You are on page 1of 44

SPER l genler

YAZAN Metin KILI simurgwalll7@yahoo.com 1.Yaym AUSTOS 2003 2.Yaym UBAT 2010

GR: Yeri: Paralel evrenlerden biri... Zaman: Vensn douundan sonra... Yl 11035. Mevki: Zaklara ait CANZELA topraklar kylar Amalar: Zaklar iin: Vatan savunmas. Kle olarak yaamaktansa lmle tanmak. Traklar iin: Cander ehrini ele geirmek. Bylece zak topraklarn kknden ynetmek. 10 Gencin diliyle anlatlan lmleri: lenlerin bazlar, tek bir mermi bile skmadan ldler. lenlerin bazlar, yukardan size bakarlar. Sessiz kalmanz karl olarak sava meydanlarnda len genlerin arasnda olmay dleyin. Kan kokusunu ve paralanm bedenleri hissedin. Tamam, CANZELA(Kan-zile) siperlerinde can verenlerdir. Annelerinden uzakta lme yenilenlerdir. Traklarn igal etmek istedii zaklara ait topraklarda vukuu bulan bir siper savadr anlatlanlar. lmn tadld son gn yazlmtr., Traklar: Tarihin iine skm bir millet. Yeni doan bir bebek gibi alayarak millet olabilen bir toplum. Smrldkleri yllarn izini tayan bir insan topluluu. Baka milletlerin amalar uruna genlerini lme yollayanlar. Zaklar: Yllarn birikimi ile oluan bir nar aac. Kkleri salam bir millet. Uruna cann verdikleri topraklarn gerek deerini bilmeyenler. Hakkn veremedikleri topraklarn sahipleri.

Traklarn l genleri
T&01 SERG KOFDER (YEN KALEVONYA,19) Gemilerden ineli bir hafta olmutu. Geri grevlerden usanmtk. lenleri gmmekten baka bir i yapmayan bir bln sradan bir askeri olarak yzmdeki umutsuzluk, itahm alm gtrmt. Gnein douunu takip eden dakikalarda uyandrldk. avuumuz, bizleri arkasna alacan ve savamaya gtreceini syledi. Sevinmekle zlmek arasnda bocalayan yzlerin arasnda kaldm. Acaba ben hangi tarafta olmalydm! Ksa sren bir toparlanmann ardndan bulunduumuz yerden ayrldk. Sabahn erken saatlerinde, orada olmay istemeyenlerle dolu bir ukura; sipere girdik. Bizden ancak bir gn nce o ukura giren askerlerin derin baklar altnda, grevli olduumuz mevziiye doru yrdk. Kimisi eilmi, eline ald kanl toprakla oynuyor, kimisi ise anlamsz baklaryla biz yeni gelenlerin yzlerine bakyordu. Onlar iin biz, uzaydan den gktalar gibiydik. Bize dokunmaya korkan insanlar arasndan getik. nmzdeki gbekli avu, terleyen ban cebinden kard slak mendili ile silmek iin duraksad. Silahlarmz yedeimize alm halde onun yorgunluktan akan gz bebeklerini izledik. Gne henz domu olsa da scakln ulatrmt. Neden sonra fark ettim: Siperlerin nnde yatan l askerlerden bize ulaan o korkun koku, burnumuza ulamt. Arkamda yryen aniden kustu. Arka paalarm kirlenmiti. avu, gz ucuyla bakt. Ama alk olduunu belli eden glmsemesi ile yrmesine yeniden balad. Scaktan baylanlar, yedikleri yznden kusanlar arasndan yrdkten sonra, itahmz aacak yere gelmitik. Buras, zaklardan ele geirilmi, nispeten temiz ve en nemlisi; hemen nnde bir elma aac olan bir siperdi. Yaknmzda kokusunu ulatracak l askerler yoktu. Biz gelmeden bir gn nce yaplan ksa bir atekes srasnda bu blge temizlenmiti. Nefesi kokan biri yanmdan gemeseydi burann tadn karmaya devam edecektim. Ama olmad. Yzm ekittim. Bunu fark ettiinde yz yze gelmitik bile. Yz yze geldiim kii bir yzbayd. Bizi arkadan takip etmiti. Az kokusunun nedenini aklama ihtiyac hissetmi olmalyd: ocuk... Buras evin kadar gvenli deil. Evin kadar temiz de deil. Ama sabrszlanma... Azmn kokusu arayacaksn. Dleyeceksin. Benimle bu an yeniden yaamak isteyeceksin. Yksek sesle konuan subaylarn aksine, sesi kslm ve umutsuzdu. Geriye dnd, avula bir eyler konuup aramzdan ayrld. Topallyordu. Yanmdaki, onun blnden sa kurtulan tek kii olduunu syledi. Siperden kma annda ayandan ald mermi

yaras ile ukura yuvarlanm ve o kymdan kurtulabilmiti. Kurtulabilmiti... O an kendimi dndm. Vurulmay ve bu cehennemden kurtulmay istedim. obanlk yaptm gemiimde mutsuzdum. Mutsuz olduumdan gnll asker oldum. Burada oluumun sorumlusu yine bendim. Tanmadm insanlarla, bilmediim topraklarda, savan iine girmitim. Sipere yerleeli ok olmamt. meldiim yerden kalkmadan yanmdakinden bir aacak istedim. Ackmtm. Torbamda tadm o ar konservelerden birini ama niyetindeydim. Onlar evimden buralara kadar tamtm. imdi onlarn tadna bakma zamanyd. Benim dmda kimsede yeme drts grememitim. Ya ben midesine dkn bir oburdum, ya da dierleri kaan itahlarn unutamam ylece oturuyorlard. Midemin kaznts gemeyecek gibiydi. Dierlerine aldrmadan konservemi atm. Scan etkisi ile o ar ya kokusu, ekilmez bir koku oluvermiti. Hzla tketmem gerekiyordu. evremdeki merakl gzler, bana da versene diyen baklar ile beni kendilerine esir almlard. Midemin dolmas ile derin bir uyku hali ba gstermiti. Uzun aralarla patlayan top mermilerinin grlts dnda uykumu elimden alabilecek bir grlt yoktu. Kapanan gzlerime esir olmadan nce yaptm son i; bolca su imek olmutu. avuun beni gremeyecei bir yere uzandm. Silahm bedenimin altna alarak gvenceye aldm. Ksa srecek o uykumun tadn size anlatmam mmkn deil. Orada olmanz ve bunlar benimle yaamanz gerekiyor. Uykumun en derin noktasndan beni gerek dnyaya dndren o patlama ile uyandm. Kulaklar sar eden ilk patlamann arkasndan yenileri gelmeye balad. Bizi hedef alan bu atlardan kurtulmak iin zerime ullanan arkadalarmn arl altnda ezildim. ektiim acy dindiren gvende oluumdu. zerimde, beni o paralayan top mermilerinden koruyan gnlller vard. Gnll askerler... Ne ac ki artk hibiri gnll deil. Ama geriye dnemeyecekleri ukurlara girmilerdi. lerinden birinin de ben oluu, ne kadar byk bir aptallk ettiimin gstergesiydi. nsan bile bile lme gider mi? te bizim halimiz buydu. Saatlerce srdn sandmz atlarn sonu geldiinde iimizden sadece avuun sesini duyabilmitim. Kimsenin lmemesi byk bir anst. avu tozlanan niformasn silkeleyip bizi avutmaya koyuldu: Korkmayn ocuklar, geti. Bizi buradan atamazlar. Bu szlerle bizi kandrmaya alyordu. Ayaa dorulup ona gz ucuyla baktm. Yzndeki endieyi saklayamamt. Ayn ans, tekrar etmezdi. kinci bombalamada iimizden bazlar lecekti ve bunlardan biri olmay o anda hi istememitim. Bitmeyen gnn ortasndaydk. Gerilerden gelen st rtbeli subaylarn grnmesi ile siperde bir hareketlilik balamt. Bu, sonumuzun hazrland bir plann yaplmakta olduunu gsteriyordu. Bana yalnzlm unutturmayan o kalabalk iindeki can skntm hangi kelimelerle dile getirsem... Beni seven yaknlarmn uzandaydm. Elinde ddkleri ile yanmzdan geen subaylarn kendinden emin admlar altnda ezilmitim sanki. Yerde dolanan bir bcek gibiydik. Bize her an ezilebilecek bir bcek gibi davranmaktaydlar.

avuun yanna vardklarnda sessizlik iinde konuulanlar duymaya altk. Yaknlarda, duymamz engelleyecek bir patlama olmayna armtm. aknlmla urarken keskin nianclardan kan bir mermi ile vurulan bir askerin kt aatan dn grmtm. Siperin hemen dndaki elmalara dadanan bir arkadamzn cansz bedeni yere dmt. Bandan vurulmutu. Bandan geriye ne kaldysa! Bu sese ramen aralarndaki uzun konumay kesmeyen subaylarla avuumuz, ellerinde dolandrdklar haritalara dikkatle bakmaktaydlar. Sona eren konumalarnn ardndan yanmzda elinde dd ile sadece bir subay kalmt. Dier subaylar ayn hmla yanmzda geerek uzaklat. Bizlerle gz gze gelmemek iin yere bakan bu subaylardan nefret etmitim. Koyunlarn kendilerini kesecek olan obanlarn sevmesi varken bizim bu nefretimiz haksz deildi. avu, siperin bir ucuna gidip dier uca doru yava admlarla yrmeye balamt. Getii yerdeki askerlere ksa bir eyler syleyip hemen yan tarafna geiyordu. Sra bizim bulunduumuz yere geldi. avu ksk sesiyle; Birazdan saldr emri gelecek sngleri takn ve hazr olun. Korkunun balamas bize garip gelmemiti. Yz kzaran bir ka dnda kimse alamamt ve geriye dnp kamamt. Snglerimizi taktk. Siperin dnda ne olabilecei konusunda bir fikrimiz yoktu. Biraz nce vurulan obur arkadamzn dt duruma dmek istemiyordum. Hazrlklarmz tamamlam ve siper iinde ayn hizada, ayakta bekler olmutuk. Subay, inatla bekliyordu. Doru zaman koklayan burnu ile gkyzne bakt. Arkalardan gelen yeni blklerin postal sesleri ile rahatlamtk. Subayn yzndeki glmseme, bizim iin kt eyler planladn gsteriyordu. phelerimiz iinde gidip gelirken. Yeni gelenleri, avular arkamza sra yaptlar. Kesime gnderilen hayvanlardan bir farkmzn olmadn dndm. Zaman gelmiti. inde beklemekten skldmz... ama dier yandan da lme yaknl nedeniyle korktuumuz anlard. Subayn azna giden dd uzaktan grebilmitim. Gz saatinde olan subayn cierlerine hzla ald, o barut kokusu ile dolu hava, ddn iinde gemi ve bizlere kma anmz bildirmiti. Siper iinde, en n safta olmann kt taraf: arkanzdan itilerek yukar kmak zorunda kalnzd. Daha karken siper iine yuvarlanan cansz bedenler, etrafmz sarmt. Vzldayan mermiler, tmekte olan bir kuun azndan kan sesler gibiydi. Ne olup bittiini anlamak iin bir sre gemesi gerekmiti. Benden hzl davranp siperden karak komaya balayanlar hemen nmdeydi. Onlarn arkasnda kalm olsam da koanlara katlmtm. Arkama dnp bakamadm. nmde, dman ateiyle birer birer den arkadalarmn yere yklmalar beynimi bulandrmt. Bizden ne istiyorlard? Peki biz onlardan ne istemitik?... Karmzdaki dzlk sanldndan daha uzun kmt. Yaklak elli metrelik bir kounun ardndan yorulmu ve hzm kesmitim. Hzm kesmemle en nde olduumu fark edebildim. nmde gidenlerin hepsi arkamda kalm, cansz uzanyorlard. Attm bir admn, beni yere yuvarlayacak bir taa denk gelmesi byk bir anst. Zira yere der dmez sa aprazmzdan tm bl katledecek youn bir makineli at balamt. Kendini yere atmaya alanlarn ou, yere sa olarak ulaamamt. Yere yapp o ldrc atlardan kurtulanlar ise, bilmediimiz bir yerde-allarda ya da aalarda gizlenen keskin nianclar tarafndan tek tek vurulmaktayd. Btn bunlar olurken, en

nde aresiz yatmakta olan ben, ald dd ile bizi lme gnderen o sevimsiz subay dnmt. Acaba iinde kald o gvenli siperinde, temmuz scanda komak zorunda kalan ve ou len bl hakknda ne dnmekteydi? Madem bu bln komutanyd, neden bizimle lme koma cesareti gsterememiti? kinci bir ddk sesiyle irkildim. ncesinden daha kalabalk bir topluluk siperlerden km bizim bln yapamadn yapmaya kalkmt. Sonucu nceden tahmin edebilmitim. Taze llerin saysn arttrmaktan baka bir ie yaramamt bu klar. Ancak cesaretleri ile benim vgm hak etmilerdi. kan blklerin bir ksm, bizim bln ulat son noktay (ki bu benim uzanmakta olduum yerdi) gemi ve kar siperlere yaklaabilmilerdi. Tabi bunu lerek baardklarn da hatrlatmak gerekiyor. Bou bouna len bu genlerden biri de ben olabilirdim. Artk nmde de l bedenler vard ve bu bedenler, yatmakta olduum yere dman atlarnn ulamasn engelleyebiliyordu. Birka makineli atndan sonra ksa bir sessizlik olmutu. Belli ki zaklar, sa kalmay baarm olanlarn hareket etmelerini bekliyorlard. Samdan geriye doru hareketlenen iki asker, kalkmaya frsat bulamadan vuruldular. Onlar arkamdan duyulan bir vurulma sesi( ki buna inleme sesi de diyebiliriz) eklenmiti. Gn batmak zereydi ve havann scakl, ksa sre iinde tm bu llerin kokmas demekti. Gecenin serinlii bile bu kokuyu bastrmaya yetmeyecekti. Buradan nasl sa kacamn hesabndan nce bu kokuya nasl dayanabileceimi dndm. Gnn bitmeye yz tutmas ve karanlk iinde kolaylaacak kamla avundum o anlarda. Gn , yerini karanla brakmt. Gecenin derinlii ile evrelenmitim. Metal sesinin geldii yne bakma ihtiyac hissettim. Sesin geldii ynde, karanl delen iki gz bana bakmaktayd. Barut kokusu ile bulanm yzmn parlamakta olduunu neden sonra fark edebilmitim. Bana doru gelen mermilerin sesleri, mermilerden nce gelmiti. Hzla yere yaptm. zerimden akan delicilerden kurtulmutum. Yere yapmtm ama... yerle btnletiim yerde arkadalarmn cansz bedenleri dalmt. nmdekilere isabet eden mermiler, onlarn ilerinden geerek topraa saplanmlard. Srnerek oradan uzaklamay akl edemeyerek ylece donup kaldm. Zaklarn atlar kesilmiti. Sa kalan olup olmadn anlamak iin bam biraz yukarya aldmda yeniden atlar balad. lm olduumu onlara inandrana kadar susmayacaklard. Hemen solumda paralanm yznden geriye kalan ne varsa, bana dnk vcudu ile avu yatmaktayd. Kolay hedef olmu ve birden fazla mermi yaras ile lmt. Yeni len arkadalarmn arasna kendimi gmm gibi yere yapmay srdrdm. Gn madan buradan uzaklamalydm. Siperden kmadan nceki o tarif edilmez korkuyu unutmutum. Gerein tadna baknca aklm ikna olmutu. lm kanlmazd. Sa kalmak ise mucizeydi. Geriye dnp arkamdakilerle gz gze gelmeye altysam da baaramadm. Zira ufak hareketlerim dahi kar taraftan grlebilirdi. Savarken lmek istiyordum. Yerde srnrken vurulmak merte bir lm deildi. Bana kahraman diyeceklerin gerekleri bilmeleri gerekirdi. Umudumun tkendii bir anda sis perdesi zaklarla arama girdi. Ufak bir fslt ile benden baka sa kalan olup olmadn anlamaya altm. Yaknlardan ses kmad. Ama uzakta gremediim bir yerde yardm isteyen bir yaralnn inleme sesi iitiliyordu. Her inleyiinde yaknlarna birka mermi dyordu. Biliyordum. Soluk alm duyabiliyorlard. Hemen nmdeki siperlerden kafasn

kaldran birini grdm. Gecenin karanlnda grlmediimi sanmtm. Oysa ay arkama almtm. Bakan gzlerimin ltsn grm olacak ki gz gze geldik. Siperden kan kafasndan sonra elleri ve o ellerin tad silah da kmt. Sonumun geldiini dndm. O an, tm hayatm gzlerimin nnden geti. O an, burada bulunuumun ne kadar da byk bir hata olduunu anladm. Silahn bana dorultmakla megul iki gzn hapsinde donakalmtm. Kamay ya da yuvarlanarak hedef artmay dnememitim. Silahn atelemesi ile gzlerimi kapamam neredeyse ayn ana denk gelmiti. Birka saniye getiinde yara acsn almadm anlamtm. Yoksa lm mydm. ok garip bir ruh haliydi bu yaadklarm. Siz orada bunlar okuyarak benim yaadklarm hissedebileceinizi mi sandnz? Mermi yaknmdan geerek hayli arkamda kalan ve srnerek kamaya alan o yaralya ynelmiti. Hedefini bulan merminin sahibi, yznde ince bir mutlulukla ban tekrar siperine sokmutu. Ya panie kaplp kamaya kalksaydm? Bazen insann iindeki biri engelliyor, yapmak istediklerini. Kader bu olsa gerek. Gecenin bitmesine yakn uyuyakalmm. Gnein tepeme kmasna aldrmadan yatan bedenim, keskin kokusu ile insan ldrtan, ryen cesetlerin etkisi ile beni uyarmt. Uyumu olan sa elimi kmldatamamtm. Korku ile sa elime baktm. Neyse ki bir eyi yoktu. imeye balayan bu cesetler daha dn sabah benimle kahvalt etmilerdi. Kimisi ile kavga etmitim nedensiz yere. Ama imdi onlar burada rm ve imi halde uzanmaktaydlar. Benim de sonum bunlara benzeyecekti. Sonunun nereye varacan inceden inceye dnmeden hareket ediimin cezasyd. zerime geirdikleri o niformaya kanm ve buralara srklenmitim. Hak ettiim lmn beni bu kadar bekletmesine canm skld o anda. Tm bunlar grmeden ve hatam anlamadan vurulmam istememilerdi sanki. Yaknlarmdan geen mermiler adreslerine yol alrlarken beni es gemilerdi. O dzlkte o andan benden baka canl olmadna kanaat getirmitim ki arkamdan o ince ses kulama ulat: Hey... Sen... Bana yardm et. Arkamdan gelen bu sese bam dnp bakmay ok istemitim. Ama bu hareketimi grecek birisinin hedefi olmaktan korktum. le vakti, o scan altnda pr pr terlemi ve stne ackmtm. Berbat lm kokusu ile cierlerim doymu olabilirdi ama sorun midemdeydi. i boalm ve guruldamaktayd. Alm bana unutturan yine ayn sesin sahibi olmutu: Hey... Duymadn m? Yardm et... Sesimi iyice ksarak, Kimsin? diyebildim. Cevab vermekte gecikmiti. Belli ki ac ekiyordu. Ar bir yara alm olduunu tahmin edebiliyordum. Yaram ar. Buradan gitmem gerek demesi dncemi doru karmt. En azndan yaral olmadma sevindim. Atm ve terlemekteydim ama acm bunlarla snrlyd. Benden beter durumda olanlardan biri hemen arkamdayd. Cevap vermeyiime kzm olacak ki bir sre sustu. Ksa bir sessizlikten sonra tanrya yakar kulaklarma gelmeye balad. Annesi ve babas iin dua ediyordu. Gnahlarnn balanmas iin yalvarmaktayd. Bam yerde, onun dualarn dinledim. Tozu dumana katan bir rzgarn sesi araya girmeseydi son szlerini de duymu olacaktm. Ama rzgarn sesi ile aramza giren perde yeniden aldnda sesi kesilmiti. lm olabilecei aklma gelmemiti. Israrla, Hey... Orada msn? diye defalarca sordum. Ya cevap veremiyordu ya da artk beni duymas imkanszd. Dn iinden ktm siperlere uzaklm dndm. Keke o kadar hzl komasaymm diye kafamda bir kurgu olutu. Ama o zaman da yan ata maruz

