1

FARKINDALIK ATLYES
zgrel Baaran

2012 Bu alma Creative Commons Attribution-Gayriticari-NoDerivs 3.0 Unported Lisans ile lisansl. Lisansn bir kopyasn grebilmek iin, http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/ adresini ziyaret edin ya da mektup atn: Creative Commons, 444 Castro Street, Suite 900, Mountain View, California, 94041, USA. Buna gre alma sadece ticari olmayan amalarla, yazarn ismine atfta bulunmak artyla oaltlabilir ve alnt yaplabilir. almay deitiremez, dntremez ya da ileme yapamazsnz.
Kapak Fotograf: Infiniti Design

BALARKEN...

Fotograf: Spirit Fire

Bugn zel bir gn. Bugn sana ait. Dn geip gitti. Artk dn daha anlaml klmann bir yolu yok. Yarnla ilgili hi bir ey bilinemez. Ancak, bugn sana ait. Ondan yararlan. Bugn birini mutlu edebilirsin. Bugn birine yardm edebilirsin. Bugn zel bir gn. Bugn sana ait. Anonim Hint iiri

Farkndalk, gizemli, anlalmaz bir kavram deil. Kavram ilk anda kulaa tandk gelmese de, Farknda deildim. Farketmedim. gibi szleri her zaman kullanrz. Bu otomatik davranlarla hayatmz srdrdmz gsterir. Byle zamanlarda hayat tam anlamyla yaamyor ve idrak etmiyor oluruz. Farkndal gelitirmenin eitli yollar var. Bu yollar, Hindistanda, inde ve Japonyada olduu kadar Anadoluda da varolan kltrlerde, Buddhizm, Taoculuk ve Sufilik erevesinde yer alan eitli uygulamal felsefe okullarnda ortaya km ve bugn dnyann her yerine yaylm durumda. Uygulamal felsefe, gemite Antik Yunan kltrnde de varolan, bugnk Batl akademik felsefe anlayndan farkl olarak, felsefeyi hayata uygulanacak bir alma, altrma alan ya da yaama biimi olarak gren bir gelenektir. Batnn aksine, Hindistan, in ve Japonyada ve Sufiliin gelitii corafyalarda her zaman egemen olan, salt teorik deil, uygulamal felsefedir. Fransz felsefeci Pierre Hadotnun dedii gibi, bu anlay, baz tinsel altrmalar uygulayan znede bir deiim ve dnm yaratmay ve onu olgunlamaya ya da mkemmellemeye, aydnlanmaya ynlendirmeyi amalar. Bu kitapta dile getirilen grlerin temel kayna, uygulamal aydnlanma felsefesi olarak nitelendirebileceimiz, 2500 yllk gemii olan Buddhist (Buddh: aydnlanma, Buddha:

aydnlanm) dnrlerin eserleridir. zellikle Thich Nhat Hann ve Tenzin Wangyal Rinpochenin eserlerinden yararlandm. Aydnlanmay gizemli ve byl bir kavrama dntrenlerin, aydnlannca bedenimizden klar fkracan, yerden yedi kat ykseleceimizi (!) sanmamza neden olanlarn tersine, Thich Nhat Hann ve Tenzin Wangyal Rinpoche, amzda ounluu oluturan insanlarn gndelik hayat tarzlar iinde aydnlanma ya da farkndalk yolunu nasl izleyebileceklerini gsteriyor. Yani otobs beklerken, alveri yaparken ya da ocuklarmzla bakarken... Tpk Chan Buddha okulundan Wu Linin iirinde syledii gibi: Fotograf: Michael Melgar Aydnlanmadan nce, Su ta, Odunlar kes. Aydnlannca, Su ta, Odunlar kes. Gndelik hayatta farkndal salamak her eyden nemli. Hangi kitaplar okursak okuyalm, hangi dine, politik gre ya da felsefeye balanrsak balanalm, zihnimizi farkndalk gelitirme amacyla eitmezsek, bunlar kendi bana bizi zgrlemi, mutlu, olgun... klmayacak. Kendi mutluluundan ok bakalarnn iyiliini dndn, bakalarna yardm edince mutlu olduunu ne srerek, kiisel mutluluk, kiisel olgunlama iin almann bencillik olduunu savunanlar olabilir. ncelikle szn ettiimiz mutlulusu, bencil heveslerin tatmininden

