Chip Dergisi Wireless Egitimi

Atlye: Kendi ev anz kurun, sorunlar tespit edin ve anz saldrlardan koruyun
KTAP DOLU DOLU TAM 112 SAYFA
Kolayca kendi
ev anz kurun
WLAN kurulumu
ve gvenlii
Mzik ve videolarnza
her yerden ulan
deal a donanmlar iin
satn alma danman
XP, Vista ve 7
iin a kurulum ulum ayarlar
r A donanmlar satn alma rehberi r Eviniz iin kablosuz modemi ideal konumlandrma r XP/Vista/7 iin a kurulum ayarlar r Kablosuz ada video aktarm, elence ve iletiim
EDTRDEN
Her eyi birbirine balayn, mkemmel bir ev a kurun

Herkes iin mzik, video ve fotoraflar: Gnmzde bir ev a, sadece ok sayda bilgisayara internet eriimi salamaktan ok daha fazlasn baarabilmelidir. Zira sonuta evinizde youn olarak kullandnz aygtlarla; ister dizst PC, ister oyun konsolu veya iPhone olsun, ortak multimedya dosyalarnza her an ulamak istersiniz. Bu zel kitabmzda bunu nasl yapabileceinizi aklyoruz. Artk evinizdeki cihazlar ve disklerinizdeki multimedya ieriklerini ok daha verimli ve hzl bir ekilde kullanabileceksiniz. Doru donanmlarn seimi de olduka nemlidir. Bu noktada satn alrken nelere dikkat etmeniz gerektiini ayrntl olarak gsteriyoruz. Ayrca temel bir a kurulumu iin hangi cihazlara ihtiya duyacanz aklyoruz. Adm adm aklamal: Atlyelerimizde ynlendiricinizi ve aa balanacak aygtlar en iyi ekilde nasl kurabileceinizi, ayarlayabileceinizi, arzalar nasl giderebileceinizi ve ev anz etkili bir ekilde tehlikelere kar nasl koruyabileceinizi uygulamal bir ekilde anlatyoruz. Ayrca problem durumlarnda sorunu bulmak ve zmek iin nasl hareket etmeniz gerektiini gsteren pratik ipularna da bu zel kitabmzda yer verdik. Yeni, daha hzl, daha gvenli ve daha problemsiz bir a kurmaya hazrsanz sayfalar evirmeye balayabilirsiniz.
Ufuk Yamanklolu Yaz leri Mdr uyaman@chip.com.tr
KNYE
cra Kurulu Bakan Yayn Direktr Yayn Ynetmeni Grsel Ynetmen Uyarlama Bask Mehmet Y. Ylmaz Gkhun Sungurtekin Mahmut Karslolu, mkars@chip.com.tr Ebru Tiryaki NOMA, www.nomatasarim.com LeColor/Levent PrintCity Tel: 0 212 637 15 30 CHIP dergisi, Doan Burda Dergi Yaynclk ve Pazarlama A.. tarafndan Vogel Burda Holding GmbH lisansyla T.C. yasalarna uygun olarak yaymlanmaktadr. Dergide yaymlanan yaz, fotoraf, harita, illstrasyon ve konularn her hakk sakldr. zinsiz, kaynak gsterilerek dahi alnt yaplamaz.
Sorumlu Yaz ileri Mdr Ufuk Yamanklolu, uyaman@chip.com.tr
CHIP | HEIMNETZWERK
NDEKLER
Kablosuz a ynlendiricisini kurma

DONANIM
A satnalma rehberi: Evinizdeki ilk a Kablosuz a standartlar: nemli WLAN standartlar
OKLU ORTAM
4 8
Kablosuz a radyolar: Radyo Sabitdisk rehberi: Bilgisayardan televizyona WHS: Windows Home Server TV ve Blu-ray oynatc: oklu ortam TV ve BLU-RAY oynatc
46 52 56 63 67 72
KURULUM
Kablosuz ynlendirici iin doru Konumlandrma: WLAN ynlendirici iin en ideal blge XP le kablosuz a: Windows XPde WLAN Vista le kablosuz a: Vistada kablosuz a Windows 7 ile kablosuz a: Windows 7de kablosuz a
10 12 16 20
VoIP ve Video Konferans: nternet zerinden iletiim Kablosuz ada tanabilir aygtlar: Kablosuz ada elence
Kurulum Windows 7de Kablosuz a SAYFA 20
CHIP | MKEMMEL EV AI
KURULUM YNLENDRC KONFGRASYONU SAYFA 24
PRATK DONANIMSAL GVENLK DUVARI SAYFA 77

EDTRDEN
Editrden
PRATK
Donanmsal gvenlik duvar: Anz saldrganlardan koruyun Gvenlik aklarn kapatn: Veri szntlarn tespit edin Alan ad: Kendi ev sunucunuzu kurun Yardm: Sorun tannd, zm uyguland Akll zmler: pular & Pf noktalar
77 81 86 90 97
GNCEL
Kablosuz internetin srlar: Kablosuz internetin bugn ve yarn 105
DONANIM A SATINALMA REHBER SAYFA 4

DONANIM A SATINALMA REHBER
Evinizdeki lk A
Artk siz de evinizde kk bir anz olsun istiyor musunuz? Endielenmenize gerek yok nk zel KABLOSUZ A KURMAK, o kadar zor deil ve artk o kadar pahal da deil. Hangi gerelere, hangi amala gerek duyacanz ve satn almada nelere dikkat etmeniz gerektiini gstereceiz.
irden fazla bilgisayarn kullanld ortamlarda, a kurmak pratik bir zmdr. Niye her bir kullanc kendi yazcsna sahip olmak yerine, daha uygun fiyatlara, kaliteli ve hzl bir yazcy paylamasn? Bunlarn dnda mzik, fotoraf ya da film arivinizi ortak ada herkesin paylamna aabilirsiniz. Bylece uzun uzadya USB belleklerle ya da verileri harici disklerle oradan oraya kopyalamak zorunda kalmazsnz. A diski kutusu bu durumda daha idealdir. Bununla birlikte a iin en nemli argman evirimii eriimdir: Tm bilgisayarlarda ve WLAN radyolar, iPhone, oyun konsollar, televizyon ve Blu-ray oynatclarla da internete ulalabilir. Buna benzer ideal kablosuz zmlerle karlamak mmkn. Bununla birlikte yerleik WLAN ynlendiricisi bulunan ADSL modemler daha uygundur. A zerinde, radyo dalgas ya da a kablosuyla btn cihazlara hzl internet eriimi salar. ansmza bugnlerde WLAN teknolojisindeki bir gelime her eyi daha da kolaylatracak. Bu arada ou retici Starter kits (balang seti) diye adlandrlan rnleri sunuyor. Bunlar ounlukla baz istasyonu ve USB WLAN adaptrnden olumakta. Son kan cihazlarda istisnasz en gncel IEEE 802.11n standard var. Bununla birlikte bunlarn hepsi 300 Mbit/sye tam olarak ulaamyor (farkl WLAN standartlar iin Sayfa 16daki makaleden bilgi edinebilirsiniz). En son WLAN ynlendiricileri fiyatlar hakknda bilgi edinmek isterseniz, sayfa 18deki karlatrma testine bakabilirsiniz.
Mini a iin en uygun

Sadece iki bilgisayar birbirine balamak sz konusuysa,

ad-hoc olarak adlandrlan a yeterli olur. Bunun iin zel bir eriim noktasna (Access Point) gereksinim duyulmaz, WLAN zellii tayan iki bilgisayar yeterli olacaktr. rnein bunlar iki adet dizst bilgisayar olabilir nk yeni retilen tm dizstlerde yerleik WLAN modl bulunmaktadr. Bunun yan sra WLAN adaptr araclyla kablosuz a ile desteklenen iki masast bilgisayarda da bu balant salanabilir. Bunlardan en kolay ve yaygn olarak kullanlan, dardan taklabilen USB bellek biimindeki WLAN adaptrleridir. Boyut olarak USB belleklerin boyutundan pek farkl deildir, baz modelleri ise belirgin bir biimde daha da kktr. Bu cihazlarla her trl ilemi yapabilir ve eski dizstlerde WLAN eriimi salayabilirsiniz. Birok reticinin sata sunduu, Mini WLAN kartlarn ou sat yerinden 25$a yakn fiyatlardan balayarak alabilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken, istenilen modelin gnmzde geerli olan maksimum hz olan 300 Mbit/s hza ulaabilmesidir. nk ou cihaz ekonomik olabilmesi iin antenlerle desteklenir. Bu tr WLAN adaptrleri bununla birlikte sadece 150 Mbit/sye ulaabilir. Maksimum hz da, yksek bir fiyat istiyor, bu nedenle; tam anlamyla 802.11n destekli WLAN adaptrleri, eski teknolojiye sahip benzerlerinden biraz daha pahaldr. Burada fiyat kadar, boyut da byk rol oynar: Kk biimli WLAN adaptr isteyenler, hzdan yar yarya fedakrlk etmeliler, bu sayede daha az yer kaplayan bir cihazla anten kalabalndan kurtulabilirler. Bunlara ramen srf iin ve kiisel video aktarm iin daha yava bir standarda sahiptir. Bu, zellikle uygun fiyatl, 150 Mbit/s hz destekleyen bir WLAN ynlendiricisi kullanlyorsa geerlidir. En iyisi tecrbelere dayanarak, iletim koullarn
WLAN adaptr: Mini adaptrle her tr masast bilgisayarda, hatta eski dizst bilgisayarlarnzda WLAN eriimi salayabilirsiniz.
Performans fark: Yukardaki Hama WLAN-stick 300 Mbit/s, aadaki Mini adaptr 150 Mbit/s hzla alyor. Aradaki fiyat fark sadece 10 dolar (30 ve 20$), fiziksel boyutlara gre tercih yaplabilir.

rafa kaldrabilirsiniz: gnmz standartlarna uygun bir WLAN-adaptr yaklak 40$dan balayan fiyatlarla satn alnabilir, yani byk bir yatrm yapmak gerekmiyor. Yeni uyarlamalarda daha kolay Dizstlerde de ayn ekilde WLAN-Stick iin alterEer bir masast bilgisayarn srekli telsiz a ile des- natif var: Bir dizst bilgisayara WLAN kazandrmak ya teklenmesi gerekiyorsa, sadece USB adaptr araclyla da eski bir modeli daha hzl n-Standartlarna uygun hale deil, ayn zamanda benzer amala tasarlanm, sabit getirmek isterseniz, Cardbus yuvasna yerletirilebilen bir taklabilir PCI kartlar da kullanlabilir. Srekli bir USB paray kullanabilirsiniz. Bununla birlikte USB WLAN adaptrne kyasla arts: portunun megul edilmemesi Dizst iin alternatif zmler: Eski tanabiBilgisayarn yuvasnda yer gibi bir avantaj vardr. Bulir kablosuz a kartnz, Linksysin igal etmemesi ve notenun yan sra USB-WLANWPC300N adaptr ile (yaklak bookunuzu bir antann adaptrnde istenmeden 40) deitirerek en hzl oluabilecek tehlikeler nWLANa uyumlu hale ierisine koyduunuzda getirebilirsiadaptr takp karmak lenmi olur ve fazlalk olan niz. zorunda kalmaynz. En stickin verecei rahatszlk uygun Cardbus adaptr engellenir. Bu sayede sinir yaklak 30ya bulabilirsiniz. Eer a uzmabozucu balant kesilmeleri ncen bir firmann markal bir yazlmn almak den engellenmi olur. Burada bilgisayarn ierisinde metal yuva boyunca radyasyondan koisterseniz, deeri 40 ila 50ya arttrmalsnz. runmu, en sonunda kvrlm bir biimde, bir ya da daha ok anteni bulunan bir WLAN PCI kart bulunur. WLAN ynlendiricisi: Uygun yata balang kitleri Bir bilgisayar kasasnn arka tarafndaki paralar size rahatszlk vermez. Bu WLAN zmnde de masraflar Eer iki ya da daha fazla bilgisayarn birbirine srekli bal kalmasn istiyorsanz, WLAN ynlendiricisini Yerleik masatm a boyunca eriim noktas ve veri datcs olarak st zm kullanabilirsiniz. Burada da reticiler mterilerini D-Linkin DWA-547 modeli(yaklak dnyor ve bir ynlendirici ve uyumlu bir WLAN 30), anteni ile adaptr, USB adaptr ya da dizst iin bir WLAN n-cihazlarnn en hzkartndan oluan balang kitleriyle daha da yardmc llarndan biri. oluyor. Fiyat asnda olduka uygun tam paket frsat(duvar, kap) gze alarak, daha yksek aktarm gcne sahip cihazlar edinilmelidir.

lar 60dan balyor. Btesi kstl olan kullanclar iin de, aktarm hz biraz daha dk uygun WLAN ynlendiricisi kombinasyonu (35 dan balayan fiyatlarla) buna ilaveten ayrca kullanlan WLAN-stickleri karlatrabilir. Burada tek bir reticinin rnlerinin kullanlmasn neriyoruz. CHIP Test merkezinde, WLAN adaptrn ve ynlendiricinin, farkl WLAN yongalaryla bir arada almasnn nemli lde veri aktarmn zorlad gzlemlendi. Bazen de bunun tam tersine, farkl reticilerin kombinasyonuyla en yksek veri aktarmna da eriilebiliyor. yondan (Router/Ynlendirici) ve bir ya da birden fazla WLAN adaptrden oluuyordu. Ayrca bir ADSL modemi olmayan, en iyisi WLAN ynlendirici entegre edilmi modem kullanmalyd. Bu kombinasyon, bir koltua iki karpuz sktrmak zorunda kalmama avantajnn yan sra, kolay kurulumu ile de tercih sebebi. Buna ramen modemsiz ynlendiricilerin fiyatlar baz durumlarda ok yksek olabiliyor. Bu da ounlukla cretsiz verilen ADSL modemin yannda, ayn reticinin dier rnn almay biraz daha zorlatryor. Dier taraftan ADSL szlemesinin sonuna kadar nemli oranda tasarruf salayabilir. ou ADSL salaycsnn destekledii, dier bir deyile modeme entegre edilmi WLAN-ynlendiricisi daha da etkili olacaktr. Bu sayede eitli markalarn ok tercih edilen farkl trlerini, 20dan balayan fiyatlarla elde edebilirsiniz.
Balang kiti: D-Linkin Wireless N DKT-400 Starter Kiti (yaklak 60) hzl bir WLANynlendiricisi ve WLANStickten oluuyor.
Kesin zm: Ynlendirici entegre edilmi modem

imdiye kadar sz konusu olan a, bir datc istas-
PUCU
Kablosuz a iin daha fazla kapsama alan
WLAN ile byk bir daireyi kapsamak ya da anz duvarlarn arkasnda kullanmak zorundaysanz, kapsama alan byk bir etmen. Her durumda da n-standartlarnda, ok antenli (MIMO) WLAN adaptr almanz gerekecek. Uygun fiyatl 150n-cihazlar burada sz konusu bile olamaz. Bir WLAN ynlendiriciniz varsa, kapsama alann geniletebilecek farkl aksesuarlar da bulabilirsiniz. Btn bunlar da yardmc olmazsa, repeater olarak adlandrlan, radyo dalgalarn belirli bir oranda artran bir yineleyici kurabilirsiniz. AVM (Fritzbox iin), Linksys, D-Link ve Netgear gibi reticilerin yineleyicilerini yaklak 70 civarnda satn alabilirsiniz.
Her ii yapar: Fritzbox Fon WLAN 7270 sadece ynlendirici deil, ayn zamanda ADSL-modem ve telefon sistemi.
DONANIM KABLOSUZ A STANDARTLARI
nemli WLAN Standartlar

A teknolojisini o kadar derin renmek istemeseniz de KURULUM HATALARINDAN kanmak ve kablosuz anzla problem yaamamak iin, en nemli WLAN-Standartlarn bilmeniz gerekir.
nanmas zor ama WLAN kavram yeni bir terim deil, aksine bu ifade 12 yldr kullanlmakta. 1997de ilk WLAN-standardn, Amerikal MhendislerOrganizasyonu IEEE gelitirdi. O zamandan bu zamana her bir yeni standart IEEE 802.11 normu altnda gelitirildi ve bu sembol, Institute of Electrical and Electronic Engineers tarafndan retildi (www.ieee. com). Dier IEEE standartlarna benzer olarak - Firewire ya da Bluetoothda olduu gibi bu endstriyel norm hep geliecek ve yeni teknoloji olanaklaryla srekli uyumlu hale getirilecek. Kullanc iin bu, kendi ann trn, aygtn hangi WLAN standartlarn desteklediini ve iki farkl WLAN adaptrnn birbiriyle sorunsuzca iletiim kurup kuramayacan gsteriyor. Bu ayn zamanda, daha eski donanmlar kullanlmaya devam ediliyorsa ya da farkl reticilerin cihazlar bir
arada kullanlmak isteniliyorsa geerli.
IEEE 802.11b: Daha fazla hz iin ilk adm

Bu deerlerdeki b harfi, bir eylerin deimesinde nem tayor; b standard, 1999 ylnda belirlenmi ilk standartt, geni bir kullanc kitlesine eriti ve gnmzde hala bu standard kullanan ok sayda aygt var.Buna ek olarak Eski-WLAN-standartlar gibi frekans hz yaklak 2,4 GHz civarnda. Bununla birlikte biraz dar olan, 2,400 ila 2,485 GHz frekans bandn kullanyor. lk WLANStandard IEEE 802.11in aksine, teoride 11 Mbit/s 1 ila 2 Mbit/s aktarm hz olanakl. te yandan pratikte ise, geriye 5 Mbit/slik etkin ksm kalyor. IEEE 802.11b bu adan bakldnda, bu standartlarn eski modelleriyle uyumlu olan 802.11g ve n-cihazlarna oranla daha
DONANIM KABLOSUZ A STANDARTLARI

ok nem tayor. Daha eski alar da bu standarda gre alr ve yeni cihazlarda (baz dizst bilgisayarlarda) tamamyla gelitirildi. Buna ramen nceki modellere uyumluluk oran %10 ila %20 aras baarl ve doal olarak, bir an performansn belirleyen en zayf halka. reticinin belirledii miktarda gerekleebiliyor. Bu tr bir durumda, maksimum (teorik) aktarm hz 108 ya da 125 Mbit/s cihazlar semeye zen gsterin. Bunlarn yan sra, farkl reticilerin rnlerini birletirerek kullanmaya almayn. Daha hzl n-cihazlarna ramen, ADSLin ortak kullanmnda 802.11g halen daha yeterli hza sahip, bu nedenle eski donanmnz pe atmanz gereksiz.
IEEE 802.11a: Birok WLAN iin eski alternatif standart

B, g ve nden farkl olarak, 802.11a standard (1999dan beri) Avrupada deitirilemedi. Bunun altnda yatan sebep, 802.11ann 5 GHz (tam deer:5,140-5,350 GHz aras) bir frekansa sahip olmas. Bu nedenle; a-standard b, g ve birok n-standard cihazlarla(2,4 GHz) uyumlu deil. Tm bunlara ramen 802.11a artk ortadan kalkyor. nk artmakta olan kablosuz a yaylm, 802.11ann alann daha da daraltacak. Bir evde birden fazla WLAN kullanlyorsa, mevcut kanaln paylatrlmas gerekiyor. Bu da, gerekte ulalabilecek veri aktarm orann dryor. reticilerin bir ksm buna tepki gsterdi ve a standardnda alabilecek n standardna da uyumlu (Dualband-Router) cihazlar sundular.
IEEE 802.11n: Sunduu birok avantaj ile yeni bir standart

En sonunda bu da baarlabildi; reticilerin yllar sren detayl ibirlii ve birok tartmann ardndan, 802.11n Eyll 2009dan itibaren kullanma girdi. Gnmzde kullanlmakta olan yeni WLAN-cihazlar, her ne kadar uzun sreden beri proje (taslak) konumunda bulunsa da, bu standartlarla almakta. Bu nedenle birok cihazlarda Draft-n (taslak) ifadesi yer alyor. Bu yeni standart, 2,4 GHz de alabildii gibi, 5-GHz-frekans bandn da kullanyor. Buna ramen ou n-cihaz 2,4 GHz-bant ile snrlandrlm. Gnmzde bu iki frekans bandn kullanabilen ok az Dualband-ynlendirici var. 802.11n paralel ierik aktarmnda 150 Mbit/s hza ulaabiliyor. MIMO (Multiple Input Multiple Output) teknolojisi sayesinde ve birok antenle, aktarm hz 300 Mbit/sye arttrlabiliyor. Uygulamada ise, a kurulumu ve kullanlan cihazlara bal olarak, maksimum deer bunun yars. Bu nedenden dolay n-cihazlarnda ok antenli yntem daha avantajl; kablosuz an kapsama alan geniletilmelidir ve duvara monte etmek de daha iyi bir zm olabilir.
IEEE 802.11g: Yllarca kullanlabilecek WLAN standard

2003ten bu yana 802.11b gibi 2,4 GHz frekans bandn kullanan IEEE 802.11g standard, veri aktarm hznda 54 Mbit/se ulaabiliyor. Uygulamada ise, a-standartlarndaki gibi, yaklak 20 Mbit/s hz salyor. Yeni n-cihazlarna ramen 802.11g daha yaygn. Tek bir reticiye ait bir model kullanlyorsa, aktarm oran da
KURULUM KABLOSUZ YNLENDRC N DORU KONUMLANDIRMA
WLAN ynlendirici iin en

WLANda maksimum hza ulaabilmek iin EN ELVERL YNLENDRC BLGESN belirlemelisiniz. Bu genelde baz mobilyalarn yerini deitirmenizi ya da terasnzda da internette kablosuz srf yapabilmek iin eriim noktasn biraz yksee kurmanz gerektirebilir. Biz eriim noktasnn bulunmas gereken en ideal yerleri gstereceiz.
n uygun eriim noktasn belirlemek iin biraz zamana ihtiyacnz var. Bunun iin yapmak, sylemekten daha iyidir szn benimsemelisiniz. Takip eden ipularnda, araynz iin en elverili blgeleri bulabilirsiniz. deal Pozisyon:
Engeller kadar, parazit kaynaklar da radyo sinyallerinin nne geer.
Ne kadar yksek, o kadar iyi

deal olan, bir duvara olabildiince yksee montajdr. Bilgisayarnz, ev telefonunuz ya da mikrodalga gibi elektronik cihazlar, balantda parazit yapabilir. WLAN ynlendiricinizin antenini, en iyi verimi alabilmek iin, aaya doru ein. Eer bu mmkn deilse, eriim noktanzn gl radyasyon ieren cihazlarn yannda olmamasna ya da radyo dalgalarn engelleyen metal maddelerin arkasnda olmamasna zen gsterin.
Uygun Pozisyon:
Radyo dalgas iin daha az engel ve daha az parazit kayna.
Parazit kaynaklarna dikkat

B, g ya da n- standartlarndaki eriim noktalar, 2,4-GHz- bandnda alr. Bununla birlikte bu frekans o kadar ayrcalkl
10
KURULUM KABLOSUZ YNLENDRC N DORU KONUMLANDIRMA
ideal blge
deildir. Bluetoothlu cihazlar, bebek telefonu gibi baz ev telefonlar ayn frekans araln kullanrlar. Bu nedenden dolay eriim noktanz bu tr cihazlarn yaknna kurmayn. Daha uygun bir yer belirlemek gerekirse, genellikle 2 ya da 3 metrelik bir mesafe koymak yeterli olacaktr.
Daha gl bir performans

Radyo dalgas, kaln duvarlardan ya da tanabilir engellerden geemiyorsa, hemen mitsizlie kaplmayn. rnein bir yneltici anten bu problemi zebilir. Daha sk radyo nlarnn bir yne toplanmas ve gnderilmesiyle, sinyal kat maddelerin ierisinden geebilir. Bunun bir de olumsuz yan vardr: Inn ynlendirilmesiyle kapsama alannda bir d ortaya kacaktr. Masast bilgisayarlarda bu bir problemdir. Dizstlerde ise, kablosuz aa balanabilmek iin bilgisayarnzn yerini, kurulan eriim noktasna doru rahata deitirebilirsiniz.
Kt Pozisyon:
telefonu radyo sinyallerini engeller.
Cihazlar birletirme
ok katl yaplarda eriim noktasnn gnderim baars, ounlukla tm bina iin yeterli deildir. Bu koullarda byk bir WLAN kurabilmek iin birok cihaz birletirmelisiniz. Bu sistem WDS (Wireless Distribution System) olarak adlandrlr. Son kan cihazlarn ou, bu sreci evden rahatlkla ynetebilir. WDSi, yapsal benzerlik tayan ynlendiricinizin hemen yanna kurmanz yeterli olacaktr.
Elverisiz Pozisyon:
Ynlendiricinin ok alak bir konuma yerletirilmesinden dolay eriim hznda d.
11
KURULUM XP LE KABLOSUZ A
WINDOWS XPde alan eski bir bilgisayarnz m var? Bu bilgisayara bir WLAN eklemek mi istiyorsunuz? Problemsiz bir biimde, birka tklamayla donanm kurabilirsiniz ve internette KABLOSUZ SRF yapabilirsiniz.
icrosoft piyasaya iki yeni iletim sistemi daha karm olmasna ramen, eski ve daha sade bir yapya sahip XP her zaman byk beeni gryor. Bunlarn yan sra gerek, olanaklar yetersiz olan ve baka iletim sistemlerinde o kadar da iyi almayan bilgisayarlar iin en uygun sistem olmas. Dier bir arts: WLAN kullanmndan fedakrlk etmek zorunda deilsiniz. Windows XP ile kablosuz iletiim salayabilirsiniz. Size Windows XPde WLAN kurulumunu tereyandan kl eker gibi, daha kolay yapmann yolunu gstereceiz.
Windows XPde WLAN

Srcy otomatik ykleme
Baz durumda, otomatik src kurulumu gz ap kapayana kadar gerekleebiliyor. Yine de bu, kullanlan donanmn uyumlu olmasyla ilgili. Bu tr durumlarda, srcnn destekleyebilmesi iin PCye ek bir uygulama yklenebilir.
1 Donanm sihinbazn balatn WLAN adaptrne ait paket verilerin CDsini bilgi-
12
sayarnza takn. WLAN adaptrn balayn ya da PCI kartnz bilgisayarnzda yerletirin. Windows XP sizi yeni bir donanmn tanndn belirtecek bir n bilgi sunacaktr. Eer bu uyar kmazsa, donanm sihirbazn balatmak iin Balat, Aygt Yneticisi ve Donanm yolunu izleyin. Hayr, bu kez deil i iaretleyin ve Devam tuuna basn.
2 Yazlm ykleme
Sonraki iletiim kutusunda, yeni donanmnzn belirteci ktnda, Yazlm otomatik olarak ykle (nerilen) seeneini iaretleyin ve devam seeneine tklayn. imdi sihirbaz, srcye yerletirilen CDden uyumlu olan srcy aratracak.
3 Doru srcy seme

Donanm sihirbaz birden fazla src bulursa, listeden uygun olan kayd sein. Dier taraftan eer CDde sadece bir src varsa, kendisi otomatik ykleyecek. Windows, sistemde ya da CDde src bulamazsa, kurulumu elle gerekletirmelisiniz.
4 Logo testini gz ard etme ler yolunda gider ve sihirbaz bir src bulursa, byk bir olaslkla karnza, kullanlan donanmn Windows-Logo-Testini desteklemediini belirten bir uyar kacak. Bu o kadar da korkulacak bir durum deil. Bu test, Windows XP ve bununla birlikte ilemcinin salkl bir biimde, bir arada almasn kontrol ediyor. Microsoft sertifikal olmayan src yklemek isterseniz, Windows XP bu hata bildirimiyle karnza kyor. Doal olarak firmalar Microsoft sertifikas almakla ykml tutuluyor ama bu byle devam ettii srece, henz her srcnn sertifikas olmadndan bu tr uyarlar yklemelerde her zaman karnza kabilir. Bu, normal koullar altnda, sertifikasz bir srcnn kt olabilecei anlamna gelmiyor. Src kurulumunu ilerletebilmek iin Yklemeye devam et butonuna tklayn. 5 Son tklama
Src kurulumunun sonunda, donanm sihirbaz baar uyarsn verir. Bu iletiim kutusunda yklenilen donanm hakknda karnza detayl bir bilgi kacak. Bitir seeneine tklayarak kurulumu tamamlayn. Artk yeni donanm hatasz alyor olmal.
13
Srcy elle Kurma
Otomatik src kurulumu gerekletirilemezse zlmeyin nk srcy elle de ykleyebilirsiniz. yin ve Tamama tklayn.
1 Donanm sihirbazn balatma WLAN-adaptrnz balayn ve size salanan CDyi srcye yerletirin. Bildiiniz gibi Windows XP, yeni donanm tanmak iin, donanm sihirbazn balatr. Eer sihirbaz otomatik balamazsa, Balat, Aygtlar ve Yazclar, Donanm ve devam seeneklerini tklayn. 2 Src seimi
Yazlm herhangi bir listeden ya da belirli bir kaynaktan ykleyin (sadece ileri dzey kullanclar) e ve devama tklayn. imdi srcye ykleyebilmesi iin bir yol tanmlayabilirsiniz. Standart olan, tanabilir ortamdan (disket, CD) aktarmaktr. Kurulum CDsinde srcy kendiniz aramak istiyorsanz, Dier kaynaklarda ara seeneini iaretleyin ve gz at seeneine tklayn. kacak olan iletiim kutusundan, kurulum CDsini yerletirdiiniz, CD-ROM srcnz sein. Kutucuklarn kenarndaki + iaretine tklayarak, dzenleyiciden ilerleyin. Dzenleyiciden, genellikle XP ya da WinXP adyla belirtilen, Windows XP seeneini iaretle-
3 Srcy ykleme Donanm sihirbaznda, hangi srcy yklemeniz gerektiini grdnzde devam seenei ile ilerleyin. Son olarak dikkat etmeniz gereken, WindowsLogosu testinden gemediini belirten bir iletiim kutusu kabilir. nceden de belirttiimiz gibi, bu uyary rahatlkla yok sayabilir ve Kurulumu devam ettir seeneine tklayabilirsiniz. 4 Kurulum sonu Bitir seeneini tklayarak sihirbaz sonlandrn. Yklemenin doruluunu aygt yneticisinden kontrol edebilirsiniz. Cihaznz A adaptr kategorisinin altnda bulabilirsiniz. 5 WLAN balantsn sein Artk iletim sisteminizde kablosuz anz olmas gerekiyor, Windows XP tm mevcut alar gsterecektir. Bunlarn dnda yeni bir a kurabilmek iin, takip eden admlar izlemelisiniz.. Kablosuz a sein ve balan seeneini tklayn. Bu sayede, eer a balantsnda bir ifreleme yoksa balanm olmanz gerekir. Aksi takdirde aada bulunan alandan a ifreleyin. Dikkat: Kullanacak ol-
14
duunuz anahtar(ifre) anzdaki tm WLANadaptrlerinde ayn olmaldr.
IP adresini otomatik belirleme

ou zaman WLAN ynlendiricisinde yerleik bir DHCP-sunucusu bulunur, bu sayede IP adresini otomatik olarak belirlenir. Eer otomatik belirlenmezse, IP adresini manel girmelisiniz. Nasl yapmanz gerektii aada belirtilecek. WLAN adaptrnzle kablosuz a kurulumunu tamamladnzda, eriim noktanzda sizin cevaplamanz gereken ya da kablosuz anzdaki bir yerel DHCP-sunucusunun cevaplayaca bir sorgulama gelecektir. Her bir WLAN adaptrnde IP adresinin yan sra bir de MAC adresi vardr, bu nedenle IP adresi olmadan balant gerekleemez. Sadece MAC adresinin atanmasyla balant salanamaz. DNS ayarlarnz DHCP sunucunuza braktnzda, gerekli ayarlarn hepsini tamamlam olursunuz. Her bir bilgisayarda, DHCP sunucusuyla IP adresi otomatik bir ekilde ayarlanabilir.
2 nternet protokol seme Bu balant aadaki eleri kullanr listesinden nternet protokol (TCP/IP)yi iaretleyin ve zellikler butonuna tklayn. 3 IP adresini ayarlama imdi TCP/IP yaplandrmas iin parametreleri gireceiz. Her bir WLAN adaptrne, belirli tek bir IP adresi vermeye dikkat edin. rnek olarak 192.168.1.1 den 192.168.1.254 e kadar IP adresi verebilirsiniz, bu kk ve orta dzeyde alarda yeterli bir aralktr. Tm 192.168.1 ile balayan IP adresleri iin 255.255.255.0 alt a maskesi kullanlr. Alt a, sizin kullanacanz son basamaklardan tamamen bamsz hareket eder. Yani bir WLAN adaptrnde, 192.168.1.1 rakam bulunabilir ve bunu 192.168.1.2 takip eder. Bu WLAN adaptr iin vermek istediiniz IP adresini girin ve tamama tklayn. Sonradan alacak olan zellikler penceresini ayn ekilde kapatabilirsiniz. 4 Son olarak bilgisayar yola kmaya hazrlamak Artk yaplandrma ilemini ilk bilgisayarnzda yaptnza gre, imdi ikinci WLAN adaptr iin anzdaki dier kullanclara sra geldi. Artk alabilir durumda bir WLAN adaptr kurabildiiniz iin, bir dierini kurmanz daha kolay olacaktr.
IP adresini Manel belirleme

