KPSS

GENEL KLTR

GNCEL BLGLER
Nuri KEKLL Ergn YILDIRIM

PRATK ETM SERS

AI AKADEM YAYINLARI
Yeilrmak Sokak Nu.: 15 Kzlay / ANKARA Tel : (312) 231 75 41 (pbx) Faks : (312) 230 75 40

DZG GRAFK MZANPAJ

AI AKADEM DZG GRAFK

ISBN
978-605-5589-18-9

BASKI YER
Boyut Matbaaclk Ltd.ti. Tel: 385 72 12 Ankara

Bu kitabn tamamnn ya da bir ksmnn, kitab yaynlayan irketin nceden izni olmakszn elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayt sistemi ile oaltlmas, yaynlanmas ve depolanmas yasaktr. Bu kitabn tm haklar A l m E i t i m r e t i m Yap San. ve Ti c . A. . ye aittir.

N SZ

Deerli A r k a d a m ; Bu kitap KPSS adaylarnn KPSS hazrlk srecinde faydalanmalar iin yaln bir dille ve gereksiz bilgi kalabalndan kanlarak zenle hazrlanmtr. Kitabmzda 3 sorunun kt gncel konularla ilgili bilgilere ve anayasa deiikliklerine yer vermeye altk. 6 blmden oluan bu eserde sportif, uluslararas, evresel, sosyo-kltrel, siyasi ve ekonomik gelimeler ayr ayr ele alnm, son blmde de 12 Eyll 2010 tarihinde yaplan referandum sonucunda gerekletirilen 2010 Anayasa deiikliklerine yer verilmitir. Bilgilerin unutulmamas ve KPSSde marjinal bir fayda salamas asndan kitabmz zellikle snava yakn bir srete sizlerle buluturduk. almalarnzn yava yava sonuna geldiiniz bu dnemde snava kadar elinizden drmemeniz gereken nitelikli bir yayn hazrladmz dnyoruz. Bu rnn hazrlk srecindeki zverili almalarndan tr AI Akademi Dizgi - Grafik Servisine teekkr bor biliriz. Kitabmzn baarnzda nemli bir katk, atanmanzda da deerli bir vesile olmas dileiyle...

Ouzhan NAL A A k a d e m i K o o r d i n a t r

NDEKLER

BLM 1
S p o r t i f G e l i m e l e r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 - 10

BLM 2
U l u s l a r a r a s G e l i m e l e r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 - 16

BLM 3
evresel Gelimeler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 - 18

BLM 4
S o s y o - K l t r e l G e l i m e l e r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 - 30

BLM 5
S i y a s i v e E k o n o m i k G e l i m e l e r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 - 38

BLM 6
2010 A n a y a s a D e i i k l i k l e r i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 - 54

NOTLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 - 56

BLM 1

SPORTF GELMELER

KPSS / Genel Kltr

Blm 1 / Sportif Gelimeler

SPORTF GELMELER
NBAde oynayan ilk Trk basketbolcusu Mirsad Trkcandr. Dnya sualt dal rekortmeni Yasemin Dalkltr. (1999) Everest'e kan ilk Trk dacs Nasuh Mahruki (1995)dir. 2009 - 2010 sezonu Turkcell Spor Lig ampiyonu Bursaspor olmutur. 2010 - 2011 Spor Toto Sper Lig ampiyonu Fenerbahe olmutur. 2011 Ocak aynda Galatasaray Spor Kulbnn ili'de yer alan 52.650 seyirci kapasiteli Trk Telekom Arena Stad almtr. 15 Mays 2011 tarihli Galatasaray Kulb'nn olaanst seimli genel kurul toplantsnda nal Aysal, seimi rekor bir oyla kazanarak kulbn 34. bakan olmutur. NBAde oynayan basketbolcularmz: Hidayet Trkolu, Mehmet Okur, Mirsad Trkcan, brahim Kutluay, Ersan lyasova. 2010 Dnya Spersport ampiyonasnda Milli motosikleti Kenan Sofuolu, dnya ampiyonu olmutur. 2010 Formula 1 Dnya ampiyonu Sebastian Vettel olmutur. Sebastian Vettel Formula 1 tarihinde en gen ampiyon olan pilot unvann elde etmitir. 26 - 27 Mart 2011 tarihlerinde Avustralya Grand Prix'i ile balayan 2011 Formula 1 Yarlar 25-27 Kasm 2011 tarihlerinde yaplacak Brezilya Grand Prix'i ile sona erecektir. 2010 Dnya Halter ampiyonasnda Belarusta, Mill sporcularmzdan Nurcan Taylan 3 altn madalya, Sibel zkan ise gm madalya kazanmtr. 2010 Avrupa Gre ampiyonas Azerbaycann bakenti Bakde yaplmtr. 2010 Dnya Basketbol ampiyonas stanbulda dzenlenmi ve ABD ampiyon olmutur. lkemiz turnuvay 2. olarak gm madalyayla bitirmitir.
Mirsad Trkcan

KPSS / Genel Kltr

Sportif Gelimeler / Blm 1 2010 Dnya Erkekler Voleybol ampiyonas talyada yaplmtr. 2010 ylndan itibaren UEFA Kupas malar UEFA Avrupa Ligi ad altnda oynanmaya balanmtr. lk oynanmaya baland 1955'te ad Fuar ehirleri Kupas olan, 1971'den itibaren UEFA Kupas ad altnda dzenlenen ve geen yl ismi UEFA Avrupa Ligi olarak deitirilen Kupa 2nin finalinde, Portekiz'in Porto ve Braga takmlar karlat. Finalde Braga'y 1-0 yenen Porto, 2. kez bu kupay mzesine gtrmeyi baard. 2010-2011 sezonu ampiyonlar Ligi ampiyonu spanyann Barcelona takm olmutur. 2010 Dnya Futbol ampiyonas, Gney Afrikada dzenlenmitir. Turnuvann ampiyonu spanya olmutur. 2010 Ziraat Trkiye Kupas finali 5 Mays 2010da anlurfa GAP Arena Stadyumunda Trabzon ve Fenerbahe arasnda oynand. Kupay Trabzonspor almtr. 2011 Ziraat Trkiye Kupas finali 11 Mays 2011'de Kayseri Bykehir Belediyesi Kadir Has Stadyumu'nda stanbul Bykehir Belediyespor ile Beikta arasnda oynand. Kupay Beikta kazanmtr. 2010 ylnda yaplan 20. Avrupa Atletizm ampiyonas Barcelona (spanya)da yaplmtr. 2010 ylnda yaplan 20. Avrupa Atletizm ampiyonasnda bayanlar 5.000 metre yarnda Alemitu Bekele Avrupa ampiyonu oldu. Milli atlet Elvan Abeylegesse 2. olmutur. 2010 ylnda yaplan 20. Avrupa Atletizm ampiyonasnda bayanlar 10.000 metrede Milli atlet Elvan Abeylegesse Avrupa ampiyonu olmutur. 2010 ylnda yaplan 20. Avrupa Atletizm ampiyonasnda bayanlar 100 metre engellide Nevin Yant Avrupa ampiyonu olmutur. 2009 Fair Play Byk dl, Dnya Fair-Play Konseyi (CIFP) tarafndan Milli atlet Elvan Abeylegesse'ye verilmitir.
7

KPSS / Genel Kltr

Blm 1 / Sportif Gelimeler 2010 K Olimpiyatlar Kanadann Vancouver kentinde dzenlenmitir. Romanya 2010da ev sahiplii yapmas beklenen 2. Karadeniz Spor Oyunlarn 2011e ertelemitir. 2010 Karadeniz oyunlar Bulgaristanda yaplmtr. 2011deki 2. Karadeniz Oyunlar Trabzonda yaplacaktr. 2010 Dnya Genlik Kongresi Trkiyede yaplmtr. 2010 ylnda Dnya Boks Konseyi (WBC) Dnya Velter Siklet Gm Kemer mcadelesinde Seluk Aydn dnya ampiyonu olmutur. 2010da WRC Dnya Ralli ampiyonas 6.Trkiye Rallisine (Rally of Turkey) stanbul ev sahiplii yapmtr. stanbulun 2010 Avrupa Kltr Bakenti seilmesinin ardndan Organizasyon Komitesi, WRC ve stanbul markalarna daha da fazla katk yapabilmek adna Trkiye Rallisini, Antalyadan stanbula tama karar almtr. Nisan 2010da 46. Cumhurbakanl Trkiye Bisiklet Turu stanbulda yaplmtr. 2010 Dnya Bayanlar Kulpleraras Voleybol ampiyonasnda Fenerbahe Acbadem Bayan Voleybol Takm Dnya ampiyonu olmutur. 2010 Dnya Kadnlar Voleybol ampiyonas final mcadelesinde Rusya, Brezilya'y 3-2 yenerek st ste 2. kez ampiyon olmutur. 2011 niversiteler aras K Olimpiyatlar Erzurumda yaplmtr. Trkiye sadece Buz Dans dalnda bir madalya elde edebilmitir. Alper Uar ve Alisa Agafonova ifti Artistik Patinaj Buz dansnda gm madalya kazanmtr. 2011 Doa Sporlar Olimpiyatlar 19 - 23 Ekim tarihleri arasnda Antalya Kemerde yaplacaktr. 2011 Avrupa Genlik Olimpiyatlar (EYOF) 23-30 Temmuz 2011 tarihleri arasnda Trabzonda yaplacaktr. Avrupa Olimpiyat Komitesinin (EOC) organizasyonu olan ve Avrupa Genlik Olimpik Oyunlar olarak da adlandrlan EYOF 2011, Trkiyenin olimpiyat dzeyinde dzenledii ilk spor organizasyonu olacaktr. Cumhuriyet tarihinde olimpiyat bayra ilk olarak Trabzonda dalgalanacaktr. KPSS / Genel Kltr
8

Sportif Gelimeler / Blm 1 2011 Avrupa Basketbol ampiyonas Litvanyada dzenlenecektir. 2011 Dnya Atletizm ampiyonas 27 Austos 4 Eyll 2011 tarihleri arasnda Gney Korenin Daegu ehrinde yaplacaktr. 2011 ylnda Gney Korede dzenlenen Dnya Tekvando ampiyonasnda Trkiye 1 altn, 1 gm ve 4 bronz olmak zere toplam 6 madalya ile erkeklerde takm halinde dnya ncs olmutur. Trkiyeye tek altn madalyasn kazandran Servet Tazegl, ampiyonada MVP (en deerli sporcu) seilirken, ay-yldzl ekip bayanlarda ise takm halinde beinci srada yer almtr. 21 - 22 Mays 2011 tarihleri arasnda Avrupa Taekwondo Birlii (ETU) tarafndan bu yl 10. dzenlenen Avrupa Poomse Taekwondo ampiyonas talya'nn Genova kentinde yapld. 30 lkeden 220 sporcunun katld ampiyonada 6 altn, 2 gm ve 5 bronz madalya kazanan Trkiye, erkeklerde birinci, bayanlarda nc olurken genel klasmanda ise ikincilii elde etti. Erkeklerde Trkiye'nin ardndan Almanya ikinci, spanya nc olurken, bayanlarda, spanya birinci, Almanya ikinci, Trkiye nc oldu. 2011 Wushu Bykler Dnya ampiyonasnn zmirde 15-25 Temmuz veya 1-10 Eyll tarihleri arasnda yaplmas planlanmaktadr. 24 Nisan 2011 tarihinde Bakent Ankarann ev sahipliinde 90 lkeden 3 bin ocuun katlmyla 1. Dnya ocuk Oyunlar dzenlenmitir. 2011 Avrupa Halter ampiyonas, 11 17 Nisan 2011 tarihleri arasnda Rusyaya bal Tataristan Cumhuriyetinin bakenti Kazanda yapld. Rusyann toplam puanla birinci olduu ampiyonada Trkiye ikinci olmutur. Almanyada yaplan 2011 Avrupa Gre ampiyonasnda Trk greilerden 120 kilo serbestte Fatih akrolu Altn madalya, 120 kilo grekoromende Rza Kayaalp Gm madalya, 60 kilo grekoromende Mustafa Salam Bronz madalya kazanmtr. Japonyada yaplmas dnlen 2011 Dnya Buz Pateni ampiyonas, bu lkede yaanan deprem ve tsunami nedeni ile 25 Nisan-1 Mays tarihleri arasnda Rusyann bakenti Moskovada dzenlenmitir. 2011 Voleybol Avrupa Bayanlar ampiyonlar Liginde Vakfbank Gne Sigorta Trk Telekom, 51. Avrupa ampiyonlar Ligi kupasn kazanan Trk ekibi olmutur. Ayrca bu kupay kazanan ilk Trk takm olarak da tarihi bir baarya imza atmtr.

KPSS / Genel Kltr

Blm 1 / Sportif Gelimeler 2011 ylnda Fransann bakenti Pariste dzenlenen 31. Avrupa Salon Atletizm ampiyonasnda Trk atletlerden Kemal Koyuncu gm, Halil Akka bronz madalya kazanmtr. 2012 Avrupa Futbol ampiyonasna PolonyaUkrayna ortakl ev sahiplii yapacaktr. 2012 Dnya Ksa Kulvar Yzme ampiyonas stanbulda yaplacaktr. 2012 Olimpiyatlarna aday ilimiz stanbuldur. 2012 Avrupa Spor bakenti olarak stanbul seilmitir. 2012 Dnya Salon Atletizm ampiyonas stanbulda dzenlenecektir. 2012 Yaz Olimpiyatlar ngilterenin bakenti Londrada dzenlenecektir. 2012 Paralimpik Yaz Oyunlar ngilterenin bakenti Londrada dzenlenecektir. 2013 Akdeniz Oyunlarnn, ekonomik krizden dolay Yunanistandan alnarak Mersinde yaplmasna karar verilmitir. 2013 niversiteler aras K Olimpiyatlar Maribor Slovenyada gerekletirilecektir. 2013 Dnya Atletizm ampiyonas Rusya Moskovada dzenlenecektir. 2013 U-20 Dnya Kupas Trkiyede yaplacaktr. 2014 Dnya Futbol ampiyonas, Brezilyada dzenlenecektir. 2014 K Olimpiyatlar Rusyann Sochi kentinde yaplacaktr. 2016 Avrupa Futbol ampiyonas Fransada yaplacaktr. 2016 Yaz Olimpiyatlar Brezilyann Rio De Janeiro ehrinde yaplacaktr. 2018 Dnya Futbol ampiyonas, Rusyada yaplacaktr. 2022 Dnya Futbol ampiyonas Katarda yaplacaktr.
Kemal Koyuncu

KPSS / Genel Kltr

10

BLM 2

ULUSLARARASI GELMELER

11

KPSS / Genel Kltr

Blm 2 / Uluslararas Gelimeler

ULUSLARARASI GELMELER
Fransa; 1966 ylnda ayrld NATOnun Savunma Planlamalar Komitesine 2009 ylnda geri dnmtr. G-8 2010 Zirvesi, 26 Haziran 2010da Kanadann Toronto kentinde yaplmtr. G-8 2011 Zirvesi; 26 - 27 Mays 2011 tarihlerinde Fransann Deauville Kasabasnda yaplmtr. G-8 Zirvesi; 2012de ABDde, 2013de ngilterede, 2014de Rusyada yaplacaktr. G-20nin 2010 ylndaki ilk zirvesi Kanadann Toronto kentinde yaplmtr. Zirvenin 2010 ylndaki ikinci toplants kasm aynda Gney Korenin bakenti Seulde yaplmtr. G-20nin 2011 ylndaki ilk zirvesi ubat 2011de Fransann Paris kentinde yaplmtr. Bir sonraki G-20 Liderler Zirvesi ise 3-4 Kasm 2011 tarihinde Fransann Cannes kentinde yaplacaktr. G-20 lkelerinden baz Maliye Bakanlar ve Merkez Bankas bakanlarnn topland seminer almas Mart 2011de inin Nanjing kentinde gerekletirilmitir. G-20 yesi lkelerin Ekonomi Bakanlar ve Merkez Bankas Bakanlarn bir araya getiren toplant 14 Nisan 2011de Washingtonda gerekletirilmitir. G-20 lkeleri unlardr; Trkiye, ABD, Hindistan, Japonya, Brezilya, Rusya, Almanya, Arjantin, Fransa, Suudi Arabistan, Meksika, Gney Afrika, Birleik Krallk, Gney Kore, talya, in, Kanada, Avustralya, Endonezya, Avrupa Birlii Dnem Bakan ve Avrupa Merkez Bankas Bakan. Avrupa Birlii I. Dnem Bakanl 1 Ocak 2011den itibaren Macaristana gemitir. Avrupa Birlii II. Dnem Bakanl 1 Temmuz 2011den itibaren Polonyaya geecektir. Avrupa Birlii tarafndan onaylanan ve 1 Aralk 2009 tarihinde yrrle giren Lizbon Anlamasna gre ilk AB Konseyi Bakan eski Belika Babakan Herman Van Rompuy seilmitir. 6 ayda bir deien AB dnem bakanl uygulamas ise imdilik devam etmektedir. KPSS / Genel Kltr
12