kaynaklanan geici ve yalnkat honutlukla kartrmamak lazm. Elbette bakalarn dnmek, onlara yardmc olmay istemek, aydnlanm ve olgunlam kiilere zg bir dnce biimi. Bu kitaptaki neriler, bencil honutluk ve baar hedeflerinin peinden koanlardan ok, byle aydnlanm dnceleri tayanlara yakn gelebilir. Bakalarna yardm etme fikrinin bizi ynlendirdii yol, boddhisattva idealine gider. Bodhisattva, bakalarnn da aydnlanmaya ulamas iin, tek bana aydnlanm durumda olmann kalc mutluluundan fedakrlk eden kii anlamna gelir. Yalnz, nce kendi mutluluumuz veya olgunlamamz iin bir eyler yapmazsak, bakalarna gerekten yararmzn dokunmayacan kabul etmeliyiz. Biliyorsunuz, acil durum eitimlerinde, rnein uak derken, bakalarna yardm etmek istiyorsanz, oksijen maskesini nce kendinize, sonra yardma ihtiyac olanlara takn denir. Farkndalk olmazsa, ne kendi hayatmz ne de yaadmz dnyay olumlu ynde etkileyemeyiz.

Fotograf: Kathleen Cavalaro

Fotograf: Sofas And Stuff

1. Her gn yapabildiimiz kadar bir sre... Sessiz ve rahat bir yerde bedenimiz gergin olmayacak ve omurgamz dik bir ekilde oturalm. Nefes almz izleyelim. Dikkatimizi nefes aldka gsmzn ve karnmzn ykseli ve alalna verelim. Nefeslerimizi sayalm. Dnmeye ya da dnmemeye, tasarmlar kurmaya ya da kurmamaya zel bir aba gstermeyelim. Dnce ve hayallerimizi kendi doal akna brakalm. Zihnimizde duygu, dnce ve tasarmlar kendiliinden belirdiinde, saymaya ara verip onlar duygu, dnce veya tasarm olarak etiketleyelim ve zihnimizi yine nefeslerimizi saymaya odaklayalm. Nefes almz izlediimiz sre boyunca, zihnimizi dolat yerlerden geri getirmekle uram olsak bile, zaman boa harcam olmayz. nk amacmz zihnimizi zorla durdurmak ya da engellemek deil, onu gzlemlemek ve sakinletirmek.

2. Naslsn? sorusunu yiyim, teekkr ederim, diye cevapladmzda, az alkanlyla otomatik bir karlk vermek yerine, tamamen gerei sylyor olmak istemez miyiz? Kimse sorunlarmza zmler bulabileceimiz, nee ve huzur iinde yaayabileceimiz bir hayat, bize paketlenmi ekilde sunamaz. Byle paketler sunanlara pheyle yaklamamzda fayda var. Paketlenmi herhangi bir rn tketmek, vadedilenin aksine bize mutluluk vermez. Sadece farkndalmz gelitirmek iin kiisel aba gstermek, sakin, neeli ve huzurlu bir zihne ulamamz ve daha kalc bir iyilii salar.

Fotograf: Visulogik

3. Gndelik ilerimizi yaparken, yava ve dikkatlice yapalm. Sabah kalktmz andan gece uyuyana kadar yaptmz her i, farkndal gelitirmek iin birer ara olabilir. Yaptmz her eyde nefes almza odaklanarak, dikkatimizi sadece imdiki ana ve yaptmz ie younlatrabilirsek, tm etkinliklerimizi farkndalk gelitirme uygulamasna dntrebiliriz. Bylece almalarmzn srekliliini de salarz.

Fotograf: Waynes Eyeview

10

Fotograf: Macinate

4. Farkndalk altrmalarnda gelime salamak iin nemli olan ok fazla aba gstermek ya da hzl ilerlemek deil, kararllk ve sreklilik. Altrmalarn balangcnda bunlarn bizi olgunlatracandan, daha huzurlu ve mutlu klacandan, gndelik hayattaki sorunlarnza zm getireceinden emin olmayabiliriz. Ya da belki olgunlama, huzur, kalc mutluluk gibi ideallere gtren yol bu kadar gndelik, sradan eylerden gememelidir. Daha yce, akn bir eylerle ilgili olmaldr belki? EVRENN SIRLARI. HAYATIN ANLAMI, mucizeler, kehanetler gibi. Btn bu dnceler, zihnimizin alkanlklarn deitirmekten duyduumuz korkudan ya da tembellikten kaynaklanr. Zamanla nerilen uygulamalar birer altrma olmaktan kp eski alkanlklarn yerini aldnda hayatmzdaki deiimleri grebiliriz. Evrenin Srlar konusuna gelince, ilerleyen sayfalarda bu srlara ilikin ustalarn grlerine yer veriyorum. Ancak bu nerileri, sr olduklar iin kolayca elde edilmeleri doru olmaz dncesiyle, gizemli ve bulank bir anlatmla sunmak yerine, tam tersine aka gz nne koymaya altm. Dier yandan, farknda olmazsak en iyi gizlenen eyler de aka gz nnde duran eyler olabilir.
11