WLAN adaptrnzn IP adresini manel belirlemek iin daha fazla ilem yapmamz gerekiyor.
1 zellikler kutusunu ama Kablosuz a balantsnda, zellikler penceresinden genel sekmesine tklayn. Karnza alan pencerede, kullanlan a cihazlar ve protokollerin listesini gsteren bir tablo gelecek.
15
KURULUM VISTA LE KABLOSUZ A

placan adm adm anlatyor.
Vistada
Kablosuz A
Windows Vista, KABLOSUZ ALARI YAPILANDIRMA veya yeni kablosuz alara balanma sz konusu olduunda ok daha kolay bir kullanm vaat ediyor.
afeteryada, otel odasnda ya da havaalannda; kablosuz alar ile her yerde karlaabiliyoruz. Gncel iletim sistemleri Windows Vista ve piyasaya yeni srlen Windows 7 btn bu koullar gz nne alnarak gelitirildiler. CHIP, Windows Vistada WLAN kullanm iin kurulumun nasl ya-
1 Eriim noktalarn ya da ynlendiriciyi ayarlama Bu blmde Vistann kablosuz a ilevine gemeden nce ilk olarak ksaca ynlendirici gibi eriim noktas yaplandrmay anlatacaz. Kullanc arayz, ayarlanabilirlik ve temel kurulumun cihazdan cihaza deimesinden dolay, ncelikle cihaznzn el kitabna danmalsnz. Bir eriim noktas kesinlikle bir kabloya bal olmaldr. Bu, eriim noktasnn yerel a (LAN) zerinde alt anlamna gelir. Cihaz bir hub ya da anahtar yardmyla balayn ve an. Daha sonra el kitabnda rnn hangi IP adresine n tanml oluuna bakn. Bilgisayarnzn bana oturun ve taraycnza 192.168.0.1 gibi balayan bu adresi girin. Normal koullar altnda eriim noktas kurulum mensnn ekrana gelmesi beklenir. Eer bir balant kurulamazsa bu sorun ounlukla bilgisayar ve eriim noktasnn, farkl alarda kurulmu olumasndan kaynaklanr. Byle bir durumda istemcinin IP adresini deitirerek her bir eriim noktasnn bu adresle uyumlu olmasn salamalsnz. Cihaznz rnein 192.168.0.1e ayarlandysa, bilgisayarnz da 192.168.0.10 a ayarlayn. Gerekli olan iletiim kutusuna Vistada Balat mensnde yer alan A Balantlarna sa tkladktan sonra zellikler seeneinden ulaabilirsiniz. Yerel a Balantsnn zerine tklayn ve Bu balantnn ayarlarn deitir seenei ile zellikleri grntleyin. Ardndan Internet protokol srm TCP/IPv4 sein ve tekrar zelliklere tklayn ve
16

noktanzn gncel IP adreslerinden birini anzda kullanabilirsiniz. Ayarlar kaydedin, eriim noktasndan kn. Eer gerekirse, Vista ykl bilgisayarnzn IP ayarlarn nceki deerlerine geri ykleyin.
WLAN kurulumunun byk bir ounluu kablo balants zerinden gerekleir.
Aadaki IP adresini kullan seeneini iaretleyin, artk dilediiniz adresi girebilirsiniz. Vistann alt a maskesinin verilerini otomatik girebilmesi iin TAB tuuna basn ve ak pencereleri Tamam seeneini tklayarak kapatn. Son olarak, taraycnz zerinden eriim noktasna ulaabilmek iin yenile seeneini kullann. Tm bunlarn ardndan kurulum mensne ulatnzda, ifreleme protokoln WPA-AES ya da WPA-TKIP olarak, eriim noktanzn destekledii bir ifreleme tr belirleyin. Size seenek olarak sadece WEP neriliyorsa, paranz yeni bir eriim noktasna yatrmann vakti gelmi demektir nk WEP ifreleri gnmzde olduka kolay bir ekilde krlabilir. Son olarak, anlatacamz ayarlar takip etmelisiniz: ifreleme iin, kk ve byk harflerden, rakam ve zel iaretlerden oluan olabildiince uzun bir parola girin. Kablosuz anza A ad ksmndan ak bir isim verin. Eriim noktasna balanabilmek iin kullanc ad ve ifreyi girin. Eer gerekirse, eriim
2 Adaptr balama ve srcy arama Gncel dizst bilgisayarlarn hemen hemen hepsinde yerleik bir WLAN adaptr bulunmakta. Biraz pahal modellerde ise daha yksek hzlar destekleyen 802.11n modl var. Eer cihaznz Windows Vista ykl olarak teslim aldysanz, uyumlu src reticiler tarafndan yklenmitir. Byle bir durumda bu adm geebilirsiniz. te yandan, eski dizst ve masast bilgisayarlarda, harici kablosuz a adaptrleri biraz problemli olabiliyor. Donanm altrabilmek iin byk bir aba sarf etmeniz gerekebilir zira Vista sadece gncel cihazlara uyumlu srcler sunuyor. Mevcut srcleri grebilmek iin ngilizce dil seenei olan Windows Vista Compatibility Centern sitesini http://www.microsoft.com/windows/com-
Kablosuz adaptrnzn a adn istee bal deitirebilirsiniz.

17

patibility/windows-vista/default.aspx adresinden ziyaret edebilirsiniz. Yine de her zaman bu sitede en yenileri bulabilmek mmkn deil. lik anahtarn girmenizi isteyecek. Eriim noktasnn kurulumunda tanmladmz bu parolay bir yere kaydedin. ifreniz, bakalar tarafndan grlmemesi iin normal artlarda siyah noktalarla gsterilir. ifre giriini kafanz kartrmadan daha rahat bir biimde girmek istiyorsanz Karakterleri gster kutucuunu iaretleyin. Balana tklayarak ilemi sonlandrn. Parolay hatasz girdiinizde bir baar bildirisi kacaktr. Karnza kan pencerede Vistann kablosuz a ayarlarn tekrar sormamas iin Bu a kaydet seeneine tklayn. Balanty otomatik salayabilmek iin Vista a ifresini otomatik kaydedecek ve aa balanacaktr.
3 Tercih edilen kablosuz a balantsn seme Vista, etkin ve ulalabilir tm kablosuz alar size gsterecektir. Balang mensnden Balant veya A kura tklayn. Bu iletiim kutusuna Denetim masas/A ve internet/Yeni balant ya da a kurun yolunu izleyerek ya da ara ubuundaki internet simgesine sa tklayarak Bir aa balann komutuyla da ulaabilirsiniz. imdi tm eriilebilir alar greceksiniz. Vista, WLANn yan sra evirmeli ve VPN balantlar da gsterecektir. Bu bildirileri grmek istemiyorsanz, Seeneklerden Kablosuz a sein. Kablosuz anz iaretleyin ve Balant kura tklayn. Son olarak Windows Vista sizden gven-
Baarl bir kurulumun ardndan Windows Vista tm kullanlabilir kablosuz alar gsterir
4 Kablosuz a balantsn elle kurma Adm 3te Vistann, istenilen kablosuz a seildikten sonra ifreleme yntemleri ve ifre trlerine gre balanty otomatik bulduunu gstermitik. Bu mkemmel bir sistem ama her zaman gereklemeyebiliyor. rnein kablosuz a bulunamyor ya da aktif olmayabiliyor. Byle bir durumda Bir aa balan seeneine tklayn ve her iki balant yuvasn kontrol edin. Windows ulalabilir alar tekrar denetleyecek. Hala istenilen a listede grnmyorsa, ayarlar elle yklemelisiniz. Bunun iin Yeni balant ya da a kur seeneine tklayn. Kablosuz aa el ile balan seeneini iaretleyin ve leri butonuna basn. kacak iletiim kutusunda Vista, kablosuz a ayarlarnzn bilgilerini isteyecek. En stte, kablosuz eriim noktas iin belirlediiniz A adn girin. Hemen altndan kullanlacak Gvenlik trn
18

neinden kurabilirsiniz. Kurduunuz a balantsnn zerine tklayn ve zellikleri sein. Alan mende yeni bir parola girebilmek ve farkl bir ifreleme tr belirleyebilmek iin Gvenlik seeneini greceksiniz. Men ierisinde de Balant ksmnda, Kapsama alanna girdiinde balan ya da a Yayn yapmyor olsa bile balan seeneklerini ayarlayabilirsiniz. Bunlarn dna Varsa daha tercih edilen bir aa balan gibi standart bir seenek de bulunur. Bu komutu, mevcut kablosuz a balantsn sonlandrp, yeni bir aa balanmak iin Windowsa yeni bir kablosuz a tantma amal kullanabilirsiniz. Pratik bilgi: Vista zerinde birden fazla kablosuz a tanmlayabilir, kaydedebilir ve bunun yan sra alarnzda kiisel ncelik sras belirleyebilirsiniz. Dk seviyeli bir aa balandysanz ve daha iyi ekim gcne sahip bir alanda bulunuyorsanz, iletim sistemi eski balanty kesip yeni aa otomatik balanacaktr. Bu ayarlara A ve paylam merkezinden, Denetim masas/A ve internet seenei altnda ya da Balat mensnden A balantlar ve A ve paylam merkezi yolunu izleyerek ulaabilirsiniz. Kablosuz alar ynet ve El ile a profili olutur seeneini tklayn. Adm 4te belirtildii gibi bilgileri girin, leri ve Kapat seeneklerini tklayn. Yeniden Kablosuz alar yneti atnzda, Aa ta ya da Yukar ta seeneiyle kablosuz alar arasnda istee bal bir sralama yapabilirsiniz. Bu sralamann gerekletirilebilme koulu ise, Varsa daha tercih edilen bir aa balan seeneinin etkin olmasdr.
Vista bu koullar altnda, istenilen kablosuz aa otomatik eriim salayacaktr.
belirleyin. Bir sra altndaki ifreleme trnden kullanlan ifrenin ayarn deitirin. Veri aktarmn ifreleyebileceiniz Gvenlik anahtar ile parolanz belirleyebilirsiniz. A balants kapsama alan ierisindeyken, Vistann otomatik bir ekilde balanabilmesi iin Bu balanty otomatik olarak balat seeneini iaretleyin. A yayn yapmyor olsa bile balan seenei ile Vista, eriim noktas yayn yapmasa ve a ad kaldrlsa bile, kablosuz a balantsn kayt altnda tutar. Bu ilemlerden sonra leri seeneini tklayn, karnza kacak pencerede Balant ayarlarn deitir iletisi kacak, son olarak Kapat seenei ile ilemi sonlandrn. Eer eriim noktas kapsama alan ierisindeyse, balant salanacaktr.
5 Kablosuz a ayarlarn yeniden yaplandrma Yeni bir eriim noktas satn aldnz ve kablosuz a eriimi ayarlarn deitirmeniz gerekiyorsa, balant ayarlarn yeniden Yeni balant ya da a kur see-
19
KURULUM WINDOWS 7 LE KABLOSUZ A
Windows 7de Kablosuz a

Daha hzl, daha kararl ve kullanc dostu: Vistann emekliye ayrlmasnda en byk etkisi olan iletim sitemi Windows 7 KABLOSUZ A BALANTISINDA da en st seviyede.
eni bir dizst bilgisayar satn alan kullanclar son derece ansl: ilk ansnz kablosuz a ilevselliini tam anlamyla yerine getirebilecek paralara sahip gncel bir bilgisayarnzn olmas, sonras ise Windows 7nin kablosuz a konusundaki yetenekleri. Tabii ki bu yeni iletim sistemi, her yeni bilgisayarla uyumlu olabilir anlamna gelmiyor. Eski iletim sistemini yeni srme ykselten ya da Windows 7yi bilgisayarna ayrca ykleyenler, kurulumu elle yapmak zorundalar. Benzer koullar doal olarak, bilgisayarn kablosuz aa balanabilmesi iin gerekli olan srcler iin de geerli. Takip eden sayfalarda, kurulumu nasl ilerletebileceinizi gstereceiz. Mevcut kablosuz a ynlendiricinizin kurulumunun gerekletirildiini ve bir kablosuz anzn olduunu varsayarak devam edeceiz.
daha ok donanm bileenini destekliyor. Windows 7, uyumlu srcy arama ncesi uyumluluu denetlemesi ve iletim sisteminde ykl bulunan Aygt src kurulumuna duyulan gven nedeni ile tavsiye edilen bir iletim sistemi. Bilgisayarnzdaki Kablosuz
1 Otomatik src kurulumu

Microsoft, nceki srmlere oranla, Windows 7de
Otomatik src aramas baarszlkla sonulanrsa, gerekli olan ortam yerletirin ve src yklemesini elle gerekletirin.
20

a adaptrn an ve bekleyip olacaklar izleyin. Adm 6da belirteceimiz gibi, Windows 7ye uyumlu bir src kurmanz balant iin yeterli olacaktr. Dier taraftan elle yklemelerde Src yazlm yklenemedi gibi uyarlarla karlalabiliyor. Devam eden aklamalarda, cihaz iin uygun srcy barndran bir diskiniz var m ya da web zerinden denetim yazlmlar bulmanz gerekir mi sorularn cevaplandracaz. butonuna tklayn ve Gncel src yazlmlarn otomatik olarak ara seeneini iaretleyin. Bu aramalarn sonucu baarya ulaamazsa, bir sonraki adm takip edin.
2 Src arattrma Gncelleme sihirbaz hibir src bulamazsa, tekrar evrimii internette aramak da yararl olacaktr. Balat/Tm programlar/Denetim masas/Donanm ve sese tklayn. Aygt yneticisini an, normal artlarda A badatrcsnn altnda bulunan, ykl olan donanmn zerine ift tklayn ve src seeneini n plana getirin. Srcy gncelletir
3 Srcy CDden ykleme Kablosuz a adaptrne ait paket verileri ieren CDyi srcnze yerletirin, Src yazlmn gncelletir iletiim kutusundan kn. Ak pencereden zelliklere tklayn ve yeniden Srcy gncelletir deyin, bu defa Src yazlm iin bilgisayarm tara seeneini belirleyin. kan pencerede Gzat dedikten sonra, karnza kacak iletiim kutusunda CDnizi yerletirdiiniz CD srcsn bulun ve Tamama basn. Windows 7nin uyumlu srcy bulabilmesi iin leri seeneini tklayn. letiim sistemi istenilen veri ortamn bulursa, ykleme otomatik olarak gerekleir. ou durumda src kurulum srecinde reticinin gvenilir olmadn belirten bir uyaryla karlaacaksnz. Herhangi bir tehlike olmadna eminseniz Yine de src yazlmn ykle seeneini tklayarak kabilirsiniz. Son olarak Kablosuz a adaptr reticisi tarafndan verilen CDyi altrabilirsiniz. Yklemenin sonunda Window 7, src yazlmnn baarl bir ekilde gncellendiini bildirecek. 4 Kablosuz a balantsn elle kurma Orijinal src, CDsinde bulunamyorsa ya da Windows 7ye uyumlu bir src bulamadysanz, kuruCHIP | MKEMMEL EV AI
Bu gvenlik uyarsn grrseniz srcnn her halkarda yklenmesi seeneini iaretlemeyi unutmayn.
21

lum biraz daha karmak bir hal alacak. Bu durumda retici firmann ana sayfasnda zaman kaybetmeden, srclerin Support ya da Download seeneklerinden arama yaptrabilirsiniz. Bu alternatif yol, sklkla arama ilevi sayesinde baaryla sonulanr. Kablosuz a bileenlerinin tam tanmn yazn ve Enter tuuna basn. Eer ad duyulmu bir firmann cihazn kullanyorsanz, Windows 7 iin gelitirilmi srcleri rahatlkla bulabilirsiniz. gerekletirin. Windows 7, klasr ierisinden src dosyasn bulup tanyabilecei iin, ksa yolu gsterip, yklemeyi balatn. Not: Windows 7 iin zel bir src bulamadysanz umudunuzu kaybetmeyin nk yeni iletim sistemi, Windows Vista iin retilmi srcleri de altrabilir. Bu, her zaman olanakl olmayabiliyor ama denemeye deer.
6 Kablosuz a eriimine izin verme Windows 7ye bal Kablosuz a adaptrnzle halen retici firmann ana sayfasndan srcy indirin, daha iletiim kuramam olabilirsiniz. Bunun sebebi, gerekirse indirilen arivi klasre karn. Tm veri- Kablosuz a ynlendiricinizin sadece MAC adresi talerin kartlan klasre kaydedildiinden emin olun ntlan cihazlar balanabilir seenei ile kurulmu olve sonra nceki admlarda belirtildii gibi kurulumu masdr. Ynlendiriciniz hala bal olan ierikleri tanmadysa, bilgisayarnz ve Kablosuz a ynlendiriciniz arasnda kablolu balant kurmalsnz. Internet taraycnzn adres blmne ynlendiricinizin adresini, rnein http://192.168.0.1 http://192.168.0.1, girin ve Enter tuuyla onaylayn. Belirttiiniz deiiklikleri kaydetmeden nce, kablosuz a adaptrnzn MAC adresini tanmalsnz. Bunun en kolay yolu Balata tklayp kan arama kutusuna ya da altr kutusuna cmd yazn ve Tamama basn, kacak komut satrna Windows 7de de ipconfig/all komutuyla, kablosuz a adaptrnzn ipconfig/all komutunu girin ve MAC adresini renebilirsiniz. 5 Srcy sabit diskten ykleme
22

Sunduu kolaylk: XP ve Vistann aksine Windows 7 Gvenlik ifresini ifresiz yaz biiminde de gsterir. Bu, kullanclar iin byk kolaylk salar. Tm gerekli alanlar doldurduktan sonra, balantnn ileride otomatik olarak tekrar salanp salanmayacan belirleyebilirsiniz. Bulunan tm a seeneklerini Bunun ardndan Windows 7 ayrntl bir ekilde leri tuuna basn, listeler. Windows 7 ilemin baaryla gerekletiini belirten bir ileti ile karnza karacaktr.
Son admda, kablosuz a badatrcnzn kurulumunda, ynlendirici eriimini salayabilmek iin ayarlar yaplandrmalsnz.
Entera basn. Bunun ardndan, karnza kacak girdilerde Kablosuz-A-Badatrcsn arayn. Bu srann hemen altnda, detayl adyla kablosuz a cihaznz greceksiniz, MAC adresinizi burada Fiziksel Adresin tam karsnda bulabilirsiniz. Bu 12 haneli kodu yazn, kablosuz a ynlendiricinizin kurulum arayzn deitirin ve bu MAC adresinizin cihazn ynlendiricisi ile iletiim salayabilmesini garanti altna aln. Son olarak deiiklikleri kaydedin.
7 Kablosuz a badatrcsn yaplandrma

Kablosuz a adaptrnzn kurulumuna devam edebilmek iin balant kablosunun fiini karn. Ara ubuu zerindeki kablosuz a simgesine sa tklayn ve A ve paylam merkezini a komutunu sein. Kablosuz aa el ile balan seeneinden gerekli bilgileri girerek balanty kurun ve leri seenei ile kurulumu sonlandrn. Tm bu verileri ynlendiricinizin kurulum arayznde de grebilirsiniz.
8 Kablosuz a balantlarn ynetme XP ve Vistada olduu gibi Windows 7de de doal olarak farkl kablosuz a alar ynetebilirsiniz. Ara ubuundaki kablosuz a simgesine sa fare tuu ile tklayn, iletim sistemi yaknda bulunan tm kablosuz a alar, a adlaryla birlikte gsterecektir. Kablosuz aa balanmak iin sadece tercih ettiiniz aa tklamanz ve gerekli olan A gvenlik ifresini girip Tamam seeneini iaretlemeniz yeterli olacaktr.
23
KURULUM YNLENDRC KONFGRASYONU
Kablosuz a ynlendiricisini kurma

Evde kablosuz srf yapmak isteyen KABLOSUZ A YNLENDRCS kelimesinden o kadar da korkmamal nk bu tr cihazlar o kadar pahal deil ve kurulumu, bu makalede gstereceimiz gibi ok basit.
eni bir kablosuz a ynlendiriciniz var ya da size en uygun olan cihaz almay dnyorsunuz. O zaman size iyi haberlerimiz var; kablosuz a kurabilmek ya da cretsiz verilen a badatrclarna ulaabilmek hi bu kadar kolay olmamt. 802.11n standardn destekleyen gncel kablosuz a ynlendiricileri 300 Mbit/s gibi yksek veri aktarma hzna ulamakla kalmyor, ayn zamanda kullanm kolayl ile sizi ar bir ykten kurtaryor. Bu sayede kurulum hakknda pek fazla deneyimi olmayan kullanclar bile, gz ap kapayncaya kadar kablosuz a ynlendiricisini kurabilirler. Yine de problem yaayacak olursanz bu makale size gvenliiniz iin yardmc olacak. Takip eden admlar, sizin sorunsuz alan bir
ADSL eriimine balanabildiinizi gz nne alarak ve herhangi bir kablosuz a ynlendiricisine balanabileceiniz hesaba katlarak, belirtilecektir.
24

salayabilen cihazlar tantacaz. Ynlendiricilerin ADSL ilevi hakknda, zellikle sonraki makalelerden bilgi edinebilirsiniz. Windows 7, Vista ya da XP kullanyor olun, iletim sisteminin balantda hibir rol yoktur ve dier iletim sistemleriyle benzer zelliklerle alrlar.
Bu uygulamal makalede size belirli bir cihaz nermeyeceiz, takip eden ipular ve neredeyse tm gncel kablosuz a ynlendiricileriyle mkemmel uyum
1 Gereken hazrlklar Her kablosuz a ynlendiricisi hemen iletim sistemine taklp kullanlamaz. Baz cihazlarn alr konuma getirilebilmesi iin antenin monte edilmesi gibi kurulum yapmanz gerekebilir. ou zaman kurulum iin klavuzu hzlca bir gzden geirmek yeterli olacaktr. Cihazn paketinde bulunmas gerekenler; g kablosu, PDF kullanm klavuzunu da ieren kurulum CDsi ve yama kablosudur (bu genellikle CAT5 ethernet kablosudur). lk olarak kurulumu balatabilmek iin ynlendiriciyi bilgisayara balamak gerekiyor. Balant kablonuz, en azndan bilgisayar masanza ulaabilecek uzunlukta olmaldr. Kurulumun ardndan kablonuzu skp, tekrardan paketinizin ierisine geri koyabilirsiniz. Kurulum ncesi cevaplamanz gereken soru: ynlendiricinin kurulum mensndeki eriim ifresi ve/ veya kullanc ad aklnzda kolay kalyor mu? Cevap: Bir para kt ya da varsa bir kt almak olas ifre unutma sorunlarnn nne geebilir. Ayn ekilde, kablosuz a ynlendiricisinin taraycnzda kulland IP adresleri de nemlidir. Bu tr nemli verileri bir
25

3 Ynlendirici mensn dzenleme Kablosuz a ynlendiricisine ulaabilmenin en hzl ve en kolay yolu, IP adresi zerinden balanmaktr. Kullanm klavuzuna bir gz attnzda kablosuz a ynlendiricinizin IP adresinin 192.168.0.1 ile baladn greceksiniz. Bu adresi taraycnza yazn ve Enter tuuna basn. Taraycnzn Google Chrome, Internet Explorer ya da baka bir yazlm olmas, bu ilemin gereklemesine engel deildir. Ynlendiricinizle balant kurabilmek iin taraycnzn adres satrna kullanma klavuzundan renebileceiniz veya a balantlarnzdan bulabileceiniz IP adresini yazp, Entera tklamanz yeterli olacak. IP adresini doru girdiyseniz men karnza kacak. Eer doru deilse hatayla karlaacaksnz. Bu durumda kablo balantsn kontrol edin ya da yanl bir IP girmediinizden emin olun.
Ynlendiricinizin kurulum mensnden ifrenizi belirleyebilirsiniz.
kenara not edin! Bilgileri metin belgesi formatnda kaydetmek bu i iin ideal. Bu sayede yeniden kuruluma gereksinim duyarsanz, bir yl sonra da gerekli olan belgeler elinizde bulunacaktr.
2 Kablosuz a ynlendiricisini balama lk olarak kablosuz a ynlendiricinizi g kaynana takn. Ynlendiricinin zerindeki kk lambalar srekli yanncaya kadar birka dakika bekleyin. Bilgisayarnzn ak olmas gerekiyor. Yama kablosunu aln ve bilgisayarnzla kablosuz a yuvas arasnda bir balant kurun. Cihazlardaki bu giriler LAN olarak adlandrlr ya da srasyla LAN1den LAN4e kadar 4 haneli yuvalar bulunur. Bu drt giriten hangisini setiinizin pek bir nemi yok. Dikkat: Yama kablosu Internet ve ADSL yuvasna da uyum salayabilir ama ynlendirici kurulumu gerekleemez.
DHCP sunucusu aktifletirildiinde IP adresleri tamamyla otomatik girilecektir
26

4 Kurulum mens Her ynlendiricinin kullanc arayz birbirinden farkldr. Sadece bir reticinin rn hattnn ierisinde benzerlik gsterebilir. vgye deer adm: ou retici kullancya adm adm ilerleyen bir kurulum dizisi sunar, bylece ou kablosuz a ynlendiricisinin kurulumu zel bir ykleme yardmcs eliinde gerekletirilir. 5 DHCP sunucusunu aktif hale getirme
Kablosuz a ynlendiricinizde byk bir olaslkla entegre bir DHCP (Dinamik stemci Ayarlama Protokol) bulunmakta. Yeni nesil ynlendiricilerde de bu sistem ayndr. Gvenlik iin kurulu olan DHCP sunucusunun aktif hale getirilmi olmas gerekiyor. Yine de her bir kuruluma gz atmaktan zarar gelmez. Szn ettiimiz ilev kapatlmsa, kablosuz a kurulumunuzu elle gerekletirmelisiniz. kablosuz a ynlendiricinizin kurulum mensnde DHCPye ulaamazsanz, A seenei altnda aratrn. Tm modellerde DHCP ayarlarn IP adresi vermeden nce ya da sonra belirleyebilirsiniz. Anzda birden fazla kablosuz alc mevcutsa bu ayarlar gereklidir. ou ynlendiricide izin verilen DHCP kullanclarnn maksimum saysn, kablosuz a gvenliinde kk bir nlem amal belirtebilirsiniz. rnein iki bilgisayar (masast ve dizst bilgisayar) kablosuz a ynlendiricisi ile internet zerinden iletiimi salyorsa, son olarak kablosuz a da hesaba katlarak, deer olarak 3 girilir. Bu sayede daha nceden aa balanabilen yan komunuzun bilgisayar, artk DHCP sunucunuzdan IP adresi alamaz. Buna ek olarak anza hacker girme olasln da biraz daha zorlatrr. Not: stemcinizin (rnein: USB adaptr ya da ek kablosuz a) DHCP sunucusunun IP adresleriyle otomatik iletiim salayabilmesi iin DHCPnin aktif edilmi olmas gerekiyor.
6 Kablosuz a a aktif hale getirme Kablosuz a ynlendiricisinde kablosuz a ilevini amak kulaa biraz sama gelebilir ama ou cihazda olmasa da, retimde kablosuz veri aktarm aktif deil. Bu ayarlara, kurulum sayfasnn ana mensnden Kablosuz a, Wireless ya da A seeneklerinden ulaabilirsiniz. Buradan ek seenekleri ap kapatabilirsiniz. Dier seeneklerde de, gnderilen kanal zerinde deiiklik yapabilirsiniz. Kablosuz a ynlendiricinizin aktarm hz vasatn altnda ise, bu deiiklikleri yapmanz daha mantkl bir seim olacaktr. ou cihazda hangi aktarm trnn olmas gerektiini belirleyebilirsiniz ve kablosuz anzn balant saatlerini belirleyebilir ya da belirli saatlerde almasn salayabilirsiniz. pucu: Baz kablosuz a ynlendiricilerinin arkasnda parlak bir tu var. Bu tula, cihazdaki kablosuz a ilevini imek hznda ap kapatabilirsiniz.
Ekstra bilgi: leticinizin ek zelliklerini aktif etme

Yeni kablosuz a ynlendiricileri cihaza zel ok eitli seenekler sunuyor. Burada ynlendirici kuruCHIP | MKEMMEL EV AI
27

lumunun tesinde dikkat etmeniz gereken gvenlik ayarlar ve ya enerji tasarrufunu gibi ileri kurulum ayarlarn gstereceiz. listesini aktif hale getirmek ve anzdaki cihazlarnz buraya tamak, daha mantkl bir seim olabilir. Kablosuz a cihaznzn MAC adresini, ounlukla cihazn alt tarafnda bulabilirsiniz. Bu numaralar 00:20:04:A4:12:BC benzeri bir kombinasyonla belirtilir.
1 WPA2 ifresini aktif hale getirme Gvenlik szmalarna kar kablosuz anzn ne kadar salam olduunu, kullandnz ifreleme tr belirler. Eer kablosuz a ynlendiricinizin ifreleme tr WPA2 olarak ayarlanmadysa, bir an nce bu ifreleme trn aktif etmeye aln. WEP ifreleme tr artk modas gemi yntemdir ve byk gvenlik riski oluturur. Bu ayarlar ynlendirici mensnn ana sayfasnda alt menlerde, baz kullanc arayz ngilizce olan programlarda Wireless blmnn altnda bulabilirsiniz. Hackerlarn iini biraz yokua srmek iin son olarak Kablosuz a adn gster seeneini kapatabilirsiniz. A adnz kullanlarak, zel yazlmlarla bilgisayarnza girenlerin nne tam anlamyla geemezsiniz. Bu durumda MAC adresi filtreleme
2 Gvenlik duvarn aktif hale getirme Gvenlik duvar sistemde yklenmi bulunsa bile aktif edilmeli. Yine de evrimii oyun oynamak veya borsay kullanmak isterseniz problem olabiliyor. Bu durumda herhangi bir ynlendiricinin filtre ayarlarnn nasl yapmanz gerektiini belirten bir PDF klavuzu, size yardmc olacaktr. Ayrca anonim internet engelleme taleplerini dzenleyin: seeneklerden engellenmesini istediiniz seimleri bir tik iaretiyle basit bir ekilde belirtebilirsiniz. Benzer durumlarda ayarlar tekrar dzenleyebilirsiniz. 3 stenmeyen web sayfalarn engelleme Linksys ynlendiricinde, bilgisayarnzn kablosuz a eriimini saatler ve haftalara snrlandrabilmek mmkn. Eer ocuklarnzn kendilerine ait bir bilgisayarlar varsa, geceleri internet eriimini etkisiz klabilirsiniz. Her bir bilgisayarn MAC adresi ynlendiriciye tantlmal. Birok ynlendiricide istenilmeyen web siteleri tek tek engellenebilir. Linksys ynlendiricilerde de anahtar kelimeyi belirtmeniz yeterli olur. Sayfay adres satrna girip tkladnzda, engellenmi olduunu greceksiniz.
MAC filtreleme uygulamas, kablosuz anza balanmak isteyen davetsiz misafirleri engeller.
28

4 Firmware srmn dzenli bir biimde gncelleme Ynlendiriciyi yakn zaman ierisinde satn aldysanz, en yeni standartlara sahiptir. Yine de birka ayda bir firmware srm numarasn gzden geirin. retici firmann sayfasndan gncel firmware srmlerini takip edebilirsiniz. Kendi yazlmnzdan daha gncel bir yazlm bulursanz indirin ve ykleyin. ou zaman yeni bellenimlerde nemli hata dzenlemeleri vardr. 5 Enerji tasarrufu ve performans aza indirgeme Her konumda kablosuz a ynlendiricisi yksek performansla almaz. Tm gece boyunca elektrii bouna savurmayn. Baz cihazlarn kullanclar, cihazlarnn hangi aktarm performansnda almas
gerektiini, sistem ayarlarndan kolaylkla belirleyebilir. Basite Aktarm hzn otomatik olarak gerekli oranda snrlandr seeneine tklayarak elektrik tasarrufu salayabilirsiniz. Ayrca kablosuz a zaman sayac ile geceleri otomatik kapanma da salayabilirsiniz.
NATn yardmyla her bir bilgisayardan gelen veri aktarmn ynetebilirsiniz
6 Port Ynlendirme yaplandrmas ounlukla A Adresi eviricisi (NAT) olarak bilinen, Port Ynlendirme ile sadece bilgisayar uzmanlar uramamal. Basite aklamak gerekirse, tm gncel kablosuz a ynlendiricilerinde yerleik bulunan bu ilev, gelen taleplerin ve veri paketlerinin doru bilgisayara gnderilmesini salar. lk olarak bu ilevle uramak istemiyorsanz da, biraz bilgi sahibi olmanzdan ve bilgisayarnzn ynlendiricisinin destekleyip desteklemediini renmekten zarar gelmez. rnein anzda Windows ev a kurmak istiyorsanz, NAT gerekecek. nternet zerinden Windows Home Server iin retilen verilere eriim salayabilmek iin nternet Explorera https://istediginizisim.homeserver. com sitesine girin. Bu veriler, internete bal bulunan ynlendiricinize rehber olacaktr. Ynlendiriciniz hangi aa bal bilgisayar ile devam etmesi gerektiini bilemedii iin problemle karlaacaktr, karnza kan seeneklerden her birine, Windows Home Servern IP adresinin kusursuz bir ekilde alabilmesi iin, Port 443 semeniz yeterli olacak.
29
KURULUM A VE ADSL
Adm Adm ADSL Kurulumu