Uluslararas Gelimeler / Blm 2 Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Bakan, AK Parti Antalya Milletvekili Mevlt avuoludur. avuolu 2011 yl iin tekrar bakan seilmitir. 2010 ubat Aynda, Milli Savunma Bakan Vecdi Gnln ev sahipliinde, NATO Genel Sekreteri Rasmussenin bakanlnda stanbul Kongre Merkezinde NATO Savunma Bakanlar gayriresmi toplants yaplmtr. 2010 NATO Liderler Zirvesi Kasm 2010da Portekizin Lizbon kentinde dzenlenmitir. Temmuz 2010da NATO Genel Sekreter Yardmclna Hseyin Diriz getirilmitir. 2010 Nisan aynda Nkleer Gvenlik Zirvesi ABD Washington kentinde yaplmtr. Trkiyeden Babakan Recep Tayyip Erdoan katlmtr. 2010 ylnda 16. Dnya Verimlilik Kongresi Trkiyede yaplmtr. 2010 ylnda KKTC Cumhurbakanl seimlerini Ulusal Birlik Partisi Bakan Dervi Erolu kazanmtr. 2007-2012 yllar arasnda BM Genel Sekreterliini Gney Koreden Ban Ki-Moon yapmaktadr. Bamszln ilan eden son Balkan lkesi Kosovadr. (2008) E-7 lkeleri olarak bilinen Hindistan, Rusya, Brezilya, Endonezya, in, Meksika ve Trkiyenin 2050 ylnda dnyann en byk ekonomisine sahip lkeleri olacaklar dnlmektedir. Haziran 2010da 20 Asyal lkenin katlmyla oluturulan Asyada birlii ve Gven Artrc nlemler Konferans (CICA) stanbulda toplanmtr. OPECin Viyanada Ekim 2010daki toplantsnda alnan karar dorultusunda dnem bakanl Ocak 2011 tarihinden itibaren rana gemitir. OPEC bakan olan ran, Ocak 2012ye kadar bu grevini yrtecektir. ran, bir yl boyunca OPEC bnyesinde yaplacak Petrol Bakanlar dzeyindeki toplantlara bakanlk edecektir. 31 Mays 2010da Gazzeye yardm gtren Mavi Marmara gemisine srail ordusu tarafndan operasyon dzenlenmi, 9 kii hayatn kaybetmitir.
13
Hseyin Diriz

KPSS / Genel Kltr

Blm 2 / Uluslararas Gelimeler Dnya Sosyal Forumu 2010 yl Ocak aynda Brezilyann Porto Allegre ehrinde dzenlenmitir. Senegalin bakenti Dakar 6-11 ubat 2011de Dnya Sosyal Forumuna ev sahiplii yapmtr. Davosta dzenlenen Dnya Ekonomik Forumuna alternatif olarak yaplan bu foruma 123 lke katlmtr. Avrupa Birlii yesi olan Estonya Euro kullanmaya balayan son Baltk lkesidir ve Euro kullanmaya balayan 17. ye lkedir. Schengen Serbest Dolam Hakkna sahip olan lkeler; Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovenya, Slovakya, ek Cumhuriyeti, Almanya, Avusturya, Belika, Danimarka, spanya, Finlandiya, Yunanistan, talya, Lksemburg, Hollanda, sve, Norve, Portekiz, zlanda, Fransa. 15 Temmuz 2009da, AB ileri ve Adalet Bakanlar tarafndan Srbistan, Karada ve Makedonyann Schengen Alanna dahil edilmesine ynelik karar onaylanmtr. 2009 ylnda, Somalili korsanlarla mcadele amacyla Aden Krfezine Gediz Firkateyni gnderilmitir. angay birlii rgtne ye olan lkeler unlardr; Kazakistan, Krgzistan, Tacikistan, zbekistan, in Halk Cumhuriyeti ve Rusya. BMnin 2009 2010 Gvenlik Konseyi geici yeliine Trkiye seilmi ve bu grevi 31 Aralk 2010da sona ermitir. Trkiyeden boalan geici yelie Almanya seilmitir. UNDPnin Kemal Derviten sonraki bakan Helen Clark olmutur. (2009) Dileri Bakan Ahmet Davutolu, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 2011 Yl Dnem Bakanln Trkiye adna Makedonyadan devralmtr. Trkiye ve spanyann e bakanln yapt Medeniyetler ttifaknn 2011 Forumu Katarda dzenlenecektir. Birlemi Milletler En Az Gelimi lkeler 4. Konferans 8-13 Mays 2011de stanbulda yaplmtr. KPSS / Genel Kltr
14
angay birlii rgtne ye olan lkeler

Uluslararas Gelimeler / Blm 2

Baz lkelerin Y n e t i c i l e r i ;
Rusya Devlet Bakan: Dimitri Medvedev Rusya Babakan: Vladimir Putin Venezuela Devlet Bakan: Hugo Chavez Fransa Cumhurbakan: Nicolas Sarkozy Fransa Babakan: Franois Fillon talya Babakan: Silvio Berlusconi Almanya Babakan: Angela Merkel Kosova Babakan: Haim Taci
Vladimir Putin

ngiltere Kraliesi: II. Elizabeth ngiltere Babakan: David Cameron ran Cumhurbakan: Mahmud Ahmedinejad Irak Cumhurbakan: Celal Talabani Grcistan Devlet Bakan: Michael Saakasvili spanya Babakan: J. L. Rodriguez Zapatero Pakistan Cumhurbakan: Asf Ali Zerdari Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti Cumhurbakan: Dervi Erolu
Mahmud Ahmedinejad

Gney Kbrs Rum Kesimi Babakan: Dimitris Hristofyas

Baz nemli Kurumlarn Bakanlar;

YSK Bakan; Ali Em DDK Bakan; Cemal Boyal TMSF Bakan; akir Ercan Gl BDDK Bakan; Tevfik Bilgin YK Bakan; Yusuf Ziya zcan DPT Mstear; Kemal Madenolu
15
Ali Em

KPSS / Genel Kltr

Blm 2 / Uluslararas Gelimeler SPK Bakan; Prof. Dr. Vedat Akgiray Hazine Mstear; brahim Halil anakc Merkez Bankas Bakan; Erdem Ba RTK Bakan; Prof Dr. Davut Dursun eker Kurumu Bakan; Mehmet Azmi Aksu Kamu hale Kurumu Bakan; Dr. Hasan Gl Rekabet Kurumu Bakan; Prof.Dr. Nurettin Kaldrmc
Vedat Akgiray

Ttn Ve Alkol Piyasas Dzenleme Kurumu (TAPDK) Bakan; Mehmet Kk

Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu (EPDK) Bakan; Hasan Kkta

Telekomnikasyon Kurumu (Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumu) Bakan; Dr. Tayfun Acarer

Dantay Bakan; Mustafa Birden (emekliye ayrld) Saytay Bakan; Mehmet Damar Anayasa Mahkemesi Bakan; Haim Kl Uyumazlk Mahkemesi Bakan; Ahmet Akyaln Yargtay Bakan; Nazm Kaynak Yargtay Cumhuriyet Basavcs; Hasan Erbil Askeri Yargtay Bakan; Hakim Tugeneral Ahmet Alk Askeri Yksek dare Mahkemesi Bakan; Hakim Tugeneral Turgut Arbal
Hasan Kkta

27. Genelkurmay Bakan; Orgeneral Ik Koaner MGK Genel Sekreteri; Tahsin Burcuolu
Hasan Erbil

KPSS / Genel Kltr

16

BLM 3

EVRESEL GELMELER

17

KPSS / Genel Kltr

Blm 3 / evresel Gelimeler

EVRESEL G E L M E L E R
T Uak ve Uzay Bilimleri Fakltesi Uzay Mhendislii Blm tarafndan retilen ilk uydu olan TPSAT 2009 tarihinde Hindistan ssnden uzaya frlatlmtr. ABD, in, Hindistan, Rusya evreye en ok karbondioksit yayan lkeler sralamasnda ba ekmektedir. Trkiye ise 23. Srada yer almaktadr. Ilsu Baraj Projesi ile sular altnda kalacak olan antik tarihi yer Hasankeyftir. Trkiyenin ilk nkleer santralinin Mersin Akkuyuda yaplmas kararlatrlmtr. Trkiyede kurulacak olan Nkleer Teknoloji Gelitirme Merkezi Sinopta ina edilecektir. 81 lde 81 Orman projesi TEMA Vakf nclnde balatlmtr. 12 Ocak 2010da Haitide 7,0 Richter leinde deprem meydana gelmitir. 11 Ocak 2011de Japonyada 8,9 Richter leinde deprem meydana gelmitir. Deprem sonucunda Fukuima Nkleer Santralinde szma meydana gelmitir. 2010da zlandadaki Eyyafyallaykll yanardann kard toz bulutu Avrupada yaam olumsuz etkilemitir. 22 Mays 2011de zlandann en aktif volkan olarak bilinen Grimsvtn Yanarda yeniden faaliyete gemitir. 21 Mays 2011de Ktahyann Simav ilesinde 5,9 byklnde deprem meydana gelmitir. Deprem stanbul, Ankara, anakkale, Bursa, Balkesir, Yalova, Afyonkarahisar, Eskiehir ve Afyonkarahisarda da hissedilmitir. 6. Dnya Su Forumu 2012de Fransann Marsilya kentinde dzenlenecektir. Yaklak 2000 yllk tarihe sahip, hidroterapiyle tedavi uygulandna inanlan, zerinin kapanmas tartma konusu ve mahkemelik olan zmirin Bergama lesindeki Allianoi Antik kenti, Yortanl Barajnn kapaklarnn kapanmasyla suya gmlmtr. Almanyada salatalktan bulat tahmin edilen Enterohemorajik Escherichia coli (EHEC) bakterisi nedeniyle l saysnn artt, ayrca sve, Norve, Danimarka ve ngilterede de benzer olaylara rastland bildirilmitir.

KPSS / Genel Kltr

18

BLM 4

SOSYO - KLTREL GELMELER

19

KPSS / Genel Kltr

Blm 4 / Sosyo - Kltrel Gelimeler

SOSYO - KLTREL GELMELER

Nobel dllerini datan lke svetir. Ancak bilim dlleri sve tarafndan verilirken, sadece bar dl Norve Nobel Komitesi tarafndan verilmektedir. 2010 Nobel Tp dl ngiliz Dr. Robert Edwardsa verilmitir (ilk kez tp bebek almas yapt iin). 2010 Nobel Bar dl, inde cezaevinde tutulan muhalif politikac (insan haklar savunucusu) Liu iaoboya verilmitir. 2010 Nobel Edebiyat dl Perulu yazar Mario Vargas Llosaya verilmitir. 2010 Nobel Fizik dl ngilterede yaayan iki Rus kkenli fiziki olan Andre Geim ve Konstantin Novoselova verilmitir. 2010 Nobel Kimya dl Amerikal Richard F. Heck ve Japonyadan Akira Suzuki ve Eiichi Negishiye verilmitir. 2010 Nobel Ekonomi dl Amerikal aratrmaclar olan Peter A. Diamond ve Dale T. Mortensen ile ngiltere ve Gney Kbrs vatanda Christopher A. Pissaridese verilmitir. Dnyann en prestijli bilim dllerinden Nobel bu sene sahiplerini bulurken, bar dlnn sistem kart inli Lui Xiaoboya verilmesi, in-Norve ilikilerinin gerilmesine neden olmutur. Nobel Bar dlnn inli Muhalif Liu Xiaoboya verilmesinin ardndan harekete geen Pekin, kendi dln yaratmtr. inde 2010 ylnda ilk defa dzenlenen Konfys Bar dl, Tayvan ile in arasndaki yaknlamaya katklarndan dolay eski Tayvan Cumhurbakan Yardmcs Lien Chana verilmitir. I 2007 Te m m u z da P o r t e k i z i n B a k e n t i L i z b o n d a Yaplan To p l a n t d a B e l i r l e n e n D n y a n n Yeni 7 Harikas; Chichen Itza Piramidi (Meksika) Christo Redenter Heykeli (Brezilya) Petra Antik Kenti (rdn) in Seddi Kolezyum (Roma) Ta Mahal (Hindistan) Machu Picchu Antik Kenti (Peru)

2009 Pukin Edebiyat dl BM tarafndan Trk yazar Prof. Dr. Hayrettin vgine verilmitir. KPSS / Genel Kltr
20
Ta Mahal

Sosyo - Kltrel Gelimeler / Blm 4 2009 yl BM tarafndan Uluslararas Astronomi Yl ilan edilmitir. 2009 yl UNESCO tarafndan Ktip elebi ve Hac Bektai Veli Yl ilan edilmitir. 2009 yl UNESCO tarafndan Dnya Astronomi ve Darwin Yl ilan edilmitir. 2010 yl UNESCO tarafndan Kltrler Aras Yaklam ve Biyoeitlilik Yl ilan edilmitir. 2011 yl UNESCO tarafndan Evliya elebi Yl ilan edilmitir. Uluslararas Teorik ve Uygulamal Kimya Birlii, Birlemi Milletler Eitim, Bilim ve Kltr rgt (UNESCO) ile Birlemi Milletler Genel Kurulu, 2011 yln Uluslararas Kimya Yl olarak ilan etmilerdir. 2010 yl Trkiyede Japonya Yl ilan edilmitir. 2011 yl, Kltr ve Turizm Bakanl tarafndan "Kuzey Kbrs Yl" ve Mehmet Akif Ersoy Yl olarak ilan edilmitir. nsan Haklaryla lgili nemli Gnler Dnya Kadnlar Gn (8 Mart) Avrupa Konseyi Gn (5 Mays) Sakatlar Haftas (10-16 Mays) evre Koruma Haftas (Haziran aynn ikinci Pazar gn) Dnya Bar Gn (1 Eyll) Dnya ocuk Gn (Ekim aynn ilk pazartesi gn) Birlemi Milletler Gn (24 Ekim) ocuk Haklar Gn (20 Kasm) nsan Haklar Evrensel Bildirgesinin Kabul Ediliinin Yl Dnm (10 Aralk)

2009 Y l C u m h u r b a k a n l K l t r v e S a n a t B y k d l l e r i ; Geleneksel sanatlar dalnda Uur Dermana, Sinema dalnda Nuri Bilge Ceylana, Kltr ve sanat kurumu dalnda Sakp Sabanc Mzesine verilmitir.
21

KPSS / Genel Kltr

Blm 4 / Sosyo - Kltrel Gelimeler I

2010 Y l C u m h u r b a k a n l K l t r v e S a n a t B y k d l l e r i ;
Tarih dalnda Cemal Kafadara, Resim dalnda Ergin nana, Kltr ve sanat kurumu dalnda stanbul Moderne verilmitir.