Fotograf: John Hurd

5. Gnlk ilerinizi yaparken farkndalktan uzaklarsak, hareketlerimiz aceleci ve rastgele olur. Aceleyle i yaptmzda daha fazla zaman kazandmz zannederiz. Ancak tam tersine dikkatsizce ve savsaklanarak yaplan iler bir trl bitmez, nk yaplan hatalar baladmz noktaya geri dndrebilir bizi. Acele etmek, belki de yaptmz iten bir an nce kurtulup, mola vermek dncesinden kaynaklanyor olabilir. Ancak elimizdeki iten ya da uratan hzla kurtulmaya almak, ayn anda hem zihinsel hem bedensel alkanlklar yaratr. Sabrszlk, dikkat dankl, huzursuzluk, yerinde duramama, ka istei... Hepsi birer otomatik tepkiye, alkanla dnr. ok da sevmediimiz uralardan kurtulmak iin acele ederken edindiimiz bu alkanlklar, sevdiimiz uralara da yansr: Sevdiimiz yemei tadn alglamaya bile frsat bulamadan hzla bitirmek gibi. Tm bunlar huzursuzluumuzu besler. Farkna varmazsak tabii.

12

Fotograf: Jespahjoy

6. Biraz yavalamak, farkndalmz gelitirmemize yardmc olur. Zamanla gelitike daha hzl hareket ederken de farkndalmz koruyabiliriz. Ancak altrmalara yeni balamken daha yava olmak yararl olur. Yapacamz ileri skk bir ekilde artarda sralamak, farkndalk gelitirmemizi nler. Biten ilerden sonra, yenisine balamadan nce biraz mola verelim. ki dakika bile yeterli. Molada sadece nefes alalm, dncelerimizi bir bakasnn zihnini okur gibi izleyelim. Ka isteimizi fark edelim. ay ya da kahve iiyorsak, bunu kk apl bir tren gibi dnelim. Japon tarz bir ay trenine gerek yok, her zamanki gibi, doal ama ayn zamanda bir trendeymi gibi davranalm. Gnlk planmz yaparken de her zaman iki etkinlik arasnda biraz sre brakalm. Eer bir i planland gibi gitmez ve daha uzun srerse, fazladan zamanmz olur ve koturmak zorunda kalmayz. Hayatmz yava yava, tm ayrntlar alglayarak yaayamazsak, zaman getike Nasl geti, bir ey anlamadm. demekten baka seeneimiz olmaz.

13

Fotograf: Jerry Bunkers

7. Masa banda bir ile urarken zaman hzla geer. Bilgisayarda yaz yazarken, ders alrken, hesap yaparken... Su imeyi, yemek yemeyi, hatta hareket etmeyi unutabiliriz. Hareketsizlik yznden eitli bedensel sorunlarla karlaabiliriz. Bu sorunlarla karlamamak iin, masa banda alrken farkndalmz korumak faydal olur. Bedenimizle zihnimizi birbirinden bamsz, ayr varlklar olarak dnmeyelim. Zihinsel alma yaptmz dnmemiz, bedenimizi zihnimizden ayr grp zaman zaman ihmal etmemiz, ya da bedenimize grn bakmndan ok zen gsterirken zihnimizin saln dnmememiz, iinde yaadmz kltrn gerektirdii hayat tarznn koullandrmalarndan kaynaklanr. Dil ve kullandmz anlatm biimleri bile zihin-beden ilikisinde atmac bir ikilik anlay zerine kuruludur. Zihnimizle bedenimiz arasndaki balantl olu halini gzard etmezsek, ikisinin birlikte, etkileim iinde bir btn olarak saln ve refahn koruyabiliriz.

14

Fotograf: Toby Alter

8. Yemek yerken farkndalmz canl tutmazsak, genellikle zihnimiz baka yerlerde dolar, baka eylerle ilgileniriz. Bunu nlemek iin yemek yerken baka bir eyle ilgilenmemek yararl olabilir. En sevdiimiz yemei yiyor olsak da, yediimiz eyin tadn ok ksa bir sre duyar, hzla yutarz. nk farkndalmz olmad zaman, bedenimiz otomatik hareketlerle doal ilevini yerine getirir. Tad almaya younlaamadmz iin, daha inediimiz yiyecei yutmadan, bir kak, bir para daha almak iin uzanrz. nk tat alma uyarsnn olutuu sre, hzl ve bilincine varmadan yemek yediimizde ok ksadr ve bu da, uyarnn devam etmesi iin hrs ve agzll uyandrmaktan baka bir ie yaramaz. Farkna vararak yediimizde, bedenimizin sal iin gerekenden fazla yememiz mmkn olmaz. Bylece fazla kilolara, sindirim bozukluklar vb. sorunlara da veda ederiz. Farkndalkla yemek yeme uygulanmas biraz gayret isteyen bir yntemle mmkn: Yava inemek, tat almaya younlamak ve ancak inediimiz lokmay yuttuktan sonra yenisine uzanmak.