ADSLin yaygnlamas sonucunda artk daha ok bilgisayar kullancs internete uygun fiyata ve yksek hzda eriim imkn buluyor. Fakat yeni aldnz ADSL aboneliinin kurulum ve aktivasyon ve kurulumunu yapmanz gerektiinde, bu yolun KABLOSUZ A YNLENDRCLER zerinden ilerlediini greceksiniz.
irka yldan bu yana internet hz 1.024 KBit/s hzn zerine karak, 16.000 KBit/s hatta daha yksek hzlara ulamaya balad. Byk ehirler iin, lkemizdeki servis salayclar 16 ve 32 Mbit hz aktarmna sahip VDSL2yi sunmakta. Fakat bu lgn hza erimek iin nce ynlendiricinizi, bilgisayar ve internet eriim cihazlarnzla uyumlu bir biimde hareket edebilmesi iin yaplandrmalsnz.
kurulumu problemsiz bir biimde gerekletirilebiliyor. Balant iin modemin trne gre evirmeli balant verilerini elinde bulunduran kullanc, birka dakika ierisinde evrimii olabiliyor. Ynlendiricinizi henz yklemediyseniz, nceki sayfalardaki makalemize kurulum iin bakabilirsiniz. Bu makalemizde kablosuz a ynlendiricilerinin temel kurulumunu aklayacaz.
ADSL Balants
Gnmzde ADSL eriime sahip bir ynlendiricinin
1 Balant verilerini hazrda bulundurma rnn hangi reticiye ait olduu o kadar nemli deil: ADSL balantsn salayabilmeniz iin ciha-
30
KURULUM A VE ADSL
znzla birlikte, balant verilerinin ierisinde bulunduu, byk bir kt yn halihazrda elinize tututurulmutur. Eer bu sizin ilk ADSL balantnzsa, size standart olarak verilen kullanc ad ve ifrenizi deitirin. Bu prosedrleri kablosuz a zerinden deil, aksine klasik kablolu balant yoluyla gerekletirmelisiniz. Bu adm bitirdikten sonra yeni balant verilerini, kablosuz a ynlendiricinizin yaplandrmas iin kullanabilirsiniz. TTNET mterileri, TTNET kullanc ad ve parola seeneklerinden oluan balant tanmn hatrlayacaklardr. basarak cihaz fabrika ayarlarna dndrebilirsiniz.
2 ifre belirleme Yukarda akladmz gibi bu atlyeye girmeden nce, ynlendiricinizi bir a kablosu araclyla bilgisayara balamanz gerekiyor. Sonraki admda ynlendiricinizin kurulum mensne girin. Genelde bu ilem iin, taraycnza 192.168.1.1 yazp Entera basmanz yeterli. Farkl retici firmalarn cihazlarnda ise bu menye size verilen belgenin zerinde yazan IP adresi araclyla ulaabilirsiniz. ou zaman ilk kurulumda ifre gerekmeyebilir. Ama kurulum srecinde bir ifre belirlemelisiniz. Eer kurulumda bir ifre soruluyorsa bu byk olaslkla Admin ya da rootdur. Cihaznz ikinci el satn aldysanz ve satc ifreyi ak braktysa, hacker aralarn kullanarak bu problemi zmekle nefesinizi bouna harcamayn. Son are olarak cihaza donanmsal reset atmak yardmc olabilir. Cihaznz yeniden balatmak iin, kk bir atala cihazn arka tarafnda yer alan reset tuuna
3 Kurulum bilgilerini girme ifre engelini atktan sonra, ynlendirici mensn karnzda bulacaksnz. Artk salayc iin gerekli olan verileri girebilirsiniz. Birok modemde sz geen balant ayarlarn, pratik olmas asndan, ADSL mens altnda yer alan Hzl Kurulum blmnden bulabilirsiniz. Bu sayede farkl reticilerin cihazlarnda bile rahatlkla ayarlar mensne ulaabilirsiniz. Uluslararas pazar iin retilen ynlendiricilerde istenilen alan bulmanz biraz daha zor olacaktr. Not: TTNET mterileri iin belirli, zel bir ara yz yoktur. Bu istisna dier btn servis salayclar geerlidir. Baka bir kablosuz a ynlendiriciniz varsa, yine ufak bir aratrma ile veya kullanc klavuzuna danarak eriim bilgileri ve kullanc adn girece-
Servis salaycnzn size verdii eriim bilgilerini eksiksiz girmelisiniz.

31
KURULUM A VE ADSL
iniz menye ulaabilirsiniz. lk bata biraz karmak gelebilir fakat pratikte basit bir ilem: yapmanz gereken kullanc adnzn sonuna servis salaycnza ait olan alan adn yerletirmek. rnein Smile ADSL kullanc adnz alikerem ise bunu ADSL modeminize alikerem@smileadsl.com olarak girmeniz gerek.
4 PPPoE balantsn yaplandrma ADSL araclyla internet eriiminde, PPPoA eriimine alternatif olabilecek PPPoE protokoln aktif hale getirmek nemli. Bunun iin modeminizin arabiriminde yer alan alr listeden balant protokoln deitirmeniz yeterli. Devamndaki ayarlarn ise VPI:8 VCI:35 olduundan emin olun.DSLAM olarak bilinen anahtarlama merkeziyle balant kurulamyorsa, bunun temelinde ounlukla yanl PPPoE ayarlar yatmakta. Piyasada satlan birok modemde, sz geen girdileri, protokol veya ADSL Kurlumu ksmnda bulabilirsiniz. Gerekli ayarlar yaptktan sonra hala hata alyorsanz modeminizi kapatp amanz gerekebilir. 5 Otomatik balant kesintisini belirleme Sabit fiyatl bir anz var ve hep internete bal kalmak m istiyorsunuz? Maksimum bo sre, ya da Bo kalma sresi deerlerini 0 olarak ayarlayn. Baz modellerde ise bunun tam tersi Srekli bal kal gibi bir seenek bulunabilir. Balant seeneklerinin ad ne olursa olsun, szn ettiimiz komutu aktif hale getirirseniz, ynlendiriciniz istediiniz anda internete balanmanza yardmc olur. Aksi tak-
Bal kalacanz sreleri belirlemek iin de modeminiz iinde ayarlar mevcut.
dirde, balanty ksa sreliine ayrarak pasif brakn. ADSL balantnzn, tam tersine ok daha hzl yeniden yaplanabilmesi iin burada vereceiniz deeri 60 olarak belirleyebilirsiniz. Balantnz istemediiniz zaman aralnda, isteinizin dnda kesilmesin diyorsanz ve balantnn srekli ak olmasn istiyorsanz, ynlendiriciyi yeniden balamalsnz. lkemizdeki servis salayclar normal koullarda, sabit fiyatl balantlarda 24 saat evrimii seenek sunuyor. Bunun iin yeniden balan ya da balant kesilirse yeniden balan kutucuklarn iaretlemeniz yeterli.
6 evrimii balanty kontrol etme Kablosuz a ynlendiricinizin ADSL zelliini eksiksiz bir ekilde yaplandrdktan sonra, karnza kan Save, Kaydet ya da Ykle ve k gibi seeneklerle ilemi sonlandrn. Bilindii zere son ilem olarak
32
KURULUM A VE ADSL
ynlendiricinizi yeniden balatmanz gerekiyor. Bu ilemi reboot diye adlandryoruz. Sonraki ilem olarak Connect ya da Balan seeneine tklayn, balant birka dakika iinde salanacaktr. yapmas gerekiyor. Normal koullarda, zel bir ev anda bu ayarlar deitirmemeniz gerekir.
nce gvenlik: WPAy etkinletirme

ifresiz a olmaz. A gvenlii, sadece internette srf yaparken nemli deildir. Bu amala kablosuz anzda birka yeni ayarlama yapmamz gerekiyor. lkemizdeki servis salayclarn mterilerine sunduu kablosuz a destekli modemlerde Trke arabirim zerinden WPA ifreleme ayarlarn yapabilirsiniz.
3 ifrelemeyi etkinletirme WPA ya da WPA2 gvenlik tr mutlaka aktif hale getirmeli. Mende seenek olarak WEP ifreleme tr grlse de, bu eski gvenlik trn sememeye zen gsterin. Eer eski bir kablosuz adaptr kullanyorsanz, bunu olabildiince abuk deiirin. 4 En gvenilir tr WPA-PSK Kablosuz a ynlendiricinizde ya da kablosuz adaptrnzde, iki farkl gvenlik tr seim olananz var, bunlar: WPA ve WPA-PSK. Size TKIP kombinasyonuna sahip WPA-PSKyi neriyoruz. Avantaj: Balant anahtarn eriim noktas iin bir kere girmelisiniz, gerisiyle cihaz kendisi ilgilenecektir. Rakam, sembol ve byk-kk harfler ieren uzun bir ifre girmek gvenlik asndan daha ok nerilir. 5 WPA-PSK yi adaptrde etkinletirme Ynlendiricinizi yaplandrdysanz, artk adaptrle ilgilenebilirsiniz. Balat/Denetim masas/A ve nternet/Kablosuz alar ynet yolunu izleyin. stenilen aa tklayn, a adn belirleyin ve zelliklere tklayn. zellikler de gvenlik seeneklerinden gvenlik trn WPA-PSK olarak deitirin ve ifreleme trn TKIP olarak belirleyin. nceden ynlendirici mensnde kullandnz a gvenlik anahtarn girin ve Tamama basn. Artk WPA korumal bir anz var.
Gvenli bir kablosuz a kurmak

1 A ad verme A adn verirken yabanc karakterler kullanmamaya zen gsterin. Bu sayede dier aygtlarn anza balanmas veya SSID gizli balantlar daha kolay olacaktr. Hangi kablosuz a ynlendiricisinin kullanldn ve standart veri eriimi gibi bilgileri deerlendiren hackerlar Airties RT-205 ya da Linksys WAG160N kartlarnn kablosuz a ifreleme teknii WPA olunca tkezliyorlar. 2 Kanal belirleme Birden fazla ynlendirici ya da eriim noktas kurulmak isteniyorsa, yayn yapacak kanal deitirmelisiniz. Bu durumda yayn yapacak eriim noktasnn, 1,6,11 gibi farkl kanallar ierisinden birinde yayn
33
KURULUM KABLOSUZ A GVENLK
Kablosuz Ada Kusursuz Gvenlik

Hackerlar bir kablosuz aa, eer en son ifreleme yntemleri ile korunmuyorsa, BR DAKKADAN DAHA KISA BR SREDE szabilirler. Kablosuz anz nasl en etkin bir biimde koruyabileceinizi gstereceiz.
aplan aratrmalara gre, gelimi lkelerde bile kablosuz alarn yarsndan ou yeterli gvenlik korumasna sahip deil. Bu ihmalin boyutu, standart a adnn ifre olarak kullanld, krlmasnn neredeyse ocuk oyunca olan ifrelerden, yetersiz ifreleme yaplan parolalara kadar uzanyor. Hackerlar, yabanc bir a zerinden casusluk yapma ya da bakalarnn interneti zerinden cretsiz srf yapma olsun, neyi nerede aramalar gerektiini ok iyi biliyorlar. Bu yazda size, hackerlar iin en gncel
kablosuz gvenlik klavuzu saylan, ok yaygn olarak kullanlan kablosuz modemler zerinde hackerlardan korunma yntemlerini gstereceiz. Veri kirlilii yapmadan, benzer zelliklere sahip rnekler vereceiz.
A merkezi nasl korunur?

Ynlendirici, tm anzn iletiim merkezidir ve zellikler hackerlara kar gvenli olmaldr. Takip eden admlarda, saldrganlarn anza szmalarn
34

nasl engelleyebileceinizi gstereceiz. lk kurulumda bilgisayarnz ynlendiricinizle balayabilmek iin bir a balant kablosuna gereksiniminiz var. Tm ayarlamalar piyasada kullanlmakta olan kablosuz ADSL2+ modem Linksys WAG160N zerinde gstereceiz.
PUCU
Gvenli ifreler Belirleyin
Gvenlikli ifreler belirlemede rnein olum Ali kzm Ayeden ya daha gen gibi ifreler kullanmak daha anlaml olur. ifre birbiri ile i ie gemi karmak bir kelime gurubundan da oluabilir: benimevim. E iin 4 ve i iin 1 gibi harflerin rakam karln kullanarak b4n1m4v1m gibi daha gl bir ifre elde edeceksiniz. http:// www.gaijin.at/en/olspwgen.php gibi evrimii ifre reticilerini ziyaret ederek, birka tklama sonrasnda krlmas zor gvenlik ifreleri oluturabilirsiniz.
1 Ynlendirici ile balant kurma Tm ynlendiriciler, Applen Airport Extremeini saymazsak, bir web ara yz ile taraycnzda yaplandrlabilir. Linksysde taraycnzn adres satrna http://192.168.1.1 yazn. Dier modellerde size verilen el kitapnda ya da taraycnzn arkasnda yer alan IP adreslerini kullann. Yine de bulamazsanz, ipconfig komutunun yardm ile ulaabilirsiniz. Windowsun balat mensnden altr komutunu tklayn ve karnza kan kutucua cmd yazn. ipconfig komutunu girin ve Enter tuuna basn. Standart a geidinin altnda bulacanz IP adresini, kablosuz ynlendiricinizin klavuzu zerine not alabilirsiniz. 2 Gvenli ynlendirici ifresi belirleme Ynlendirici adresinin ardndan, cihaz bu kez size ynetici parolas sorar. Linksysde kullanc ad ve parola ksmn admin olarak belirtin. Bu standart kayt verilerini olabildiince abuk deitirmelisiniz nk Hackerlar a kurulum detaylarnz grebilmek iin bu standart parolay kullanrlar. Arabirimden Admisintration sekmesine girin ve buradaki kullanc ad ve ifre kutucuuna tklayn ve yeni bir
ifre girin. Harfler ve rakamlar ieren, temelde bir anlam olmayan, en az alt karakterden oluan bir ifre belirlemelisiniz. Save Settings seenei ile ayarlarnz kaydedin.
Modeminiz, kullanc arayz ekrana gelmeden nce parola girmenizi ister.

35

3 Ynlendirici- Kurulumu gvenlik altna alma Microsoft Windows gncellemeleri gibi, kablosuz a ynlendiricinizin reticileri de, gvenlik aklarn kapatabilmek iin ve ynlendiricinizin daha hzl alabilmesi iin gncellemeler sunar. Ynlendiricinizi gncellemeden nce, ilk olarak ynlendiricinizin tm ayarlarnn yapldndan emin olun. Bu sayede, ADSL eriim verileri gibi verilerinizin, kaybolmasnn nne gemi olursunuz. Yedekleme yapmak iin hi de o kadar karmak olmayan, btn verileri otomatik bir komutla yedekleyebilecek bir ilev bulunur. Linksys WAG160N zerinden internet eriimi salayan kullanclar, yedekleme zelliine Administration sekmesinde yer alan Back Up & Restore seenei altnda bulabilirler. Yedeklemenin ardndan sra gncellemeye geldi. Gnmze kadar gncellemeler, bir kablo araclyla bilgisayarnza balanarak yaplmalyd nk gncelleme srecindeki bir balant kesintisi, cihaznn kullanlmaz hale gelmesiyle sonulanabiliyordu. Bu durumda cihaznz reticiye geri gndermekten baka are kalmyordu. Fakat Linksys gibi yeni modemler sayesinde bu tr problemle kar karya kalmazsnz zira firmware dosyalar MD5 algoritmas ile kontrol edilmektedir. 4 Firmware- Gncellemeyi altrma
Firmware Upgrade blmne gelin ve Browse seenei ile indirdiiniz Firmware dosyasn setikten sonra Upgrade seeneine tklayarak gncellemeyi balatn. Ykleme balangcnda karnza, ykleme
Firmwarei gncellemeden nce, ayarlarnz sabit diske kaydedin. Eer problemlerle karlarsanz bu ayarlar tekrar geri ykleyebilirsiniz.
Tellcomun lkemizde abonelerine sunduu Pirelli modemlerde de otomatik firmware gncellemesi mevcut.
sresince elektrik kaynan kesinlikle ak tutmanz gerektiini bildiren bir iletiim kutusu kacaktr. Genellikle Firmwarei internet zerinden kendiniz
36

bulmalsnz ve retici firmann web sayfasn bilgisayarnza kaydetmelisiniz. Gncelleme ayarlarn bulamyorsanz, Back Up & Restore seenek dizisi ile kurulumu en batan bir daha kurabilirsiniz.
5 Szmalara kar gvenli kablosuz a ifrelemesi Yeni retilen ynlendiricilerde, yaplandrma bir ifre ile korunur, bu ayarlarla kendi ynlendiricinizi gvenlik altna alacaksnz. WEP (Wired Equivalent Privacy), WPA-PSK (WiFi Protected Access Pre Shared Key) und WPA2-AES (WiFi Protected Access2 Advanced Encryption Standard) gvenlik seeneklerinden biri arasnda tercih yapmanz gerekiyor. WEP, zel yazlmlarla bir dakikadan ksa bir srede krlabildii iin gvenliksiz olarak kabul grmekte. Bu nedenle WPA gvenlik trn tercih etmelisiniz. Uzmanlar PSK-ifrelerinin nasl krlabilecei hakknda teorik yntemler gelitirmekte ama bu yntemler henz uygulanabilirlik asndan yeterli deil. Eski WEP bileenlerini kullanmak da, alternatif bir gvenlik olarak sunulur. Wireless/Basic Wireless Settings seenei zerinden Network Modeu Mixed yaparak kablosuz anz yayna an. Detayl bir terim ile Kablosuz a adnz (SSID) girin. Bu verdiiniz ad, Windows altnda seilebilir kablosuz alar listesinde grnecektir. Linksys mennz an Wireless/ Wireless Security yolunu izleyin. Security Mode blmnde, gvenlik trnWPA2Personal olarak sein. imdi, daha sonralar anza girecek kullanclara
ifreleme trlerinde belli bir uzla yoktur ama farenizi WEP seeneinden uzak tutun!
Kablosuz anzla cihaznz arasnda balanty salayabilmek iin doru bir MAC adresi girmelisiniz.
da verebileceiniz, bir a ifresi girmeye sra geldi. Pres-Shared Key seeneine, en az 10 haneli, rakam ve harflerden oluan bir ifre giriniz. Onayla seeneiyle gvenlik ayarlarn etkinletirin.
6 MAC filtrelemesini etkinletirme MAC adresleri (Media Access Control) ek gvenlik

37

seenei sunar. Her bir a cihaznda arabalardaki asi numarasna benzer, dnya geneli tek olan adresler verilir. Birisi sizin kablosuz anz bilse bile, sadece MAC adresi internet kullanmna aktif edilen bilgisayar internet eriimini salayabilir. MAC filtrelemeyi aktif edebilmek iin Wireless/ Wireless MAC Filter seeneklerini takip edin. Burada ilk olarak Enable sonra daPermit computers listed below access to the wireless network seeneini tklayn ve izin verilen MAC adresleri girdikten sonra Save Settingse tklayn. Artk imdiye kadar kullandnz bilgisayarnzn dnda cihazlarn anza eriimini kstlam oldunuz. Anza yeni bir cihaz eklemek istiyorsanz, koruma ilevini etkinsizletirin ve cihaznz balayp koruma ilevini tekrar aktif duruma getirebilirsiniz. losuz a zelliinin cihaza monte edildii dizst bilgisayarlar iin de geerlidir. nemli Not: ncelikle, src kurulumuna balamadan nce Balat/ Denetim masas/ Programlar yollarn takip ederek eski srcnz kaldrn.
2 A ile balanty kurabilme

ncelikle ynlendiriciniz ve bilgisayarnz arasndaki kablo balantsn skn. Ara ubuunda sa en altta bulunan kablosuz a sembolne tklayn. Seilebilir alarn bulunduu bir liste karnza kacaktr. Kendi kablosuz anz tklayn ve ifrenizi girin. Windows bu balanty tanyacak ve bir dahaki sefere bu aa otomatik balanacaktr.
stemcileri yaplandrma
Kullanclarn yani cihazlarn kablosuz a ynlendiricisi zerinden eriimini salayabilmek iin her eyden nce gncel bir src olmas ve gncelletirmelerin yaplm olmas gerekiyor. Bu sayede maksimum hzda ve daha hzl balant tr olan WPA2 ile veri aktarabilir ve internette srf yapabilirsiniz.
3 Performans problemini zme Anz gvenli ama yava iliyorsa, yayn kanaln deitirmelisiniz. Bunun iin Linksysin Web yaplandrmasna gidin. Wireless/Basic Wireless Settings dizinini takip ederek, 1, 6 ya da 11 kanallarndan birini sein.
Kablosuz a zellii yerleik olarak bulunan dizst bilgisayarlarda da yeni srcler bulunur.
1 Yeni srcleri altrma Kablosuz a cihaznzn firmwareini internet zerinden retici firmann web sayfasndan indirin ve gncel srm cihazna ykleyin. Bu sadece USB kablosuz a adaptrleri iin deil ayn zamanda, kab-
38
KURULUM EV AI KURULUMU
Mkemmel Ev A
Evinizde en az iki bilgisayar kullanyorsanz bu bilgisayarlar arasnda KK BR A KURMAK hi de fena bir fikir deil. CHIP, bu ilemin ne kadar basit olduunu aklyor.
vinizde iki ya da daha fazla bilgisayarnz varsa ve bir kablosuz a ynlendiriciniz mevcutsa, bilgisayarlar aras a kurlumu iin tm imkanlara sahipsiniz demektir. Ynlendiricinizle kk bir ev a kurabilirsiniz. Bu tr bir a sistemi kurmann size getirilerini ele alrsak klasrlerinizi ve srclerinizi a zerinden dier kullanclarn eriimine aabilmenizi syleyebiliriz. Bu makalede, internete balants salayabilen tm bilgisayarlar ve bilgisayara eklenebilir donanmlar tantacaz. Windows 7 iletim sistemini kullanyorsanz, kullanc dostu ev a seeneinden faydalanabilirsiniz.
Microsoft, XPyi de ilk birka ylda, a ileviyle donatt.

39
A iletim sistemi olarak Windows
Byk a sistemleri, ounlukla kullanc-sunucu-a olarak planlanr; Hizmet ve veriler sunucu tarafndan kullanma sunulur, kullanclar da balant zerinden bu sunulan kaynaklar kullanabilir. Bu tr bir a balantsn gerekletirebilmek iin Linux, Windows 2008 Server ya da Windows Home Server gibi sunucu iletim sistemlerini kullanmak kanlmaz. Kk ev alar iin ise byle bir sistem kurmak, gerek satn almadaki maliyeti, gerekse ynetici kurma abalar asndan kullanl deildir. Bu gibi durumlarda, iki ya da daha fazla bilgisayar Peer-to-Peer olarak bilinen a araclyla balamak en mantkl seim olacak. Bu gibi a trlerinde her bir kullanc sunucu ilevini grebilir ve ayn zamanda dier alma gurubu katlmclarnn kaynaklarna eriim olana kazanabilir. Windows iletim sistemi 95ten beri Peer-to-Peer balanty salayabilecek zelliklerle donatlmtr. Windows XP iletim sistemini kullanyorsanz birka kk adm takip etmelisiniz. Bilgisayarm/ A balantlarm/ Kk irket ya da ev a kurma yolunu izleyin ve leri seeneine iki kere tklayn, Bu bilgisayarda internet zerinden balant kur seeneini iaretleyin. Ardndan, sihirbaz size Yklemeye nasl devam etmek istiyorsunuz sorusunu soruncaya kadar leri tuuna basmaya devam edin. Windows XP-CDsi kullanarak seeneini iaretleyin ve leri seenei ile iletiim kutusunda ilerleyin ve Bitire tklayn. Windows XPde bilgisayar yeniden balatmann ardndan a iin kurulum tamamlanm olur. Tm bilgisayarlarn IP adresi farkl olmal, her bir kullanc farkl bir IP adresi bildirmeli.
Kablosuz a ynlendiricisi DHCP ilevi sunmaz, bu nedenle IP adreslerini bilgisayarnza elle girmeniz gerekir.
Bu adresleme sistemi, a zerinden birbirine balanan cihazlar tanmlamaya izin verir. Eer zel anzdaki cihazlarn internete eriimi yoksa IP adreslerini istee bal belirleyebilirsiniz. Uygulamada ise kesinlikle bu durum yaanmaz, zel anzda belirtilen adres alanna IP adresini girmelisiniz. Buraya 192.168. ile balayan bir IP adresi verebilirsiniz. Anza, DHCPyi (Dynamic Host Configuration Protocol) destekleyen bir ynlendirici yklerseniz, IP adresini elle girmek zorunda deilsiniz.
40
IP adreslerinin girilmesi
Eer kablosuz anzda DHCP ilevi bulunmuyorsa (ki bu yeni bir cihaz almanz gerektii anlamna gelir) IP adresini elle ayarlamalsnz. Balat/ Denetim masas/ A balantlarma tklayn. Windows 7 ve Vistada Denetim masas/ A ve paylam merkezi seeneinden A balantlarn ynet (Vista) srasyla tklayn. Badatrc ayarlarn deitir seeneiyle, bilgisayarnza yerleik a kartnzn grntlendii girdiye sa fare tuuyla tklayn ve zellikleri sein. kan iletiim kutusunda Genel ve A balantlar seeneklerini (Windows 7 ve Vistada) takip edin ve kaydnz yapn. Bu balant aadaki eleri kullanr blmnden Internet protokol(TCP/IP) benzer ekilde Internet protokol srm 4(TCP/Ipv4)e tklayn ve zellikleri grntleyin. Kayt mensnde Aadaki IP adresini kullan komutunu tklayn. IP adresinizi 192.168.0.1 ile balayan bir rakam girin. Alt a maskesi blmne tkladnzda, 255.255.255.0 ile balayan alt a numaras otomatik olarak girilecektir. Bu yeni deerleri onaylamak iin Tamam seeneine tklayarak devam edin. Bu alma admlarn, kurduunuz her bir yeni adaki bilgisayarda, IP adresi deerinin son rakamn bir arttrarak uygulayabilirsiniz. Adaki ikinci bilgisayara girilen Alt a maskesi deimezken, IP adresi 192.168.0.2 deerini alr. Kablosuz a ynlendiriciniz, DHCP-ilevini destekliyorsa, nceki ileme oranla daha da kolay bir yol izliyorsunuz. Bu durumda
DHCP ile IP adreslerini belirlemek, bu grevi ynlendiricinin stelenmesinden dolay, ocuk oyunca.
Otomatik olarak bir IP adresi al seimini iaretleyebilirsiniz. Bunun n koulu da, kablosuz a ynlendiricinizde belirtilen ayarlar yaplandrm olmanzdr.
Bilgisayar ad ve alma gruplar

Bilgisayar ad en az IP adresi kadar nemlidir. Bu nedenle IP adresi gibi, kullanlan a ierisinde tek olmaldr. Bunun nedeni, Windowsun a zerindeki bilgisayarlar, IP adresi zerinden deil, bilgisayar ad zerinden gsteriyor olmasdr. Verilerinizin 192.168.0.3de mi, yoksa 192.168.0.6 IP adresli kullancda m olduunu bulabilmek iin kafa yormak yerine, anzdaki bilgisayarlarnza Veri-PC, Oyun kutusu ya da Aile bilgisayar gibi isimler verebilirsiniz. A zerinde birbirine balanm alma gruplarnn da, bu bak as ile hareket etmesi ileri daha
41
PUCU
DHCP:IP adresleri yneticisi
Kk ev alarnda kolay bir alma sonucu oluturulabilen ev a, daha byk alar sz konusu olduunda, IP adreslerinin teker teker belirlenmesi gibi daha titiz ve zaman alc bir alma gerektirir. Ynetici her bir bilgisayar istemcisine ulaabilmeli ve her bir bilgisayarn TCP/IP protokolnde IP adreslerini ve alt a maskelerini, benzer IP adresleriyle akmamas iin, klavuzda verilen adreslere gre girmelidir. Bu olduka masrafl bir uratr. Kalc deiim: imdi daha zor olana, alar kalc bir ekilde belirlemeye geldik. Yeni bilgisayarlar geldike, eski cihazlarn gn geiyor. Kullanclar da bu deiimi eski cihazlarn yenileriyle deitirerek katlyorlar. Mevcut cihazlarn says ne kadar fazlaysa ve ne kadar ok sklkla cihaz deiikliklerine gidilirse, IP adreslerini ve alt a maskelerine girmekteki zaman kayb bir o kadar artacaktr. DHCP yardm: Bu zaman alc sreci, Dynamic Host Configuration Protocol, ksaca DHCP kolay bir ileme dntrecektir. DHCP, kullanclarn IP adreslerini ve bunlara ait verilerin otomatik belirlenmesini, rnein bir ynlendiriciye tanmas grevini stlenir. Bu atanan IP adresleriyle ynetici, kapal kullanclara ulaabilir. Bu ulalabilir adres alanna, yaylma ya da kapsama alan ad verilir. Bununla birlikte DHCP sunucusu, a ierisindeki kullanclarn bu aa ne kadar sre bal kalmalar gerektiini de belirler. Bu sre ierisinde kullancnn belirli bir IP adresi almasna gerek yok, sadece onay almay beklemeliler.
Bilgisayar ve alma gruplar isimleri, snflandrmay kolaylatrdklar iin ok nemli.
da kolaylatracaktr. Bir yerel a balants zerinden birok bilgisayar bir araya getirebilmek olanakldr. rnein Ebeveyn-PC ve ocuklarn-PC arasnda bir a kurmak gibi. Windows XPde Denetim Masasna ift tklayn, Sistem/ Bilgisayar ad ksmna ulan. Vista ve Windows 7de ise, Sistem/ Gelimi sistem ayarlar/ Bilgisayar ad yolunu izlemelisiniz. Bilgisayar tanm ksmna, bilgisayarnz tanmlayan bir metin girin. Deitir seeneine bir tklamayla karnza kan iletiim kutusundan Bilgisayar adnz ak bir tanm ile rnein Karaetin-PC gibi adlandrabilirsiniz. sim 15 karakterden uzun olmamal ve bo karakterler sistem tarafndan kabul edilmiyor. Bu kstlama, ayn ekilde alma gruplar iin de geerli. Tamam seeneine tkladnzda Windows, bilgisayarnzn yeniden balatlmasnn ardndan ileminizin geerli olacan bildirir. Bu uyary takip edin. Bilgisayar ad iin farkl bir isim kullanmaya
42
zen gsterin, te yandan alma gruplarnda tam tersine benzer ve tek bir kavram kullann. Bir ev anda, ortak klasr ve veri paylamnn ak olmas byk bir avantaj salar. Kopyalanmas gereken belgelerinizi E-maille gndermek yerine, src ya da klasrnz paylama aarak da eriimi adaki dier kullanclara kolayca salayabilirsiniz. Anzdaki dier kullanclarn paylalmak istenilen verilere eriimlerini salayabilmek iin, src ya da klasrlerinizi paylama ak tutmalsnz. Dier kullanclar, klasrlerinizi grntleyebilir, verirlerinizi aabilir, deiiklikleri kaydeder, yeni veriler gnderebilir ya da verilerinizi srcnzden ya da klasrnzden silebilir. Bu durumda sadece seilen kiilerin ya da gruplarn ierii deitirmesine izin verebilirsiniz ve bu sayede paylam kurallarn kstlayabilirsiniz. Windows, gvenlik nedeniyle, dosya ve klasr eriiminin yerel ala snrl olduunu belirtebilir. Bu durumda, paylamn yabanc eriimine izini olup olmadn kontrol etmelisiniz.
Klasrlerin Paylam
Windows XP ve dier iki takipisinde, a zerine paylalan eleri dzenleyebilmek amal Kullanc hesab blm vardr. Bu hesap zerinden, kullanclara eriim izni verebilir ya da izin trn yaplandrabilirsiniz. Windows srmlerinde Denetim masas/ Kullanc hesaplar zerinden gerekli ayarlara ulaabilirsiniz. Windows gezgininde paylama izin verilen klasrlerin listesini karabilirsiniz. Eer C:\ResimDier kullanclara klasr paylamn etkin klabilmek iin bu ilevi Windows XPde onaylamalsnz.
Kendi paylatnz klasrleri grmek iin a balantlarnza girip kendi bilgisayarnza ift tklamanz yeterli.
ler\Tatil2009 klasrn paylamak istiyorsanz, bu listeyi C:\Resimler klasrnden deitirebilirsiniz. Windows XP de paylalmak istenilen klasrn zerine gelip sa tula tklayn ve Paylam ve Gvenlik komutunu iaretleyin. Karnza gelecek iletiim kutusunda A paylam ve gvenlik sekCHIP | MKEMMEL EV AI
43
kimlerin klasre eriim salayabileceini belirtebilirsiniz. Eer belirli bir kullancya, listenin tamamn paylamak istiyorsanz, aaya ok iaretine tklayn, alr menden istediiniz kullanc hesabn sein ve Ekle ile onaylayn. Standart olarak yeni eklediiniz kullanclar sadece okuma iznine sahiptir ve klasr grntleyebilse de klasr zerinde deiiklik yapamaz. Kullancy sein daha sonra zin dzeyini Okuma-yazma olarak belirleyin, Payla seenei ile pencereyi kapatn ve Bitti ile sonlandrn. Son olarak, paylalan klasre ulaabilmek iin, Windows gezginini an A seeneini ve A ortamn(Windows XP) tklayarak istediiniz listeye ulaabilirsiniz.
Birok kullanc hesab ierisinden eriim vermek istediiniz kullanclar belirleyebilirsiniz.
mesinden, Gvenlik risklerini kabul ediyorsanz buraya tklayn seimini onaylayn. Alacak olan uyar penceresinde Veri paylamn etkinletire tklayn ve Tamama basn. Bu son bahsettiimiz admlar, kaynaklar paylaabilmek iin yapmamz gereken admlarn ilk temelini oluturuyor. Tekrar zellikler iletiim kutusundan A paylam ve gvenlik/ Bu klasr ada payla seeneini iaretleyin ve Paylam adn anlaml bir tanmlama ile maksimum 12 karakterlik bir ad verin ve A kullanclar verileri deitirebilir seeneini aktifletirin. Tamam tuuna bastnzda dier adaki XP kullanclar ile paylam onaylam olursunuz. Gvenlik nedeniyle Belgelerim ve Ayarlar, Programlar ve Windows paylama alamaz. Windows 7 ve Vista altnda zellikler mensnden Paylam seeneini tklayn. Karnza kacak iletiim kutusundan,
Paylama sunulan srcye eriim