Kltr ve Turizm Bakanl dlleri kapsamnda 2009 Yl Kltr ve Sanat Byk dl Neyzen Niyazi Sayn ve Tamburi Necdet Yaama verilmitir. Kltr ve Turizm Bakanl dlleri kapsamnda 2010 Yl Kltr ve Sanat Byk dl arkeoloji alannda yaptklar almalar ve arkeoloji bilimine stn katklar nedeniyle Profesr Halet ambel ve Profesr Nimet zge Cumhurbakan Abdullah Gl tarafndan takdim edilmitir. UNESCO Semah Alevi Bektai geleneini, Krkpnar Festivali ve Geleneksel sohbet toplantlarn insanln somut olmayan kltr miras listesine almtr. Birlemi Kentler ve Yerel Ynetimler Tekilatnn (UCLG) dnem bakan stanbul Bykehir Belediye Bakan Kadir Topba olmutur (2010 - 2013). Avrupa dl Kazanan Kentler Birliinin 5 - 7 Mays 2011 tarihleri arasnda Ankarada yapt toplant sonucunda yeni dnem bakan Melih Gkek olmutur. 2010 yl Kasm aynda Diyanet leri Bakanl grevine Prof.Dr. Mehmet Grmez getirilmitir. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi tarafndan Ankara ehrine 2009 Avrupa Kent dl verilmitir. Zeugma Mozaik Mzesi Gaziantepte almtr. Devlet memurluuna alnmada kullanlan st ya 30 snr Bakanlar Kurulu karar ile kaldrlmtr. (2011) 2011 ubatta Cumhurbakan Abdullah Gl, Yargtay ile Dantayda daire ve ye saysn artran yasay onaylamtr. Yasa dorultusunda Dantayn daire says 13ten 15e karlmtr. Dantay 14 dava, 1i idari daire olmak zere 15 daireden olumutur. Dantayda 95 olan ye says 156ya karlmtr. Yargtayda ise 32 olan daire says 38e, ye says 250den 387ye karlmtr. Yargtay Bakan Hasan Gerekerin ya haddinden emekli olmasnn ardndan yaplan bakanlk seimlerinde uzun sreden beri ilk defa bir aday ilk turda bakan seilmitir. Yargtay 6.Hukuk Dairesi Bakan Nazm Kaynak, ilk turda 197 yenin oyunu alarak Yargtaya bakan olmutur. KPSS / Genel Kltr
22

Sosyo - Kltrel Gelimeler / Blm 4 Dantaya dzenlenen silahl saldrda yaralanan ve Dantaya Bakan seilen Mustafa Birden ya haddinden 1 Haziran 2011de emekliye ayrlmtr. Babakanlk bnyesinde alan tefti ve inceleme organ Yksek Denetleme Kurulu Saytaya devredilmitir. Cumhuriyet Gazetesi izerlerinden smail Glge hayatn kaybetti. Glge, Hayvanlar adl izgi bantta Entellektel Ay, Klozet Faresi gibi tipler ile nlenmiti. Milletvekili Says Artan ller: Ankara'nn milletvekili says 29'dan 31'e, Bursa 16'dan 17'ye, Diyarbakr 10'dan 11'e, Gaziantep 10'dan 12'ye, stanbul 70'den 84'e, zmir 24'den 26'ya, Kayseri 8'den 9'a, Kocaeli 9'dan 11'e, Sakarya 6'dan 7'ye, Tekirda 5'den 6'ya, Van 7'den 8'e ve rnak 3'den 4'e kmtr. Milletvekili Says Azalan ller: Afyonkarahisar, Ar, Aydn, Bitlis, ankr, orum, Erzincan, Erzurum, Giresun, Isparta, Kastamonu, Krehir, Konya, Ktahya, Malatya, Ordu, Sinop, Sivas, Tokat, Trabzon, Yozgat, Aksaray, Karaman, Krkkale, Karabk. Her yl bir lkede devlet yetkilisini Uluslararas ilikilerin gelimesine salad katklardan dolay dllendiren ngiliz Kraliyet Uluslararas likiler Enstits (Chatham Hause) 2010 iin Cumhurbakan Abdullah Gl' semitir. 1 Haziran 2010da yeni e-pasaportlar kullanlmaya balanmtr. 2010 ylnda Trabzonun Maka ilesinde bulunan Smela Manastrnda 88 yl sonra ayin dzenlenmitir. 6-9 Mays 2011 tarihleri arasnda II. Uluslararas Marsyas Uluslararas Kltr, Sanat ve Mzik Festivali Afyonun Dinar ilesinde dzenlenmitir. Trk sinemasnn deerli sanats Trkan oray 12 Mart 2010 Cuma gn stanbul Nippon Hotelde yaplan basn toplants ile UNICEF-Trkiye yi Niyet Elisi ilan edilmitir. TRTnin ve Trkiyenin ilk haber spikerlerinden, sunucu, yazar ve eitmen Jlide Glizar hayatn kaybetti. Trkeyi doru kullanarak gen kuaklara rnek olan Glizar, dil konusunda yetitirdii pek ok kiiyi radyo ve televizyonlara kazandrmt. Dnya tarihinin en byk bilimsel deneyi, evreni anlama yolunda yepyeni admlar atlmasn salayan Byk Patlama (Bing Bang) deneyi (Byk Hadron arptrlmas) svirenin CERN ehrinde baaryla gerekletirilmitir. Avrupa Birliinin organ olan AB Konseyi tarafndan 2010 Avrupa Kltr Bakentleri olarak seilen yerler; stanbul (Trkiye), Pech (Macaristan), Essen (Almanya)dir.
23

KPSS / Genel Kltr

Blm 4 / Sosyo - Kltrel Gelimeler 2011 Avrupa Kltr Bakentleri olarak seilen yerler; Turku (Finlandiya) ve Tallinn (Estonya)dir. 2010 EXPO Fuar angayda dzenlenmitir. 2015 EXPO Fuar Milanoda dzenlenecektir. Norvete dzenlenen 2010 Eurovision ark Yarmasnda Trkiye, Manga grubuyla 2. olmutur. 2011 Eurovision ark Yarmas Almanyada dzenlenmitir. Trkiyeyi Yksek Sadakat grubu temsil etmitir. 2011 Eurovision ark Yarmas Azerbaycan kazanmtr. 2012 Eurovision ark Yarmasn Azerbaycanda yaplacaktr. Dnyann nde gelen ynetmenlerinden Sidney Lumet, lenf kanseri hastalndan 86 yanda lmtr. Network ve Dog Day Afternoon gibi filmlerin ynetmenliini yapan Lumeti akllara kazyan filmse, Amerikan adalet sistemini ele ald 1957 yapm 12 Angry Men (12 Kzgn Adam) olmutur. Soul Kitchen filmi 66. Venedik Film Festivalinde Jri zel dlne layk grlmtr. (2009) 2010 Dnya Mnazara Yarmas Trkiyede yaplmtr. Trkiyenin UNESCO dnya kltr miras listesine aday gsterilen alanlar; Smela Manastr, Mardin Evleri ve Efes Antik Kentidir. Kltr ve Turizm Bakanl 19 Haziran 2011den itibaren Edirnede bulunan Selimiye Caminin UNESCO Dnya Kltr Miras listesine alnacan aklamtr. Kltr ve Turizm Bakanl'nn nerisiyle, Hatayda bulunan ve Hristiyanlar tarafndan ha yeri olarak kabul edilen, ayn zamanda ilk maara kilisesi olan ST. Pierre Kilisesi, UNESCO Dnya Miras Geici listesine alnmtr. Kiliseyle ilgili son karar 19-29 Haziran 2011 tarihleri arasnda yaplacak Dnya Miras Komitesi 35. Toplantsnda belirlenecektir.

UNESCOnun D n y a K l t r Miras L i s t e s i n d e T r k i y e d e B u l u n a n Es e r l e r ;
stanbulun Tarihi Alanlar (1985), Divrii Ulu Camii ve ifahanesi (1985), Greme Ulusal Park ve Kapadokya Kayalk Alanlar (1985), Hattua: Hitit Bakenti (1986),
24

KPSS / Genel Kltr

Sosyo - Kltrel Gelimeler / Blm 4 Nemrut Da (1987), Xanthos Letoon (1988), Hierapolis Pamukkale (1988), Safranbolu Kenti (1994) ve Troia Arkeolojik Yerlemesi (1998). Antalyada gerekletirilen 15. Altn Portakal iir dl, Nida adl eserinden dolay air Ahmet Telliye verilmitir. (2011)

2011 Yl 65. Yu n u s N a d i d l l e r i :
Roman dalnda ncir Tarihi adl yaptyla Faruk Duman, Sosyal Bilimler Aratrmas dalnda Atatrkn Muhalifi Kazm Karabekir adlyapt ile Osman Selim Kocahanolu, ve Kz Doursun Anneler adl yapt ile Eray Karnca, yk dalnda, Hayatn En Mutlu An adl eseriyle Erendiz Atas, Glgede Yaamak adl eseriyle Fadime Uslu, iir dalnda, Melisa Grpnarn Gezintiler adl yaptyla nal Erszlnn Kapy alyorum adl yapt Karikatr dalnda Ozan Soydan ve Hicabi Demirci, Fotoraf dalnda Sezgin Gvel dl almtr.
Safranbolu

1-11 Eyll 2010 Ta r i h l e r i A rasnda Dzenlenen 67. Ve n e d i k F i l m F e s t i v a l i dlleri;

I I I I I I Altn Aslan (En yi Film): Somewhere - Sofia Coppola Gm Aslan (En yi Ynetmen): Alex de la Iglasia (Balada Triste de Trompeta) Jri zel dl: Essential Killing (Ynetmen: Jerzy Skolimowski) En iyi Erkek Oyuncu: Vincent Callo (Essential Killing) En yi Kadn Oyuncu: Ariane Labed (Attenberg) En yi Senaryo: Alex de la Iglasia (Balada Triste de Trompeta)
25
Somewhere

KPSS / Genel Kltr

Blm 4 / Sosyo - Kltrel Gelimeler 60. Berlin Film Festivalinde Altn Ay dl Semih Kaplanolunun Bal adl filmine verildi. 61. Berlin Film Festivalinde En yi Film dalnda Altn Ay dl, Asghar Farhadi'nin ynettii ran dramas olan Jodaeiye Nader az Simin filmine verildi. Bu film ayn zamanda En yi Aktr ile En yi Aktris dallarnda Gm Ay kazand, bylece Altn Ay kazanan ilk ran filmi oldu. 63. Cannes Film Festivali Altn Palmiye dln Taylandl ynetmen A. Weeraset-hakulun Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives (Gemiteki Yaamlarn Hatrlayabilen Amcam Boonmee) adl film ald. 64. Cannes Film Festivalinde Nuri Bilge Ceylan Bir Zamanlar Anadoluda filmi ile Jri Byk dln alrken Altn Palmiye'yi Tree of Life filmi ile Terrence Malick kazanmtr.

16. Nurnberg Trk - A l m a n F i l m F e s t i v a l i d l l e r i :

I Uzun Metraj Film Ya r m a s : En yi Film: Bizim Byk aresizliimiz, Ynetmen: Seyfi Teoman En yi Kadn Oyuncu: Nicolette Krebitz (Alttaki ehir), Ynetmen: Christoph Hochhusler I I I I I I En yi Erkek Oyuncu: Nik Xhelilaj (Arnavut), Ynetmen: Johannes Naber Seici Kurul zel Oyunculuk dl: Ayen Gruda (Kat) Ynetmen: Sinan etin Seyirci dl: 72. Kou Ynetmen: Murat Saraolu Film Eletirmenleri dl: Bizim Byk aresizliimiz, Ynetmen: Seyfi Teoman En yi Ksa Film: Runaway, Ynetmen: Hseyin Yldz Mansiyon dl: Bisiklet, Ynetmen: . Serhat Karaaslan ngren dl: Jenin'in Kalbi, Ynetmen: Marcus Vetter ve Leon Geller
Sinan etin

46. Uluslararas Altn Portakal Film Festivalinde En yi Film dln Kosmos almtr. KPSS / Genel Kltr
26

Sosyo - Kltrel Gelimeler / Blm 4 47. Uluslararas A n t a l y a A l t n P o r t a k a l F i l m F e s t i v a l i d l l e r i : En yi Film: ounluk En yi lk Film: Gie Memuru En yi Ynetmen: Seren Yce (ounluk) En yi Senaryo: Mert Frat-lksen Baarr Atlkarnca En yi Grnt Ynetmeni: Ercan zkan ''Sa'' ve Gie Memuru En yi Mzik: Mircan Karbeyaz En yi Kadn Oyuncu: Claudia Cardinale Sinyora Enrica ile talyan Olmak
ounluk

En yi Erkek Oyuncu: Serkan Ercan Gie Memuru ile Bartu Kkalayan ounluk En yi Yardmc Kadn Oyuncu: Ayen Gruda Kt En yi Yardmc Erkek Oyuncu: Cengiz Bozkurt Kavak ve Rza Akn Sa En yi Kurgu: Aylin Zoi Tinel Glgeler ve Suretler En yi Sanat Ynetmeni: Nihat Dko Hayde Bre Jri zel dl: Press Behll Dal Jri zel dl: Aram Dilbar Press ile Zeynep Oral Atlkarnca Dr. Avni Tolunay Jri zel dl: Elvan Albayrak Arca Sinyora Enrica ile talyan Olmak Kent Konseyi dl: Kavak

2011 s t a n b u l F i l m F e s t i v a l i d l l e r i : I I Ul us la r ar as Yarma Altn Lale Uluslararas Yarma dl: Mikrofon / Microphone (Ahmad Abdalla) Jri zel dl: Bizim Byk aresizliimiz (Seyfi Teoman) ve Faydal Hayat /A Useful Life (Federico Veiroj) FIPRESCI dl: mkanszn arks / Norwegian Wood (Tran Anh Hung) Radikal Halk dl: Bizim Byk aresizliimiz U l u s a l Yarma Altn Lale Yln En yi Trk Filmi: Sa (Tayfun Pirselimolu) Altn Lale Yln En yi Ynetmeni: Tayfun Pirselimolu Sa Jri zel dl: Press (Sedat Ylmaz)
27

KPSS / Genel Kltr

Blm 4 / Sosyo - Kltrel Gelimeler FIPRESCI dl: Press (Sedat Ylmaz) En yi Kadn Oyuncu: Nazan Kesal Sa En yi Erkek Oyuncu: Ahmet Mekin Grnmeyen En yi Senaryo: Belma Ba Zefir En yi Grnt Ynetmeni: Birgit Gudjonsdottir Bizim Byk aresizliimiz En yi Mzik: Ahmet Kenan Bilgi Atlkarnca Radikal Halk dl: Atlkarnca En yi Film dl: Glgeler ve Suretler En yi Ynetmen dl: Dervi Zaim Glgeler ve Suretler En yi Erkek Oyuncu: Gven Kra Kavak En yi Kadn Oyuncu: Popi Avraam Glgeler ve Suretler En yi Yardmc Erkek Oyuncu dl: Settar Tanren Glgeler ve Suretler, ounluk En yi Yardmc Kadn Oyuncu dl: Sinem slamolu Karbeyaz En yi Kurgu dl: Aylin Zoi Tinel Glgeler ve Suretler En yi zgn Mzik dl: Mehmet Cem nal, Safa Hendem Ses En yi Sanat Ynetmeni dl: Elif Taolu Glgeler ve Suretler En yi Grnt Ynetmeni dl: Trksoy Glebeyi Ses

22. A n k a r a U l u s l a r a r a s F i l m F e s t i v a l i d l l e r i :

67. A l t n K r e d l l e r i :
En yi Film: Avatar En yi Erkek Oyuncu: Jeff Bridges En yi Kadn Oyuncu: Sandra Bullock En yi Ynetmen: James Cameron En yi Senaryo: Up In The Air

68. A l t n K r e d l l e r i : I Sinema En yi Film (Drama): The Social Network En yi Erkek Oyuncu (Drama): Colin Firth (The Kings Speech) En yi Kadn Oyuncu (Drama): Natalie Portman (Black Swan)
Sandra Bullock

KPSS / Genel Kltr

28

Sosyo - Kltrel Gelimeler / Blm 4 En yi Film (Komedi-Mzikal): The Kids Are All Right En yi Kadn Oyuncu (Komedi-Mzikal): Annette Bening (The Kids Are All Right) En yi Erkek Oyuncu (Komedi-Mzikal): Paul Giamatti (Barneys Version) En yi Yardmc Erkek Oyuncu: Christian Bale (The Fighter) I TV En yi Dizi (Drama): Boardwalk Empire En yi Erkek Oyuncu - Dizi (Drama): Steve Buscemi (Boardwalk Empire) En yi Kadn Oyuncu - Dizi (Drama): Katey Sagal (Sons Of Anarchy) En yi Dizi (Komedi-Mzikal): Glee
Boardwalk Empire

En yi Yardmc Kadn Oyuncu: Melissa Leo (The Fighter) En yi Ynetmen: David Fincher (The Social Network) En yi Senaryo: Aaron Sorkin (The Social Network) En yi Yabanc film: In A Better World (Danimarka) En yi Animasyon: Toy Story 3 En yi Mzik: Trent Reznor, Atticus Ross (The Social Network) En yi ark: You HavenT Seen The Last Of Me - Burlesque
Natalie Portman

En yi Erkek Oyuncu (Komedi-Mzikal): Jim Parsons (The Big Bang Theory) En yi Kadn Oyuncu (Komedi-Mzikal): Laura Linney (The Big C) En yi Mini Dizi: Carlos En yi Erkek Oyuncu (Mini Dizi): Al Pacino (You DonT Know Jack) En yi Kadn Oyuncu (Mini Dizi): Claire Danes (Temple Grandin) En yi Yardmc Erkek Oyuncu (Drama, Mzikal-Komedi ya da Mini Dizi): Chris Colfer (Glee)

En yi Yardmc Kadn Oyuncu (Drama, Mzikal-Komedi ya da Mini Dizi): Jane Lynch (Glee)
29

KPSS / Genel Kltr

Blm 4 / Sosyo - Kltrel Gelimeler 3. Ye i l a m d l l e r i ; En yi Film: Nefes (Vatan Saolsun) En yi Ynetmen: Reha Erdem Hayat Var En yi Kadn Oyuncu: Binnur Kaya Vavien En yi Erkek Oyuncu: Mert Frat Baka Dilde Ak