15

9. Her gnn en az be dakikasn hi bir ey yapmadan geirebiliriz. Sadece sessizce oturalm. Nefesimize younlaalm. Dnce ve duygularmz sanki bir bakasnn dnce ve duygularn okuduumuzu hayal ederek izleyelim. Her dnce ve duygunun ortaya k ann farketmeye alalm. Kendimizi szkonusu dnce ve duygulara kaptrmadan onlar izlediimizde nasl birden buharlap yok olduklarn greceiz.
Fotograf: Sofas and Stuff

16

10. Gelecekle ilgili kayglanmay brakalm. Gelecei ya da bir sonraki gn planlamaktan ya da olas bir sorunla ilgili nlem almaktan deil, elimizde olmayan eyler yznden kuruntulara kaplmaktan szediyorum. Byle dnceler Ya ... olursa? Ya ... byle yaparsa? diye balar. Bunu farkettiimizde kendimizi imdiki zamana geri getirelim. O anda yapmakta olduumuz eye younlaalm. imdiki an derinden anlamaya ve deerlendirmeye alalm.
Fotograf: Alan Cleaver

17

11. Biriyle konuurken gerekten orada olalm. Bir bakasn dinlerken gelecekte yapmay planladmz eyleri dnmeyelim ya da o sustuktan sonra (hatta szn keserek) syleyeceklerimizi tasarlamayalm. Biriyle beraberken ve onu dinlerken gerekten onu dinlemeye ve onunla iyi vakit geirmeye aba gsterelim. Bylece krc, tatsz, yersiz szler sylemekten ve beraber olduumuz kiilerle ilikilerimizde znt, fke ve hayal krkl yaamaktan kurtuluruz.
Fotograf: Gavin Lynn

18

12. Temizlik ve yemek yapmay bir farkndalk altrmasna dntrelim. Bu tr iler genellikle skc, zorunluluktan yaplan iler olarak grlr ama aslnda farkndalk altrmas iin ok uygun bir ara olabilirler. Zihninizi tamamen yaptmz ie ynlendirelim, iimizi yava ve kusursuz olarak yapmaya alalm. Bu ekilde bir an nce bitirilmesi gereken can skc ilerle uramak yerine, bizi olgunlatran bir i yapm oluruz.
Fotograf: David Goehring

19

13. Her gn evrenizde kontrolnz dnda duyulan bir ses belirleyin. (telefon sesi, kpek havlamas, ay kaklarnn bardaa arparken kard ses...) Bu sesi duyduunuzda bir mola verip zihninizi nefes al veriinize ve bedeninizin oturduunuz koltukla veya ayakta durduunuz yerle temasna ynlendirin. O andaki tat, koku, duyma ve grme alglarnza dikkat edin.

Fotograf: Jane Challinor

20

14. Sadece farkna varmak, her eyi olduu gibi grmektir. Semeden, karlatrmadan, deerlendirmeden, tasar ve beklentilerimizi ie kartrmadan, mdahale etmeden... Farkndal gelimemi bir zihin: tepkisel olur, gzel ve ho olarak niteledii eylere takl kalr, holanmad eylerden kaar, beendii eylerin peinden koar, beenmediklerini iter, hrs, nefret ve fkeyle tepki verir. Bu yzden tketici, huzursuz ve dengesizdir. Bazlar ona maymun zihni der.
Fotograf: David Goehring

21

15. Huzursuz, honutsuz ve fkeli anlarmzda zihninizi bir bakasnn zihnini okur gibi gzleyelim. Bu zihinle karar vermeyelim. Yapacaklarmz ve syleyeceklerimizi bir sre erteleyelim. Gerekirse fke, znt, veya huzursuzluk hissettiimiz o anda evremizde bulunanlardan izin isteyelim. Yalnz kalp huzursuzlua, honutsuzlua ve fkeye dikkatimizi evirelim. Ayn anda nefesimize younlaalm. Huzursuz ve dengesiz zihin hali yok oluncaya kadar bunu srdrelim.
Fotograf: Becky Wetherington

22

Fotograf: Infiniti Design

16. Farkndalk altrmalarmzda zihnimizde oluabilecek phelere gre hareket etmeyelim. Farkndalk altrmalarnn yarar var m? Bu altrmalar uygulamak benim iin zor, bana uygun deil. gibi dnceler deimemize, olgunlamamza engel oluturabilir. Bu tr engelleyici dnce ve duygular sk sk ortaya kar. Onlara dardan sabrl bir gzlemci gibi baktmzda ve bir engel olarak deil, farkndalk gelitirme arac olarak grdmzde olgunlama yolunda yrymz srdrebiliriz.

