Sonra devam etti. "Ben otuz drdndeyim, - 125Meredith. Amyas'la evleneli on yl oldu. Gzellik bakmndan El-sa'yla boy lemem. Bunu ok iyi biliyorum." tiraz ettim. "Fakat Amyas'n aslnda sana ok bal olduunu bilmiyormusun, Caroline?" "nsan erkekler hakknda ne bilebilir ki?" zntyle hafife gld. "Ben ilkel bir kadnm, Meredith. imden de o kz baltayla paralamak geliyor." "Herhalde bu kz ne yaptnn farknda deil, Caroline, Amyas'a hayran. Ona tapyor. Balangta Amyas'n kendisine k olmaya baladn sezemedi." Caroline, "Sevgili Meredith," diye mrldanarak, baheden sz etmeye balad. Artk onun bu sorunla ilgili endielenmeyeceini umdum. Bu konumamzdan ksa bir zaman sonra Elsa Londra'ya dnd. Amyas da Alderbury'den ayrld. Ben de o arada bu konuyu unuttum. Sonra Elsa'nn Amyas'n resmini tamamlayabilmesi iin tekrar kke gelmi olduunu rendim. Bu haber beni biraz endielendirdi. Fakat Caroline'i grdm zaman o bana almad. Fakat davranlar her zamanki gibiydi. Endieli ya da zgn deildi. Bu yzden iin ne kadar ilerlemi olduunu duyunca fena halde sarsldm. Amyas ve Elsa'yla yaptm konumay size anlattm. Caroline'le konuma frsat bulamadm. Sadece birbirimize bir iki kelime syledik. Onun strapla irilemi gzlerini hl gryor, sesini duyuyordum. "Ne yok ki..." Amyas, Caroline'in her eyiydi. Adam bakasna k olunca, Caroline'in de hayatnn sonu gelmiti. Coniine'i bu yzden aldndan eminim. O intihara karar vermiti. Herhalde Amyas sonradan bu zehiri onda grd ve vicdan azabna kaplarak kendisini ldrd.

Onun lm de tam kendisine uygun bir eydi. Amyas'n hayatta en ok kymet verdii ey sanatyd. Onun iin elinde frayla lmeye karar verdi. Gzleri de en son mitsiz bir akla sevdii kz grecekti... - 126Yalnz geri aklanmas gereken bir ey kalyor. Caroline'in dava boyunca taknd tavr. Fakat bunun sebebini de anlyorum. Ne de olsa zehiri laboratuvardan kendisi almt. ntihar etme karar, kocasnn kendisini ldrmesine neden olmutu. Bu yzden de Caroline kocasnn lmnden kendisini sorumlu tutuyordu. imdi bu felaketle ilgili olaylara geiyorum. Size olaydan bir gn nce olanlar anlattm. Onun iin sra lm gnnde... O gece rahat uyuyamadm. ok sevdiim dostlarmn bu durumu beni zyordu. Bu felakete engel olabilmek iin dndm durdum. Altya doru derin bir uykuya dalmtm. Saat dokuz buukta uyandm zaman her tarafm aryordu. Hemen sonra, yatak odamn altndaki laboratuvarda birinin dolatn sandm. Fakat unu da syleyeyim. Herhalde aslnda laboratu-vara bir kedi girmiti. nk pencere aralk kalmt ve bir kedi buradan ieriye kolaylkla girebilirdi. Giyinir giyinmez, laboratu-vara indim. Raflara bakarken coniine iesinin dierlerine gre biraz nde durduunu fark ettim. Sonra da zehirin iyice azalm olduunu grerek, ardm ve korkmaya baladm tabii. Evde-kileri sorguya ektim. Hepsi de laboratuvara girmediklerine yemin ettiler. Biraz dndkten sonra kardeime telefon etmeye ve onun fikrini almaya karar verdim. Philip benden zekidir. O durumun ne kadar nemli olduunu hemen anlad. Bana hemen Alderbury'e gelmemi syledi. Yolda Miss Williams'a rastladm. Dersten kam olan Angela'y aryordu. Ona, "Angela'y grmedim," dedim. "Bize de gelmedi." Mrebbiye bir eyler olduunu anlamt sanrm. Bana acayip acayip bakt. Fakat ona durumu anlatmak niyetinde deildim. Ona mutfak bahesine bakmasn syledim. nk Angela oradaki elma aacna pek meraklyd. Kaykla Alderbury tarafna getiim zaman kardeim beni bekliyordu. Onunla yoldan eve kmaya baladk. Batarya bahesinin yaknndan geerken Caroline'le Amyas'n tarttklarn duyduk. Dorusu ben sylenenleri pek dinlemedim. Caroline'in de Amyas' tehdit etmediinden - 127eminim. Kar koca Angela'y konuuyorlard. Herhalde Caroline, Angela'nn okula gnderilmemesi iin yalvaryordu. Fakat Am-yas, kararlyd. "Her ey kararlatrld." diye baryordu. "Pls-n prtsn toplayp gider." Tam nne geldiimiz srada Batarya bahesinin kaps ald ve Caroline dar kt. zntlyd. Bana bakarak dalgn dalgn glmsedi ve Angela'dan sz ettiklerini syledi. O srada Elsa da yoldan indi. Amyas'n resme devam etmek istedii belliydi. Onun iin biz yolumuza devam ettik. Sonradan Philip zehir konusunda hemen harekete gemedii iin kendini sulu buldu. Onunla konumamza devam edemedik. Bu ii leden sonraya brakmaya karar verdik. Daha sonra Angela'yla Caroline bize bira getirdiler. Philip'le rahata konuamayacamz bildiim iin baheye ktm ve yoldan Ba-tarya'ya doru inmeye baladm. Zehir sorununu iyice dnmeyi istiyordum. Size gsterdiim gibi Batarya'nn zerindeki aklkta eski bir bank vard. Oraya oturarak, bir sigara yaktm. Coniine sorununu dnyor, bir taraftan da Amyas'a poz veren Elsa'y seyrediyordum. Elsa'y hep o gnk gibi hatrlayacam. Sar bir gmlek ve koyu mavi bir pantolon giymi, omzuna da krmz bir kazak atmt. Yz hayat, salk ve nee doluydu. Neeli sesiyle de ilerde yapacaklar eyleri planlyordu. Bilerek onlar gizlice dinlediim sanlmasn. Elsa oturduu yerden beni kolaylkla grebiliyordu. Hatta bana elini sallayarak, "Bugn Amyas'n aksilii stnde," diye seslendi. "Dinlenmeme izin vermiyor. Oysa kollarmla bacaklarm kaskat kesildi. Her tarafm aryor." Amyas homurdand. "Benim de kollarmla bacaklarm tutuldu. Btn vcudum kaskat kesildi. Bende adale romatizmas var galiba."

Elsa alay etti. "Zavall ihtiyar..." Amyas da, "Evet," diye cevap verdi. "Yaknda kemikleri atrdayan bir ihtiyarla evleneceksin." - 128Onlarn gelecekten byle neeyle sz etmeleri beni ok sarst. Sebep olduklar straba aldrmyorlard bile. Fakat Elsa'y da kabahatli bulamazdm. ok gen ve ok kt. Kendisinden emindi. Ne yaptn bilmiyordu. Ac ekmenin ne demek olduunun farknda deildi. Bir ocuk gibi pek yaknda Caroline'in kendisini toplayacana, aclarn unutacana inanyordu. Tabii o gn fazla konumadlar. Bir ressam alrken gevezelik istemez. Belki on dakikada bir Elsa bir ey sylyor, Amys da mrltyla ona cevap veriyordu. Elsa bir ara, "spanya bakmndan haklsn," dedi. "nce oraya gitmemiz lazm. Beni boa greine de gtrmelisin. Herhalde harikulade bir ey bu. Fakat boann greiyi ldrmesini isterim. Adamn onu deil. Romal kadnlarn bir erkein lmn seyrederken neler hissettiklerini anlyorum. nsanlar nemli deil, fakat hayvanlar harikulade yaratklar." Sanrm Elsa da biraz hayvan gibiydi. Gen, ilkel, tecrbesizdi. Istrabn ne olduunu bilmiyordu. Bence Elsa dnmyor, yalnzca hissediyordu. ok canl ve hayat doluydu. Onu en son o srada byle canl kendinden emin bir halde grdm. le yemei an alnca banktan kalkarak, yoldan indim. Batarya bahesinin kapsnda Elsa yanma geldi. Amyas banka uzanr gibi oturmu, kollarn da amt. Resme bakyordu. Onu bu halde ok grmtm. Zehirin etki yapmaya baladn, kollarnn katlatn nereden bilirdim? O hastalktan yle nefret ederdi ki. Byle bir eyi hibir zaman itiraf etmezdi. Herhalde o srada bana gne getiini sanyordu. Belirtiler hemen hemen birbirinin ayndr. Fakat o byle eylerden ikyet edecek bir insan deildi. Elsa, "Yemee gelmiyor," dedi. imden, aklllk ediyor, diye dndm. Sonra da Amyas'a seslendim. "imdilik izninle..." Gzlerini resimden ayrarak, bana bakt. Baklarnda acayip bir ey vard. fke ve kine benzi- 129Be Kk Domuz / F: 9 yordu bu. Tabii o zaman durumu anlamadm. Zira Amyas resmi istedii gibi gitmedii zaman byle fkelenirdi. Bu kez de yle olduunu sandm. Amyas homurdanr gibi bir ses kard. Elsa da ben de onun durumunda bir acayiplik grmedik. Sanatlara zg bir hiddet gibi geldi bu bize. Bu yzden de Am-yas' orada brakarak gle konua eve gittik zavall, sevgilisini bir daha sa olarak grmeyeceini bilseydi... Allaha ok kr, bilmiyordu. Onun iin bir sre daha mutluluk iinde yaad. Caroline'in davranlar yemekte de doald. Fakat biraz dnceliydi. Bundan da onun bu olayla hibir ilgisi olmad anlalmaz m? Caroline bu kadar rol yapamazd. Daha sonra Caroline'le mrebbiye Batarya'ya giderek Am-yas' buldular. Eve doru gelen Miss Williams'la karlatm. Bana doktora telefon etmemi syleyerek, tekrar Caroline'in yanna dnd. Zavall yavrucak, Elsa'y kastediyorum. Korkun bir zntye kapld o. Bu ocuklar, hayatn kendilerine byle ar bir darbe indirebileceine bir trl inanamyorlar. Caroline olduka sakindi. Tabii o duygularn kontrol etmesini Elsa'dan daha iyi biliyordu. Onun piman gibi bir hali de yoktu. Amyas'n intihar ettiini syledi. Buna inanmadk. Elsa haykrarak onu sulad. Herhalde Caroline polisin kendisinden phe edeceini anlamt. Onun iin bu biimde hareket ediyordu Philip ise onun katil olduundan emindi. Mrebbiyenin hepimize byk yardm oldu. Elsa'y yatrarak, ona sakinletirici bir ila verdi. Polis geldii zaman Angela'y korudu. O felaket, mthi bir kbustu. Hl da yle ya. ster inansnlar ister inanmasnlar. Amyas'n intihar ettiinden eminim. - 130Lady Dittisham'n Anlattklar Aaya Amyas'la tantm ilk gnden, onun lmne kadar olan olaylar yazyorum.

Onunla ilk kez sanatlarn verdii bir partide tantm. Hi unutmam, pencerenin yannda ayakta duruyordu. Odaya girer girmez ilk onu grdm. Kim olduunu sordum. Biri, "Ressam Crale o," dedi. Hemen beni onunla tantrmalarn istedim. O partide on dakika kadar konutuk sanrm. Amyas Cra-le'in bende yapt etkiyi anlatmaya szler yeterli deil. Sadece onun yannda herkes cceleiyor ve snkleiyordu. O tanmadan sonra, gidip onun eserlerini seyrettim. Bond sokanda bir sergi amt. Dier galerilerde de tablolar vard. Hepsini de grdm. Tekrar karlatmz zaman, "Tablolarn seyrettim," dedim. "Hepsi de harikulade." Yznde alayc bir ifade belirdi. "Sana resimden anladn kim syledi? Bundan hi anlamadndan eminim." "Belki anlamyorum," diye cevap verdim. "Fakat resimlerin harika." Gld, "Aptal aptal konuma." Bam salladm. "Aptal aptal konumuyorum. Benim resmimi yapman istiyorum." Amyas, "Akln banda olsayd," diye homurdand. "Benim 'cici' kadnlarn portrelerini yapmadm bilirdin." "Bunun portre olmas art deil," dedim. "Ayrca ben 'cici ' bir kadn da deilim." Sanki beni yeni yeni grmeye balyormu gibi yzme dikkatle bakt. "Evet belki gerekten deilsin." Sordum. "Yani resmimi yapacak msn?" Ban yana eerek bir sre beni szd. "Acayip bir ocuksun, yle deil mi." - 131 "Ben ok zenginim," dedim. "stediin paray veririm." "Resmini yapmam neden bu kadar ok istiyorsun?" diye sordu. "stiyorum, ite o kadar." Kalarn kaldrd. "Bu yeterli bir neden mi?" "Evet," dedim. "Ben her istediimi elde ederim." ini ekti. "Zavall yavrum o kadar gensin ki." Israr ettim. "Resmimi yapacak msn?" Beni omuzlarmdan tutarak, a doru evirdi. Dikkatle bakt. Sonra biraz geriledi. Ben hareketsiz durmu, bekliyordum. "Bazen St. Paul Katedrali'nin tepesine konan acayip renkli kularn resmini yapmay isterim. Eer senin allm bir manzarann nnde resmini yaparsam bu isteime de kavumu saylrm." "Demek resmimi yapacaksn?" diye sordum. "imdiye kadar grdm en gzel, en gz alc, en renkli ve en cilasz yaratklardan birisin. Evet, resmini yapacam." Gldm. "O halde sorun yok." O devam etti. "Fakat sana ihtar ediyorum, Elsa Greer resmini yaparken seninle sevimeye kalkabilirim." "Ben de bunu umuyordum..." Bunu yavaa fakat sakin bir tavrla syledim. Nefesini tuttu. Birdenbire gzlerinde bir prlt belirdi. Anlayacanz birbirimize birdenbire k olduk. Bir iki gn sonra buluduk. Bana Devonshire'a gelmemi istediini syledi. Oradaki manzarann resme ok uygun olduunu dnyordu. "Biliyor musun," dedi. "Ben evliyim. Karm da ok severim." "Karn sevdiine gre o ok iyi bir kadn olmal," diye cevap verdim. "ok ok iyidir. Ayrca taplacak bir kadndr. Ben de ona taparm, Elsa. Bunu aklnn bir kesine yaz ocuum." - 132"Anlyorum." dedim. Bir hafta sonra resme balad. Caroline Crale beni nezaketle karlad. Benden pek holanmyordu. Tabii holanmas iin de bir sebep yoktu. Amyas ok dikkatli davranyordu. Bana, karsnn duymasn istemedii hibir ey sylemiyordu. Ben de ona kar ok nazik ve resmiydim. Fakat ikimiz de iin iyzn biliyorduk. On gn sonra, "Artk Londra'ya dn." dedi. "Fakat resim bitmedi ki," diye itiraz ettim. Cevap verdi, "Resme balam bile saylmam. in dorusu u. Elsa, senin resmini yapamayacam."

