ლიტერატურის მატიანის მესამე, მეოთხე და მეხუთე ტომები

saqarTvelos
kulturis, ZeglTa dacvisa da

sportis saministro
saqarTvelos giorgi leoniZis saxelobis
qarTuli literaturis saxelmwifo muzeumi
qarTuli literaturis saxelmwifo muzeumis gamomcemloba

`literaturis matiane~
literaturis
matiane
reproduqciuli gamocema
(eZRvneba giorgi leoniZis dabadebidan
110 wlisTavs)
wigni 3-4-5
Tbilisi
2009
akaki wereTeli
nax. uCa jafariZisa
literaturis matiane
redaqciisagan
, , , .
, . ( , ,
) ,
.
, . .
, 1939
, .
, . , ,
. , ,
, -. , ,
.
. , .
, , ,
- .
, ,
, ( , . 1941 . . ).
, . (), 1870- 1880- -
redaqciisagan
. - , ,
.
, .
- .
. . - .
, .
- .
.
***
, , , , ,
. - - ,
.
, , , , , ,
, , , , . ,
,
, .
- , ,
-
, .
literaturis matiane
literaturis matiane9
akakis mSobliur kuTxeSi

( . )
1939 . 100 ,
. . ( ) , , - - : , , , . . . .
- (. , 84 , ).
. , ,
. , . . : .
, . .
; . . 1877 . , , , , .
. , , ,
. , . . .
, , , . .
. . , ,
, , , . ( ).
10
muzeumis eqspediciis masalebidan
, . . . . . ,
, ,
. ; . , . , , , , , ,
. , ;
. ,
, . , . , ,
. . . .
. . , ,
. . , . .
, , , . . , . , , . ,
: , . , .
. . , , . , . ,
.
.
. .
, , , ,
, , ,
. . , , ( ) . , .
,
, , -. , ,
.
literaturis matiane
11
, .
, , ,
. ,
, .
.
, . , . ,
. , ,
.
, .
, . . , , , , ,
, , . , , .
. , .
. . . ; , .
, . .
. .
: , .
: ,
, , -.
, , . . , . . .
, ,
, , , : -, ,
-. .
. 1893
. . .
12
. , . ,
. ,
. .
.
, .
. . .
( ). ,
, .
. .
. , .
, () . :
, , , ,
. .
, , . , 1896 .
.
(48 , ,
, -).
.
,
1909- 1915 . . . . . , . 20 . . . , .
.
,
: , , , .
; , , . .
. 90 . ,
.
, . .
. , .
, , -
literaturis matiane
13
. , . : , ,
, . ,

.
,
, , .
. . . ,
. , . . .
. , . . , ( ), .
, - . . -
. .
, . , . -
, . . . . , . .
: ?
: . : , . . , .
. . .
.
( ). . , , ( ), , .
.
. ( ). .
.
14
, ,
, , , ,
().
. . , .
, , , . .
, , .
, . .
. , . , , .
.
1906 , . ,
(). ( , ), . : . .
. ,
- . . . . .
. ,
. . . ,
, -, , , . .
, . , , . . , .
. .
. .
, .
. .
. .
1914 . . .
literaturis matiane
15
, , . , , . : , (
1915 ). ,
, , , -
. , ,
. ,
. . ,
. .
.
(65 , ,
. ).
. . .
.
. . : ?
- . .
. ,
, , , , . 1889 .
. 1897 .
, . , . , 1897 ., ,
,
. , . , . , . .
, . , . :
, . .
. .
.
- . -
16
() ,
, ,
, , .
1897- 1912 -. , . . , , . .
.
. . . , , ,
, ,
- . 60 . . 300 . .
, . 500 . ,
.
( ).
,
. , . ,
, .
. , , .
( ) , - .
. . , . ,
. . , . .
. , , 1908-1909 .
. , ,
. . . . . .
, ,
, .
literaturis matiane
17
, , .
, . . . ,
, .
, ,
. . ( ), - . .
. -.
, .
.
. :
, . 1904 .
,
. , . ,
, , . ,
( ). : ?
: , .
. , , 1914- .
. . ,
. ,
. , . ,
. ,
. , , , .
. . - . .
.
, , , 1889 .
1897 ,
, . ; 1904- .
. ,
. 15 , ,
18
, ,
. . , : . , ,
. , . ,
. ,
, ; , , . . , , . . 1905
, , . , .
. : ,
, . , ; ,
.
. . ,
.
.
, . , ; , .
, ; , . .
.
, .
, ,
. .
. . .
, .
; ; ;
. - :