Verileri ve klasrleri paylama atnz ve eriim hakKlasrlerin dnda isterseniz srcleri de paylaabilirsiniz. Kullanc ad ve parola istenirse, gereken eriim haklarn dzenleyebilirsiniz. Byle bir durumda, bilgisayarnzda eriime izin verdiiniz klasrlerin paylam ayarlarn deitirebilirsiniz.
44
kn verdiniz. Sklkla kullandnz a kaynaklarn balamay unutmamalsnz. Bu sayede, Windows temelli iletim sistemlerinde, belirlediiniz klasrlere, sabit diske ve karlabilir ortamlara eriim salayabilirsiniz. Sadece bununla da kalmazsnz, kendi bilgisayarnzn yerel diskine ulaarak kolaylkla balanty kullanabilirsiniz. Windows XPde Bilgisayarm/ A balantlarm/ alma guruplarn gster yolunu izleyin ve paylalan kaynaklarn bulunduu bilgisayara tklayn. Balandnz bilgisayarda herhangi bir klasre sa tula tklayn ve kan ileti kutusundan A srcsne balan komutuna tklayn. Ayn iletiim kutusunda, a srclerinin altnda gsterilen Src simgesine tklayn, tavsiye edilen deerler alfabenin son harfleridir. Windows aldnda srclerin hazr bulunabilmesi iin gerekli ayar etkinletirilmelidir. lemler bitince OK ile iletiim kutusunu kapatn. En son Windows srmlerinden birini kullanyorsanz, Bilgisayarm/A seeneklerini takip edin, istediiniz bilgisayara tklayn ve sa fare tuuyla balant listelerini grntleyin. A srcsn dzenle, /A srcsne balan(Windows 7), bir Src belirleyin, Bilgisayar aldnda balanty kur seeneine tklayn ve Bitir seeneiyle onaylayn. Btn srekli balanlan a srcleri Bilgisayarmda gsterilecek. Eer bu balanty sonlandrmak isterseniz, farenin sa tuuyla src simgesini zerine tklayarak kar seeneini iaretleyin. pucu: Paylama ak kaynaklarn kullanc he-
PUCU
Windows 7de ev a
Windows 7nin en ilgi ekici yeniliklerinden biri de, kukusuz ev a grubudur. Bu zellik kullanclara birok bilgisayar zerinde birka tklamayla ortak bir aa balanmaya olanak salyor. Gereken tek koul: Ev a grubunu oluturacak bilgisayarlarn hepsinde Windows 7 ykl olmal ve A balants A ve Paylam merkezi/A ve internet/Ev grubu olarak ayarlanmal. Herhangi bir bilgisayarda Balat/ Denetim masas/Ev grubu dizisini izleyin ve paylamak istenilen objeyi iaretleyin. Standart olarak Resimler,Mzik, Video ve Yazc paylama aktr. Windows 7de Hd2lY15to6ya benzer bir kod karnza kacak. Bu durumda endielenmeyin, kodun yazcdan ktsn aln ya da bir yere not edin. Parola ve talimatlar yazdr seeneiyle bunu yazdrabilirsiniz. Bitir diyerek asistan kapatn. Dier bir Windows 7 ykl bilgisayarda Balat/ Denetim masas/Ev grubu/Aa imdi balan seeneklerini takip edin, parolay girin ve leri tuuna basn. Bitir diyerek sihirbazdan kn. Artk paylamaya ak verilerin listesini, dorudan Bilgisayarm/ Ev grubundan grebilirsiniz.
saplarnn herhangi birinde, problemsiz bir ekilde oturum aabilirsiniz. Bunun iin Baka bir hesab ynet seeneinden A srcsne balan (Windows 7) tklayn. stenilen eriim bilgilerini girin ve deiiklikleri Tamam seimine tklayarak kaydedin.
45
OKLU ORTAM KABLOSUZ A RADYOLARI
Radyo
Eski VHF alclar artk tarihe kart: NTERNET RADYOLARI 10.000 yaync ile bu pazarda yerini alyor. Kablosuz a balantsna sahip be cihaz mercek altna aldk.
t mzik seimi, sinirleri ypratan kanal taramas, dk ilevsellii ile eski, analog radyo cihazlar artk zevk vermiyor. Heyecanl internet kullanclar uzun srelerden beri adaki radyo dalgalaryla byk lde karlat ama odalarnda bilgisayarlar olanlar, her yerden sevdikleri radyoyu interneti kullanarak dinleyebilirler mi? Bu boluu internet radyolar dolduruyor: Kablosuz a balants yapabilen bu kk cihazlar, tm dnyadan btn mzik kanallarn, ok uygun bir fiyata odalarnza tayor. Atlyemizde, 100 ila 700 aras fiyatlara sahip, gncel be cihaz test ettik.
Stressiz kurulum
nce iyi haberler: UPnP (Universal Plug and Play) sayesinde kurulum tam bir ocuk oyunca. Micro-
soft tarafndan gelitirilen teknoloji sayesinde cihaz, bir a zerinde kullancya gereksinim duyulmadan bulunup kuruluyor. rnein kablosuz ada eriim noktasnn adn ve ifreyi vermek, balant iin yeterli. Tm biimler desteklenemeyebiliyor, bu yzden mzik verilerinin oynatlmas ile ilgili sorunlar yaayabilirsiniz. Bunun yannda piyasaya sunulan birok ark kopya korumal. Bu nedenle dijital koruma haklar, bazen verilerin dier bilgisayarlara kopyalanmasna izin vermeyebilir. Bazen oynatc programlar da, bu nedenle arky oynatamayabilir. Dijital koruma haklaryla uyumlu AAC verilerini Apple Music Storedan, ncl reticilere gereksinim duymadan, rahatlkla oynatabilirsiniz. Bunun iin Mp3 biimini seip, Applen evirimii maazasndan satn alabilirsiniz. Bu durumda satn alacanz mzik de art bir maliyet olacaktr.
46
Gelecek
Microsoftun piyasaya sunduu Digital Rights Management korumas nedeniyle, korumal WMA dosyalar da bazen bir problem tekil edebiliyor. Windows Media DRM 10 ve Windows Media DRM 11 ile korunan dosyalar, Windows Media 9 DRM tarafndan oynatlamayabiliyor. ou zaman yazlm gncellemeyi etkinletirme ile bu problemi zmeniz mmkn. Kablosuz a destekli donanmsal oynatclar iin bu durum daha da kritik. Genellikle sadece bir DRM zelliini destekleyen bu rnler, farkl bir DRM korumal verinin oynatlmasna izin vermez. Bunlarn da tesinde donanmn DRMe uyumlu olmas gerekiyor. Bu nedenle balants daha gl olan kullanclar korumal mzkleri dinleyebiliyor. Sonu olarak en iyisi MP3 mzik dinlemek.
Apple Music Storedan mzik satn almak isterseniz, mzik trn MP3 olarak belirleyin. Bu sayede kablosuz a radyosu problemi yaamazsnz.
Nedir bu web radyosu?

Genel olarak web radyolarnda, farkl amalara hizmet eden adet teknik konsept bulunur. lk olarak
eski radyo cihazlarnda olduu gibi yeni cihazlarda da binlerce radyoya eriiminiz var. Tek para bir hoparlre benzeyen internet radyo cihazlarnda kablosuz a balants, gsterici ve kontrol dmesi bulunur. Bu sayede bamz radyolara kolay bir ekilde eriebilerek, kurulumunu yapp internetten yaplan bu yayanlar dinlemeye balayabilirsiniz. TerraTecin Noxon modeli, Logitech Squeezebox Boom ve FreeCHIP | MKEMMEL EV AI
47

com MusicPal WLAN bu ilk kategoriye girer. kinci nemli tr de, kendi bana birok ortam birden destekleyen cihazlardr. Bu tr cihazlar bir CD oynatcsn, anolog radyoyu, USB balantsn ve bir kompakt stereo sistemini iinde barndrabilir. Bu snfa, Grundig Ovation 2yi ve Philips Streamium Wireless Music Center dahil edebiliriz. nc kategori ise, gzel bir mzik setinin yerini almas iin dnlm internet radyolardr. zerinde hoparlr bulunmaz, Hi-Fi bileenlerine benzer bir fiziksel biim ierisindedir ve sesi, ses kablosu yardmyla bir ykselticiye ya da aktif hoparlrlere aktarr. Bu modele de Logitechs Squeezebox Classici rnek olarak verebiliriz. Kolay bir ekilde mzik ortamn kurabilmek ve internet radyosu dinlemek, gelitirmek isteyenler iin bu cihaz snf tm istekleri karlayabilir. Bu srmn ortak noktas ise radyo vericileri ve ok ilevli yardm zellikleri ile etkili bir seim alan sunmalardr.
10.000 dnya geneli radyo yayn

Eski VHF radyolar bir avu dolusu gndericiyi ardnda brakrken, internet radyosu bundan ok daha fazla yayncya sahip. Dnyann btn lkelerinde, zel radyolar dinleyenler olduu gibi, yerel radyo vericilerine de ulaabilmek ok kolay. ou bilindik analog gndericiler, internet yayn zerinden de dinlenilebiliyor. Tek problem, kiisel mzik zevkimize uyacak kanal bulabilmek. Bunun iin farkl yaklamlar var: ou internet radyosu vTunern(www.vtuner. com) radyo veri bankasn kullanyor. 10.000in zerinde yaklak 50 farkl blme ayrlm ana trlerin ierisinde kendi lkenize ait gndericilerin seilebildii, eklenebilir radyolar mevcut. Mzik alt trlerinin seimi aramay daha da kolaylatryor, buna ramen Pop trnn altnda her zaman iin 1.700n zerinde radyo vericisiyle karlamak mmkn. Bu kategoriler arasnda istediinizi seebilmek, samanlkta ine aramaktan farksz. vTuner her bir kategori altnda, baz kanallar neri olarak sunarken Terra Tecin Noxon modeli kendi popler radyolarn dinleyiciye sunuyor.
Super Lig ve stek radyolar gndericileri

Web hizmeti vTuner ile 10.000in zerinde radyo istasyonuna eriebilirsiniz.
nternet radyolarnn bir dier zellii, Sperlig kanallarna eriim salayabilmeleri. Bunlarn yan sra
48

web portallar, kullancya zg kanallarda, internet zerinden istek gndermeyi de mmkn klyor. Kimi kanallar da internet radyosu DJyi olabilmek yolunda kullancya neriler sunuyor. Karasz bir dinleyiciyseniz, kiisel radyolarda istediini mzii bulabilmek yerine, Logitechin Squeezebox cihazn tercih edebilirsiniz. Logitechin herhangi portallarndan birinde internet paketi seerek kullanc saysz Radyo portal elde edebiliyor. Baz Portallarda en sevdiiniz radyolarnz belirleyebilir, kendinize zel liste oluturabilir ve beendiiniz mzikleri bu listeye ekleyebilirsiniz. Bu seime birka farkl yoldan ulaabilirsiniz. Kanallar arasndan sevdiiniz bir kanal eklersiniz ya da sizin mzik zevkinize hitap eden kanal arattrarak bulabilirsiniz. lanm asndan zayf izlenimler brakabilir. Kullancn amas gereken ilk engel, ev a ierisinde radyo ayarlarn yapabilmesidir. Her eyden nce Kablosuz a anahtarnn bir kumanda ya da tu yardmyla girilebiliyor olmas bu sabr oyununu biraz daha kolaylatryor. ansmza, bu verileri bir kere girmek yeterli oluyor. Ayn sknt kanal aramasnda da karnza kyor. ocuklar bile, herhangi bir VHF radyoda kanal aramay bilir. nternet radyosunda ya da sabit diskinizde kaytl mzikleri dinleyebilmek iin kumanda yardmyla harf harf arama yapmak ise pek rahat saylmaz. ou model, favoriye ekle seeneiyle, nceden seilen bir kanal tekrar arama derdinden kurtaryor.
Mzii bilgisayarnzda oynatma Kullanm: Tam anlamyla rahat deil

Geleneksel radyolar gibi, internet radyolar da kulTantmn yaptmz cihazlar, internet radyosu yayn yapmasnn yan sra, bilgisayarnzn sabit diskinden de arklar oynatabilme gibi ortak bir zellik daha tayorlar. Bu sayede web radyolarn, verimli bir ekilde veri aktarma sunucular olarak da kullanabilirsiniz. Bu srecin tek engeli: UPnP destekli bir a ya da oklu ortam zerinde bilgisayarnzn ak tutulmas. Logitech aktarm yolunda birka farkl yol takip ediyor. Ek yazlm olarak Squeezeboxlarla birlikte gelen SqueezeCenter arac zerinden mzii dorudan bilgisayarnzdan oynatabiliyorsunuz. Squeezebox, yukarda belirttiimiz ve mzikleri indirebilme seenei sunan, MP3tunes (www.mp3tunes.com)
MP3Tunes.com sitesinde kendinize ait iki gigabytea kadar cretsiz mp3 listeleri oluturabilirsiniz.
49

sitesini de destekliyor. Avantaj: bilgisayarnz kapal kalr, 2 GB kapasite ile yaklak 400 arky zahmetsizce dinleyebilirsiniz. Daha fazlasn isteyenler iin yllk 40 kullanm cretiyle 50 GB ya da yllk 140 kullanm creti ile 40.000 arkya yer veren 200 GB bellek paketini edinebilirsiniz. Bu arada Terrann Noxonu da MP3tunesun web hizmetinden yararlanabiliyor. yeterli olabiliyor. MP3 kalitelerini karlatrdmz dinleme testinde, cihazlarn hibirinde hayal krklna uramadk. Ama Grundig Ovation 2ide, sesi daha yksek bir seviyeye karmaya altmzda, biraz czrtyla karlatk. Freecomun MusicPal cihaz da ses asndan biraz zayf ama dier hoparlr modelleri mzii olduka iyi aktarabiliyor. zellikle Philips Streamium, snrsz ekolayzr n ayarlar ile bizi ikna ediyor. Ev mzik sistemini tamamlamak isteyen hassas dinleyiciler iin de, Logitech Squeezebox Classic yeterli olacaktr. Kendi entegre hoparlrne sahip cihazlar, mzik tutkunlar iin pek yeterli olmayacaktr. Bu durumun istisnas da, dijital ses k ile mzik sistemine balanmay olanakl klan Streamium. Dikkat: Kablosuz a zerinden internet radyosunu kullanrsanz, kablosuz a aktarm hznda d yaanabilir. Bazen bu durum internet balant aknn kesilmesiyle sonulanabilir.
Eer web radyonuz evinizde stereo ses sistemine balysa, Noxon iRadio ile fazla sze gerek yok.
Tatmin edici bir ses kalitesi

Genel anlamda web radyolarnn ses kalitesi hakkndaki iddialar kimse reddedemez. nk hibir radyo kanal 128 Kbit/s hzdan daha geni bir bant alan sunamaz. ounlukla da bu deer 96 Kbit/s ya da daha aasnda kalr. Tm bunlarn tesinde kendi MP3 oynatcnzda kaytl arklarnz dinleyebilme olananz varsa, internet radyolar da bir yere kadar
PUCU
Gn boyunca yayn yapan radyolar
Last.fm ile (www.last .fm) dier kullanclarn mzik listelerinden ya da Last.fmin mzik arivinden, kendi radyo programnz belirleyebilirsiniz. Fakat mzik listesini beeninizi gre sralayamyorsunuz. ok farkl trlerde radyolar atsnda birletiren SKY.fm de 24 saat yayan yapan baarl bir internet radyo partal. Sz konusu sitede 70lerden 80lere, pop mzikten rock mzie kadar ok geni yelpazede kanallar dinleyebilirsiniz.
50
CHIP satn alma ipular: nternet radyolar mercek altnda

Gnmzde her yerde kablosuz internet radyosu bulunabilir. CHIP sizin iin en popler cihazlar mercek altna alyor.
DAHA YKSEK SES
Logitech Squeezebox Boom

Modaya uygun bu cihaz, basit bir alc istasyonu deil, aksine ykseltici ile birletirilmi entegre bir hoparlrle piyasaya girdi. Squeezebox Boom entegre 30 Wattlk bir glendirici ve iki yksek ve alak titreimli (woofer) hoparlre sahip. Mzikseverler iin gzel bir cihaz. Bu da yeterli gelmezse, ayr bir cihaz ara yz sayesinde, bir subwoofer ekleyebilmeniz mmkn. Mzik formatlarnn ounu destekleyebildii iin olumsuz bir eletiriye yer verdirmiyor. Ayrca kablosuz radyo amal, sevilen kanallar kaydedebilmek ve tekrar oynatabilmek iin 6 tu bulunmakta. Hzl ethernet yuvas da unutulmam. Yerel bilgisayarnzdan ya da Logitech oynatcnzdan mzik verileri aktarabileceiniz bir yazlm mevcut. Glendirici destekli hoparlr istemiyorsanz Logitech Squeezebox yaklak 140 civarnda satn alabilirsiniz. ZET Logitech Squeezebox Boom adnn gerektirdiini yapp arkadalarnz bas seviyesi ile sarsacak bir cihaz. Bilgi iin: www.logitech.com Fiyat: yaklak 210
KULAINIZA BIRAZ LKS
Philips Streamium Wireless Music Center

Philips Musiccenter WACS7500, sahibini hem bilgisayar hem de stereo sisteminden uzaklatryor. Ucuz olmamasnn yan sra birinci snf bir zm sunan cihaz iki paradan oluuyor. Alcya yerletirilmi 80 GB sabit diski ve CD oynatcs ile mzik CDlerinizi oynatabilir ya da diske veri kaydedebilirsiniz. Bu cihazda be uydu istasyonuna kadar balant salayabilirsiniz. Mzii kablosuz a zerinden, Musiccentern sabit diskinden ya da bilgisayarnzdan alabilirsiniz. USB bellek ya da iPod ile cihaza balanabilirsiniz. Birden fazla uydu eklemek isterseniz, her bir istasyonun ayn ya da farkl mzik almasn belirleyebilirsiniz. Philips bu cihaznn yan sra, WAS7500 olarak adlandrd modelinde de ayn zelliklere sahip. ZET: Pahal, dier modellere benziyor fakat farkl bir tasarmn yannda, ok eitli ve en kk detayna kadar dnlm bir rn. Bilgi iin: www.philips.com Fiyat: yaklak 700
51
OKLU ORTAM SABTDSK REHBER
Bilgisayardan Televizyona
Tatil videolarnza ve fotoraflarnza monitrnzde gz atmanz gayet normal fakat bu ierii oturma odanzdaki geni ekranl televizyonu kullanarak grntlemek ok daha gzel olacaktr. OKLU ORTAM DESTE SUNAN SABT DSKLER ile artk bu ilem ok daha kolay.
kablosuz a destekli oklu ortam disklerini iki kategoriye ayrabiliriz: Bir yanda sabit disk ile donatlmam cihazlar duruyor. Bu tr modeller daha ok bilgisayar zerinden ieriin dorudan aktarlmasnda, bilgisayara kaydedilen oklu ortam verilerinin oynatlabilmesine elverilidir. Niye hala oklu ortam diskleri iin deme yapp, taklabilir disk ve USB bellekle uraaym? diyorsanz bunun iin bir sabit disk ile donatlm, kendi verilerini depolayabilen, kurulumu da olduka kolay cihazlardan yararlanabilirsiniz. Bu tr cihazlarn avantaj, uygun fiyata edinilebilir olmalardr. Disk seiminden nce, fazla elektrik gereksinimi olmayan modelleri tercih etmelisiniz. Bu koullara uygun bir sabit disk olarak, Western Dijitalin Caviar Green serisini nerebiliriz. kinci ksm, bilgisayarda bulunan oklu ortam
oklu ortam diskleri yllar ilerledike kullanclar arasnda daha da poplerleiyorlar. Artk bilgisayarnzda kaytl dijital fotoraflarnz, videolarnz ve mzik listelerini, a balants zerinden televizyonda grntleyebilmeniz ve daha gl bir stereo sistemiyle oynatabilmeniz mmkn. stelik kurulum iin saatlerce uramak zorunda deilsiniz. Bu cihazlarn slogan Aa balayn ve arkanza yaslann. CHIP, bu tr cihazlarn yeteneklerini gzler nne seriyor ve birka ilgin rn sizlere tantyor.
Sabit disk olsun mu, olmasn m?

Temel bir ayrm yapmak gerekirse, gnmzde
52

de sunabiliyor.
Standart m, yoksa yksek znrlk m?

levsellik ve donanm arasnda byk bir fark var. Btn gncel oklu ortam diskleri, bilgisayarlardaki standart veri trlerini oynatabilecek yeterlilikte. Bunlar JPG ve BMP gibi grafik trleri, MP3 ve WMA gibi mzik trleri ve MPG ve AVI gibi video dosyalarn kapsyor. ou
Baz multimedya sabit diskler zerinde film veri tabanlar kullanlabiliyor.
ierii a zerinden oynatabilen ve bu verileri kendi sabit diskine aktarabilen tm cihazlar kapsyor. Gnmzde ou bilgisayarda 500 GB kapasiteli diskler yer alyor. Bunun yan sra reticiler daha fazla kapasiteye sahip diskler
PUCU
Fiyat ate pahas
ki tam donanml bilgisayardan daha fazla cret denmeniz gereken, iki Gigabit a balant k ve snrsz bellek eriimi sunan, 6.000 GB ile destekleyebileceiniz Thecus M3800 ortam sunucusu, aslnda bir bilgisayar, web sunucusu, NAS ve oklu ortam diskinin karm bir cihaz. Bir AMD ilemciyle desteklenen bu kapasite lgn rn, zerinde yer alan adet dhili SATA portu, bir adet eSata yuvas ve iki adet de USB 2.0 yuvas ile adet ekstra disk taklmasna izin veriyor. Neredeyse ou standart ve High Definition trleri oynatabilen bu oklu ortam sistemi, HDMI ve balant kablolar hari, yaklak 700 $ + KDV civarnda bir fiyata alnabiliyor.
oklu ortam diskleri ne kadar ok balant k sunuyorsa o kadar iyi.
53

cihaz da artk TIFF formatnda grntleri, WAV biimini ya da WMV video trlerini de destekleyecek bir teknoloji ile retiliyor. Mzik arivinizde bilindik evrimii mzik sitelerinden satn aldnz kopya korumal arklar olabilir ve arklarn oynatlamad durumlarla da karlaabilirsiniz. Yine artk MKV, M2TS, AVCHD gibi yksek znrlkl formatlar destekleyen yeni rnler de piyasaya sunuluyor. High Definition ekim yapan video kamera kullanclar iin, dorudan disk zerindeki ierii oynatamamalar kt bir haber. Bunun yan sra oklu ortam diskleri HD video arivi iin de ok iyi bir depolama ortam sunuyor. ponent k olup olmadna dikkat edin. nk bu iki k High Definition sinyalleri destekliyor. Eer disk bir ses sistemine balanacaksa, SPDIFk olarak adlandrlan dijital kn pano zerinde olmas gerekiyor. oklu ortam cihaznz tpl televizyonunuza balamak istiyorsanz SCART ve S-Video girileri nemli bir rol oynayacak. Cihaznzn a balants zellii varsa pek fazla zahmet ekmenize gerek kalmyor, nk yksek znrlkteki ierikler kablosuz a zerinden problemsiz bir biimde hzlca aktarlabiliyor.
Ne kadar hzl, o kadar iyi

Kablosuz a zellii olmayan bir cihaz dahi satn sanz, oklu ortam diskinize sonradan bu zellii kazandrabilirsiniz. Bunun iin bir kablosuz a adaptr satn alp, donanmnzn USB yuvasna takmalsnz. Bu tr adaptrleri uygun bir fiyata alabilirsiniz. Tabi 802.11n standardnda yayn yapan bir kablosu a ynlendiriciniz varsa, gvenlikten dn vermezsiniz ve balant problemleriyle de karlamazsnz.
Herkese Ak
Satn alrken, cihazn arkasnda bulunan ses ve video girileri gibi balant klar da tercihinizi etkileyecektir. Yeni bir televizyon almak istiyorsanz, ncelikle HDMI k ya da en azndan bir kom-
PUCU
Enerji tasarrufu nlemleri
Bir oklu ortam diski satn alrken, enerji kullanm da tercihinizi yapmanzda byk bir rol oynar. Bekleme modunda alan cihazlar yerine, tamamen kapanabilen bir cihaz almak daha mantkl bir seim olacaktr. erisinde sabit disk tayan modelleri tercih edecekseniz zellikle enerji tasarrufu zelliklerinin olmasna nem gsterin.
Aktarm kolaylatran istemciler

Bilgisayarnzn sabit diski kaydedilen videolar iin yeterli bir alana sahipse, sabit diskli bir oklu ortam cihaz satn almanza gerek yok. Bu tr durumlarda cihaznzn yerleik USB girii sayesinde, sonradan harici bir disk takabilirsiniz.
54

oklu ortam diskleri
Sadece fiyat listesine bakarak bile oklu ortam disklerindeki seenek okluunun ne kadar arttn syleyebiliriz. En uygun cihaza 100 $ gibi bir cret derken Thecus M3800 Media Server gibi profesyonel bir zm iin 800 $ gibi bir fiyat gzden karmalsnz. Bu fiyatlar arasnda ilginizi ekecek, her bteye uygun rnler de var. cihaza balayabilirsiniz. Cihazn en byk zellii ise dorudan uydu alcnzdan veya HD oynatcnzdan gelen grntleri kaydedebilmesi. Bilindik JPG, MP3 ve MPG uzantlarnn yan sra Verbatim, 1080p znrle kadar HD ieriklerini grntleyebiliyor. Cihaz 802.11g modl ve a balants k ile destekleniyor.
PUCU
oklu ortam oynatclar
nceden belirttiimiz gibi ou gnmz oklu ortam oynatclar, standart veri aktarmn gerekletirebiliyorlar. te yandan, beklenmedik srprizlerle karlamamak iin satn alrken dikkat etmeniz gereken birka detay var. Cihazlar kopya korumas olmayan MP3, WMA ve WAV gibi mzik dosyalar problemsiz oynatabiliyor fakat WMA uzantlar kopya korumal ise, ortam kutular bu duruma zm sunamayabiliyor. Bu tr mzikleri oynatabilmek iin mzik trn MP3 formatna evirmelisiniz. HD videolarn boyutu kadar znrlk kalitesi de videolarda deiiklik gsterir. Fiyat olarak uygun cihazlar ounlukla snrl HD ieriklerini oynatabilirler. Windows Media 9, MPEG-2 ve DivX bu trlerin bir eididir. MKV, M2TS, TS ve benzer konteynr formatlarn izleyebilmek iin ise biraz daha pahal cihazlara ynelmelisiniz. Benzer ekilde piyasadaki her rn kendi HD video kameranzla yaptnz kaytlar oynatabilecek codec desteine sahip deil. Son olarak bu ay donanm inceleme blmnde incelediimiz Novatron NTR81WT 1 TB ve Egreat EG-R1 medya oynatclara da gz atmay unutmayn.
Verbatim Mediastation HD DVR

Fiyat ve verimlilik oran asndan ele alndnda, Verbatim Mediastation HD DVR 1.000-GBlk belleiyle yar n srada srdryor. 350 $ civarnda bir fiyata sahip oklu ortam kutusunda, mzik, fotoraf ve videolar oynatabilir ve a zerinden bilgisayarda bulunan standart verileri yrtebilirsiniz. Bunlara ek olarak, USB kn kullanarak harici diskinizi
Fiyat ve verimlilik oran asndan Verbatim Mediastation HD DVR ok uygun bir cihaz.
55
OKLU ORTAM WHS
Windows Home Server:
oklu ortam kontrol merkezi

Aa bal olan btn bilgisayar ve cihazlarla FOTORAF, MZK VE VDEOLARINIZI PAYLAMAK: Windows Home Server ile artk tm bu iler ocuk oyunca.
E
56
v anda, ona yakn bilgisayarn birbiriyle gvenli bir merkezi veri sistemi altnda kolayca yaplandrabilmesi, bir sunucunun ilk grevidir.
Dier taraftan Window Home Server ise, aa bal olan tm cihazlarn oklu ortam ieriklerini destekleyen, mkemmel ve ok eitli bir ortam sunucu-
OKLU ORTAM WHS

su. Bu durumda resimler, mzikler ya da videolarn baka bir PC, XboX 360, PlayStation 3 veya iPhone zerinde oynatlmasnda hibir engel kalmyor. Windows Home Servern ne kadar kolay olduunu, Acer Aspire EasyStore H340 zerinden gstereceiz. Tamam tuuna basn.
3 iTunes sunucusunu etkinletirme

oklu ortam verilerinin akn salayan nc zellik iseiTunes Sunucusu zellikleridir. Yerel anza kaytl ya da Home Serverda listelenmi mzik dosyalarn Apple iTunes program ile oynatabilmek iin bu zellii aktif konuma getirmelisiniz. pucu: Her bir kullancnn, paylalan Mzik dosyalarna eriim salamasn istemiyorsanz bir ifre belirleyebilirsiniz. iTunes Sunucusunu ifreleyerek Koru seeneinden, Parola alanna belirlediiniz ifreyi girin ve Tamam ile onaylayn.
Yaplmas gereken n almalar

Eer kuruluma henz balamadysanz, ilk nce Windows Home Server, paylat oklu ortam verilerine dier bilgisayarlarn da eriebilecei ekilde ayarladnzdan emin olun.
1 Paylalan klasrlere eriimi salamak Ortam paylamn, yani Mzik, Resim, Video listesinin paylamn etkinletirebilmek iin, Windows Home Server Connector yardmyla sunucu zerinden giri yapn. Ayarlara tklayn ve sol kolonda bulunan Ortam paylamn iaretleyin. Ortam kitapl paylam alanndan, paylalmak istenilen klasr Ak seenei ile iaretleyin ve Uygula seenei ile sonlandrn. 2 Ortam sunucusu zellikleri ama
Yine Windows Home Server - Ayarlar iletiim kutusunda sol blmde bulunan DMS zellikleri seeneine tklayn. Paylalan ortam ve dier ortamlara eriim salamay ak konuma getirebilmek iin, ana mende Dijital Ortam Sunucusunun yannda yer alan Etkinletir seeneine tklayn. imdiye kadar yaptnz deiiklikleri kaydedebilmek iin
Home Servera kopyalanacak belgeler