kalrdm. Ne dnyordum! Hala sa olduuma sevinmek yerine sipere yakn olmay dlemitim. Nasl olsa bir yerde bir ekilde lecektim. Siperin yan banda yada u an yatmakta olduum yerde. Srnerek geriye dnmeye karar verdim. Acaba bunu baarabilecek miydim? Ne dersiniz? Hayatnzn geri kalan ksmnn ok az nnzdeyse eer, yapacak bir ey kalmam demektir. lme yaknlm her geen saniye artmaktayd. Hareketsiz kalm nedeniyle ou yerim uyumutu. Kaslarm altrmak iin biraz egzersiz yapmam gerekti. Bam usulce yukar kaldrdm. Geriye dnmek iin uygun an kollamaktaydm. Kalp atlarm, siperden ilk k annda olduu gibi atmaktayd. Nereden geldiini bilmediiniz bir mermi tarafndan ldrlmekti tasanz. zerinden tam bir gn getii sava alannda sadece bizim tarafn lleri yatmaktayd. Tek bir mermi bile atamadan yere ylan yzlerce gencin kokan bedenleri arasnda bir tek ben kalmtm. Elli metre kadar geride braktm siperlere geri dnmek iin neler vermezdim ki! Sa olduum srece kle olurdum bu olana tanyana. Esir olmay aklmn ucundan bile geiremedim. Zira burada bakalarna ait bir topra ele geirmek iin bulunmaktaydk. Bizim vatanmz dnyann te yakasndayken onlarn vatan, hemen altmda bulunmaktayd. Esirlere o kadar da ince davranmayacaklar belliydi. Bam kaldrmn zerinden geen o ksa anda tm bunlar aklmdan gemiti. Gzlerimle dikkatlice zak tarafn gzetledim. Pek hareket yoktu. Birka uyuklayan gzetleyici dnda birilerini grememitim. Hzl bir hareketle sessiz ve derinden dnm gerekletirdim. Ancak geriye dndmde tam bir hayal krkl yaamtm. nmde yatan bir l yn yolumu kapatmt. Hedefimdeki siperlere paralel gitmem gerekecekti. Bu ise mutlak bir lm olacakt. Denemeye kalklmayacak kadar lgnca bir giriim olacakt. Ne yapmalydm... Kendi siperlerimizi gremiyordum bile. Bu kadar ok kiinin bu dzlkte serili olduunu bu dnmden nce bilememitim. Arkamda ne kadar da ok len brakmtm yle! Bo yere lenler arasndan hzla kurtulmam gerekiyordu. Hareketsizliimi tekrar bozup siperlere paralel srnmeye baladm. Srnrken en nemli yeriniz poponuzdur. Banz yere gmerken istem d bir hareketle bacaklar, o narin blgenizi hedef tahtas yapmaktayd. Gece yapmam gerekenleri gnn ortasnda yapmam tabi ki bir aptallkt. Ancak bekleyecek gcm kalmamt. Ya bugn lmeliydim, ya da bugn kurtulmalydm buradan. Birka metrelik zorlu ilerleyiim ardndan yeniden bam zak tarafna evirdim. Oradan bana doru bakan tek bir asker gzkmyordu. Bu savmn bana verdii gvenle srnme hzm arttrdm. Srnmem nedeniyle topraktan kan sesler ykselmiti. Birka metre daha ilerlemitim. llerin oluturduu duvar kenardan geecek kadar yana kaydrmtm kendimi. Zaklara arkam dnerek srnmeye devam edecektim. Beni hedef alan ilk atn sesini duydum. Sesin hemen ardndan mermi bana ulamt. ok yaknmdan geen merminin sekme sesi kulam trmalamt. ylece donup kaldm. Belki de l taklidi yaptm. O an insan ne yaptn bilemiyor. Ama buna kanmayan askerin ikinci mermi sesini de duymu oldum. Bu mermi ensemden kibarca girmi ve gzlerimi yerinden alarak topraa yaptrmt. lmn tadld an o and. Artk bir lydm. O gn lenlerin sonuncusu olmam dnda bir ayrcalm olmamt. Bedenimi rmek zere o dzlkte brakp yukar alndm...

T&02 WARDS OLSEROD (YEN KALEVONYA,17) Doluturulduumuz sipere son giren grup iindeydim. Elimizdeki silahlarn iini mermi ile doldurmamz emretti bir avu. Genie alm siperde sra halinde, ayakta bulunabiliyorduk. Sanki byle durmamz iin bu kadar derin ve geni amlard. Arka sraya denk geliime sevinmitim. ndeki srada olanlardan sonra siperden kacaktm. Tozu dumana kadar bir rzgar kmasayd daha erken kacaktk. avu, kendisini yanna aran blk komutanna gitmiti. Bundan istifade edenlerden bir ka siperden kafasn karp neler olup bittiine bakmak istediler. lk kan kafalardan birine ait beyin paralar hemen arkasndakilerin yzlerine yapncaya kadar kimse olayn ciddiyetini anlayamamt. ylece yere ylmt. lm bylesine ani yakalyordu. Buras, hayatn ksald topraklard. ukurlar mezar, dzlkler ise orakla toplanan hasatlar artrmt bana. Bir kiinin lm, bize komutanlk etmi, hepimizi bir srada tutmutu. Bunu avuun kendisi bile bu kadar mkemmel yapamazd. Rzgarn kesildii ilk anlarda avu yeniden yanmza geldi. Sng takmamz istedi. Kendisine ise bir drbnl tfek verilmiti. Siperden kmadan at yaplabilen bu tfekle bizimle gelmeyeceini syler gibiydi. Arka sradan olup biteni daha iyi anlayabilirdiniz: En ndekilerin titreyilerini, aladn belli etmemek iin burnu akyor taklidi yapanlar, silahn elinde tutmakta zorluk ekeni... Bana bakanlar ne dnecekti? Onlar gibi nde olsaydm bu kadar rahat olamazdm herhalde. Bizim topularn sis bombalarn atmalarnn hemen ardndan ilk sraya k emri verildi. Neredeyse hi kayp vermeden klarn bitirmilerdi. Siper dndan duyulan birka el silah sesi dnda bir hengame duyulmamt. Hedef olarak verilen elli metre tedeki dere yatana vardklarn dnmtm. Ksa bir sessizlikten sonra ikinci sraya k emri verildi. Sis dalmadan bizim de k yapmamz gerekiyordu. imdi son sradakiler titriyordu. ansn kimden yana olduu konusunda yanl bir tespitte bulunmutum. kinci sradan ok az k annda vurularak siperlere dt. ounluk ilerleyiini srdrd. Kulaklarmzla iittiklerimize gre yorum yapyorduk. Sadece avu olup biteni elindeki drbnl ile grebilmiti. Ne bir sz ne bir mimik ile grdklerini bize anlatmyordu. kinci grup ilerlerken yanklanan brme sesleri, bir ksmnn vurulduunu hissettirmiti bana. inden bulunduumuz siperi sarsan yaknlktaki patlamalar, onlarn dman topularna hedef olduunu sylyordu. Sis dalm olduu halde bize, son sraya k emrini verecekti avuumuz. Siper klarn yaklatk. Bir elimizde sngsyle tfeimiz, dier elimizle tuttuumuz siper klarndaki tahtalara dayal olan merdivenler. Hepsi bir hayal miydi? Yaananlarn rya olmadn anlamak iin o ryadan uyanmak m gerekir? Hangisi doruydu; buraya geliimiz mi, geri dnemeyecek oluumuz mu? avuun ddk sesi, biz kmadan zaklara hazr olun mesaj verir gibiydi. Her merdivenin ban en az be kii tutmutu. Sesi duyar duymaz klarmz balad. ncekilerine acyan mermiler, bize kar merhametsizdiler. Bizim merdivenden kan ilk iki kii, geriye dt. nc srada ben vardm. Yzlerine bakmaya frsat bulamadan

kafam siperden karabildim. Merdivenden ancak iki basamak kabilmitim. Ve o zaman dilimi donmutu benim iin. En ileride ulatklarn sandmz ilk sra, girdikleri dere yatanda dman askerleri ile sngleiyorlard. kinci sra ise iki grup arasnda dalmlar. Kimileri vurularak yere ylm, kimileri atlan top mermileri ile paralanm, kimileri ise son bir aba ile bu cehennemden kurtulmaya alyorlard. Zamann donduu bu ann ne kadar srd konusunda size ne syleyebilirim ki? Ya da siz buna inanr mydnz? Merdivenlerin sonuna gelip tm bedenimle dar frlayacakken karnmn geriye doru gittiini fark ettim. Bu bir mermiydi. Karnma isabet edip beni de siperin iine atmt. Senin yerin buras diyen bu mermiyi dierleri takip edemedi. nsan boyu derinliindeki bir sipere, stelik yara alarak dmeyi hibirinize tavsiye etmem. O anda aklnza her ey geliyor. Vurulduunuzu deil ayanzn kayarak buraya dtnz sanyorsunuz nce. Benden sonra kanlarn akbetini dnecek durumum kalmamt. Ksa bir baygnln ardndan gzm amtm. avu ve yanndaki askerleri dnda siperde, ayakta durabilen kimse yoktu. Her admda bir l ya da yaral ilen dolan siperimizden uzaklamak ve bir daha geri gelmemeyi istedim. Yarama kendi gzlerimle bakmaya alrken, hemen yaknmda blk komutan ile konuan avuu fark ettim. Hepsi ldler demesi ilginti. indeki znty m saklayabilmiti? Yoksa insanlara acnmayacak bir yer miydi buras? ryen dilerimin szs, yaramn acsn bana unutturamamt. evremde bana glen garip yzlerin basksna ramen alamamtm. Midesinden vurulan ilk asker ben deildim. Bunu bana syleyen avuun yzndeki endieyi de sezecek kadar byktm. Asl sorun beni kyya ulatracak gvenli bir yolun bulunmasyd. Zira evremiz keskin nianclarla doluydu. Beni yatrlm olduum sedyede brakp bir sre yalnz braktlar. Benim dnda ve benden daha ar yarallar da vard. Onlarn yanma dizilmeleri beni lgna evirmiti. Samdaki ya da solumdakilerin ektii aclarn feryad olan lklarn duymak dayanlmazd. Onlarca yaral yan yana dizilmi, gtrlmeyi bekliyorduk. Kimisi bunu da gremeyecekti. Ar yarallar bekletildikleri yerde (ki o yer benim hemen yan bamd) teker teker lyorlard. lk yardm yapacak bir shhiye bulmamz imkanszd. Tam arada kalmtk. Shhiyeleri ikiye blmlerdi. Bir blm en arkadaki yer alan toplanma blgelerindeki adrlarda grevliydiler. Dier blm ise sayca az olmalarna ramen blklere, subaylara yakn olacak ekilde datlmt. Yaral bir subay, bizden daha deerliydi. Kim iin burada olduum sorusunu kendime sormada ge kalmtm. Keke diyebildim sadece. Bizi buraya getiren gemiye binmemeye keke dedim. Geriye gitme imkan olsayd da o an tekrar yaayabilseydim. Sizin de byle anlarnz olmad m? Ama benimki hayatm zerine sylenen bir keke. lmn erken gelmesine ben neden olmutum. Beni midemden vuran o merminin bir kabahati yoktu. Sadece onun yolu zerinde durmakt hatam. nleyenler arasnda kendi dnyama dalmtm. Avaz avaz baran ve barsaklar dar km bir yaral yanmdan gemiti. Askerler onu yere brakmadan lmeyi baarabilmiti. Zaten o haliyle daha fazla yaamasna gerek yoktu. Tedavi imkanlarnn bu kadar kstl olduunu bilseydiler, buradaki askerlerin ka gnll olurdu. Kendi vatanlarndan uzak llerdi onlar. Yalnz kalm ve unutulmulard. Hafif yarama sevinmitim. Be yz metre ileride devam eden atmann sesleri nihayet kesilmiti. Tahminimce yine kazanan tarafn olmad ve yzlerce l

verildii bir siper sava daha olmutu. Birka saat sonra yanmza kalabalk bir asker topluluu geldi. Hepsi yeniydi. Elbiseleri bile tozlanmamt. Ellerine silah yerine bizleri vereceklerdi. Buraya yeni gelen bir asker iin yaplacak en zor iti: lmek zere olan yarallar tamak. Bir shhiye askerini nihayet grebilmitim. Elimi kaldrp yanma armak istedim. Ama o benim iin gelmemiti. Yan yana dizilen yarallardan ayr bir yere braklan yksek rtbeli bir subayn yan bana yapt. Onun elinden tutmu ona moral veriyordu. Bizim deerimiz zerimizdeki rtbelerden ibaretmi. Birer birer alndk. Eimi yksek ve dolambal bir patikadan aalara gtrldk. Bam hafife kaldrabildim. Grdm manzaray anlatamam. Burada olmadnz iin o kadar anslsnz ki! Yzlerce yaral, ak bir dzle, sahilin hemen yanna yatrlmt. evrelerindeki adrlar ise yaral olmayanlar iin barnakt.Vurulanlar sadece saln kaybetmiyorlard anlalan. Bir yaralnn dierlerinde daha aada olmas iin miydi yere braklmamz? Pimanlm ve bo yere vurulmuluumu unutmaya altm. Patikadan ilerlerken arka taraflardan bir patlama sesi duydum. Yaknlarmza bir top mermisi dmt. Patikann orasnda byke bir gedik amt. Den top mermisine denk gelen yarallarn aaya indirilmelerine gerek kalmamt. Olan onlar tayan salam askere olmutu. Korkuya kaplan yeni askerleri bize aaya indirmede acele edince yaras ar olanlarn feryatlar da artm oldu. Kan kaybettiimin farkna o zaman varabilmitim. Sedyenin bir yannda usulce duran sol kolumun zerine midemden kan boalyordu. Hzlanan askerlerin dikkatleri yarallardan kendilerine ynelmiti. Beni tayan iki askerin admlar, bana tuvalete yetimeye alan insanlarn admlarn hatrlatmt. Acaba hepsinin de tuvalet ihtiyalar m gelmiti? Sarsc bir iniin sonunda sahile ulamtk. Hafif yarallar ile ar yarallar ayr yere konuyordu. Bir doktorun n muayenesi ile buna karar veriliyordu. Sra bana geldiine ise doktorla gz gze gelmitim. Gzlerim iine bakt. Sonra yaram eliyle yoklad. Kan kaybettiimi sylemeye frsat vermeden yzn ekiterek ar yaral dedi. Der demez beni tamaktan bkm iki askerin hzla kaldrmas ile o tehlikeyi blgeye gtrldm. Etrafnzda inleyenler varsa buna pek sevinemezsiniz. Benim arkamdan gelenlerle iyice kalabalk bir topluluk olmutuk. Hafif yarallarn blmne kafam kaldrp bakmak istemitim. Ama bam kaldracak gc kendimde bulamadm. in garibi ilk vurulma anndaki o acy artk hissetmiyordum. nleme ihtiyac hissetmeden sessizce bekleyebilmitim. Bir de kulaklarm sar olabilseydi daha iyi olacakt. Neyse ki bu arzumda tanr tarafndan hemen kabul edilmiti. Keke o an baka bir ey isteseymiim. Hafif yaral olmalar ile vndklerini dndm askerlerin yatrld yere gzel bir top mermisi dmt. Gzel diyorum. nk gelii srasnda kard slk sesi, beni mest etmiti. Acsn sonra duydum. Kulaklarm, hemen yanmdaki o patlayn yanks ile bir sre sesleri iitmez olmutu. Hafif yarallarn ou artk yaral bile deildi. stelik gmlecek bir paralarn bulacak kadar ansl deillerdi. Bir anda yok olmulard. kan panikte birka kii tarafndan ezilmitim. Yarama basmay akl edemeyen bu salam askerlerin gittikleri yer, snak olarak kullandklar ve sahil ile kayalk tabakann birletii yerdeki maaraya benzeyen korunaklard. Panik havas dalnca her ey eskisine dnmt. lenler, alan bir ukura topluca gmld. Tm bunlar izlemek benimde houma gitmiyordu. Baka bir ansm olmadndan yana aldm bamn bana gsterdikleriydi grdklerim. Ar yarallardan bazlarn aramzdan almak zere o

taraftan birka askerin geldiini grdm. Bir samdan bir arkamdan, inlemesini kesmi huzura kavutuunu dndm l askerler alnyordu. Gz ucuyla, onlar yerinden alan askere baktm. Yzlerinde ne bir acma ne de bir znt yoktu. Yaptklar ie mi almlard yoksa akllar baka bir yerde miydi...? Etrafmda uzananlarn says azaldka lm korkum artmt. Alamayacama sz vermitim. Ama yapamadm. imdi annem yanmda olsayd, yanamdan kanl sedyeye dklen gz yalarm silerdi. O da benimle beraber alard. Zaklarn karnmda atklar o delik, beni buralara kadar srklemiti. Aramzdaki lleri almaya gelenlerin sonu kesilmiti. Cephede ksa sreli bir atekes ilan edilmi olmalyd. Arkamzdan yaral gelii olmamt. Gelenler de kendi hallerinde beklemekteydi. Yaram temizleyecek birisini bulmak lde yamur yamasn beklemek gibiydi. aresizliimi alayarak ifade ettim. Kendimle konumaktan baka arem de kalmamt. Bylece tm gecenin gemesini bekleyecektim. Gecenin alacakaranl son bulmu ve gnee teslim olmak zere karanlk yzn bakmakta olduum gkyznden ekmiti. Gn aydnl etrafm sarmken yine o l gmclere benzettiim birka kii aramzda dolamaya balad yeniden. Tarladan hasat alr gibi almlard bazlarn. kisi yanma gelince ardm. Yaramn hafif olduunu anlam olmalydlar diye dndm. Sedyeyle birlikte beni yaptrdklar zeminden kaldrdlar. Nedense geldikleri yne gtrmeye balamlar. Oysa oras gmclerin yeriydi. yorum dedim yukardakilere. Yatmakta olduum yerden, yeni doan gnein ilk klarn gremiyordum. Beni sedyemde ylece braktlar. ldm o an anlayamamtm. Sadece biri yanmda kalmt. Bilmediim bir dilde dualar okuyordu. Balanmam iin yalvaran sadece bir kiiydi. Onu da tanmyordum. Nerede kald akrabalarm? Nerede kald arkadalarm? Buraya bunun iin mi geldik? T&03 ELFR WOKLE (YEN KALEVONYA,38) Meslek olarak askerlik hayat, ekilen ilenin arl asndan yksek sabr isteyen bir iti. Aslnda buna bir meslekten ziyade bir arzu diyebilirsiniz. lmle kucaklamak iin ile ekilmesi garip geldiyse okumayn bu yazdrdklarmz. Bizlerin var olmadmz m dndnz? Hayal olduumuzu, sadece yazann hayal gc ile sayfalara dkldmz m? Ne kadar da basitsiniz! Sadece sizin yaadnz evren yasalarn dnerek kendinizi kstlamasaydnz ya. Neyse bunlar benim sizinle tartma konusu yapmayacam bir boyuttu. Asl nemli olan; Canzela kylarna varm ve hayatmn son gnn sizinle paylamalym. Yoksa yazann ellerini bouna yormu olacaz. Bir astsubay olmann ne kadar ezici olduunu bilemedim. Bilseydim, ne yapar eder subay olurdum. Ne kadar ykselirseniz ykselin hemen zerinizde gen bir subayn emrine verilirdiniz. Size, gbeiniz olmasa da gbekli bir avu gzyle bakan askerler