,

.
19
literaturis matiane
,
,
,
.
.
( 1905
1906 .). , , . 1906,
1907- .
, . , . :
, . . . 1905 ,
: . : , 1905 , :
, . -
. : ,
( , ...).
. -.
. , . . . . ,
( ). .
, .
.
. , . . . .
, , . . . . .
. . -
20
. . , , .
(104 , . ,
1940 . ).
. . . , , ,
. , , . ,
1908 , . , . , - ,
- . ,
, , .
. . , , .
. , - , . - , . ,
.
:
. , ,
. . . .
, .
.
.
. . . .
1908 ,
.
.
. . , .
literaturis matiane
21
(85 , . , - ).
.
16-17 , .
, . - , . ,
.
. , : ,
, , .
11 . , . . : , . . . ,
?
, ;
, ,
. , .
;
.
. ( ),
, , ,
. , .
.
: , ,
, ,
, .
: , , , ,
. . .
, .
, , . . : ,
. ,
. , ? : , , , , , , , , , .
.
. ,
.
.
22
.
.
. , . 1905 ,
, 4-5 , 3 .
, , . , .
. , , ,
, .
. , ,
. , . . , . , . ! , ;
, . , .
- , . , .
.
, , ,
. , ( ), . . , . .
, (, ). :
, , . , . ,
. . , . , .
, ,
, .
, (), , .
gaiane yanCeli. akaki wereTlis ZiZis Svili
24
, : , . , , , .
, , , . ,
, . . , . . ,
, , .
,
, . , , .
, , .
, , , .
, , ; . , , . , .
, ,
, .
, ,
. , ,
. : . ,
, , . . , ,
. . : ! : ,
! , . . ,
.
,
; : , , . , , ( ).
, , .

! . : . . .
literaturis matiane
25
(120 , . , -
).
. .
, . , .
,
, .
: ,
, .
, , . , : , ,
. , .
, .
, .
.
, ,
. , ,
. .
. .
. , . , ;
, . .
, .
, . .
.
. .
, . ,
. . , , . .
, . , , .
. , , .
, ,
26
! , , . . , ,
.
, , , , . ,
. . !
, .
, .
. . , , , , .
, ,
. . : , .
, , .
: ,
.
, , ,
, 9 ,
.
, .
! , ,
? : , ,
! .
, , . : , , ?
, !
! .
, !
, , .
: . , .
! ! . , ! .
, , . ,
, : , , .
. : , .
literaturis matiane
27
, ,
, ,
, .
, .
, . , ,
.
. ;
, , .
, ,
. : , , , . , , , , . , . . , : . .
. , . : ?
.
. : , .
: , , .
. . .
(80 , . , - ).
.
, .
, , ,
, . , .
, , :
. : . , . , , , .
, . , , . , . , , , , . -
28
, . ,
. , , .
. . ,
, . , . . : . : , , , , .
, .
: . , .
, .
?
100 .

.
. ,
? : , , , ?
, .
, ,
, . . . , . : ,
. , .
(37 , . , -
).
, . : , . . ,
, , .
.
? .
, !
, , ? ? .
, .
, , ?
abel saduniSvili. akaki wereTlis ZiZis Zmiswuli, romelTan erTad