Windows Home Server ana oklu ortam merkezi gibi kullanabilmek iin, ilk olarak sunucuyu fotoraf, mzik ve videolarla doldurmalsnz. Bunu gerekle-
Ortam kitapln paylarsanz, dier ada bulunan cihazlar da fotoraf, mzik ve videolara eriim salayabilir.
57
OKLU ORTAM WHS

tirebilmek iin iki farkl yol kullanabilirsiniz. Bu dosyalar tm bilgisayarlarda standart bir ekilde aabilmek iin Windows Home Server Connectorn ykl olmas gerekiyor. Masast simgesinden Sunucuda paylalan klasrler seeneine ulaabilirsiniz. Ya da Internet Explorer balatp, adres satrna Windows Home Servernzn URLsini girerek, kullanc bilgilerine ulap internet zerinden klasrlerinize eriim salayabilirsiniz. Yine de her iki durumda sadece eriime izin verilen listeleri grntleyebilirsiniz. Windows Home Servern tm klasrlerine ulaabilmek ve buradaki dosyalar sunucuya baladnz harici bir diske kopyalamak istiyorsanz bu ilemi uzak masast balantsyla gerekletiremezsiniz. rabilirsiniz. Kopyalanacak olan verilerin bulunduu bilgisayarda, masast simgesine ift tklayn Sunucuda paylalan klasrleri sein ve hedef klasr bulun. Verilerin kopyalanaca klasr an. Kopyalamak istediiniz veri ya da listeleri [Ctrl] +[C] tu kombinasyonunu kullanarak kopyalayabilirsiniz. Windows gezgininde kopyalama ilemini gerekletirmek istediiniz klasr an ve [Ctrl] +[V] tularn kullanarak hedef klasre yaptrn. Kopyalamak istediiniz verilerin okluuna gre bu ilem bir saatten fazla srebilir. pucu: Farkl ortam trlerini, kullanm kolaylatrmak adna, ayn klasr yerine her birini kendi kategorisine ayrmanz neriyoruz. Windows Home Server tm kullanc eriimine izin verilen klasrlere ular ve Fotoraf , Mzik, TV-Kaytlar ve Video klasrlerini otomatik olarak listeler.
1 Verileri sabit diskten kopyalama oklu ortam ieriklerini sabit diskten, yani bilgisayarnzda bulunan bellek ortamndan, Windows dosya yneticisi yardmyla Windows Home Servera akta-
2 Verileri karlabilir bellekten kopyalama

Bilgisayarnza takl bir harici bellek kullanyorsanz, bu bellei dorudan Windows Home Servera takabilirsiniz. Bu sayede, uzak masast ayarlarndan eriimi izin vermi olmanz kouluyla, verilerinizi daha hzl bir biimde aktarabilirsiniz. nemli bilgi: Acer Aspire Easy Store H340 kullanyorsanz, cihaznzn arka tarafnda adet USB k bulabilirsiniz.
3 Farkl bir bilgisayar zerinden uzaktan

Masa st simgesinden Sunucuda paylalan klasrler seeneine ulaabilirsiniz.
Aa bal olan herhangi bir bilgisayara erimek iin Balat/ Tm programlar/ Donatlar/ Uzak masas-
58
OKLU ORTAM WHS

t balants yolunu izleyin. Aklama: Uzak masast balants program tm Windows srmlerinde olmayabiliyor. A tabanl uzak balanty kullanabilmek iin, Windows XP Home, Windows Vista Home Basic ya da Home Premium srmlerini kullanyor olmanz gerekli. Uzak masast balants iletiim kutusuna Windows Home Servernzn IP adresini girin. rnein 192.168.0.3 yazn ve Balan seenei ile onaylayn. Bir sonraki admda sisteme kaydolmanz istenecektir. Kullanc adna Ynetici yazn ve Parola ksmna, Windows Home Servern ilk kurulumunda kullandnz ifreyi girin. Son olarak Tamam seeneine tklayn. Artk Windows Home Servera tam eriim salayabileceksiniz. imdi de verileri kopyalayabilmek iin, iki ayr Windows gezgini penceresi an ve tanabilir diskteki verileri istediiniz listeye ekleyin.
4 Internet zerinden uzak balant

Uzak masast balantsn desteklemeyen bir Windows srm kullanyorsanz, uzaktan eriimi internet zerinden gerekletirmelisiniz. nternet Explorer an, Windows Home Servernzn adresini girin ve Enter tuuna basn. Giri sayfasnda Giri seeneine tklayn, Kullanc Ad ve Parola ksmna gerekli bilgileri girin ve Girie tklayn. Karnza kan web sayfasnda ilk olarak giri sayfasnda Bilgisayar/ Ev sunucusuna balan seeneklerini tklayn. Balanty kurabilmek iin Windows Home Servern ilk kurulumunda kullandnz Ev sunucu parolasn girin ve Tamama basn. Balanty gerekletirdiinizde, sizden istenilecek bilgileri, nceki admlarda belirtildii gibi girin. Not: Uzaktan kullanma izin vermeyen kullanc hesab ile oturum atysanz, giri sayfasnda Bilgisayar grntlenemez. Uzaktan eriimi salamaya altnz bilgisayarda, listeden kullanc hesabna ift tklayn. Giri blmnde Genel seenei altnda Bu kullanc iin Uzaktan balanty etkinletiri semelisiniz. Dilerseniz bu menye, hemen aada yer alan alabilir menden Paylalan klasrlere ve ev bilgisayarlarna eriime izin ver seeneinden de ulaabilirsiniz. Son olarak Tamam seeneini iaretleyerek deiiklikleri kaydedin.
Ev anda mzik yayn

Windows Home Servera tam eriim olana internet zerinden salanabiliyor. Bu nedenle Internet Explorera gereksinimiz olacak.
imdi aa bal, Windows Home Servera kaydedilen ve paylalan, gerekli yazlm ve donanma sahip bilCHIP | MKEMMEL EV AI
59
OKLU ORTAM WHS

gisayarlardan ve veri terminallerinden mzik dinlemeyi ele alalm. Bu ilemi Windows Vista, Windows 7 ve Windows Media Playerda nasl gerekletireceinizi gstereceiz. Bilgisayarnzda eski bir srm varsa bunu gncellemelisiniz. XP kullanyorsanz ya da Windows Media Player 11i kullanmak istemiyorsanz, paylalan mzik verilerinize cretsiz bir ekilde Apple iTunes programyla da eriim salayabilirsiniz.
1 Windows Media Player 11 Windows Vistada Windows Media Playera, Balat/ Tm programlar yolunu izleyerek ulaabilirsiniz. Balk ubuuna sa fare tuu ile tklayn ve alr pencereden Ekstralar/ Seenekler yolunu izleyin. Ortam kitapln n plana getirin ve Paylam yaplandr sein. letiim kutusunda Ortam pay-
Mzik, fotoraf ve videolarnzn aknda bir problem yaamamak iin Windows Media Centerda listeleyebilirsiniz.
Windows Media Player 11 ile, Windows Home Serverda kaytl bulunan mziklerinizi ve fotoraflarnz grntleyebilir ve videolar oynatabilirsiniz.
lam/ dier kullanclarn paylat ortamlar ara seeneini iaretleyin ve Tamama basn. Windows Home Servernz, Windows Media Playerda sol blmde yeni bir sekmede greceksiniz. Yeni sekmeye ift tkladnzda, Windows Media Player size Sanat, Albm ve Tarz gibi gelimi bilgiler verecek. Windows Home Serverda kaytl bir arky oynatabilmek iin, istediiniz arknn zerine ift tklamanz yeterli olacak. Paylamlar Windows 7 altnda ynetebilmek daha kolay. Bunun iin Windows Media Player 11in paylalan mzik verilerinin eriimine ak olmas yeterli. stediiniz verileri Media Playern sol blmnde bulabilirsiniz. Windows Home Servernz bulamazsanz, bu sorun byk bir olaslkla Windows 7 ev anz Ortak a olarak belirlemi olmanzdan kaynaklanyor. Bu ayarlar deitirebilmek iin Bil-
60
OKLU ORTAM WHS

gisayarm ve sol blmde yer alan A seeneine tklayn ve A ve paylam merkezi/ Etkin alarnz grntleyin/ Ortak a sein. kan iletiim kutusunda Ev an sein ve Kapat seenei ile kn. Windows Media Player 11i an. Kitaplktaki listenin deitiini greceksiniz. Artk paylalan verilere eriim salayabilirsiniz.
2 Windows Media Center Bilgisayarnzda Media Center zellii hlihazrda ykl olan Windows Vistann bir srm, Windows XP Media Center versiyonu veya Windows 7 varsa,
PUCU
oklu ortamdan daha fazlas
Windows Home Server ev a iin ideal bir paket. oklu ortam zelliinin yan sra gvenlik merkezi gibi bir ilevi de stlenebiliyor. Windows Home Server ilk olarak a zerinden balanan bilgisayarlarn anlk veri gvenlii hesaba katlarak tasarland. Bu sistemde sunucuda paylalan verilerin hepsinin otomatik olarak gvenlik amal yedek kopyalar oluturuluyor. Bunlarn yan sra Windows Home Server aa ballk durumunu da gzlemliyor. Windows Home Server, bir bilgisayarda virs taraycs ykl olup olmad ya da iletim sisteminin uzun sredir gncellenip gncellenmedii hakknda da sizi uyarp gerekli nlemleri almanz salyor. Yine sabit disklerin durumunu gzlemliyor ve oluabilecek problemleri daha nceden tahmin ederek, verilerinizi gvence altna alyor.
Apple iTunes ile de ev sunucusuna kaydedilen verileri oynatabilirsiniz
paylalan ortam ieriklerini bu yazlmla da grntleyebilirsiniz. Yine de zel bir program yklemeniz gerekiyor. Normal koullar altnda Windows Media Center Connector otomatik olarak devreye girecek ve Home Server anza balanr balanmaz Windows Media Center paylalan ierie eriim salayacaktr. Eer otomatik alglama gereklemezse, yklemeyi elle gerekletirebilirsiniz. Bunun iin, Balat/ Tm programlar/ Windows Media Center Connector yolunu izleyin. leri seeneine tklayn ve Windows Home Server Parolasn girin. Bitti seenekleriyle kurulum ilemini sonlandrn. Bilgisayar yeniden balatmann ardndan Windows Media Center an. Paylalan klasrler artk ortam kitaplna tanm olacak. Windows 7 de kat kat kolay ve rahat bir ekilde bu ilemleri gerekletirebilirsiniz. Mzik kitapl/PaylaCHIP | MKEMMEL EV AI
61
OKLU ORTAM WHS

lan yolunu izleyin ve Windows Home Servera tklayn. Bu sayede Windows Home Servernzdaki paylalan resim ve videolarnz da grntleyebilirsiniz. yor nk Windows Home Server, iTunes tarafndan otomatik olarak tannp destekleniyor. www.apple. com sitesinden gncel srm indirin ve program ykleyin. Bilgisayar yeniden balatmanzn ardndan, programda sol blmde Paylam altnda Acer Aspire EasyStore Home Server grebilirsiniz. iTunes, tek tklamada tm paylalan mzik paralarn hzl bir ekilde ykler. Paylam bundan daha kolay olamazd herhalde.
Daha fazla ilevle donatma

Windows Home Server, programlarn bir arada almasna olanak tanyor. Add-In olarak adlandrlan eklentiler gz ap kapayncaya kadar yklenebilir ve akll zmlerle donanm gelitirilebilir. Daha iyi haber: ou eklentiler cretsiz bir ekilde sunuluyor. http://mswhs.com/category/add-ins/ ve http://www.microsoft.com/windows/products/ winfamily/windowshomeserver/add-ins.mspx adreslerinden popler ve gncel eklentilere ulaabilirsiniz.Daha nce de belirttiimiz gibi, paylalan oklu ortam verilerine, Apple iTunes program ile de eriebilirsiniz. zel bir ayar yapmanz gerekmi-
Resim ve video aktarm

Home Serverda kaytl fotoraflar ve videolarnz aa bal dier cihazlarnz zerinden de problemsiz bir ekilde grntleyebilirsiniz. yi haber: Windows Media Player 11 ya da Windows Media Center kullanyorsanz, doru olan yapyorsunuz. nk bu iki program mziin yan sra video ve fotoraf biimini de destekler. Windows XP iletim sistemine sahip bir bilgisayarla alyorsanz, dediklerimizin aksine, fotoraf ve video trlerinde ansnza ksmeniz gerekiyor. Ama bu iletim sistemi iin Twonky Media (www.twonkyvision.de) gibi zmler mevcut. stelik kurulumu da dier yazlmlar kadar basit. Windows Home Server bir masast iletim sistemi deildir. Ne kadar program yklerseniz, bir o kadar program ve hizmet arka planda alacak ve sunucunun dzensiz alma tehlikesi de bir o kadar byk olacak. En kt arlar altnda, Home Server tamamyla en batan kurmanz gerekebilir.
Standart zmlerin yan sra nc parti reticilerin Twonky Media gibi rnlerinden de yararlanabilirsiniz.
62
OKLU ORTAM TV VE BLU-RAY OYNATICI TV VE BLU-RAY OYNATICI
OKLU ORTAM TV VE BLU-RAY OYNATICI

Bilgisayar ve tketici elektronii reticileri, TELEVZYON ya da MZK ve VDEO oynatan aygtlarn NTERNETE balanabileceini vaat ediyorlar. Gerekte ise bambaka bir tablo ile kar karyayz.
Aa bal odalar slogan son yllarda alay konusu haline geldi. Aslnda DLNA Standardn destekleyen aralar sayesinde szde Aa bal odalar hayali gerek olacakt fakat Ktsz bro slogan gibi Aa bal odalar da ayn kaderi paylat: unutulup gittiler. Getiimiz aylarda reticiler, a zerinden iletiim kurabilecek ve internet eriimi salayabilecek zelliklere sahip televizyon ve Blu-ray oynatclarn piyasaya srdler. Peki bu yeni teknolojilerle donatlm cihazlar son kullancya ne vaat ediyor?
Yakn gemiteki ilk denemeler

Bilgisayar ve ev elence dnyasn birletirmek adna, imdiye kadar ok fazla giriim gerekletirildi. rnein, Danimarkal giriimciler, bir kablosuz a modl ile a balants salayan ve bylece yerel ala iletiim kurabilen bir DVD oynatcsn, KISS DP-600 yllar nce piyasaya srdler. Cihaz, PC zerinde depolanm dijital fotoraflar, mzik paralarn ve tabii televizyondaki videolar oynatabilmek iin yerleik veri aktarmna imkan tanyordu. DivX uzantl AVI dosyalarn
63

ve HD grnty destekleyen KISS DP-600, k siyah kutusu ile birok teknoloji meraklsnn oturma odalarn ssledi. te yandan cihaz hibir zaman beklenen sramay gerekletiremedi. Bunun nedenlerin biri cihazn sat fiyat idi. Kedeki perakendecide sadece 49 ya DVD oynatclar satlrken, kimse KISS DP-600 iin 400 civarnda bir miktar demeye hazr deildi. Bir baka sorun ise gelitiricilerin rn iin sorunsuz bir firmware hazrlamaktaki acizliiydi. Bir srmde hzl geri sarma ilevi doru almazken, dier srmde de HDMI kna sinyal gelmiyor ya da cihazn kapatlmasnn ardndan kablosuz a ayarlar kayboluyordu. Ceplerinde kaln czdan tayan teknoloji lgnlar, her yeni firmware srmnde yeni problemlerle karlamaktan bktlar. Artk ne zaman sorun olsa eski srme dnyorlard. Dier taraftan Beta testisi olarak kullanlmak istemeyen deneyimli tketiciler, cihaz satn almaktan kandlar ve firmann dier rnlerinden de uzak durdular. Sonu: Kiss, bugn artk piyasa lideri Cisco Systemsn a konusunda uzman bir alt kuruluu olan Linksysin bnyesinde.
lk internet uyumlu TVler

lk olarak Eyll aynda dev yonga reticisi Intel, 2009 Intel Developer Forum erevesinde, uydu alcs, oklu ortam destekli sabit diskler ve televizyon alcs gibi elence elektronii cihazlar iin zel olarak gelitirilen, ev ii oklu ortam ilemcisinin yeni srmn tantt. Pratikte bu ilemciler TV ve benzeri cihazlar internete uyumlu hale getirmeyi amalyordu. Firma her ne kadar son iki yldr bu konuda ura veriyor olsa da pek baarl olduunu syleyemeyiz. Tm bunlara ramen drt retici firma Panasonic, Philips, Samsung ve Sony, internete eriim salayabilen televizyonlar son kullancnn beenisine sunmaya baladlar. Yine de her reticinin kendine zg yntemlerle cihazlara internet destei sunduunu belirtelim. Takip eden sayfalarda, a balants salayabilen, uygun fiyatl Full-HD modelleri mercek altna alyoruz. Panasonic TX-L37V10E: 37 in genilikte, yaklak 950 fiyata satlan bu LCD televizyon,VieraCast zerinden YouTube ve Picasa gibi seilmi web sitelerine girebilmenize olanak salyor. Panasonic, farkl cihazlarda kaytl fotoraf ve videolar da oynatmanza imkan tanyor. DLNA sz konusu olduunda, ev anda kablolu balant kurmanz da mmkn. Sony KDL-40WE5: Sony, 40 in ekran geniliindeki bu modelini yara dhil ediyor. 1700 $ deerindeki
Kiss DP-600: Dnyann ilk kablosuz a destekli, DivX filmleri a zerinden oynatabilen ve HDMI kl DVD oynatcs idi.
64

yar veya uygun bir DLNA cihaznda depolanan mzik paralarn dinleyebilir, fotoraflarnz veya videolarnz grntleyebilirsiniz. Ayrca rn internete de eriim salyor fakat sadece Samsungun Internet@TV portal zerinden. Elenceli: Widgets olarak da adlandrlan bu kk programlar sayesinde saati ya da bir ehrin hava durumunu renebilirsiniz.
Mavi yuvarlak Ada

Panasonic, YouTube zerinden seilen ierikleri VieraCast portal zerinden oynatabilme yeteneine sahip bir cihaz.
LCD TVyi bir kablo yardm ile en yakn bilgisayar ya da DLNA uyumlu cihaza balayarak burada depolanan oklu ortam verilerini oynatabilirsiniz. KDL-40WE5 ile isterseniz Sonynin kendi oluturduu Appli-Cast portalna da ulaabilirsiniz. Philips 32PFL9604H: 32 inlik srm ile Philiphs de internete eriim seenei sunmakta. 1500 $ deerindeki bu cihaz, kablolu ya da kablosuz (802.11g) internet eriimini mmkn klyor. Ayrca allmn dnda, bu TV sadece seilmi web ieriklerine (Net TV olarak da bilinen) ulamakla kalmyor, ayn zamanda btn World Wide Webe eriim sunuyor. Son olarak rn DNLA uyumlu bir cihazda depolanm olan oklu ortam verileri de kusursuz bir ekilde yrtlebiliyor. Samsung UE40B7090: Bu st dzey LCD, 40 in ekran geniliine sahip ve fiyat 2500 $ civarnda. Cihazn yerel a balants sayesinde internete girebilir, bilgisa-
Gn getike daha fazla Blu-ray oynatc, yerel aa balanama yetenei ile geliyor. Balant ise bir kablo vastas ile gerekleiyor zira bugne kadar hibir retici kablosuz a destekli bir Blu-ray oynatc piyasaya srmedi. Yine IFA 2009 fuarnda Sony BDP-S560 ve LG BD390 olmak zere iki rn tantld fakat rnler
Philips mterilerine Net-TV ortamn sunuyor ve dnya genelindeki internete btnyle eriim sunuyor.
65

henz piyasaya srlmedi. Buna ramen gn getike daha fazla film tarafndan sunulan BD-live hizmetlerinden faydalanmak istiyorsanz kablolu a zerinden internete eriim salayan cihazlar tercih etmek zorundasnz. Bu cihazlar 200 $dan balayan fiyatlara temin edebilirsiniz. LGnin BD350 modeli ve Philipsin BDP3000 modelini bu fiyatlara temin edebilirsiniz. Daha fazla beklemek istemiyorsanz ve kablosuz a uyumlu bir Blu-ray oynatcya sahibi olmak istiyorsanz, PlayStation3 oyun konsolunu da tercih edebilirsiniz. stelik bu seimin ar pahal olduunu da syleyemeyiz zira PlayStation 3 ile Blu-ray izlemekten ok daha fazlasn da gerekletirebilirsiniz.
PUCU
Digital Living Network Alliance
Digital Living Network Alliance Bilgisayar, televizyon, cep telefonu ve benzeri cihazlarn birbirleri ile uyumunu salamak ve belli bir standart getirmek iin 2003 ylnda Digital Living Network Alliance (DLNA, www. dlna.org) kuruldu. DLNA, ilerinde Intel, Microsoft, Toshiba ve Motorolann da bulunduu 17 farkl irketin bir araya gelmesiyle olumutur. Ayn zamanda 250 civarnda giriimci de DLNA iin bir araya gelmitir. Ama, deiik cihazlar arasndaki balanty ve veri alveriini kolaylatrmaktr. DLNA uyumlu cihazlar belli bir logo altnda toplanmaktadrlar, bylece satn alacak olan kullanclar hangi rnlerin bu teknolojiye sahip olduunu kolayca anlamaktadr.
Gelecek kapnzda
Tketici elektronii reticilerinin sylemekten kandklar bir ey var: Aslnda oturma odanzdan kusursuz bir ekilde YouTube, Internet zerinden yayn yapan TV kanallar, sinema filmlerinin fragmanlar ve dier internet ieriine hlihazrda kolayca eriebilirsiniz. Tek koul ise internete eriim salayabilen bir oklu ortam diski satn almak. rnein dhili sabit diski olan Novatron NTR81WT ile veya Sata disk balantl Egreat EG-R1 ile aa balanabilir, video, resim ve mziklerinizi oturma odanzdan oynatabilirsiniz.Yine internet eriimi olan oklu ortam destekli sabit disk oynatclar
sayesinde aralarnda YouTubeun da bulunduu, ak medya ktphaneleri, eitli internet televizyonu balantlar ve saysz radyo istasyonlarndan yararlanabilirsiniz. Hatta kumanda vastas ile Google Mapsi bile rahat bir ekilde kullanabilirsiniz. Dahas baz cihazlara USB zerinden klavye dahi balayabilirsiniz. Eer bir PlayStation 3 sahibi iseniz dahili tarayc sayesinde televizyonunuz zerinden internette srf yapabilirsiniz. Yine PS3n kablosuz a balants zerinden sorunsuz bir biimde okluortam ierii de aktarabilirsiniz.
LGnin BD350 Blu-ray oynatcs uygun bir fiyata sahip ve bir kablo yardm ile internete balanabiliyor.
66
OKLU ORTAM VOIP VE VDEO KONFERANS VOIP VE VDEO KONFERANS
nternet zerinden letiim

Skype ve benzerleri ya da VoIP servis salaycs ile NTERNET ZERNDEN TELEFON GRMES yapmak sabit hatlara gre gerek bir alternatif.
nya apnda yz milyonlarca insann internet zerinden telefon grmesi yapmasna ramen, Voice over IP yani IP zerinden ses aktarm (VoIP) hala tamamlanmam bir teknoloji olarak alglanmakta. VoIP denince insanlarn aklna pahal kurulum, gvenilmezlik ve zayf balant geliyor. Fakat internet telefonculuu bu ocukluk dnemi hastalklarn atlatal uzun bir sre oldu. Bu yazmzda, internet telefonculuuna gei yaparak nasl tasarruf edeceinize, hangi VoIP zmnn sizler iin uygun olduuna ve hzla byyen piyasada hangi tarifelerin sunulduuna gz atacaz.
Amaca giden farkl yollar

VoIP uyumlu donanm seimi kolay deildir. Her eyden nce Skype ve Yahoo gibi salayclar zerinden
mi internet telefonlamas yapmak istediinize, ya da Doan Telekom gibi VoIP uzmanlaryla m balanmak istediinize karar vermelisiniz. Burada yine birok internet servis salaycnn da VoIP hizmeti sunduunu ekleyelim. Bu noktada karar verme ok nemlidir, nk Skype, Yahoo ve benzerleri Session Initiation Protocol yerine kendi teknolojilerini kullanmaktadrlar. Ksacas Skype kullanclar yalnzca dier Skype kullanclaryla cretsiz olarak telefonlaabilirler. stelik VoIP iletiiminizi, yazlm araclyla m yoksa VoIP uyumlu bir donanm vastasyla m gerekletirmek istiyorsunuz sorusu da aydnlatlmaldr. Eer bir VoIP yazlm kullanacaksanz daha ilk batan bu yazlmlarn cretsiz olduunu belirtelim. Fakat grme yapmak istediinizde bilgisayarnzn ak olmas gerekiyor. lk olarak VoIP uyumlu bir donanm konusunda
CHIP | EV AI
67
OKLU ORTAM VOIP VE VDEO KONFERANS

karar vermeniz gerek: VoIP iletiimi iin oktandr var olan telefonunuzu kullanacaksnz, zel bir SIP telefonu iin para harcayacaksnz ya da komple bir DSL/ VoIP zm satn alacaksnz. Arkadalarnz ve tandklarnz telefonla grrken grmek de istiyorsanz, doal olarak bir bilgisayar kamerasna gereksinim duyarsnz. Byle aletler ok masrafl deildirler ve bilgisayara abucak balanp ve ayarlanabilirler. Yine en popler VoIP programlar video aktarm iin donatldklar iin kameranzla sorunsuz alacaklardr.
Skype zerinden sabit hatlar veya mobil telefonlar aramak istiyorsanz cret demeniz gerek. Fakat bu cret sabit hatlara gre ok daha ucuz.
Sabit ADSL ile VoIP

Aslnda internet zerinden telefonlaabilmek iin, ilk olarak bu ie para yatrmanz gerekiyor. Sabit ADSL hattnz varsa normal bir ekilde grme yapabilmek iin saniyede 1 MBit veri aktarm sunan bir bant geniliinizin olmas art. Eer srekli bir video aktarm sz konusu ise, daha hzl bir internet eriimine sahip olmanz gerekiyor. Burada nemli olan internet salayclarnn tekliflerinin gncel olarak birbirleriyle karlatrlmasdr. Aylk DSL altyap balant masraflarnn yanna doal olarak VoIP tarifesinin cretleri de eklenecektir. Uygulamada ise baz farkllklar olabilir: Eer grtnz kii de sizinle ayn internet andaysa, bir IP telefonundan dierine yaplan konumalar aslnda bedavadr. Geri salayclar, gelimi alar zerinden bedava konumalar salayabilmek iin, gitgide ortak bir a kurmaya alyorlar. Fakat sabit ve mobil hatlarla
yaplan telefon grmeleri her halkarda cretlendirilecektir ki bu Skype iin de geerli.
PC, Kulaklk ve Yazlm

VoIP dnyasna giden yol aslnda hi de pahal de-
DSL balants ve sabit fiyat tarifesi olmadan internet telefonunun hibir anlam yoktur, zira cretler rndan kabilir.
68
CHIP | EV AI

il. Kablo balantl kulaklkl telefonlar 5 ya kadar bulabilirken daha rahat, Bluetooth zellii olan kulaklkl telefonlar ise yaklak 20 ya mal olmakta. Eer mkemmel bir konuma kalitesi istiyorsanz, Plantronicsin inanlmaz hafif DuoSet 142N model kulakl iin yaklak 50 civarnda bir miktar demelisiniz. Softphones olarak bilinen, telefonlama yazlmlar da cretsiz. En popler VoIP yazlm olan Skype 4,1i www.skype.com adresinden indirebilirsiniz. stelik bu baarl yazlm sayesinde dier btn Skype kullanclaryla cretsiz telefon grmesi yapabilirsiniz. Yalnz sabit hat ve mobil telefon balantlar cretli. Sabit hatlar iin maliyetler orta dereceli. Amerika birleik devletleriyle ve ou Avrupa lkesiyle dakikas 2 Cente telefon grmesi yapabilirsiniz. Mobil telefon balantlar ise lkeden lkeye deimekte. Avusturyay aramann dakikas yaklak 0,252 , ngiltere ile grmek iin ise 0,236 cret demeniz gerek. Eer sabit ve mobil hatlar tarafndan da aranabilmek istiyorsanz Skypeda bu ilem crete tabi. Bunun nedeni her iki hattan da arama alabilmeniz iin sabit bir numara gerekmesi. Yllk 60 cretle bu numaray temin edebilirsiniz.
Grandstream GXV-3140, konumalarnz internet zerinden aktarabilen telefondan da te bir cihaz.
VoIP iin Ahize

VoIP iin kiisel bilgisayara gereksiniminiz yok. Analog telefon adaptryle (ATA), telefonunuzu DSL modeme balayabilir ve VoIP iin kullanabilirsiniz. Yalnzca adaptrdeki kullanc bilgilerinizi kaydetmek
iin kiisel bilgisayara gereksinim duyarsnz. Baz VoIP salayclar cihazlar nceden ayarlanm olarak gnderdikleri iin bilgisayara gerek kalmadan da VoIP hizmetini kullanmaya balayabiliyorsunuz. Altnz rahatlkla telefonlamak istiyorsanz adaptr sizin iin en iyi seim olacaktr. Bu sayede VoIP zellii olmayan DSL modemi, ynlendiriciyi ve telefonu kullanmanza gerek kalmayacak. Ancak cihaz seiminde ok fazla seeneiniz yok. Standart ATA uzun yllardan beri kullanlmakta olan Grandstream telefonu 486, yaklak 80 $. Cihaz ayn anda hem telefon hattna hem de DSL hattna balanabilme yeteneine sahip. Bu ok ey ifade ediyor: baz VoIP salayclar zerinden acil numaralar ve bilgi servislerine ulaamyorsunuz. Bu gibi durumlarda telefon hattn da kullanan cihazlar sayesinde acil aramalar da yapabiliyorsunuz. Bir dier avantaj: akrabalarnza mevcut telefon hattnzla da ulaabilirsiniz. ATAnn dezavantaj ise sadece bir tek analog telefona balanabilmeniz. Eer iki telefona birden balanmak istiyorsanz yaklak 50
CHIP | EV AI
69

deerindeki Grandstream 502yi edinmelisiniz. Yine Grandstream GXW-4008 (yaklak 100 ) ayn anda sekiz analog cihaza kadar balanty destekleyebilir. Baz cihazlarn kiisel kullanclar iin nemli bir zellii, hem normal telefon hattn hem de internet telefon sistemini kullanabilmeleridir. Siemens Gigaset AS280 (yaklask 30 ) ve Snom M3 DECT (Yaklask 150 ) bu telefonlara rnek gsterilebilir. nemli: Bu tr cihaz satn aldysanz, internet zerinden sesli iletiim salayabilmeniz iin devaml olarak bir internet balantnzn olmas gerekiyor. Kulaa gayet basit geliyor ama sorun u; ou internet salaycs 24 saat sonra balanty otomatik olarak keser. Bu balamda satn almadan nce bu noktay gz nnde bulundurmanzda fayda var.
IP Telefonu zerinden Gerek Ses

Gerek IP telefonu dorudan yerel aa balanr. Bu telefonla tamamen bilgisayardan bamsz grmeler yapabilirsiniz ve bunun iin hibir yaplandrmaya ihtiyacnz olmaz. VoIP telefon piyasas gayet berrak zira bu tr cihazlar kiisel kullanmdan ok ofis iin tercih ediliyorlar. En son piyasaya kan cihazlara bakacak olursak Grandstream BT200 (fiyat yaklak 45 ) , Siemens DE380 IP R (yaklak 85 ) ve Snom300 (yaklak. 100 Euro) rnek gsterebiliriz. Daha pahal SIP (Oturum Balatma Protokol) telefonlar olan Linksys SPA962 (yaklak 190 ), Grandstream GXV-3140 (yaklask 250 ) ve Snom 870(340 ) birok katlmcdan oluan konferans ortam gibi zengin zellikleri desteklemektedir. Bu cihazlar kesinlikle kiisel kullanm iin deildirler. Gvenli standartlarna uyumlu bu cihazlar ticaret alannda ok nemli ifreleme salamakta ve internet andan grmelerin dinlenmesini engellemektedir.
Skype zerinden grntl konuma balatmak iin bir web kameras aryorsanz, nnzde ok seenek var.
Kiminle Sohbet Ettiinizi Grn

Sesli grmeden sonraki adm video konferans olacaktr. stelik bu konuda duymu olduunuz yksek cret ve uzun uralar efsaneden baka bir ey deil. Skype gibi bir VoIP yazlm ve USB web kamerasdan baka bir eye ihtiyacnz yok. Tm bunlara yaklak 20 ya ya sahip olabilirsiniz. Hangi model almanz gerektiine karar vermediyseniz, paketin zerine bir gz atmanz size yardmc olacaktr. Gn getike daha ok retici, Skype uyumlu web kameras piyasa srmekte. Her ne kadar piyasadaki nerdeyse btn web kameraslar Skype ile uyumlu olsa da Skype ile kullanm kesinlikle uygun olan bu cihazlar, logodan da anlayabilirsiniz.
70
CHIP | EV AI