arasnda silinir giderdiniz. Hele bir de gten kuvvetten dren bir hastala yakalandysanz sava meydannda yeni yetmelerin alay konusu olurdunuz. Elime aldm bir tabanca ile emrime verilen bir takm askerle ileri mevzilere yerleme talimatn yerine getirmek zere kydan yukarlara giden bir patika yola girdim. Arkamda bana kuyruk olmu onlarca askerle birlikte uzun ve zorlu bir yrye balamtk. Dier avularla aramzda daha nce bunu konumutuk. leri mevziiye gitmek demek geri dnmemekti. Kyya bir gemiden atldmz filikalarla ulam ve burada yaklak bir ay beklemitik. Yarallara yaplan bakm ve levazm ileri ile gnlerim gemekteydi. imdi ise rampa yukar kmaktaydm. Ayaklarma geirdiim botlar yeni olsa da kaymam engellemiyordu. Temmuz scanda anan patika yol kayganlamt. Toz kaldracak rzgarlarn elik ettii yolculuumuz planladmdan daha uzun srmt. leri mevzileri uzaktan gren bir dinlenme ukuruna dolutuk. Acemi olanlar mataralarndaki tm suyu orackta imeye kalktlar. Ellerindeki sular toplayarak iimizde en gl grnen birine emanet ettim. Onlara suyun byle havalarda yudum yudum ve sayl iilmesi gerektiini syledim. Daha nce bir l savanda yer almtm. Orada savaamadan len askerlerim olmutu. Hepsinin kabahati, enerjilerini savamaya deil su aramaya yneltmeleriydi. Sabr, ite burada hayat kurtaran nemli bir faktr oluyordu. Ayn sabr burada gsteremeyenler yine lme atlacaklard. Dinlenmeyi ksa keserek yola tekrar girdik. Bana yalakalk yapan ya da benim hakkmda deiik sorular soran biri olmamt. Onlarn benim kadar tedirgin olduklar ve umutlarn kyda tkettiklerini biliyordum. Yaral olarak gelen askerlerin yzlerinden siperlerdeki sava grebilmilerdi. lenlerin ounu gmmler ya da paralarn kendi elleri ile toplayarak ukurlara doldurmulard. Dman gremeden ondan bu ekilde korkan ya da nefret edenler arasndaydm. Benim iin durum farklyd. Asker merte savamalyd. lm gze alarak bana saldran bir dman askeri, benim saflarmda savarken cepheden kaan askerimden daha deerliydi. Eer benim tarafmdan birileri siperlerde lmlerse bunun iki yn olabilirdi. lki kendi aptallklar sonucu lmlerdi. Gerek buysa onlar iin sz sylenmeye ve adlarn anmaya gerek yoktu. Ama ikinci durum zeldi: Savarken lmek. leriye adm atacak cesareti olan ve erkek oluunu kantlayanlarn lmleri kutsal saylmalyd. Bir ama iin buraya gelmi ve o ama uruna cann ortaya koymulard. Hayatta kalmay baaramamalar onlarn suu deildi. Onlar, lmeye deil dman yok etmeye gitmiler ve bu uurda can vermilerdi. Buna biz Temiz lm derdik. Sava meydanlarnda avularn dostu olmaz. Subaynz sizi beceriksizlikle sulard. Askeriniz sizi kendisine benzetir ve arkanza saklanmaya alrd. Birliklerin yetkisiz sorumlusu olurduk. Sesini duyarken kulaklarmzn titredii ve yeri sarsan patlamalar yaklamtk. Bizim siperleri zaklar bombalamakla meguldler. Oraya ulatmzda sa kalmay baaranlarla ksa bir tanma sreci yaayp onlara benzeyecektik. Siperden kma emri gelirse de lme koacaktk. Siperde en st rtbeli asker kalrd. ansmn olmadn bildiimden bunu dnmek bile istemedim. Zaten bu temiz bir lm olmazd. Siperde korkuyla beklerken sizi bulan bir mermi veya bir arapnel parasnn at yara ile yere yklmak son arzumdu. Esir dmek, bana gre bundan daha yceydi. Patika gvenli bir yol olmaktan kmt. lk kaybmz bu yolda vereceimden

emindim. Ve bu ngrm gerekleti. Keskin nianc menziline giriimizin bir dl olarak ortalardan bir asker kafasndan vurularak ldrlmt. Keskin nianclar... Kafa avclar... Onlar hi sevmezdim. Karma kp gcyle savamayanlar da sevmezdim. Uzaktan bomba atp beni yok etmeye almak, iin kolayna kamakt. Yere ylan bu askerin yaknndakileri yzlerine srayan kanlardan rpererek dzeni bozdular. Admlar, koar adma dnm ve patikadan karak yere yatmlard. Bilmedikleri ok ey vard. Bir keskin nianc yerinin tespit edilmemesi iin asla ikinci at ayn yere yapmazd. Onun iin tek at tek lm demekti. Panik havas ortadan kalknca yere yatanlar kaldrdm. Benim bu kadar soukkanl oluum onlar zerinde tesirini gstermi ve emre itaat konusunda pheleri kalmamt. Sa olarak dnmeleri iin bilenin yanndan ve sznden ayrlmamak gerekiyordu. Yaknl iyice artan hedefteki siperlere bizi ulatracak aktarma siperine girdik. Gnll bir askeri nme alarak bu ince geitte eilerek ilerledik. Boyca yarmz rten bu ukurdan geerken acele etmeliydik. Yavalama yeni bir lm demekti. Aktarma siperini ap asl mevziiye ulamamzla problemler sarpa sarmt. Daha biz siperlere girmitik ki zaklar, kar taarruza balamlard. Siperlerde ate etmekten elleri uyulmu eskiler, skla skla tfeklerini gelen hedeflerine yneltiyor ve onlar teker teker vuruyorlard. Yanmda getirdiim ufak birlii, siperin bo yerlerine datp serbest at emri verdim. Elimdeki tabanca ile onlarn yakna gelmelerini bekledim. Kafam siperden gz ucuyla karp olan biteni seyretmekten baka bir yol bulamamtm. Biz, siperin iine bir kayp veriyorsak onlar onlarca lye sahip oluyorlard. Taarruza kalkanlarn sonuncular da vurulmu ve suskunluk an balamt. Bu suskunluk, sa kalanlarn kalbini ve gzlerini yerinden oynatacak derecede gl patlamalarla kesilmiti. Siperlerin iine yatarak bu tehlikeden uzak kalmaya altm. Yere yatmay akl edemeyen, daha dorusu donup kalanlar, balarna isabet eden ve isabet ettii yeri bedenden koparan arapnel paralar ile ldler. Dman yakndan gremeden lmek istemedim. stm bam kan olmutu. Beraberimde getirdiklerimden ounu o bombalamada kaybetmitim. Sa kalanlarn bir ksm yarallara ilk yardm yapmaktayd. Bir ksm da yere melip olup bitenin gemesini beklediler. Sadece biri sinirlerine hakim olamad. Eline ald tfei ile siperden karak dmana doru kkreyen bir aslan gibi saldrd. Vurulduunda kard ses, bir kediye aitti. Dokuz cann da tek mermi ile almlard. Sabr dedim size. Sabr nemlidir. Geriye kalanlar denetime aldm gecikmeden. Kamaya alan bir askeri kendi tabancamdan kan mermi vurmutu. Vuran ben deildim. Tabancayd. Tabancy tutan eller ise emir erimdi. Verilen emir, geriye koanlar vurmakt. Siperden k tek taraflyd. Dmana doru koanlar, askerdi. Ama geriye koanlarn hakk srtlarndan yedikleri kurunda saklyd. Yere ylp kalan o askerin arkasndan kimse zlmemiti. Onun l bedeni iin kendilerini tehlikeye atacak birisi de bulunmazd. Gmlemeden kurda kua yem olmak buydu ite. Ayn gn iine bu kadar ok olay sktrabildiiniz tek yer sava meydandr. Yaadklarm buna ahittir. Sizlerin ne dnd benim iin nemli deil. Kendim iin varm. imden bir ses dinlen demiti. Siperde bulduum bir sedyeye uzandm. Yarm saat kadar uyumuum. Gn ortasnda bunu yapabilmek, sessizlii yakalamann mucize olduu siperlerde bir baar saylmalyd. Beni uyandran bir askerin szleri ise gerekten

dramatikti: avu... Sng taarruzuna baladlar. Ne yapalm?. Yerimden hopladm gibi asl mevziiye ulatm. Elimden gelenin en iyisini yapmann zamanyd. Siperden bam kaldrp ileriye baktmda kabusun yeni baladn anladm. Binlerce zak, bize doru taarruz etmekteydi. Aramzdaki mesafe ksalm yz elli metreye inmiti. Savunmay hazrlamak iin yeterliydi. Sayca stnlkleri ise mutlak bir lmn haberini getirmiti. Gren gzlerin yalan syleyemediini bilen biri olarak soukkanl halimi korumak zorundaydm. Makineliyi korunakl bir yere aldrdm. Elimizdeki tek makineliyi apraz atee tutacaktk. En az makinelim olmalyd. abuk bozulmalar ile nlenen markalar tercih eden ordumun hatasn buradaki genler ekecekti. Snglerini karp takmalarn emrettim. Keskin nianclarmzn atlarna balamasn emrettim. Bize yaklamadan vurabildiklerimiz kar olacakt. Toplu at iin dzeni kurduumda, mesafeyi yz metreye indiren zaklarn haykran sesleri duyulmaktayd. Kendi vatanlarn korumak iin yaptklar bu direni, kayda deerdi. Tm kuvvetleri ile saldrmalar ise tam bir cesaretti. Yz metrenin altna inmeleri ile salkl vurularn salanabileceini bildiklerinden hzlarn bu mesafeden sonra arttrmlard. Tm gleri ile bize, siperlerimize ynelmilerdi. Kalbim yerinden kacakt. Onun buradan kamak isteyeceini aklmn ucundan geirmezdim. O kadar hzla atmt ki pompalad kan yznden yzm kpkrmz olmutu. Solgun bakl askerlerin, dman eleri tetikte beklemesinin yannda benim bu durumum onlara itici gelebilirdi. Kendimi toplayarak onlarn yanna dizildim. Emir erim, yine arkamzda bekleyecekti. Kamaya tenezzl edenleri vurmak zere grevliydi. Seri atlarn sesi arasnda yere yklan zaklar grmek mutluluk vericiydi. Saylarnn ok olmas, kolay hedef yapyordu kendilerini. Hatlarnn arkasn gremeyecek kadar oktular. Elli metreden daha yakna gelmeye baarmlard. Tek el at yapmadan bize doru gelmeleri ilginti. Sng sava yapmak iin onca yolu kat etmeleri ne byk bir cesaretti! Burada olup bu manzaray grmeliydiniz. Elimde tabanca olduu halde bekledim. Hi kayp vermeden onlardan yzlercesini ldrebilmitik. Tkr tkr alan makinelimiz sorunsuzdu. Sorunun onu kullanan askerlerde olacan sonradan grdk. Tek havan mermisi, iini bitirmiti. Sesi kesilen silahn ardndan bir sel gibi siperlerimize akmlard. Her yanm zaklarla dolmutu. Tabanca ile hangisini vuracam aracak kadar deiik ve hareketliydiler. Sngleri ile nlerine gelenleri eziyorlard. O an dondurabilseydim bir yalboya tabloya konu ederdim, bu olanlar. Hzla geen zaman, sona ulamt. Tek bir mermi skamadan bir sngnn mideme giriini hissetmitim. Gzlerime taklan, sngnn iimdeki soukluu deildi, en son snglenen oluum deildi, emir erimin kamakta olduu da deildi. Gzlerim, onun gzlerine kitlenmiti. Alan azm, o harfini alm ve ksk bir ses karmt. Sngnn sahibi, sngsn ekmeden nce yana kaydrarak ldrc darbeyi indirmiti. Onun gzlerinde okuduklarm size anlatsam inanr mydnz? Yere yklan son kiiydim. Siperlere doluan zaklar, zaferin sarholuuna kaplmam ve daha ilerisine gitmeden buraya konaklamlard. Bense atmakta zorlanan kalbimin son rpnlar altnda nefessiz kalmtm. Benim zerimden geen bir dman askerinin altnda kalm, ezilmitim. lrken zldm tek ey, ldremeden lmekti. Beni ldren ansl askerin gzlerindeki ifade, ruhumun hafzasna alnmt. Maher zaman gelinceye kadar o bakla oyalanacaktm. Buraya neden geldiniz, buras bize ait diyen baklar her yerde bulamazsnz.

T&04 ZAMDE RLAND (YEN KALEVONYA,19) Zaman gelmeden ten horozu erken keserler. Ataszn hatrlatan, nmde lmekte olan bir ar yaralyd. Daha gnn banda, uyanm askerlerin grev yerlerine ulamalar yeni tamamlanmt. Nbetten kan askerler ise geldiimiz yolda aaya, korunakl siperlere gidiyorlard. Geriye dnemeyen tek kii, benim mevziimin yannda, yerde kvranmaktayd. Kimse dnp bakmad ona. ncesini bildikleri bu kiiyi kimse sevmemiti. Sa omzunu paralayan mermiye hedef olmak bir baar saylrd. Gecenin o saatlerinde siperden bu kadar kan biri ancak ldrm olmalyd. Kendisi ile beraber herkesi tehlikeye atan bu tiplerin sevilmemesi doald. Huzurumu karan bu yaralnn bir an nce lmesi iin dua ettim. Sa kolunu vcuduna balayan blm neredeyse yok olmutu. Gndzleri bana ait olan bu blm kendi kan ile kirleten bir ahmakla ayn yeri paylamaktan dolay sklmtm. Bir mermi de ben skabilirdim. mdadma shhiyeciler yetiti. mitsiz vaka gzyle baktklar yaraly sedyeye alp yanmdan gtrdler. Gece ne yaptysa, vurulmay hak etmiti. Merakna yenilip siperden kanlarn sonuydu btn bunlar. Kimisi siperin hemen nnde yatan cansz arkadalarnn ceplerini kartrrd. Kendisinin sa kabilecei mehulken bu yapt i, kumar oynamakt. Kaybettiini bilemeyecei bir kumar. Scan iyiden iyiye kendini tenimde hissettirdii le saatleri henz gelmemiti. Sabahn ksa sreli serinlii ile har neir olmu pek ok asker, kendilerine gnderilen paketleri amakla meguldler. Postaclarn bu hizmeti harikayd. Dnn bir kere: lmeden yarm saat nce sevdiinizden bir paket geliyor ve siz bu paketten kan eyle mutlu oluyordunuz. Bu mutluluk, hatrlanma ve nemsenme mutluluu oluyordu. Bundan sonra yaplacak bir siper knn lmle sonulanacan kimse nemsemezdi. Zira, damaklarnda hala o mutluluun tad durmaktayd. lmn ac yzn gstermekte gecikmedi. Kahvalt sonrasna denk gelen arapnel atlar ile dllendirilmekteydik. Zaklarn bu zamanlamadaki disiplinleri nedeniyle tadna varabildiimiz bir kahvalt olmamt zaten. Kahvalt dediime bakmayn. Kuru bir peksimet ve vine reelinden oluan bir kahvalt ite. Yanna verilen ekerli su ile boaza taklmasn engelliyorduk. Yarm kalm yemeklerimizi bir kenara koyup siperin derinlerine meldik. arapnellerden korunmak iin yaplacak en bilimsel davran dua etmek oluyordu. ans olmayan, arapnel paralar siperin en derininde dahi olsa buluyordu. Ksa sren arapnel at sonunda, yerinden kalkamayan kiinin ldne kanaat getiren shhiyeciler, sedye sokamadklar dar siperlerden geerek, kollarndan ve ayaklarndan kavradklar l genleri, gmlecekleri geri hatlara tayacaklard. Kahvaltsna brakt yerden devam eden gamszlardan biri de bendim. lm umursamayan yzlerimizin eziklii gnlerce nce kaybolmutu. ekerli suyumdan son

yudumu alm ve siperin iine yeniden melmitim. Dnmeye frsat vermeyen mermi sesleri ve patlamalarn sarst topran iine sinmi kan kokusu, beynimin ilerinde daha nce hi gitmediim kabus dolu yollara gtrmt beni. Uyumadan ryalara dalp karabasanlar grmeye balamtm. Yanmdaki tanmadm bir mez, sessizliimi bozmama neden olmutu. Gzlerimin iine bakan rahatsz edici baklarnn ardnda yatan gerek nedeni sormak ihtiyac hissetmitim: Ne var?... Bana deil zaklara bak. mez, benim gibi melmiti. Elleriyle siperin iinden bulduu ufak ta paralar ile doldurduu eli yukar kaldrp benimle konumaya balad. Bana sadece onu dinlemek kalmt. Ben yeniyim diye kimse sevmiyor. stenmiyorum. Sizden sadece iki hafta sonra buraya geldim diye. Blnzdeki en yeni benim diye. lmeyi en ok ben mi hak ediyorum?... Ben senin annen deilim. Derdini ona anlat dedim. Bana alayarak cevap verdi. Ac olan, onunla beraber alayamaymd. O iki haftalk fark, sava meydannda yirmi yl gibi gelmiti bana. Onun ektii acy, ben de katlanyordum. Sa kalmay baarmtm. Hala ayaktaydm. Umudum, okuduum dualard. Buradan tek para halinde dnmek istedim. Ya l ya diri. Kolu ya da baca kesilip gemilerle sevdiklerine yollanan mutsuz yzleri grdkten sonra bu karar vermitim. Ya lmeliydim ya da tek bir yara almadan geriye dnebilmeliydim. Yanmda alayan o mez umurumda deildi. Bana ynelmi bir merminin nne onu rahatlkla alabilirdim. Acmasz olanlarn ve hayata skca balananlarn hayatta kalabildii u darack ukurlarda baka trl sa kalamazdm. Gz yalarn eliyle silen mezi, blk subay ismiyle yanna ard Baarlmas imkansz grlen grevleri en deneyimsiz olan alnrd.. lme gitmeden nceki son grm oldu diye dnmeme sebep buydu. Ne iin arldn bilmeyen mezin gidiindeki hza bakarak glmsedim. nemsenmenin vermi olduu gururla subayn nnde esasl bir selam verdi. Uzaktan onu seyreden bln askerlerini arkasna alm bir avu edasyla verilen emri dinlemeye balamt. Subayn onunla konumas uzamt. Detayl konuma iinde ara sra arkasna dnm ve eliyle beni iaret etmiti. Merak ediim henz balamt ki koarak benim yanma geldi. Bana Blk subay seni de istiyor dedi. Yanna beni de alm, bir ocuk gibi sevinmiti. Subayn yannda ikimiz selamlarmz verdik. Subayn baklarnda bir gariplik vard. lme gnderecei kiilere bakt gibi bakmt. Gnll olmanza sevindim dedi. Ne gnlls dedim iimden. mezin bir halt iledii muhakkakt. Subayn konumas devam ettike beni ne kadar tehlikeli bir grevin iine srklemi olduunu grdm. Subay: kinizi zor bir grev bekliyor. Ama unutmayn ki cesaretiniz ile lmszleeceksiniz. Verilen emri yerine getirmeniz halinde size cesaret madalyas verilmesi iin elimden geleni yapacam. l ya da sa. Buradan bir madalya ile dneceksiniz. Madalya kimin umurunda, diyememitim. Yzmde bir kzarklk belirmiti. Beni