izrdeboda poeti
30
. , , , .
:
?
? , ?
. , ,
!
(58 , . , - ).
25 . , , .
. .
: , .
, , ?
, , .
( ) :
.
: ,
, .
. , .
, , . ,
, : , .
, :
. . .
,
.
. , : , , ?
:
?
();
, , , .
, : , ? :
, , .
literaturis matiane
31
.
, , , . , , .
: , , , . .
. :
, . .
, , .
(90 , . , - ).
.
, .
, :
() . ,
, .
, : , ?
,
- .
?
, -.
.
, , ?
, -.
.
:
.
, , , .
20 .
, . , . . ,
, .
, , . , ,
, .
32
(77 , . , - ).
.
.
. .
, .
, , , .
, . , , . .
.
. , : , , .
.
, . , ; :
. : .
. , , .
, :
! , ,
.
() - (70 ,
. , , - ).
. . ,
, . .
. , ,
. ,
, . ,
, , , .
. , . , ,
. .
, . 1912 .
.
literaturis matiane
33
.
.
. . , ( ) . ,
, . . .
, . , .
.
: . , , ,
. . .
. , . .
. : .
, . . .
. , ; ; ,
, . , .
, ,
. , .
, .
.
. , , , . .
. , (
) .
, -
500 . , .
, ; ;
; ,
. , 500 .
34
. : , , , ,
. .
25 .
. .
.
, . : , . , . . ,
. ,
. .
.
. , .
,
, -. :
. :
!
.
. , . ,
. , ,
, ,
. ,
.
, , ,
.
.
. 15-16 ,
, 15-16 , , . , . . , ;
, : , , , . : -
literaturis matiane
35
, . ,
, : ,
, 15-16 , , ,
, , , !
: , ? .
.
-. - ,
, .
.
,
. . , .
, ,
, .
, , . . , .
, , .
.
. .
. , , ,
. , . . , :
, ?
: , .
. .
. :
, , ?
, , , !
?
.
, , .
. , ,
. , . . ,
. . -
36
: , ,
.
.
, . : , .
-, , , .
1915 , . : ,
, , . , . . .
, . 22
. .
. . .
24 , . . , ,
, . . ,
, ,
. , .
, .
.
, : , , . , , .
, :
!
.
.
(60 , . , - ).
.
, .
. .
, . , -, , , , , , .
37
literaturis matiane
, , .
, , : .
: , ?
: . , .
1905 , , : ,
, , , ,
, , ,
, .
. . .
, .
. , . : , ,
, .
.
. ,
, .
, . ,
. , ,
:
.
. :

,

.

,

.
, . , .
, . :

. ,
38
. , : 100 , .
,
:

,

- .

,
,
.
, .
. . -, - . : ,
; : , . , -.
, .
, . . . ,
.
.
. -. , ,
.
(53 , ).
.
.
. 21 .
. .
. .
, .
, .
.
.
literaturis matiane
39
, . ,
.
.
. , ,
.
: , ,
, .
.
(87 , . , - ).
.
. . . ,
. - , , - .
, .
. ,
. . , . .
, .
! .
, . .
. ,
- -. . , , - . - , .
, .
, , . , , , .
. . , . , ,
.
. .
, , -
. , . -
40
,
,
.
.
.
, , , .
:
.
, , .
, .
(64 , . , - ).
. .
.
, .
. ,
.
, .
, .
. , :
, . , , , , .
. , , - . .
. : ,
, .
,
.
, .
, .
.
(65 , . , - ).
.
, ,
literaturis matiane
41
, .
, . .
.
.
.
, . , , , , , . : , .
, -. . , . , ,
-. ,
, . ,
.
, . . , . .
, . .
. , .
(98 , . , - ).
.
,
; ; ,
. ,
.
, . , .
: ,
, , , .
- . - , -,
, : -
, -.
, : ,
. ,
. , .
, ,
. , , ,
, . -
42
,
, , .
,
. ,
. .
( ) .
, , , , , . ,
. , , . , , , , .
. , . , : . , , . : , . ,
, ,
. : , , !
, ,
. , , ,
, . , , , .
, , . , .
. . .
, : . . ! , , , . . . ,
. , , , , -
. , .
, , .
. , , . . -
literaturis matiane
43
, , . . ,
. , , . ,
, , ,
, , ,
, , ,
, . . - ,
-
. , : ,
. ,
, ,
, . ,
, ( ); .
, , .
, ,
, ; .
.
,
. . , .
: - ; , , , .
, , . , . ,
.
: , ,
, ,
,
, . , , .
.
, , - . , .
, . , , .
44
, , ,
. , , .
?!
. ,
, ,
. . ,
, . ,
. , .
, .
: , ,
, ,
. : , ,
-.
: . .
: , , , .
, . . , .
, ,
.
: , ,
.
, ,
; .
:
! : , . ?
, !
? , , . ,
. , , ,
, - , :
, , .
? , .
, .
. ;
, , :
, ? ,
. ,
literaturis matiane
45
. - ,
, .
: , ?
, .
40 ,
. --
. ,
. : , ;
. -,
, ;
, . , ,
, . . , . , -. ,
: ? , -. : , , . ,
, , , .
,
. ?! , .
, ; , . . .
, , .
, , -.
, . . , . . , , . . ,
. , .
: -. . , , . , , , , . . .
, .
46
, ,
.
. ,
.
. , . ,
.
, . , , . : , , . . , , . , , .
. , : ,
. , , -. . . ,
, , . : .
. , , ,
. ,
, , , , , , .
, .
.
, , , ,
; ,
; . ,
.
,
, , , . , , . . . .
, . , ,
, :
47
literaturis matiane
,
.
,
.