"Neden?" diye sordum. "Bunun sebebini pekl biliyorsun, Elsa." dedi. "te onun iin buradan gitmelisin. Kendimi resme veremiyorum. Aklm fikrim sende." Onunla Batarya bahesindeydik. Scak, gneli bir gnd. , Kular cvldayor, arlar vzldyor. Bahe sakin bir yer olmaly-' di. Fakat yle deildi. Hznl bir havas vard orann. Belki de ilerde olacaklarn yansmas vurmutu baheye. Londra'ya dnmemin hibir ie yaramayacan biliyordum. Fakat, "Pekl," diye cevap verdim. "stiyorsan giderim." Amyas, "Aferin," dedi. Bylece kkten ayrldm. Ona mektup da yazmadm. Amyas on gn dayand. Sonra geldi. yice zayflam, yznde yorgun bir ifade belirmiti. Baya sarsldm. "Seni uyardm, Elsa," diye mrldand. "Aksini iddia edemezsin." "Seni bekliyordum," dedim. "Geleceini biliyordum." inler gibi bir ses kartt. "Baz eyler bir erkein dayanamyaca kadar kuvvetli oluyor. Senin yznden uyuyamyorum, yemekten imekten kesildim." - 133ti "Biliyorum," diye cevap verdim. "nk ben de ayn durumdaym. Daha ilk gnden beri byle bu. Kader istedi bunu. Artk mcadele etmemiz yersiz." Sordu. "Sen fazla mcadele etmedin, deil mi Elsa?" tiraf ettim. "Mcadeleye kalkmadm bile." "Keke bu kadar gen olmasaydn." "Bu hi de nemli deil," dedim. Ondan sonraki haftalar boyunca ok mutluyduk. Fakat 'Mutlu' kelimesi uygun deil. Bu ondan daha derin ve daha korkutucu bir eydi. Birbirimiz iin yaratlm ve sonunda da birbirimizi bulmutuk. Daima birlikte olmamz gerekiyordu. Fakat baka bir ey daha oldu. Yarda kalan resim Am-yas'n aklndan kmyordu. Bana "ok garip," dedi. "Daha nce resmini yapamyordum. Buna sen engel oluyordun. Fakat resmini yapmay ok istiyorum, Elsa. Bu en byk eserim olacak. Elime fray alma arzusuyla kvranyorum... Resmini yapmalym. Fakat o arada drdr da istemiyorum. Onun iin tablo bittikten sonra Caroline'e konuyu aar ve ii zmleriz." "Caroline boanmaya yanamazsa?" diye sordum. "Onun byle bir ey yapacan sanmyorum," dedi. "Fakat kadnlar belli olmaz." O zlecek diye endieleniyorum. Fakat sonuta byle eyler oluyor." Mrldand. "ok mantkl szler bunlar, Elsa. Fakat Caroline mantkl bir insan deildir. Hibir zaman da olmad. Herhalde bu sefer de mantkl bir insan gibi davranmayacak. nk o beni seviyor." "Bunu anlyorum," diye cevap verdi. "Fakat seni gerekten seviyorsa nce senin mutluluunu dnr. Eer sen ondan ayrlmak istiyorsan, seni kendisiyle yaamaya zorlayamaz." Gld. "Hayatta karlalan sorunlar modern kitaplardan renilen felsefe krntlaryla zmlenemez. Doa, kanl di ve pene demektir. Bunu unutma." - 134"Biz uygar insanlarz," dedim. Amyas bir kahkaha att. "Uygar insanlar ha? Herhalde Caroline seni baltayla kovalamaya kalkacak. O byle eyler yapabilir. Elsa, Caroline'in strap ekeceinin farknda deil misin? Istrap... Istrap... Istrabn ne anlama geldiini bilmiyor musun?" "O halde bu durumu Caroline'e sylemeliyim," diye teklif ettim. Ban sallad. "Hayr. Ondan ayrlmam gerek. Sen tamamyla benim olmalsn, Elsa. Btn dnya da bunu bilmeli."

"Ya Caroline seni boamazsa?" "Ben bundan korkmuyorum," dedi. Sordum, "Ya neden korkuyorsun?" Ar ar cevap verdi. "Bunu bende bilmiyorum..." Anlayacanz o Caroline'in nasl bir kadn olduunu biliyordu. Benimse bundan haberim yoktu. Eer bilseydim... Tekrar Aiderbury'e gittik. Bu kez durum glemiti. Caroline phelenmeye balamt. Bu durum hi ama hi houma gitmiyordu. Ben yalandan, hileden daima nefret ederim. Konuyu Caroline'e amamz gerektiini dnyordum. Fakat Amyas buna yanamyordu bile. in tuhaf o duruma aldrmyordu bile. Caroline'i sevmesine, onun incinmesini istememesine ramen, sorunun drst olup olmad onu hi ilgilendirmiyordu. Adeta ldrm gibi resim yapt, baka bir eye de aldrd yoktu. Onun bu cazibeye kaplm gibi halini daha nce hi grmemitim. Artk Amyas'n gerekten bir dahi olduunu anlamaya balyordum. Onun sradan drstlklerle ilgilenmemesi doald. Fakat benim iin yle deildi. Korkun bir durumdaydm. Caroline bana sinirleniyordu, hakl olarak tabii. i dzeltmenin tek aresi konuyu ona olduu gibi aklamakt. Ama Amyas, "Benim u ara byle eylerle uraacak halim yok," diyordu. "Kavga grlt, drlt istemem. Resim bitsin yle." - 135"Herhalde Caroline sorun karmaz. O gururlu bir kadn. Ben drst davranmak istiyorum. yle de yapacam." Amyas baryordu. "Drstl brak imdi. Grmyor musun, ben resim yapyorum?" Onun dncelerine sayg gsteriyordu. Fakat Amyas benimkine aldrmyordu. Sonunda ben dayanamadm. Caroline, Amyas'la gelecek sonbaharda yapacaklar eyleri anlatyordu. Kendinden emin bir hali vard. Birdenbire ondan her eyi saklamakla kendisine byk bir ktlk ettiimizi dndm. Belki biraz da fkelenmitim. nk bana zeki bir ekilde, belli etmeden kt davranyordu. Bu yzden ona gerei syledim. Hl bir bakma hakl olduumu dnyorum. Fakat olacaklar bilseydim bu ekilde hareket etmezdim. Tabii bu szlerim mthi bir kavgaya yol at. Amyas bana ok kzd. Fakat szlerimin doru olduunu itiraf etmek zorunda da kald. Caroline'i anlayamyordum. aya, Meredith Blake'in kkne gittik. Caroline ok gzel rol yapt. Glyor, konuuyordu. Budala gibi, bu darbeye iyi katland, diye dndm. Alder-bury'den ayrlmam daha doru olacakt tabii. Fakat byle bir eye kalktm takdirde Amyas'n fena halde fkeleneceini biliyordu. Belki Caroline kalkp gider, diye dndm. O zaman durum dzelecekti. Onun coniine'i aldn grmedim. Hakszlk etmek istemiyorum. Caroline zehiri hakikaten intihar etmek iin alm olabilir. Fakat aslnda pek sanmyorum. Caroline kendilerine ait saydklar eyleri hibir zaman ellerinden karmak istemeyen o mthi kskan kadnlardand. Amyas onundu. Onu bana brak-maktansa, adam ldrmeye hazrd. - 136Caroline ertesi sabah tekrar Amyas'la kavga etti. Onlarn sesini terastan duydum. O kinci, intikam merakls bir insand. Amyas, Caroline'in tehlikeli bir kadn olduunu bandan beri biliyordu. Benimse bundan haberim yoktu. O kavga srasnda Amyas'n fevkalede bir ekilde davrandn sylemeliyim. Sabrl ve sakindi. Caroline'e mantkl olmas iin yalvard. Onu ve ocuunu daima seveceini syledi. kisine de daima bakacan anlatt. Sonra da birdenbire sertleti. "unu kafana koy. Ben El-sa'yla evleneceim. Buna kimse de engel olamaz. Balangta, istediimiz zaman birbirimizi zgr brakacamza dair sz vermitik. Byle eyler oluyor ite..." Caroline, "stediini yap," diye cevap verdi. "Ben seni uyardm," Sesi gayet sakindi. Ama bir acayiplik vard bu seste. Amyas sordu. "Ne demek istiyorsun, Caroline?"

O, "Sen benimsin," dedi. "Seni brakmayacam. Seni o kza brakmaktansa ldrrm daha iyi..." Ayn anda Philip Blake terasa kt. Kalkarak onun yanna gittim. Bu konumay duymasn istemiyordum. Sonra Amyas gelerek, resme devam edeceimizi syledi. Birlikte Batarya bahesine indik. O fazla konumad. Yalnzca, "Caroline aksilik ediyor," dedi. "Ama Allah akna artk bundan sz etmeyelim. Yarna bu resmi bitireceim. Bu benim en byk eserim olacak El-sa. Bunun bedelini gzya ve kanla da desem zarar yok." Daha sonra kazak almak iin eve gittim. Souk bir rzgr esiyordu. Geri dndm zaman Caroline Batarya bahesin-deydi. Herhalde Amyas'a son bir defa yalvarmak iin gelmiti. Philip ve Meredith Blake de oradaydlar. Amyas susadn, bira istediini syledi. "Burada bira var ama souk deil," diye homurdand. Caroline, "Ben sana souk bira yollarm," dedi. Bunu doal hatta dosta bir tavrla sylemiti. yi bir aktristti o kadn. Herhalde o srada ne yapacan dnyordu. - 137Caroline on dakika sonra biray getirdi. Amyas resme dalmt. Caroline biray bardaa koyarak, masaya brakt, ikimizin de ona bakt yoktu. Amyas resimle urayordu, bense pozumu bozmamaya alyordum. Amyas her zaman yapt gibi biray bir nefeste iti. Sonra da yzn buruturdu. "Tad pek berbatt bunun. Ama hi olmazsa souktu." Fakat o zaman bile durumdan phelenmedim. Yalnzca "Karacierin bozulmu," diye gldm. Caroline onun bira iiini seyrettikten sonra yanmzdan ayrld. Zannedersem Amyas krk dakika kadar sonra kollarnn bacaklarnn sertlemeye baladndan ikyet etti. Adale romatizmas olduunu sanyordu. Onun hastala hi tahamml yoktu, bu bakmdan zerine dlmesinden de holanmazd. "Yalandm, herhalde," diye ekledi. "Kemikleri atrdayan bir ihtiyarla evleneceksin, Elsa." Ben de bir eyler syledim. Fakat bacaklarn acayip bir biimde hareket ettirdiinin farkndaydm. Bir iki kez de yzn buruturdu. Bunun romatizme olmayaca hibir zaman aklma gelmedi. Sonunda Amyas bank ekerek bunun zerine yaylr gibi oturdu. Zaman zaman tuale boya sryordu. Bazen byle yapard. Uzun uzun bana bakar sonra da tuale dnerdi. Bazen yarm saat yapard bunu. Onun iin bu durum bana acayip gelmedi. le yemei zilinin aldn duyduk. Amyas yemee gelmeyeceini syledi. "Burada kalacam. Canm yemek istemiyor." Bunda da gariplik yoktu. Ayrca yemekte Caroline'le karlamamak istedii de belliydi. Amyas garip bir ekilde konuuyordu. Kelimeleri homurda-nr gibi sylemekteydi. Resmi istedii gibi gitmedii zaman da byle yapard. Meredith beni almaya geldi. Amyas'a bir eyler syledi, ama o homurtuyla cevap verdi. - 138Amyas' Batarya bahesinde brakarak, eve gitti. Onu orada, yapayalnz, lme braktk. O zamana kadar hasta insan pek grmemitim. Bu bakmdan fazla bilgim yoktu. Amyas'n o sanatlara zg fkeye kapldn sandm. Eer bilseydim, anla-saydm, belki bir doktor onu kurtarabilirdi... Allahm, neden?... Fakat artk bunu dnmenin hi yarar yok. Ben yalnzca aptal bir krdm. Budala bir kr. Baka anlatacak bir ey yok. Caroline'le mrebbiye yemekten sonra Batarya'ya indiler. Meredith onlarn peinden gitti. Sonra koarak dnd. Bize Amyas'n lm olduunu syledi. O zaman ii anladm. Yani bu ii anladm. Yani bu ii Caro-line'in yaptn sezdim demek istiyorum. Fakat aklma zehir gelmedi. Onun baheye inince Amyas' vurduunu veya bakladn sandm. imden Caroline'i ldrmek geldi. Nasl yapt bunu? Nasl yapabildi? Amyas o kadar canl, ylesine hayat doluydu ki. Bu hayat n sndrmek, onu buz gibi bir ceset haline sokmak... Bunu, Amyas'n benim olmamas iin yaptn biliyorum.

Korkun bir kadnd o. Korkun, zalim, kinci... Ondan nefret ediyordum... Hl nefret ediyorum... Caroline'i asmadlar bile. Onu asmalar gerekirdi. Fakat asmak bile az gelirdi. Ondan nefret ediyorum... Nefret ediyorum. Nefret ediyorum... - 139Mrebbiye Cecilia Williams'm Anlattklar "Msy Poirot, 19 ylnn Eyll aynda geen olaylar yazyorum. Size her eyi ak ak yazacak, hibir eyi saklamayacam. Bu mektubumu Carla'ya gsterebilirsiniz. Bu yazlarm ona ac verecek belki. Fakat ben daima geree inanrm, insann hakikati olduu gibi kabul edecek cesareti olmaldr. Bu cesaret olmazsa, hayatn da anlam kalmaz. Bize en fazla ktlk edenler, gerekleri bizden saklamaya alanlardr. Bana inann. Sayglar, Cecilia Williams." Adm Cecilia Williams. Beni 19 ylnda Bayan Crale vey kardei Angela Warren'a mrebbiye olarak tuttu. O srada krk sekiz yandaydm. Alderbury'de almaya baladm. Gney Devon'da harikulade gzel bir kst bu. Asrlardan beri Bay Crale'in ailesinindi. Bay Crale'in tannm bir ressam olduunu biliyordum. Fakat kendisiyle Alderbury'e gelinceye kadar hi karlamamtm. Kkte Bay ve Bayan Crale o srada on yanda bir kz olan Angela ve emektar hizmetiler vard. rencim ilgi ekici, zeki bir ocuktu. ok yetenekliydi. Disipline de gelecek gibiydi fakat Bayan Crale kendisini ok martyordu. ok gemeden Bayan Crale'e iyice balandm. Karakter sahibiydi. Hayatn getirdii glklere sabrla katlanyordu. zellikle kocasnn apknlklarna. Mahkemede onun kocasyla bir kedi kpek gibi kavga ettiinden sz ettiler. Ben bu kadar ileri gitmeyeceim, Bayan Crale vakur bir kadnd, onun iin bu deyim, kendisi hakknda kullanlamazd. Fakat kar koca kavga ediyorlard. Ve bunu da doal karlamak gerekirdi. - 140Alderbury'e gittikten iki yol sonra Elsa Greer ortaya kt. Kz, 19 ylnn yaznda kke geldi. Bayan Crale daha nce onunla tanmamt. Bay Crale'in tanyd o. Kke de resmini yaptrmak iin geldii syleniyordu. Fakat daha ilk bakta Bay Crale'in kza k olduu anlalyordu. Elsa Greer ise onun midini krmak iin hibir ey yapmyordu. Bence, Elsa Greer irkin biimde davranyordu. Bayan Crale'e kaba davranyor, onun gzlerinin nnde Bay Crale'le flrt ediyordu. Tabii Bayan Crale bana bir ey sylemedi. Fakat onun zntl ve mutsuz olduunun farkndaydm. Onun iin kendisini elimden geldii kadar avutmaya altm. Miss Greer her gn Bay Crale'e poz veriyordu. Ama resim bir trl ilerlemiyordu. Herhalde ikisinin de konuacak baka eyleri vard. Neyseki rencim olanlarn farknda deildi. Angela baz bakmlardan yandan daha kkt diyebilirim. Onun iin Bay Crale'le Elsa Greer'in dostluunda bir gariplik grmyordu. Fakat kzdan hi holanmyor, ayrca onun aptal olduunu dnyordu. Bu bakmdan haklyd sanrm. Bayan Crale de zntsn Angela'ya belli etmemek iin elinden geleni yapyordu. Kardei yanndayken hemen neeli bir tavr taknmaktayd. Bir sre sonra Elsa Greer, Londra'ya dnd. Bunun hepimizi de sevindirdiini itiraf edeyim. Hizmetiler de benim gibi kzdan hi holanmyorlard. Elsa Greer gereksiz iler karan, ayrca onlar uratrd iin teekkr etmek tenezzlnde bulunmayan tiplerdendi. Ksa bir zaman sonra Bay Crale de kkten ayrld. Onun kzn peinden gittiini anladm tabii. Bayan Crale'e ok acyordum. Byle eyler onu ok sarsyordu. irin, gzel, kibar, zeki bir kars olan adam, ona bu ekilde davranmamaldr. Fakat Bayan Crale de, ben de bu macerann ok gemeden sona ereceini umuyorduk. Tabii bundan birbirimize sz ettiimiz yoktu. Fakat Bayan Crale neler dndm biliyordu. - 141 -