kendisiyle lmn kucana atan o mezi i i yemek istedim. Subayn konumas devam etmi ve bizi baarlmas imkansz grnen bir grev vermiti. kimize zak niformas giydirilecekti. Esir gibi grnp kamay baaracaktk. Bizi, kendilerine doru koarken gren zaklar, grnecek ve bylece yerlerini belli edecekti. Plan ilerse bir saldr yaplacakt. Yerleri belirlenen blgeye yaplacak havan at desteinde saldrlacakt. Bu aamadan sonra bizim ne yapacamz ise kimse sylememiti. Bir anda zak oluvermitik. mezin yannda koyun gibi bekledim. Subayn emri ile zak siperlerine yakn bir yere gtrldk. Orada bize yksek sesle hakaret edildi. Dipik vurmaya kadar her trl ikenceyi grmtk. Madalya uruna bu samala katlanamazdm. Yere drlmekle kurtulamamtm. Yerde uzanm bedenime tekmeler atlmt. Bundan zevk alan birka askerin dayandan kurtulmak iin ikimizin kam gibi yaparak zak siperlerine doru komas gerekecekti. zerimize evrilen silahlarn glgesinde yaplacak bu kou hayatmn en zor anyd. Subayn gzyle verdii talimatla bizi serbest braktlar. kimizi arkadan iten askerlerin akn baklar altnda siperden ktk. Sesimizi karmadan sadece kotuk. Yirmi metre kadar ilerledikten sonra yere dmtm. mez, arkasna dnp bakmadan komaya devam etti. Ona yetimek iin yeniden ayaa kalkmaya altm. Dizimden yaralanmtm. Kanayan yaramn zerini elimle bastrdm. Topallayarak yrdm. Aramzdaki mesafe giderek almt. mez, nmde zaklarla arama girmiti. Zaklarn gizlenmi mevzilerini ortaya karan gelime vuku buldu. mezi doru tarafa ynlendirmek iin kendi yanlarna armaktaydlar. Seslenmelerini yakndan duymaktaydm. Yrmekte zorlanm nedeniyle mezi yalnz brakmtm. Yerleri belli olan zaklarn zerene yaacak havan atlarnn o ilk sesleri duyulmaya baland anda oktan yere yatm ve kafam iki elimin altna almtm. mezin cesaretine am ve havan atnn bitmesini beklemitim. Hemen ardndan balayabilecek bir saldrda beni sngleyebilecek arkadalarmn beni tanmas iin dua ettim. Zaklarn zerine yaan havan mermileri, lmn sesini beraberinde getirdi. Paralanan bedenlerden kan o son sesler kulaklarmn iine ulatnda aladm. Vahi hayvanlardan daha vahi olan insanlarn u yaptklarna bir bakn! O lenlerin anne ve babalar olduunu biliyordum. Hepsinin bir seveni vard. Ama onlar lm tatm ve buradan gitmilerdi. Aslnda kurtulmulard. Topraa gmdm kafamn iinden geenleri unutup tekrar geree dndm. Havan atlarndan birka yaknma dm ama bana zarar verememiti. Cesaretimi toplayp kafam kaldrdm. lerimde olup bitene bakmak istedim. Toz duman iindeki zak siperlerinden kopan kol ve bacaklar grebildim. mez, ortalarda grnmyordu. Havan at kesildi. Ksa bir sessizlik sonrasnda zaklar, hi bombalanmam gibi taarruza getiler. Bunu grdmde glme krizine girdim. Beni ldrmeyeceklerini biliyordum. Ben bir zak askeri olmutum. Yerde uzanm halimi bozmadan zerimden gemelerini bekledim. Gz ucuyla onlara baktm. Birka dnda kimse varlma dikkat etmemiti. Gz gze gelebildiim biri dnda hibirini tanmyordum. Onlar bizimkileri ldrmeye doru koarken bizimkilerde kendi siperlerinden kmlard. Boazlanma zamanyd. Siperlerinden km yzlerce gencin sng ular kana bulanmt. Gz gze geldiim zak askeri yanma geldi. Bu mezdi. Glme krizime anlam

veremeyen baklar altnda iken zerime bir l zak askeri dt. Dibimizde snglenenler varken onunla bu komik durumu konuacak deildim. Ama hangi taraftaydm. zerimdeki niforma ile bir zak askerini ldremezdim. Bu bana mantk d gelmiti. mez, benim kalkmama frsat vermeden yere yld. l numaras yapmasn garipsemitim. Nereden geldiini bilmediim bir mermi bacama sapland. Acs ile kvranmaya frsat bulamadan bir mermiyi omzumdan yedim. Sonradan anladm ki zak tarafndan alan bir makineli atna hedef olmutuk. Ayrm gzetmeden ayakta kalabilmi tm askerleri hedef alan bu merilerin bir ka da bana gelmiti. l taklidi yapan mez, taklit yapmay brakm ve olayn gereini tatmt. Buras neresiydi byle. Bir tiyatrodaki komedi sahnesindeydim. Aptallklarla dolu u dakikalar iinde tm gariplikleri yaamtm. Vurulmu olduuma aldrmadan kafam kaldrdm. evremde olup bitenleri grmek isteyen merakl baklarmla etraf szdm. Kendi siperlerine kouan korkak tavuklar izledim. Sa kaldklarna inanamayan askerlerin kalarna da gldm. Hafif yaralarmla bark uzanma devam ettim. ki mermi yarasna ramen bilincimi kaybetmemitim. Ama bu uzun srmeyecekti. Kan kayb sonucu lme ihtimali aklma geldi. Kaanlarn peine taklp bir tarafa gitmeliydim. Ama hangi tarafa? Bu ikilemden kmama yeniden balayan havan atlar engel olmutu. evremde patlayan mermilerin yanks yznden kulaklarm duymaz oldu. lmn geldii and. Kafam karm halde yattm yerde beklerken beni paralayan havan mermisinin gvdeme saplann hissedememitim. Bir anda deiik yerlere frlayan paralarmn peinde alamakl gzlerle de bakamadm. Kollarm ve bacaklarmdan ne kaldysa etrafa dalmt. Gvdemin iinde dolanan kanmn akmaya frsat bulamadan topraa yapmasn da garipseyemedim. Salam kalan tek para olan kafam, iindeki beyni dalmaktan kurtarm olsa da bir top gibi uzaklara frlamaktan kendini koruyamamt. Kafamn bizim taraftaki subayn nne dm olmasn diledim. lm tatm yzmn o ince glmsemesi ile gz gze gelmesini istedim. Tm bunlar olurken ben oktan lm ve sava seyreden l genlere katlmtm. Ne yazk ki seyrediim ksa srecekti. Zira lm melei elimden tutmu ve hayatmn hesabn vermek zere beni yukar ekmiti. T&05 DERMT ODSED (YEN KALEVONYA,18) Yamur bulutlarnn altndaydm. iselemeye alan yamur damlalar, siperlerinde bir serinlik bekleyen biz askerlere ulaamadan buharlayordu. Aldm her nefeste kokusunu salm topra iime ektim. Gnlerdir ayn yerdeydik. Kafamz karamayacak ekilde ate altndaydk. Temmuz scaklar baladndan bu yana ykanamamtm. Bitlerle dostluumuz o zamandan yadigard. Salarn ksack kestirebilenler ve elbiselerini yedikleri reellerden uzak tutabilenler dnda kimse bu beladan kaamad. Bitlenmemeyi

baarabilen az saydaki askerlerden biriydim. Bunun asl nedeni, o kalabalk siper ukurlarnn en solunda siperin sol kanat makinelisini kullanyor olmamd. Bulunduum korunakl mevzi, apraz at imkan olan ve bitlilerle arama on metre kadar bir mesafe koyan bir yerdi. Yanmdaki silah ile gnlerimi sklmadan geirebiliyordum. Cann skmadan bu kanl srtlarda yaayabilen az saydaki askerlerden ikisiydik. Adamdan saylmadm, yz denizi grmeyen bir kalevonya ehrinde domutum. ksz ve yetimdim. Soyum sopum belli deildi. Onsekizime geldiimden devletin tm imkanlarndan dlanmtm. Beni bir trl kabullenmeyen Yeni Kalevonya Hkmeti, ald sava karar ile taze genleri ihtiyac olduunu duyurmutu. Kimisi paras, kimisi havas iin orduya katld. Benim amacm onlardan farklyd. Ben, adamdan saylmak ve insan topluluu iinde saygn bir yer edinmek istiyordum. u elimin altma aldm makineli ile yzlerce zak yere sermi biri olarak saygnlm artmt. Blk komutanm bir madalya sz vermiti. Onca uzun yoldan gemilerle gelerek burada gnleri ldrmemin karl olarak bir madalya benim hakkmd. lmemeye almak gerekiyordu. Siper taarruzlarnda kullanlan taze askerlerden olmayarak ilk doru karar vermitim. Savunma amal oluturulan mevzilere asker seen bir avua kuyruk olup buraya gelmitim. Dmana ait topraklara geleli neredeyse iki ay olmutu. Bu sre iinde binlerce l grmtm. Paralanan bedenlere acyacak deildim. Bu riski gze alarak buraya gelmilerdi. Onlarn sorunlar saf olmalaryd. Komutanlarnn emriyle dnmeden lme koma aptalln gstermilerdi. Ana kuzularyd onlar. Benim gibi olanlarn bu yanl yapacaklarn sanmyordum. Yanma verdikleri ana kuzusunu eitinceye kadar da canm kmt. Benden iki ya byk olmasna ramen ufack bir ocuktu. Annesinin biricik oluymu. Onunla gurur duyanlar varm falan. Bo szler bunlar. Sen ldkten sonra bunlarn ne nemi var? Glgesi altnda dinlendiimiz yamur ykl bulutlar, denize doru uzaklamlard. Gnein yakc yz ile ba baa kalmtk. apkalar altnda bekleyen taze askerlerle aramdaki o on metrelik mesafe benim iin ok nemliydi. Her gn onlarcasnn gzmn nnde vurulmalarna almtm. Anlam veremediim, onlar bu lmle sonulanacak k yapmalarn emreden subaylard. Gece baskn yapmak varken gn ortasnda saldr ne kadar baarl olabilir ki? Bitlenmi bir askerin elindeki gda ykl tenekeyle yanmza gelmesi gnn sradanln deitiren bir gelime olmutu. Bitlerini bize bulatrmayacak bir mesafeye kadar yaklamasna izin vermitik. Yeni geldii her halinden belli olan tazeciin getirdii tenekeden peksimetler ve reel kutusu kmt. Sineklerin akn ettii tatl maddelerden hzla kurtulmalydk. Kutuyu aar amaz katksz midemize boalttk. Normalde on askere datlan bu reelden bylesine byk pay almamzda daha nce devirdiimiz dman askerlerinin etkisi bykt. Levazm avuuna zel emirle ve bizim admza paket hazrlanrd. Reeller iimizi baym olsa da bu o kadar nemli deildi. zerine kuru kuruya peksimetleri yedik. Yedeimizde tuttuum su tankndan bolca su ime ansmzda vard. Biz, ikimiz, buradaki en ansl askerlerdik. Konumaya sevmeyen ana kuzusuyla karnmz doyurduktan sonra dinlenme safhas gelmiti. htiyalarmz karladmz siperimiz, dierlerininkine gre bir otel lksne sahipti. Tuvaleti olan ve uzanarak dinlenebileceimiz bir genilie sahip siperimizin iinde

yemeklerimizi yedik. Hafif bir ekerleme yapma imkan yakalayan ana kuzusuna uzanmas iin izin verdim. zin verdim diyorum, nk ondan yedi gn kdemliydim. Burada bir saniye nce gelen kdemli oluyordu. Yanzn hibir nemi yok. Onu uykusundan uyandran ben olmadm. Yanmzda patlayan bir bomba, uykuya dalm tm siper kularn uyandrmt. Silahm elime aldm. Bu grltnn ardndan yapacaklar olas bir saldr ncesinde tetikte olmalydm. Kendine gelmeye alan ana kuzusunu elimle ensesinden tutarak yanma ektim. Mermi kutularn yanma getirmesini syledim. Patlayan top mermilerinden korkan baklar ile hemen diyebildi sadece. Lks siperimizin hemen dnda, bizi o adi ve lmcl siperlerle balayan geie ynelen arkadamn geri dnemeyeceini bilemezdim. Makineli iine yerletirdiim mermilerin says, bir taarruza kar koyacak lde deildi. Subaylarn emir beklemeksizin at yapma ncelii salamas bizim iin iyi olmutu. Birden ullanan dmanlarn snglerinden baka trl kurtulamazdk. Gzlerimin, daha dorusu baklarmn esaretindeki ileri dzlkte, dman siperlerinden frlam birileri yoktu. Patlamalarnn ard henz kesilmemiti. Topu atnn grltsnden rahatsz olmutum. Kulaklarnzn dibinde bir lk atlmas gibidir. Tekrarlanan lklarn sonunda duymaz olursunuz bir sre iin. te yle bir anda lmcl bir yaknla ulam bir havan mermisinin tokad ile yere savrulmutum. Bu top atndan deildi. Mevziiyi hedef alan bu havan atnn devamnn geleceini bildiimden yere yaptm. ansma gvenerek mermilerinin bitmesini bekleyecektim. Kesik kesik atlan havanlar, neredeyse beni parampara edecekti. Derinletirdiimiz siperimizin en gvenli yerinde aresizliimin gemesini bekledim. Bu atlarn sonunda yapmam gereken ise belliydi: Mevzi deitirmek. Top atlarnn bittiini belli eden ddk sesinin ardndan dmanlarn delice saldrlar balamt. Bana verilen askeri eitim gerei, mevzi deitirmem gerekiyordu. Buradan at yapmam benim iin tehlike olurdu. sabet ettirecekleri bir havan mermisi ile lebilirdim. Makineliyi tek bama yanma almam mmkn deildi. Beraberindekilerin arlklarn benimle paylaacak ana kuzusunu bekledim. Dakikada iki havan dtn dikkate alrsak bu yaamak iin yksek bir ans saylrd. Gz ucuyla bakabildiim kar siperlerde, dman askerleri anlamadm dillerinde sama sapan szleri, yksek sesle syleyerek motive oluyorlard. Bizimkilerin, aralarndan birkan yere devirmelerine aldrmayan bu kalabalk, dalga dalga bize yaklamaktayd. Yerimden dorulma cesaretini toplayp arkadam aradm. Gei blgesinde, mermi kutularnn yl olduu yerde cansz bedeni ile yatmaktayd. Onu bu halde grdme zlmtm. Yanl anlalmasn. Onun lm deildi beni zen, tek bama kalma zlmtm. Yardm edecek biri olmadan buradan gitmem imkanszd. Hayatnzn yle anlar vardr ki, bu anlarda hzl kararlar verirsiniz. O verilen kararlarn doruluu zerinde dnecek tek bir saniyeniz bile yoktur. te byle bir karar vermitim ben de. Kamay gururuma yediremedim. Makineliye sarldm. Seriden tek ata aldm silahmla dmana kar koyacaktm. Daha ncekilerden farkl olan, iimdeki garip hislerdi. lmn yaknln ve kaderimi hissettim. nden giden llere katlma vakti gelmiti belki de. Ana kuzumun cansz bedeni yanndan aldm iki kutu mermiyle ve dmanla tek bama savaacaktm. En yaknmdaki dost kuvvetlere yaknlm on metreydi. Bu siperinde olanlar iin ok uzak bir mesafeydi. On metre tedekilerle aramda asrlarca gidilerek ulaabileceim bir mesafe olduunu dndm. Havan mermisi, isabet ettii bir insan yere ivilerdi. Yere

ivilenmi arkadam iin tetii basmaya baladm. Yirmi metre yaknla kadar gelenleri tek tek vurmaktaydm. evremi sarabilecekleri kukusu ile bir saa bir sola ate ediyordum. Bu bana vakit kaybettirmiti. Gvenliimi ve sa kalma drtm bir kenara brakamamtm. Ne de olsa bir can tayordum. Soukkanl biriydim. Bu benim lgnlk yapp lme atlamam engelliyordu. Mantkl karar verenlerin sa kaldklarn daha nce grmtm. Mesafe on metreye inmiti. ylesine geni bir siperde srtm dayayabileceim bir arkada olmadan tek bana savayor olmak bana ac vermiti. Yanmda uzun uzadya giden dz bir hat olarak grlen dman askerlerine zak demilerdi. Buraya yabanc topraklardan gelen bizdik. Ama onlar buray bizden daha ok sevmi olmallard ki lm pahasna, geri dnmeden ve saylarnn azalmasna aldrmadan bizim siperlere ulatlar. Sngy takmay unutmu ou askerin lm l atarak ldn duydum. Sra bana gelmemiti. Benim nmdeki hatt temizlemitim. nce arkama baktm. Elimde, snm makinely brakmak istemeyen tetik parmam olduu halde tfeime uzandm. Sngsn bularak taktm. Yakn sava deneyimi olmayan biri olarak bunu kelimelere dkmek zor. O anda ne dn ne de yarn nemsemiyorsunuz. Sa kalmak dnda bir seenekle iim de olmazd. Vcudumu saran niformann iinde terlemitim. Terli terli sng savana girdim. Glmeyin. Doruyu syledim. On metre tedeki kanl arpmadan uzak kalma ansm kullanmamtm. O an ne olduysa beni oraya ekmiti. Bazen verdiiniz kararlarn karar vericisi olamyorsunuz. Sanki baka bir g, beni oraya itmiti. Ayaa kalktm. Yanmdan geen mermileri aldrmadm. Bu ne cesaret? diye sordum kendime. On metrelik kou sonunda savan hzland yere ulatm. Siper iinde ve yaknlarnda snglenenlerin lklar arasnda birka kiiyi yere devirdim. Sngmn ucundan kan damlyordu. Mermilerimle uzaktan ldrdm onca askerden sonra bu ekilde ldrmek irenti. Onun yz ve son rpn ile ba baa kalnan o ksack anlar bana dayanlmaz gelmiti. Saymzn giderek azaldn anlamtm. Sayca bizden stn duruma gelmilerdi. Kar siperlerinden kan her yeni zak askeri durumu aleyhimize evirmiti. Ayakta kalmay baaran az saydaki arkadamla siperin bir ucunda skmtk. Eski yerime doluan zaklardan birkann benim makinelimle uratklarn grdm. Namluyu zerimize evirmeleri an meselesiydi. Bizi koruyacak ya da destekleyecek bir birlik grnrde yoktu. Saymzn tek haneye inmesi ile panik balamt. Kimisi esir olmak istemi ve silahn brakmt. Onlar kendi ellerimle vurdum. Giydii niformaya ihanet edenin cezas buydu. Arkam salama alm halde yarm saat kadar dayanabildim. Makinelimi altrmakta zorlanan zaklarn yanna gitmeyi ve onlar da snglemeyi istemitim. Bunu yapacak gcm kalmamt. Yorulan kollarmn tad tfeim elimden kayp yere dt. Siperin iinde sa kalabilmi birka traktan biri olarak kendi cesaretime iimden vgler yadrm ve lm bu halimle karlamtm. ki yanmdan iime giren snglerin acs ile bir lk attm. Sngler girdikleri yerden karken canm da almlard. Hayatmn bu son gn bylece sona ermiti. Benim lmmden sonra geride kar koyan bir trak kalmamt. Esir aldklar trak askerini orackta snglemilerdi. Onlardan biri olmadm iin l halimle krettim. lm cesaretiyle tadanlardan olmutum.