,

.
, ,
: , .
. :
? - , , ? , -. , , ,
, - .
: ,
, .
. . ,
, , : ,
, .
, ,
. : ,
, ? :
, , . , , , , .
,
. :
, ? , , ,
.
. : . . , .
, . -
48
. , .
: , , ,
. .

, . :
, .
,
. : .
. .
, . . ,
, : . :
. : , !
: , ,
, .
, . .
, , , : ,
? ,
? ,
? . , .
, , ,
, !
.
.
(55 , . , - ).
. , , , -
literaturis matiane
49
. , , .
?
. , ,
.
.
; :
, , , , . ?! - ?
, .
, , . . , , .
.
, ,
. , , , . , . .
. . . , .
, , .
:
. , .
: ,
. , , , , , . . . , . , , .

. , !
, ! , -
50
, , ,
.
akaki wereTeli da misi diswuli aneta dadeSqeliani
, .
, ,
.
, . : ,
, .
(98 , . , - ).
.
. . : , , -
. ,
, . . -
literaturis matiane
51
. . .
, , , . . , . - . ,
. , , .
, . . , , , : , , , . , . . , ,
, - ?
.
. ,
, , , .
. . . , , . , .
(62 , . , - ).
.
.
. . . .
, ,
. , .
, . ,
.
, , .
. , , , . : ,
. : -
52
, , ; , , , , ?! , .
,
. .
. , : . .
. .
, . ,
- ,
. ,
, , ; , , . ,
, - .
, . . . , , . .
, , , , - .
.
(95 , . , - ).
.
, ,
. , ;
. ,
. . , ,
, .
, .
:
!
, , .
, , , .
literaturis matiane
53
, , ,
,
, .
, , ,
, ,
. , ,
.
(83 , . , - ).
.
,
. ,
,
.
, , . , , . -, ,
, .
, , ,
. : ,
, , . : - .
.
. :
.
.
, .
.
. . , .
. . , ,
,
, , . .
, ,
. , .
54
, , , , ,
. , ,
, .
(80 , . , - ).
, .
, . . , , .
, .
. , . ,
, , ,
.
, . , , .
,
. , : , ,
-.
: , , . ,
. , . , ,
, .
(99 , . , - ).
.
.
, . .
, : . , , , .
literaturis matiane
55
, . , .
, , ,
. ,
, . , . ,
. , . , , ,

, . , , .
(63 , . , - ).
.
. ( ) . , .
, . : , ,
.
, . , , .
: . - ;
: , , .
.
, . 187678 . , .
, , , , .
. .
1915 .
56
(65 , . , -
).
. ,
. . , : , ,
. .
. . .
. , , , .
, ,
. , .
: ,
, .
, .
.
, , , . . , .
: , , , .
.
. .
.
, . . . : ? -. ?
. -. , .
: , , - . , : , , .
, - .
(75 , . , - ).
.
.
: , ,
57
literaturis matiane
, .
, .
, .
, .
. . ,
.
, , - .
. .
, .
:
,
;

;

.
. , ,
.

.
, .
: , . .
- .
. .
. , ,
: , , .
: , , . : , , . .
, .
, . .
: .
(75 , . , - ).
.
. - -
58
. , , , - . , . .
:
; , -
.
.
: , . ; ; , . ,
, .
, , , .
, , . . , . :
:
,

,

.
:
:
,
... .
.
, , . .
. .
, .
,
. , , .
. -:
.
akaki wereTeli naTesavebSi (sof. sxvitori). poetis da ana wereTeli, diswuli aneta dadeSqeliani
da misi meuRle (marjvniv)
60
, , , 1. , , . .
. ,
: ,
,
.
.
, .
,
. ,
.
25 . ,
. . ,
, , , .
, , : ?! .
. .
,
. , ,
, .
, . , . ,
,
.
, : . , , ,
, , . .
, . , .
1
saq. sax. literaturuli muzeumis eqspedicia sof. sxvitorSi. eqspediciis monawileTa saubari
akaki wereTlis Tanamedrove glexebTan g. zabaxiZesTan da f. xvedeliZesTan
62
, ,
,
, .
(97 , . , - ).
.
.

, .
. : , ,
. , . .
.
, . , , , . , . ,
, . : , .
. ,
, .
, ,
.
mogonebani
akakize
64

-
-
dauviwyari Sexvedrebi akakisTan

, ,
,
... ,
,
,
, .
, , , - :
, ,
,
, ,
...
- ,
.
.