Ne yazk ki birka hafta sonra Bay Crale kke kzla birlikte dnd. Ressam deli gibi resim yapyordu artk. Kzdan ok tabloyla megul gibiydi. Fakat bu macerann, daha ncekiler gibi olmadn anlamtm. Kz penelerini ressama geirmiti. Ona tamamyla sahip olmak niyetindeydi. Bay Crale, Elsa Gre-er'in elinde oyuncaktan farkszd. Durum, Bay Crale'in lmnden bir gn nce iyice ktye gitti. Yani Eyll'n 17'sinde. Son gnlerde Elsa Greer tahamml edilmeyecek kadar kstahlamt. Kendinden ok emindi. Herkese zaferi kazandn kabul etirmek istiyordu. Bayan Crale tam bir 'Lady' gibi hareket etmekteydi. Buz gibi bir nezaketi vard onun. Fakat kza onun hakknda ne dndn de iyice belli ediyordu. 17 Eyll gn yemekten sonra salonda otururken, Elsa Greer byk bir terbiyesizlikle Alderbury'e yerleince oday nasl yerletireceini anlatmaya balad. Tabii Bayan Crale bunu duy-mamazlktan gelemezdi. Elsa Greer'e meydan okudu. Kz da hepimizin nnde Bayan Craie'le evleneceini syledi. Dnn evli olan bir adamla hayatn birletireceini, hem de o erkein karsna sylyordu. Bay Crale'e ok kzdm. Bu kzn, evinin salonunda karsna hakaret etmesine nasl gz yumuyordu? Madem kz istiyordu, onunla kasayd ya? Onu karsnn evine getirmiti, stelik kzn kstahlklarn da destekliyordu. Bayan Crale btn duygularna ramen vekarn bozmad. O srada kocas ieri girdi. Bayan Crale hemen ona bu szlerin doru olup olmadn sordu. Bay Crale, Elsa Greer'in dncesizlik ederek byle her eyi aklamasna fkelendi. O anda bu dev gibi adamla yaramazlk yaparken yakalanm, yaramaz ve aptal bir okul ocuu hali vard. Fakat bu karlamadan zaferle kan kars oldu. Bay Crale aptal aptal sylenenlerin doru olduunu, fakat onun gerei bu ekilde renmesini hi istemediini mrldand. - 142Bayan Crale ona horgrerek bakt. mrmde byle etkili bir bak grmedim. Ban dimdik tutarak, odadan kt. Gzel bir kadnd o. O gsterili kzdan ok daha gzeldi Bayan Crale. O anda bir imparatorieden fark yoktu. Bay Crale'in bu zalimlii, bu sabrl ve soylu kadna yaptklarndan dolay cezalandrlmasn btn kalbimle diledim. lk kez o zaman Bayan Crale'e hissettiklerimi aklamaya altm. Fakat o beni durdurdu. "Her zamanki gibi hareket etmeliyiz, Miss Williams. Bylesi daha iyi. Hepimiz de Meredith Blake'e aya gideceiz." O zaman, "Ei bulunmaz bir insansnz, Bayan Crale," dedim. "Bilmiyorsunuz..." diye mrldand. Sonra tam odadan karken, geri dnerek beni pt. "Burada olduunuza o kadar memnunum ki..." Sonra odasna kt ve orada alad sanrm. Yola karken onu grdm. Yzn glgeleyen geni kenarl bir apka giymiti. Oysa bu apkadan pek holanmazd. Bay Crale endieliydi fakat ii kstahlkla rtbas etmeye alyordu. Bay Philip Blake her zamanki gibi davranmaktayd. O Elsa Greer denilen kzdaysa gzetledii fareyi sonunda yakalam bir kedi hali vard. Bay Meredith Blake'in kknden altya doru dndler. O akam Bayan Grale'i yalnz gremedim. Yemekte sakin ve sessizdi. Erkenden yatmaya kt. Onun ne kadar ac ektiini yalnz ben anladm. O akam Bay Craie'le Angela durmadan kavga ettiler. Yine o okul sorunu ald. Adam sinirli ve huysuzdu. Angela'ysa her zamankinden daha aksi. Konu artk kapanm, Angela'nn okulda giyecei elbiseler bile alnmt. Tekrar tartmaya balamann gerei yoktu. Fakat Angela'nn terslii stndeydi. Herhalde kz havadaki gerginlii hissetmi ve bundan rahatsz olmaya - 143balamt. Sonunda mrekkep hokkasn Bay Crale'e frlatarak odadan kat. Onun peinden giderek, sert bir sesle, "Bu biimde davrandn iin utanmalsn," dedim. "Tpk bir ocuk gibi davrandn." Fakat Angela iyice huysuzlamt. Onu yalnz brakmann daha iyi

olacan dndm. Bir an Bayan Crale'in yanna gitmeyi istedim. Fakat sonra onun buna kzacana karar verdim. Keke ekingenliimi yenerek, onun benimle konumas iin srar etseymiim. Belki bana alsayd durum yle olmazd. nk Crale'in alabilecei baka kimse yoktu. Ben kendisini kontrol edebilen insanlar takdir ederim. Fakat bu konuda da fazla ileri gitmemelidir. Odama giderken, Bay Crale'le karlatm. "yi geceler," dedi ama karlk vermedim. Ertesi gn havann ok gzel olduunu hatrlyorum. Hatta, "Byle sakin bir yerde bir erkein akl bana gelebilir," diye de dndm. Kahvalt iin aaya inmeden nce, Angela'nn odasna gittim. Fakat o oktan kalkm ve odasndan kmt. Onun mutfaktan ekmekle marmelat aldn ve evden ayrldn rendim. Kahvaltm ettikten sonra Angela'y aramaya baladm. Kzn mayosu ortada yoktu. Onun iin deniz kysna indim. Fakat o ne denizdeydi, ne de kydaki kayalarn zerinde. Angela'nn Bay Meredith Blake'in kkne gitmi olabileceini dndm. Kz onunla iyi dosttu. Fakat Angela'y orada bulamaynca, tekrar Alderbury'e dndm. Bayan Crale, Bay Philip ve Bay Meredith Blake terasta oturuyorlard. O sabah rzgrsz yerler ok scakt. Teras da rzgr almyordu. Bayan Crale bira imelerini syledi. Eve bitiik bir yer vard. Bayan Crale oradan hi holanmazd. Yere saks filan konmuyordu. Buras bar haline sokulmutu. Raflarda cin, vermut, limonata, bira ieleri duruyordu. Kedeki kk buzdolabna da her sabah bira ve gazoz konulurdu. Bayan Crale oradan bira al- 144maya gitti. Ben de onu takip ettim. Angela buzdolabnn nndeydi. Bir ie bira karyordu. Bayan Crale benim nmden ieri girdi, "Amyas'a bir ie bira gtreceim." imdi dnyorum da, iin iinden kamyorum. Acaba o anda Bayan Crale'den phelenmen miydim? Sesi normal gibiydi. Fakat o srada onunla deil Angela'yla ilgileniyordum. Dediim gibi Angela buzdolabnn nndeydi. Yznn kzarm olduunu ve sulu baktn grnce baya sevindim. Demek dersten kat iin hatasn anlamt. Onunla bir hayli sert konutum. Uysal uysal beni dinlediini grnce de baya ardm. "Neredeydin?" diye sordum. "Denizde yzyordum," dedi. Ben, homurdandm. "Seni denizde grmedim ben." O zaman gld. "Hrkan nerede?" diye sordum. "Herhalde kumsalda braktm." dedi. Bu ayrntlar Bayan Crale'in biray Batarya bahesine gtrmesine neden raz olduumu aklayabilmek iin anlatyorum. Ondan sonraki saatleri pek iyi hatrlamyorum. Angela'yla ders yaptk. Ben galiba sonra biraz skk diktim. Bay Crale le yemeine gelmedi. Bu kadarck olsun anlay gsterebildii iin memnun oldum. Yemekten sonra Bayan Crale Batarya bahesine gideceini syledi. Ben de kumsaldan Angela'nn hrkasn almak istiyordum. Birlikte yoldan indik. O Batarya'ya indi, ben yoluma devam ettim. Fakat bardn duyunca geri dndm. Size daha nce de anlattm gibi benden doktora telefon etmemi istedi. Yolda Bay Meredith'e rastladm. Ona olanlar syledikten sonra tekrar Bayan Crale'in yanna gittim. nce resmi soruturmada, sonra da mahkemede anlattklarm bu kadar. imdi yazacaklarm ise u ana kadar hi kimseye aklamadm. Bana bu konuda soru sorulmad iin, yalan cevap da - 145Be Kk Domuz / F: 10 vermedim. Fakat baz eyleri sakladm iin sulu saylabilirim. Fakat buna piman da deilim. Ayn artlar altnda yine ayn biimde davranacam biliyorum. Olanlar unlar: Dediim gibi Bay Meredith Blake'le karlatktan sonra koarak geri dndm. Ayamda sandallar vard o zamanlar bir hayli de eviktim. Batarya bahesinin kapsna geldiim zaman grdm u oldu:

Bayan Crale masadaki bira iesini mendiliyle silip duruyordu. Sonra lm olan kocasn elini tutarak parmaklarn ieye bastrd. Btn bunlar srasnda da dikkatle etraf dinliyordu. Yzndeki korku ifadesinden gerei anladm. Caroline Crale'in kocasn zehirlemi olduu phe gtrmezdi artk. Fakat ben onu sulu bulmuyorum. Kocas ona bir insann dayanamayaca eyler yapmt. Bu olaydan Bayan Crale'e hi sz etmedim. Fakat bunu bilmesi gereken biri var. Caroline Crale'in kz hayatn bir yalan zerine kurmamaldr. Belki gerek onu sarsacak. Fakat bence gerek her eyden stndr. Carla'ya syleyin, annesi hakknda hkm vermesin. Caroline Crale seven bir kadnn dayanamayaca eziyetlere gs germiti. Kznn onu anlamas ve kendisini affetmesi gerek..." Angela Warren'in Anlattklar Sevgili Msy Poirot, Size verdiim sz tutuyor ve on alt yl nce olan o korkun olay hakknda hatrladklarm yazyorum. Fakat u ana kadar o olay hakknda hemen hemen hibir ey bilmediimin farknda deildim. Bunun normal olup olmadn dnyorum. - 146On be yanda kzlarn hepsi de benim kadar kr ve aptal m olurlar acaba? nsanlarn duygularn hemen sezerdim ama bunlarn nedenini anlamak iin kafam da yormazdm. Caroline'le Amyas' olduklar gibi kabul ederdim. Onlar benim dnyamn merkeziydiler. Fakat onlar, dertlerini, neler his-settilerini dnmezdim bile. Elsa Greer'in gelii de o kadar dikkatimi ekmedi. Bence o ok aptald. Kendisini gzel de bulmuyordum. Onun Amyas'n resmini yapt zengin ve i skc bir yaratk olduunu dnyordum. in iyzn bir gn duyduum birka sz yznden anladm. Yemekten sonra terasa kamm. Elsa'nn Amyas'la evleneceini sylediini iittim. Bu bana gln geldi. O yzden Amyas' sktrdm hatrlyorum. Onunla bahede oynuyorduk. "Neden Elsa seninle evleneceini iddia ediyor?" diye sordum. "Bir erkein iki kars birden olmaz. Yoksa hapse atlr." Amyas fena halde fkelendi. "Bunu nereden iittin?" "Ktphanenin penceresinden. Her zamankinden daha ok kzmt. "Artk okula gitmen iyi olur. Bylece kaplardan, pencerelerden byklerinin konumalarn dinlemezsin." Bu szleri duyduum zamanki fkemi hl hatrlyorum. Hakszlkt bu. Hiddetle, "Pencereden dinlediim yoktu," diye kekeledim. "Fakat neden Elsa yle gln bir ey syledi?" Amyas, "aka bu," dedi. Bu cevap beni tatmin etmeliydi ama pek de yle olmad. Daha sonra Elsa'y grdm zaman, "Amyas'a sordum," diye haber verdim. "Onunla evleneceini sylediin zaman ne demek istediini anlamak niyetindeydim. Ama bunun bir aka olduunu syledi." Bu szlerimin Elsa'y kzdracan sanmtm. Fakat o sadece gld. O gl hi houma gitmedi. Caroline'in odasna - 147ktm. O yemee inmek iin giyiniyordu. Ona hemen, "Amyas'n Elsa'yla evlenmesi mmkn m?" dedim. Caroline'in sesini hl duyuyorum. Herhalde bana mthi bir heyecanla cevap vermi olacak. "Amyas Elsa'yla ancak ben ldkten sonra evlenebilir." O zaman btn korkularm geiverdi. Bana lm bizden asrlarca uzaktaym gibi geliyordu. Fakat Amyas'n szleri beni ok kzdrmt. Yemekte onunla bir gzel kavga ettim. Sonra da odama karak, alaya alaya uyudum. Meredith Blake'in kkndeki ay pek hatrlamyorum. Fakat onun Sokratn lm hakknda okuduklar hatrmda kalm. Ertesi sabah olanlar da hafzamdan silinmi. Dndm, dndm, iin iinden kamadm. Bana o gn denize girmiim gibi geliyor.