Zaklarn l genleri
Z&01 BELK ODLER (CANZELA,23) nsan, kendinden daha gen olanlar lme yollarken pimanlk duyuyor. Subay olduunuz blklerin arkasndan bakmann acsn hibir kelime ifade edemez. Kendi topraklarmzda savayor olmamza ramen isteksiz gelmitim n saflara. Sonunun ac bir lm olacan bilerek trenlere alnmtk. Bizden sadece bir hafta nce gidenlerin lm haberleri birliklerimize ulamken o yola k hazrlklar daha da ac vermiti. Subay oluumun verdii avantajla konforlu bir vagona alnmtk. Cepheden yeni dnen habercilerle ayn blme alnmtk. Blm ise birka vagon arkadaki yerlerini almlard. Raylarn son bulduu ve barut kokusunu hissedebilecek kadar savaa yakn bir yere gelmitik. Vagonlarmz birer birer ilerindeki ykleri karmaktayd. nden kmam nedeniyle benden sonra kanlar ve toplanma blgesinde gelenlerin yrylerini kenardan seyredebilmitim. Yere bakan yzlerde, umutsuzluk ve kadere yenik dmenin vermi olduu o derin yara vard. stsubaylardan alm olduum emir gereince blm topladm ve elimdeki haritada iaretlediim tepeye doru yol almaya baladm. Arkama taktm yzlerce gencin lmne neden olacam ok iyi biliyordum. phelerim ilerledike artt. Hedefteki tepe grnrde yoktu. Yanl bir yoldan m gidiyorduk? Blgeyi tanyan bir askeri yanma alarak keif yapmaya karar verdim. n saflardaki siperlere hemen ulamalydk. Uzaklardan duyulan at seslerine yaklamay baaramamtk. Blm gvenli bir tepenin srtna sakladktan sonra emrimdeki askerle, temmuz scanda yola koyulduk. Birka tepe atmzda denizin kokusunu alabilmitik. Denizi grmemizi engelleyen tepelerden zerimize mermiler sklmaya baland. Menzil d olduumuzu bilemeyen asker yere yatt. Heyecann bastrdktan sonra hafif bir pimanlkla yeniden ayaa kalkt. Ona, Korkma... Bizi bu mesafeden vuramazlar dedim. Cevap vermeden usulen kafasn sallad. Peki demiti kendince. Sa aprazmzda yer alan siperlerimizi grmem zaman almt. Yanmdaki askeri geriye, bln bekledii yere gnderdim. Kendim de tek bama siperlere yneldim. Dikkatli olmam gerekiyordu. Yaklatka seken bir mermiye hedef olma ans ykseliyordu. Buraya bu ekilde lmeye gelmemitim. En azndan savarken lmeliydi bir asker. Beni uzaktan gren siper sakinleri zerimdeki niformadan kolayca tanmlard. Ama yine de ilerinde bir phe olmas kanlmazd. lerinden sesi gr kan birisi nledi: Hey... Kimsin? Benim sesim onun kadar gr deildi. Defalarca

seslenmeme ramen sesimi duyuramamtm. El iareti ile haberlemeye alyordum ki yaknma bir bomba dt. Bu bomba hayatm kurtarmt. Zira yere yatmamla traklarn kar taarruzu ayn ana denk gelmiti. Yz metre kadar nmdeki siperlerde lmne mevzilerini koruyan askerlerimizi grdm. Gururlanmtm. Onlarn lmleri ne kadar da erefliydi. Traklar, dalga dalga yaklayordu. Siperlerin arkasnda ise sadece ben ve blm vard. Cesaretimi topladm. Youn at altndaki siperlere doru komaya baladm. Kendimi siperlere sa salim ulatrdmda ise yzm aknlkla kasld. Siperin iin kan iindeydi. Drt yz kiilik bir taburdan geriye ancak ellisi kalmt. len arkadalar ise ayn zamanda mezarlar olan siperlere ylmlard. Yere bakmaktan yaklaan traklar fark edememitim. Siperlere girecek kadar yaklamlar. Siperdekilerin at gleri kesilmiti. Tuhaf olan ise kimse lmekten korkmuyordu. Umursamadklar hayatlarnn onlar iin ne denli nemli olduunu ancak savatan sa knca anlayabileceklerdi. Elimde sadece ksa menzilli bir tabanca bulunmaktayd. Yerde yatan l askerlerimizin elindeki silahlar ise alamamtm. Sk skya tuttuklar silahlar l bedenleri bile brakmyordu. Yenilginin ad yazlmak zere iken arkadan yetien blmn atlarn duydum. Blmdeki on kadar keskin nianc tek atlar ile ndeki traklar indiriyorlard. Yzlercesinden ok az geriye, ktklar siperlerine dnebilmiti. Ayn trajedi kendi siperlerimizde de mevcuttu. Sa kalanlar, hem sayca az hem de savaamayacak kadar yorgundular. Taze blmn geliine ben kadar onlar da sevinmiti. Bir tepenin srtna dizilmi boncuklar gibi yerlerimizi almtk. Yeni bir baskna kar koyacak yeni bir blk vard. O bln banda ise ben vardm. Gururlanm ok grmeyin. Siz de burada olabilseydiniz ayn duygular hissedecektiniz. Gururum ksa srecekti. Ayn gnn sonunda tm blm siperlerin hemen nnde lm grecektim. Buna ne derseniz deyin; ister pimanlk, ister emre itaat. Girdiimiz siperde savamadan ancak bir gn kalabilmitik. Geriden gelen bir habercinin elime tututurduu saldr emri tm birliimi korkutmutu. Kefi yaplmam ve elimde haritas bile olmayan bir bilinmezlie doru saldracaktk. Saldr iin nceden bir top destei de olmayacakt. Cebimdeki dd aradm nce. Bulamadm. Yanma almay unutmutum. Saldrya gei ann, haykrm belirleyecekti. Her subayn yaptn ben de yapacaktm. Elimdeki drbnle lme attklarmn akbetini seyredecektim. Saldr saatine yaklarken arkamzdan kalkan duman fark ettik. Tm birlik dmana arkasn dnm gelenlere bakmaktayd. Gelenler, ellerindeki ar makineli ve orta menzilli toplar ile mevziileneceklerdi. Dmanla kar karya olduumuz iki tepe arasndaki ukurda yatan llerin kokusu olmasayd iimiz biraz daha kolay olabilirdi. Kokuya alkn olmayan yeni birlik, daha dn gelen biz eskilere korkarak bakmlard. Siperlerimizden karamadmz llerimizi, yine ayn siperlerden alan gediklere gmmtk. Kimisinin eli, kimisinin ise ayaklar darda kalmt. Bize doal gelen bu grnt, yenilerden bir kann midesini bulandrmt. Yz bembeyaz kesilen biri, orackta baylvermiti. Yeniler, arlklar ile sipere ve hemen arkasna kazdklar ukurlara yerletiler. Kendi kazdklar ukurlar, bizim iin bir otel lksne sahipti. Kan kokusunun sinmedii taze topra olan ve birinci elden kullanma ak siperleri olmutu. Ellerindeki derin kazclar bunun iin getirmilerdi. Dman saflarndan alan birka at ise isabetli olamamt. Dmanla aramzdaki mesafe neredeyse yz metreydi. Bu mesafeden isabet ettirmek zordu.

Yeni gelenlerin komutan, rtbece stm olan subay grnd gzme. El iareti ile beni yanna ard. Koarak gittim. nce bir selam verdikten sonra ksa bir deerlendirme yaptk. Elimdeki saldr emrini yrtmam syledi. Buna nce itiraz ettim. Bana, lme gnderecein askerlin bana lazm dedi. ini bilen birine benziyordu. Benim gibi deneyimi olmayan biri deildi. Yzndeki arapnel yaras, bir niane olarak tanmaktayd kendisince. Sava meydannda bir liderin aklna gelebilecek tm ihtiyalar yanndayd. Emirler yadrd avular ve haber erleri, evresinde dolanmaktaydlar. Disiplini elden brakmad gibi onlar bunaltmyordu da. Sanki okayan bir baba ve dediim dedik bir ocuk arasnda gidip gelen karakterini sergiliyordu. Kendi askerlerime dnp tm bu olanlar anlattm. Onlarn gelii ile umudumuz artm ve bir nee gelmiti. Yanlarnda getirdikleri yiyecekler, bizimkilerin yannda kral sofrasna aitmi gibi grnyordu. Bir hayal myd bunlar? Ryamdan uyanmay unutmu bir asker gibiydim belki de. Gnein yakan yz ile bunalm olan askerlerime taze meyveler iyi gelmiti. Yeni bir emir vard elimde: Saldr emri. Ama ayn emri yrtmam isteyen bir stsubayn yanndaydm. Hangisini yapmam gerektii konusunda ikiye blnmtm. Askerlerim siperde kalmann daha gvenli olduunu sylemilerdi bana. lerinden sadece, hayat umursamayan ve traklarn canna okumak isteyenler saldr emrinin uygulanmasn istemilerdi. Buraya lmeye geldiklerini defalarca yanmda tekrarlayacak kadar cesurdular. Onlarn cesurluklarnn, aslnda tam bir aptallk olduunu, sonradan yanmza gelen stsubay sylemiti. O kadar iyi bir hatipti ki, biraz nce bana kar koyan o cesur askerler, lmn aptalca kabul edilmemesi gerektii konusunda onunla hemfikir olmulard. Gn bitimine doru planlarmz yapmtk. Benim beceriksiz olduum ve bu sava oyunun bilenler tarafndan yaplmas gerektii ortaya kmt. Bizi komuta eden bu kii, stn yetenekleri olan kurnaz biriydi. Bize, karanla brnerek ve ufak gruplar halinde saldrmamz gerektiini sylemiti. stelik bu saldr gruplarndan birine de kendisi bizzat nderlik edecekti. Askerlerin ona ball imdi daha iyi anlalyordu. Ona adn soran bir askere, Benim kim olduum deil, kim olmadm nemli demiti. nce ve anlaml bir cevapt. Ardndan cevabn pekitirdi: Ben, sizi bo yere lme atan bir subay deilim, bu topraklar ele geirmek isteyen traklardan da deilim. Hele siz burada vatan iin arprken, evinde einin yannda uyuklayan bir zak hi deilim. Askerlerin parldayan gzleri, bylendiklerini dndrmt bana. Onun her dediini yapacak kadar derinden etkilenmilerdi. Zira onlardan bir farkmn olmadn ben de biliyordum. Ben de etkilenmitim. Onun gibi birisi ile burada bulunmann anlamn her geen saat daha iyi anlayabilmitim. Bir amac olan ve bu ama uruna planlar yapan, akl dolu bir stsubayn yanndaydk. Gece bastrm, planlar yaplmt. Yedi baskn grubu oluturulmutu. Her grup iinde bir lider ve on alt vurucu vard. ki kii ise art olarak emniyeti salayacakt. Bana verilen grev ise tam istediim cinstendi. Geride, yani siperde kalp geriye ekilme annda dnenleri atlarmz ile koruyacaktk. Ne bir top at ne de ar makineli kullanlmayacakt. Dmann bu silahlarn geldiini bir ekilde grdn dnerek byle bir taktik oluturmutuk. Baskn, basannd. Baskn, plan yapannd. O planlar yapan taraf bizdik. Bizleri siperlerimizde gzetleyen gzc traklarn dikkatini baka yne

ekmek iin gnll olmu yemleri kullandk. Siperden koarak kan be kii, apraz kou yaparak lmlerine gittiler. Birazdan onlar vuran mermilerin seslerini duyacaktk. Ama bu arada baskn gruplar siperin karanlk yzn kullanarak iki tepe arasndaki dzlkte srnmeye baladlar. Onlarn klarn grememilerdi. Bana verilen emri gereince siperde kalan az saydaki askerden hibiri kafasn karmayacakt. Silah seslerini duyuncaya kadar ne olup bittiinden habersiz ylece bekleyecektik. in kolay buydu. Zoru ise darda vukuu bulacakt. Beklediimiz an gelmiti. Gecenin sessizliini bozan barmalar, uzakta olan biz siper sakinleri iin rperticiydi. Kimin kimi ldrdn bilmeden bekledik. Silah sesleri duyulmaya balad. ki siper arasndaki uzun mesafe nedeniyle seslerin kimden kt ya da ne anlama geldiini anlayamyordum. Yarm saat sren hengame sonunda oluan gizemi zecek bir gnlly siperin dna gnderdim. Aradan geen on dakika iinde heyecanla ne olduunu zmeye altm. Eer bizimkiler geriye kam olsaydlar, bir barma ya da silah sesi duyulmalyd. Eer gidenlerin hepsi ldyse traklar yerinde durmayp bizlerin zerine saldrmalydlar. Ne olup bittii konusunda en ufak bir fikrim olmadan bekledim. Bam siperden karamamtm. Benimle ayn siperi paylaanlarn benden farkl olduklarn da sanmyordum. Zaten darya bakmanz bir ey deitirmezdi. Karanln derinliinde ne olduunu gremeyecektiniz. On dakika sonra sipere dnen gnll, sipere girmeden ayakta olduu halde beni stsubayn ardn sylemiti. armak buymu dedim iimden. Blgenin temizlendii ve kar siperin ele geirildiinin bildirmiti. Elime aldm uzun namlulu tfek ve iki askerle siperden ktm. Arkama aldm iki asker ve yanmda yryen gnll askerle metrelerce yolu getik. Bir zamanlar dmanla dolu olan siperlerin o sra d stsubayn askerlerince ele geirilmi olduunu grmenin aknlna dalmtm. Oraya varm kimse nemsememiti. Saldr srasnda vurulan arkadalarnn sal benim geliimden daha nemli olmalyd. Ar yarallar geriye tamaya hazrlananlar ve lenleri hemen gmmeye alanlarn arasndan geip hattn en nnde nbet tutan stsubayn yanna gittim. Gzlerini alamad dman hatlarna bakarak glmsedi. Zafer bizim olacak dedi. Ne zaman demeye frsat bulamadan ok yaknda dedi. Gizemi iinde kaybolan ve imkansz baaran bu liderin yannda bulunmann tarif edilemeyen bir holuu vard. Kendinizi onu yannda lmsz sanyordunuz. Yanndan ayrlp geride braktm askerlerime ynelmek istedim. Daha ilk admmda ele geirdiimiz tepeyi hedefleyen top mermilerinin, uzaklardan atelendiini grdm. Karanln iinde yeni yaklm mumlar gibi parlayan top namlular, yaknmza decek mermilerin sahibiydi. Kendimi en gvenli yere atmam takip eden ilk saniyelerde tepe cehenneme dnmt. Her yanmda patlayan top mermileri iinde skmtm. Sa kalmaya alanlarn ounu havaya utuklarn ve ldklerini grdm. Geride braktm askerlerin yerinde olmak iin tm servetimi verebilirdim. Bir saat sren bombalamann ardndan sa kalmay baaranlarn ayaa kalklarn grdm. O sa kalanlardan biri de bendim. stm elimle yoklayarak yara alp almadm anlamaya altm. Vcudumda bir yara yoktu. Tam yrmek iin adm atacaktm ki yere yuvarlandm. Dengemi kaybediimin nedenini anlayamamtm. Yanma

koan bir askerin arkadana haykrmas ile gerei anladm: Tampon getir, yara ar, beyin darda. Kafam kenarndan gtren mermi paras, bunu bana ac ektirmeden yapmt. Yaramn acsn hisseden yine beynimdi. Onun bu acy alacak hali kalmamt anlalan. lmn souk nefesi zerimde dolamaya balamt. Bamn ak blmn getirilen tamponlarla ile kapatan askerin arkasndan stsubay belirmiti. Bana zgn bir ifadeyle bakt. O da kolundan yaralanmt. Ar bir kayp verdii yznden okunuyordu. Ama gzlerini iindeki umudu yerindeydi. Umudunu kaybetmeyen bir askerin kolundaki yarann ne nemi olabilirdi ki! ki askerin beni tamas ile n hattan gerideki sipere tandm. Bilincim ak halde, rahatszlk veren bu yolculuun sonunda ar yarallarn arasnda yatrlmtm. Susamtm. Yanma gelen birine seslenmek istedim. Sesim kmad. Elimle iaret yapmak istedim. Elim kalkmad. Tm gcm gitmiti. Belki de beynim kontrol kaybediyordu. Mezar kazclar yanma geldi. Onlara henz lmediimi sylemek iin azm amak istedim. Azm amaya gcm yetmedi. Beni gmmek iin atklar ukura kibarca uzatmalar ile gerei anlamtm. lmtm, ama bunu kabul etmeyen bedenim, beni brakmak istememiti anlalan. Z&02 ALSER GRDO (CANZELA,18) Sabahn erken saatlerinde, kk bir kasaba yaknlarnda yer alan birka evden oluan iftlikten almlard beni. Babama bile sormadan. lkenin igal edilmek istendiini ve bu nedenle genlere ihtiyalar olduunu sylemiler ve kasaba yaknlarndaki tm genleri toplamlard. Hayatnn tamamn bu kasabada geirenler iin uzaklara ilk defa gitmek rktc grnmekteydi. Yanmza yeterli az alma frsatn anca bulabilmitim. evremde benim gibi, ne olduundan habersiz, akn genler dolanmaktayd. Kasabaya kilometrelerce uzakla bir tren istasyonuna kadar yaln ayak yrmtk. Sizin imdi ayaklarnza geirdiiniz o eyler bizde yoktu. ien ayaklarmzn zerinde bekletildik. Ulatmz istasyonda trenin gelmesini beklemekteydik. Ne hikmetse subaylar oturmamza izin vermiyordu. Sanki tren hemen gelecekmi gibi hazr kta beklemekteydik. imizden birka baygnlk geirmeseydi belki bu samalk devam edebilecekti. Acma duygunuzu unutmamz gerektiini haykran gaddar bir avu nmzde dolanp durdu. Gn bitimine az kala trenin sesini duyabildik. Neye sevineceimize ve neye zleceimize karar veremedik. Kimisi uzaklamann vermi olduu hzn, kimisi de ayakta beklemenin bitmesine dair sevinci yaamaktayd. Trenin arka vagonlarndan birka askerin ellerindeki uvallar yanmza tand. Bunlar bizim giysilerimizdi. Hemen asker oluverdik. Gcr gcr botlar ve tertemiz niformalar. Pek de yakmt bize. stmze bamza eki dzen verelim derken arkadan ndeki vagonlara itelendik. Gitme vakti olduunu syleyen ince sesli bir subayn haykrmasyd bu. A olduumuzu, tren iine yerletikten sonra anlayabilmitik. Bizi gtrenlerin bir ksm sylev verdi, bir ksm karnmz doyurmak zere kuru ekmek datt. Buna da kr