.
1887 ... ,
. ( ) ,
, , . , .
! ,
.
66
anastasia erisTav-xoStaria
, . .
, .
...
.
, . , . ?
, , , ?!
... ,
.
, .
, , ,
:
.

.
! , ,
, , . , , .
! , .
.
, ,
. ,
, , .
, , . , .
, , , . .
literaturis matiane
67
! , .
- , ,
.
, : . ,
.
:
,
. , . , ,
. .
, , , .
:
,
.
. . . . . .
: ?
, .
. , . ...
? ?
:
! ?!
. .
.
, ! .
.
68
anastasia erisTav-xoStaria
. . , . ,
. ,
.
. .
, , :
, . , , , . .
. .
1897 . ,
.
, . , , ,
, , ,
,
. . , , ;
. , , . .
. ,
. , , , , , . -
literaturis matiane
69
,
. . , .
, , .
, . , .
. ,
. ,
, . ,
.
70
akakis Sesaxeb
. . , . .
, , . . , . ,
. .
, ,
, , , , , , , ...
.
. ,
, , , ,
; .
. , , , ; ; ; ; , . , , . ,
; ,
, , , .
; .
1898 . - . ,
,
literaturis matiane
71
. , , , .
1897 .

, .
;
. .
. .
, .
:
. ,
, , , .
. ( ) .
, ... , ... .
, . ,
...
, ,
.
, , ?
.
. , , .
! .
, ? , ,
... ,
. , ,
. , , ,
. , , ... , , . , : ,
. , . , , , , ...
72
domenti TomaSvili
, ,
.
?
, , ...
, ...
, ...
, ,
, , . , . , ; . ,
, ,
; -, , 1. ,
...
. ...
.
.
. . , .
, .
.
, .
, .
( ) , , -
, , .
: I- ; .
, . , . , ,
.
1
. . .
literaturis matiane
73
, , ?
? ,
, ...
.
,
. .
. ; . : , ,
, ?
. ,

; , .
, :
, , ,
.
, ,
, ...
.
1899 .
, .
1905 . . , , , .
,
- .
: ...
- . , , , .
( .)
.
. - -
74
domenti TomaSvili
.
1906 1 , . .
. ,
. , . . .
1907 . 30 .
,
.
1908 .
,
.
, , .
. . . ,
. , . .
.
14
, .
.
1910- , - . : , . ,
, . . , , .
. . .
. , . . , , , , , , , , :
!
, ! . , , ?
.
, , . .
75
literaturis matiane
. , .
, .
, , . . ,
. , ,
. . , , - .
, , ,
.

, .
, . : . , , .
76
mogonebani akakize
, , , . . ,
, -.
, , , .
***
.
, ,
, .
, , , ,
, . .
, ,
. , .
, , ,
, ( ), , .
, , : , , - . . , , - - , , , - . , . , , , , , .
, , . .
, , , , . . , .
77
literaturis matiane
1
, , , , ,
.
,
, , ,
.
, , , , , ,
-. , .
? .
,
, ,
.
, -. ,
. , , .
, ,
?.
, , , , , .
, , ,
,
.
,
, ,
.
, -
, , , , ,
.
, , ,
; ,
78
ilia zurabiSvili
,
, ,
, , , .
,
.
- .
,
. -
.
, .
?
, , ,

-,
, , , : ,
,
, .
,
. , . ,
, , , , . .
, ... , ,
.

, .
. , ,
:
... ... -
.
. , , . , ,
, .
literaturis matiane
79
, ,
, ,
, . , ,
, ,
.
***
, -,
, ,
,
. , , ,
, .
, , , .
,
, , , , , ,
?
, , , , ,
, .
, , , , , ,
, , , , , ,
. , ,
.
***
, , , .
, ,
80
ilia zurabiSvili
. ,
, . , . .
.
, , , 22 ; , .
, .
.
(, ) - . ( ).
, , .
. . , , ( ) .
, - .
.
, . , , . .
! . !
.
, ,
...
,
, , .
, ,
, , , ,
-.
, , , : , ,
, , ,
.
81
literaturis matiane
: , . . ,
, , , ( ) . ,

.
***
, , , , ?
, ! , .
.
... ?
?
. , ! , , , ?!
.
,
.
, ,
: , , , , , .
, ,
.
. .
- .
, , , .
, . ,
. , . -
82
ilia zurabiSvili

. , ,
,
.
,
,
,
, .
, .
, .
, , ,
. , , ,
.
, .
, , ,
. ,
, . ,
, , .
, ,
, , , .
***
... , , ,
, , ,
, ,