PUCU
Skype kurulumu
Skype indirin ve program kurun. Eer hlihazrda Skype hesabnz yoksa ilk alta Kayt ol seeneine tklayn, bylece bir Skpe hesabna sahip olma yolundaki ilk adm atm olacaksnz. Sonrasnda gerekli bilgilerinizi girin ve Devam et seeneine tklayn. Bundan sonra e-posta adresinizi, lke, blge ve ehir bilgilerinizi girin ve Kayt ol seeneine tklayn. Kurulumdan sonra yeni hesabnz Skypea ho geldiniz yazsn gsterecek. Bu pencereyi kapatmak iin oku tklayn. Artk Skype ile internet zerinden sesli grme yapmaya hazrsnz. Fakat dier Skype kullanclarn arayabilmeniz iin ilk olarak kimlerin Skype ile grme yaptn tespit etmelisiniz. Kiiler ve Skype kullanclarn arama seeneklerini sein. Kiiler, Skype ad, gerek ad veya e-posta adresi yolu ile eklenebilirler. ok ynl bir arama yapmak istiyorsanz lke/blge, ehir ve dil szgelerini de kullanabilirsiniz. Dier Skype kullancsnn irtibat bilgilerini biliyorsanz, arama yapmanza gerek yok. Bunun yerine Kii ekleme ve Yeni kii setiinizde, bildiiniz verileri girin ve Bul a tklayn. Hangi yolla arkada bulduunuz nemli deil zira irtibat listenize yaplan eklemeler tek at altnda toplanacaktr: sonu sayfasnda bulunan isimleri iaretleyin ve Kiilerime Ekelyi tklayn. lerideki pencerede bir bilgilendirme metni yazn ve Gnder seeneine tklayarak onaylayn.
3 Kiileri bulma ve arama
1 Hesap bilgilerinizi tamamlama

Kullanc bilgilerinizi daha fazla geniletmek isterseniz, srasyla Skype/Profil/Profili dzenle seeneklerini tklayn. Burada, doum tarihi, lke kodu ve telefon numaras gibi birtakm nbilgilerden sonra ana sayfaya girebilirsiniz. Bu bilgiler dier Skype kullanclar ile iletiim kurmanz kolaylatracaktr.
Yeni eilim gvenlik ve hizmet kolayl zerinde younlayor. Eylemler ve Seeneklerden sonra Genel seeneinin altndaki Genel Ayarlar sein. Burada, listedeki dier Skype kullanclarna hangi zaman aralnda bulunmadnz bildirebilirsiniz. Burada nemli olan Gizlilik ayarlar. stenmeyen bir aranma halinde -tabii Skype yklyse - Sadece grme listesindekilere izin ver seeneine karar vermeniz yeterli olacaktr.
2 Dier ayarlar
Skype ile telefon grmesi yapmak ocuk oyunca. Kii listenizden bir kiiyi sein ve Ara butonuna tklayn. Birisi sizinle telefon grmesi yapmak istediinde ise yazlm bir uyar sesi ile durumdan sizi haberdar edecektir. Ekrana gelen pencereden yeil butona tklamanz aramay cevaplamanz iin yeterli. Artk zgrce konuabilirsiniz.
4 Skype ile telefon grmesi yapma
CHIP | EV AI
71
OKLU ORTAM KABLOSUZ ADA TAINABLR AYGITLAR
Kablosuz Ada Elence

NINTENDO DS, APPLE IPHONE veya SONY PLAYSTATION 3: artk dzinelerce cihaz kablosuz aa balanabiliyor. stelik bu ilem karmak deil aksine ok elenceli.
i phesiz kablosuz alar DSL eriimini datmak, yazcy ortak kullanmak ve bir ebeke zerinden birok bilgisayarn verilerini kablosuz yoldan paylatrma amacyla kullanlyorlar. te yandan kablosuz alar farkl amalar iin de kullanlabilirsiniz. zellikle de iiniz bittikten sonra, elence vakti geldiinde kablosuz a bu i iin vazgeilmez teknoloji. lk olarak ev iinde kablosuz yoldan mzik dinlemek iin internet zerinden yayn yapan radyo istasyonlarndan faydalanabilirsiniz. Bir dier alternatif ise oklu ortam destekli bir sabit disk vastas ile bilgisayarnzda yer alan video ve fotoraflara televizyonunuzda gz atmak veya mzik arivinizi oturma odanzdaki mzik seti zerinden dinlemek olabilir. nc seenek ise tanabilir oyun konsollar, gelimi video oyun sistemleri ve cep telefonlarn kablosuz aa entegre etmek. Tm bunlarla neler baarabileceinizi bu yazda aklyoruz.
Nintendo DS ile elence

Evinizde eski bir Nintendo DS (NDS) varsa, bu cihaz kolay bir biimde kablosuz aa balayabilir, ve yapm olduunuz yksek skorlar Nintendo sunucusuna gnderebilirsiniz. in en iyi ksm ise NDSin fabrikada temel bir kablosuz radyo modlyle donatlm olmas sayesinde kablosuz aa erimek iin ek bir donanma ihtiyacnz yok. Fakat balant sadece eriim noktasndan ifreleme tr-
72
CHIP | EV AI

Baz oyuncular iin yksek skorlarn Nintendo web sitesinde grlmesi btk bir motivasyon kayna.
PlayStation Portable ile kablosuz aa eriim saladktan sonra PlayStation 3 ierisinde yer alan verilere ulaabilirsiniz.
n WEP olarak dzenlediimizde gerekleebiliyor. WPA korumal kablosuz alara ise sadece yeni Dsi balanabiliyor. Kablosuz balant kurma ilemi ise NDSnin ana mensnden deil de Wi-Fi destekli bir oyun vastas ile gerekleiyor. Bu ilem iin de bir klasik olan Tetris DSe ihtiyaCHIP | EV AI
73

cnz var. Balang ekrannda Wi-Fia tklayn ve ardndan Nintendo WFC Setupn sein. W-Fi Connection Settingse gelin ve Balant 1 i tklayn. Ardndan da Search Access Pointi seerek bu minik oyun kutusunun kablosuz alar tespit etmesini salayn. stediiniz kablosuz a balantsna tklayn, dorulama iin WEP anahtarn girin ve Save ile onaylayn. Bir sonraki admda balanty test etmek iin OKe tklayn. Her ey doru bir biimde gerekletirildiinde NDS size Connection Test Successful mesajn verecektir. Not: SSIDnin yannda gri bir kilit grrseniz, bu kablosuz a ile balant kuramazsnz demektir. Desteklenen kablosuz a ynlendiricilerin listesine http://www.wirelessroomservice.com/ nintendo-ds-wifi-compatible-wireless-routers adresinden ulaabilirsiniz.
PlayStation Portable ile Elence

Sonynin tanabilir oyun konsolu PlayStation Portable da (PSP) dier btn cihazlar gibi kablosuz aa balanabiliyor. stelik bir de PlayStation 3nz varsa balant gerekten elenceli bir hal alyor. Zira bu durumda PSPyi sadece baz PS3 oyunlarnn geniletilmesinde deil ki buna Remote Play deniliyor- ayn zamanda konsolun oklu ortam yeteneklerini gelitirmede de kullanabilirsiniz. ki cihaz arasndaki balanty kurduktan sonra PSPnin ekran zerinden PS3n birok zelliini kullanabilirsiniz. rnein PlayStation Networke balanabilir veya PlayStation 3 zerinde kaydedilmi tm mzik paralarn ve videolar PSP zerinden dorudan oynatabilirsiniz. Yine PS3e bal olan depolama aygtna eriim de sorunsuz bir biimde gerekletirilebilir. Bunun dnda sadece nemsiz baz sistem ayarlarna eriiminiz mmkn deil.
tina ile gelitirilmi olan PS3, Blu-ray ile donatlm olmasnn yannda kablosuz a zerinden ierik oynatabilme gibi yeteneklere de sahip.
iPhone ile Elence

Kymetli Apple iPhone aslnda naizane telefon g-
74
CHIP | EV AI

rmesi yeteneine de sahip olan bir cep bilgisayar. reticiler imdiye kadar cep telefonlar ile birlikte ufak tefek uygumlalar sunarlarken Applen AppStore maazasnda kullanclar iPhone iin binlerce uygulamaya ulaabiliyorlar. iTaP sayesine (2.99 ) iPhoneu kablosuz bir touchpade evrilebilir, iNet ile (2.99 ) kablosuz alar tarayabilir ve Air Sharing Pro ile (7.99 ) bilgisayarnzda kaytl olan dokmanlara eriip bunlar e-posta ile bakalarna gnderebilir veya yazcya gndererek ktsn alabilirsiniz. Yerel a balantnzn performansn test etmek istiyorsanz, cretsiz ara Speed Checkten faydalanabilirsiniz. Tm bunlarn yannda iPhone ile internet radyolarn dinlemek iin saysz program olduunu da belirtelim. Sz gelimi lkemizde yayn yapan birok popler radyonun iPhone iin gelitirdikleri uygulamalara AppStore zerinden eriebilirsiniz. Tek bir radyo istasyonuna bal kalmak istemiyorsanz paket yayn iin 0,79 deyerek 30.000in zerinde radyo istasyonuna eriebilirsiniz. AppStoreda bizim en ilgin bulduumuz uygulama WHS Mobile oldu. 1,59 fiyatndaki bu uygulamann amac iPhone ile bir Windows Home Servern paylat btn ierie eriim salamak. Buradaki dosyalar yeniden adlandrabilir ve silebilir, resimleri grebilir ve telefona aktarabilir, kullanc hesaplarn ynetebilir ve en can alc zellik mp3 dosyalarn telefon zerinden dinleyebilirsiniz. stelik tm bunlar iin yalnzca WHS Mobile eklentisini Windows Home Server zerinden yaplandrmanz ve altrmanz yeterli.
PlayStation 3 ile Elence

Getiimiz gnlerde gerekleen fiyat indirimi ve yenilenen ince kasas sayesinde PlayStation 3 artk ok daha iyi satan bir konsol haline geldi. Fakat ilgin olan u ki: konsolu satn alanlarn byk bir ksm cihaz oyun konsolu olarak kullanmak niyetinde deil. Daha ilgin olan ise PS3te bulunan Blu-ray srcnn ve kablosuz a yeteneklerinin konsolu bir elence merkezine dntrmesi. Sonynin konsolunun kullanclara sunduu bir baka nemli zellik ise oklu ortam ieriinin depolanmas iin kullanlabilen sabit diskinin yannda XBOX 360da yer almayan DivX ile kodlanm AVI dosyalarn ve High Definition ierii oynatabilmesi. Son olarak kullanclar iin zellikle ilgin olan bir konu ise High Definition kameralar ile kaydedilmi grntler. Bunda da grntlerin Sony veya baka marka bir kamera ile kayt edilmi olmasnn hibir nemi yok. PS3 kablosuz aa baladktan sonra bilgisayarnz da kablosuz bir USB adaptr vastas ile aa dahil edin ve bilgisayarnza ortam iletiim arac TVersity 1.7yi (http://tversity.com/) kurun. Bu gibi programlar ortam sunucusu olarak almakta ve setiiniz resimleri, mzikleri ve videolar PS3e gndermekteler. Program hazr hale getirdikten sonra PS3n ana mensnden Search for Media Server fonksiyonuna tulayn. Artk paylama
CHIP | EV AI
75

alm dosyalara erimeden nce tek yapmanz gereken birka dakika beklemek. pucu: Eer bir Windows Media Home Server sahibiyseniz, PS3 ile standart olarak gelen Windows Media Center Extender destei sayesinde ek bir programa gerek kalmadan cihazn oklu ortam ieriine erimesini salayabilirisiniz. Yine UPnP Sunucu desteine sahip olan oklu ortam sabit disklerine de PlayStation 3 zerinden eriebilirsiniz.
XBOX 360 ile Elence

XBOX 360 aa balamak PlayStation lu ortam ierii PS3n kullanmna aabilirsiniz. 3 internete balamaktan daha kolay bir ilem. Bunun iin tek ihtiyacnz olan ey Windows Next deyin. Size gsterilen sekiz haneli kodu not XP Media Center Edition, Windows Vista Home Pre- ettikten sonra tekrar Next deyin. Bilgisayarnzdan mium veya st ya da Windows 7 ykl bir bilgisaya- Windows Media Center balatn, Grevler mera sahip olmak zira sadece bu iletim sistemleri Win- nsne girin ve buradan Extender Kurulumunu dows Media Center ile birlikte geliyorlar. Bununla sein. leriye tkladktan sonra az nce not ettiibirlikte dier Windows srmleri iin de zmler niz kodu girin ve tekrar leri diyerek ilemi onaymevcut fakat bu ekilde birok zellikten mahrum layn. Baarl kurulumdan sonra XBOX 360nz kalyorsunuz. Yine nc parti gelitiricilerin prog- zerinden paylama ak olan btn oklu ortam ramlarnn ayarlar ise ok daha karmak. ieriine eriebilirsiniz. Microsoftun oyun konsolunun PlayStation 3ten lk admda halihazrda ayr bir kablosuz a adaptr vastas ile aa bal olan ve bilgisayara eriim fark ise DivX ile kodlanm AVI dosyalarn ve ykizin verilen Xbox 360 ile balant kurmanz gereki- sek tanml HD ierii oynatamamas. ten yandan yor. XBOX 360 zerinden ilk olarak My XBOX eer TV kartl bir bilgisayarnz var ise XBOX 360 ile ve ardndan da Windows Media Center seerek TV programlarn izleyebilirsiniz.
TVersity adl yazlm sayesinde bilgisayarnzda depoladnz ok-
76
CHIP | EV AI
PRATK DONANIMSAL GVENLK DUVARI
Anz Saldrganlardan Koruyun

Hi kimse davetsiz misafirleri sevmez. zellikle de a zerinde hi istenmezler. DAVETSZ MSAFRLER DURDURMANIN YOLLARINDAN BR DE gvenlik duvarndan gemekte. Bu konuda dikkat etmeniz gereken noktalar ayrntlaryla aklyoruz.
ormal artlar altnda gvenlik duvar ynlendiricilere aittir. Ancak, ilevlerin farkllamas, her reticinin farkl strateji izlemesine yol amtr. Ynlendiriciniz size uygun gvenlik duvar ayarlar konusunda kstl imkan sunuyorsa sorun deil. Salamlatrlm bir gvenlik duvar vastas ile kablosuz anz kolayca saldrlardan koryabilirsiniz.
Kimler eriebilir?
Kullanclarn, genellikle zel kullanm iin tek bir IP adresi sunan servis salayclar zerinden internet eriimleri vardr. DSL ynlendirici ya da eriim noktas bu IP adreslerini alr ve bylece internete girmeniz mmkn olur.
Bu adres zerinden sadece bir cihaz internete eriebilir, yani her bir adres sadece bir modem tarafndan kullanlabilir. te yandan yerel aa bal bilgisayarnzn 192.168 ile balayan yerel bir adresi mevcuttur. Bu adreslere ise internetten dorudan ulalamaz zira iletiim kurulan adres, servis salaycnz tarafndan eriim noktanza veya modeminize atanan IP adresinizden bakas deildir. Bu sayede sadece ynlendirici iki taraf ile de iletiime geebilir. Ynlendirici ayn zamanda yerel bilgisayardan gelen sorgulamalar internete gnderen cihaz konumundadr. nemli olan neredeyse btn ynlendiricilerin port ynlendirme araclg ile internetten gelen paketleri yerel aa aktarabilmesidir. Port ynlendirme zellikle kendi web sunucunuzu kurmak istediinizde
CHIP | EV AI
77

etmek istemeyebilirsiniz. Servis salayc olarak isterseniz sadece birka kiinin isterseniz de herkesin sunduunuz hizmetten yararlanmasn salayabilirsiniz. rnein bilgisayarnzda bir web sayfas var ve internetteki herkesin bu sayfaya eriebilmesini istiyorsunuz. Bu durumda bilgisayarnzn kalc olarak internete bal kalacan garantilemelisiniz. rnein Linksys WAG160Nde bu ayar yaplandrmak iin Securtiy sekmesi altnda yer alan Firewall ksmna girmeniz gerek. Yine port ynlendirme ilemleri iin de Application & Gaming sekmesi altnda yer alan Single Port Forwarding ksmnda istediiniz portu ap kapayabilirsiniz.
Baz ynlendiriciler dardan gelebilecek davetsiz misafirler iin eriimi kapatma seenei sunmaktadrlar.
ya da dosyalarnz internette paylama atnzda devreye giren bir teknolojidir. nternet zerinden yaplan saldrlardan korunmak iin artk daha fazla eriim noktas gvenlik duvarlar ile donatlmaktadr. te yandan baz ynlendiriciler Denial of Service saldrlarn dahi engelleyebilmektedirler.
DoS: Ortak Saldrlar

ou zaman medyada btn a felce uratan Denial of Service saldrlar ile ilgili haberler yaplmakta. Basit
Baarl Port Engelleme

Portlar, zerlerinden belirli servislerin kullanlmasn mmkn klan sanal adreslerdir. Doal olarak da buralardan gelecek verileri bekleyen sunucu hizmetleri mevcuttur. Portlarn engellenmesi ile bu portu kullanan servis devre d kald gibi port zerinden yaplacak saldrlar da engellenmi olur. te tam da internet ile ada bulunan bilgisayarnz arasnda sz konusu gvenlik duvar yer almaktadr. Ama kural gerei her zaman ve her eyi bloke
Eriim noktas arayzne girerek istediiniz portu kapatabilir, bu sayede o port zerinden gelebilecek saldrlar engelleyebilirsiniz.
78
CHIP | EV AI

bir ekilde DoS saldrlar, sunucuya ar yklenmeyi hedeflemektedir. Bilgisayarlar genelde kene kadar bu saldrya maruz kalmaktadrlar. Byle bir durumda bilgisayarnzda barndrdnz web sitesine ulalamayacaktr zira ynlendiriciniz saldr sonucu gelen sorgulara cevap veremez hale gelecektir. Bu tr saldrlardan kanmak iin baz ynlendiriciler sorgu saysna snr koyabilme zellii ile gelirler. Bu durumda gelen sorgular reddedilecektir ve bu sorgularn yeniden yaplmas gerekmektedir. Bu noktada bu tedbir irketlerin gvenlik duvarnda da yer alan kayda deer bir koruma yntemidir. Daha kolay ikinci bir koruma olasl ise ynlendiricinin ok youn bir sorgu sonrasnda uzun sre hibir sorguyu kabul etmemesi olacaktr. Bu durumda btn balant bloke edilecei iin eriim btnyle kapatlm olacaktr. diriciler de bulunmaktadr. Temel prensip: yerel aa bal olan bir bilgisayar DMZ sunucusu olarak ayarlayarak bu bilgisayarn internet ile ev anz arasnda tampon grevi grmesini salarsnz. Ynlendirici artk internet zerinden gelen sorgularn hi birini hedef bilgisayara gnderemez, zira sorgular her halkarda DMZ sunucusuna gelir. Avantaj: herbir portu tek tek ynlendirmeye gerek yoktur. Yapmanz gereken tek ey sunucunun IP adresini vermektir. Fakat daha sonrasnda portlar deitirme sz konusu deildir. rnein ierideki 192.168.1.10 IP adresi zerindeki Port 80i 81e ynlendiremezsiniz.
Ada Sunucu Hizmeti

Port ynlendirme desteine sahip bir ADSL modeminiz ve sabit bir ADSL aboneliiniz mi var? O zaman kendi web sunucunuzu internetten ulalabilecek ekilde aabilirsiniz. Sunucu zerindeki hizmetler port numaralar zerinden tanmlanr. Sabit portlar FTP iin 21, HTTP iin 80 ve Mail gnderimi ve alm iin 25 ve 110dur. Bu rnekte oluturmak istediiniz sunucuyu kolayca internete balayabilmeniz iin baz kstlamalara gidiyoruz. Protokol olarak TCPyi tercih ediyoruz ve UDPyi de kolay olmas iin gerektiinde devreye sokuyoruz. Bir web sunucusu yukarda da bahsedildii ierii 80 numaral port zerinden ierik sunar. Burada her web sunucusu bir adet IP adresine sahiptir. rnein
CHIP | EV AI
DMZyi Kurmak
DMZ (Demilitarized Zone) hizmetini sunan ynlen-
Ynlendiriciniz DMZ destekliyorsa elle port ayarlamaktan kurtulabilirsiniz.
79

bir yerel web sunucusu 192.168.1.10 ve port 80 adresi stnde yer alr. Web tarayclar ile yaptnz sorgulamalar dorudan 80. Port zerinden yapld iin burada sadece ulamak istediiniz sunucunun IP adresini girmeniz yeterlidir. Daha nceden de tanmland gibi internet zerinden ynlendiriciye gelen ve 80. porta yaplan bir sorgu dikkate alnmayacaktr. Zira ynlendiricinin gelen sorguyu ilgili sunucuya iletilebilmesi gerekmektedir. Bu da ancak sunucunun IP adresi ile mmkn olmaktadr ki buradaki rneimizde bu adres 192.168.1.10dur. Eer gvenli bir balant salamak istiyorsanz o zaman her halkarda 443 numaral portu devreye sokmalsnz. Bu port gvenli HTTPS balants iin ayrlmtr ve taraycdan yaplan girdilerde https:// taks kullanlmaldr. Bu durumda istee bal olarak hizmetlerinizi paylaabilirsiniz. Bir rnek vermek gerekirse, web hizmetleri iin ayr bir sunucu, bir adet e-posta iin, hatta internetten eriim yani dardan gelen balantlar iin SSH (port 22) zerinden balanan ve harici bir IP adresi kullanan bir baka sunucu dahi kullanabilirsiniz.
BLG
Port Ynlendirmenin Snrlar
Baz ynlendiriciler a ierisindeki IP adresi ile port numarasn ayramayabiliyorlar. Bu balamda 80. port zerinden alan dhili bir web sunucusuna dardan da 80. port zerinden ulalabilmelidir. Fakat bu pratikte btnyle bir sorun tekil edebilir: adaki farkl IP zerinden fakat ayn 80. Port kullanlarak ulalan bir baka web sunucusu bu port kullanmda olduundan artk ulalmayabilir.
Alternatif Olarak TCP veya UDP

Cihazlar destekledikleri protokollere gre de farkllamaktadrlar. Zira ynlendiriciler TCP ve UPDyi ayr bir biimde sunmazlar. Peki, fark nerede yatyor? Daha dorusu: neden standart TCP protokolnn
yerine baka bir protokol kullanasnz? Basit bir ekilde anlatmak gerekirse bir UDP balants, paketi edinmek iin TCPnin aksine onaylama beklemez. Bu yzden birok hizmette (e-posta, web sayfalar) TCP kullanlmaktadr. Zira internet zerinden veriyi gnderen taraf iin, kar tarafn veri paketlerini aldn garanti etmesi gerekmektedir. UDP, Voice over IP gibi birebir naklin nemli olmad IP zerinden ses aktarm ve hzn nemli olmad durumlarda kullanlan bir teknolojidir. Web sayfalar arlrken 80 numaral port kullanld iin ve bu port da TCP protokol zerinden alt iin endie etmenize gerek yok. Herhangi bir belirsizlik durumunda TCP VE UDP fark etmeksizin gelen btn paketler sunucuya ynlendirilecektir. Yine normal artlar altnda UDP paketlerinin 80. Port zerinden baka bir sunucuya iletilmesi mmkn olmad gibi bu konuda herhangi bir ayar yapmaya da gerek yoktur.
80
CHIP | EV AI
PRATK GVENLK AIKLARINI KAPATIN
Veri Szntlarn Tespit Edin

Kablosuz a balantsn tercih edenler genelde HACKERLARIN HEDEFLERNDEDRLER zira korunmasz alar abucak belirlenebilir. CHIP, kablosuz alardaki aklar nasl tespit edeceinizi aklyor.
ablosuz alara yaplan saldrlar son derece tehlikelidir nk kablosuz anz ele geiren kii neredeyse btn ilemleri yapabilir.
Sabit bir ADSL abonesi olsanz da birisi sizin adnza internetten uak bileti satn alabilir. Bu tr vakalar yasal olmayan yollardan DSL balantnza
CHIP | EV AI
81

girildiinde meydana gelmektedir ve sizi byk zan altnda brakabilir. Peki, kablosuz balantnz nasl gerekten gvenli hale getirebilirsiniz? zleyeceiniz en kolay yol ak ve tehlike noktalar gizlemekten geiyor. org adresinden temin edilebilir. Her halkarda kablosuz anz iin bir ad tanmlayabilirsiniz fakat gizlenen kablosuz alar daha gvenli bir kullanm sunmaktadrlar. Renkli iaretler vastasyla bir giri seenei greceksiniz, bu kablosuz modeminizin hangi sinyal seviyesinde yayn yaptn gstermektedir. Eer lekte renk gri ise balant yok demektir. Yine dk sinyal seviyesi krmz, orta sinyal seviyesi sar ve yksek sinyal seviyesi de yeil ile temsil ediliyor. Eer ieriden ve dardan gelen alan iddetini aratrmak istiyorsanz, devaml olarak gstergeye bakmak zorunda kalmamak iin akustik sinyal ayarn devreye sokmalsnz. Badatrcnn zerine iki kere tkladktan sonra doru sinyal gc hakknda bilgi alabilirsiniz. NetStumbler, yasal olmayan yollardan anza giren saldrganlar tanmanza da yardmc olur. Program, eriim noktasn ve bu eriim noktasna bal olan cihazlar daima gncel tutarak anza balanan kiileri gsterir. Eer ada ak olan bilgisayardan fazla cihaz eriim noktasna bal gzkyor ise davetsiz bir misafiriniz var demektir. Onu engellemek iin ynlendiricinizin fiini hemen ekin ve daha sonra cihazn gvenlik ayarlarn ve ifresini yeniden yaplandrn.
Tedbirinizi aln, atlaklar svayn

lk bata kablosuz anzn iyi gizlenip gizlenmedii ya da devaml gven altnda olup olmadn bulmalsnz. Bunun iin Windows zerinden kablosuz balantnz arayn ve daha sonra anzn bir SSIDsinin, yani adnn olup olmadna bakn. Eer SSIDniz aktif deil ise hibir ey gereklemeyecektir. Bu durumda zel bir tarama program ile taratn. rnein NetStumbler bu konudaki en gelimi aralardan biridir ve www.netstumbler.
Zayf noktalar tespit edin

SMAC ile kablosuz a balantsnda MAC filtreleme olup olmadn tespit edebilirsiniz.
NetStumbler ile anza balanan cihazlar kontrol etmek sadece ilk adm. kinci admda ynlen-
82
CHIP | EV AI

Program balatn ve yeni bir MAC adresi girin. Yazlm sadece MAC adresini fiziksel olarak deitirmekle kalmyor, ayn zamanda iletilen paketlerin ieriini de maniple ediyor. imdi MAC adresiniz deitii iin ynlendirici artk sizin bilgisayarnz tanmayacak ve IP vermeyecek ve doal olarak da internete eriimini engellemi olacaktr. SMACin iki eidi bulunuyor. cretsiz deneme srm ile MAC adresini sadece 00C0C0C0C0C01 olarak deitirebilirsiniz. Bu, gvenliiniz iin olduka yeterli. Yaklak 20 dolar civarnda olan tam srm ise bu engeli ortadan kaldrarak istediiniz MAC adresini vermenizi mmkn klyor.
Neredeyse btn kablosuz a modemlerinde bulunan MAC filtreleme bal bana bir gvenlik mekanizmasdr.
diricinizin MAC filtresinin alp almadn denemelisiniz. Balanty sadece bir donanmla snrl klmak iin kablosuz a adaptrnzn MAC Adresini modeminizin iindeki filtre listesine girin. Daha sonra aa girdikten sonra bilgisayarnza IP adresi atanp atanmadn kontrol edin. Btn ilemlerin alp almadn snamak iin dardan yardm almanz gerekiyor. rnein filtreleme alyor ise farkl kablosuz a adaptrleri anza erimeyeceklerdir zira MAC adresi cihaza zg, yani benzersizdir. Yine SMAC (www.klcconsulting.net/ Kimlere izin var? Wireshark, paket koklama program olarak smac) ile hangi adaptrn hangi MAC ad- adlandrlan yazlmlar arasnda klasik ve a balantlarn tamamyla byte altn alabiliyor. resine sahip olduunu da grebilirsiniz.
CHIP | EV AI
83

Veri paketlerini byte altna almak
Gizli kablosuz a balantnzn ieriinin saldrganlara anlalr bir hale geldiini grdnzde, veri paketlerinizi bir analiz program kullanarak gzden geirmelisiniz. Bu i iin eski ad Ethereal, yani adyla Wireshark (www.wireshark.org) adl, GNU zgr belgeleme lisans ad altnda cretsiz olarak sunulan yazlm kullanabilirsiniz. Wireshark btn geerli protokol ve medya tiplerinin yannda gncel teknolojileri de desteklemektedir. Bu program dinlenilen a balantsndaki uygun paketi buluyor, paketi renklerle iaretliyor ve analiz iin hazr hale getiriyor. Wireshark yerel a, kablosuz a ya da ATM gibi a tiplerinin hepsi iin kullanlabilen bir yazlm. Donanm konusunda da seici olmayan Wireshark neredeyse piyasadaki btn cihazlara almaktadr. Uyumluluk konusunda kesin bilgiler iin yazlm hakknda sk sorulan sorulara www.wireshark .org/faq.html adresinden bakabilirsiniz. ncelemek istediiniz a iin program balattktan sonra kullanacanz a kartn sein. Kablosuz anzn paketlerini toplamak istiyorsanz bu durumda kablosuz a adaptrnz semelisiniz. Wireshark ile btn a trafiini gzden geirebilirsiniz. Fakat bunun iin kablosuz modeminizin bir hub grevi gryor olmaski bu normalde yledir- ve aa bal dier cihazlar ile veri alveriinin
Capture Filter yardm ile hangi IP adresi, balant ve paket tipini kaydetmeniz gerektiini belirleyebilirsiniz.
Kimler girebilir?
Kablosuz a balantnza hangi cihazlarn bal olduunu kontrol etmek iin cihazn arabirimine gz atmanzda fayda var. Sonu olarak aa balanabilecek cihaznzn MAC adreslerini belirlemi olduunuz iin burada herhangi bir srpriz ile karlamanz pek mmkn deil. Sorun: Maalesef btn modemler aa balanmaya izni olan btn MAC adreslerini ayn anda listeleyemiyorlar. Bu yzden ynlendirici ayarlarndan ayn anda listelenebilen MAC adres saysn 11 olarak deitirmemiz gerekiyor.
84
CHIP | EV AI

gerekleiyor olmas gerek.
Protlar dorudan denetlemek

Szgelimi siz daha nce saptadgnz saldrganlarn ilemlerini grmek istediinizde, filtrelerin yardm ile Wiresharkta farkl protokollerin ya da IP adreslerinin izlenmesini salayabilirsiniz. Her bir filtre kuraln kolay bir biimde Kural Asistan yardmyla ynetebilirsiniz. Wireshark iki fakl filtreyi tanr: Capture Filter ve Display Filter. Capture Filter sayesinde hangi paketi, IP adresi ve balantlar kontrol etmeniz gerektiine karar verirsiniz. Protokol verilerinin daha uzun ve bununla beraber daha detayl olmas, nemsiz bir paketin gz ard edilmesi ya da engellenmesi Capture Filter vastas ile gerekleir. rnein e-posta aktarmnda kullanlan TCP Portlar 25 (SMTP), 110 (POP3) ve 143 (IMAP) zerinden giden paketleri incelemek isterseniz Capture Filter olarak tcp port 25 or tcp port 110 or tcp port 143 kullanabilirsiniz. Display Filter ise hemen tarama ileminden sonra devreye girmektedir. Ayn zamanda protokol verilerini aratrmada iinizi kolaylatrmaktadr. Display Filtern kullanm da Capture Filtern tanmndaki gibi kolaydr. Yine birden ok filtrenin bir arada kullanlmas da mmkndr. Ama fark sz diziminde yatmaktadr. A adaptr zerindeki IP adresi 192.168.0.15, port numaras da 80 olan adresin paketlerini incleme istediiniz
PUCU
Kablosuz alarda koklama
Kullanclar kablosuz alarnda ne olup bittiini renmek istediklerinde tek kullanabilecekleri aralar Wireshark ve NetStumbler deil. NetDect 2.0.0b5 (http:// www.freakfiles.de/index.php?site=48) ve DVDden alan Linux srm BackTrack (www.remote-exploit.org/back track. html) de yardmc yazlmlar arasnda. Bu zel gvenlik datmn yklemenize gerek yok bu sayede Windows kullanclar da program kusursuz bir ekilde kullanabilirler. nternetten indirdiiniz ISO dosyasn DVDye yazn ve bilgisayarnz bu DVDden balatn. letim sisteminin arabirimi yklendikten sonra KDE balat butonuna basn ve nce Backtraki ardndan da Radio Network Analysisi sein. Buradan da 802.11/Analyser/ Kismet yolunu izleyerek kablosuz a taraycsn balatn. Komunun kablosuz an krmak isteyen Hackerlarn burada Cracking blmnde yer alan Airsnort ve Airsnarf kullanacaklarn belirtelim. Son olarak burada bakalarnn kablosuz alarn dinlemenin yasad olduunu da belirtelim.
ip.src==192.168.0.15 &&tcp.port eq 80 komutunu girmeniz gerekir. Buradaki && mantk operatr sadece her iki tanma birden uyan adreslerin paketlerinin toplanmasn belirlemektedir.
CHIP | EV AI
85
PRATK ALAN ADI
Kendi Ev Sunucunuzu Kurun