Meredith yolda nefes nefese gelinceye kadar geen saatler ok belirsiz. Yz kuruniydi adeta. Masadan bir kahve fincann derek krldn hatrlyorum. Bunu Elsa yapt. Kzn yznde korkun bir anlam belirdii ve yoldan deli gibi kotuu hl aklmda. Kendi kendime, "Amyas, lm," diyordum. "Amyas lm." Daha sonra Dr. Fausset'in de ciddi bir yzle geldiini biliyorum. Miss Williams, Caroline'le urayordu. Etrafta zntl zntl dolayor, herkesin iine mani oluyordum. Midem bula-nyordu adeta. Baheye inip Amyas' grmeme izin vermediler. Daha sonra polisler gelerek defterlerine bir eyler yazdlar. Sonra cesedi bir sedyeyle eve getirdiler. zeri rtlyd. Sonra Miss Williams beni Caroline'in odasna gtrd. Ablam kanapeye uzanmt. Yz bembeyazd. Hasta gibi bir hali vard. Beni pt. "Senin mmkn olduun kadar abuk buradan ayrlman istiyorum, Angela. Korkun bir olay bu. Btn bunlar dnmemeye, zlmemeye al. Senin de Lady Tressillian'n evine, Carla'nn yanna gitmeni istiyorum. Evde mmkn olduu kadar az kii olmas gerekli." - 148Ablama sk sk sarldm. "Ben gitmek istemiyorum. Seninle kalacam." "Biliyorum, hayatm, biliyorum. Fakat gitmen ok iyi olur. O zaman birde senin iin zlmekten kurtulurum." O zaman Miss Williams da sze kart. "Angela ablana yardm etmek istiyorsan, onun isteklerini sorun karmadan yerine getirmelisin." "Caroline'in her istediini yapacam." dedim. Ablam, "Sevgili Angela'cm..." diye mrldanarak bana sarld. "zlecek bir ey yok. Artk bu konuyu dnme bile." Aaya inip Polis Mfettiiyle konumam gerekti. Bana anlayla davrandlar. Amyas' en son ne zaman grdm ve birtakm pek anlamsz sorular sordu bana. Tabii imdi bu sorularn ne anlama geldiini anlyorum. Adam kendisine fazla bir ey anlatamayacam anlaynca Miss Williams'a, Lady Tressillian'a gidebileceimi syledi. Beni oraya gtrdler. Lady Tresillian bana sonsuz bir efkat gsterdi. Fakat ok gemeden gerei rendim. Caroline1'! abucak tutukladlar. O kadar dehete dm ve armtm ki, bu yzden hasta oldum. Daha sonra Caroline'in benim iin ok endie ettiini rendim. Onun srar zerine dava balamadan nce beni ngiltere'den uzaklara yolladlar. Fakat bunu size daha nce de anlattm. Grdnz gibi size anlatabileceklerim pek az. Sizinle konutuktan sonra eski gnleri dndm. Kktekilerin sylediklerini, yzlerinde beliren ifadeleri hatrlamaya altm. Suluyu ortaya karacak hibir ey bilmiyorum. Elsa'nn gazab, Mere-dith'in endie dolu, kuruni yz, Philip'in znt ve fkesi... Bunlar doal eyler. Tabii bunlardan biri rol yapm olabilir. Ben yalnz unu biliyorum: Caroline, Amyas' ldrmedi. Fakat elimde bunu destekleyecek kant yok. Sadece ablamn nasl bir insan olduunu biliyorum, ite o kadar. - 149NC KTAP I Sonular Carla Lemarchant ban kaldrp bakt. Gzlerinde yorgunluk ve ac vard. Yorgun yorgun alnna den salarn arkaya itti. "Btn bunlar aklm kartrd." nndeki kt ynn iaret etti. "nk hepsinin gr baka baka. Herkes annemi baka trl gryor. Fakat gerekler ayn. Hepsi de gerekler bakmndan anlayorlar." "Bunlar okumak cesaretinizi mi krd?" "Evet. Sizin krmad m?" "Hayr. O mektuplar bana birok bilgi verdi. Hepsi de ok deerli onlarn." Poirot dnceli bir tavrla, ar ar konumutu. Carla, "Keke onlar hi okumasaydm," dedi. Poirot ona bakt. "Ah, demek byle hissediyorsunuz?"

Carla ac ac, "Hepsi de annemin katil olduunu dnyorlar," dedi. "Angela teyzem dnda. Tabii onun dndkleri de nemli deil. Angela teyzemin yle dnmesi iin hibir neden yok. O sadece her eye ramen sevdiklerini savunan sadk insanlardan. Sadece, 'Caroline byle bir ey yapamazd,' deyip duruyor." "Demek byle dnyorsunuz?" "Baka nasl dnebilirim?" Annem katil deilse, bu be kiiden biri, katil, diyordum. Hatta bunun nedenlerini bile dnmtm." - 150"Ya? te bu ok ilgi ekici. Bana bunlar anlatn." "Bunlar sadece varsaymd. rnein... Philip Blake. Borsac o. Babamn da en samimi arkadayd. Herhalde babam ona gveniyordu. Sanatlar para ilerinden pek anlamazlar. Belki Philip Blake'in ba derde girmiti, bu yzden babamn parasn kulland. Belki de babama birtakm ktlar imzalatt. Bu dalaveresi anlalmak zereydi. Ancak babam ld takdirde bu dertten kurtulacakt, ite dndklerimden biri bu." "Hi de fena deil. Baka?" "Sonra Elsa. Philip Blake onun zehirle oynamayacak kadar akll olduunu sylyor. Fakat ben bunun doru olduunu sanmyorum. Belki annem gidip Elsa'ya babam hibir zaman boamayacan syledi. Hibir kuvvetin onu buna zorlamayacan anlatt. Siz istediinizi syleyin, bence Elsa tam manasyla burjuva kafalyd. Herkesin sayg gsterecei, evli bir kadn olmay istiyordu. Bence Elsa zehiri kolaylkla alard. O akamzeri onun da eline frsat geti. Belki de Elsa annemi zehirleyerek ortadan kaldrmay dnyordu. Evet, tam Elsa'nn yapaca bir iti bu. Ve sonra da korun bir aksilik sonucu zehiri Amyas iti." "Evet, bu da fena deil. Baka?" Carla ar ar cevap verdi. "Sonra... Meredith..." "Ah, Meredith Blake mi?" "Evet, Bana o tam cinayet ileyecek bir adamm gibi geliyor. Yani o dierlerinin glp alay ettii, ar zekl, akn bir adamd. Fakat belki de o iin iin bu glmelere ok kzyordu. Sonra babam onun sevdii kzla evlendi. stelik babam hem zengindi, hem de hayatta baarya erimiti. Ayrca btn o zehirleri de Meredith imal ediyordu. Bunun nedeni gnn birinde birini ldreceini dnm olmasyd belki. Kendisinden phelenmemeleri iin zehirin alndndan sz etti. Fakat coniine'i en kolay o alabilirdi. Hatta belki o Caroline kendisini reddettii - 151 -

iin onun aslmasn da istedi. Mektubunda yazdklar phemi ekti. Herkesin umulmayacak eyler yaptndan sz ediyordu. Belki de bu szleriyle kendisini kastediyordu." Hercule Poirot, "Yazlanlar olduu gibi kabul etmemekte haklsnz," dedi. "Bazlar olaylar bizi artmak iin o biimde anlatm olabilir." "Biliyorum. Mektuplar okurken bunu da gz nne aldm." "Dndnz baka eyler var m?" Carla ar ar ban sallad. "Bu yazy okumadan nce Miss Williams'i dndm. Angela okula gnderilince o da iinden olacakt tabii. Fakat Amyas ld takdirde, bu tehlike ortadan kalkacakt. Herhalde Angela o zaman okula gitmeyecekti. Tabii kadn Amyas'n doal bir ekilde ldne inanlacan zannediyordu. Eer Meredith coniine'in alndn fark etmeseydi, muhakkak ki yle de olacakt. Coniine hakknda birtakm yazlar okudum. lmden sonra belirli izler brakmyor. Amyas'n gne arpmasndan ld sanlabilirdi. Tabii, iini kaybetme korkusu cinayet ilemek iin yeterli neden saylmaz. Fakat birok insan bize gln gelen birtakm nedenler yznden etrafn-dakileri ldrp duruyorlar. rnein pek az bir para iin. Orta yal, iini bilmeyen bir mrebbiye de korkuya kaplm ve geleceini karanlk grm olabilir... Dediim gibi btn bunlar Miss Williams'in mektubunu okumadan nce dndm. Fakat yazsndan onun byle bir kadn olmad anlalyor. Onun beceriksiz olduunu sanmyorum..." "yle. Miss Williams ok becerekli ve zeki bir kadn." "Biliyorum. Mektubundan anlalyor bu. stelik onun gvenilecek bir kadn olduu belli. Zaten beni de sarsan bu oldu. Siz biliyorsunuz,

anlyorsunuz da. Bu duruma da aldrmyorsunuz. Ta banda bana sizi yalnzca gerein ilgilendirdiini sylediniz. Sanrm artk gerei rendik! Miss Williams hakl. Bir eye inanmak istiyorsunuz diye hayatnz bir yalan zerine kur- 152manz yersiz. Pekl, ben de gerei cesaretle karlayabilirim. Annem susuz deildi. O mektubu bana zayf bir annda, ok mutsuz olduu iin yazd. Benim zlmemi istemiyordu. Onun hakknda hkm verecek deilim. Belki onun yerinde olsaydm, ben de ayn eyi yapardm. Hapishanenin bir insan ne hale soktuunu bilmiyorum. Annemi sulu da bulmuyorum. Babam o kadar seviyordu ki, baka ekilde hareket edemezdi. Amyas' da fazla ayplamyorum. Onun neler hissettiini de biraz olsun anlyorum. ok canl bir adamd o, hayatn getirecei her eyi istiyordu. Elinde deildi bu, yaradl yleydi, yle yaratlmt. Ve o byk bir ressamd. Bence bu birok eyi affettirir." Heyecandan kzarm yzn Hercule Poirot'ya evirerek, ona meydan okurmucasna bakt. Belikal dedektif, "Demek bu sonu size yetti?" diye sordu. Carla Lemarchant mrldand. "Yetti mi?" Sesi titremeye balamt. Poirot ne doru eilerek, bir baba tavryla gen kzn omzunu okad. "Beni dinleyin. Tam mcadele edilecek anda birdenbire bundan vazgeiverdiniz. Oysa ben, Hercule Poirot iin iyzn anlamaya balyordum." Carla ona hayretle bakt. "Miss Williams annemi ok seviyordu. Mrebbiye kendi gzleriyle annemin cinayete bir intihar ss vermeye altn grd. Eer onun szlerine inanyorsanz..." Poirot ayaa kalkt. "Matmazel, Cecila Williams annenizin Amyas Crale'in elini bira iesine bastrdn grdn sylyor. Bira iesine, anlyor musunuz? te ben de bu yzden annenizin babanz ldrmemi olduuna iyice inandm." Ban birka defa sallayarak, odadan kt. Carla Lemarchant aknlkla arkasndan baka kald. - 153Mi ! iI .i II Poirot be soru soruyor "E, Msy Poirot?" Philip Blake'in sesinde belirgin bir sabrszlk vard. Poirot, "Carla faciasn hayran olunacak bir berraklkla yazdnz iin sizi tebrik etmeliyim," dedi. Philip Blake mahcup bir tavrla, "ok naziksiniz," diye mrldand. "Yazmaya balaynca ok ey hatrlamama kendim de atm." Poirot cevap verdi. "Hayran olunacak kadar mkemmel bir mektuptu o. Fakat baz eyleri atlamsnz." "Atlam mym?" Philip Blake'in kalar atld. Hercule Poirot, "Yani o yazy yazarken pek de samimi davranmamsnz, diye glmsedi. "Bana, o yaz hi olmazsa bir defa Bayan Crale'in sizin odanzdan karken grdklerini bildirdiler. Ayrca bu hi de normal saylmayacak bir saatte olmu." Uzun bir sessizlik oldu. Sadece Philip Blake'in hrtl hrtl nefes al duyuluyordu. Sonunda sordu. "Bunu size kim syledi?" Poirot ban sallad. "Bunu bana syleyen nemli deil. nemli olan benim bu olay bilmem." Yine bir sessizlik oldu. Sonra Philip Blake kararn verdi. "Tamamyla kiisel bir sorunu renmi olduunuz anlalyor. Belki bu yazdklarma uymuyor. Fakat size doruyu anlatm olduuma inanmalsnz. Artk size gerei sylemek zorundaym. Caroline Crale'e kar gerekten dmanca duygular besliyordum. Fakat ayn zamanda gen kadn beni ekiyordu. Belki de onu bu kadar fazla beenmem kendisine dman olmama yol amt. Onun zerimdeki bu kudretine kzyor, durmadan Caro- 154-

line'in kt taraflarn dnerek, ona kar beslediim duygular bomaya alyordum. Aslnda ondan holanmyordum. Bilmem ne demek istediimi anlyor musunuz? Fakat onunla her an sevimeye hazrdm. Ona ok genken k olmutum, ama Caroline bana aldrmamt bile. O yzden kendisini hibir zaman affedemedim... Amyas, Elsa Greer'e delice k olunca beklediim frsat da elime geti. stememe ramen kendimi tuta-mayarak, Caroline'e ilan ak ettim. O sakin sakin, 'Evet,' dedi. 'Bana kar beslediin duygularn farkndaydm.' Ne kstah bir kadnd o. Tabii Caroline'in beni sevmediini biliyordum. Fakat Amyas'n son ak onu sarsm, dkrklna uramt. Bu halde olan bir kadn elde etmek ok kolaydr. Caroline o gece odama gelmeye raz oldu. Ve geldi de..." Blake bir an sustu. Artk konumakta glk ekiyordu. "Caroline odama geldi. Sonra, tam kendisini kollarma aldm srada, bana byk soukkanllkla, 'Olmayacak,1 dedi. 'Olmayacak. Ben btn hayatlar boyunca bir tek erkei seven kadnlardanm. Ne olursa olsun, mrmn sonuna kadar Amyas' seveceim... Evet, sana kar hakszlk ettiimin farkndaym. Fakat elimde deil bu. Beni affet Philip... 'Ve yanmdan ayrld. Beni brakt. Beni brakt! Ona kar duyduum kinin iyice artm olmasna aar msnz, Msy Poirot? Onu hibir zaman affedeme-mi olmam sizi hayrete drr m? Caroline hem bana hakaret etti, hem de bu dnyada herkesten ok sevdiim arkadam ldrd!" Philip Blake iddetle titriyordu. Bard. "Artk bu konudan sz etmek istemiyorum! Duyuyor musunuz? Size istediiniz cevab verdim. Artk gidin. Bir daha da bana bu konuyu amayn!" - 155"Bay Blake konuklarnzn o gn laboratuvardan k sralarn renmek istiyorum." Meredith Blake itiraz etti. "Fakat, aziz Msy Poirot! Aradan on alt yl geti. Bunu nasl hatrlayaym? Size Caroline'in laboratuvardan en son ktn syledim." "Bundan emin misiniz?" "Evet... ey... yle sanyorum..." "Hemen laboratuvara gidelim. Mutlaka emin olmamz gerekiyor..." Meredith Blake ona yol gsterirken hl itiraz ediyordu. Kapy aarak, panjurlar aralad. Poirot otoriter bir tavrla konumaya balad. "imdi, dostum. Ahbaplarnza bitkilerden yaptnz ilgi ekici ilalar gsterdiniz. Gzlerinizi kapayn ve dnn..." Meredith Blake uysal bir tavrla istenileni yapt. Poirot cebinden bir mendil kararak, bunu adamn burnuna doru birka defa sallad. Blake'in burun delikleri alp kapand. Adam, "Evet, evet," diye mrldand. "nsann baz eyleri hatrlamas ok acayip... Caroline ak kahverengi bir elbise giymiti... Philip'in skntl bir hali vard... O benim bu merakmla alay eder, bunun pek bir ey olduunu sylerdi." M "yi dnn," dedi. "imdi odadan kmak zeresi-"- oidecek ve orada Sokrat'n lm hakkndaki ^nce odadan kim kt? Siz mi?" yenden nce kapdan kt. Ben he-/n. Onunla konuuyorduk. Orada du->ini bekledim. Kapy tekrar kilitlemeyi /ondan sonra Philip dar kt. Ve AnC du. onu l amt. - 156gela... Kz, kardeime baz borsa terimlerini soruyordu. lerleyerek, holden getiler. Amyas onlarn peinden gitti. Ben hl olduum yerde bekliyordum. Caroline'i tabii." "Demek Caroline'in geride kaldndan iyice eminsiniz? Onun ne yaptn grebildiniz mi?" Blake ban sallad. "Hayr... Srtm kapya dnkt. Karmda duran Elsa'yla konuuyordum. Ona eskilerin baz bitkileri dolunayda toplamann doru olacana inandklarn anlatyordum. Herhalde kzn cann iyice sktm... Sonra Caroline dar kt. Biraz telalyd. Ben de kapy kilitledim."