4. Ye i l a m d l l e r i ; Kltr Sanat Hizmet dlleri: Nebahat ehre, zzet Gnay, Gksel Arsoy Yeilam Onur dlleri: Trker nanolu En yi Yardmc Erkek Oyuncu: Av Mevsimi / Okan Yalabk En yi Yardmc Kadn Oyuncu: Av Mevsimi / Melisa Szen En yi Gen Yetenek: ounluk / Esme Marda En yi Film: ounluk En En En En yi yi yi yi Sanat Ynetmeni: Yahi Bat / Hakan Yarkn Kurgu: Kosmos / Reha Erdem Mzik: Kavak / Selim Demirdelen Grnt Ynetmeni: Av Mevsimi / Uur bak

Nefes

En yi Erkek Oyuncu: Av Mevsimi / Cem Ylmaz En yi Kadn Oyuncu: Eyvah Eyvah / Demet Akba En yi Senaryo: ounluk / Seren Yce En yi Ynetmen: Kosmos / Reha Erdem
Cem Ylmaz

2010 Oscar dlleri; En yi Film: The Hurt Locker (lmcl Tuzak) En yi Ynetmen: Kathryn Bigelow En yi Erkek Oyuncu: Jeff Bridges En yi Kadn Oyuncu: Sandra Bullock En yi Film dl: The Kings Speech (Zoraki Kral) En yi Film Ynetmen: Tom Hooper (The Kings Speech) En yi Erkek Oyuncu: Colin Firth (The Kings Speech) En yi Kadn Oyuncu: Natalie Portman (Black Swan) En yi Yardmc Kadn Oyuncu: Melissa Leo (The Fighter) En yi Yardmc Erkek Oyuncu: Christian Bale (The Fighter)
30

2011 O s c a r d l l e r i ;
lmcl Tuzak

KPSS / Genel Kltr

BLM 5

SYAS VE EKONOMK GELMELER

31

KPSS / Genel Kltr

Blm 5 / Siyasi ve Ekonomik Gelimeler

SYAS VE EKONOMK GELMELER

2009 ylndan itibaren yeni Trk lirasndaki Yeni szc kaldrlmtr. Anayasa deiikliinin halk oylamasna sunulmasnda ngrlen sre, 120 gnden 60 gne indirilmitir. Yurt dnda yaayan vatandalarn halk oylamasnda oy kullanacaklar sre ise 40 gnden 20 gne indirilmitir. Trkiyede Anayasa deiikliine ilikin 12 Eyll 2010 tarihinde yaplan halkoylamasnda % 57,9 orannda evet oyu km ve deiiklik kabul edilmitir. 2009 ylnda, Trkiye ve Ermenistan arasnda ilikilerin normallemesi amacyla svirede protokol imzalanmtr. Hazar ve Ortadou blgesindeki doal gaz Avrupaya tayacak olan Trkiye Avusturya boru hatt NABUCCO projesidir. Trkiye, Romanya, Bulgaristan, Macaristan ve Avusturya arasnda 13 Temmuz 2009 tarihinde Ankarada imzalanan antlama ile NABUCCO Projesi uygulamaya koyulmutur. Bu proje ile Hazar ve Ortadou blgesinde doal gaz Avrupaya tanacaktr. Bylelikle Avrupal devletlerin doal gazda Rusyaya bamll ortadan kalkacaktr. NABUCCO boru hatt Trkiyeden (Erzurum) balayacak ve srasyla Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Avusturyaya ulaacaktr. Bu projeye ayrca Almanyann da ortakl vardr. Kafkas doal gaznn Karadenizin altndan Balkanlara oradan da Avrupaya sevkini ngren Rus projesinin ad Gney Akm Projesidir. Gney Akm Projesini imzalayan lkeler; Rusya, Bulgaristan, Yunanistan, Srbistan ve talyadr. Trkiye, Azerbaycan ve Grcistan arasnda yapm 2012de tamamlanmas dnlen demiryolu ann ad Bak, Tiflis Kars Demiryolu Projesidir (Demir pek Yolu). Uluslararas KYOTO klim Szlemesi; taraf lkelerin sera etkisine yol aan gazlarn havaya karmasn engelleyecek ya da azaltacak nlemler almasn gerektiriyor. Szleme, bata petrol olmak zere fosil enerji kaynaklarnn kullanmna kstlama getirilmesini gerektiriyor. KPSS / Genel Kltr
32

Siyasi ve Ekonomik Gelimeler / Blm 5 KYOTO Szlemesini imzalamayan AB lkeleri Malta, Gney Kbrstr. Trkiyenin, KYOTO Protokolne katlmasnn uygun bulunduuna ilikin kanun tasars TBMMde 2 Mays 2009da kabul edildi. Ancak 2013e kadar Trkiyeye herhangi bir yaptrm yoktur. 2012de sresi dolacak olan KYOTO Szlemesinin yerini Bali Konferans almayacaktr. Karbon salnnn dzenlenmesine ilikin almalar yapan Birlemi Milletler, klim Deiiklii Konferans ad altnda eitli toplantlar yapmaktadr. 2007de yaplan Bali Konferans bunlardan biridir. Ancak sonu alnamamtr. 2009 Aralk aynda yaplan Kopenhag toplants, 2010 sonundaki Cancun Konferans ve 2011 Nisan aynda yaplan Bangkok toplantlar da ayn ekilde sonu alnamayan ve bir kararn kmad toplantlar olmutur. 2011 Aralk aynda yaplacak olan Birlemi Milletler Taraflar Konferans 17 (COP17) bu iin zm iin beklentilerin olduu yeni toplantdr. 2011 BM COP 17 iklim deiiklii zirvesi Gney Afrikann Durban kentinde toplanacaktr. TBMMde Kadn-Erkek Frsat Eitlii Komisyonunun kurulmasyla komisyon says 17 olmutur. Trkiye hracatlar Meclisi (TM) Bakan Mehmet Bykeki, 2010 ylnda en fazla ihracat yapan firmann 3 milyar 236 milyon dolar ile Oyak Renault olduunu aklad. Bykeki, Oyak Renaultu, Tpra ve Fordun izlediini bildirdi. Trkiyenin kredi notunu artran uluslararas kredi derecelendirme kurulular Standart and Poors, Fitch ve Moodydir. Uluslararas Para Fonu IMFnin bakan Dominique Strauss-Kahn, grevinden istifa ettiini aklad. New Yorkta kald otelde oda grevlisine cinsel tacizde bulunduu iddias ile tutuklanan Kahn bakan olduu kurumu korumak amacyla grevinden ayrldn bildirdi. Yeni IMF Bakanl seiminin Haziran sonunu bulabilecei belirtilmektedir. ABD Merkez Bankas (FED) Bakan Ben Bernankedir.
33

KPSS / Genel Kltr

Blm 5 / Siyasi ve Ekonomik Gelimeler Ersin zincenin ayrlmasnn ardndan Trkiye Bankalar Birlii Bakanlna Halk Bankas Genel Mdr Hseyin Aydn seilmitir. Avrupa Birlii tarafndan yaplan dzenlemeler erevesinde 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren geerli olmak zere lkeler arasnda gerekletirilen para transferlerinin hz ile kalitesini artrmak amacyla nternational Bank Account
Hseyin Aydn

Number-IBAN ad verilen uluslar aras banka hesap numaras standard gelitirilmitir. Banka tasarruf mevduatlarna verilen devlet gvencesinin snrn belirleme yetkisi Bakanlar Kuruluna verilmitir. 2010 yl Yatrm Planna gre, kamu yatrmlarndan en yksek pay alan sektr % 31,9 ile ulatrmadr. ngiltere'nin yeni Babakan olarak greve balayan kii David Camerondur. Polonya Devlet Bakan Lech Kaczynski 2010 ylnda meydana gelen uak kazas sonucu yaamn yitirmitir. srail, Estonya ve Slovenya 12 Mays 2010da Ekonomik birlii ve Kalknma rgt (EOCD) yeliine kabul edilmitir. Dnya Ticaret Zirvesi 15-20 Haziran 2010 tarihleri arasnda stanbulda yaplmtr. Trkiye MIST lkesi (1 ubat 2011) olmutur. Trkiye, Meksika, Endonezya ve Gney Korenin gelimekte olan ekonomilerini tarif etmek ve bu lkelerin byyen ekonomilerinden bahsetmek iin bundan sonra bu lkelere MIST lkeleri denilecektir. Dnyann ilk ekolojik ehri olmas dnlen ve 2015 ylnda tamamlanmas planlanan ekolojik ehri Abu Dhabidir. (BAE) Trkiye, Microsoft tarafndan 2010 ylnda Yln lkesi olarak seilmitir. Meclis kararyla 1 Mays, Emek ve Dayanma Gn adyla tatil ilan edilmitir. ABDde balayan ve daha sonra birok lkeye yaylan ekonomik krizin ilk olarak grld alan emlak piyasas olmutur. Trkiyenin en ok ihracat Almanya ile; en ok ithalat Rusya ile yapmaktadr. KPSS / Genel Kltr
34

Siyasi ve Ekonomik Gelimeler / Blm 5 Trkiye Cumhuriyetinin 27'nci Genelkurmay Bakan Org. Sebahattin Ik Koaner olmutur. Trkiyede stanbul, Ankara, zmir, Kocaeli, Bursa, Eskiehir, Tekirda, Adana, Yalova ve Antalya sosyoekonomik gelimilik sralamasnda ilk on il ierisinde yer almaktadr. Trkiye ile IMF arasnda 2009da 20. Stand-by anlamas imzalanmtr. Trkiye ile Ermenistan arasnda uan da almas hala tartmal olan snr kaplarnn ad; Alican Karayolu Snr Kaps ve Akyaka Demiryolu Snr Kapsdr. 2011 yl itibariyle 60. hkmet, 23. dnem meclisi ve 11. Cumhurbakan grev yapmaktadr. 2010 ylnn devlet adam olarak Ulatrma Bakan Binali Yldrm seilmitir. Yargtay ete sularndan tutukluluk sresinin en fazla 10 yl olmasna hkmetmitir. Filistinin kurulmasna giden yol haritas; Oslo Bar Antlamasdr. AB D likiler ve Gvenlik Politikalar Yksek Temsilcisi Catherina Ashtondur. D bor sralamasnda ilk 10 lke yledir; Amerika Birleik Devletleri, ngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda, rlanda, Japonya, svire, spanya, talya. 2010 Kresel Ekonomi Sempozyumu, Eyll aynda stanbulda gerekletirilmitir. Bosna Hersek ve Arnavutluka AB yesi lkelere vizesiz gei hakknn tannmasna karar verilmitir. Bte a nedeniyle (d akla beraber) ekonomisi kme noktasna gelen AB lkesi Yunanistandr. BM 3. Medeniyetler ttifak Forumu 2010da Brezilyada yaplmtr. Trkiye ve in arasnda ticaret, kltr ve ulatrma alanlarnda 8 anlama imzalanmtr. ABDnin Temsilciler Meclisi D likiler Komitesinde Ermeni soykrm tasars 4 Mart 2010 tarihinde kabul edilmitir. ABDnin Afganistan savayla ilgili olarak Pentagonun gizli belgelerini yaynlayan internet sitesi WikiLeaks adl internet sitesidir.
35
Sabahattin Ik Koaner

KPSS / Genel Kltr

Blm 5 / Siyasi ve Ekonomik Gelimeler Dnya ihracatnda ilk 10 lke sralamas u ekildedir; Almanya, in, ABD, Japonya, Hollanda, Fransa, talya, Belika, Rusya ve ngiltere. Dnya ithalatnda ilk 10 lke sralamas ise u ekildedir; ABD, Almanya, in, Japonya, Fransa, ngiltere, Hollanda, talya, Belika, Gney Kore. IMFnin 21 Nisan 2010 tarihinde yaymlad rapora gre Trkiye satn alma gcne paralel olarak milli gelirde 16. Byk Ekonomi olarak belirtilmitir. 40. Dnya Ekonomik Forumu 2010 Ocak aynda svirenin Davos kentinde toplanmtr. Asyada birlii ve Gven Artrc nlemler Konferans 2010da stanbulda toplanmtr. Kamu harcamalarna disiplin getirecek olan Mali Kural 2011de uygulanmaya balayacaktr. Yeni tevik program dorultusunda Trkiye 4 blgeye ayrlmtr. Nisan 2011de karlan ilgili kanuna gre, ekonomi, i ve d ticaret, genlik ve spor ile aile, zrller, ocuklar, kadnlar ve sosyal yardm konularnda 4 bakanlk kurulacaktr. Yksek Seim Kurulu (YSK) Bakan Ali Em, 12 Haziran 2011de yaplacak olan genel seimlere 15 siyasi partinin katlacan bildirmitir. Terrle mcadeleye ynelik olarak etkin bir politika izleyebilmek amacyla ileri Bakanlna bal Kamu Dzeni ve Gvenlii Mstearl kurulmutur. Yeni kurulan bu mstearla stanbul eski valisi Muammer Gler atanmtr. mit Boyner, TSADn yeni bakan olarak 2010da greve balamtr. Fazilet Dac lk, 122. Parlamentolararas Birlik (PAB) Genel Kurulunda Kadn Parlamenterler Koordinasyon Komitesine Avrupa lkelerini temsilen seilmitir. Trkiye, Brezilya ve ran arasnda uranyum takasna ilikin anlama imzalanmtr. 14 Temmuz 2010da Portekiz ile Trkiye arasnda vizeler karlkl olarak kaldrlmtr. 28 Temmuz 2010da Kamerun ile Trkiye arasnda vizeler karlkl olarak kaldrlmtr. Trkiye 2010 ylnda uzun sreli seyahatlerde Lbnan, Kamerun; ksa sreli seyahatlerde ise Rusya ve Tanzanya ile karlkl olarak vizeleri kaldrmtr. 12 Temmuz 2010 tarihinde Trkiye Srbistan arasnda vizelerin kaldrlmasna karar verilmitir. KPSS / Genel Kltr
36

Siyasi ve Ekonomik Gelimeler / Blm 5 12 Mays 2010 tarihinde Trkiye ile imzalanan bir anlamayla 30 gn gemeyen seyahatlerde ve 180 gn ierisinde 90 gn amayacak ekilde vize uygulamasn karlkl olarak kaldran lke Rusyadr.

