KRDOLOJNN BAHESNDE Martin van Bruinessen ismiyle, eer hafzam beni yanltmyorsa, niversite renimimin 3.ylnda tanmtm.

letiim Yaynlarna ait Krdistan zerine Yazlar adl kitabndaki makalelerle balayan Bruinessen okumalarmda, Krt kltr ve tarihini nerdeyse hi bilmediim fark etmitim. Elbette resm sylemin bu benzersiz cehaletimde, byk etkisi vard. Fakat Krtlk Bilgisi (Krdoloji) stnde alan sadece Bruinessen deildi. Mesel, Minorsky, Wadie Jwadieh, Hawar (bir zamanlar ekold) yaymlayan Celadet Ali Bedirhan ve skilipli bir Trk smail Beiki, Krdoloji klliyatnda, gerekletirilmesi g baarlara imza atmlard. Ben hazinenin varlndan bi-haberdim. unu ak yreklilikle ifade etmem gerekir ki, Krdoloji ile, yani Krtlerin sanat, siyaset, dilbilim ve sosyal rntleriyle bir iletiim kurmamda Bruinessenin faydasnn erevesini izmek bile tahayylm aar. Hollandann Schoonhowen kentinde 1946 ylnda domu ve Utrecht niversitesinde fizikmatematik ve antropoloji-sosyoloji renimi grm bir Avrupalnn ilgisini, Krtler nasl ekmi;- yks bile ok deerli dersler ieriyor. Krdolojinin Bahesinde (Vate Yaynlar, stanbul) European Journal of Turkish Studiesin Martin van Bruinessenle yaplan ve biyografisine nemli malzeme tekil edebilecek trden syleiyi1 okurken, yazarn alma koullarnn zorluunu hangi zeka stratejisiyle atna hayran kaldm. Martin van Bruinessen, balarda, 1975 yl ve sonrasnda, Krdistan corafyasnda malzeme toplarken, devletlerin, onun tehlikeli bir Siyonist ajan olduundan kukulandklarn belirtiyor. Sadece devletler mi, haklarnda veri toplad Krtler bile ona pheyle yaklayorlard. Yava yava yeterli olacak kadar Kurmanci konumaya balamtm. Geri bu Krt saylmam iin yeterli deildi ancak babam buralyd, ben Avrupada bydm. dediimde bana inanlyordu. Zaten Krtenin belli bir standard yoktu ve insanlar Krt olmayan birisinin Krte konuabileceini hayal bile edemiyorlard. Bu arada kaln bir byk brakmtm ve bu beni biraz daha blge insan gibi gsteriyordu.2 Hollandalnn (birok Avrupalnn malul olduu) maruz kald yalnzlk ve asosyalliinin giderilmesinde de, Krtlerin byk katklar olmutur. Bruinesseni, bu kitaplardan holanan ve fakat insanlarn iine karamayan yalnz insan, aralarnda oka kald Krtlerin, onun kiisel geliiminde byk etkisi grlr. Bakn neler sylyor: Sanrm Krtler beni bir insan yapt. Martin van Bruinessene gre, ilk Krdolog Evliya elebidir. Kitaptaki Evliya elebi Seyahatnamesinde yansd kadaryla 16. ve 17. Yzyllarda Krdistan balkl makalesini bu yzden ilgiyle okudum. Avrupadaki bir Krt konferansnda sunulmu bir bildiri olan bu yaznn, byk bir tepkiyle karlandna tank oluyoruz. Bruinessena gre, tannm milliyeti bir aydn, onun iin, bi nav Kurdoloj, Tirkoloj difiroin! serzeniinde bulunmutur. Martin van Bruinessen, yer yer Avrupal arkiyatlarn genel zihin haritalarndan bir trl kaznmayan oryantalist klielere bavursa da, sonuta Krdolojinin Bahesindede, ok deerli makale ve syleiler bulunmakta.

ngilizce bilen okurlar, syleiyi internetten okumak isterlerse, http://ejts.revues.org/index775.html. Age., s.25