23

Fotograf: Caitlin Christopher

17. Zihnimiz hikaye dinlemeyi ve anlatmay sever. Yaadmz her eyi nceden kurgulanm hikayelere gre deneyimlemeye almak bize daha kolay gelir. Hikayeleri seviyoruz. Zaman zaman birilerinin bize ne grmemiz, ne hissetmemiz, ne zaman sevinmemiz, ne zaman fkelenmemiz gerektiini sylemesini isteriz. Popler kltr, en iyi ekilde reklamlarda gzlemlenebildii gibi, bu isteklerimizi karlar. Filanca rn kullandmzda yaayacamz ferahlk ve mutluluk duyusu, falanca rn aldmzda duyacamz gven gibi. Ya da tuttuumuz takm ma kazandnda, kiisel hayatmzda hi bir ey deimemi te olsa, illa ki sokaklara frlayp sevinmemiz gerekir, nk evremizde ve/veya televizyonda grdmz insanlar byle yapmaktadr. Pop mzik konserlerinde arkc sahneye knca herkesin yapt gibi lk atp comak, herkes sustuunda da susmak gerekir. Bylece ak gzlerle uyuduumuz uykumuzu blp nesneletirdiimiz teki varlklarla gerekten znel bir iliki kurmak zorunda kalmayz.

24

Fotograf: Brandon Giesbrecht

18. Dnyadan kama isteimizin farkna varalm. Kama isteimiz yznden hi bir andaki deneyimimizi, yeterince gzel ve zel olarak alglamayz. Bu bak asna gre gndelik hayatta daha ok, sradan, kirli, adi, can skc deneyimler yaanr. Dikkatimizi vermeye deecek daha zel, daha olaanst ve daha gzel bir ey bekleriz. O zel ve gzel ortam bulana kadar, imdiki andaki deneyimden kamamza yardm edecek eyler de oktur. Radyo, televizyon, internet, dedikodu, abur cubur yemek, sigara... Ka isteimizi tatmin etmenin kolay bir yolu, gemi ya da gelecek zerine verimsiz, sonusuz dncelere dalmaktan geer. lerden bir an nce kurtulup verdiimiz molada birazdan yapacamz ileri dnrken bile yakalayabiliriz kendimizi. Ya da arkadamzla dn ne konutuumuzu, yarn ne yapacamz dnrz. Yarn arkadamzlayken de belki iteki sorunlarn dncesi yakamz brakmaz, arkadamza yaknp dururuz...

25

Fotograf: Laura Lewis

19. Televizyon kanallar arasnda veya internette anlamszca gezinmenin, daldan dala maymun gibi atlayan, ka isteiyle dolu zihnimize keyif verici bir madde gibi etki ettiini biliyoruz. zellikle sosyal paylam sitelerini belirli bir ekilde kullanmann... Durmadan video, mzik paylam yaptn sanmak, bunun gerek zamanl olarak birlikte bir ey izlemenin ve dinlemenin yerini tutacan dnmek, cvl cvl tweet atmak, chatlemek... Baka ka olana yoksa, maymun zihninden gelen dnsel, szel ya da bedensel yaknmalar balar. Bu oda havasz, masa kirli, bam aryor, hava ok souk, ok scak... vr vr vr... dr dr dr... Kamak zamanla bir alkanlk haline geldiinden, bir gn gerekten olaand bir deneyim yaayacak olsak, o anda farkna varmayabiliriz.

26

Fotograf: David D.

20. Gndelik hayatmz uyurgezer gibi deil tamamen uyank olarak yaamaya alyoruz. Hayatmzn nemli bir blm de evde geiyor. Evimizi dzenlerken farkndal salamaya daha uygun bir ortam yaratmaya alabiliriz. Bunun iin ev dzeni basitlie, temizlie ve gereksinmelere cevap vermeye ynelik olursa, gsteriten ok kullana ve amalarmza uygunlua nem verebilirsek yararl olur. ncelikle listenin bana yerletireceimiz ilk be amacmz belirleyelim. Daha sonra her eyi amaca uygun olarak dzenleyelim. Evimiz zihnimizi yanstr, zihnimiz de evimizin durumundan etkilenir. Ksaca evimiz ve eyalarmz, zihnimizden ayr dnlemez. Dank, tka basa vr zvrla doldurulmu, yorgun bir zihin iin ideal ev, ayn ekilde dank ve gereksiz eya ynlaryla dolu, insann enerjisini tketen bir yer olabilir.