T r k i y e y e Vize Uy g u l a m a y a n lke ve zel dare B l g e l e r i ;

Arjantin, AniguaBarbuda, Arnavutluk, Bahamalar, Barbados, Belize, Bolivya, BosnaHersek, Brezilya, Egvador, El Salvador, Fas, Fiji, Filipinler, Guatemala, Gney Afrika Cumhuriyeti, Grcistan, Haiti, Hrvatistan, Honduras, Hong Kong, ran, Jamaika, Japonya, Kamerun, Karada, Kazakistan, Krgzistan, Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti, Kolombiya, Kore Cumhuriyeti (Gney Kore), Kosova, Katar, Kosta Rika, Libya, Lbnan, Makau zel dare Blgesi, Makedonya, Maldivler, Malezya, Mauritus, Nikaragua, Pakistan, Palau Cumhuriyeti, Portekiz, Rusya, St. Vincent Grenadines, Singapur, Srbistan, Solomon Adalar, Sri Lanka, Suriye, Svaziland, ili, Tayland, Trinidad Tobago, Tunus, Tuvalu, Tacikistan, Tanzanya, Uruguay, rdn, Venezueladr. Trkiye ve Grcistan arasndaki 1996 tarihli gmrk gei noktalar anlamasna eklenen protokole gre, bundan byle iki lke arasndaki geilerde pasaporta gerek olmayacaktr. Trkiye Cumhuriyeti ve Grcistan vatandalar Sarp ve Sarpi Snr Kaplarndan kimlik kartlaryla gei yaplabilecektir. 2010 ylnda ynetimi halk ayaklanmasyla devrilen Krgzistanda i sava yaanmtr. Yasemin Devrimi olarak bilinen halk ayaklanmas Tunusta meydana gelmi ve devlet bakan Zeynel Abidin Bin Ali lkeyi terk ederek Suudi Arabistana snmtr. Tunusun geici Babakan Beci Kaid Essebsi, yeni hkmeti atamtr. Yeni kabinede Essebsi, savunma, iileri, adalet ve dileri gibi nemli bakanlklarda deiiklik yapmamtr. Essebsi yeni atamalarn geici devlet bakan Fuad Mebazaa tarafndan onaylandn sylemitir. Msrda halkn balatt Turuncu Devrim ad verilen ayaklanmalar Hsn Mbarek ynetimine kar Tahrir Meydanndaki gsterilerle devam etmi ve sonrasnda Hsn Mbarek istifa ederek ynetimi askere devretmitir. Yeni geici ynetim lkede demokratik ynetimin kurulabilmesi iin almalarna devam etmektedir. Yeni dnemde ne kan isimler Mslman Kardeler rgt ve muhalefetin Nobel dll aday Muhammed El Baradeydir.
37

KPSS / Genel Kltr

Blm 5 / Siyasi ve Ekonomik Gelimeler Libyada Muammer Kaddafiye kar muhalifler tarafndan halk ayaklanmas balatld. lkedeki i atma srmektedir. Suriye Devlet Bakan Bear Esada kar muhalifler tarafndan halk ayaklanmas balatlmtr. lkedeki i atmalar srmektedir. Nisan 2011de 48 yllk olaanst halin kaldrld lke Suriyedir. 12 Haziran 2011de yaplacak olan Genel Seimler dolaysyla grevlerinden istifa eden bakanlar; Adalet
Bear Esad

Bakan Sadullah Ergin, ileri Bakan Beir Atalay ve Ulatrma Bakan Binali Yldrmdr. Bu kiilerin yerine mstearlar bu bakanlklara veklet etmektedir. ABDnin uzun sredir peinde olduu El-Kaide lideri Usame Bin Ladin ldrld. Amerikan resmi makamlar tarafndan yaplan aklamaya gre, Usame Bin Ladin, Pakistanda dzenlenen bir operasyonla l olarak ele geirilmitir. 2011 Ocak aynda yaplan referandum sonras ksmi zerklie sahip Gney Sudan % 99 evet oyuyla kuzeyden ayrlmtr. Sudan Kuzey ve Gney Sudan olarak iki devlete ayrlmtr. Hindistan Maliye Bakan Pranab Mkharjee, G-20 maliye bakanlar ve merkez bankalar bakanlar toplants (ubat 2011) kapsamnda ortak tutum belirlemek iin BRIC lkelerinin kendi aralarnda yapt toplantya Gney Afrikann da katldn syledi. BRIC lkeleri artk Gney Afrikann (Sourt Africa) da ba harfini alarak BRICS adn almtr. TGAV (Trk Gelecek Aratrmalar Vakf) ve stanbul niversitesi tarafndan, bu yl ilki 14-15 Mart tarihlerinde ve dnyann farkl blgelerinden ekonomi, siyaset, bilim dnyasnn nde gelen isimlerini bir araya getiren 2011 Deiim Liderleri Zirvesi stanbul Kongre Merkezinde yaplmtr. stanbul Modern Ynetim Kurulu Bakan Oya Eczacba ve stanbul Kltr Sanat Vakf Genel Mdr Grgn Taner, Fransz devletinin en prestijli nian saylan Legion dHonneure layk grlmtr. KPSS / Genel Kltr
38

BLM 6

2010 ANAYASA DEKLKLER

(12 EYLL 2010 REFERANDUMU)

39

KPSS / Genel Kltr

Blm 6 / 2010 Anayasa Deiiklikleri

2010 A N AYA S A DEKLKLER ( 1 2 E Y L L 2010 REFERANDUMU)

1982 Anayasas (Eski Hali) Kanun nnde Eitlik MADDE 10 MADDE 10

1982 Anayasas (Yeni Hali) Kanun nnde Eitlik

Herkes, dil, rk, renk, cinsiyet, siyasi dnce, felsefi inina, din, mez- Herkes, dil, rk, renk, cinsiyet, siyasi dnce, felsefi inan, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrm gzetilmeksizin kanun nnde eittir. hep ve benzeri sebeplerle ayrm gzetilmeksizin kanun nnde eittir. Kadnlar ve erkekler eit haklara sahiptir. Devlet, bu eitliin yaama Kadnlar ve erkekler eit haklara sahiptir. Devlet, bu eitliin yaama gemesini salamakla ykmldr. gemesini salamakla ykmldr. Bu maksatla alncak tedbirler eitlik ilkesine aykr olarak yorumlanamaz. ocuklar, yallar, zrller, harp ve vazife ehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler iin alnacak tedbirler eitlik ilkesine aykr saylmaz. Hibir kiiye, aileye, zmreye veya snfa imtiyaz tannamaz. Hibir kiiye, aileye, zmreye ve snfa imtiyaz tannamaz.

Devlet organlar ve idare makamlar btn ilemlerinde kanun nnde Devlet organlar ve idare makamlar btn ilemlerinde kanun nnde eitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadrlar. eitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadrlar.

1982 Anayasas (Eski Hali) zel Hayatn Gizlilii MADDE 20 MADDE 20

1982 Anayasas (Yeni Hali) zel Hayatn Gizlilii

Herkes, zel hayatna ve aile hayatna sayg gsterilmesini isteme Herkes, zel hayatna ve aile hayatna sayg gsterilmesini isteme hakhakkna sahiptir. zel hayatn ve aile hayatnn gizliliine dokunulamaz. kna sahiptir. zel hayatn ve aile hayatnn gizliliine dokunulamaz. Milli gvenlik, kamu dzeni, su ilenmesinin nlenmesi, genel salk Milli gvenlik, kamu dzeni, su ilenmesinin nlenmesi, genel salk ve genel ahlkn korunmas veya bakalarnn hak ve zgrlklerinin ve genel ahlkn korunmas veya bakalarnn hak ve zgrlklerinin korunmas sebeplerinden biri veya birkana bal olarak, usulne g- korunmas sebeplerinden biri veya birkana bal olarak, usulne gre verilmi hkim karar olmadka; yine bu sebeplere bal olarak ge- re verilmi hkim karar olmadka; yine bu sebeplere bal olarak gecikmesinde saknca bulunan hallerde de kanunla yetkili klnm merci- cikmesinde saknca bulunan hallerde de kanunla yetkili klnm merciin yazl emri bulunmadka; kimsenin st, zel ktlar ve eyas ara- in yazl emri bulunmadka; kimsenin st, zel ktlar ve eyas aranamaz ve bunlara el konulamaz. Yetki merciin karar yirmi drt saat namaz ve bunlara el konulamaz. Yetki merciin karar yirmi drt saat iinde grevli hkimin onayna sunulur. Hkim, kararn el koymadan iti- iinde grevli hkimin onayna sunulur. Hkim, kararn el koymadan itibaren krksekiz saat iinde aklar; aksi halde, el koyma kendiliinden baren krksekiz saat iinde aklar; aksi halde, el koyma kendiliinden kalkar. kalkar. Herkes, kendisiyle ilgili kiisel verilerin korunmasn isteme hakkna sahiptir. Bu hak; kiinin kendisiyle ilgili kiisel veriler hakknda bilgilendirilme, bu verilere erime, bunlarn dzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amalar dorultusunda kullanlp kullanlmadn renmeyi de kapsar. Kiisel veriler, ancak kanunda ngrlen hallerde veya kiinin ak rzasyla ilenebilir. Kiisel verilerin korunmasna ilikin esas ve usuller kanunla dzenlenir.

KPSS / Genel Kltr

40

Not: Deiiklikler mavi renkte gsterilmitir.

2010 Anayasa Deiiklikleri / Blm 6

1982 Anayasas (Eski Hali) Yerleme ve Seyahat Hrriyeti MADDE 23 Herkes, yerleme ve seyahat hrriyetine sahiptir. MADDE 23 Herkes, yerleme ve seyahat hrriyetine sahiptir. 1982 Anayasas (Yeni Hali) Yerleme ve Seyahat Hrriyeti

Yerleme hrriyeti, su ilenmesini nlemek, sosyal ve ekonomik geli- Yerleme hrriyeti, su ilenmesini nlemek, sosyal ve ekonomik gelimeyi salamak, salkl ve ekoniomik gelimeyi salamak, salkl ve meyi salamak, salkl ve ekoniomik gelimeyi salamak, salkl ve dzenli kentlemeyi gerekletirmek ve kamu mallarn korumak; dzenli kentlemeyi gerekletirmek ve kamu mallarn korumak;

Seyahat hrriyeti, su soruturma ve kovuturmas sebebiyle ve su i- Seyahat hrriyeti, su soruturma ve kovuturmas sebebiyle ve su ilenmesini nlemek; Amalaryla kanunla snrlanabilir. lenmesini nlemek; Amalaryla kanunla snrlanabilir.

Vatandan yurt dna kma hrriyeti, vatandalk devi ya da ceza Vatandan yurt dna kma hrriyeti, ancak su soruturmas veya soruturmas veya kovuturmas sebebiyle snrlanabilir. kovuturmas sebebiyle hkim kararna bal olarak snrlanabilir.

Vatanda snr d edilemez ve yurda girme hakkndan yoksun brak- Vatanda snr d edilemez ve yurda girme hakkndan yoksun braklamaz. lamaz.

1982 Anayasas (Eski Hali) Ailenin Korunmas MADDE 41 Aile, Trk toplumunun temelidir ve eler arasnda eitlie dayanr. MADDE 41

1982 Anayasas (Yeni Hali) Ailenin Korunmas ve ocuk Haklar

Aile, Trk toplumunun temelidir ve eler arasnda eitlie dayanr.

Devlet, ailenin huzur ve refah ile zellikle anann ve ocuklarn korun- Devlet, ailenin huzur ve refah ile zellikle anann ve ocuklarn korunmas ve aile planlamasnn retimi ile uygulanmasn salamak iin mas ve aile planlamasnn retimi ile uygulanmasn salamak iin gerekli tedbirleri alr, tekilt kurar. gerekli tedbirleri alr, tekilt kurar. Her ocuk, korunma ve bakmdan yararlanma, yksek yararna aka aykr olmadka, ana ve babasyla kiisel ve dorudan iliki kurma ve srdrme hakkna sahiptir. Devlet, her trl istismara ve iddete kar ocuklar koruyucu tedbirleri alr.

41

KPSS / Genel Kltr

Blm 6 / 2010 Anayasa Deiiklikleri

1982 Anayasas (Eski Hali) Sendika Kurma Hakk MADDE 51 alanlar ve iverenler, yelerinin alma ilikilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve gelitirmek iin nceden izin almakszn sendikalar ve st kurulular kurma, bunlara serbeste ye olma ve yelikten serbeste ekilme haklarna sahiptir. Hi kimse bir sendikaya ye olmaya ya da yelikten ayrlmaya zorlanamaz. MADDE 51 alanlar ve iverenler, yelerinin alma ilikilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve gelitirmek iin nceden izin almakszn sendikalar ve st kurulular kurma, bunlara serbeste ye olma ve yelikten serbeste ekilme haklarna sahiptir. Hi kimse bir sendikaya ye olmaya ya da yelikten ayrlmaya zorlanamaz. 1982 Anayasas (Yeni Hali) Sendika Kurma Hakk

Sendika kurma hakk ancak, millgi gvenlik, kamu dzeni, su ilenme- Sendika kurma hakk ancak, millgi gvenlik, kamu dzeni, su ilenmesinin nlenmesi, genel salk ve genel ahlk ile bakalarnn hak ve z- sinin nlenmesi, genel salk ve genel ahlk ile bakalarnn hak ve zgrlklerinin korunmas sebepleriyle ve kanunla snrlanabilir. grlklerinin korunmas sebepleriyle ve kanunla snrlanabilir. Sendika kurma hakknn kullanlmasnda uygulanacak ekil, art ve Sendika kurma hakknn kullanlmasnda uygulanacak ekil, art ve usuller kanunda gsterilir. usuller kanunda gsterilir. Ayn zamanda ve ayn i kolunda birden fazla sendikaya ye olunamaz. (...)

i nitelii tamayan kamu grevlilerinin bu alandaki haklarnn kap- i nitelii tamayan kamu grevlilerinin bu alandaki haklarnn kapsam, istisna ve snrlar grdkleri hizmetin niteliine uygun olarak ka- sam, istisna ve snrlar grdkleri hizmetin niteliine uygun olarak kanunla dzenlenir. nunla dzenlenir. Sendika ve st kurulularnn tzkleri, ynetim ve ileyileri, Cumhuri- Sendika ve st kurulularnn tzkleri, ynetim ve ileyileri, Cumhuriyetin temel niteliklerine ve demokrasi esaslarna aykr olamaz. yetin temel niteliklerine ve demokrasi esaslarna aykr olamaz.

1982 Anayasas (Eski Hali) Toplu Szlemesi Hakk MADDE 53

1982 Anayasas (Yeni Hali) Toplu Szlemesi ve Toplu Szleme Hakk MADDE 53

iler ve iverenler, karlkl olarak ekonomik ve sosyal durumlarn ve iler ve iverenler, karlkl olarak ekonomik ve sosyal durumlarn ve alma artlarn dzenlemek amacyla toplu i szlemesi yapma alma artlarn dzenlemek amacyla toplu i szlemesi yapma hakkna sahiptirler. hakkna sahiptirler. Toplu i szlemesinin nasl yaplaca kanunla dzenlenir. Toplu i szlemesinin nasl yaplaca kanunla dzenlenir

128 inci maddenin ilk fkras kapsamna giren kamu grevlilerinin (...) kanunla kendi aralarnda kurmalarna cevaz verilecek olan ve bu maddenin birinci ve ikinci fkralar ile 54 nc madde hkmlerine tabi olmayan sendikalar ve st kurulular, yeleri adna yarg mercilerine bavurabilir ve idareyle amalar dorultusunda toplu grme yapabilirler. Toplu grme sonunda anlamaya varlrsa dzenlenecek mutabakat metni taraflarca imzalanr. Bu mutabakat metni, uygun idari veya kanuni dzenlemenin yaplabilmesi iin Bakanlar kurulunun takdirine sunulur. Toplu grme sonunda mutabakat metni imzalanmamsa anlama ve anlamazlk noktalar da taraflarca imzalanacak bir tutanakla Bakanlar Kurulunun takdirine sunulur. Bu fkrann uygulanmasna ilikin usuller kanunla dzenlenir. Ayn i yerinde, ayn dnem iin, birden fazla toplu i szlemesi (...) yaplamaz ve uygulanamaz. Memurlar ve dier kamu grevlileri, toplu szleme yapma hakkna sahiptirler. Toplu szleme yaplmas srasnda uyumazlk kmas halinde taraflar Kamu Grevlileri Hakem Kuruluna bavurabilir. Kamu Grevlileri Hakem Kurulu kararlar kesindir ve toplu szleme hkmndedir. Toplu szleme hakknn kapsam, istisnalar, toplu szlemeden yararlanacaklar, toplu szlemenin yaplma ekli, usul ve yrrl, toplu szleme hkmlerinin emeklilere yanstlmas, Kamu Grevlileri Hakem Kurulunun tekili, alma usul ve esaslar ile dier hususlar kanunla dzenlenir.

KPSS / Genel Kltr

42

Not: Deiiklikler mavi renkte gsterilmitir.

2010 Anayasa Deiiklikleri / Blm 6

1982 Anayasas (Eski Hali) Grev Hakk ve lokavat MADDE 54 Toplu i szlemesinin yaplmas srasnda, uyumazlk kmas halinde iiler grev hakkna sahiptirler. Bu hakkn kullanlmasnn ve iverenin lokavta bavurmasnn usul ve artlar ile kapsam ve istisnalar kanunla dzenlenir. MADDE 54 Toplu i szlemesinin yaplmas srasnda, uyumazlk kmas halinde iiler grev hakkna sahiptirler. Bu hakkn kullanlmasnn ve iverenin lokavta bavurmasnn usul ve artlar ile kapsam ve istisnalar kanunla dzenlenir. 1982 Anayasas (Yeni Hali) Grev Hakk ve lokavat

Grev hakk ve lokavt iyi niyet kurallarna aykr tarzda, toplum zararna Grev hakk ve lokavt iyi niyet kurallarna aykr tarzda, toplum zararna ve milli serveti tahrip edecek ekilde kullanlamaz ve milli serveti tahrip ve milli serveti tahrip edecek ekilde kullanlamaz ve milli serveti tahrip edecek ekilde kullanlamaz. edecek ekilde kullanlamaz. Grev esnasnda greve katlan iilerin ve sendikann kastl ve kusurlu (...) hareketleri sonucu, grev uygulanan iyerinde sebep olduklar maddi zarardan sendika sorumludur. Grev ve lokavtn yasakland hallerde veya ertelendii durumlarda ertelemenin sonunda, uyumazlk Yksek Hakem Kurlunca zlr. Uyumazln her safhasnda taraflar da anlaarak Yksek Hakem Kuruluna bavurabilir. Yksek Hakem Kurulunun kararlar kesindir ve toplu i szlemesi hkmndedir. Yksek Hakem Kurulunun kurulu ve grevleri kanunla dzenlenir. Grev ve lokavtn yasakland hallerde veya ertelendii durumlarda ertelemenin sonunda, uyumazlk Yksek Hakem Kurlunca zlr. Uyumazln her safhasnda taraflar da anlaarak Yksek Hakem Kuruluna bavurabilir. Yksek Hakem Kurulunun kararlar kesindir ve toplu i szlemesi hkmndedir. Yksek Hakem Kurulunun kurulu ve grevleri kanunla dzenlenir.