,
, .
literaturis matiane
83
, ,
, ,
.
, , ,
, , ,
,
.
.
,

, , ,
akakis Zma _ daviTi
.
,
, , .
, , , ,
. , , , ,
, ,
, .
, .
, , , .
, , ( ), , , ,
, .
.
, . . -
84
ilia zurabiSvili
, . , ,
, .
, . .
( . .) .
:
. , , ,
. ,
, . -
. ,
? :
. ,
. , , ?..
, , .
, , 1894-1895 , . . ,
,
,
, , , , , , .
, 1897
, , , :
..., , ,
. , ,
- ... , ...
, , :
85
literaturis matiane
... , , ,
, - !
, , . . . , ,
,
.
, .
,
, ,

- .
***
, . , -.

.
, ,
, ,
. .
, . , , , . .
, .
, , : , : ... , ! , ? ,
.
, ,
, ,
, .
, , -
86
ilia zurabiSvili
? . , .
?
, ,
, , .
- , . ,
, , -.
, , ,
, , , , ? ,
, , , . , ,
.
, , -.
, : , , , , , ,
, .
,
, . , .
1900 : - . . , . , . , . ( ) , , . .
,
, . , . , : , , . , , ,
, , .
, ,
. . , .
literaturis matiane
87
. , :
... .
, . . ,
, .
: , . .
.
, .
. , .
. , , . , , , . , . , .
,
?
, ,
, ,
, , , . ,
- ,
?!.
, ,
: , ?
, : , ,
. ,
.
, .
, , ... , , , ,
. .

. ,
,
. .
88
ilia zurabiSvili
.
, , . , , ,
. , : , , , . , , 1525 , ,
. - 2-3 .
, , . . .
,
, , .
-, ? .
, ,
, ,
. , , .
, , ,
, .
2
.
, . , , ,
, , , ,
, .
, ,
, . .
, , , .
, , -
89
literaturis matiane
, ? , .
,
, .
, . , ,
.
.
***
- : ,
-.
.
... ?
.
, ?
? ... , ... ? ...
?
? ...
, ... ... ?
(
-)... ... : ... , , .
... .
, ? ...
? , ?
, ... , ,
, , , . , . , . ...
, , ?
... ?! .
, ? , ...
... ?
.
, ...
, ...
90
ilia zurabiSvili
, ?
, , . , ...
.
?
... ... , , .
?
... ... .
?
... . .
***
, , , .
. , .
.
.
, , ,
?
. .
... ,
? ?
, , ...
... . , ...
.
- ... . ,
...
. ,
. , ,
, , . ,
, , . ? . , ,
. . , . , - , , , -
literaturis matiane
91
, ,
?! , . , , .
, , , , . ,
, , , , .
, ?.. , ... ... . , -.
!.. , , . ... , ... ,
, , , .
? ? : , ... ,
. ,
, , , . .
!
. ,
? ,
, , , ,
... , , , , , -.
... ... ,
- . ,
, , .
,
. .
. ,
, , .
, . , - , ,
,
, , , .
, , . , -
92
ilia zurabiSvili
, , ,
, ... . , . , ,
,
?!
. ,
. , ,
, ... ,
, . ,
, .
. ,
, , , , , .
? . , , , ?
.
, , , . ,
. . . , . ( ,
) , , . , , .
, , . ,
, , .
, ... .
, ...
, .
literaturis matiane
93
!
, , ?
, , .
, , . , , , .
. ,
. , , , .
, . , ,
. ,
, . ... ,
, ,
, ... ,
,
.
.
. , , ,
. , , .
,
,
, ,
.
... , , ,
, , .
, : ,
, , , . , , . ...
, . , . , -
94
ilia zurabiSvili
-, . .
. .
3

, , , .
, .
, , . , . ,
.
, , , -,
.
, . ,
, .
, , ,
, .
, .
, , -, . ,
, ,
. ,
, , , . , , . .
, , .
, .
, , . -
- .
, , ,
.
literaturis matiane
95
, , . , , .
. , .
...
. ,
... .
, , , .
,
.
,
.
,
,
.
, , , , ,
-.
, - , , : , , .
,
, , ( ),
.
,

,
. ,
.
, , , . , .
96
ilia zurabiSvili
,
, .
: , .
.
. , ,
, ,
.
, ,
, ...
. , , , . , , , ,
, . , , ...
4
.
, ,
, , , ,
. , .
. , , -.
,
.
, , .
.