diyebildik. Vatan savunmasnn kutsall anlatlmaktayd. Ne bir okul ne de bir bilge grmeyen biz kasaba genleri aval aval sylenenlere bakmaktaydk. Bizleri deniz kylarn korumak iin cepheye gnderdiklerini sylediler. Elimizde bir silah olmadan bunu yapabilecek miydik? Korkmaya ite o anda balamtm. Aklmn ucundan bile gemeyen lm, imdi yan bama dikilmiti. Trenin hareketi ile konumalar son bulmutu. imizi kemiren sessizliin arasnda sadece trenin kendine has sesi girebilmekteydi. nsan sesleri ya kmyordu, ya da duyacak kadar yksek seste deillerdi. Kimse kimsenin yzne bakamad. Yere bakan ounluk iinde ben de vardm. Nereye gittiimizi bilemeden alnmtk doup bydmz yerlerden. O anda lkemizi igale gelenleri dndm. Neden bizim topraklarmz istemilerdi? Onlar iin bu topraklar bu kadar nemli ise bizim o topraklara daha sk sarlmamz gerekir diye dndm. Sra sra aalarn arasnda ilerleyen tren, bizleri ertesi gnn sonlarna doru hedefteki ehre; Candere getirmiti. Cander, lkenin en byk ehriydi. Bu kadar ok insan bir arada gremeyeceimi sanrdm. Yanlmm. Denizin kenarnda byk bir ehirdi. imizden biri, bakasndan duyduklarn bilgilik taslayarak bize aktard: Buradan uzaktaym, sava. Gidenler geri gelmemi imdiye kadar. Yaral olarak dnenler bile azm. Bizi yeniden trenlere dolduracaklarm. Bize burada silah vereceklermi. At eitimini orada alacakmz... Herkesi etrafna toplayan bu tipleri hi sevmezdim. Bir kenara ekilip ehrin kokusunu cierlerime ektim. ehrin havas deiik gelmiti. Bekleyiimiz uzun srmedi. Bizi nce vapurlara doldurdular. Ksa bir deniz yolculuundan sonra sarp kayalarla Canderden ayrlan askeri limana yanatk. Tren vagonlar azn am bizi bekliyorlard. Am ve doymak istermi gibi duman karan trenlere dolutuk. Bizim kasabadan olanlar ile baka yerlerden gelenler karmt. Kimseyi tanmyordum. Ayn dili konuuyorduk. Ama hepsi bana yabancyd. Ayn lkenin insanlarydk. Ayn cepheye giden yabanclar... Garip gelmiti. Oysa karsnda savamamz gerekenler de bize yabanc deil miydi? Bindiimiz trenler vakit kaybetmeden hareket ettiler. Top atlarnn duyulduu mesafeye kadar yaklaabilmilerdi. Bizler, henz tek bir mermi bile skmadan buraya getirilmitik. Eitim, siperin iinde olacakm. Bunu, en yetkili azdan, bize blk komutanl yapacan syleyen bir subaydan duymutuk. Trenin varabildii yerde inmek zere bindirildiimiz vagonlarn kaplar dardan ald. Ne olduunu anlamaya alan yzlerin sahipleri olarak getirildiimiz yerin yabancsydk. Etrafa hakim bir tepenin bize bakan yamacnda kurulmu bir askeri birlikten bize bakan ok sayda gz grdm. Meraklar bizim kim olduumuz deildi. Sanrm saymza bakyorlard. Yamacn biraz altnda eitim alan diye dndm bir yerde birka grup, ortalarna aldklar subayn konumalarn dinliyorlard. Ara sra gelen top sesi, yeni gelenleri korkutmaktayd. Yere basan ayaklarmzn altnda oynama olduka endieye kaplyorduk. Bu halde dnmeye devam edecek ve kendimce hayallere dalacaktm. Zira indirildiimiz trenin yannda ayakta bekletilmeye balanmtk. Bizi almak iin gelecek bir stsubay beklememiz gerektii aramzda fsldand. ok gemeden beklediimiz stsubay yanmza geldi. Etrafnda, beraberinde gezdirdii bir kalabalk vard. Ayakta beklemekten sklm halde onun ksa srecek

konumasn dinleyecektik: Savaa ho geldiniz. ounuzun aklndan gemeyen yerdesiniz. Size bir gnlk silah eitimi vereceiz. Benim emrimde oluturulan 17.Siper Alaynn askerleri olacaksnz. Eitimden bir gn sonra sizlere, siper kazmanz iin salam krek ve kazma vereceiz. Buradan bir hafta nce cepheye giden arkadalarnzdan ok az sa kalabildi. Onlar tkenmeden orada olmanz gerekecek. lmekten korkmayn. Sa kalmak korkun. Buradan sa kurtulanlarnz bu gnleri unutamayacak. Konumas etkileyici ve znde sarscyd. Onun arkasnda dikilen subaylar bize abucak gruplara bldler. Bir saat iinde elimizde bo silahlarla kendimizi eitim alannda eitilir bulmutuk. Soru sormaya frsat vermeyen bu hzl eitimde savan pf noktalar, savan iinden sa kmay bilenler tarafndan anlatlmaktayd. Bize den subayn yznde derin bir arapnel yaras vard. Taze yarann zeri yeni yeni kapanmaya balamt. Yarasna dikkatle bakanlara aldrmadan kendisine verilen grevi yerine getiren subaymz, bizlerin bir blk ad altnda toplandn ve kendisinin bize komutan olduunu syledi. Bo sandmz silahlarn ise azna kadar mermi ile dolu olduunu eitim sonunda azndan kard. Belki de karmad... Her an ate etmeye msait silahlarmz yanmza alp bir blk havasna girmitik. Tek el at yapmadan savaa gidiyorduk. Tm birliklerin arlklar ile topland yamacn, tepenin zirvesine yakn yerinde gn bitimine yakn toplandk. Akam olmak zereydi. Kararmakta olan gkyznde yldzlar belli belirsiz grnmeye balamt. Kafasn kaldrp bu gzellii seyretmek isteyenlerin says, ben de dahil olmak zere birka kiiydi. Etrafmdakilerin ou, ellerinde silahlar heyecanla sahiplenmilerdi. Daha nce tarm aletlerini kullanan eller, hayatlarnda ilk kez ldren bir alet tutmulard. Yol boyunca verilen vaazlarn etkisinde kalanlar, daha imdiden sorgusuz lme koacak kvama gelmilerdi. Ne kadar basit, yle deil mi? Erkek olmann, aptal olunmayaca sonucu kmyor ite. O tepenin orasnda, burasnda uyumaya dalan bizlerin, sadece bir gn mr kalmt. Sylenti; eskilerin tutmaya altklar siperlerin gerisinde yeni siper kazacak oluumuzdu. Erken yatrlmamzn nedeni sabah olmadan uyandrlmamzla ortaya kt. Subaymz yanmza gelip iki saatlik yol alp siper kazacaz dedi. Elimize dn datlm kazma ve kreklerin arl, silahn arlna eklendiinizde, bu yryn zor gemesi muhakkakt. nili kl tepelerle dolu bir blgede yrdk. nleyenler ve bkknlk gsterenler, arkamzda yava admlarla bizi takip ediyorlard. Subaymzn, arkada kalanlara bak hi ho deildi. Onlardan nefret edii, tarafmca doal karlanmt. Yzndeki yaray, o arkada kalanlarn aileleri iin almam myd? Kendisini lme atan biri olarak askerlerinde cesaret ve azim istemesi normaldi. nlerde kendime yer bulduum insan konvoyu, iki saatin sonunda, savamaktan bitkin dm askerlerimizle dolu siperlerin gerisindeki ilk tepeye ulamt. Onlarn bizi grmeye halleri bile yoktu. Aramzdaki yz metre, lmle hayat arasnda gidip gelenlerin kaderini grmemize yetiyordu. Onlara yardm edemeyeceimizi bildikleri halde ellerindeki mevziiyi brakmyorlard. Yz metreyi ap onlara ulamaymzn nedenini subaymz sonradan syledi. Byle bir ey yapmaya kalkarsak bizi, traklarn makinelileri biebilirdi. Vakit kaybetmeden subaymzn gsterdii yerlere siper kazmaya baladk. Gn

ortalamken zerimize yaan arapnel at ile karlatk. Siper kazmada hzl olanlar gvenli derinliklere ban sokabilmiken tembel olanlar bu atlarn hedefi olmutu. Saymzn byle bir anda azalmaya balamas moralleri bozmutu. arapnel at kesildiinde aramzdan yedi kiinin paralanm bedenlerini topladk. Bizim zntmzn yannda subaymz sevinmiti. Ucuz atlattk dediini duyanlar buna anlam verememiti. Sa kalanlar, siperlerini bitirip hafif yaral olup siper kazmay yarm brakanlarn ilerini yapmaya koyuldular. Gn iinde, bizi hedef alan baka bir at olmamt. Silahlarmz ve beraberimizde tadmz mermilerimizle savaa hazrdk. Korkumuzu geride brakmtk. Ya da benim korkum uup gitmiti. Gece olmadan yerlemi ve dman beklemeye balamtk. Yz metre nmzde ne olduunu bilmeden karanln iinde kalacaktk. Bu heyecan vericiydi. Hayatmda ilk kez bir insan vuracaktm. Gnein batn seyrediyordum. Boyumun derinliinde kazdmz siperimde mutluydum. len yedi kiiden biri olmadm iin ansl ve hrslydm. nmzde siperlerde traklarn olas basknn bekleyen, sa kalmay baarm yirmi kadar askerimiz vard. Biz onlar, onlar da bizi grebiliyordu. Sesleniimiz ise mermi sesleri arasnda kayboluyordu. lerinden biri bile geri dnmeye almamt. Yz metrelik aralkta vurulmu bir askerimiz yoktu. lenler, yine siperlerin iinde olmalyd. Gece karanl iyice bastrncaya kadar onlar seyrettik. Bu onlar son grmz olacakt. Nereden ate ettikleri ve saldrdklarn bilmediimiz traklarn atlar ve bombalar altnda daha fazla dayanamazlard. zerinde bulunduumuz tepeden traklarn bir askerini bile gremedik. ukur blgeden kp tepelere saldrabilecek kadar cesur bir dmanla savaacak oluum houma gitmiti. Nefret edilmesi gerekeni sevmek byle bir ey olsa gerek! Gece karanl ile evrelendik. Azalan mermi atlar kukularmz arttrmt. Kimsenin o anlarda uykuyu dndn sanmyorum. Hepimiz ilerimizde neler olduunu ya da olacan grmeye alyordu. Sessiz bekleyi, insan ldrtacak dzeyde bir gerginlie neden oluyordu. Tm birlik, siperin iinde ve elleri tetikte bekleyen aresiz yirmi askeri nlerine alm halde bekliyordu. Umutsuzlua kaplmadklarn dndm n cepheye yaplacak bir saldrda onlar koruyacak bir ate gcmz yoktu. imizde keskin nianc olmayna zlen subaymz iinden sylediklerini dudaklar arasndan karmaya balamt. Sylenmesi doald. Doal olmayan, ald emirlerin samaln sylemesiydi. Ona tepeyi tutmasn ve hatt korumasn sylemilerdi. nmzdeki aresizlere bir el uzatmak ya da gecenin derinliinde onlarn yanna gitmek gibi bir zm bulamyordu. lm lklarnn ykselmesi ile yerimizden dorulduk. Bir ksm uykuya yenik dm blkten kim varsa ileriye bakmaya balad. Ate eden namlu etrafndaki aydnln dnda bir lt yoktu. Havann bulutlu olmas nedeniyle zifiri karanlk iindeydik. Traklarn gece bakn balamt. Siperlerinin bir kesine sktrlan askerlerimizin zerine lm pahasna atlayan dmanlarn lm lklar... Yere yklma sesleri ve snglenen askerlerimizin iniltileri arasnda skm bir subayn haykrmas ile canlanacaktk. Ald emri bir kenara atp sng takmamz emretti. inden ne zaman ktm bilmediim siperimden hzla uzaklap nm gremediim, ama patlamalarnn olduu yere gtren bir yolda komaya baladm.

Samda solumda, nefes nefese koan arkadalarmn istekleri beni de coturmutu. Yabanc olduumuz savan iine girmi ve birka gnde bu uurda lme koar bulmutuk kendimizi. in asln anladm an, o and. Vatan dedikleri topraklarn ne kadar nemli olduunu ve urunda lnmesi gerektiini kendi gzlerimizle grmtk. O kouda aklmdan tm hayatm ve yaptklarm geti. Kendimi sorgulam olmann verdii huzurla sava meydanna bizden nce gelen ve lmek zere olanlara yardm etmeye doru kotum. Metrelerin almas srasnda iimizden birka yere dt. nce vurulduklarn sandm. Ama arkamzdan koan subayn tabancasndan kan mermilerle yattklar yerde vurulduklarn iittim. Arkama baktm o ksa anda, korkunun gerek anlamda ne demek olduunu anladm. lmnzden kaamazdnz. Kader denen ey sizi kuattnda sonunuz gelmitir. Ama lmn eklinin siz tayin ediyordunuz. Yere yatp savan bitmesini beklerken subaynz tarafndan vurulmak ta bir lmd, dmana kar koarken vurulmak ta bir lmd. inde keye sktrldklar siperlerin yan bana ulaan hzl koucular, tereddt etmeden dmann zerine atladlar. Snglerinin ucuna taktklar birkan ldrdkten sonra ounlukta olan traklar tarafndan vuruldular. Bln ounluu siperin yanna vardnda tfeklerimizden kan youn at sayesinde len arkadalarmzn intikamn hemen alm olduk. Siperin iine atladk. Ayamn altnda yeni lm cesetler vard. Siperin tabanndaki bu garip duruma alamamtm. En alta kokan bayat ller ve zerinde grnen taze ller. Yirmi kii olduklarn sandmz askerlerimizin aslnda elli kadar olduklarn grdk. Onlarn byle dayankl ve ylmaz savalar oluu bizi de cesaretlendirmiti. Onurunu korumular ve geriye kamamlard. Gn aydnlanmadan geriye dnmek ile orada kalmak arasnda bir seim yapmalydk. Zira bulunduumuz yeni yerde ata ak bir alandaydk. Subaymzn verdii kararla iimizden setiimiz be kiiyi geriye gnderdik. Onlarn grevi, son durum bilgisini stsubaylara ulatrp destek almakt. Emre uymad gerekesi ile askeri mahkemeye kacan mrldanan subaymzn yanmzdan getiini grdm. Siperin iini temizlemek iin elimizden geleni yaptmz halde bize barmaya balad. Sinirini bizden karyordu. l taklidi yapan be kiinin acsn bize yanstyordu. Ksa srede temizlenmi bir sipere sahip olmutuk. Kana bulanm siper kenarlarna bakarak dman bekleme zaman gelmiti. Savamaktan yorulmu elli askeri gecenin karanlndan yararlanp bizim gerideki temiz siperlere gnderdik. lerinden sadece ikisi yanmzda kald. kisini buraya ivileyen yaralaryd. Yrmeleri imkanszd. Birinin aya paralanm, dieri ise grme duyusunu kaybetmiti. Gn doumuyla birlikte saldracaklarn umduumuz traklarn planlarn merak ediyordum. Kalabalk gruplar halinde saldrmalar nedeniyle korkuya kaplmamz gerektiini syleyen subaymzn yznde bile bu endie bulunmaktayd. Ya baaramazsak! Ya ate gcmzn stnde bir kuvvetle saldrya geerlerse! diye dnyor olmalyd. Gnn erken saatleriydi. Domadan ulatrd kla aydnlanm ufkun tesinde gnein domasn bekledik. Gnn karanla henz teslim olmayan bat yanndan bize doru koan bir haberciyi gren subaymzn heyecanna tank olduk. Bu, geriye

gnderdiimiz be askerden biriydi. Birka mermi, traklara ait namlulardan haberciyi vurmak zere yola kmt. Onu vurmada baarl olmayan mermilerin skalad haberci, iinde bekletiimiz kanl sipere girdi. Nefes nefese kalmt. Ona dinlenmesi iin izin verdik. Konumasn heyecanla bekliyorduk. Birimizin matarasndan azna ald su ile kuruyan daman slatt. Subaymzn onu gzleri ile konumak zorunda brakn grdm. Su iiinin yarm brakp tad haberi aktarmaya balad. Destek geliyor. Emre uymamanz nedeniyle hakknzda ilem yaplacan ve komutann sizden alnacan bildirdiler. Bu sre iinde siperi elde tutmak ya da geriye ekilmek konusunda karar siz verecekmisiniz efendim dedi. Siperin iinde fsldamalar olmutu. Subayn gzlerindeki hiddeti fark eden haberci szlerine kald yerden devam etmek ihtiyac hissetmiti. Yutkunarak azndaki asl gerek bilgiyi syleyecekti. Belki de korkuyordu bunu sylemekten. Duyulacaklarn oradakilerin houna gitmeyeceini bilen, o anda bir tek oydu. Efendim... Traklar samzdaki ve solumuzdaki siperleri dn gece yaptklar basknla ele geirmiler. ok sayda kayp varm. stsubaymz size bunu da iletmemi syledi dedi. Haberciyi dinlenmek zere siperin gvenli bir yerine gnderen subaymzn yznde anlamsz ifadelere vard. Ne dndn ve ne yapabileceini hibirimiz bilmiyorduk. Traklarn bizi grdne ve gelen haberci ile bilgilendirildiimizi bildiklerine emindim. yandan dmanla evrelenmitik. lmn kokusuydu bu. zerimizdeki bulutlar aalara inmi ve sis olmulard. Bu arada doan gnein farkna varan olmamt. Hatta aramzdan birinin bandan vurulduunu tm bu konumalar bittikten sonra anlayabilmitik. Ard arkas kesilmeyen mermi seslerine o kadar almtk ki lm tadanlarn yere yklmalarn nemsemiyorduk. Siperin iine skmtk. Siper, ate etme imkan snrl olan bir yerdeydi. Kafamz karttmz anda vurulacamz biliyorduk. Geriye gitmek, oumuzun lm demekti. Dmann zerine saldrrken vurulmamz, bize daha merte geliyordu. Ayn fikirdeki subaymz, geri ekilmeme karar aldn syledi. Saymz, bir taburu pskrtecek kadar oktu. Ama daha fazlasnn karsnda tutunacak gcmz yoktu. imizde kamaya yeltenebilecekleri dn saldr annda yere yatarken grmtk. Onlarn iini bitiren de yine subaymz olmutu. Gne tepemize kmaya frsat bulamadan bize glgesini veren bulutlar tarafndan istila edildik. Sisin derinliinde gz gz grmyordu. En tehlikeli anlard. Sessiz saldrmada ustalat sylenen traklarn ani bir basknnda korkanlarn baklar siperin dna ynelmiti. Tam o srada subaymz gnll asker istediini syledi. Ne iin gnll olunduunu anlamadan elimi kaldrm bulundum. stem d bu hareketimin yanmdakileri arttn kendi gzlerimle grdm. Benim gibi gnll olmu toplam drt askerdik. Bizi siperin tenha bir yerine almak isteyen subaymz emir eri yannda iken bize plann anlatacakt. Arkamzda kalan dierlerin merakl baklar altnda istenen yere yrdk. Kafamz darda tutmadan o blgeye gitmemiz zaman almt. Siperin o ucunda bekleyen birka kiiyi dier tarafa ynlendiren emir eri, eliyle iaret ederek bizi yanna ard. Subayn nnde yrmeye devam ettik. stenen yere vardk. Subaymzn iareti ile yere meldik. Konuacaklarmzn dierleri tarafndan duyulmayacandan emin olmak iini sesini kontrol etti. Sis dalmadan bir eyler yapmalyz. Traklara artacak bir vur ka yapmak zere gnll msnz? diye sordu. Cevap veremeyen ben olmutum. Dierleri hararetle evet demiti. lerindeki ldrme drtsn saklamayan