Siyasi amal grev ve lokavt, dayanma grev ve lokavt, genel grev ve (...) lokavt, iyeri igali, ii yavalatma, verim drme ve dier direniler yaplamaz. Greve katlmayanlarn iyerinde almalar, greve katlanlar tarafndan Greve katlmayanlarn iyerinde almalar, greve katlanlar tarafndan hibir ekilde engellenemez. hibir ekilde engellenemez.

1982 Anayasas (Eski Hali) Dileke Hakk MADDE 74 Vatandalar ve karlkllk esas gzetilmek kaydyla Trkiyede ikamet eden yabanclar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve ikyetleri hakknda, yetkili makamlara ve Trkiye Byk Millet Meclisine yaz ile bavurma hakkna sahiptir.

1982 Anayasas (Yeni Hali) Dileke, bilgi edinme ve kamu denetisine bavurma hakk MADDE 74 Vatandalar ve karlkllk esas gzetilmek kaydyla Trkiyede ikamet eden yabanclar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve ikyetleri hakknda, yetkili makamlara ve Trkiye Byk Millet Meclisine yaz ile bavurma hakkna sahiptir.

Kendileriyle ilgili bavurmalarn sonucu, gecikmeksizin dileke sahipleKendileriyle ilgili bavurmalarn sonucu, gecikmeksizin dileke sahiplerine yazl olarak bildirilir. rine yazl olarak bildirilir. (...) Bu hakkn kullanlma biimi kanunla dzenlenir. Herkes, bilgi edinme ve kamu denetisi bavurma hakkna sahiptir. Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanlna bal olarak kurulan Kamu Denetilii Kurumu darenin ileyiiyle ilgili ikyetleri inceler. Kamu Badenetisi Trkiye Byk Millet Meclisi tarafndan gizli oyla drt yl iin seilir. Lk iki oylamada ye tamsaysnn te iki ve nc oylamada ye tamsaysnn salt ounluu aranr. nc oylamada salt ounluk salanamazsa, bu oylamada en ok oy alan iki aday iin drdnc oylama yaplr; drdnc oylamada en fazla oy alan aday seilmi olur. Bu maddede saylan haklarn kullanlma biimi, Kamu Dnetilii Kurumunun kuruluu, grevi, almas, inceleme sonucunda yapaca ilemler ile Kamu Badenetisi ve kamu denetilerinin nitelikleri, seimi ve zlk haklaran ilikin usul ve asaslar kanunla dzenlenir.

43

KPSS / Genel Kltr

Blm 6 / 2010 Anayasa Deiiklikleri

1982 Anayasas (Eski Hali) Milletvekilliinin dmesi MADDE 84 MADDE 84 1982 Anayasas (Yeni Hali) Milletvekilliinin dmesi

stifa eden milletvekilinin milletvekillinin dmesi, istifann geerli oldu- stifa eden milletvekilinin milletvekillinin dmesi, istifann geerli olduu Trkiye Byk Millet meclisi Bakanlk Divannca tespit edildikten u Trkiye Byk Millet meclisi Bakanlk Divannca tespit edildikten sonra, Trkiye Byk Millet Meclisi Genel Kurulunca kararlatrlr. sonra, Trkiye Byk Millet Meclisi Genel Kurulunca kararlatrlr. Milletvekilliinin kesin hkm giyme veya kstlanma halinde dmesi, Milletvekilliinin kesin hkm giyme veya kstlanma halinde dmesi, bu husustaki kesin mahkeme kararnn Genel Kurula bildirilmesiyle olur. bu husustaki kesin mahkeme kararnn Genel Kurula bildirilmesiyle olur. 82nci maddeye gre milletvekilliiyle badamayan bir grev veya hizmeti srdrmekte srar eden milletvekilinin milletvekilliliinin dmesi- 82nci maddeye gre milletvekilliiyle badamayan bir grev veya hizne, yetkili komisyonun bu durumu tespit eden raporu zerine Genel Ku- meti srdrmekte srar eden milletvekilinin milletvekilliliinin dmesirul gizli oyla karar verir. ne, yetkili komisyonun bu durumu tespit eden raporu zerine Genel Kurul gizli oyla karar verir. Meclis almalarna zrsz veya izinsiz olarak bir ay ierisinde toplam be birleim gn katlmayan milletvekilinin milletvekililiinin dmesi- Meclis almalarna zrsz veya izinsiz olarak bir ay ierisinde topne, durumun Meclis Bakanlk Divannca tespit edilmesi zerine, Genel lam be birleim gn katlmayan milletvekilinin milletvekililiinin dKurulca ye tamsaysnn salt ounluunun oyuyla karar verilebilir. mesine, durumun Meclis Bakanlk Divannca tespit edilmesi zerine, Genel Kurulca ye tamsaysnn salt ounluunun oyuyla karar verilePartisinin temelli kapatlmasna beyan ve eylemleriyle sebep olduu bilir. Anayasa Mahkemesinin temelli kapatmaya ilikin kesin kararnda belirtilen milletvekilinin milletvekillilii, bu kararn Resmi Gazetede gerekeli (...) olarak yaymland tarihte sona erer. Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanl bu kararn gereini derhal yerine getirip Genel Kurula bilgi sunar.

1982 Anayasas (Eski Hali) Bakanlk Divan MADDE 94 MADDE 94

1982 Anayasas (Yeni Hali) Bakanlk Divan

Trkiye Byk Millet Meclisinin Bakanlk Divan, Meclis yeleri arasn- Trkiye Byk Millet Meclisinin Bakanlk Divan, Meclis yeleri arasndan seilen Meclis Bakan, Bakanvekilleri, Ktip yeler ve dare dan seilen Meclis Bakan, Bakanvekilleri, Ktip yeler ve dare Amirlerinden oluur. Amirlerinden oluur. Bakanlk Divan, Meclisteki siyasi parti gruplarnn ye says orann- Bakanlk Divan, Meclisteki siyasi parti gruplarnn ye says orannda Divana katlmalarn salayacak ekilde kurulur. Siyasi parti grupla- da Divana katlmalarn salayacak ekilde kurulur. Siyasi parti gruplar Bakanlk iin aday gsteremezler. r Bakanlk iin aday gsteremezler. Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanlk Divan iin, bir yasama dne- Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanlk Divan iin, bir yasama dneminde iki seim yaplr. lk seilenlerin grev sresi iki, ikinci devre iin minde iki seim yaplr. lk seilenlerin grev sresi iki yldr, ikinci devre iin seilenlerin grev sresi ise o yasama dneminin sonuna kaseilenlerin grev sresi yldr. dar devam eder. Trkiye Byk Millet Meclisi Bakan adaylar, meclis yeleri iinden, Meclisin topland gnden itibaren be gn iinde, Bakanlk Divanna Trkiye Byk Millet Meclisi Bakan adaylar, meclis yeleri iinden, bildirilir. Bakan seimi gizli oyla yaplr. lk iki oylamada ye tamsays- Meclisin topland gnden itibaren be gn iinde, Bakanlk Divanna nn te iki ve nc oylamada ye tamsaysnn salt ounluu ara- bildirilir. Bakan seimi gizli oyla yaplr. lk iki oylamada ye tamsaysnr. nc oylamada salt ounluk salanamazsa, bu oylamada en nn te iki ve nc oylamada ye tamsaysnn salt ounluu araok oy alan iki aday iin drdnc oylama yaplr; drdnc oylamada nr. nc oylamada salt ounluk salanamazsa, bu oylamada en en fazla oy alan ye, Bakan seilmi olur. Bakan seimi aday gster- ok oy alan iki aday iin drdnc oylama yaplr; drdnc oylamada en fazla oy alan ye, Bakan seilmi olur. Bakan seimi aday gsterme sresinin bitiminden itibaren, be gn iinde tamamlanr. me sresinin bitiminden itibaren, be gn iinde tamamlanr. Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanvelilerinin, Ktip yelerinin ve dare amirlerinin adedi, seim nisab, oylama says ve usulleri, Meclis - Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanvelilerinin, Ktip yelerinin ve dare amirlerinin adedi, seim nisab, oylama says ve usulleri, Meclis tznde belirlenir. tznde belirlenir. Trkiye Byk Millet Meclisi Bakan, Bakanvekilleri, yesi bulunduklar siyasi partinin veya parti grubunun Meclis iinde veya dndaki faali- Trkiye Byk Millet Meclisi Bakan, Bakanvekilleri, yesi bulundukyetlerine; grevlerinin gerei olan haller dnda Meclis tartmalarna ka- lar siyasi partinin veya parti grubunun Meclis iinde veya dndaki fatlamazlar; Bakan ve oturumu yneten Bakanvekili oy kullanamazlar. aliyetlerine; grevlerinin gerei olan haller dnda Meclis tartmalarna katlamazlar; Bakan ve oturumu yneten Bakanvekili oy kullanamazlar.

KPSS / Genel Kltr

44

Not: Deiiklikler mavi renkte gsterilmitir.

2010 Anayasa Deiiklikleri / Blm 6

1982 Anayasas (Eski Hali) Yarg yolu MADDE 125 darenin her trl eylem ve ilemlerine kar yarg ylu aktr. Kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz artlama ve szlemelerinde bunlardan doan uyumazlklarn milli veya milletleraras tahkim yoluyla zlmesi ngrlebilir. Milletleraras tahkime ancak yabanclk unsuru tayan uyumazlklar iin gidilebilir. MADDE 125 darenin her trl eylem ve ilemlerine kar yarg ylu aktr. Kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz artlama ve szlemelerinde bunlardan doan uyumazlklarn milli veya milletleraras tahkim yoluyla zlmesi ngrlebilir. Milletleraras tahkime ancak yabanclk unsuru tayan uyumazlklar iin gidilebilir. 1982 Anayasas (Yeni Hali) Yarg yolu

Cumhurbakannn tek bana yapaca iemler ile Yksek Askeri - Cumhurbakannn tek bana yapaca iemler ile Yksek Askeri rann kararlar yarg denetimi dndadr. rann kararlar yarg denetimi dndadr. Ancak, Yksek Asker rann terfi ilemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayrma hari her trl iliik kesme kararlarna kar yarg yolu aktr.

Yarg yetkisi, idar eylem ve ilemlerin hukuka uygunluunun denetimi Yarg yetkisi, idar eylem ve ilemlerin hukuka uygunluunun denetimi ile snrldr. Yrtme grevinin kanunlarda gsterilen ekil ve esaslara ile snrl olup hibir surette yerindelik denetimi eklinde kullanlauygun olarak yerine getirilmesini kstlayacak, idari eylem ve ilem nitemaz. Yrtme grevinin kanunlarda gsterilen ekil ve esaslara uygun liinde veya takdir yetkisini kaldracak biimde yarg karar verilemez. olarak yerine getirilmesini kstlayacak, idari eylem ve ilem niteliinde veya takdir yetkisini kaldracak biimde yarg karar verilemez.

dar ilemin uygulanmas halinde telafisi g veya imknsz zararlarn dar ilemin uygulanmas halinde telafisi g veya imknsz zararlarn domas ve idar ilemin aka hukuka aykr olmas artlarnn birlik- domas ve idar ilemin aka hukuka aykr olmas artlarnn birlikte gereklemesi durumunda karar verilebilir. te gereklemesi durumunda karar verilebilir. Kanun, olaanst hallerde skynetim, seferberlik ve sava halinde Kanun, olaanst hallerde skynetim, seferberlik ve sava halinde ayrca milli gvenlik, kamu dzeni, genel salk nedenleri ile yrtme- ayrca milli gvenlik, kamu dzeni, genel salk nedenleri ile yrtmenin durdurulmas karar verilmesini snrlayabilir. nin durdurulmas karar verilmesini snrlayabilir. dare, kendi eylem ve ilemlerinden doan zarar demekle ykmldr. dare, kendi eylem ve ilemlerinden doan zarar demekle ykmldr.

1982 Anayasas (Eski Hali) Genel lkeler MADDE 128 MADDE 128

1982 Anayasas (Yeni Hali) Genel lkeler

Devletin, kamu iktisad teebbsleri ve dier kamu tzelkiilerinin genel Devletin, kamu iktisad teebbsleri ve dier kamu tzelkiilerinin genel idare esaslarna gre yrtmekle ykml olduklar kamu hizmetlerinin idare esaslarna gre yrtmekle ykml olduklar kamu hizmetlerinin gerektirdii asl ve srekli grevler, memurlar ve dier kamu grevlileri gerektirdii asl ve srekli grevler, memurlar ve dier kamu grevlilileeliyle grlr. ri eliyle grlr.

Memurlarn ve dier kamu grevlilerinin nitelikleri, atanmalar, grev Memurlarn ve dier kamu grevlilerinin nitelikleri, atanmalar, grev ve yetkileri, haklar ve ykmllkleri, aylk ve denekleri ve dier zlk i- yetkileri, haklar ve ykmllkleri, aylk ve denekleri ve dier zlk ileri kanunla dzenlenir. leri kanunla dzenlenir. Ancak, mali ve sosyal haklara ilikin toplu szleme hkmleri sakldr. st kademe yneticilerinin yetitirilme usul ve esaslar kanunla zel st kademe yneticilerinin yetitirilme usul ve esaslar kanunla zel olarak dzenlenir. olarak dzenlenir.

45

KPSS / Genel Kltr

Blm 6 / 2010 Anayasa Deiiklikleri

1982 Anayasas (Eski Hali) Grev ve sorumluluklar, disiplin kovuturulmasnda gvence MADDE 129 MADDE 129 1982 Anayasas (Yeni Hali) Grev ve sorumluluklar, disiplin kovuturulmasnda gvence

Memurlar ve dier kamu grevlileri Anayasa ve kanunlara sadk Memurlar ve dier kamu grevlileri Anayasa ve kanunlara sadk kalarak faaliyette bulunmakla ykmldrler. kalarak faaliyette bulunmakla ykmldrler. Memurlar ve dier kamu grevlileri ile kamu kurumu niteliindeki Memurlar ve dier kamu grevlileri ile kamu kurumu niteliindeki meslek kurulular ve bunlarn st kurulular mensuplarna savunma meslek kurulular ve bunlarn st kurulular mensuplarna savunma hakk tannmadka disiplin cezas verilemez. hakk tannmadka disiplin cezas verilemez.

Uyama ve knama cezalaryla ilgili olanlar hari; disiplin kararlar yarg (...) Disiplin kararlar yarg denetimi dnda braklamaz. denetimi dnda braklamaz. Silah Kuvvetler mensuplar ile hkimler ve savclar hakkndaki hkmler sakldr. Memurlar ve dier kamu grevlilerinin yetkilerini kullanrken, iledikleri kusurlardan doan tazminat davalar, kendilerine rcu edilmek kaydyla ve kanunun gsterdii ekil ve artlara uygun olarak, ancak idare aleyhine alabilir. Memurlar ve dier kamu grevlileri hakknda iledikleri iddia edilen sulardan tr ceza kovuturmas almas, kanunla belirlenen istisnalar dnda, kanunun gsterdii idar merciin iznine baldr. Memurlar ve dier kamu grevlileri hakknda iledikleri iddia edilen sulardan tr ceza kovuturmas almas, kanunla belirlenen istisnalar dnda, kanunun gsterdii idar merciin iznine baldr. Memurlar ve dier kamu grevlilerinin yetkilerini kullanrken, iledikleri kusurlardan doan tazminat davalar, kendilerine rcu edilmek kaydyla ve kanunun gsterdii ekil ve artlara uygun olarak, ancak idare aleyhine alabilir. Silah Kuvvetler mensuplar ile hkimler ve savclar hakkndaki hkmler sakldr.

1982 Anayasas (Eski Hali) Hkim ve savclarn denetimi MADDE 144 MADDE 144

1982 Anayasas (Yeni Hali) Adalet hizmetlerinin denetimi

Hkim ve savclarn grevlerini; kanun, tzk, ynetmeliklere ve genel- Adalet hizmetleri ile savclarn idar grevleri ynnden Adalet Bagelere (Hkimler iin idar nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapp kanlnca ednetimi, adalet mfettileri ile hkim ve savc mesleyapmadklarn denetleme; grevlerinden dolay veya grevleri srasn- inden olan i denetiler; aratrma, inceleme ve soruturma ida su ileyip ilemediklerini, hal ve eylemlerinin sfat ve grevlerini lemleri ise adalet mfettileri eliyle yaplr. Buna ilikin usul ve icaplaran uyup uymadn aratrma ve gerektiinde haklarnda ince- esaslar kanunla dzenlenir. leme ve soruturma, Adalet Bakanlnn izni ile adalet mfettileri tarafndan yaplr. Adalet Bakan soruturma ve inceleme ilemlerini, hakknda soruturma ve inceleme yaplacak olandan daha kdemli hkim veya savc eliyle de yaptrlabilir.