Durarak, Poirot'ya bakt. Belikal dedektif mendilini cebine koyuyordu. Meredith Blake fkeyle havay koklayarak, Allah kahretsin, diye dnd. Bu adam koku kullanyor galiba? Sonra yksek sesle, "Bundan eminim," dedi. "Konuklar sz ettiim srayla laboratuvardan ktlar. Elsa ben, Philip, Angela, Amyas ve Caroline. Bunun size bir yarar dokunacak m?" Poirot, "Tahminlerime tamamyla uyuyor bu," diye cevap verdi. "Beni dinleyin. Burada bir toplant yapmak istiyorum... Bir zorlukla karlamayacamdan eminim..." "E?" Elsa Dittisham bu sz heyecanla, hemen hemen merakl bir ocuk tavryla syledi. "Size bir soru sormak istiyordum, madam." "Evet?" Poirot, "Her ey sona erdikten sonra, yani dava bittii zaman, Meredith Blake size evlenme teklif etti mi?" Elsa ona bakt. Yznde kmseme dolu, hatta skntl bir ifade belirmiti. "Evet, etti. Neden sordunuz?" - 157"Buna atnz m?" "atm m? Hatrlamyorum." "Ona ne dediniz?" Elsa bir kahkaha att. "Ne dediimi sanyorsunuz? Amyas'tan sonra Meredith... Aslnda gln bir eydi bu. Meredith'in bu kadar aptallk edeceini sanmazdm. Ama aslnda budalann biriydi o." Birdenbire gld. "Meredith beni korumak istiyordu. 'Sana mrmn sonuna kadar bakacam,' dedi. Herkes gibi bu davann beni mthi surette sarstn sanyordu. Ya gazeteciler? Beni yuhalyan halk? Bana durmadan atlan amur?" Bir an dnd. Sonra da, "Zavall Meredith," dedi. "Aptallk simgesi o." Tekrar bir kahkaha att. 4 Hercule Poirot yine Miss Williams'in karsnda oturuyordu. Daha nce de olduu gibi bu yal mrebbiyenin nnde kendisini endieli ve uysal bir ocuk gibi hissetmekteydi. "Size bir soru sormak istiyorum. Efendim." Mrebbiye ban sallad. "Buyurun sorun." Poirot ar ar konumaya balad. Kelimeleri byk bir dikkatle seiyordu. "Angela Warren pek kk bir ocukken yaralanm. Mektuplarda bu olayla ilgili iki ksm var. Birinde Caroline Crale'in vey kardeine bir mrekkep hokkasn frlattndan sz ediliyor. Dierinde ise onun kk Angela'ya kocaman bir ngiliz anahtaryla saldrd iddia edilmekte. Bu anlatlanlardan hangisi doru?" Miss Williams abucak cevap verdi. "Ben bu ngiliz anahtar yksn hi duymadm. Caroline Crale kardeine mrekkep hokkasn frlatp atm?" - 158"Bunu size kim anlatt?" "Angela'nn kendisi. Kke ilk girdiim gnlerde hibir sebep yokken bana bu olaydan sz etti." "Kz ne dedi?" "Elini yanana dokundurarak, 'Bunu ben pek kkken Caroline yapt,' dedi. 'Bana mrekkep hokkasn att. Sakn ona bundan sz etmeyin. nk bu yzden ok zlyor." "Peki, Bayan Crale size bu konuyu at m?" "Sadece ima yoluyla. Hikyeyi bildiimi tahmin ediyordu. Onun bir keresinde, 'Angela'y marttm dndnz biliyorum, dediini hatrlyorum. 'Fakat yaptmn cezasn hibir zaman, hibir ekilde deyemeyeceimi biliyorum.' Baka bir sefer de, 'Bir insan dzelmeyecek bir ekilde yaralamak...' diye mrldand. "te tanmas en ar yk bu.'" "Teekkr ederim, Miss Williams. Benim de renmek istediim buydu." Mrebbiye sert bir sesle, "Sizi anlayamyorum, Msy Poirot," diye cevap verdi. "Carla'ya mektubumu gsterdiniz mi?" Poirot ban sallad. "Fakat buna ramen hl..." Miss Williams szn tamamlayarak sustu.

Poirot, "Bir an dnn," dedi. "Bir balknn nnden getiinizi farzedelim. Tezghn zerinde on iki balk duruyor. Bunlarn hepsinin de gerek balk olduunu dnrsnz deil mi? Oysa ilerinden biri doldurulmu bir model olabilir." Miss Williams fkeyle atld. "mknsz ama yine de olabilir. Bir arkadam bir keresinde byle bir bal, dierleriyle karlatrabilmek iin balkya gtrmt. nk meslei buydu, onun. Hayvanlar doldurdu. Anlyor musunuz? Aralk aynda bir konuk salonunda bir vazo dolusu Zinya grrseniz, bunlarn yapma olduklarn dnrsnz. Oysa bu iekler uakla Badat'tan getirilmi olabilirler." - 159Miss Williams sordu. "Btn bu sama szlerin ne anlama geliyor?" "Size, insann gerei ancak kafasndaki gzlerle grebileceini anlatmaya alyordum..." Poirot Regent parka bakan byk apartmana yaklarken birdenbire yavalad. "Dorusu Angela Warren'a bir ey sormak istemiyorum. Ondan renmek istediim bir konu var. Yine de acele etmesem de olur..." "Hayr, buraya gelmemin sebebi dzenlilie kar olan ar dknlm. Bu olayla ilgili be kii var. Onun iin de be soru sormam gerektiini dnyorum. Bylesi daha dzenli olur..." "Neyse... Aklma bir ey gelir elbet..." Angela Warren Belikal dedektifi hemen hemen heyecanl ve merakl denilebilecek bir tavrla karlad. "Bir ey renebildiniz mi? Aratrmalarnzda ilerleme oldu mu." Poirot inli bir mandarin gibi ban ar ar sallad. "Evet, sonuca doru ilerlemeye baladm." "Philip Blake mi?" Bu soruyla, bilinen bir gerein tekrar aras bir eydi. "Matmazel, u durumda bir ey sylemek istemiyorum. Gerei aklama an henz gelmedi. Sizden bir ey rica edecektim. Bay Meredith Blake'in kkne gelebilir misiniz? Dierleri buna raz oldular." . Gen kadn kalarn hafife att. "Ne yapmak niyetindesi-niz? On alt yl nce olan bir eyi tekrarlamay m istiyorsunuz?" "Belki de bu olaya daha deiik bir adan bakmay dnyorum. Gelecek misiniz?" Angela Warren ar ar, "Tabii geleceim," dedi. "Hepsini tekrar grmek ilgi ekici bir ey olacak... Belki onlar ben de sizin dediiniz gibi tmyle deiik bir adan grebileceim..." "Bana gsterdiiniz mektubu da getirir misiniz?" Angela Warren kalarn iyice att. "O mektup benim. Bunu size nemli bir sebep olduu iin gsterdim. Fakat mektubu Caroline'e kar hibir sevgi beslemeyen yabanc kimselere okutmak niyetinde deilim." "Bu olayda benim uygun olduum biimde hareket etmez misiniz?" "Ne mnasebet! Mektubu getireceim. Fakat bunun okunup okunmamasna da yine ben karar vereceim. Kafamn sizinki kadar iyi altn kabul edersiniz herhalde?" Poirot onun kararna boyun ediini gstermek istermi gibi ellerini iki yanna at. Gitmek iin ayaa kalkarken de, "Size basit bir soru sorabilir miyim?" dedi. "Neymi o soru?" "O felaketten birka gn nce bir kitap okuyordunuz deil mi? Somerset Maugham'n Ay ve alt kuru adl kitabn?" Angela ona hayretle bakt. "Sanrm... a, evet bu doru." Belirgin bir merakla Belikal dedektifi szd. "Bunu nasl anladnz?" Poirot glmsedi. "Size, basit konularda bile bir sihirbazdan farkl olmadm gstermek istedim, matmazel. Benim de bana sylenmeden bildiim baz eyler vardr..." - 160- 161Be Kk Domuz/ F: 11 Geriye Dn

Akam gnei pencereden kkteki laboratuvara doluyordu. Odaya birka koltuk ve kanape konulmutu. Fakat bunlar iersinin o terk edilmi yerlere zg kasvetli havasn giderecekleri yerde, bsbtn belirli bir hale sokuyorlard. Biraz skld her halinden belli olan Meredith Blake byn ekitirerek, Carla'yla konuuyordu. Bir ara szn yarda keserek, "Yavrum," diye iini ekti. "Annene o kadar ok benziyor-sun ki... Yine de Caroline'e benzemeyen taraflarn da var." Carla sordu. "Ne bakmdan benziyorum, ne bakmdan ben-zemiyorum?" "Renklerin ona benziyor. Hareketlerin de annenin ei. Fakat... nasl anlataym bilmem ki? Senin szlerin, tavrlarn onun-kilerden ok daha kesin." Kalarn iyice atm olan Philip Blake pencereden darya bakyor ve parmaklarn sabrsz sabrsz cama vuruyordu. "Btn bunlarn anlam ne? Cumartesi gn, leden sonra. Hava fevkalade gzel..." Hercule Poirot telala onu yattrmaya alt. "Ah... zr dilerim, zr dilerim... Bir meraklnn golf oyununa engel olmann affedilmeyecek bir su sayldn biliyorum. Fakat Carla ok sevdiiniz arkadanzn kz. Onun iin bu kadar fedakrlk yapabilirsiniz, deil mi?" Uak kapda belirdi. "Miss Warren." Meredith, Angela'y karlamaya gitti. "Geldiine ok memnun oldum, yavrum, iinin bandan akn olduunu biliyorm." Gen kadn pencereye gtrd. - 162Carla "Merhaba Angela teyze," dedi. "Bu sabah The Ti-mes'daki makaleni okudum. nsann tannm bir akrabas olmas ok ho..." Uzun boylu, keli eneli, ciddi bakl, gri gzl gen bir adam iaret etti. "te bu da John Ratter. O ve ben, yaknda evleneceimizi umuyoruz." Angela, "Ah, diye brd. "Bundan haberim yoktu." Meredith ondan sonraki konuu karlamaya kotu. "E, Miss Williams sizinle grmeyeli yllar oldu." nce, narin, zeki ve yal mrebbiye odada ilerledi. Bir an dnceli bir tavrla Poirot'ya bakt. Sonra da iyi bir terzinin elinden kt anlalan tvid tayyrler giymi olan uzun boylu, geni omuzlu gen kadna dnd. Angela Warren de ona doru giderek, glmsedi. "Kendimi yeniden kk bir kz gibi hissediyorum." Miss Williams, "Seninle iftihar ediyorum, yavrum," diye cevap verdi. "Yzm ak kardn. Bu da Carla herhalde? Onun beni hatrlayacan sanmyorum. O zaman pek kkt..." Philip Blake aksi aksi, "Ne oluyor?" diye homurdand. "Bana kimse bu..." Hercule Poirot onun szn kesti. "Ben buna 'gemie bir yolculuk' adn verdim. Ne dersiniz, oturalm m? Bylece son konuk da geldii zaman bizi hazr bulur. O aramza katldktan sonra da bu ii grrz. Belki hayaletlerle de konuuruz." Philip Blake bard. "Ne sama laflar bunlar! Ruh armaya kalkmayacaksnz ya?" "Hayr, hayr. Uzun yllar nce olan baz olaylardan sz edeceiz. Ve belki de bylece olanlar daha iyi anlayacaz. Hayaletlere gelince... Onlar ortaya kmayacaklar. Fakat u anda hepsinin de aramzda olmadn kim iddia edebilir? Belki de sadece biz onlar gremiyoruz. Amyas ve Caroline Crale'in imdi burada bizi dinlemedii ne malum?" - 163Philip Blake homurdand. "Sama..." Kap alarak, eikte uak belirince birdenbire sustu. Uak, "Lady Dittisham," dedi. Elsa Dittisham her zamanki skntl fakat kstah tavrlaryla ieri girdi. Meredith'e bakarak, hafife glmsedi. Angela'yla Philip'i buz gibi baklarla szd. Sonra da dierlerinden biraz uzakta, pencerenin nnde duran koltua oturdu. Srtndaki harikulade, ak renkli krk arkaya iterek, kard. Bir iki dakika gzlerini dolatrd. Sonra baklar Carla'y buldu.