nn ardndan usulen evet dedim. Verdiimiz cevaptan memnundu. Szlerin devamn getirdi: Elinizde silah olmayacak. Sadece keskin baklarnz olacak. Elimde be adet yakn dv ba var. Benimle birlikte olun. u dman korkutalm dedi. Cebinden kard boya ile yzn boyamak isteyen gnllye kt. Bu, ayakkab boyasyd. Kokusunun keskinlii yznden fark edilebileceini syledi. Olduumuz gibi ve yryerek oraya gidecektik. Srnme sesi ya da inlemeler istemiyordu. Traklarn sisi delen mermilerinin hedefi yoktu. Korkutma amal bu atlara hedef olmamak iin siperin sa ucundan ktk. Subaymzn bizlere numara vermiti. Ben drt numaraydm. Emir erine lmesi halinde emir-komutann avuta olacan syledi. Emir eri, avuun vurulduunu hatrlatnca ksa bir dnmeden sonra o zaman sensin dedi. Sis o kadar youndu ki nmde yryen numaray zor seebiliyordum. Birka metre nmdeki numara rast gele atlan bir mermi ile vuruldu. Kasndan vurulan asker planmz bozmayacak ekilde yavaa yere yatt. Kanl niformasn yakndan grdm. Numara yaptn sanmyordum. Sis iindeki ilerleyiimiz birka dakika srd. Ate eden traklara yaknlmz artmt. Aralarndaki konumalar net olarak duyabileceimiz bir mesafeye gelince daha nce planladmz gibi yollarmz ayrdk. Her birimiz ayr bir ynden dman siperlerine dalacaktk. Onlar hazrlksz yakalama umudumuz devam ederken sis dalmaya balad. Kabusun baladn grm ve iki arada kalmtm. Geriye mi dnmeliydim?... Yoksa... Verilen grev iin lmne dmana m atlamalydm?... Zor karard. Dierlerini gremediimden ne yapacam bilmez halde ksa bir an iin bulunduum yerde ve stelik ayakta bekledim. Vurulabileceim aklmdan getii halde bunu yapmam deliceydi. Silah sesleri dndaki o ilk sesi duydum. Ge kalmtm. ine sadk subaymz ve o iki gnll askerin girdikleri dman siperindeki boumalarn duydum. Birka el silah sesinden sonra susturulmular ve muhtemelen lmlerdi. Traklar, hazrlksz yakalanmamt. imdi ne yapacaktm. Kendimi bir korkak gibi hissettiren bu olaydan sonra sisin dalmams iin dua etmek zere yerimi belli edecek bir grlt yapmadan yere uzandm. Burnum, yerdeki imenlerin iine girmiti. Bugn burnuma gelen en gzel kokuydu. imen kokusu ile dolan cierlerimin bana minnettarl uzun srmeyecekti. nk traklarn dalmakta olan sisin iinden bararak saldran ayak seslerini duydum. Yerdeki sarsnt inanlmazd. Ayn anda saldranlarn says binlerceydi bana gre. l taklidi yapmay gururuma yediremediimden kaderime raz olup kafam nmde gelmelerini bekledim. Sis duvarn ap bana grnmeye balayan ilk srann altnda ezildim. Bana bast halde dnp bakmayan hrsl dman askerinin gzn lm brmt. Bam kaldrm korkuyla olanlar izledim. Kimseyi sa brakmayacak bu kalabaln arasnda grlmeden sa kacam da ummuyordum zaten. Tm bu olanlar bir d gibi geliyordu. Evet Sanki bir dn iinde gezinen yaramaz bir ocuktum. Ama tatmak zere olduum lm tayan lm meleinin evremde dolandn bilecek kadar da akllydm. Gerimde kalm ilk srann siste kayboluunu izlerken ikinci grubun nnde koan iki trak tarafndan snglenmeye balandm. Vcuduma giren her sngnn acsn beynimde anlamaya alrken sonraki snglenmelerle uratm. Delik deik olmu gvdemden kanlar fkryordu. nsafl dman bama dokunmamt. Beni ylece brakp

geride kaldklar gruplarna dnen iki askerin biri zerimden atlayarak bana basmamaya almt. Beni sngleyenlerden ikincisi ise ldmden emin olmak istercesine gzlerimin iine bakyordu. Ona syleyecek bir szm yoktu. Son istei sorulan bir idam mahkumu da deildim. Duyduum acyla kvranmaya baladm. Midem ve barsaklarm arasnda dolaan kann cierlerime girmesi ile boulmaya balamtm. Son nefesin verildii ana gelindi. Azrail ile tantmda yllarca beni tam bedenimi sava meydannda brakm oldum. Zaten benden sonrasnda ne olduu da umurumda deildi. lmtm. lmn en ac haliyle olsa bile ksa hayatmn son bulduuna sevinenlerden olmutum. Zira yanmdaki melek beni gzel bir yere gtryordu. Z&03 VERTN ZADS (CANZELA,21) Dinlenmeye ekilmitik. Yorucu bir gnn sonuydu. Dolunayn glgesi altnda kalmtk. Gn bitmi ve geceye teslim olmutu. inde dinlendiim ukura, bazlar siper diyordu. Bana gre buras bir mezard. Canl girilen bir mezar. ki kiinin yan yana durmas imkansz, bunaltc, insan tedirgin eden ve kan ile barut kokusunun ince karmnn burunlara alnd bir yerdi. ki ayamn zerine melmitim. Gn ortasndaki iddetli taarruzu pskrtebilmitik. Sa kalanlarmzn dinlenmesi iin perde ekilmi ve sahne klar snmt. Tm bu olanlar, bir tiyatro sahnesini andrmaktayd. Fark; baroldeki askerler rol yapmyorlard. Miferime snm bam yukarya kaldrdm. Gkyz, yldzlarla sslemiti kendisini. Ayn dolunay ile elik ettii bu ltl gsteriye seyirci olanlardan bir cret istenmemiti. Seyir bedavayd. Oysa u ksack hayatmn bir bedeli olduunu ok sonralar, bu sipere girince anlayabilmitim. Arkadalk kurduklarmn lmesi beni ypratmt. Savunma mevzilerinde bulunmann avantaj bykt. En nemlisi gvenli sanlan siperlerin korunanda, gelen dman avlayabilirdiniz. Vurulmamay rendiniz mi gerisi kolayd. Kafanz fazla gstermemeliydiniz. imizden biri srayla gece gzcs olurdu. O ltl gne gelindiinde sra bana gelmiti. Dolunayn kararmaya alan gr alanm aydnlatmas, iki ynyle beni ilgilendirmekteydi. lki ve en nemlisi, beni bir hedef olarak gsteriyordu. Bunu telafi etmenin yolu basitti. Kafanz siperden birden karmamalydnz. Yava hareketlerle yaplan yer deiiklikleri, gece bastrdnda bir hayal gibi gelirdi uzaktan bakana. kincisi ve en vurucu nokta ise, yaklamaya alan birilerini grmede dolunay benimle beraberdi. Silahm siperin iinde tutmutum. Sadece bamn bir ksm darda iken ilerimde bir hareketlilik fark ettim. ki siper arasnda uzanan lm tarlasndaki sebzeler( aramzda lenlere verdiimi bir addr) hareket ediyordu. Ksa anlk korkumun gemesi ile olay zdm. Farelerin ziyafetiydi bu. Scaktan prsm ve imi, keskin kokulu ller yerine taze olanlar tercih ederlerdi. Yeni biten gnden kalan sebzeler, besleyici ynleri ile kemirgenleri ilgilendirmiti. Onlarn boa lmediklerini dnrdm. te bir ie

yaramalar karmdayd. Aln doyurmada hayvancklara yardm ediyorlard. Scan alabildiine bunaltt gn ortasna denk gelen saatlerde hissedilen rm l kokusunun rahatszlk veren etkisi, gece serinliinde azalmt. Bulutsuz gkyznn engellemedii yldzlar ve beraberlerinde getirdikleri manzaras ile nbetimi tuttum. O gece, beni hayatmdan edecek bir hata yapmadm. afak skmeye yakn, belli belirsiz seilen sisin yaklamakta olduunu grdm. Bu, tehlike demekti. Traklarn tipik basknlar, daha nce byle havalarda olmutu. Blk avuunu uyarmak iin yerimden ayrldm. Yerime gemede ikna edemediim askere cebimden verdiim son elmann arkasndan alayacak deildim. Canmn tad, o elmadan daha gzeldi. avuun siperin dibine yuvarlanm bedenine ayamla hafife dokundum. Onu sarsm yeterli olmamt. Yanndakileri uyandrmay baarsam da onun uyanmaya niyeti yok gibiydi. Hzla, nefes alp vermesi iip inen gbeine vurdum. ksrerek uyand. Kzgn bir bakla beni delloya davet ettiini sandm nce. Ne var? dedi en kibar hali olan haykrmasyla. Sis deyiimi duyduumda yzndeki marurluk uup gitmiti. Kanl gzlerini ovalamay brakp bln sava durumu almasn emretti. Gece nbetinde yeni kan biri iin savan ne kadar yldrc olduunu anlatmama gerek yoktur herhalde. Rahat deklerde bunlar okuyanlaradr szm. Biz burada canmzla urarken... Verilen emir ile sipere dayanan askerler, elleri tetikte yaklaan sisin arkasndan kmas muhtemel hedefleri beklediler. Geride ve gvenli bir yerde uyumaya almam, bir yanl olarak alglanabilir. Ama bunu hak etmitim. Elmam yiyen askerin tadna bakt bir ey daha vard: uyku. Gzlerimi umarszca kapatp, tali siperlerden birine girip en derin yerine uzandm. Uykunun insana verdii o enfes zevk ile har neir oldum. Geride braktm bln tamam tetikte sis ile savayorlard. Bir insan ldrebilen mermiler, sisi gl esintisi ile datan bir rzgarn yapabildiini yapamazd. Gzlerimi kapatp uyumamla rya alemine girmitim. Kabusla dolu ryalarn arasnda gidip geldim. Uyank halde siperlerde bekleyen dierlerini dnmeyiim yanl anlalmasn. Hayatm umursamadmdan deildir bu yaptklarm. Mermi sesi, bir insan uyandrmayabilirdi. Ama savaan bir askerin kard ses, kulaklarma ulatnda genel alarm verilirdi tm benliimde. Hele bir de yaknmda patlayacak bir top mermisi, en iyi uyandrma servisi olurdu. Ml ml uyumaktaydm. Ellerimin zerine aldm bamla cenin pozisyonu almtm. En rahat anlard. Gzel bir rya iinde bulmutum kendimi. Geride braktm koyun iftliindeydim. Etrafm saran beyaz koyunlar ve yanlarnda dolaan rkek bakl kuzularn sesleri. Elimdeki yemi yemek iin ilerinden sadece biri cesaretini toplayabilmiti. Rya deyip gemeyin. Gerekle arasndaki ince bir izgi olduunu biliyorum. Uyanmamay istemitim. Hep o ann iinde sakl kalmay ve savan bitiini burada beklemeyi istedim. Ryam byle ho geerken garip olaylar geliti. Rya olduunu bilinaltn bildii halde koyunlarn renkleri krmzya dnmeye balamt. Krmz renkli koyunlar, yanmdan uzaklap gzden kayboluyorlard. Rya bu ya sadece kuzular beyaz kalm, onlar da etrafm sarmlard. Kuzulardan ikisi benimle kendi dillerinde konuuyordu. Melemeleri tatlyd. Tatl dillerinin altnda yatan, bir sorunun anlatmaya almalaryd. Susmayan bu ikisinin barmaya balamasndan rahatsz olmutum. Tm kuzular etrafta serbeste dolarken o ikisi benim zerime kmaya

almlard. Kuzulardan dayak yiyen ilk insan oluuma glmsedim o anda. Beni o gzel ryadan uyandran iki kuzu klnda ryama girmi trak askerleriydi. nce onlarn bizden olduunu sandm. aka yaptklarn sanarak umursamadan uykuma devam etmek istedim. Karnma gelen bir dipik darbesi ile yatmadan nce yediim ne varsa dar karmtm. Kendime getiren bu olayn sonrasnda yaayacaklarm, st ste elektrik verilmi bir mahkumun hali gibiydi. Arkada ve gvenilir siperde aldm uykudan kopartldktan sonra beni esir allarn aralarnda glmelerle kutlayan bu iki askerin nnde, trak mevzilerinin gerisine, bilmediim bir yere gtrlyordum. Yolda giderken dehet iinde kaldm. Sisin ardndan kan traklarn ustaca yaptklar bir baskn sonucunda tm arkadalarm ldrlmt. Kar koyamayan bir tek ben vardm sanki. Her yer kan iindeydi. Yz snglenmi avuun nnden geerken neredeyse kusuyordum. Ara sra gelen dipiklerin etkisi ile ar aksak yryordum. Hepsi lmt. Gz ap kapayncaya kadar hayatlar son bulmutu. Elimden alnan silahn ezikliini zerimden atamamtm. Bu esirlik bana dokunmutu. lk frsatta kama konusunda kendi kendime inada binecek bir yemin ettim. Traklarn siperlerine girdiimde yaadm dehet aknla dnmt. Temiz siperlerinde meyvelerle kendilerini dllendiren askerlerden biri bana elindeki turuncu uzatmt. Ellerimi balamayan traklarn bana bu ekilde sayg gstermelerini onlarn adetlerine baladm. Esir alndm yerden iyice uzaklamtm. Geri ekilme annda kullanmak zere hazrladklar yeni siperlerden birine alndm. Burada altrlmak zere elime bir krek verilmiti. Benim gibi esir olmu ama bendem farkl olarak umudunu kaybetmi alt asker daha vard. Aramzda konumamza izin vermeyen nbetilerin glgelerini srtmzda hissedecek ekilde altk. Tm gece nbet tutmu, uykumu alamam ve zerine bir gzel esir olmutum. Bir insann bir gn iinde bana gelebilecek daha kt ne olabilir ki? Yorgunluu dizlerimde ar olarak hissedecektim. Beni yere ykan ise baylmam olmutu. Kendime geldiimde traklara ait bir adrdaydm. Esirden ziyade yaral bir Trak askeri gibiydim. Baylmdan etkilenmi olmalydlar. Merhametli olduklar kansna varsam da bu benim kamayacam anlamna gelmeyecekti. Gcm toplamam iin beni dinlendirmekteydiler. Midemi, elime tututurduklar kuru bir somun ve tad harika olan bir portakal ile doyurdum. Bu mutluluk ksa srd. Bizimkilerin top atlar ile adrda bir hengame koptu. Toz, duman iinde kalan adr byke olmasna karn bir panie neden olmutu. adrn bir hedef olabilecei drts ile oray boaltmaya alan hafif yarallar, yol aznda ve bamda bir nbeti asker olan zavall esiri yani beni ezerek kmaya altlar. Tm bunlarn benim kamam iin hazrlanm bir plan olduunu hayal ettim nce. Ya da zak oluum nedeniyle kader bana yardm etmekteydi. Nbeti ile aramdaki gz temasn kopardm nce. adrn tek girii vard. Yapmam gerek basitti. Ayaa kalkp yaral taklidi yaparak zerimdeki beyaz rty kullanp uzaklamakt. adrdan kmay baaran biri olarak mutlu oluuma o kadar sevinmeyin. Dardaki panik tahminlerimi amt. Yaknlarda balayan ve arkas kesilmeyen patlamalar ve arapnel paralar ile lenler vard. Kimse kimseye dnp bakmyordu. nsan iin en deerli olan cann peinden gidilmesi gerekiyordu. Gvenli yerlere doluanlar bir nebze olsun kendilerini gvende hissediyordu. Benim iin yaplacak ne uygun hareket, kam kolaylatracak bir yntem tespit etmekte. nk arkamda beni

arayan bir asker vard. O adrdan kmadan gzden kaybolmam gerekliydi. Beni yere ykan ve hemen samdakileri ldren top mermisi, son mermi olmutu. Yerden kalkmakta zorlanmtm. Kulaklarm bu patlamadan zarar grmt. Yksek bir uultu ile dolan kulaklarm yznden dengem altst olmutu. Yerden henz kalkmtm ki o askerle gz gze geldim. Benim kamay isteyeceimi bildiinden sert bir yz ifadesi ile yanma gelmeye alyordu. Aramzda on metre ancak vard. Komaktan baka arem kalmamt. zerimdeki niforma ile herkese hedef olduumu biliyordum. Esir oluu gururuna yediremeyen ve bu konuda geri dnlmez bir yemin eden bir askerin yapaca hareketi yapmann vermi olduu huzurla komaya devam ettim. Nereye gittiimi ben de bilmiyordum. adrlarn kurulu olduu yerden yirmi metre kadar uzaklamtm. Geriye dnp beni ldrmesi muhtemel askeri grmeye altm. Baaramadm. Patlamalardan oluan dumanlarn arasda kalmt. Kulaklarm yanklanmas srerken bu ka yapmak zordu. Beynimi inanlmaz bir bulanklk sarmt. Bir insann midesi buland gibi beyni de bulanabiliyordu demek. Koma hzm azaltan bu rahatszlk yznden kendimi tehlikeye atmtm. Tm gcmle komalydm. Nereden geldiini bilmediim bir merminin beni yere ykmas ile kam sona ermiti. Sert bir iniin ardndan geirdiim ksa sreli oku atlatp zerimi yoklamaya altm. Sol kolumu hareket ettiremiyordum. Beni kim vurduysa ldmden emin olmak iin yanma gelecekti. l taklidi yapmak geldi aklma. Kan grrse benim yanmdan uzaklaabilirdi. ektiim acy, bu karardan sonra hissedecektim. Dayanlmas imkansz bu yara nedeniyle yerde kvranmaya baladm. imden geen mermi sol gsmden girip srtmdan kmt. kt yerde byk bir delik amt. Buradan boalan kan sa elimle kapatmaya altysam da baaramadm. Sonradan fark ettim ki vurulduum yer traklar iin kazdm siperin hemen nyd. Birka metre ilerideki ukura kendimi atmak istedim. Tek elimden aldm gle srnmeye baladm. Bu halimle beni vurmalarn kolaylatracak bir i yapyordum. Baka arem de yoktu. l taklidi yapamayacak kadar ar bir yara almtm. Acmn azalmasn beklemek zere gvenli bir yere ekilmeliydim. ukura kendimi atmamla birlikte bana doru atlan bir merminin sln duydum. Belli ki peimi brakmayacaklard. Yzm gkyzne bakar halde, hareketsiz bekledim. Artk sa elim de hareket etmiyordu. Kan kayb nedeniyle leceim hissi ar basmt. Sesleri alglamayan kulaklarm iflas etmiti. Vcudum kontrol dyd. Gzlerim dnda hibir ksmna hakim deildim. Beni birka dakika kaderimle ba baa brakan vurucu askerle tanabilmitim. Alp kapanan gzlerimin zerinde dikilmi tfeine bir mermi koymakla meguld. Beni bu haldeyken vuracak kadar kin dolu olmasna ardm. Zaten yaama ansm kalmamt. Ar yaramla beni ba baa brakmalyd. Tfeini bana dorulttuktan sonra kendi dilinde bir eyler sylendi. Ne sylediyse ho eyler deildi. Bu kadar kaba davranacak ne yaptm ki? Ate alan tfein sesi kulama ulamadan mermi ulamt. Kalbimi paralayan ve bu an bana tattran mermi, vcudumu delip topraa saplanmt. Bir an nce lmeyi o an istedim. Acmn boyutunu size nasl ifade edeyim, bilemiyorum. Aalayc bir glmseme ile yanmdan uzaklaan askerin arkasndan son bir sz sylemeyi ok istemitim. Ben bunu dnrken Azrail gelmi, kendisi iin sradanlam olan kayt