KPSS / Genel Kltr

46

Not: Deiiklikler mavi renkte gsterilmitir.

2010 Anayasa Deiiklikleri / Blm 6

1982 Anayasas (Eski Hali) Asker yarg MADDE 144 MADDE 144 1982 Anayasas (Yeni Hali) Asker yarg

Asker yarg, asker mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafndan y- Asker yarg, asker mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafndan yrtlr. Bu mahkemeler, asker kiilerin; asker olan sular ile bunlarn rtlr. Bu mahkemeler, asker kiiler tarafndan ilenen asker sular asker kiiler aleyhine veya asker mahallerde yahut askerlik hizmet ve ile bunlarn asker kiiler aleyhine (...) veya askerlik hizmet ve grevlegrevleri ile ilgili olarak iledikleri sulara ait davalara bakmakla grevli- riyle ilgili olarak iledikleri sulara ait davalara bakmakla grevlidir. dirler. Devletin gvenliine, anayasal dzene ve bu dzenin ileyiine kar sulara ait davalar her halde adliye mahkemelerinde grlr. Sava hali haricinde, asker olmayan kiiler asker mahkemelerde Asker mahkemeler, asker olmayan kiilerin zel kanunda belirtilen asker sular ile kanunda gsterilen grevlerini ifa ettikleri srada veya kanunda gsterilen asker mahallelerde askerlere kar iledikleri sulara da bakmakla grevlidirler. Asker mahkemelerin sava (...) halinde hangi sular ve hangi kiiler Asker mahkemelerin sava veya skynetim hallerinde hangi sular bakmndan yetkili olduklar; kurulular ve gerektiinde bu mahkemelve hangi kiiler bakmndan yetkili olduklar; kurulular ve gerektiinde erde adl yarg hkim ve savclarnn grevlendirilmeleri kanunla bu mahkemelerde adl yarg hkim ve savclarnn grevlendirilmeleri dzenlenir. kanunla dzenlenir. Asker yagr organlarnn kuruluu, ileyii, asker hkimlerin zlk ileAsker yarg organlarnn kurululu, ileyii, asker hkimlerin zlk ri asker savclk grevlerini yapan asker hakimlerin mahkemesinde ileri asker savclk grevlerini yapan asker hkimlerin mahkemesinde grevli bulunduklar komutanlkla ilikileri, mahkemelerin bamszl grevli bulunduklar komutanlk ile ilikileri, mahkemelerin bamszl, ve hkimlik teminat (...) esaslarna gre kanunla dzenlenir. (...) hkimlik teminat, askerlik hizmetinin gereklerine gre kanunla dzenlenir. Kanun, ayrca asker hkimlerin yarg hizmeti dndaki askeri hizmetler ynnden asker hizmetlerin gereklerine gre tekilatnda grevli bulunduklar komutanlk ile olan ilikilerini de gsterir. yarglanamaz.

47

KPSS / Genel Kltr

Blm 6 / 2010 Anayasa Deiiklikleri

1982 Anayasas (Eski Hali) Anayasa Mahkemesinin Kuruluu MADDE 146 Anayasa Mahkemesi onbir asl ve drt yedek yeden kurulur. MADDE 146 Anayasa Mahkemesi (...) onyedi yeden kurulur. Trkiye Byk Millet Meclisi; iki yeyi Saytay Genel Kurulunun kendi bakan ve yeleri arasndan, her bo yer iin gsterecekleri er aday iinden, bir yeyi ise baro bakanlarnn serbest avukatlar arasndan gsterecekleri aday iinden yapaca gizli oylamayla seer. Trkiye Byk Millet Meclisinde yaplacak bu seimde, her bo yelik iin ilk oylamada e tam saysnn te iki ve ikinci oylamada e tam saysnn salt ounluu aranr. kinci oylamada salt ounluk salanamazsa, bu oylamada en ok oy alan iki aday iin nc oylama yaplr; nc oylamada en fazla oy alan aday ye seilmi olur. Cumhurbakan, iki asl ve iki yedek yeyi Yargtay, iki asl ve bir yedek Cumhurbakan; (...) yeyi Yargtay, iki (...) yeyi Dantay, birer asl yeyi Dantay, birer asl yesi Asker Yargtay, Asker Yksek dare yeyi Asker YArgtay, bir yeyi Asker Yksek dare Mahkemesi (...) Mahkemesi ve Saytay genel kurullarnca kendi Bakan ve yeleri genel kurullarnca kendi bakan ve yeleri arasndan (...) her bo yer arasndan ye tamsaylarnn salt ounluu ile her bo yer iin iin gsterecekleri er aday iinden; en az ikisi hukuku olmak gsterecekleri er aday iinden; bir asl yeyi ise Yksekretim zere yeyi Yksekretim Kurulunun kendi yesi olmayan ykKurulunun kendi yesi olmayan yksekretim kurumlar retim sekretim kurumlarnn hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarnda yeleri iinden gsterecei aday arasndan; asl ve bir yedek grev yapan retim yeleri arasndan gsterecei er aday iinden; yeyi st kademe yneticileri ile avukatlar arasndan seer. (...) drt yeyi st kademe yneticileri, serbest avukatlar, birinci snf hkim ve savclar ile en az be yl raportrlk yapm Mahkemesi raportrleri arasndan seer. Yargtay, Dantay, Asker Yargtay, Asker Yksek dare Mahkemesi ve Saytay genel kurullar ile Yksekretim Kurulundan Anayasa Mahkemesi yeliine aday gstermek iin yaplacak seimlerde, her bo yelik iin (...)* en fazla oy alan kii aday gsterilmi saylr. Baro bakanlarnn serbest avukatlar arasndan gsterecekleri aday iin yaplacak seimde (...)* en fazla oy alan kii aday gsterilmi saylr. Yksekretim kurumlar retim yeleri ile st kademe yneticileri ve Anayasa Mahkemesine ye seilebilmek iin, krkbe yan dolduavukatlarn Anayasa Mahkemesine asl ve yedek ye seilebilmeleri rulmu olmas kaydyla; yksekretim kurumlar retim iin, krk yan doldurmu, yksekrenim grm veya renim yelerinin profesr veya doent unvann kazanm, avukatlarn kurumlarnda en az onbe yl retim yelii veya kamu hizmetinde en en az yirmi yl fiilen avukatlk yapm, st kademe yneticilerinin az onbe yl fiilen alm veya en az onbe yl avukatlk yapm olmak yksekrenim grm ve en az yirmi yl kamu hizmetinde fiilen alm, birinci snf hkim ve savclarn adaylk dahil en az yirmi arttr. yl alm olmas arttr. Anayasa Mahkemesi asl yeleri arasndan gizli oyla ve ye tam Anayasa Mahkemesi, asl yeleri arasndan gizli oyla ve ye tamsaysnn salt ounluu ile drt yl iin bir Bakan ve Bakanvekili seer. Sresi bitenler yeniden seilebilirler. saysnn salt ounluu ile drt yl iin bir Bakan ve iki bakanvekili seilir. Sresi bitenler yeniden seilebilirler. 1982 Anayasas (Yeni Hali) Anayasa Mahkemesinin Kuruluu

Anayasa Mahkemesi yeleri, asl grevleri dda resm veya zel Anayasa Mahkemesi yeleri, asl grevleri dda resm veya zel hibir grev alamazlar. hibir grev alamazlar.

* Anayasa Mahkemesinin karar sonucu iptal edilen ifadeler koyu siyah parantezlerle gsterilmitir.

KPSS / Genel Kltr

48

Not: Deiiklikler mavi renkte gsterilmitir.

2010 Anayasa Deiiklikleri / Blm 6

1982 Anayasas (Eski Hali) Anayasa Mahkemesi yeliinin Sona Ermesi MADDE 147 1982 Anayasas (Yeni Hali) Anayasa Mahkemesi yelerinin Grev Sresi ve yeliinin Sona Ermesi MADDE 147

Anayasa Mahkemesi yeleri altmbe yan doldurunca emekliye ay- Anayasa Mahkemesi yeleri oniki yl iin seilirler. Bir kimse iki rlrlar. defa Anayasa Mahkemesi yesi seilemez. Anayasa Mahkemesi yeleri altmbe yan doldurunca emekliye ayrlrlar. Zorunlu emeklilik yandan nce grev sresi dolan yelerin baka bir grevde almalar ve zlk ileri kanunla dzenlenir. Anayasa Mahkemesi yelii, bir yenin hakimlik mesleinden karlmay gerektiren bir sutan dolay hkm giymesi halinde kendiliinden; grevini salk bakmndan yerine getiremeyeceinin kesin olarak anlalmas halinde de, Anayasa Mahkemesi ye tamsaysnn salt ounluunun karar ile sona erer. Anayasa Mahkemesi yelii, bir yenin hakimlik mesleinden karlmay gerektiren bir sutan dolay hkm giymesi halinde kendiliinden; grevini salk bakmndan yerine getiremeyeceinin kesin olarak anlalmas halinde de, Anayasa Mahkemesi ye tamsaysnn salt ounluunun karar ile sona erer.

1982 Anayasas (Eski Hali) Anayasa Mahkemesinin Grev ve Yetkileri MADDE 148 Anayasa Mahkemesi, kanunlarn, kanun hkmnde kararnamelerin ve Trkiye Byk Millet Meclisi tznn Anayasaya ekil ve esas bakmlarndan uygunluunu denetler. Anayasa deiikliklerini ise sadece ekil bakmndan inceler ve denetler. Ancak, olaanst hallerde, skynetim ve sava hallerinde karlan kanun hkmnde kararnamelerin ekil ve esas bakmndan Anayasaya aykrl iddiasyla, Anayasa Mahkemesinde dava alamaz.

1982 Anayasas (Yeni Hali) Anayasa Mahkemesinin Grev ve Yetkileri MADDE 148 Anayasa Mahkemesi, kanunlarn, kanun hkmnde kararnamelerin ve Trkiye Byk Millet Meclisi tznn Anayasaya ekil ve esas bakmlarndan uygunluunu denetler ve bireysel bavurular karara balar. Anayasa deiikliklerini ise sadece ekil bakmndan inceler ve denetler. Ancak, olaanst hallerde, skynetim ve sava hallerinde karlan kanun hkmnde kararnamelerin ekil ve esas bakmndan Anayasaya aykrl iddiasyla, Anayasa Mahkemesinde dava alamaz. Kanunlarn ekil bakmndan denetlenmesi, son oylamann, ngrlen ounlukla yaplp yaplmad; Anayasa deiikliiklerinde ise, teklif ve oylama ounluuna ve ivedilikle grlemeyecei artna uyulup uyulmad hususlar ile snrldr. ekil bakmndan denetleme, Cumhurbakannca veya Trkiye Byk Millet Meclisi yelerinin bete biri tarafndan istenebilir. Kanunun yaymland tarihten itibaren on gn getikten sonra, ekil bozukluuna dayal iptal davas alamaz; defi yoluyla da ileri srlemez. Herkes, Anayasada gvence altna alnm temel hak ve zgrlklerinden, Avrupa nsan Haklar Szlemesi kapsamndaki herhangi birinin kamu gc tarafndan, ihlal edildii iddiasyla Anayasa Mahkemesine bavurabilir. Bavuruda bulunabilmek iin olaan kanun yollarnn tketilmi olmas arttr. Bireysel bavuruda, kanun yolunda gzetilmesi gereken hususlarda inceleme yaplamaz. Bireysel bavuruyla ilikin usul ve esaslar kanunla dzenlenir.

Kanunlarn ekil bakmndan denetlenmesi, son oylamann, ngrlen ounlukla yaplp yaplmad; Anayasa deiikliiklerinde ise, teklif ve oylama ounluuna ve ivedilikle grlemeyecei artna uyulup uyulmad hususlar ile snrldr. ekil bakmndan denetleme, Cumhurbakannca veya Trkiye Byk Millet Meclisi yelerinin bete biri tarafndan istenebilir. Kanunun yaymland tarihten itibaren on gn getikten sonra, ekil bozukluuna dayal iptal davas alamaz; defi yoluyla da ileri srlemez.

Anayasa Mahkemesi Cumhurbakann, Bakanlar Kurulu yelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargtay, Dantay, Asker Yksek dare Mahkemesi Bakan ve yelerini, Basavclarn, Cumhuriyet Basavcvekilini, Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu ve Saytay Bakan ve yelerini grevleriyle ilgili sulardan dolay Yce Divan sfatyla yarglar.

Anayasa Mahkemesi Cumhurbakann, Trkiye Byk Millet Meclisi Bakann, Bakanlar Kurulu yelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargtay, Dantay, Asker Yksek dare Mahkemesi Bakan ve yelerini, Basavclarn, Cumhuriyet Basavcvekilini, Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu ve Saytay Bakan ve yelerini grevleriyle ilgili sulardan dolay Yce Divan sfatyla yarglar. Genelkurmay Bakan, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlar ile Jandarma Genel Komutan da grevleriyle ilgili sulardan dolay Yce Divanda yarglanrlar.

Yce Divanda, savclk grevini Cumhuriyet Basavcs veya Cumhuri- Yce Divanda, savclk grevini Cumhuriyet Basavcs veya Cumhuriyet Basavcvekili yapar. yet Basavcvekili yapar. Yce Divan kararlar kesindir. Yce Divan kararlarna kar yeniden inceleme bavurusu yaplabilir. Genel Kurulun yeniden inceleme sonucunda verdii kararlar kesindir.

Anayasa Mahkemesi, Anayasa ile verilen dier grevleri de yerine getirir. Anayasa Mahkemesi, Anayasa ile verilen dier grevleri de yerine getirir.

49

KPSS / Genel Kltr

Blm 6 / 2010 Anayasa Deiiklikleri

1982 Anayasas (Eski Hali) Anayasa Mahkemesinin alma ve yarglama usul MADDE 149 Anayasa Mahkemesi, iki blm ve Genel Kurul halinde alr. BAnayasa Mahkemesi, Bakan ve on ye ile toplanr, salt ounluk ile karar verir. Anayasa deiikliklerinde iptale ve siyasi parti davalarnda kapatlmaya karar verebilmesi iin bete oy okluu arttr. lmler, bakanvekili bakanlnda drt yenin katlmyla toplanr. Genel Kurul, Mahkeme Bakannn veya Bakann belirleyecei bakanvekilinin bakanlnda en az oniki ye ile toplanr. Blmler ve Genel Kurul, kararlarn salt ounlukla alr. Bireysel bavurularn kabul edilebilirlik incelemesi iin komisyonlar oluturulabilir. Siyasi partilere ilikin dava ve bavurulara, iptal ve itiraz davalar ile Yce Divan sfatyla yrtlecek yarglamalara Genel Kurulca baklr, bireysel bavurular ise blmlerce karara balanr. Anayasa deiikliinde iptale, siyasi partilerin kapatlmasna ya da Devlet yardmndan yoksun braklmasna karar verilebilmesi iin toplantya katlan yelerin te iki oy okluu arttr. ekil bozukluuna dayal iptal davalar Anayasa Mahkemesince nceekil bozukluuna dayal iptal davalar Anayasa Mahkemesince ncelikle incelenip karara balanr. Anayasa Mahkemesinin kuruluu, Genel Kurul ve blmlerin yarglaAnayasa Mahkemesinin kuruluu ve yarglama usulleri kanunla; mahkemenin alma esaslar ve yeleri arasndaki iblm kendi yapaca itzkle dzenlenir. ma usulleri, Bakan, bakanvekilleri ve yelerin disiplin ileri kanunla; Mahkemenin alma esaslar, blm ve komisyonlarn oluumu ve iblm kendi yapaca itzkle dzenlenir. Anayasa Mahkemesi Yce Divan sfatyla bakt davalar dnda kalan ileri dosya zerinde inceler. Ancak, bireysel bavurularda duruma yaplmasna karar verilebilir. Mahkeme ayrca, gerekli grd hallerde szl aklamalarn dinlemek zere ilgilileri ve konu zerinde bilgisi olanlar arabilir ve siyasi partilerin (...) kapatlmasna ilikin davalarda, Yargtay Cumhuriyet Basavcsndan sonra kapatlmas istenen siyas partinin genel bakanlnn veya tayin edecei bir vekilin savunmasn dinler. likle incelenip karara balanr. 1982 Anayasas (Yeni Hali) Anayasa Mahkemesinin alma ve yarglama usul MADDE 149

Anayasa Mahkemesi Yce Divan sfatyla bakt davalar dnda kalan ileri dosya zerinde inceler. Ancak, gerekli grd hallerde szl aklamalarn dinlemek zere ilgilileri ve konu zerinde bilgisi olanlar arabilir ve siyasi partilerin temelli kapatlmas veya kapatlmasna ilikin davalarda, Yargtay Cumhuriyet Basavcsndan sonra kapatlmas istenen siyasi partinin genel bakanlnn veya tayin edecei bir vekilin savunmasn dinler.