27

21. MSAFRHANE nsan ksm bir misafirhane, Her sabah yeni birisi gelir. Bir sevin, bir keder, bir sknt, Aniden farkna varmak bireyin, Hepsi beklenmedik misafir. Hepsini karlayp arla! Evini vahice yamalayp, indekileri boaltan Bir kederler kalabal bile gelse. Her geleni alnnn akyla misafir et. Ola ki yeni bir mutlulua yer amak iin Boalttlar evini. Karanlk dnce, utan ve garez, Hepsini glerek karla kapda Ve buyur et ieri. Minnettar ol her gelene Kim gelirse gelsin. nk bunlarn her birisi Daha teye geebilmek iin Birer yol iareti Mevlana Celaleddin Rumi

Fotograf: Tina Mammoser

28

22. fke, kayg, phe ve znt duygular at kap konuk geldiinde kapy amamak ya da onlar kovmaya almak hi bir ie yaramyor. O zaman bu duygular grgl bir ev sahibi gibi, beklenmedik bir konuu karlarcasna, adn syleyerek selamlayalm. Diyelim ki gelen konuk, fke. Arlanmas en zor konuklardan biri... Aceleci, kaba, acmasz... eri girer girmez, Bar, haddini bildir ona, kfret, krc szler syle... diye emirler yadrr. Haddini bildirmeniz gereken ey, cansz bir varlk bile olabilir. fkede mantk aranmaz. Acele etmeden, izleyelim onu. Barma isteini, patlamaya hazr bomba gibi pimi ekilmi hale gelmeden, bir gz ap kapama sresi iinde farkedelim. Zaman geldiinde yine bir konuu uurlar gibi, duyguyu uurlayalm. Derin bir nefes alp verirken, kapy ap gitmesine izin verelim. fke ve nefreti uurlarken, evremizdeki her eyi kontrol etme hrsmzdan vazgeelim. Kayg, phe ve korkular uurlarken, kendimi gvenlikte hissetmek ve hayatta kalmak iin duyduum doal arzuyu anlyor, ama bu arzunun beni esir etmesine izin vermiyorum. zntl, neesiz, karamsar duygularm uurlarken bakalarnca sevilme, beenilme ve onlarn onayn alma isteime gre hareket etmekten vazgeiyorum.

Fotograf: Percival Smitters

29

23. Farkndalk altrmalarnn yarar var m? Bu altrmalar uygulamak benim hayat tarzma uygun deil. Zaten bir sr iim gcm var. Eer btn zamanmz farkndalk altrmas yaparak geirirsek, yaplmas gereken dier eyleri kim yapacak, gndelik sorumluluklar yerine getirmek, yararl iler yapmak iin ne zaman alacaz? Btn bu sorular, farkndal gndelik hayatmzn dnda bir eit trensel davran, her eyden ayr, zel bir ortamda uralmas gereken bir i sanmaktan kaynaklanr. Ancak farkndalk ayr bir ura deil, tm uralarmzda kullanacamz bir yntem gibi anlalmal. Etkinliklerimizi otomatik olarak yapmann kart olarak dnlmeli. Yrrken ayn anda hem yryp hem de farkndalk altrmas yapmyorum. Yrrken sadece yryorum. ay ierken ayn anda hem ay iip hem de farkndalk altrmas yapmyorum. ay ierken sadece ay iiyorum.

Fotograf: Steve Wilson

30

24. An iinde yaamaktan kama eilimimiz yznden hi bir andaki deneyim, o kadar gzel ve zel olamyor. Sradan, can skc deneyimler ounlukta. Hep daha zel, daha olaanst ve daha gzel bir ey bekliyoruz. O zel ve gzel ortam bulana kadar, imdiki andaki deneyimden kamamza yardm edecek eyler de ok fazla. Radyo, televizyon, internet, dedikodu... Felsefi dnceler de ka isteine yardmc olabilir. Dnyay deneyimlerle anlamaya almak ve hayatn anlk deiimlerle altst olabileceini kabul etmek yerine, her eyin kurgulanm bir sisteme gre saat gibi ilediini dnmek daha gvenli, nk rahat uyuyabilmek iin gvende olmak gerekir.
Fotograf: Mizuno

31

25. Neden imdiki an iinde yaamaktan kanyoruz? nk gelecein ya da gemiin daha nemli olduunu dnyoruz. Kafamzda hep bir sonra yapacamz i, beklentilerimiz, tasarlarmz var. Bu yzden, dnmemiz gereken ok nemli gelecek planlarmz olmad zamanlarda bile, iimizi yaparken bir an nce bitirip ay molas vermeyi, ay molasnda da bir sonra yapacamz ileri dnyoruz. nk kaybedecek zamanmz yok, imdiki uramz bir an nce bitirilmeli. Ancak byle yaparak kazandmz zaman ne ie yaryor? Boa geecek bir saniyesi bile olmayan deerli zamanmz hep gelecek zamann hayali iinde kaybolarak harcyoruz. stelik tm hayatmz farkna varmadan byle geirmek de ok kolay.