Gen kz da ona bakyordu. Annesiyle babasnn hayatn alt st eden bu kadn dnceli baklaryla tartar gibiydi. Gen yznde dmanlk yoktu. Sadece belirgin bir merak ifadesi belirmiti. Elsa, "Eer ge kaldysam zr dilerim, Msy Poirot," diye mrldand. Cecilia Williams dudak bkt. Elsa kendisini mthi bir dmanlkla, szen yal mrebbiyeye kaytsz bir tavrla bakt. "Buralara kadar zahmet ettiiniz iin tekkr ederim, madam." "Dorusu seni sokakta grseydim katiyen tanyamazdm, Angela," dedi. "Aradan ne kadar yl geti? On alt yl m?" Hercule Poirot bu frsattan faydaland. "Evet, szn edeceimiz olaylar on alt yl nce oldu. Fakat nce size burada toplanmamzn sebebini anlatacam." Hercule Poirot bu frsattan faydaland. Ksaca Carla'nn kendisinden istediklerini ve buna raz oluunu hikye etti. Philip'in yznn fkeden iyice allak bullak olmasna aldrmayarak, abucak konuuyordu. Meredith'se ona hayret ve tiksintiyle bakmaktayd. "Bu teklifi kabul ettim. almaya baladm. Ve... gerei rendim." - 164Byk koltua oturmu olan Carla Lemarchant, Poirot'nun szlerini, sanki Belikal ok uzaklarda konuuyormu gibi, belli belirsiz duyuyordu. akana dayad elinin altndan odadaki kendisini ilgilendiren be kiiyi gizlice szmekteydi. "Bunlardan biri cinayet ileyebilir mi? Sosyetik Elsa, krmz suratl Philip, sevgili, mfik, iyi kalpli Meredith, ciddi ve sert mrebbiye sakin ve bilgili Angela?" "Kendimi zorladm takdirde hayalimde onlar cinayet ilerken grebilir miyim? Belki. Ama bu da uygun bir cinayet olmaz. Philip Blake ani bir fkeye kaplp bir kadn boabilir. Evet, bunu gzlerimin nnde kolaylkla canlandrabilirim. Meredith Blake tabancasyla evine girmi bir hrsz tehdit ederken silah birdenbire kazayla patlar. Angela Warren de ate edebilir ama kazayla deil. e duygularn kartrmadan, arkeoloji heyetinin gvenliini salamak iin... Ve Elsa... Douda, garip, hayali bir atoda, ipek halnn zerine uzanm olan Elsa da, 'Bu budalay surlardan atn' diye emredebilir... Acayip lgnca hayaller bunlar. Fakat hayal gcmn btn geniliine ramen ufak tefek Miss Williams'i cinayet ilerken dleyemem. te gzlerimin nnde yine garip bir sahne... 'Siz imdiye kadar hi insan ldrdnz m, Miss Williams?' 'Sen dersine bak, Carla. Sama sapan sorular da sorma. nsan ldrmek ok kt bir eydir.'" Carla iini ekti. "Galiba ben ldryorum. Byle eyler dnmemem gerek. Budala, u kck adam dinle. O iin i yzn bildiini sylyor." Hercule Poirot konuuyordu. "ite bana den i buydu. Gemie dnmek... O yllara giderek ne olduunu anlamak." Philip Blake, "Hepimiz de ne olduunu biliyoruz," dedi. "Baka bir ey olduunu iddia etmek, dolandrclktan baka bir ey olamaz. Kstahlkla yaplan bir dolandrclk. Uydurma hikyelerle bu kzdan para szdryorsunuz." - 165Hercule Poirot sinirlerine hkim olarak fkelenmedi. "Siz, hepimiz de ne olduunu biliyoruz, diyorsunuz. Bu szleri dnmeden sylediiniz belli. Baz olaylarn kabul edilmi ekli, bunlarn doru olduunu gstermez. rnein, Bay Blake siz grnte Caroline Crale'den nefret ediyorsunuz. Herkes tavrlarnzdan bu anlamn ktn sanyordu. Oysa psikolojiden biraz anlayan biri aslnda bunun aksinin doru olduunu hemen anlar. Caroline Crale'i ok beeniyordunuz. Bu sizi sinirlendiriyordu. Bu yzdende bu hissinizi yenebilmek iin durmadan kendi kendinize Caroline Crale'in kusurlarn tekrarlyor ve herkese de ondan holanmadnz sylyordunuz... Ayn ekilde Bay Meredith Blake'i yllardan beri Caroline Crale'e byk bir sada-katla bal olduu syleniyordu. Faciadan bahseden yazsnda da Bay

Meredith Blake Amyas Crale'e ressam Caroline kar kt davrand iin ok kzdn belirtmekteydi. Fakat yaz dikkatle okunup, kelimelerin zerinde durulduu zaman baka bir gerek ortaya kyordu. Meredith Blake'in Caroline Crale'e kar besledii sadakat duygusu iyice anmt artk. Ve Meredith Blake son zamanlarda yalnzca gen ve gzel Elsa Greer'i dnp duruyordu. Meredith fkeyle bir eyler kekeledi Lady Dittisham ise hafife gld. Poirot devam etti. "Bunlar szlerimi aklayabilmek iin anlattm. Fakat bunlarn da olanlarla ilgisi var tabii. Evet dediim gibi gemie doru bir yolculua ktm. Bu facia hakknda mmkn olduu kadar fazla fazla bilgi edinmek istiyordum. Size bu ii nasl yaptm anlataym. Caroline Crale'i savunan avukatla konutum. Sonra da gen savc yardmcsyla, Crale ailesini yllardan beri tanyan yal bir avukatla, dava srasnda mahkemede olan bir ktiple, soruturmay idare eden polis mfettiiyle konutum... Sonra da sra cinayet srasnda kkte bulunan be tana geldi. Ve onlar- 166dan rendiklerimi bir araya getirerek, kafamda bir kadnn portresini izdim. rendiim unlar oldu. "Caroline Crale hibir zaman masum olduunu iddia etmemiti. (Kzna yollad mektupta yazdklar dnd.) Caroline Crale mahkemede korkusuz bir ekilde hareket etmiti. Davayla hibir ilgisi yokmu gibi davranyordu. Ve ta bandan yenilgiyi kabul etmi gibiydi. Hapishanede de sessiz ve sakindi. Hkm giydikten sonra kz kardeine yazd mektupta kaderin getirdiklerine boyun ediinden sz etmekteydi. Konutuklarmzn hepsi de-bir kii dnda- Caroline Crale'in sulu olduuna inanyordu." Philip Blake ban sallad, "Tabii suluydu." Hercule Poirot, "Ben herkesin erdii karar hemen kabul eden bir insan deilim," dedi. "Onun iin kantlar yeni batan incelemem gerekirdi. Kendim iin yapmak zorundaym bunu. Olaylar tetkik etmem, bunlarn cinayetin pisikolojisine uyup uymadna karar vermem artt. Onun iin de polis dosyalarn iyice okudum. Ayn ekilde cinayet srasnda bulunan be kiiye olaylar hakknda hatrladklarn yazdrdm. Bu mektuplar benim iin ok deerliydi. nk ilerinde polis dosyalarnda bulamayacam baz eyler vard. Mesela A. Polise gre cinayetle bir ilgisi olmayan konumalar ve olaylar. B. Yasal olarak kabul edilmeyen fakat yine de nemli olan baz dnceler. Tanklarn Caroline Crale'in duygular ve dnceleri hakkndaki fikirleri. C. Polisten bilerek gizlenen baz olaylar. "Artk cinayeti tek bama inceleyebilecek durumdaydm. Caroline Crale'in kocasn ldrmesi iin gerekten kuvvetli nedenler vard. Kocasn ok seviyordu. Ressam herkesin iinde onu baka bir kadn iin terk etmek zere olduunu itiraftan ekinmemiti. Ayrca Caroline kendiskde ok kskan bir kadn olduunu daima aklamt. "Sebeplerden sonra frsatlara gelelim... ine coniine konulduu anlalan bo bir esans iesi Caroline Crale'in ekmece- 167sinde bulunmutu. Bunun zerinde de kendisinden baka kimsenin parmakizi yoktu. Polis kendisini sorguya ektii zaman gen kadn zehiri, imdi iinde bulunduumuz bu odadan aldn itiraf etmiti. Buradaki coniine iesinde de onun parmakizle-ri vard. Meredith Blake'e o gn konuklarnn odadan hangi srayla ktklarn sordum. Hi kimse zehiri dierleri de ierdeyken, onlarn gzlerinin nnde alamazd. Konuklar odadan u srayla kmlard Elsa Greer, Meredith Blake, Angela Warren ve Philip Blake, Amyas Crale ve en son Caroline Crale. Ayrca Meredith Blake, Caroline Crale'in dar kmasn beklerken la-boratuvara arkasn dnmt. Bu yzden onun ierde ne yaptn grmesi de imknszd. Yani, Caroline Crale'in eline zehiri alabilmek iin frsat gemiti. Onun iin gen kadnn coniine'i aldndan eminim. Bunu destekleyen baka bir ey daha var. Geen gn Meredith Blake bana, 'Burada durmu, pencereden ieri dolan yasemin

kokusunu iime ekiyordum,' dedi. Fakat o srada aylardan eylld ve u pencerenin dndaki yaseminin de artk iek amamas gerekirdi. Bu yalnzca mays ve haziranda iek aan yaseminlerden. Fakat Bayan Caroline Crale'in odasnda bulunan ve iine coniine konulduu anlalan iede daha nce yasemin esans duruyordu. O halde, Bayan Crale coniine'i almaya karar vermi ve antasndaki esas iesini gizlice boaltmt. "Geen gn bu tahminim doru olup olmadn anlamak iin bir deney de yaptm. Meredith Blake'e gzlerini kapayarak, konuklarn odadan hangi srayla ktklarn hatrlamaya almasn syledim. Hafif bir yasemin kokusu hafzasnn canlan-vermesine neden oldu. Kokular bize sandmzdan daha ok etki yaparlar. "te bylece felaket gnnn sabahna gelmi oluyoruz. Daha nceki olaylar bakmndan birbirinin aksi olan hibir iddia yok. Elsa Greer'in birdinbire Amyas Crale'le evleneceini ilan etmesi, ressamn bunu onaylamas, Caroline Crale'in mthi znts... Btn bunlar yalnzca bir tann szlerine dayanmyor. -168"Cinayet sabah kar koca ktphanede kavga ediyorlar. Caroline Crale'in, 'Sen ve sevgililerin,' dedii duyuluyor. Gen kadnn sesi ok ac. Sonra Caroline Crale, 'Seni gnn birinde ldreceim,' diye baryor. Philip Blake bu szleri holden duyuyor. Elsa Greer'de dardaki terastan. "Elsa Greer ressamn karsna mantkl olmasn sylediini de iitiyor. Caroline Crale, 'Seni o kza brakmaktansa... ldrrm daha iyi,' diyor. Daha sonra Amyas Crale dar karak Elsa'ya kendisine poz verme zamannn geldiini homurdanyor. Gen kz bir kazak alarak onunla birlikte gidiyor. "Bu noktaya kadar pisikilojik bakmdan hatal bir ey yok. Herkes kendiliinden beklenildii, umulduu ekilde davranm. Fakat imdi uygun olmayan bir eye geliyoruz. "Meredith Blake rehirin alnm olduunu fark ederek kardeine telefon ediyor. Rhtmda buluarak, yoldan eve doru kyorlar. Batarya bahesine yaklarken Caroline Crale'in kocasyla Angeia'nn okula gitme konusunu konutuunu duyuyorlar. te bu benim tuhafma gjtti. Kar koca mthi bir ekilde kavga ediyorlar. Bu kavga Caroline'in belirgin tehdidiyle sona eriyor. Buna ramen yirmi dakika kadar sonra baheye inerek, pek de o kadar nemli olmayan bu konuyu ayor...' Poirot, Meredith Blake'e dnd. "Mektubunuzda Amyas'n baz szlerini duyduunuzu yazmsnz. Buna gre ressam, "Kararm verdim, pilisini prtsn toplayp gider, demi. yle mi?" Meredith Blake, "Evet," diye cevap verdi. "Buna benzer bir eyler sylemiti." Belikal dedektif bu kez de Philip Blake'e bakt. "Siz de bu konumay ayn ekilde mi hatrlyorsunuz?" Adam, kalarn att. "Siz bunu syleyinceye kadar pek hatrlamamtm. Fakat imdi aklma geldi. Eyalarn toplanmasndan sz ediliyordu sanrm." - 169"Bunu Bay Crale mi sylemiti, yoksa Bayan Crale mi?' "Amyas sylemiti. Sadece Caroline'in bunun kz iin ok ar bir ey olacan mrldandn iittim. Ho, btn bunlar o kadar nemli mi? Hepimiz de Angela'nn bir iki gne kadar okula gideceini biliyorduk.1' Poirot, "Ne demek istediimi anlamyor musunuz?" diye sordu. "Amyas Crale kzn eyalarn toplamaktan neden sz etsin. Gln bu. Bu ii Bayan Crale, Miss Williams ya da hizmetilerden biri yapabilirdi. Eya toplamak kadn iidir. Erkek ii deil." Philip Blake sabrsz sabrsz homurdand. "E, ne olacak? Bunun cinayetle bir ilgisi yok ki!" "yle mi sanyorsunuz? Oysa benim dikkatimi ilk eken ey bu oldu. Bir ey daha vard... Kalbi krlan, mitsizlie kaplan, ksa bir zaman nce kocasn ldrmekle tehdit eden, cinayet ilemeyi veya intihar etmeyi dnen Bayan Crale birdenbire dosta bir tavr taknarak kocasna buzlu bira getireceini sylemiti."

Meredith Blake ar ar, "Fakat bu hi de acayip deil," dedi. "Caroline Crale kocasn ldrmeye karar verdii takdirde bu biimde davranacakt. Herkesi artmaya alacakt. "yle mi dersiniz? Caroline Crale kocasn ldrmeye karar vermiti diyelim. Zehiri de almt. Kocas Batarya bahesindeki kulbeye bira koyuyordu. Herhalde zeki bir kadn, etrafta kimse olmad bir srada coniine'i bu ielerden birine koyard." Meredith Blake itiraz etti. "Bunu yapamazd. nk biray baka biri iebilirdi." "Evet, Elsa Greer. Yani, kocasn ldrmeye karar vermi olan Caroline Crale kz da zehirlemekten kanacak myd? Bunu mu demek istiyorsunuz?" "Neyse, bouna tartmayalm. Sadece olanlarn ve gereklerin zerinde duralm... Caroline Crale kocasna buzlu bira - 170yollayacan sylyor. Eve giderek, buzlu biralarn durduu serden bir ie alyor. Biray bardaa doldurarak, kocasna veriyor. Amyas Crale bunu bir nefeste ierek, 'Bugn her eyin tad kt,' diyor. "Bayan Crale tekrar eve dnyor. yle yemei yiyor. Halinde hibir olaanstlk yok. Onun dnceli ve biraz endieli olduu sylendi. Fakat bunun bize bir yarar yok. Elimizde katiller bu ekilde davranrlar, diye bir l bulunmuyor. Heyecanl katiller de olur, sakin katiller de." "Yemekten sonra Caroline Crale tekrar baheye iniyor. Kocasnn lm olduunu grerek, beklenilen eyleri yapyor. Sarslyor ve mrebbiyeyi doktora telefon etmeye yolluyor. imdi bu ana kadar bilinmeyen bir eyi aklayacam." Bayan Williams'a bakt. "Bir itiraznz var m?" Yal mrebbiyenin rengi biraz umutu. "Sizden bunu kimseye aklamamanz iin eref sz istemedim..." Poirot sakin fakat etkili bir tavrla mrebbiyenin cinayet gn grdklerini aklad. Elsa Dittisham oturduu yerde kmldand. Byk kanape-ye yerlemi olan ufak tefek, renksiz, yal kadna bakt. Hayretle, "Siz Caroline'in byle bir ey yaptn gerekten de grdnz m?" diye bard. Philip Blake ayaa frlad. Haykryordu. "Olay iyice anlald! Caroline'in katil olduundan artk hi kimse phe edemez!" Hercule Poirot sakin bir tavrla onu szd. "Bu art deil ki." Angela Warren sert bir sesle, "Buna kesinlikle inanmam," dedi. Ufak tefek mrebbiyeye bakarken gzlerinde dmanca bir prlt belirmiti. Meredith Blake zntl bir tavrla byn ekitirip duruyordu. Sadece Miss Williams sakin sakin oturmaktayd. Dimdikti yal kadn, yanaklar hafife kzarmt. - 171 "Evet, ben bunu grdm," diye ban sallad. Poirot ar ar mrldand. "Tabii bu iddianz destekleyecek baka kimse yok..." "Evet. Fakat ben doruyu sylyorum." O zek dolu gri gzler, meydan okurcasna Belikal dedektife dikildi. "Yalanclkla sulanmaya alk deilim, Msy Poirot." Poirot ban edi. "Sznzden phe ettiim yok, Miss Williams, anlattnz olay gerekti. Ve bu grdkleriniz yznden de Caroline Crale'in sulu olmadn, olamayacan anladm." Carla'nn nianls ilk kez sze kart. Bu uzun boylu, gen adamn yznde endieli bir ifade vard. "Bu szleri neden sylediinizi renmek isterim, Msy Poirot." Belikal ona dnd. "Tabii, tabii. Size bunu anlatacam. Miss Williams ne grd? Caroline Crale'in endieyle fakat dikkatle bira iesini mendiliyle sildiini. Sonra da kocasnn parmaklarn bira iesinin zerine bastrn. Dikkat edin bira iesinin zerine... Halbuki coniine bardaa konulmutu. ieye deil. iede hibir zaman zehir yoktu. Ve Caroline Crale bunu bilmiyordu.