Sabit bir DSL ABONELNN YANINDA DynDNS, No-IP.com ve benzeri cretsiz servisler vastas ile evinizdeki bilgisayara istediiniz zaman balanabilmeniz mmkn. stelik kurulum da gayet kolay.
ylk sabit bir cret ve daimi bir balant ile bilgisayarnz devaml internete bal kalsa da, her 24 saate bir balantnz servis salayc tarafndan sfrlanacaktr. Tabi ki balant hemen ardndan tekrar kurulacaktr, fakat IP adresiniz dinamik olduu iin yeni balant kurulduunda otomatik olarak farkl bir IP adresi alm olacaksnz. Nedeni: Internet servis salayclar IP adreslerini belirli aralklarla yenileyerek son kullanclarn DSL hatt zerinden ticari servisler sunmasn engellemeyi amalyorlar. Yine IP adreslerinin saysnn da yava yava tkendiini belirtelim. Sz konusu kalan 450 milyon IP adresi de 2 yl ierisinde bitmi olacak. A adreslerinden sorumlu yetkili kurulu olan IANAnn (Internet Assigned Numbers Authority) tahminlerine gre IP adresleri 2011 Haziran aynda tkenmi olacak. http://inetcore.com/project/ipv4ec/ index_en.html adresine girerek ne kadar IP adresi kaldn kendiniz de renebilirsiniz. Sadece baz servis salayclar 24 saatte bir IP yenileme mekanizmasn kullanmamakta. Fakat burada da deien pek bir ey yok: balant bir kereliine dahi kosa, ayn ekilde yeni balantdan sonra sistem size farkl bir IP adresi temin ediyor. Tm bunlara karn
bilgisayarnza istediini zaman erimek istiyorsanz her 24 saatte bir yeni IP adresinizi tandklarnza veya akrabalarnza mail yolu ile gndermeli yada onlar telefon ile bilgilendirmelisiniz. Bu elbette sinir bozucu bir durum. in iyi yan ise bu ilem iin baka bir yntem olmas.
zel Alan Ad
Sabit bir DSL balantnz varsa ve bununla srekli
Gerekli ayarlamalar yaptktan sonra kendi alan adnza sahipseniz ynlendiriciniz zerinden bilgisayarnza eriebilirsiniz
86
PRATK ALAN ADI

internetteyseniz, bilgisayarnzn gnlk deien IP adresine ramen srekli sabit bir URL zerinden bilgisayarnza ulaabilirsiniz. Yine internete bal baka bir bilgisayar zerinden ynlendiricinize balanp ayarlarn deitirmek isteyebilirsiniz. Tm bu ilemleri gerekletirmek iin ise DynDNS ve No-IP.com gibi servislerden yararlanabilirsiniz. yi haber: Bu servisten yararlanabilmek iin ekstralardan para harcamanz gerekmez. stelik servislerin kurlumu hi de sandnz gibi karmak deil. rnein adm adm DynDNS kurulumuna bakalm.
1 Yeni hesap amak DynDNS nin ngilizce ana sayfasndan (www.dyndns. com) Create Accounta tklayn, gerekli bilgileri girin ve tekrar Create Accounta tklayarak yeliinizi tamamlayn. Bu ilemin ardndan DynDNS verdiiniz e-posta adresine bir onaylama e-postas gnderecek. Gelen balantya tklayarak hesabnz aktifletirmek iin 48 saat sreniz vardr.. 2 Kendi URLnizi sein
Belirli bir URLyi kaydetmek iin sisteme giri yapn ve My Services ksmnda yer alan My Hosts altndaki Add Host Services balantsna tklayn. imdi tek yapmanz gereken programdan kendi sunucu adnz semeniz. stediiniz ad, rnein Ev-sunucu su gibi, Hostname alanna yazn; yandaki liste mensnden blogsite.org, homeip.net ya da mine.nu gibi ok saydaki alan isimlerden biri iin karar vermeniz gerek.
DnyDNS.org un mkemmel servisi: Alan adlarnn seiminde hayal gcnze snr koymaz.
Burada setiiniz URL adn, rnein evim.homeip.net gibi, bir yere not edin. Bir sonraki admda bu adresi ynlendiricinizin arabirimine girmeniz gerek. IPAdress alannda u anda kullandnz IP adresiniz gsterilecektir.. Bu adresi kaydetmek iin, otomatik bulunan IP adresini kullan linkini tklaynz. Son olarak kart ekleyin, ileri ve servisi etkinletir i tklaynz.
3 Ynlendirici ayarlar
DynDNSin btn bilgi bavurularn bilgisayarnza gnderebilmesi iin, hizmet servisi kesinlikle doru IP adresinizi bilmelidir. Bu bilgileri ynlendiricinizin
87
PRATK ALAN ADI

otomatik olarak DynDNS e gndermesi iin, gerekli ayarlar yapmanz gerek Uygulama: Hemen hemen btn gncel ynlendirici modelleri bu zellikle birlikte gelmekte. rnein Linksysde bu ayar Setup sekmesindeki DDNS ksmnda bulabilirsiniz. Bu ilevi ilk kez kullanacaksanz genelde aktif etmeniz gerekmekte. Gnmzde birok model artk bu tr popler hizmetleri destekledii iin sizin tek yapmanz gereken servisin adn semek ve daha nceden belirlediiniz alan adn sisteme girmek. Son admda ynlendiricideki port ynlendirme ayarn yapmalsnz. Bu adm nemlidir, zira ynlendirici bu sayede gelen veri paketlerinin adaki hangi bilgisayara gnderileceini bilir. Hangi portlarn ynlendirilecei ise, 24 saat boyunca internete bal kalacak olan bilgisayarn ne amala kullanlacana baldr. rnein bu bilgisayar bir FTP sunucusu olarak kurmak istiyorsanz, 21 numaral portu ynlendirmeniz gerekmekte. Eer ana sayfanz bu bilgisayarda bulunacak ise o zaman 80 numaral portu ynlendir-
BLG
IP-Adressen sind bald aus
Gnmzde geerli olan IPv4 standard ile birlikte kullanlan 0.0.0.0 ve 255.255.255.255 arasndaki IP aral tam olarak 4.228.250.625 IP adresine izin veriyor. Bu durumda teorik olarak drt milyardan fazla bilgisayara sabit bir IP adresi atanabilir. Pratikte ise bu adreslerin belli bir ksm rezerve edilmi olduu iin miktar daha da azdr. En bilinen rnek iseyerel a balantsnda istemcileri tanmlamada kullanlan 192.168.0.0 ile 192.168.255.255 arasndaki IP adresleridir. Yine firmalar ve eitim kurumlar sadece tek bir IP adresine deil de, belirli bir IP aralna sahip olduklar iin etkin kullanlabilen IP adreslerinin says daha da azdr. Burada zm getirecek olan ise Internet Protocol Version 6 olarak adlandrlan IPv6dr.
meniz gerek. Hangi portlarn ne amala kullanldn gsteren daha geni kapsaml bir liste iin www.iana. org/assignments/ports-numbers adresini ziyaret edebilirsiniz.
4 levsellik Testi
Btn n almalar bitirildikten sonra srada uygulama testi gelmektedir. Bunun iin ilk olarak Balat mensn an ve arama kutusuna cmd yazn. kan sonuca tklayn. Alan komut satrna ping yazp bir boluk brakn ve adm 2de belirlemi olduunuz alan adn girin. Her ey yolunda gitmi ve kurulum baarl bir biimde gerekletirilmi ise komut sonlandnda
Hemen henem btn modern ynlendiriciler kurulum ileminizi kolaylatran DynDNS Servisini destekler.
88
PRATK ALAN ADI

gnderilmi drt veri paketinin hepsine yant verilecektir. Bu, bilgisayarnzn artk her zaman ayn isimle ulalabilir olduu anlamna gelir.
www.benim-adim.net
DynDNS zerinden bir Subdomain kullanmak yerine tamamen kendi alan adnz kullanmak doal olarak ok daha iyi olacaktr. Baz salayclar DNS ayarlarndan bu tr bir alan adn deitirmenize imkan tanyorlar. Fakat bu tr bir servis iin ayda 2 $ gibi bir paray gzden karmanz gerekiyor. Servisi satn aldktan sonra alan adnz iin istediiniz ismi belirleyebilirsiniz. Artk bu alan adna gelen sorgular benim-adim. dyndns.org adresine ynlendirilerek buradan da kendi bilgisayarnza ulatrlacaktr.
Windows Home Servernz varsa anslsnz zira kullanc tarafndan tanmlanan alan ad da fiyata dhil.
Windows Home Servera Eriim

Elinizde bir Windows Home Server ya da ayn iletim
Gnderdiiniz pinglere cevap gelince bilgisayarn yeni alan ad altnda ulalabilir olduundan emin olursunuz.
sistemi ile alan bir bilgisayar varsa hlihazrda bir dinamik IP adresine sahipsiniz demektir. Daha da iyisi: Ayarlarla uramanza gerek yok zira Microsoft sizin iin bunu dzenliyor. Windows Home Server Connector yardmyla Windows Home Server konsolunu an ve ayarlara tklayn. Sol stunda Remote Acess i sein, sonra Domain blmndeki Configurea tklayn ve yardmcnn talimatlarn takip edin. En sonunda https://istediginizisim.homeserver.com biiminde bir alan ad zerinden Windows Home Servera daima ulaabileceksiniz. Mkemmel: Ynlendirici zerinden ayar yapmaya gerek yok, Windows Home Server kendisi IP adresiniz ile alan adnn ilikilendirilmesi ilemini otomatik olarak gerekletirecektir.
89
PRATK YARDIM
Sorun Tannd, zm Uyguland

Kablosuz a balantnz kesildiinde iyi bir tavsiye ok deeridir, zira hatann ok fazla nedeni olabilir. CHIP, 10 TPK PROBLEM nasl zebileceinizi gsteriyor.
eoride her ey ok kolay: Kablosuz a ynlendiricisini kurmak, yazlm yklemek ve birka zahmetsiz ilem daha, evdeki kablosuz balant alt bile ve internette zgr bir biimde geziniyorsunuz. Ama balantnz bir kere almad zaman ne yapa-
BR BAKITA PULARI
Sisteme Cankurtaran Hizmeti
1) Adaptr kontrol etmek 2) Son adm bulmak 3) Ynlendiriciyi kontrol etmek 4) Yanl ifre 5) Eski srcler ve firmware 6) Geersiz alc konumu 7) b cihaz g ya da n anda 8) nemli Portlar kapal 9) A balantlarn kontrol etmek 10) Bilgisayar kontrol etmek
caksnz? Burada sadece bir ey yardmc olacaktr: hatann kaynan tespit etmek, tabi bunun nedeni bilgisayarnz deilse. Bu yazda kullanclarn kablosuz ada keyfini bozan on hatay mercek altna alrken problemleri nasl zeceinizi de ayrntlaryla aklyoruz.
1 Adaptr kontrol etmek

PROBLEM: Her zamanki gibi e-postalarnz kontrol
etmek ve internette srf yapmak iin iten sonra kablosuz aa balanmak istiyorsunuz. Ancak balant kurulamyor. ZM: Sk sk duyduunuz bir sorun pratikte sizin de banza gelebilir: yanl adaptr ya da yanl kablo balants. Ynlendiricinin balant noktasnn ksa bir sre iin baka bir cihaz baladysanz adaptr tekrar deitirmeyi unutma ihtimaliniz gayet yksek.
90
Ayrca kablosuz a adaptrnn bilgisayara bal olup olmadn da kontrol edin. rnein bazen USB giriine dijital kamera taktktan sonra tekrar kablosuz a adaptrn geri takmak aklnza gelmeyebiliyor. kinci adm olarak ynlendiricideki btn balant kablolarn doru balant noktalarna takp takmadnza bakn. Baz modemlerde yuvalarn yazlar belirli deil. Karklklarda modemin kitapna gz atmak yardmc olacaktr.
yon aralarndan uzak durmakta fayda var. Bu aralar kt ayarlamalar gerekletirebilirler. Bu durumda varsa sisteminizi bir nceki sistem geri ykleme noktasna dndrebilir ya da yedek almsanz bu yedei geri ykleyebilirsiniz. Bu durumda tekrar kablosuz anzn sorunsuz alt ayarlar da geri yklenmi olacaktr.
3 Ynlendiriciyi kontrol etmek

PROBLEM: Elektrik adaptrnde sorun yok ve ayarlar-
da bir deiiklik yapmadnz. Buna ramen kablosuz a balants kuramyorsunuz. ZM: Mevcut btn kablolar gzden geirdiyseniz ve yaptnz en son deiiklii de geri aldysanz, fakat yine de kablosuz a almyorsa ynlendiriciyi ve bilgisayar bir a kablosuyla balayn. Ynetici arayz zerinden cihaza giri yapabildiyseniz hata listesinden ynlendiriciyi eleyin. Bu durumda bilgisayarnzn
2 Son adm bulmak

PROBLEM: Bir ay sresince sorunsuz alan kablosuz
a balantnz artk almyor. ZM: Eer kablosuz a balantnz uzun sre sorunsuz altysa, kesinlikle son yaptnz ilemin stne gitmelisiniz. rnein ynlendiricinize yeni bir Firmware srm yklediyseniz, bununla cihaznzn fabrika ayarlarn yeniden yaplandrlm olabilirsiniz. Bilgisayarnzda eklediiniz yeni bir donanma ait src -rnein bir fare srcs olabilir- kablosuz a adaptrnzn srcs ile akmaya yol aabilir. Fakat sadece donanm deil yazlm da a kurulumunu olumsuz etkileyebilir: szde a optimizas-
Kablosuz modeminize kablo zerinden eriebiliyorsanz sorunun bilgisayarnzda olma ihtimali daha yksektir.
91
PRATK YARDIM
nsndeki iletiim kutusundan kopyalayarak oluturduunuz metin dosyasna kaydedin. Bylece her iki parolann da tamamen ayn olduundan emin olabilirsiniz.
5 Eski srcler ve firmware

PROBLEM: Kablosuz a cihazlarnn reticileri, so-
Girdiiniz ifreyi gremiyorsanz hatal girme ihtimaliniz yksektir. Windows 7de girdiiniz ifreyi grebilirsiniz.
kablosuz a ayarlar ve ynlendiricinin ayarlarnn birbirlerine uyup uymadn gzden geirin. Ayrca kablosuz yerel veri ifreleme iin parola ve SSIDnizin yazm biimi nemlidir.
runlar genelde rn piyasaya ktktan sonra tespit ederler. Tuhaf balant kopmalar ya da dmelerden sorumlu olan genelde sorunlu bir Firmware veya srcdr. ZM: Her zaman srcnn ya da firmwarein gncel srmlerini kullannz. Kullanm: Baz ynlendiriciler firmware gncellemesi sayesinde tamamen cretsiz yeni ilevler kazanrlar. Ynlendiricinizde hangi firmware srmn kullandnz cihazn arayznden bulabilirsiniz. Daha sonra yeni bir firmware srm kp kmadn
4 Yanl ifre
PROBLEM: A ifrelemek iin, ynlendiriciye ve aa
balanacak bilgisayarlara bir parola verdiniz. Fakat ifreyi girerken byk ve kk harfe dikkat etmediyseniz kablosuz anz bir hata gstermeyecektir. Her halkarda ynlendirici ile balanmsnz gibi gzkecektir. te yandan bu durumda cihaz size bir IP adresi vermeyecektir ve doal olarak internete eriemeyeceksiniz. ZM: Parolanz bir metin belgesine kaydedin. Metin editrne ulamak iin Balat/Programlar/Donatlar yolunu izleyebilirsiniz. Yaz biiminin doru olduunu kontrol edin ve parolay ynlendirici me-
Bir problem olursa ya da yeni bir ilev ortaya karsa ynlendiricinizin Firmwareini gncellemeniz tavsiye edilir.
92
PRATK YARDIM
gzden geirmek iin reticinin sitesini kontrol etmeniz yeterlidir. Kablosuz a kartlar iin gncel srcler ve yazlmlar ou kez daha iyidir. Kullandnz srcy renmek iin Aygt Yneticisini amanz gerekmekte. Bilgisayara sa tklayn ve zellikler deyin. Ardndan Aygt Yneticisini an ve buradan da A Badatrclar girdisini geniletin. Daha sonra kullandnz kablosuz a adaptrne ift tklayarak kablosuz adaptrnzn zelliklerine bakabilirsiniz. Burada src sekmesi altnda kullandnz srcnn srmn ve tarihini grebilirsiniz. Daha sonra reticinin web sitesinden yeni bir srm olup olmadn kontrol edebilirsiniz.
Kablosuz anzn sinyal gc normalin altndaysa, ynlendiriciyi baka yere konumlandrn.
birlere ramen hala zayf radyo frekanslar alyorsanz yksek k gcne sahip bir cihaz satn aln. 802.11n standartl yeni cihazlar birden fazla anten kullanr ve bir kablosuz an aktarm hzn ve kapsama alann artrmak iin ounlukla mkemmel bir zmdr.
6 Geersiz alc konumu

PROBLEM: 802.11b, g veya n standartlarnda alan
7 b cihaz g ya da n anda
PROBLEM: 802.11b standartlarnda alan bir dizst
kablosuz alar, 2.4 Ghz bandnda alrlar. Fakat bu frekans zerinde Bluetooth, bebek telefonlar veya mikrodalga frn gibi dier katlmclar da vardr. Tm bu faktrler evinizdeki 10 metrelik mesafede kablosuz anzn ekip ekmemesi konusunda etkilidirler. ZM: Odanzdaki ynlendiriciyi mmkn olduu kadar yksee koyun. Bu, mobilyalarn radyo dalgalarn azaltmasn nleyecektir. Yine eer ynlendiriciniz yeterli sinyal gnderemiyorsa antenlerini skp daha yksek dB deerlerine sahip antenler takabilirsiniz. Yine ayn frekansta yayn yapan kablosuz a donanmlarn olabildiince birbirinden uzak tutun. Kaloriferler, al duvarlar ve byk ev bitkileri nem oranna kar olabildiince darda olmaldr. Bu ted-
bilgisayarnz var ve siz bunu 802.11g kablosuz a-
Uyumazlk problemini zmek iin birok retici b ve g modunu birletirmekte.

93
PRATK YARDIM
na dhil etmek istiyorsunuz. Aygt bir a ad buluyor (SSID) stelik de a anahtar tam olarak eleiyor ama balant gereklemiyor. ZM: 802.11b, g ve n a standartlar birbirleriyle uyumlu deiller. Bu durumda ynlendiricinizin arabirimine girerek 802.11b, g ya da n standartlarndan sadece gyi devreye sokabilirsiniz. Bu ayarn byk dezavantaj: eski olabilir fakat kablosuz a iinde var olan b destekli cihazlar artk aa balanamaz. Eski standartlara gre alan dier cihazlarn eriimine de izin vermek istiyorsanz, ynlendiricinizin kablosuz a ayarlarn gzden geirin ve kablosuz a seeneini b ve g uyumlu olarak ayarlayn.
zel yazlmlardan faydalanabilmek iin bu yazlmlarn iletiim kurduu portlar amanz gerekiyor.
9 A balantlarn kontrol etmek 8 nemli Portlar kapal

PROBLEM: Gvenlik duvarna sahip olan bir kablosuz a ynlendiricisi sadece varsaylan ortak portlar zerinden geilere izin verir. Ama yine de BitTorrent gibi P2P yazlmn altrmak isterseniz, bu programlar ile internete eriemez ve istediiniz hizmetten yararlanamazsnz. ZM: Bu programlarn alabilmesi iin, ynlendiricideki gerekli portlar amalsnz. Bu ekilde gvenlik duvarnn koruma ilevini saklamak isterseniz gerekten ok nemli potlara izin vermelisiniz. Hangi portlarn ak, hangilerinin kapal olmas konusunda daha fazla bilgi almak isterseniz www.iana.org/ assignments/port-numbers adresini ziyaret edebilirsiniz. PROBLEM: nternet balantsnn tekrar tekrar kesil-
mesi ya da alt katlarda aktarm orannn dmesi. ZM: ebeke hatasn bulmak iin en nemli ve en basit yol ping komutunu kullanmaktr. Uygulamak iin Balat an ve aram kutucuuna cmd yazn.
Ping komutu ile internete giri sorununuz olup olmadn kontrol edebilirsiniz.
94
PRATK YARDIM
kan sonulardan cmdye tklayarak komut satrn altrn. lk olarak ynlendiricinin balantlarn gzden geirin. Bunun iin ynlendiricinize giri iin kullandnz IP adresinin nne ping komutu girin -rnein ping 192.168.0.1. Ynlendiricinizin standart IP Adresini kullanm klavuzunda bulabilirsiniz. Ynlendiricinizle aranzda herhangi bir mesafe sorunu yoksa ping komutu 4 cevap ve sfr paket kayb gsterir. Eer Ana bilgisayara ulalamyor hatasn aldysanz, bilgisayarnz ynlendirici ile balant kuramyor demektir. O zaman ilk olarak kablosuz anzn ayarlarn gzden geirin. Eer ping komutundan sonra sistem geri bildirim aldysa bir sonraki adm olarak bir web sitesini pingleyebilirsiniz. Bunun iin komut satrna ping www.chip.com.tr yazp Entera basmanz yeterlidir. Eer bu defa Ana bilgisayara ulalamyor hatasn alrsanz bu demektir ki internet balantnz yok. nternet balants ynlendiricinin zerinden var olan ayarlar ile oktan beri alyorsa, muhtemelen hattnzla ilgili bir sorun yayor olabilirsiniz. Bu durumda internet servis salaycnzn mteri hizmetlerine danabilirsiniz. Eer uzun sre balant kuramazsanz servis saplaycnzn size vermi olduu yarlar kontrol etmenizde fayda var. Dikkat: Btn internet siteleri ping sorgusuna cevap vermez. Yine birka ynlendirici bu komut ile gelen paketleri grmezden gelmesi iin ayarlar barndrmaktadr. Hatta ynlendiricinin kurulum arayzne bir gz atmay ve bu ilevin devre d olup olmadn kontrol etmekte fayda var.
10 Bilgisayar kontrol etmek:

PROBLEM: imdiye kadar okuduunuz zm nerile-
ri sorununuzu zmedi. Her eyi denemenize ramen sorun devam ediyorsa bilgisayarnz kontrol etmenizde fayda var. ZM: Windows XP de Balat mensnden Denetim Masasndaki ayarlara gidin. Burada Sisteme iki kez tklayn ve giri sayfasndaki Donanm sein. Ardndan Aygt Yneticisini an. Windows 7 ve Vistada da ayn yolu izleyebilirsiniz. Buradan A badatrcs sonra da kablosuz a adaptrnz bulun. Kablosuz a adaptrnzn stnde sar bir nlem iareti yanyorsa cihaz doru kurulmam demektir. Sisteminizde ykl olan srcy silmelisiniz. Bilgisayarnz yeniden balattktan sonra adaptr takmadan nce srcy yeniden kurun. Yeni kurulumdan nce retici sayfasndan srcnn ya da yazlmn gncel srmn edinin. Aygt Yneticisinde kablosuz a kartnzn stnde krmz bir arp bulursanz cihaz devre d kalm demektir. Cihaz etkinletirmek iin farenin sa tuu ile kablosuz a adaptrne tklayp alr mendeki Etkinletir komutunu semeniz yeterli. Cihaznz aygt yneticisinde gzkmyorsa, yazlm ya da srcy bir daha kurmanz gerekiyor demektir. Bu durumda kablosuz a adaptrnzn kullanm klavuzu talimatlarn takip edin. Tm bunlara ramen a kartnz gzkmyorsa yerel a ayarlarnzda bir sorun olabilir.
95
PRATK AKILLI ZMLER
pular & Pf noktalar

Kablosuz internet anz yaplandrdnz ve ihtiyalarnza karlk verebilecek dzeyde alyor ama arada srada gncelleme gereksinimi duyuyorsunuz. Bu makalemizde, kablosuz anz EN Y SEVYEYE GETRMEK iin birok ipucunu bir araya getirdik. 1 Yetkisiz alan internet a programlarnn
izini srmek Bilgisayara bir casus yazlm yerlemi ya da bir program istenmedik bir ekilde alyor olabilir. Kullanclar bu nedenle hangi programlarn internete balandn kontrol etmek isteyebilir. cretsiz Fport aracyla (www.foundstone.com) ok rahat bir ekilde bilgi edinebilirsiniz. Dosyalar karma ileminden sonra fport.exe dosyasn Windows klasrne kopyalayn. Fportu altr komutu yardmyla balatabilirsiniz. Vistada komut satrn ynetici olarak altrmanz gerektiini belirtelim. Bundan sonrafport /a komutunu girin ve sonra Enter tuuna basn. Bu seenekle Fport, a zerinden giri yapan, isimlerine gre snflandrlm tm programlarn listesini gsterir. PID deneme numarasnn ve adnn yannda, mevcut kullanclarn port numarasn, protokoln ve izini de renebilirsiniz. Dier snflandrma sralar, /p yani porta gre dzenlenen, /i, PIDye gre dzenlenen, ve bir de /ap kullanc yoluna gre dzenlenen seenekleri mmkn klar. Listede eer tanmadnz bir program varsa programn kulland portu not edin. Aramanz sralayn ve bundan sonra netstat -a ya da netstat -a n komutunu altrn. Yerel adresleri ikinci liste stununda port numaralarna gre arayn. Sonraki stundaki uzak adresler size, bu programlarn nerelere balandn gsterecektir. Bir program size gvenilmez grnyorsa, en iyisi googleda programn ismini, ek bilgilerini ve mmknse program iin destek bilgisi aratn.
Kontrol: Fport aracyla hangi uygulamalarn internete giri yaptn hzl bir ekilde tespit edebilirsiniz.
2 Blu-ray Profilini 1.1den 2.0a ykseltin Blu-ray diskler, yksek znrlkl filmlerin yann-
96
PRATK AKILLI ZMLER

SD Kart araclyla ykseltmek: Panasonic DMP-BD 6O gibi, birok Blu-Ray oynatc BD-Live standardna getirilebilir.
internet eriimini sadece firmware gncellemesi iin de kullanabiliyorlar.
da bir yn ek ierii de beraberinde getirirler. Fakat szde BD-Live desteini tatmak iin, BD 2.0 arttr. Birok yeni oynatc aslnda BD-Live desteklidir. Yine de bunun iin biraz iyiletirme ve biraz bellek gereklidir. Samsung, Sony ve Panasonic markalarnn birok modern oynatcsn, yaygn Blu-ray BD 1.1 standardndan en son srm olan BD 2.0 yani BD-Livea kendiniz kolayca ykseltebilirsiniz. reticilerin tek tasarruf ettii konu ise hafza! BD-Live Standard, en azndan SD kart veya USB bellek araclyla salayabileceiniz 1 GBytelk bir depolama alan gerektiriyor. Bunun iin Blu-ray oynatcnz asla skmemelisiniz. Bir hafza kart ya da USB bellei, belirlenmi yuva veya sistem giri noktasna yerletirin ve oynatcnz internete balayn. Tm gerekli ilemler tamamlandnda, BD-Live ierikleri otomatik olarak mendeki yerini alacaktr. Baz cihazlarda firmware gncellemesi gereklidir ve bu ilem genelde internet zerinden kolay bir biimde gerekletirilebilir. Maalesef, cihazn bir internet desteinin oluu, oynatcnn BD-Live uyumlu olmas iin tek bana garanti deildir. nk eski modeller,
3 Kablosuz an gerek kapsama alan Kapsama alan, ortama baldr. retici, binalarda 50 ve ak havada 100den 300 metreye kadar azami kapsama alan saar. Fakat duvarlar, aalar ve elektrikli aralar bu deeri azaltr. yle ki, mikrodalga alannda bir kablosuz a balantsnn 2,4 GHz ya da 5 GHzlk frekans frn tarafndan bastrlabilir. Yine mesela su moleklleri enerji alabildiinden, yksek nemlilikte de kapsama alan kstlanr. Ayrca, balant kalitesinin ve bununla birlikte balant hznn da artan uzaklkla azalmasna dikkat ediniz. Eriim noktasn, yaz masasnn altndaki en arka keye koymayn, daha iyisi cihaz rafn zerine yerletirin, bylelikle balant her ynden iyi alr. Eriim noktas, dorudan baka cihazlarn zerine de yerletirilmemelidir, zellikle ayn frekans kullanan mikro dalga frnn zerine. Eriim noktas ve kullanc arasndaki hat mmkn olduunca dorudan duvar tarafndan blnen bir yoldan gitmelidir, yani en iyisi duvara 90 derecelik bir a olmaldr. Aksi takdirde, radyo frekanslar duvar yznden daha geni bir yol kat eder. Evinizdeki kablosuz a aygtlarn en iyi ekilde konumlandrmak iin, kitapktaki dier kablosuz a yazlarna gz atabilirsiniz. 4 Harici bir antenle daha ok g salamak Kablosuz a ynlendiricisi ve adaptrnz arasndaki
97
PRATK AKILLI ZMLER