, , ,
, ,
, .
literaturis matiane
97
,
, , , ,
, . , , , ,
.
, , .
. , .
, ,
.
-.
. . . . .
, ,
, ,
. . ,
, , .
, !
, , ,
, , , ,
?!
!
, .
, , , , , , , ,
.

?
, , . .
98
ilia zurabiSvili
. .
, . , . , ,
. , . , . , ,
.
, . . - , . , , ,
.
. , .
***
...
.
. , - ? - , , , .
, . ,
,
.
, . , ,
. : , , , , .
, . ,
, .
. -
literaturis matiane
99
.
, . , .
, , .
. , . -!
,
-, , , ,
.
, , , .
. . , ,
, , .
, . , ?!
,
, ?!
, , , . , ,
.
, , , .
,
, , ,
.
,
,
, ,
, .
, .
100
ilia zurabiSvili
5
, ,
, , .
, , , .
,
1911 1912 .
. ,
-, .

, , .
, , ? .
, !..
, , ... .

... ...
,
. ! .
,
, ,
.
, ,
, , , , , .
.
, , .

. , . : -. , , . .
literaturis matiane
101
, . ,

, ,
. . , , ,
, , ,
: ,
, ...
:
? ?
, ... ...
, , , ? . ... .
, , .
. , , , . -.
, , .
(, , ) . . .
? . . ,
, . . ,
. , , ! . , , , ! , -... , , , !

. . (. .
). ,
, .
, , , . .
akaki wereTeli (ukanaskneli suraTi)
103
literaturis matiane
***
.
.

, .
***
, ,
, ,
.
. - . - .
- -. . , - .
, ,
, . . ,
. - , .
, (
- , ,
) , , (- ) - , .
, , .
, . . .
. . - . -.
- ,
, .
, -
,
, .
104
ilia zurabiSvili
,
.

, , , , , .
,
. - ,
.
? , , , , , ,
? -, ? ? . ,
, .
. .
, .
.
. , , :
? .
. - ...
, .
, , ,
, . ,
, .
?
- ,
- . ? , , .
, . , ,
?!
. .
.
:
105
literaturis matiane
, , , . , , . , .
, , . . , , , , ,
, . , , ,
, ,
.
, ,
,
.
***
.
. . . -, , .
, ,
.
, . , , ,
-.
? ,
.
***
,
. . ?!
, , .
- .
. , ,
.
akaki kaxeTSi
107
literaturis matiane
,
.
... . , , , , ... .
,
-.
, , , , ( ) , ,
, .
, ,
. .
, , , .
,
, :
, , ...
!.. . ,
... , .
***
, , ,
.
! ,
, , , !..
.
, , ? , . ? ,
?!
, .
. , ,
.
1939 .
108
rionis piras
1
.
, , , , , 18961898 .
-
,
- ,
, .
, .
. ,
, .
, ; ; ,
; .
:
,
, , ,
. ,
. . . , , , . , , , . ,
:
1
1940 . -
, .
. ,
. , , .
, .
.
.
109
literaturis matiane
, ,
.
, ,
, .
***
, , , .
, 1893 25 .
8 , . , .
, , .
: .
. , , , , . .
. , ,
, .
, , -
, .

, ,1
. .
, ! ,
. ,
: , -...
1892-93 , . (, .) 64
, .
1
110
rusudan nikolaZe
, . , ( ). , , .
-
.
, -
.
, ,
, , , , , . ,
,
, ,
, .
. ,
, :
.
, : ; , ...
,
.

,
, , ...
***
1-2 .
, , 1893-94 , .
; -
111
literaturis matiane
.
, ,
.
,
-; , ,
:
... . .
, .
- :
?..
- ...
,
. .
1894 .
, , ,
...
..., ...
- , - , . ,
: ?
,
, .

...
***
12 , . :
112
rusudan nikolaZe
, , ,
,
, , .
, , , , , . .
- .
,
.

: , ? , , ?.. , ...
!
.
.
, : .
, , ,
.
, , , ,
1, ,
1896
.
,
, : . .
- -. ,
, ,
, , , .
1
, .
literaturis matiane
113
,
: ; ;
; ; , .
, .
.
: . . , , . . . ... ?
, , .
. , , .
:
,
, . , ,
, .
, , , , :
, 40 : , ! ... -: , , ?
.
, , .
, , .
, : () .
. , .