"Kocasn zehirledii iddia edilen gen kadnn, coniine'in neye konulduundan haberi bile yoktu. Zavall zehirin iede olduunu sanyordu." Meredith itaraz etti. "O halde neden..." Poirot abucak onun szn kesti. "Evet, Neden? Niin Caroline Crale herkesi kocasnn intihar ettiine inandrmaya alyordu? Bunun cevab basit olmal. nk gen kadn Amyas Crale'i kimin zehirlediini biliyordu. O kiiden phe edilmemesi iin her eyi yapmaya, trl eziyete katlanmaya razyd. - 172"Artk iimiz basitleiyor. Bu ahs kim olabilir? Caroline, Crale, Philip Blake'i korumaya alr myd? Meredith'i? Ya da Elsa Greer'i? Cecilia Williams'i? Hayr. Caroline Crale'in her ne pahasna olursa olsun korumaya alaca bir tek kii vard." Bir an sustu. "Miss Angela ablanzn son mektubunu getirdiniz mi? Getirdinizse bunu yksek sesle okumay istiyorum." Angela Warren, "Okuyamazsnz," diye cevap verdi. "Fakat Miss Warren..." Angela ayaa frlad. Sesi buz gibiydi. "Neyi kastettiinizi gayet iyi anlyorum. Amyas Crale'i benim ldrdm dnyorsunuz. yle deil mi? Ayrca ablamn bunu bildiinden de eminsiniz. Bu irkin sulamay reddediyorum." Poirot mrldand. "Mektup..." Poirot dnerek iki gencin oturduu tarafa bakt. Carla Lemarchant, "Angela teyze," dedi. "Ne olur Msy Poirot'nun istediini yapn." Angela Warren ac ac, "Carla sende mi?" diye mrldand. "Bu kadar kalpsiz misin? O senin annendi ve...' Carla'nn ateli, heyecanl, berrak sesi odada yankland. "Evet, o benim annemdi. Onun iin de bunu senden istemek hakkm. O mektubun okunmasn arzu ediyorum." Angela Warren mektubu ar ar antasndan kararak, Poirot'ya uzatt. Yine ac bir sesle, "Keke bunu size hi gster-meseymiim..." Dnerek, pencereden darya bakmaya balad. Hercule Poirot, Caroline Crale'in son mektubunu ykses sesle okurken odann kelerindeki glgeler koyulat. Carla'ya ieriye biri szlm gibi geldi. Yava yava ekilleniyor, dinliyor, nefes alyor ve bekliyordu bu glge. Annem burada, diye dnd. "O burada Caroline... Caroline Crale aramzda." - 173Sonra Belikal dedektif konumaya balad. Hercule Poirot sustu. Mektubun okunmas sona ermiti. "Sanrm hepimiz de bunun ok ilgi ekici bir mektup olduunu kabul edersiniz. Ayrca gzel bir mektup da... Fakat nemli taraf bu kadar ilgin olmas. nk bunda eksik bir ey var... Caroline Crale hibir zaman masum olduunu yazmam." Angela Warren pencereden ban evirmeden cevap verdi. "Buna gerek yoktu ki." "Evet, Miss Warren gerekten de gerek yoktu. Caroline Crale kz kardeine masum olduunu yazmad. nk onun bunu ok iyi bildiinden emindi. Bunun da nedenleri vard. Caroline Crale' artk bir ey ilgilendiriyordu. Kardeini avutmak, onun korkularn gidermek ve kzn cinayeti ilediini itiraf etmesine engel olmak. Onun iin de mektubunda tekrar yazd. Her ey yolunda, hayatm, her ey yolunda." Angela Warren bard. "Anlamyor musunuz? Caroline sadece benim mutlu olmam istiyordu. te o kadar." "Evet, sizin mutlu olmanz istiyordu. Mektubundan da iyice anlalyor bu. Caroline Crale'in bir kz vard. Fakat o ocuuyla ilgilenmiyordu. Carla'y daha sonra dnecekti. Hayr, akl kz

kardeine ylesine taklmt ki, bakasn anlayamyordu bile. Angela'nn korkularn geirmeli, onu teselli etmeliydi. O, yaamaya devam etmeli, mutlu olmal ve baarya ulamalyd. Angela'ya cesaret verilmeliydi. Bu yzden de Angela'nn tayaca yk ar bulmamas iin mektubuna u anlaml cmleyi ekledi. nsann borlarn demesi gerek. "Bu bir tek cmle her eyi aklyor. Bu szler Caroline'in ta ocukluundan beri tad ykle ilgili. nk Caroline ocuka bir fke arasnda kardeinin yzne mrekkep hokkasn atarak, onu yaralamt. Ve imdi eline bu borcunu demek iin frsat geiyordu. Size byk bir itenlikle unu da syleyeyim de iiniz biraz rahat etsin. Caroline Crale bu borcunu dediini dne- 174rek, hibir zaman bilmedii derin bir huzur ve skuna kavutu. Borcunu dediini dnd iin, davann etinlii ve o ar hkm ona hibir etki yapmad. Belki katil sanlan ve hkm giyen bir kadn iin syleyeceim bu szleri garip bulacaksnz. Fakat Caroline ok mutluydu artk. Ona mutluluk getirecek birok ey vard. Hem de sandnzdan ok fazla. Bunlar size biraz sonra aklayacam. "Gryor musunuz, bu aklama sonunda Caroline'in hareketleri bakmndan her ey nasl yerli yerine oturuyor? Olaylara onun asndan bakmaya aln. Bir kere, bir gece nce ona ocukluktaki lgnca fkesini korkun bir ekilde hatrlatan bir olay oluyor. Angela, Amyas Crale'e mrekkep hokkasn frlatyor. Bildiiniz gibi kendisi de yllarca nce ayn eyi yapm... Angela ressama, inallah lrsn! diye haykryor. Ertesi sabah Caroline kk yere giriyor ve Angela'y bira ielerini kartrrken buluyor. Miss Williams'in yazdklarn gayet iyi hatrlyorum. Angela oradayd. Yz kpkrmzyd. Sulu gibi bir hali vard... Miss Williams onun dersten kat iin kendisini sulu hissettiini sanyordu. Fakat Caroline'in birdenbire, anszn yakalad Angela'nn yzndeki su ifadesi gen kadn iin baka anlama geliyordu. Unutmayn, Angela daha nce de hi olmazsa bir defa Amyas'n ikisine bir eyler kartrmt. Bu kolaylkla kzn aklna gelebilecek bir oyundu. "Caroline, Angela'nn kendisine verdii bira iesini alarak, bunu Batarya bahesine gtryor. Orada biray bardaa koyarak, Amyas'a veriyor. Ressam bunu bir nefeste ierek, yzn buruturuyor. Ve o pek anlaml szleri sylyor. "Bugn her eyin tad kt.'" Caroline o srada hibir eyden phelenmiyor. Fakat le yemeinden sonra Batarya bahesine giderek, kocasnn lsn buluyor. O zaman hemen Amyas'n zehirlenmi olduunu dnyor. Cinayeti ileyen kendisi deil? O halde katil kim? Gen kadn o zaman birdenbire her eyi hatrlyor. Angela'nn tehditle- 175ri... Anszn yakalad Angela'nin bira iesinin zerine eilmi olmas ve kzn yzndeki sulu ifade... Katil Angela, Angela, Angela... Peki, ocuk bu ii neden yapt? Herhalde Amyas'dan intikam almak iin. Fakat Angela'nin ressam ldrmek istemedii, sadece onun hastalanmasn arzu ettii muhakkak... Yoksa bu ii Caroline iin mi yapt? Amyas'n ablasn terk edeceini anlam ve buna m fkelenmiti? Caroline. Angela'nin yandayken nasl mthi biimde fkeye kapldn ok iyi hatrlyor... Ve o anda sadece bir tek eyi dnyor... Angela'y nasl koruyabilirim. Angela ieyi tutmutu. Bira iesinin zerinde onun parmakizleri olmal. Caroline abucak ieyi mendiliyle siliyor. Herkesi Amyas'n intihar ettiine inandrabilirsem... Eer ienin zerinde sadece Amyas'n parmakizlerini bulurlarsa... Gen kadn, etraf dinleyerek, telala Amyas'n parmaklarn ieye bastryor. "Eer bu varsaymn doru olduunu kabul edersek, o zaman her ey yerli yerine oturuyor. Daima Angela iin endie etmesi. Israrla onu evden uzaklatrmas. Olaylara kartrmamas. Polisin Angela'y uzun uzun lzumsuz yere sorguya ekmesinden korkmas. Ve sonunda Angela'y ngiltere'den uzaklara yollama arzusu. zellikle dava balamadan nce... nk Caroline Angela'nin dayanamayarak her eyi itiraf etmesinden ok korkuyor..." IV Gerek

Angela Warren ar ar pencereden dnd. Aalayc, sert bakl gzleriyle dierlerini teker teker szd. "Hepiniz de kr ve aptalsnz. Hepinizde! Bilmiyor musunuz, eer Amyas' - 176ben ldrseydim, bunu muhakkak itiraf ederdim. Yaptklarmdan dolay Caroline'in ac ekmesine hibir zaman raz olmadm." Poirot, "Fakat," diye cevap verdi. "O gn biraya bir eyler kartrmtnz." "Ben mi? Ben mi biraya bir eyler kartrmtm?" Poirot, Meredith Blake'e bakt. "Dinleyin Msy. Bana yazdnz mektupta, yatak odanzn altnda olan bu laborutuvarda, cinayet sabah birtakm grltler duymu olduunuzu aklamsnz." Blake ban sallad. "Sadece bir kediydi o." "Kedi olduunu nereden biliyorsunuz?" "HaHatrlamyorum. Fakat ieri giden kediydi. Bundan eminim. Pencere aralkt. Bir kedi buradan kolayca ieri girebilirdi." "Evet ama odaya girenin kedi olduunu nereden kardnz? Hayvan grdnz m?" Blake akn akn, ar ar, mrldand. "Hayr, grmedim. Susarak, kalarn att. "Buna ramen yine de biliyorum." "Neden bildiinizi size biraz sonra anlatacam. imdi size unu syleyeceim. O sabah biri eve gelip, laboratuvara girebilirdi. Raftan bir ey alarak, size grnmeden uzaklaabilirdi. Al-derbury'den gelenler Philip Blake, Elsa Greer, Amyas Crale veya Caroline Crale olamazd. nk onlarn o sabah ne yaptn ok iyi biliyoruz. Geriye Angela Warren'la Miss Williams kalyor. Miss Williams buraya gelmiti. Ona yolda rastladnz. Size Angela Warren'i aradn syledi. Angela daha nce kyya inmiti ama Miss Williams onun denizde olmadn grd. Bana kalrsa Angela yzerek bu tarafa geti. Eve gelerek, pencereden ieriye girdi ve raftan bir ey ald. Angela bard, "Ben yle bir ey yapmadm. Yani..." Poirot zaferle haykrd. "Ah! Hatrladnz deil mi? Amyas Crale'i kzdrmak iin kediotu almtnz!" _177_ Be Kk Domuz/ F: 12 Meredith Blake atld. "Valerian m? imdi anladm." "Tabii. te bu yzden bu odaya bir kedinin girdiini sandnz Burnunuz ok hassas. Farkna varmadan Valerian'n o hafif, hi de ho olmayan kokusunu aldnz ve aklnza kedi geldi. Kediler bu ota baylrlar. Valerian'n kt bir tad vardr. Bir gn nce bu ottan sz etmitiniz. Muzip Angela da enitesinin ikisine Valerian kartrmaya karar verdi. nk Amyas birasn bir nefeste ierdi." Angela dalgn dalgn mrldand. "Bu ii o gn m yaptm. Valerian' aldm ok iyi hatrlyorum. Biray kardm ve Ca-roline'nin beni yakalamasna ramak kaldn da biliyorum. Evet, bunlar hatrlyorum tabii... Fakat bu olayn cinayet gn olduunu unutmuum." "Tabii. nk kafanzda bu iki olay arasnda bir ba kurmamtnz. Sizin iin bu iki olayn birbiriyle hibir ilgisi yoktu. Biri yaptnz dier muzipliklerden farkszd. Dieriyse birdenbire geliveren ve kafanzdan dier olaylar silen korkun bir felaket. Fakat Valerian' bira iesine koymadnz deil mi?" "Hayr, bunu yapma frsatn bulamadm. Tam ieyi amaya alrken Caroline geldi. Ah!" Angela'nn sesi tizleti. "Ve bu yzden Caroline benim... katil olduumu sand!" Duraklayarak, etrafna baknd. Sonra her zamanki gibi sakin bir tavrla, "Herhalde hepiniz de dnyorsunuz," dedi. Bir an sustu. "Amyas' ben ldrmedim. Ne haince bir muziplik yznden ne de baka biimde. Eer byle bir ey yapsaydm, bunu hemen itiraf ederdim." Miss Williams hemen atld. "Tabii, yavrum." Hercule Po-irot'ya bakt. "Buna ancak bir budala inanmaz." Hercule Poirot sakin sakin, "Ben budala deilim," diye cevap verdi. "Onun iin de Angela Warren'den phelenmiyorum. nk Amyas Crale'i kimin ldrdn biliyorum." Durdu. "Her eyin grnd gibi olduuna inanmak budalalktr. Alder- 178-