Yaynda: D-Link ANT24-0600 gibi ynl bir antenle, kapal alan iin kablosuz a balantnzn al noktasn geniletebilirsiniz.
alglama kesilmi veya veriler, yalnzca asgari hzdaki radyo dalgas sebebiyle kesiliyorsa, harici bir antenle verici gcn artrabilirsiniz. Bunun iin internette baz zel servisler vardr. rnein firmalar parabolik yanstclar zerindeki i blgeler iin sradan 2.4 GHz anak anten ve bina d kullanmlar iin profesyonel Yagi ynl antenlere kadar geni bir yelpazede rnler sunmaktalar. Yine internet zerinden, antenler ve al ykselticilerin yannda priz veya anten kablosu gibi kk paralarda edinebilirsiniz.
5 WLAN ynlendiricisini mevcut bir a ile birletirmek Byk firma alarnda, IP adreslerinin bal kullanclara datmn iini zel bir DHCP sunucusu devralr. Eer bu yerel a zerinden balanmak istiyorsanz, sorun kabilir, nk eriim noktas da, daha dorusu kablosuz a ynlendiricisi, byle bir DHCP sunucusu ierir. Fakat IP adresleri daima yalnzca bir ebekeden datlabilir, aksi halde ift ebekeden datlrsa iletiim kesilir. Bu yzden kullanc, kablosuz aygtlarn kurumunda DHCP sunucusunu durdurabilir. Bu ayar ounlukla Yerel a yaplandrmas altnda yer alr.
zel DHCP sunuculu yerel a veya eriim noktanza balanmadan nce DHCPyi devre d brakmanz gerekir. Yoksa a yneticisiyle er ya da ge sorun yaarsnz. Baz yeni ynlendiricilerde, adres alan serbest yaplandrlr, bylelikle kullanc kendi yerel an adres alanna yerletirebilir. A yneticili uyuma rneinde grld zere: ynlendirici, kendi eriim noktasna bal adresleri yerel biimde snrlayarak rnein sadece 20 istemciye adres verilmesini salayabilir. Bilgisayarnz firma alarnn IP adres alanlarnda alyorsa, birok durumda siz, eriim noktanzn internet arayzne giremezsiniz. Yani bilgisayar, 192.168.x.x adresine ayarlanmsa, dier adres alanlarndan girie izin verilmez. Yaplandrmada deiiklik yapmak istiyorsanz, bilgisayarnzn IP adresini, elle adres alanndaki 192.168.x.x deeriyle deitirmelisiniz. Standart a geidi ve DNS sunucu adresine girii serbest brakabilirsiniz. Yalnzca yerel IP ve a maskesi nemlidir. Son olarak siz Windowsun nerilen otomatik standard 255.255.x.xi baz alabilirsiniz.
6
Standart kullanclar
Reddedilmi giri: Paylam Herkesiin olsa da, muhtemelen dosya ulalamazdr.
98
PRATK AKILLI ZMLER

iin paylamlar Kablosuz a balantsnda sunucu olarak bir Windows bilgisayaryla alyorsanz, bir paylama giremeyebilirsiniz. stelik standart kullanc olarak Herkes ayarlanm olmasna ramen yine de bu byledir. Sebep: Windows, yalnzca kullanc uygulamalarndaki grup adlar Herkes altnda bundan nceki kaytl kullancy da bir araya getirir ve bununla birlikte a iindeki herkesin tam giriine asla izin vermez. ayet, orada Herkes yazs olduu halde aktif dosyalara giremezseniz, muhtemelen sunucuda kullanc olarak kaytl deilsinizdir. Sorunun zm basittir: kayt ilemini tamamlayn.
Tam gaz: acaba DSL balantnz gerekten size ne getirdi, neye karlk deme yapyorsunuz?
7 DSL hzn test etmek Belki de balangta bu, yalnzca bir histir, daha sonra yava yava kesinleecek: DSL balantnz, salaycnn brorde sz verdii gibi hzl olmayabilir. Hattmz kontrol edelim, veriler hangi hzla aktarlr nasl renebilirsiniz? ok basit: ou servis salaycnn internette cretsiz sunduu, DSL hz testi ile. rnein www.speedtest.net, www.speed.io ya da www.bandwidthplace.com sitelerinde bu hz testini bulabilirsiniz. Birok gnde ve farkl zamanlarda ilgili test uygulamasn altrmak tamamyla uygundur. nk srekli olarak sonular, inip kacaktr. Eer gerek hz sz verilen ve denen potansiyelin altndaysa ne yaplr? Sonunda sizlere arda kalan yalnzca bir sunucu deiimidir. nk ou salayc ilgili artlar zerinde,
kk puntolarda kendini gvenceye alr, genel ticaret koullar reddeder. te yandan kablosuz adaki hz problemi, aygtlarn farkl kablosuz a standartlaryla kurulmasndan tr gerekleebilir.
8 Daha fazla IP adresi oluturmak Birok internet uyumlu aygt, internet ara yzyle yaplandrlr. Hemen hemen her zaman yaplandrma arabirimine gelebilmeniz iin, yalnzca bir web taraycsyla girmek zorunda olduunuz, nceden fabrikada kurulmu bir IP vardr. Eer ev anzda baka bir IP alan kullanmak isterseniz, o zaman sorun kar. Yani aygtlarn nceden kurulmu IP adresi, taraycnz iin eriilebilir deildir. Btn anz, yeni aygtlarn IP alanlaryla deitirmeden nce, bilgisayarnzda dier IP alanlaryla kprler kurabilirsiniz. Aktif a balantlar zellikleri zerinden TCP/IP protokol v4e ulaabilirsiniz. Girdiyi sein ve zelliklere tklayn. Sonraki pencerede Gelimi zerinden ek bir IP adresi girebileceiniz
99
PRATK AKILLI ZMLER

olduu her zaman ne srlebilir. Birok kullanc, parola sorgulamas olmadan sistemi kurar ki bu da zaten ana sorundur. XP ve Vista arasnda ayn kullancy kurmak yeterli deildir -parola giriiyle almalsnz. Ne yazk ki, bu mecburiyetten hibir ka yolu yok. lk olarak, XP sisteminizin kullanc hesap kontrolne gidiniz ve standart kullanc iin bir ifre belirleyiniz. Daha sonra Vista sisteminiz zerindeki ayn kullancya zde ifreyi verin. Dosya paylam ok kolay bir i olduu iin, ynetici olarak Vistadaki paylam onaylaynz. Src veya klasr girileri iin yetkileri yle oluturunuz: izin verilmi src zerine farenin sa tuuyla tklaynz. Paylam sein ve Gelimi paylama tklaynz. Bu klasr payla kutusunu iaretleyin. Paylam adlarn deitirebilirsiniz ama bunu yapmak zorunda deilsiniz. imdi zinleri tklayn. Bylece hangi kullancnn bu disklere giriine izin vereceinize karar verin. ki seenek vardr: ya tam giri iin Herkesi etkinletireceksiniz ya da varsaylan ayarlarn ykleyeceksiniz. DVD srcsnde de doru olan ayar budur. Buna kar disk srclerinde, seilmi isimler daha mantkl grnr, nk hard disklere genellikle kritik veriler depolanr. Bu durumda yetkili kullanc listesinden Herkes giriini silin ve daha sonra disk srcleri zerinden izin vereceiniz, kimi kullanc isimlerini taynz. inde sim taramasn gerekletirdiiniz ayar test edin, ve en sonunda OKe tklaynz. Son olarak alt blmdeki yetkilendirmeyi onaylayn. imdi XP
Ek adres: bir ek IP adresiyle bilgisayarnz, iki IP alanna e zamanl ulaabilir. Bu, sizi ortak bir alan zerindeki deiiklikten kurtarr.
yaplandrma penceresine ularsnz. En iyisi siz, yeni aralarla verilen IP adreslerinin son bloundaki adresi seiniz. Pencere DHCP etkin ile engellenirse, bir basamak geri gidin ve Otomatik olarak bir IP adresi al giriini devre d brakn. Daha nce DHCP salaycsndan bilgisayarnza aldnz adresi bu alana girmeniz en iyisidir. A balantlarnzn alr mensndeki Ayrntlara tklarsanz bu adresleri bulabilirsiniz. Yeni aygtnz kurduktan sonra (ve DHCP ayarndan sonra), bilgisayarnzdaki tm deiiklikleri geri almalsnz.
9 Vista ve XP arasndaki paylamlar Windows Vista, dardan giri yapmak isteyen eylere kar olduka katfr. Bu yzden, XP bilgisayarnn bir Vista kiisel bilgisayara girmesi ve geri dnmesinin zor
100
PRATK AKILLI ZMLER

PROFESYONEL PUCU
Ping ile sorun giderme
Dikkat ekmeyen ara Ping, a problemlerinin tanlanmasnda en nemli yardm aracn bir parasdr. Bununla kk bilgi paketleri, baka bir bilgisayara aktarlr. Daha sonra cevap paketi beklenir ve aktarm sresi belirlenir. Dier bilgisayar, ya ismiyle gsterilir ( rnein bilgi istemi iindeki ping Lena-PC zerinden) ya da ulalmak istenen bilgisayara ait a adreslerini kullanlr (rnein ping 192.168.2.17). nternetteki bilgisayara ping gnderimi de mmkndr. Fakat orada IP adresleri genellikle bilinmediinden, rnein ping www.chip.com.tr gibi internet adresini kullanabilirsiniz. ping/? ile saysz ping komutu seeneklerini grebilirsiniz. Dikkat: ping giriinden nce aktifletirilirmi Wibdows gvenlik duvarn kapatnz, nk gvenlik duvar standart ayarlardaki ping cevaplarn engeller.
Kalc adresler: WLAN ynlendiricinizde, yerel adaki bilgisayarnz sabit IP adreslerinden ayrabilirsiniz ve bylelikle dinamik adreslerden kaynaklanan bozulmalardan kanabilirsiniz.
Netbooknuz, disk ve DVDler zerinden Vista bilgisayarnza girebilir.
10 Bilgisayarnzdaki iki a adaptr birden

Vista PCnizde ayn anda farkl grevler iin kullanabileceiniz iki a kart var. Maalesef Windows daima internetteki yanl karta ulayor ve baarsz oluyor. Bilgisayarnzdaki iki a adaptrn farkl amalarda kullanmak tamamyla pratik olur. Mesela, adaptrlerden biri internet girii iin, dierini de internet balants olmayan ev andaki aralara balant iin
kullanabilrisiniz. Windows, internet eriimi salamak istiyorsa, normal olarak ilk a adaptrnn a eriimini kullanr. Ancak bu, ynlendiriciyle balants olan adaptr deilse, internet balants baarsz olur. Hangi a adaptrnn hangi balanty kurduu, ynlendirme izelgesinde yer almaktadr. Girdi izelgesine, Balat/ altr/ cmd dizisini takip ederek, route print komutuyla ulaabilirsiniz. A hedefi ve A maskesi daima 0.0.0.0 olduu, route komutunun knda varsaylan a geidini saptayabilirsiniz. Bununla birlikte Windows her zaman baarsz olmaz: verilen adaptrle internete balanamyorsanz, buradaki standart a geidini devre d brakn. Bunun iin A ve paylam merkezindeki A balantlarn ynete tklayn ve sa tu yaparak ethernet kartnn zelliklerini an. nternet protokol srm 4 ift tkladktan sonra ilgili alandaki adresleri silerek, a geidini kaCHIP | MKEMMEL EV AI
101
PRATK AKILLI ZMLER

PROFESYONEL PUCU
Doru ifre
Birinin ifrelemeyle kablouz an korumak istemesi ok normaldir. Genellikle WPA tavsiye edilir, daha iyisi ise WPA2dir. Fakat basit bir ifre oluturmamaya dikkat edin, sz gelimi bu ifreler bilinen bir szlk kitab saldrsyla krlr. Byle ifreler ok daha kolay bir ekilde hafzada saklanmaldr, fakat bu da gvensizdir. Daha iyisi harflerin, rakamlarn ve resmi zel iaretlerin bileimidir. WPA iin en azndan 8 iaret nerilir. Kim tahminen krlamaz bir ifre oluturmak istiyorsa, internetteki ifre oluturma servislerinden yararlanabilir.
patabilirsiniz. Bu ayarlarn deiimi, ev andaki dier aralara balanmay etkilemez, nk bunlar normal durumda ayn IP adres alannda bulunurlar.
11 yi ayarlanm IP adresleri sayesinde kesintisiz srf Birka gn sorunsuz almadan sonra birbirine bal olan dizst bilgisayarlarn kablosu a bozulabilir mi? Sorun yalnzca ynlendiricinizin yeniden balatlmasyla giderilir (Windowsun onarm ilevi zayf). Sorun, IP adreslerinin dinamik paylamnn DHCP (dinamik host yaplandrma protokol) zerinden gerekletirilmesinden kaynaklanr. Yerel anzdaki notebook iin, ynlendiricinizde sabit bir IP adresi oluturarak bundan kanabilirsiniz. ncelikle a balantnz tekrardan etkinletir-
mek iin, ynlendiricinizi yeniden balatn ve daha sonra anza katlan btn bilgisayarlar an. Sonra ynlendiricinin ynetici arayzeyindeki tarayc zerinden oturum an. Mesela bir Speedport W502 kullanyorsanz, A/ NAT & Port ynlendirme komutunu seiniz ve daha sonra Bilgisayar onaylamas ve paylamn tklaynz. Orada kiisel bilgisayarlara ynelik dhili IP adreslerinin gncel balantlarn grrsnz. Bu balanty kaydetmek iin, her bilgisayar iin stteye tklayn. Dier modeller, internet andaki IP adreslerinin gvenli datmna ynelik benzer bir ileve sahiptirler. Bununla birlikte problem artk zlmtr. Aa bal bilgisayarda, sayfalar zerinde salam yerleim gerekletirmenizi neririz. Bunun iin sistem kontrolndeki ana bilgisayarda a balantlar zerine ift tklaynz. Farenin sa tuuyla Kablosuz a balantsna tklayn ve zellikleri sein. Ayn ad iinde, Bu balant bal eleri kullanr bal altnda ki saklayc Ada, nternet protokol (TCP/IP) giriini bulunuz. Onu iaretleyiniz ve zellikleri tklaynz. Alan pencerede Otomatik olarak IP adresi al ayarn deitirin. Arkasndan IP adreslerini ynlendiricideki sabit adres ksmna kaydedin, rnein 192.168.2.100. Alt a maskesi daima 255.255.255.0 olmaldr. Varsaylan a geidi ksmna 192.168.2.1i kullann ve ynlendiricinizin ayarn yenileyin. Ayrca nemli olan DNS sunucu adresi iin doru adresi kaydetmektir. Bu sunucu, tanm kmesinin isim taramasn, ayrca www adreslerinin, sunucunun numaral IP adreslerine dn-
102
PRATK AKILLI ZMLER

mesini salar. Btn gerekli deerleri, ynlendiricinin yaplandrma diyalogu iinde kontrol edebilirsiniz. En sonunda OK ile ayarlar onaylayn ve internet giriini deneyin. Deiiklikleri kaydedin. Deitirilmi jperf.bat komutuyla her iki bilgisayardaki arac altrn. Bilgisayarlardan birini, aralardaki Iperf modunu sein linkinin yanndaki sunucu seeneini tklayarak, sunucu olarak yaplandrn. Sonraki alan deitirmeden brakn. kinci bilgisayar istemci olarak yaplandrn. Bunu iin stemci seeneini aktive edin ve bunun yannda Counterpartn IP adreslerini sunucu adresinde giriniz. Bunlar bilmiyorsanz, sunucu bilgisayar zerinden bir komut istemi anz ve ipconfig komutunu verin. Seilmi deer, yerel a balantsnn gsterilen IP adresidir. Bilgisayarnzn kablosuz a balants veya Gigabit yerel a araclyla bal olup olmamasnn, bu kontrolde hibir rol yoktur. IP adresleri ve almakta olan her iki ara sayesinde gncel balant otomatik olarak denetlenir. lk olarak sunucu bilgisayar zerinde testi balatn. Bunun iin Run Iperf simgesi zerine sa tklayn. Daha sonra istemci bilgisayar zerinde ilemi tekrarlayn. Eer ykl olan gvenlik duvar bu balantya izin vermiyorsa en azndan sunucu bilgisayarda test iin ya istenilen balanty yetkilendirin ya da geici olarak gvenlik duvarn kaldrn. Sonularn yorumlanmas: JPerf, alan gncel aktarm hzn grafik ve saysal olarak gsterir. Sonular sayesinde yalnzca internet a hzn kontrol edebilirsiniz. Bu, kablosuz a balantsnda, iyi bir balantdaki tanmlanm hzn te birine ulamal, 802.11n bileenle kurulu bir a iin de yaklak 100 MBit/s. rnein radyo dalgalar, ynlendirici ve bilgisayarnz arasndaki birok duvarn arasndan gemek zorunda
12 Kiisel anzn temposunu test etmek Reklamlara gre, yerel a ve kablosuz anzn bileenleri ok yksek veri aktarm hzlarna ulaacaklard. Yine byk veriler de hzl bir biimde aktarlacakt. Aktarlmalyd retici bilgileri veya Windowsun durum gstergesindeki bilgiler, her zaman internet andaki potansiyel aktarm hzn adlandrr. Pratik deerler, aktarlan protokol verileri nedeniyle daima daha dktr. Gerek aktarm hz, cretsiz ara Iperf ve de bunun grafik iletim ara yz Jperf ile ortaya karlabilir. rnein, bu arac sourceforge.net/projects/iperf/ adresinden bulabilirsiniz. Aa bal iki bilgisayar araclyla Zip arivini kopyalayn ve her defasnda ierii disk zerindeki bo bir dosya iinde an. Ayrca her iki bilgisayara Java Runtime Enviroment yklenmelidir. Bu, http:/java.sun.com/javase/downloads/in dex. jsp adresinden ya da CHIP DVDdeki Basic Kitten edinilebilir. Bununla birlikte, analiz balangcnn doru bir ekilde ilemesi iin, her eyden nce program klasrndeki jperf.bat verilerini uyarlamalsnz. Bunu, bir metin dzenleyiciyle an ve balangta alma dosyalarn deitirmek iin komut yazn. rnein:
cd C:\Program Files\jperf\jperf-2.0
103
PRATK AKILLI ZMLER
zel ara: Burada, JPerf veri hzlarnn hangi l biriminde gsterildii belirtilir.
olduu iin, veri hz ciddi derecede azalr. Bu testi ne kadar uzun uygularsanz, sonular o kadar detayl olur. Test sresini arttrmak iin istemci bilgisayarn Gnderim alannda deer oluturunuz, rnein 30 saniye gibi. zel TCP seenekleri ile deneyimleme veya UDP protokoln test etmek de mmkndr. Bunun iin rnein TCP Windows boyutunu etkinletirin ve daha sonra biri 8 Kbytea standartlatrlm her iki bilgisayara farkl deerler verin. Byk olan deer, daha byk veri paketlerini ayn zamanda onaylanmadan bir bileene gnderilmesini salar. Bu, teorik olarak hz artrr, fakat aktarmdaki hata pay da artar. Uygulamada deerleri hi deitirmeden brakmalsnz. Paralel balantlarla ayn zamanda daha ok balan-
t benzetimi yaplr. Deitirilmi parametrelerle her yeni test uygulamas iin ilk olarak imdi temizle ye tklaynz. Bylelikle ara, balatma dmesini yeniden etkinletirir. 54 MBitlik bir yerel a balants, aktarm hzn saniyede (=20MBit/s) yaklak 2.500 Kbyte ykseltir. Bu, dakikada yaklak 150 MB veya saatte 9 GB deerinde bir indirmeyi tamamlar. DVD grntlerinin aktarm yaklak yarm saat srebilir. Yerel a balantnzn altna deerleri ak ekilde yerletirin, son olarak ynlendiricinin kurulum yerini deitirin ve anzdaki engelleyicileri ortaya karn. rnein ar bir virs tarayc veya ok fazla miktarda veri aktaran bir uygulama gibi. Yine firmware gncellemeleri de ynlendirici iin genellikle bir hz art getirir.
104
GNCEL KABLOSUZ NTERNETN SIRLARI
Kablosuz internetin bugn ve yarn

105

Kablosuz internetin dn, bugn, yarn: CHIP, KABLOSUZ NTERNETN SIRLARINI zyor...
d olan 802.11n, mesafe ve hz olarak etkileyici. Bu teknoloji zerinde yaklak 3 yldr almalar sryordu. 11 Ekimde tamamlanan bu standart,
nternet geliiyor, daha fazla hza ihtiya duyuyoruz. PC, dizst, netbook ve cep telefonu gibi elektronik cihazlarn hepsini internete balanmak ve veri almak ve yollamak iin kullanyoruz. Kablolu balantlarn yerini de fiziksel olarak daha zgr olan kablosuz balantlar alyor. Teknoloji geliiyor ve alkanlklar deiiyor. Sadece birka yl ierisinde kablosuz internet balantsnn hz 1Gbpsyi aacak. Kablonun avantaj gvenlik, ama kablosuz alarn kurulum kolayl ve esneklii bu avantaj kolayca glgede brakacak. Bylece evlerde, kafelerde ya da i yerlerinde yeni gelitirilen, son derece hzl kablosuz internet balant teknolojileri, kablolu internete olan ihtiyac ortadan kaldracak. Bu makalemizde kablosuz internet standartlar nasl geliiyor, yakn gelecekte hangi standartlar hazr olacak ve bize neler sunacak, ite bunu inceliyoruz. Gelimi standartlarn, yeni donanmlarn sunaca hzlar, mesafeyi ve istikrar ortaya koymaya alyoruz. Hem teknik adan, hem de standatlar ve irketler baznda iin detaylarna k tutmay amalyoruz...
1 802.11n: Hzl ve uzaa eriiyor Gnmzn en son kablosuz balant standar-
beklentilerin tesine geebilen, orijinal balang hedeflerini aan bir teknoloji oldu. N standardnn baars ve ortaya koyduu yenilikler, yeni ve daha hzl balant standartlarnda da nemli bir rol oynuyor. Ne yazk ki henz btn kablosuz cihazlar bu standardn sunduklarndan faydalanamyor. Ama zaman ierisinde Nin ve yeni standartlarn nemi ok daha iyi anlalacak. Tketiciler bir netbook ya da dizst bilgisayar satn alrken, sadece ilemci, RAM ve ekran kartna bakmay azaltacak ve kablosuz balants hzl m diye de soracak. N standardna dnersek, IEEE mhendislik grubu tarafndan gelitirilen bu standart 450 ve 600
106

byr. Yeni kablosuz standartlar gelitirilirken bu tr sorunlar gz nnde bulunduruluyor. Gl bir standart olan 802.11n daha bir balang diyebiliriz. zerinde allan yeni standart, yaznn banda belirttiimiz gibi saniyede 1 gigabit ham veri encode gcne sahip olacak. Daha ok alan kapsayacak, daha az kr nokta brakacak. Bylece internet eriimi altyaps kurma maliyetleri, ev ve i yerlerinde decek.
3 Daha ok bantgenilii gerekiyor Byk resmi grmek iin tklaynlkeler aras balantlar, su alt kablolaryla salanyor Bir baka ihtiya da oklu kullanc eriimi sMbps ham veri transferi sunabiliyor. Ayrca kapal mekanlarda 70 metre, ak alanlarda 250 metre mesafeye ulaabiliyor. Etkileyici...
2 l noktalara eriim Hz ve menzildeki gelimelerin yan sra l noktalar da kapsama alanna girecek. Mevcut 802.11n sinyallerin bile ulaamad baz noktalar var. Bu tr l noktalar kapsamak iin, st ste gelen daha fazla kablosuz balant noktas yerletirmek gerekiyor. Ev kullanclar asndan ok nemli deil gibi gzkse de kimse bir yerine iki tane WiFi noktasna para harcamak istemez. zellikle de i yerlerinde, irketin ap bydke bu kr noktalara balant ulatrmak iin harcanan rakamlar da bir da gibi
107
rasnda oluabilecek sorunlarn nne geilmesi. Ayn kablosuz a ve eriim noktas kullanan, bir ton veri alan ve atan kullanclarn aa yadrd veri paketlerinin dzenli bir ekilde idare edilmesi. Kablosuz a zerinden video ve ses aktarmnn da artt dnlrse, ykn dramatik bir ekilde artt grlebilir. Ofis belgelerinin boyutlar da byyor, video dosyalarnn kalitesi de artyor. Ay-
rca a zerinden yedekleme, a kapasitesi, kalitesi, oklu kullanc destei, ar yk bindiren eitli uygulamalar da cabas. Kablosuz alar bir yandan da daha fazla kablolu balant demek. Daha dorusu altyap, sonuta servis salaycdan binaya yksek hzl interneti gvenli bir ekilde getirmenin yolu kablolardan geiyor.
108

4 MIMO nedir? Tekrar 802.11n standardna dnerek, yaplan deiiklikler zerinden yeni teknolojileri anlatalm. MIMO yani multiple in: oklu girdi, multiple out: oklu kt anten demetleri bir zamanlar pahal bulunuyordu. Ama 802.11n, 3.5G ve 4G kablosuz standartlar MIMOyu daha iyi kapsama ve performans iin gerekli kld. Bylece yol alm oldu, anlay deiti. N standard balarda sadece 20-30 Mbps hza
sahipti, potansiyel ise 54Mbps idi. 150Mbps hz zerinden 75 ve 100 Mbps gerek aktarm ise o dnemde bu teknoloji zerinde alanlarn ok etkileyici bulduu bir hzd. Beklediklerinden daha iyisi oldu ve reticiler tek bir yaklam benimseyip, glerini birletirdiler. Bu sayede btn eriim noktalar ve adaptrlerin iki radyo akmn desteklemesine kesin olarak karar verildi. Bu iki sinyalin yer biri 150Mbps ham hza sahip olacakt ve toplam potansiyel 300Mbpsye
109
ulaacakt. Firmalar ortak alnca btn beklentiler alabiliyor, teknoloji emeklemeyi brakp komaya balyor...
5 Daha gelimi antenler, daha fazla sinyal Her akm, antenleri paylaan bir sinyal zincirinin paras. Veri yollarken her akm, kendisine has bir sinyal yolluyor, iki sinyal birlikte yollanyor ve ortamdaki sinyal yansmas kullanlarak, bilardoda al top sektirme gibi bu sinyal hedefe ulatrlyor. Buna spatial multiplexing deniliyor. Birden ok sinyal, mekan bir parametre olarak kullanlmak suretiyle encode ediliyor. Alc da birden ok anten-
den oluuyor ve farkl akmlar toplanp aktarlyor. oklu antenler sinyalin ynn de alglayabiliyor ve farkl akmlar birletirerek ortaya ana sinyali kartyor. Biraz daha aklayc olmak gerekirse, ok antenden yaylan sinyaller, ok daha byk bir sinyal oluturuyor, ana sinyal iin iine koordinat bilgileri de girince tek tek sinyallerin aktarabildiinden ok daha fazla veri aktaryor. Uzay, yani mekan birden fazla kez deerlendirilmi oluyor. 2x2 yani iki yollayc, iki alc anten demeti, iki radyo sinyali ile eletiriliyor, 3x3 demetler 3 radyo akmyla. Baz cihazlarda ise 2x3 demet kullanlyor ve 3 anten sinyal farkllatrlmas ve menzilini gelitirmek iin kullanlyor.
110

hzdan ibaret olmamas. Uyumluluk ve zor artlarda alma da nemli, ite bu yzden Apple, Cisco, Intel, Microsoft, Nokia gibi dev firmalar WiFi Alliancen ynetim kurulundalar ve WiFi etiketi tayan rnlerin sertifikalandrlmas ve standartlara oturtulmasnda rol oynuyorlar. Applen 2009 Ekim aynda kartt AirPort Extreme Base Station ve Time Capsule eriim noktas ve aa bal depolama cihaz, akm radyoya sahip. Apple bunun reklamn yapmyor, sadece yzde 50 daha iyi WiFi performans sunduunu ve menzilinin yzde 25 arttn belirtiyor. Intelin de sayca az da olsa 3x3 antenli modelleri bulunuyor.
6 ki, , drt! Bu N standardnda daha ok i var Daha fazlas mmkn, iki yerine , drt de kullanlabilir. N standardnn potansiyeli byk ama donanm reticilerinin ounluu WiFi Alliancedan sertifikalandrma olmadan hareket etmiyor. nce birilerinin yeni donanm retmesini, sonra bunun onaylanmasn bekliyorlar. Kablosuz ip reticisi Marvell ve Quantenna haricinde; bu ikisi biraz daha bamsz alyor. Dier firmalarn hemen sinyal saysn katlamamalarnn bir sebebi de tek ihtiyacn daha fazla
7 Yaknda hzl, uzakta salam

ya da drt sinyalin bir avantaj da yakn mesafelerde daha fazla hz sunarken, mesafe arttka hz yerine uzun menzilde balanty korumak iin kullanlmalar. kisini ayn anda sunamasalar da bariz bir avantaja sahipler.
111

Dnyann en byk kablosuz a ipi reticilerinden Broadcom, menzile en ok nem veren firmalardan birisi ve bu mesafe avantajn onaylyor. Bata da belirttiimiz gibi daha az cihazla daha ok alan kapsanabiliyor, maliyetler byk bir d yayor. Bantgeniliinin de artmas, ayn kablosuz aa daha fazla mobil cihazn balanmasna veya az sayda cihazn daha yksek hzlarla internete erimesine imkan salyor. Ayrca verinin hzl ulatrlmas, kullanclarn a daha az sre megul etmesi anlamna geliyor. Her kullancya daha hzl veri ulatrp iini daha hzl bitiren a daha fazla bota kalyor ve sradaki kullancya da kaliteli hizmet sunabiliyor. Yani her ey kanallar geniletmekten ibaret deil, optimizasyon da sz konusu.
10 Frekans deiimi 802.11ac standard 5GHz band zerinde alacak. N standard hem 2.4 GHz, hem de 5GHz zerinde alyor. 2.4GHz band olduka kalabalklat iin gelitirmeler 5GHz zerinde younlayor. 802.11acde esas ama 1Gbpsyi amak. Daha geni kanallar kullanlacak, 20MHz geniliinde kanallarn yerini 5GHz bandnda 40MHz genilikte bantlarn kullanm alacak. Pek ok lke yasal dzenlemelerinde buna izin veriyor. Mevcut almalarn bir ksm da 80MHz kanallarn ve hatta 160MHz kanallarn kullanmn aratryor. Bu da bantgeniliini katlayarak arttracak. Daha verimli modlasyon teknolojileri ile bitler radyo dalgalarna daha verimli bir ekilde dntrlerek hz arttrlabilecek. G ve N standartlar arasnda bu ekilde yzde 10 hz artrm salanmt.
11 MU-MIMO ve yeni routerlar Son olarak da MU-MIMOdan bahsedelim. Multiple user MIMO ile e zamanl akmlar, ayn kanallar zerinden farkl kullanclara aktarlabilecek. Bu da inanlmaz verimli bir teknoloji olma potansiyeli tayor. Elbette gelitirme esnasnda ne kadar baarl olunacak, bekleyip greceiz. Bahsettiimiz teknolojiler ierisinde u an 802.11n yaygnlayor. 802.11ac ise 2012 Aralk aynda onaylanabilir. Elbette daha ncesinde, 2011 gibi bu teknolojinin taslak halini kullanan baz donanmlar piyasaya srlecek. Burada tketici maduriyetinin sz konusu olmadn da belirtmek gerek. nk yeni taslak teknoloji destei eklenirken, piyasada mevcut en son standartlarla geriye dnk tam uyumluluk sunuyor. rnein N taslak iken N standardna sahip bir cihaz alanlar, zaten g standardnda olan kablosuz modemleriyle g standard zerinden veri alverii yapyordu. N standardnn olduu yerde ise bu hz ve menzilden faydalanabiliyorlard. Ayn ey gigabit hz sunan ac standardnda da olacak. Sizlerle yeni internet teknolojilerini, gelimeler olduka haberlerde paylamak ve daha hzl kablosuz alarda grme zere bu makalemizi imdilik tamamlyoruz. Kablosuz standartlarnn son dnemdeki geliimini, ilerin nasl yrdn ve bizleri nelerin beklediini keyifle okuduunuzu umarz.
112

Chip Dergisi Wireless Egitimi

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chip Dergisi Wireless Egitimi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Atlye: Kendi ev anz kurun, sorunlar tespit edin ve anz saldrlardan koruyun

KTAP DOLU DOLU TAM 112 SAYFA

deal a donanmlar iin

satn alma danman

Her eyi birbirine balayn, mkemmel bir ev a kurun

Ufuk Yamanklolu Yaz leri Mdr uyaman@chip.com.tr

Sorumlu Yaz ileri Mdr Ufuk Yamanklolu, uyaman@chip.com.tr

Kablosuz a ynlendiricisini kurma

Kurulum Windows 7de Kablosuz a SAYFA 20

KURULUM YNLENDRC KONFGRASYONU SAYFA 24

PRATK DONANIMSAL GVENLK DUVARI SAYFA 77

DONANIM A SATINALMA REHBER SAYFA 4

DONANIM A SATINALMA REHBER

Mini a iin en uygun

DONANIM A SATINALMA REHBER

DONANIM A SATINALMA REHBER

DONANIM A SATINALMA REHBER

Kesin zm: Ynlendirici entegre edilmi modem

DONANIM KABLOSUZ A STANDARTLARI

nemli WLAN Standartlar

arada kullanlmak isteniliyorsa geerli.

IEEE 802.11b: Daha fazla hz iin ilk adm

DONANIM KABLOSUZ A STANDARTLARI

IEEE 802.11a: Birok WLAN iin eski alternatif standart

IEEE 802.11n: Sunduu birok avantaj ile yeni bir standart

IEEE 802.11g: Yllarca kullanlabilecek WLAN standard

KURULUM KABLOSUZ YNLENDRC N DORU KONUMLANDIRMA

WLAN ynlendirici iin en

Ne kadar yksek, o kadar iyi

Parazit kaynaklarna dikkat

KURULUM KABLOSUZ YNLENDRC N DORU KONUMLANDIRMA

Daha gl bir performans

Windows XPde WLAN

3 Doru srcy seme

IP adresini otomatik belirleme

IP adresini Manel belirleme

KURULUM VISTA LE KABLOSUZ A

KURULUM VISTA LE KABLOSUZ A

WLAN kurulumunun byk bir ounluu kablo balants zerinden gerekleir.

Kablosuz adaptrnzn a adn istee bal deitirebilirsiniz.

KURULUM VISTA LE KABLOSUZ A

KURULUM VISTA LE KABLOSUZ A

Vista bu koullar altnda, istenilen kablosuz aa otomatik eriim salayacaktr.

KURULUM WINDOWS 7 LE KABLOSUZ A

Windows 7de Kablosuz a

1 Otomatik src kurulumu

KURULUM WINDOWS 7 LE KABLOSUZ A

KURULUM WINDOWS 7 LE KABLOSUZ A

KURULUM WINDOWS 7 LE KABLOSUZ A

7 Kablosuz a badatrcsn yaplandrma

KURULUM YNLENDRC KONFGRASYONU

Kablosuz a ynlendiricisini kurma

KURULUM YNLENDRC KONFGRASYONU

KURULUM YNLENDRC KONFGRASYONU

Ynlendiricinizin kurulum mensnden ifrenizi belirleyebilirsiniz.

DHCP sunucusu aktifletirildiinde IP adresleri tamamyla otomatik girilecektir

KURULUM YNLENDRC KONFGRASYONU

Ekstra bilgi: leticinizin ek zelliklerini aktif etme

KURULUM YNLENDRC KONFGRASYONU

KURULUM YNLENDRC KONFGRASYONU

NATn yardmyla her bir bilgisayardan gelen veri aktarmn ynetebilirsiniz

Adm Adm ADSL Kurulumu

Servis salaycnzn size verdii eriim bilgilerini eksiksiz girmelisiniz.

Bal kalacanz sreleri belirlemek iin de modeminiz iinde ayarlar mevcut.