kapama ilemlerine balamt. Bu dnyadaki iim bitmiti. Esir olmu ve aalanarak vurulmutum. Kalbimi para para eden bir mermi ile hayatma son verilmiti. Kaderim bu muydu? Z&04 AGZER DRESA (CANZELA,20) Sipere ilk girdiim gnn sabahnda yukarya bakmtm. Gkyznn mavisi arasnda skm bir kuun kanat rpn grmtm. Beni buraya sktran stsubaylarn bir bildikleri var diye dndm. Byle dnmek zorundaydm. Uzaktan duyduum savan sesini iine alm kulaklarmn, barut kokusu ile har neir olmu burnumun ve l insanlar grmeye alan gzlerimin esaretinde kendi admlarmla ulatm yer, siperdi. Yaya olarak atmz o uzun yolun sonunda bize dl olarak buray vermilerdi. Bln tamam ksa boylulardan olumaktayd. Bizi zellikle setiklerini dndren bu durumla ilgili stlere sorulan her soru cevapsz braklmt. stelik iine girdiimiz siperlerin yeri bize tuhaf gelmiti. Denize ulaabilen bir ucu olan, belki de tek siperdi. karma alannn genilemesini engellemek iin kurulmu bu dzenek iinde ksa olanlarn ansn dndm ylece. Dinlenmemize henz izin verilmemiti. Gnlerce sren yorucu bir yolculuk sonunda varlan bu noktadan tm dman hatlar yandan grlebilmekteydi. Burada savunmada olan, taarruzda sandm dman askerleriydi. Traklarn ilerleyileri cephenin derinliine olmaktayd. Yanlara alm gereksiz bulmalarnn mantkl ynleri de vard. Geniletilen cephe daha ok asker bulundurmay gerektirirdi. Oysa onlar iin ama, idenizimize karadan ulamakt. Bu hatt kurmalarn engelleyecek olan birliklerden biri de bizdik. Tm bunlar benim bilgim deildir. Bize buraya getiren blk subaynn yol boyunca anlattklarndan aklmda kalanlard. Aklmn kestii kadaryla ve anlamn veremediklerimi kartarak kendi kafamda oluan bu durumun iindeydim. lm pahasna bir rol almtm. Ayaklarmzn ikinliini geirmek iin siper iinde uzanmamza izin kmt. Biz buraya gelmeden nce bu mevziiyi tutan eski askerlerin alayc baklar ve acyan yzleri altnda yalnzla terk edildik. Hepsi birden yanmzdan ayrlyordu. Son gruplar gitmeden nce iimizden seilen nbetiler siper ularndaki makinelilerdeki grevlerine balamlard bile. Tatl bir uykunun beni ayartmas ile ho bir ryada buldum kendimi. Esen bir rzgarn altnda l ortasndaydm. evrem yakc kumlarla evrelense de iinde bulunduum vahann tek sahibiydim. Bana elik eden atn stnde o blgenin kral olmutum. Ksa sren ryamda tadna bakmay unuttuum taze meyvelerin znts ile uyandm. Uzaklarmzdaki iddetli bir siper savann lm lklar altnda daha fazla uyumaya imkan yoktu. Denizden sava gemilerinin atna ak olan siperlerimizi sahiplenmitik. zel eyalarla sslenen siperler birka saat iinde ar-dkkan yerine dnmt. Aynalar, saatler, tra takmlar ve buna benzer onlarca eya...

Siperin te ucunda beliren bir sivil, iki subayn aracna alnm vaziyette, srayla tm askerlerle srayla konumaktayd. Sra bana gelinceye kadar meraktan ldm desem yeridir. Elinde bir izim zerinde anlattklarna kulak kabartmam boa gitmiti. Sesi o kadar alakt ki yanndaki subaylar bile onu duymakta zorlanmaktayd. Yanmza den bir arapnelin etkisi ile sarslmamz mevcut durumu deitirememiti. Benimle beraber herkesin ortak merak olmutu. Merakn yenenler, o ksk sesli siville yakndan konuma frsat bulanlar olmutu. Bize koruma atei ile destek olan Kirtepe birlikleri, bize yaklamaya alan herhangi birini uzaktan grp avlyordu. Kendilerine saldrmaya cesaret eden tek bir trak grlmemiti. Zira Kirtepe bir uurum kenarnda bulunmaktayd. Doal bir kale olan bu tepenin almaz olduu inanc ile rahat tavrlarmz devam edecekti. Sra bana gelmek zereyken korkun bir patlamayla yerimizden olmutuk. sabet ans dk olan bir deniz gllesi bizi korumakla grevli Kirtepe sakinlerini, artk onlardan geriye yanmam ne varsa drt bir yana savurmutu. Yzlerce insann bir anda lmn ilk kez grmtm. Bu olay dahi merakmn zerine kamamt. imdi tehlike anlar almaktayd. Bunu gren bir tabur trak birliinin Kirtepeye trmanmakta olduunu grmekte gecikmemitik. Sa kalanlar korumak iin onlar atlarmz ile aaya drmeliydik. Ama bu ynde bir emir gelmemiti. Bizim siperlerin nemi o kadar bykt demek ki. Sivil grnml olan o kiinin yanma geliini bu hengamede anca grebilmitim. Yan bamdaki fsldamas biter bitmez bana dnd. Bize saldrmak yerine bu alamaz engelle yklenen dmanlar gz ucuyla gzlerken kulama ulaan bu fsltlarn aknl iinde kaldm. Bana konuan kii, bir generaldi. Sivil grnm nedeniyle dikkatleri zerine ekmeyen bir tipi vard. Szleri altnda ezilmemek mmkn deildi. nce ksa bir girile vatan savunmas ve bu uurla verilen canlarn kutsallndan bahsetti. Sonra plann kulama fsldad. Bu bir birer kiilik taarruz olacakt. Sylediine baklrsa sahilden koarak zerlerine gidecektik. Bunu toplu halde yapmayacaktk. Ksa boylu oluumuzun avantajn yine bu sivil grnml generalden renecektim: Ky eridi ile kumsal arasnda elli santimlik bir alaklk vard. Buray kollayan askerlerin blgeyi terk ettiini syledi. Yzlerce askerimizin ldren patlamay salayann bir top at olduunu ve onlarn bu uurda can verdiklerini sylemiti. Benden sonra kalan be kiiye daha ayn szleri tekrarlayan sivili aramzdan hzla uzaklamt. Bamdan boalan kaynar sularn etkisini zerimden hemen atamamtm. Almaz tepedeki askerleri ldren, sonra o tepeye traklar eken yine bizdik. Kendi arkadalarmz ldrmtk. Bu boluktan yararlanp ikili gruplar haline ky eridini kullanarak saldracaktk. Tm bunlarn iinde ben neydim? Bir kukla m yoksa savamaya gelmi bir gnll m? Hazrlklar tamamlanr tamamlanmaz ilk ikili kr kousu yapar gibi lme kotu. Kirtepeye saldran o taburun iinden bir kii bile geriye dnp bakmamt. Bize bakanlar kyda olup bitenleri grebilecek bir yerde deillerdi. Kumsalnda ancak birka kiinin komasna izin veren bu blmden saldrmak dahiceydi. Ama bunun iin yaplan tek atla bir blk asker lmt. At menzilimizdeki Kirtepeye trmananlarn zerine bir mermi bile skmamtk. Verilen emirler ylesine katyd ki aramzda konumamz bile yasakland. Siperimizde ikili sra oluturup sahil tarafndan saldr anmz bekledik.

Bizden nce giden ikili gruplarn bana ne geldiini bilmiyorduk. Her yerden gelen silah sesleri altnda, onlardan kabilecek tm sesleri kulamza ulamadan kaybolacakt. kili gruplar kmadan nce blk avuu onlara yeni bir ey fsldamaktayd. ok gemeden sra bana ve yanndaki benden de ksa boylu olan Zevere gelmiti. Kyya vuran dalgann sesinin eliinde kotuk. kardmz grlt, dalgalarn arasna girip saklanyordu. Yz metreye yakn bir kounun ardndan bln neredeyse tamamnn gvenli bir yerde mevzi aldklarn grdm. lerinden ne len ne de yaralanan yoktu. Bizi gvenli bir ukura eken biri olmasayd, orada donup kalacaktm. Peimizden gelen son ksmla birlikte avuumuzun eliinde beklemeye koyulduk. Geride kalan subaydan iaret bekliyor olmal diye dndm. Olup biteni zecek durumda deildim. nce gnlerce yaplan bir yry ve sonra silahlarmzla yz metre kousu. Zeminin kum olduunu dnrseniz iimizin ne kadar zor olduunu anlarsnz. Be dakika kadar sren bekleyiimiz sonrasnda Kirtepeyi ele geirdikleri iin sevinen traklarn sevin nidalarn duyduk. Bunu duyuumuzun zerinden saniyeler gemi ki ayn yere isabet eden ikinci top mermisinin sesini duyduk. Bu sefer ki patlamada lenler daha oktu. Kysnda beklediimiz denize kadar ulaan yanm l beden paralar grdk. Plann her aamas ilemekteydi. avu, k emrini verip ne atld. Cesur hareketinin ardndan bize de buradan savaa katlmak dyordu. Zaferi paylamak isteyen askerler olarak ortaya ktk. aknlktan ne yapacaklarn bilmeyen traklar kendi siperlerinde arkadan evirmitik. Bize destek olan ise blk subay olmutu. Emir eri ile birlikte makineliyi kullanp nmzdeki engelleri temizliyorlard. Bylesine kurnazca bir plann iinde olmak yeni yeni houma gitmiti. Sng takmay emreden avuun emri yerine getirmek istenmedi nce. Kimse bize ate etmemiti. Onlar yakn mesafeden vurabiliyorduk. kinci emir ile yere yaptk. Ne olduunu anlamadan bizi hedef alan bir havan at ile dvldk. ansmz vard. On kadar havann hi biri yaknmza dmemiti. Kirtepeyi yeniden ele geiren askerlerimizin destek atlar baladnda neemiz yerine gelmiti. lm umursamadan ne atldk. avuun emirleri ile tek kayp vermeden onlarca trak askerini ldrmtk. Zaferin sarholuuna kaplan bazlar dzeni bozmasayd savan sonunu grebilecektim. Kaybettikleri siperlerden ekilmeyi baaranlar, geride kurduklar ikinci savunma hattna ekilmi ve bizi makineli at ile bimeye balamt. Snacak yer bulamayanlar yaptklar yerde vurulmaktan kurtulamamt. Blk subay ise atn kesmi bize geri ekilmeme konusunda iaretler yapmaktayd. avuumuz bulabildii bir ukura girip bu kargaann gemesini bekleyecekti. Bana gelince... Yeniden ele geirdiimiz tepeden yaplan koruma at kesildiini neden sonra fark edebilmitim. Zafer sarhou olanlarn nmde vurulmalarn grp can havliyle yere kapananlardan olmutum. Ama bu beni koruyamamt. Santim farkla beni skalayan mermileri sonrasnda, traklarn makinelisinden kan mermilerden ikisi, ayn anda vcuduma girmiti. Girileri ile klar arasnda geen o ksa zamanda canm alnmas nedeniyle sonrasn grememitim. Gvdemde alan deliklerden akan kann rengini biliyorsunuz. Aklm hala orada. Acaba kalanlar ne yapt?

Z&05 SNAH WEMBER (CANZELA,20) Yllarn abuk getiini fark etmeniz zaman alr. Kk bir ocukken eline ald tahta silahla oynayan ocuklarn hepsi, bir gn gelir byr. Bydklerinde yine silahlar tututurulmutur ellerine. Kanlmaz olana doru bir yolculuk yaplr. lmn gizemi ardna ulamadan nce yaanan son anlar, lenin alnna yapm bir kaderdir. O kk yalarmda beni anlamaya alp bunda baarsz olan retmenlerimi ok zmtm. Derslerimde baarl olmam, yaptm yaramazlklar affettirmiyordu. O gnleri bylesine tatl tatl anmsaymn nedeni, ii rmekte olan llerle dolu bir siperde oluumdur. Gnlerdir ayn siperde, saldrmas beklenen dmanlar bekledik. Top mermileri dnda bir saldr olmuyordu. Her patlamann ardnda yere yklanlarn says artyordu. Bize destek olarak gnderilen iki blk asker geli yolunda pusuya dm ve gizlenmi bir makineliden kan mermilerle biilmiti. aresizlikten kvranan blk subay, stlerinden ald savunma emrini yerine getiremeyeceini biliyordu. Bu kadar az saydaki bir birlikle, her an olabilecek ve en az bir tabur tarafndan yaplacak taarruzlara direnmesi mmkn grnmyordu. Saymzn ancak seksen olduu son duruma ulatmzda, aramzda ki fsltlar ykselmiti. Elimizde tutmakta olduumuz tepe, Traklar iin itah kabartc grnts olan bir pasta gibiydi. Bizi i i yemeye hazr yzlerce asker tarafndan evrelenmekten korkan beynimin ka telkinlerine dayanmak zordu. Nereden geldiini bilemediimiz mermilere hedef olan dikkatsiz nbetiler lyordu. Kafasn siperden karmak zorunda olan bir nbeti iin bu son kanlmazd. leceimi anladm gnn sabahyd. Nedenini bilmediim bir gelime olmutu o sabah. Arkamzda, bizim bulunduum yerden daha yksek bir yerde yeni gelen askerlerimiz siper kazyordu. Onlar hedef alan trak mermilerinin menzili dnda kalan o askerlerin bizim arkamzda ylece dizilmi olmas bize cesaret vermiti. Nedenini bilemedik. Bizi gzden karm bir stsubayn emriyle oraya yerletirilmi olduklarn dndm. Ayn yz ifadesini subaymz da tayordu. Gzlerimiz arkada olup bitenlere taklmt. Onlarn oraya ne zaman geldiklerini kimse grememiti. Belki bu sabah, belki dn gn biterken oradaydlar. imizde gidip gelen kurtulu umutlarn birbirimizle paylaamyorduk. Bunu konumak bile bir korkaklk gstergesiydi. Saymzn bu denli hzl azalmasna ramen saldracak dmana kar koyabilecek yreimiz vard. imizden kimse kamaya almam ve yerinden ayrlmamt. Subaymzn bizimle gz gze gelmek istemeyiini de anlayla karlyorduk. O sabah iimizden ounun leceini belli eden gelimenin olmas ile heyecan artmt. Elimizdeki silahlarn iindeki mermilerin, bize doru koan dman askerlerini durdurabileceini sanmyordum. Snglerimize gvenmemiz gerektiini syleyen birka kii dnda kimsenin sesi kmad. Atan kalbimizin sesi dnda bir konuma da olmamt. zerimize yaan mermi yamuruna ramen yaklamakta olan dmana ate etme cesaretini gstermitik. Aramzdan birka vurulup siperin iine dt. Buna

aldrmadk. O denin yerinde bakas olabilirdi. lmn nnde bir engelin olmadn ancak o siperin iinde geen bir gnn sonunda anlayabiliyordunuz. Sabahn ilk saatinde aklmdan geenleri size anlatsam bu yllarca srerdi. Yaananlarn bir hayal olarak hafzalarda kalmas bu yzden. Gece grnen ryalarn hatrlanmamasndan ayrdr bu yaanlanlar. Benim doduum bu dnya ile sizin yaamakta olduunuz dnya arasnda uzun mesafeler var. Ayr evrenlerin insanlar olsak bile sizin elinizde tuttuunuz bir hayatnz var. Oysa benim yaadm lm okuyorsunuz. Adm anmadan anlatlanlar anlamaya alyorsunuz. Beni buraya iten nedenin peinde deilim. u siperin yanndan geen mermilerin izlerini ve kardklar sesleri anlatmann peinde de deilim. Sadece siz hayatta olanlarn bu lmlerden bir ders almanz isterim. stelik benim lmm dierlerine gre en kolay. nk lm, beni iine gizlendiim siperde bulmutu. Bir dman mermisinin hedefi olmutum. Alnmn ortasndan vurulmay baarmtm. Merminin beynime girmesi ile kmas arasndaki o ksa an iinde lm tatmtm. Yere yklmaya frsat bulamadan bedenimden syrlmtm. Geride braktm canlarn akbetine gremeden yukarya ynelmitim. imdi bana bunda ne var? Her can lm tadyor diyebilirsiniz. Ama hazr olmadan lmle kuatlmann ne anlama geldiini iinizden kanz biliyorsunuz! Uzun bir yolculua kanlar nce bir hazrlk yapmaz m? Beraberinde gtreceklerini yanlarna almazlar m? Size bir ipucu: O an geldiinde, yannzda gtrebildiiniz, sadece bilinciniz. Yaadklarnzn arasnda ekillenmi bilinciniz. Varlk nedeniniz.

(Son Sz) Ardndan alayan analarn inlemeleri ile hatrlananlarn hikayesini, Gnein mas ile dklen solmam yapraklarn hikayesini, lmeyi istemeyenlerin yerine lenlerin hikayesini, lm tadlaryla unutulanlarn hikayesini, Dile gelen l genlerin hikayesini, Okudunuz. Peki ne anladnz? Aklnzda kalan nedir? Hala yayor olduunuz gerei mi? Yoksa lme gnderdiiniz genlerin son nefesleri mi? Bakalarnn hayatlarn nemseyen yeni bir yaam felsefesi mi?

YAZAN: Gzellerin kt ilin denizi grmeyen yerinde dodu. Doduu yerin okullarnda okudu. Adann denizi gremeyen yerinde nbet tuttu. Paradan nefret ettii ite alt. Yazar deil, yazan olmay diledi. Yazana deil yazdrana baklsn istedi. Onunla ayn havay cierlerinize almanz ona karde olmanza yetti. Ad, isimlerinden salam olan. Soyu, savamaktan kaan kardelerin kurduu kyden. Oklar atanlarn ve klc unutanlarn ky.

You might also like