bury'deki durumu ele alalm. Her zaman rastlanlan eylerdendi bu. ki kadn ve bir erkek. Hepimiz de Amyas Crale'in karsn dier kadn iin terk etmek niyetinde olduuna inandk. Fakat aslnda, ressamn hi de byle bir dncesi yoktu. "Onun daha nce de birtakm kadnlarla ilikisi olmutu. Bu iliki devam ettii srece, o andaki kadn Amyas'ta saplant halini alyordu adeta. Fakat bu ak pek ksa sryordu. Amyas'n k olduu kadnlar belli bir tipti. Tecrbeli kadnlard bunlar, ressamlardan da fazla bir ey beklemiyorlard. Fakat bu kez maceraya atld kadn kendisinden ok ey istemekteydi. Aslnda ona kadn da denilemez. Bir gen kzd o. Ve Caroline Crale'in sylediine gre ok da samimiydi... Hali, tavr, konumas gereinden fazla modern ve kabayd belki. Fakat ak konusunda insan korkutacak kadar sabit fikirliydi. Amyas Crale'e kar delice, lgnca bir ak duyduu iin, ressamn da kendisini ayn ekilde sevdiini sanyordu. Yine ayn biimde bu ateli akn bir mr boyu sreceine de inanmaktayd. Amyas'a sormadan onunla konumadan adamn karsn kendisi iin terk edeceini de dnmeye balamt. "imdi, peki diyeceksiniz. Niin Amyas ona doruyu sylemedi? Kzn gzlerini amad? Cevabm u o resim yznden.-Amyas resmi bitirmek istiyordu. Bazlarna bu szlerim gln gelebilir. Fakat sanatlar tanyanlar ne demek istediimi anlayacaklardr. Zaten bu aklamay da prensip olarak kabul etmi bulunuyoruz. Bylece Amyas'la Meredith Blake arasndaki konuma daha anlalr bir biim alyor. Ressam sklyor, Blake'in omzuna vurarak, her eyin dzeleceini sylyor. nk Amyas Crale iin her ey ok basit. Adam resim yapyor, sinirli, kskan iki kadn diye tarif ettii Caroline'le Elsa'nn iine engel olmasndan ikyeti. Fakat aslnda ikisini de hayatnn en nemli iine kartrmak niyetinde deil. "Elsa'ya doruyu syledii takdirde, resmin yarda kalacan biliyor. Belki de Elsa'y beendii ilk gnlerde Caroline'i terk - 179edeceinden sz etmiti. Erkekler ak arasnda byle eyler syleyebilirler. Belki de sadece Elsa'nn kendi kendine buna inanmasna aldrmamt. imdi de kzn bu inancn sarsmyor, Elsa'nn dndklerine aldrmyor bile. Brak istediini dnsn... Bir iki gn sesi kmasn da... Ondan sonra kendisine gerei aklarm. Aramzda her eyin bittiini sylerim... Amyas'n vicdanl bir adam olmad malum. "Onun balangta Elsa'ya fazla ileri gitmemeye altn sanyorum. Kza nasl bir adam olduunu sylemiti. Fakat Elsa buna aldrmamt. Amyas iin kadnlar elde etmek ok kolayd. Herhalde kendisine atsaydnz, canm Elsa ok gen, diye cevap verir. ok gemeden bu olay unutur. Amyas'n kafas byleydi ite. "Adamn gerekten sevdii tek insan karsyd. Fakat ressam onun iin de fazla endielenmiyordu. Caroline bir iki gn nce syledikleri iin Elsa'ya ok fazla fkelenmiti. Ama yine de byk bir iyimserlikle yaknda her eyin dzeleceine inanyordu. Caroline yine her zaman yapt gibi onu affedecekti. Elsa ise ister istemez buna katlanacakt. Amyas iin byle meseleler pek basitti. Fakat zannedersem son gece ressam da bir hayli endielendi. Caroline yznden tabii. Elsa iin deil. Belki de adam karsnn odasna gitti fakat Caroline onunla konumaya yanamad. te endieli bir geceden sonra Amyas, Caroline'i bir kenara ekerek ona gerei aklad. Bir ara Elsa'y ok beermiti ama artk onunla hibir ilikisi yoktu. Resim biter bitmez de kz bir daha grmeyecekti. te Caroline bu yzden fkeyle, sen ve sevgililerin! diye bard. Bu kelimeyle Elsa'y da dier kadnlarn snfna sokuyordu. Sonra da ekledi. Gnn birinde seni ldreceim. nk Caroline kocasnn bu kalpsizliine, vicdanszlna, kza yapt ktle sinirlenmiti. Holde Philip Blake'in yanndan geerkende, "Zalimlik bu," diye mrldanmas bu yzdendi... Sonra Amyas ktphaneden karak terasta Elsa'yla Philip Blake'i buldu. Kza, sert bir tavrla poz vermesini syledi - 180Adam, Elsa Greer'in ktphanenin pencerisinin nnde oturduunu ve her eyi duyduunu bilmiyordu. Sonradan Elsa'nn bu konuma hakknda syledikleri de doru deildi. Bildiiniz gibi

onun bu szlerini destekleyecek baka tank yoktu. Elsa'nn gerekleri byle zalimce aklandn duyduu zaman geirdii sansnty dnebiliyor musunuz? "Meredith Blake bir gn nce Carolie'in laboratuvardan kmasn beklerken, odaya arkasn dnm olduunu bana syledi. O srada Elsa Greer'le konuuyordu. O halde kzn yz kapya dnkt ve Meredith Blake'in omzunun zerinden Caroli-ne'in laboratuvarda ne yaptn gryordu. Hepsinin iinde bunu yapabilecek tek insan da oydu. Elsa, Caroline'in zehiri aldn grd. Hibir ey sylemedi. Fakat ktphanenin penceresinde oturuyor ve kar kocann konumasn dinlerken, coniine aklna geldi. "Amyas dar kp, resme devam etmelerini syledii zaman, kazan almak istediinden sz etti. Hemen Caroline Cra-le'in odasna karak zehiri arad. Kadnlar, hemcinslerinin baz eyleri nereye saklayacaklarn ok iyi bilirler. Elsa zehir iesini buldu. Bunun zerindeki parmakizlerini bozmamaya alarak, ele geirdii bir damlalkla coniine'i ekti. Sonra tekrar aaya inerek, Amyas'la birlikte Batarya bahesine gitti. Herhalde biraz sonra da bir bardaa Amyas iin bira doldurdu. Ressam da bunu bana dikiverdi. "O srada Caroline ok zgnd. Elsa'nn tekrar eve ktn grnce, (Kz bu kez gerekten kazan almaya gelmiti) Caroline hemen Batarya bahesine koarak, kocasnn karsna dikildi. Kza yaptn ayp! Buna raz olamam! Kz iin ok ar bir ey bu! Amyas ise almasnn bu ekilde kesilmesine sinirlenmiti. Kararn oktan verdiini, resmi bitince kz bandan atacan syledi. 'Kararm verdim, pilisini prtsn toplayp gidecek!" - 181 "Sonra kar koca Blake'lerrn ayak seslerini duydular. Angela biraz mahcup bir tavrla dar kt. Angela ve okul hakknda bir eyler mrldand. inin ok olduundan sz etti. Bu yzden de iki adam, Amyas'n szlerini Angela'nn gidiine baladlar. Pilisini prtsn toplayp gitmek, eyalarn toplamak, halini ald... O srada Elsa da elinde kazayla yoldan indi. Sakindi, glmsyordu. Tekrar poz verdi. Herhalde polisin Caroline'den pheleneceini, coniine iesini de onun odasnda bulacaklarn dnyordu. Fakat o ara Caroliene kzn tuzana tamamyla dmesine sebep olacak bir ey yapt. Evden buzlu bira getirerek, bunu kocasnn imesi iin bardaa doldurdu. Amyas biray ierek, yzn buruturdu. Bugn her eyin tad kt. Bu szlerin ne kadar nemli, ne kadar anlaml olduunun farknda deil misiniz? Her eyin tad kt... Demek ki Amyas o biradan nce kendisine kt gelen ve tad hl azndan kmayan bir ey imiti. O halde Amyas karsnn getirdii birayla deil, daha nce itiiyle zehirlenmiti. Bir nokta daha var. Philip Blake mektubunda Amyas'n hafife sendelediini fark ettiini ve, acaba iti mi, diye dndn yazyor. Fakat o hafif sendeleme coni-ine'in ilk belirtisiydi. Yani, Amyas Caroline kendisine biray getirmeden nce zehiri imiti. Ve bylece Elsa Greer kuruni duvarn stnde oturdu. Poz almt yine. Fakat Amyas'n i iten gemeden pheye kapl-mamas iin onunla neeli neeli konutu. Daha sonra Mere-dith'in yukardaki banka oturduunu grd. Onun zerine adama el sallayarak, roln daha da iyi oynad. Ve hastalktan nefret eden Amyas Crale kollar tutuluncaya, dili arlancaya kadar resim yapmaya devam etti. Sonra kendini banka brakt. Hareket edemeyecek haldeydi ama kafas hl alyordu. yle yemeini haber veren an ald. Meredith Batarya bahesine inmek iin banktan kalkt. Zannedersem o ksa zamanda Elsa duvardan atlayarak, masaya kotu. Damlalkta kalm olan biriki damla zehiri, Amyas'n bira imi olduu bardaa damlatt. Polisin - 182ressamn bu son ikiyle zehirlendiini sanmalarn istiyordu. (Daha sonra damlal bahe yolunda iyice ezip, kracakt.) O srada Meredith de bahe kapsna gelmiti. Elsa onun yanna gitti. "Bahe gne iindeydi. Meredith'se glgeli aalarn arasndan kmt. Onun iin ieriyi iyice gremedi. Sadece arkadann banka yaylrm gibi oturduunu fark etti. Onun resimden gzlerini ayrrak, mthi bir fkeyle bulunduu tarafa doru baktna tank oldu. "Amyas ii ne dereceye kadar anlamt? Onlarn ne kadarn tahmin etti, durumu sezmi miydi? Bunlar bilmiyoruz. Fakat ressamn gzleri ve elleri amansz bir dikkatle almt."

Poirot duvardaki tabloyu iaret etti. "Bu resmi ilk grdm zaman gerei anlamalydm. ok dikkat ekecek bir eser bu. Bir katilin, kurban tarafndan yaplm resmi... n lsn seyreden gen bir kzn tablosu..." V Sonra Odaya derin bir sessizlik kt. Dehet ve hayret dolu bir sessizlik. O srada gne ufkun arkasnda kayboldu. Pencerenin nnde oturan gen kadnn siyah salarn vejjuk renkli pahal krklerini aydnlatan kzl klar da kaybolup gitti. Elsa Dittisham hafife kmldand. "Meredith onlar dar kar. Msy Poirot'yla beni yalnz brak." Gen kadn kap dierlerinin arkasndan kapanncaya kadar hareketsiz bekledi. Sonra da Poirot'ya bakt. "ok zekisiniz... yle deil mi?" Poirot cevap vermedi. - 183rW" Elsa, "Ne yapmam bekliyorsunuz?" diye sordu. "Her eyi itiraf etmemi mi?" Poirot, "Hayr" demek ister gibi ban sallad. Elsa, "nk," dedi. "yle bir ey yapmak niyetinde deilim. Hibir eyi de itiraf etmeyeceim. Fakat burada aka konuabiliriz. Bunun zarar yok. nk, szlerimi bakalarna tekrarladnz takdirde, yalan sylediinizi iddia edebilirim. Bana inanrlar da." "Evet." "Ne yapacanz renmek istiyorum." Hercule Poirot, "lgilileri Caroline Crale'in masum olduunu ilan etmeleri iin inandrmaya alacam. Bunun iin elimden gelen her eyi yapacam." Elsa gld. "Ne sama! Yapmadn bir ey iin affedilmek." Bir an durdu. Sonra da sordu. "Ya benim bakmmdan ne yapacaksnz?" "Bu rendiklerimi ilgililere anlatacam. Sizi yarg karsna karabileceklerine kanaat getirirlerse. Bunu da yapacaklar tabii. Fakat size unu aka syleyeyim. Aleyhinizde fazla kant yok. Sadece olaylar iyice incelendii zaman bu ortaya kyor. Ayrca ilgililerin sizin mevkinizde bir kimseyi, iddialarn destekleyecek kesin kantlar olmadan dava etmeye kalkacaklarn da pek sanmyorum." Elsa omzunu silkti. "Dava etseler de aldrmam. Hakimin karsna kar, hayatm iin mcadeleye alrsam belki o zaman biraz elenirim. Heyecan duyar, canlanrm. Hatta bu houma da gider." "Fakat kocanzn houna gitmez." Lady Dittisham, Belikalya hayretle bakt. "Kocamn duygularna ya da dncelerine nem verdiimi mi sanyorsunuz?" "Hayr, sanmyorum. Bana kalrsa siz hayatnz boyunca bakalarnn duygularna hi nem vermediniz. Eer onlara biraz nem verseydiniz, imdi mutlu olurdunuz." Gen kadn sert bir sesle, "Bana neden acyorsunuz?" diye bard. "nk renmeniz gereken ok ey var." "Neymi onlar?" "Olgun kiilere zg duygular... Acma, efkat, anlay... Btn bildiiniz ve rendiiniz, yalnzca ak ve kin." Elsa derin bir nefes ald. "Tahmin ettiiniz gibi o gn Caro-line'in zehiri aldn grdm. Onun intihar edeceini sandm. Bylece her ey ok kolaylaacakt. Sonra ertesi sabah o korkun gerei rendim. Amyas o kadna bana kar en ufak bir duygusu olmadn syledi. Daha nce bana ilgisi vard, ama bu da snmt. Resim biter bitmez, beni bandan atacakt. 'Senin iin zlecek, endielenecek bir ey yok, Caroline dedi... Ve o - o kadn bana acd... Bunun bana ne yaptn, beni ne hale soktuunu tahmin edebiliyor musunuz? Zehiri bularak, Am-yas'a iirdim. Ve oturduum yerden onun can ekimesini seyrettim. O ana kadar kendimi yle canl, neeli ve

kudretli hissetmemitim. Onun ln seyrettim..." Elsa, ellerini ileri doru uzatt. "Onun deil, kendimi ldrdmn farknda bile deildim. Daha sonra o kadnn tuzama dtn grdm. Ama bunun da bana bir yarar olmad. O kadn incitemiyordum, ona ac ektiremiyordum. Hibir eye aldrmyordu o. Eriemeyeceim bir yere snm gibiydi. Sanki mahkeme salonundaki kendisi deilmi gibi bir hali vard. O kadn da, Amyas da elimden katlar... Onlar yakalayamayacam bir yere gittiler. Fakat onlar lmedi. Asl ben ldm." Elsa Dittisham ayaa kalkarak kapya gitti. Orada durarak, tekrarlad. "Ben ldm..." Holde, yepyeni bir hayatn ve mutluluun eiinde bekleyen iki gencin yanndan geti. Darda ofr lks otomobilinin kapsn at. Lady Dittisham arabaya bindi. ofr eilerek vizon diz rtsn gen kadnn bacaklarna sard. - 184-