Fotograf: Janet Ramsden

32

26. Nefes bilincimizi imdiki ana balayan kprdr, dncemizle bedenimizi birletirir. Dalan zihnimizi imdiki ana getirmek iin nefesimizi bir yardmc olarak kullanabiliriz. Dikkatimizi nefesimize vermenin daha zor olduu durumlar olabilir. Kalabalkta, baka insanlarla konuurken, hareketli ve hzl olmamz gereken durumlarda, kendi bamza sakince otururken olduundan daha fazla aba gerekebilir. Ancak her koulda dikkatimizi nefesimize yneltebiliriz.
Fotograf: Martino

33

27. Skl yumruunu amad iin tuzaktan kurtulamayan maymun, hrsla avucunda skt ve elde etmeyi umduu eyi brakamad iin, kendisi kadar hrsl ancak kendisinden daha kurnaz ve gl varlklarn, insanlarn esiri oluyor. Brakamadmz eyler esir olmamza neden olur. Gelecekle ilgili kurgularmzn, yapmamz gereken ilerin, bakalarndan beklentilerimizin ve bakalarnn bizden beklediklerinin esiri oluruz.

Fotograf: David Goehring

34

28. Su stnde ya da havada yrmenin bir mucize olduu sanlr. Ancak gerek mucize, suda ya da havada deil, yeryznde yrmektir. Her gn farkna varmadmz bir mucizeyle karlayoruz: mavi bir gkyz, beyaz bulutlar, yeil yapraklar, bir ocuun merakl gzleri, kendi gzlerimiz. Hepsi birer mucize. Thich Nat Hanh, Farkndalk Mucizesi.

Fotograf: Patrik Jones

35

29. Ara sra aklmza gelen felsefi sorulardan biridir: Neden buradaym? Pek ok dini ve felsefi sistemin yantlamaya alt bir sorudur bu. Belki de bu tr derin sorular sormadan nce cevaplamamz gereken, Gerekten burada mym? sorusudur. Bedenimiz buradadr ama zihnimiz baka yerlerde geziniyor, gemii, gelecei dnyor, yarglar, yaknmalar, arzular retiyor olabilir. O zaman gerekten burada myz?

Fotograf: Steve Wilson

36

30. Bazan sanki iimizde hi susmadan konuan, durmadan yarglayan, ineleyen, ktleyen, ycelten, karlatran, yartran biri varm gibi hissederiz. Grdmz, duyduumuz her ey hakknda bir yargya varmak gerekliymiesine, kendimizi ve bakalarn yarglar dururuz. Sonuta honutsuzlua yol aan bir tutumdur bu. Olumsuz yarglara varyorsak, bunlarla zihnimizi megul etmek, rahatszlk verici duygulanmlara yol aar. fke ve znt gibi. zellikle fke, zihnimizi, tm varlmz zehirler. fkelendiimiz kiiden ok, kendimizi mutsuz ederiz. Bazan olumlu yarglara varsak da, bunlar geicidir. Bugn ve ve gklere kardmz kiiyi, bir sre sonra yeriyor olabiliriz. Yarglarmz her an olumludan olumsuza, olumsuzdan olumluya deiir. Bunun nedeni ok basit, belirli bir anda hakknda belirli bir yargya vardmz kii ya da ey, zamanla deiir. Biz zamanla deiiriz. yleyse yarglarmza fazlaca balanmann yarar var m? Yarglayan zihnimizi, yani maymun zihnimizi ve onun oyunca olan snrl benliimizi ok fazla ciddiye almamz, ona deimeyecek bir eymi gibi drt elle sarlmamz anlamna gelir. Yaadklarmz gzden geirelim. Ne zaman deiken bir eye ok fazla balansak sonunda mutsuz olmuyor muyuz?

Fotograf: Hobvias Sudoneighm

37

31. Yaz yazmak bir eit farkndalk gelitirme arac olarak kullanlabilir. Bu amala yaz yazarken gramer ve anlatm tarzna ilikin kurallar nem tamaz. Yaz yazma abasnn tek oda, deneyimlerinize vereceiniz dorudan tepki olmal. Bu durumda her ey yazlarnzn konusu olabilir, nk gndelik hayatnz deneyimlerden oluur. Oturup yaz yazmaya balarken de ncelikle nefesimize odaklanrz, sonra da hi bir edebi kayg tamadan ya da plan yapmadan, yazmaya balarz. Bilin akmz izler ve bunu szcklere dkeriz. Buna aklmza eseni yazmak da denebilir. Oturduumuz yerde, o anda grdmz, duyduumuz her ey. Ya da bir konu seersek, canmz skan bir sorun, yaadmz gzel bir olay, bir kii ya da grdmz bir rya Her ey yaz konusu olabilir. Ama yaz yazma eylemine younlamak ve yazmann farkndalk ve odaklanmamzn ya da ya da odaklanmay baaramamamzn ifadesi olmasn salamak. Bunun iin dncelerimizi durdurmal ve yazdklarmz yarglamamal, ya da bakalarnn yarglarndan ekinmemeliyiz. yi ya da ktnn tesinde, kendiliinden ortaya kan her neyse ona engel olmadan yazdklarmz bir farkndalk gnlne dntrebiliriz.
38