KPSS / Genel Kltr

50

Not: Deiiklikler mavi renkte gsterilmitir.

2010 Anayasa Deiiklikleri / Blm 6

1982 Anayasas (Eski Hali) Askeri Yargtay MADDE 156 MADDE 156 1982 Anayasas (Yeni Hali) Askeri Yargtay

Asker Yargtay, asker mahkemelerden verilen karar ve hkmlerin Asker Yargtay, asker mahkemelerden verilen karar ve hkmlerin son inceleme merciidir. Ayrca, asker kiilerin kanunla gsterilen belli son inceleme merciidir. Ayrca, asker kiilerin kanunla gsterilen belli davalarna ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar. davalarna ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.

Asker Yargtay yeleri birinci snf asker hkimler arasndan Asker Asker Yargtay yeleri birinci snf asker hkimler arasndan Asker Yargtay Genel Kurulunun ye tamsaysnn salt ounluu ve gizli oy- Yargtay Genel Kurulunun ye tamsaysnn salt ounluu ve gizli oyla her bo yer iin gsterecei er aday iinden Cumhurbakannca la her bo yer iin gsterecei er aday iinden Cumhurbakannca seilir. seilir.

Askeri Yargtay Bakan, Basavcs, kinci Bakan ve daire bakanla- Askeri Yargtay Bakan, Basavcs, kinci Bakan ve daire bakanlar Askeri Yargtay yeleri arasndan rtbe ve kdem srasna gre ata- r Askeri Yargtay yeleri arasndan rtbe ve kdem srasna gre atanrlar. nrlar.

Askeri Yargtayn kuruluu, ileyii, mensuplarnn disiplin ve zlk ile- Askeri Yargtayn kuruluu, ileyii, mensuplarnn disiplin ve zlk ileri, mahkemelerin bamszl, hkimlik teminat ve askerlik hizmetleri- ri, mahkemelerin bamszl ve hkimlik teminat (...) esaslarna gnin gereklerine gre kanunla dzenlenir. re kanunla dzenlenir.

1982 Anayasas (Eski Hali) Askeri Yksek dare Mahkemesi MADDE 157 MADDE 157

1982 Anayasas (Yeni Hali) Askeri Yksek dare Mahkemesi

Asker Yksek dare Mahkemesi, asker olmayan makamlarca tesis Asker Yksek dare Mahkemesi, asker olmayan makamlarca tesis edilmi olsa bile, asker kiileri ilgilendiren ve asker hizmete ilikin ida- edilmi olsa bile, asker kiileri ilgilendiren ve asker hizmete ilikin idar ilem ve eylemlerden doan uyumazlklarn yarg denetimini yapan r ilem ve eylemlerden doan uyumazlklarn yarg denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesidir. Ancak, askerlik ykmllnden do- ilk ve son derece mahkemesidir. Ancak, askerlik ykmllnden doan uyumazlklarda ilgilinin asker kii olmas art aranmaz. an uyumazlklarda ilgilinin asker kii olmas art aranmaz.

Asker Yksek dare Mahkemesinin asker hkim snfndan olan ye- Asker Yksek dare Mahkemesinin asker hkim snfndan olan yeleri, mahkemenin bu snftan olan bakan ve yeleri tamsaysnn salt leri, mahkemenin bu snftan olan bakan ve yeleri tamsaysnn salt ounluu ve gizli oy ile birinci snf askeri hkimler arasndan her bo ounluu ve gizli oy ile birinci snf askeri hkimler arasndan her bo yer iin gsterilecek aday iinden; hkim snfndan olmayan yele- yer iin gsterilecek aday iinden; hkim snfndan olmayan yeleri, rtbe ve nitelikleri kanunda gsterilen subaylar arasndan, Genelkur- ri, rtbe ve nitelikleri kanunda gsterilen subaylar arasndan, Genelkurmay Bakanlnca her bo yer iin gsterilecek aday iinden Cum- may Bakanlnca her bo yer iin gsterilecek aday iinden Cumhurbakannca seilir. hurbakannca seilir.

Asker hakim snfndan olmayan yelerin grev sresi en fazla drt yldr. Asker hakim snfndan olmayan yelerin grev sresi en fazla drt yldr. Mahkemenin Bakan, Basavc ve daire bakanlar hkim snfndan Mahkemenin Bakan, Basavc ve daire bakanlar hkim snfndan olanlar arasndan rtbe ve kdem srasna gre atanrlar. olanlar arasndan rtbe ve kdem srasna gre atanrlar.

Asker Yksek dare Mahkemesinin kuruluu, ileyii, yarglama usulle- Asker Yksek dare Mahkemesinin kuruluu, ileyii, yarglama usulleri, mahkemelerin bamszl, hkimlik teminat ve askerlik hizmetleri- ri, mahkemelerin bamszl ve hkimlik teminat (...) esaslarna gnin gereklerine gre kanunla dzenlenir. re kanunla dzenlenir.

51

KPSS / Genel Kltr

Blm 6 / 2010 Anayasa Deiiklikleri

1982 Anayasas (Eski Hali) Hakimler ve Savclar Yksek Kurulu MADDE 159 MADDE 159 1982 Anayasas (Yeni Hali) Hakimler ve Savclar Yksek Kurulu

Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu, mahkemelerin bamszl ve Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu, mahkemelerin bamsl ve hhkimlik teminat esaslarna gre kurulur ve grev yapar. kimlik teminat esaslarna gre kurulur ve grev yapar. Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu yirmiiki asl ve oniki yedek yeden oluur; daire halinde alr. Kurulun Bakan, Adalet Bakandr. Adalet Bakanl Mstear Kurulun tabii yesidir. Kurulun, dt asl yesi nitelikleri kanunda belirtilen; yksekretim kurumlarnn hukuk, (...)* dallarnda grev yapan retim yeleri (...)* ile avukatlar arasndan Cumburbakannca, asl ve yedek yesi Yargtay yeleri arasndan Yargtay Genel Kurulunca, iki asl ve iki yedek yesi Dantay yeleri arasndan Dantay Genel Kurulunca, bir asl ve bir yedek yesi Trkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca kendi yeleri arasndan, (...) yedi asl ve drt yedek yesi birinci snf olup, birinci snfa ayrlmay gerektiren nitelikleri yitirmemi adli yarg hakim ve savclar arasndan adli yarg hkim ve savclarnca, asl ve iki yedek yesi birinci snf olup, birinci snfa ayrlmay gerektiren nitelikleri yitirmemi idar yarg hkim ve savclar arasndan idar yarg hkim ve savclarnca, drt yl iin seilir. Sresi biten yeler yeniden seilebilirler. (...) Kurul yelii seimi, yelerin grev sresinin dolmasndan nceki altm gn iinde yaplr. Cumhurbakan tarafndan seilen yelerin grev sreleri dolmadan Kurul yeliinin boalmas durumunda, boalmay takip eden altm gn iinde, yeni yelerin seimi yaplr. Dier yeliklerin boalmas halinde, asl yenin yedei tarafndan kalan sre tamamlanr. Yargtay, Dantay ve Trkiye Adalet Akademisi genel kurullarndan seilecek Kurul yelii iin her yenin, birinci snf adl ve idar yarg hkim ve savclar arasndan seilecek Kurul yelii iin her hkim ve savcnn; (...)* oy kullanaca seimlerde, en fazla oy alan adaylar srasyla asl ve yedek ye seilir. Bu seimler her dnem iin bir defada ve gizli oyla yaplr. Kurulun, Adalet Bakan ile Adalet Bakanl Mstear dndaki asl yeleri, grevlerinin devam sresince; kanunda belirlenenler dnda baka bir grev alamazlar veya Kurul tarafndan baka bir greve atanamaz ve seilemezler. Kurulun ynetimi ve temsil Kurul Bakanna aittir. Kurul Bakan dairelerin almalarna katlamaz. Kurul, kendi yeleri arasndan daire bakanlarn ve daire bakanlarndan birini de bakanvekili olarak seer. Bakan, yetkilerinden bir ksmn bakanvekiline devredebilir.

Kurulun Bakan, Adalet Bakandr. Adalet Bakanl Mstear Kurulun tabi yesidir. Kurulun asl ve yedek yesi Yargtay Genel Kurulunun, iki asl ve iki yedek yesi Dantay Genel Kurulunun kendi yeleri arasndan, her yelik iin gsterecekleri er aday iinden Cumhurbakannca, drt yl iin seilir. Sresi biten yeler yeniden seilebilirler. Kurul, seimle gelen asl yeleri arasndan bir bakanvekili seer.

* Anayasa Mahkamesinin karar sonucu iptal edilen ifadeler koyu siyah parantezlerle gsterilmitir.

KPSS / Genel Kltr

52

Not: Deiiklikler mavi renkte gsterilmitir.

2010 Anayasa Deiiklikleri / Blm 6

Hakimler ve Savclar Yksek Kurulu; adl ve idar yarg hkim ve savclarn meslee kabul etme, atama ve nakletme, geici yetki verme, ykselme ve birinci snfa ayrma, kadro datma, meslekte kalmalar uygun grlmeyenler hakknda karar verme, disiplin cezas verme, grevden uzaklatrma ilemlerini yapar. Adalet Bakanlnn, bir mahkemenin veya bir hkimin veya savcnn kadrosunun kaldrlmas veya bir mahkemenin yarg evresinin deitirilmesi konusundaki tekliflerini karara balar. Ayrca Anayasa ve kanunlarla verilen dier grevleri yerine getirir. (...) Kurul kararlarna kar yarg mercilerine bavurulamaz. Kurulun grevlerini yerine getirmesi, seim ve alma usulleriyle itiraz- (...) larn Kurul bnyesinde incelenmesi esaslar kanunla dzenlenir. Hakim ve savclarn grevlerini; kanun, tzk, ynetmeliklere ve genelgelere (hkimler iin idari nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapp yapmadklarn denetleme; grevlerinden dolay veya grevleri srasnda su ileyip ilemediklerini, hal ve eylemlerinin sfat ve grevleri icaplarna uyup uymadn aratrma ve gerektiinde haklarnda inceleme ve soruturma ilemleri, ilgili dairenin teklifi ve Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu Bakannnn oluru ile Kurul mfettilerine yaptrlr. Soruturma ve inceleme ilemleri, hakknda soruturma ve inceleme yaplacak olandan daha kdemli hkim veya savc eliyle de yaptrlabilir. Kurulun meslekten karma cezasna ilikin olanlar dndaki kararlarna kar yarg mercilerine bavurulamaz. Kurula bal Genel Sekreterlik kurulur. Genel Sekreter, birinci snf hkim ve savclardan Kurulun teklif ettii aday arasndan Kurul Bakan tarafndan atanr. Kurul mfettileri ile Kurulda geici veya srekli olarak altrlacak hkim ve savclar, muvafakatlerini alarak atama yetkisi Kurula aittir. Adalet Bakanlnn merkez, bal ve ilgili kurulularnda geici veya srekli olarak altrlacak hkim ve savclar ile adalet mfettilerini ve hkim ve savc mesleinden olan i denetileri, muvafakatlerini alarak atama yetkisi Adalet Bakanna aittir. Kurul, adl ve idar yarg hkim ve savclarn meslee kabul etme, atama ve nakletme, geici yetki verme, yselme ve birinci snfa ayrma, kadro datma, meslekte kalmalar uygun grlmeyenler hakknda karar verme, disiplin cezas verme, grevden uzaklatrma ilemlerini yapar; Adalet Bakanlnn, bir mahkemenin (...) kaldrlmas veya bir mahkemenin yarg evresinin deitirilmesi konusundaki tekliflerini karara balar; ayrca, Anayasa ve kanunlarla verilen dier grevleri yerine getirir.

Adalet Bakanlnn merkez kuruluunda geici veya srekli olarak altrlacak hkim ve savclarn muvafakatlarn alarak atama yetkisi Adalet Bakanna aittir.

Adalet Bakan Hkimler ve Savclar Yksek Kurulunun ilk toplantsnda onaya sunulmak zere, gecikmesinde saknca bulunan hallerde hizmetin aksamamas iin hkim ve savclar geici yetki ile grevlendirebilir.

(...)

Kurul yelerinin seimi, dairelerinin oluumu ve iblm, Kurulun ve dairelerin grevleri, toplant ve karar yeter saylar, alma usul ve esaslar, dairelerin karar ve ilemlerine kar yaplacak itirazlar ve bunlarn incelenmesi usul ile Genel Sekreterliin kurulu ve grevleri kanunla dzenlenir.

53

KPSS / Genel Kltr

Blm 6 / 2010 Anayasa Deiiklikleri

1982 Anayasas (Eski Hali) Planlama MADDE 166 MADDE 166 1982 Anayasas (Yeni Hali) Planlama; Ekonomik ve Sosyal Konsey

Ekonomik, sosyal ve kltrel kalknmay, zellikle sanayiin ve tarmn Ekonomik, sosyal ve kltrel kalknmay, zellikle sanayiin ve tarmn yurt dzeyinde dengeli ve uyumlu biimde hzla gelimesini, lke kay- yurt dzeyinde dengeli ve uyumlu biimde hzla gelimesini, lke kaynaklarnn dkm ve deerlendirilmesini yaparak verimli ekilde naklarnn dkm ve deerlendirilmesini yaparak verimli ekilde kullanlmasn planlamak, bu amala gerekli tekilat kurmak Devletin kullanlmasn planlamak, bu amala gerekli tekilat kurmak Devletin grevidir. grevidir.

Planda milli tasarrufu ve retimi artrc, fiyatlarda istikrar ve d Planda milli tasarrufu ve retimi artrc, fiyatlarda istikrar ve d demelerde dengeyi salayc, yatrm ve istihdam gelitirici tedbirler demelerde dengeyi salayc, yatrm ve istihdam gelitirici tedbirler ngrlr; yatrmlarda toplum yararlar ve gerekleri gzetilir; kay- ngrlr; yatrmlarda toplum yararlar ve gerekleri gzetilir; kaynaklarn verimli ekilde kullanlmas hedef alnr. Kalknma giriimleri, naklarn verimli ekilde kullanlmas hedef alnr. Kalknma giriimleri, bu plana gre gerekletirilir. bu plana gre gerekletirilir.

Kalknma planlarnn hazrlanmasna, Trkiye Byk Millet Meclisince Kalknma planlarnn hazrlanmasna, Trkiye Byk Millet Meclisince onaylanmasna, uygulanmasna, deitirilmesine ve btnln onaylanmasna, uygulanmasna, deitirilmesine ve btnln bozacak deiikliklerin nlenmesine ilikin usul ve esaslar kanunla bozacak deiikliklerin nlenmesine ilikin usul ve esaslar kanunla dzenlenir. dzenlenir. Ekonomik ve sosyal politikalarn oluturulmasnda hkmete istiar nitelikte gr bildirmek amacyla Ekonomik ve Sosyal Konsey kurulur. Ekonomik ve Sosyal Konseyin kurulu ve ileyii kanunla dzenlenir.

1982 Anayasas (Eski Hali) GEC MADDE 15 GEC MADDE 15

1982 Anayasas (Yeni Hali)

12 Eyll 1980 tarihinden, ilk genel seimler sonucu toplanacak Trkiye Halk oyuna sunulan 5982 Sayl Kanunun kabul edilmesi ile bu madde Byk Millet Mecilisinin Bakanlk Divann oluturuncaya kadar gee- yrrlkten kalkmtr. cek sre iinde, yasama ve yrtme yetkilerini Trk milleti adna kullanan, 2356 sayl Kanunla kurulu Mill Gvenlik Konseyinin, bu Konseyin ynetimi dneminde kurulmu hkmetlerin, 2485 sayl Kurucu Meclis Hakknda Kanunla grev ifa eden Danma Meclisinin her trl karar ve tasarruflarndan dolay haklarnda ceza, mal veya hukuk sorumluluk iddias ileri srlemez ve bu maksatla herhangi bir yarg merciine bavurulamaz. Bu karar ve tasarruflarn idarece veya yetkili klnm organ, merci ve grevlilerce uygulanmasndan dolay, karar alanlar, tasarrufta bulunanlar ve uygulayanlar hakknda da yukardaki fkra hkmleri uygulanr.

KPSS / Genel Kltr

54

Not: Deiiklikler mavi renkte gsterilmitir.

NOTLAR

............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. .............................................................

55

KPSS / Genel Kltr

NOTLAR

............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. .............................................................

KPSS / Genel Kltr

56