Fotograf: Curt Fleenor

32. fkelenmemek, fke duygusunun hi bir ekilde hissedilmemesi anlamna gelmez. fkeyi iimizde hissederiz ve bunun bedenimizde adeta istem d baz etkileri olur. Hzl nefes almamz, kaslarmzn gerilmesi, kalbimizin daha hzl atmas gibi. Aslnda zihnimizde fkenin oluumuyla bedensel tepkilerimizin ortaya kmas arasnda ok ksa bir sre bulunur ve bu sre iinde zihnimizdeki oluumun farkna varamamsak, denetimi kaybetmemizin ok kolay olur. Bedensel tepkilerimizi kontrol etmekte zorlanabiliriz, ancak szel tepkilerimizi daha kolay denetleyebiliriz. Holanlmayan szlerin ya da baka etkenlerin tetikledii fkeye uyarak, saldrganca hareketlerle, hakaret ieren ya da ineleyici szlerle tepki verme isteine kar koymak ve fkeyi eyleme dnmeden nce farkedip, bizi ynlendirmesine izin vermemek elimizde. Bu tutum, tarafsz bir gzle bakldnda aka grlen bir saldrganlkla, hakszlk ya da saygszlkla kar karya olduumuz zaman, hi sesimizi karmamak ve kendimizi korumamak anlamnda anlalmamal. Ancak olaylarn iindeyken tarafsz bak amz korumak, olgunlama ve aydnlanma yolunda ilerlemi olmay gerektirir. Belirli bir andaki duruumuz, o andaki olgunluk dzeyimizi yanstyorsa, iddet iermeyen gl bir anlatmla o duruumuzu ya da varolu noktamz savunabiliriz.
39

Fotograf: David Goehring

33. En nemli zamann, imdiki zaman... imdiki zaman matematik veya felsefi soyutlamalarla kavrayamayz. imdiki zaman, hakim olabileceimiz, neden ve sonu ilikileri erevesinde bir eyleri etkileyebilme yeteneine sahip olduumuz tek zaman dilimi. Bu gerei Eski Yunandaki Stoac filozoflarn da, yazar Tolstoyun ve Thich Nhat Hannn da sylemi olmas rastlant olamaz. En nemli insan, imdiki zamanda beraber olduumuz, yanbamzdaki kii... Kimbilir, bir dakika sonra ne olacak? Hayatta son beraber olduumuz kiinin o olmayacan nasl bilebiliriz? En nemli i, u an yanmzda olan kiiyi mutlu etmek, ona yardmc olmak Bunu yapmak iin hi bir olanamzn bulunmadn sanyorsak, huzurlu olup, surat asmaktan vazgememiz bile yeterli. Huzurlu olmak iinse sadece burada olmal. Maymun zihnimizin drdrlarn dinlemeyelim, yannzdaki kiiyi dinleyelim. Yeri gelince iten bir glmsemeyi karmzdaki kiiye ok grmyorsak, demek ki yeterince cmertiz.

Fotograf: Ian Burt

40

34. Stoac filozof Marcus Aurelius, yaptnz her ii, onun hayattaki en son etkinliiniz olduunu hayal ederek, elinizden gelen en iyi ekilde yapn demi. Zaten elimizdeki ii bitirdikten sonra yapmay planladmz eye balamaya bile frsat bulamadan, nmze bir engel kabilir. Gelecei bilmediimiz ve be dakika sonrasn bile yzde yz kesinlikle tahmin edemeyeceimiz iin, dikkatimizi elimizdeki ie vermek yerine zihnimizi plan defterimizdeki bir sonraki etkinlie odaklamann hi bir anlam yok. nemsiz olduunu dndmz ve stnkr yaptmz iler de dhil olmak zere, her eyi byle bir anlayla ve en kk ayrntlarna dikkat ederek yaparsak, farkndalmz gelitirme amacmza ulaabiliriz. Aslnda hayatta nemsiz bir iten sz edilemez. Yaptmz her etkinlik bir farkndalk altrmasna dnebilir.
Fotograf: Wonderlane

Ayn anda bir tek ie younlayorum. Grdm zaman sadece gryorum. Dokunduumda sadece dokunuyorum. Giyinirken sadece giyiniyorum. Yzm ykarken sadece yzm ykyorum. Ders alrken sadece alyorum. Yerken sadece yiyorum.
41