.
, ,
114
rusudan nikolaZe
.
. , .
77 - (18541931) , 70- (18731876),
, . , 1 (18461931).
. ,
... , : ,
, ...
,
. ,
:
, ... ...
...
, , :
,
...
, : , , , ...
, - ,
.
.
. , , , , , , 4050 , 70-
1920-. ,
, 90- . , . .
.
,
.
1
, (18401909) .
115
literaturis matiane
. , .
.
. ,
, : , . , , .
, . , , .
, . ,
.
: , ,
, .
,
, :
!..
,
,

...
, ! ... , .
, 60- .
,
; .
. , , , ... .
.
.
: -
- -
116
rusudan nikolaZe
; ,
, . , . .
( ) , , , , . ... : , ! !
,
. , ? : ,
- , ... , : . , ?
.
? : ,
...
-
60- 1, 6-7 , 16-17 .
, , , , : , ? ... , .
, , 60- .
, , 1

- , ,
. .
117
literaturis matiane
, ,
...
, , ,
() :
,
, ...
, , ,
?..
***
. : ,
...
, , , , , ,
; , , ,
, 1861 , , 1859-1860 .
, , ,
, ,
. .
,
,

-.
.
? , .
, , , .
118
rusudan nikolaZe
, ,
: . ; .
, , :
,
,

...

:
, ,
, !
, ,
!
, .
...
***
?
. , - , :
----,
- -...
: , , . , , . .
- , : , , ; , -
literaturis matiane
119
,
.
, , , , , 10 .
, , .
. ,
, , ,
- : , , . , , , . .
, , - , ,
.
, , .
, .

. , ,
- , .
, , , . . . .
,
120
rusudan nikolaZe
, . ...
! , :
, .
, , , - , ...
***
. .
? , . .
? .
? .
? .
? .
? .
? .
?
, ,
: , , , .
,
.
? .
? (, , ).
? ? .
.
, -.
, , , , ,
, .
...
121
literaturis matiane
, : , , , , .
? . ... ... !
? ... ! , ! !
, 1871 .
? , , .
, , .
, : , : , ,
, . .
, - .
? :
? .
, ,
...
.
***
90- : . , .
-
, .
70- 1
.
. .
,
.
, 90- ,
; 1
. , , .
122
rusudan nikolaZe
;
: , , ,
. ,
. ,
.
, , ,
.
, ,
: , . , .
.
. , ,

. , . ,
, , .
***
, .
,
, :
,
, .
, : 16
, , 70- ( ).
, ,
.
: . , .
-, , , .
: ; , , , ,
123
literaturis matiane
,
.
, . .
, : , 1862-63
, 1864-65 . , ( , ) 1878 ,
- - , , , (1869 .):

...
. 60- 1, . . , -
, , , .
1862 -,
( ) ,
...
.
...
, , , ,
, .
,
, ,
1
. . : - , - -.
124
rusudan nikolaZe
,
.
:
, , -,
- , , :
, ?
16-17
, 13 .
- , .
,
.
, . , : , , , . .,
. .
, ,
.
: . . ., , , , ,
, .
- 18701878 , .
, , :
.
.

-.

70- . - .
literaturis matiane
125
, .
(1931 .).
1914 , , , 70
75 ;
, ...
, ...
, . ... , , ,
.
.
,
... ,
, ...
, 1940
126
Cemi mogoneba
1895 1896 .
.
55 . , , , .
, , . ,
, . , .
, ,
, .
-, ,
. , 50 , 1908
, , , .
, . ,
, . : ,
. , , , , .
, .
. ,
, ,
, . , , , ,
, ,
. , ,
, , , .
. ,
, .
. , .
, ()
, - -
127
literaturis matiane
,
, . . 1.500
. , , , , :
,
,
,
.
, 1912 , , , - . 1912 , , ,
,
-. . , . , , 1.500 . ,
,
, ,
, .
, . .
, ,
- ?!
, .
, . , , , - , , , , .
, ,
- , .
, , ,
, ...
. ,
,
128
iakob fancxava
, , .
, , , ,
,
, . . . ...
, . . ,
. ,

. , , , .
.
, 1893
, 117 : , ,
! : , . , 1935 . 39 , -.
, , ,
. , , , , 1.
33
:

.
:
.
, ,
, ,
, ,
-
, .
5 , 1940 .
1
, ,
. .
literaturis matiane
129
rogor davxate akaki wereTeli

1893 , - , , ,
.
. . .
. , . , ,
, .
, , , , . , .
, . 1906 ,

, ; ,
, , .
, ,
. , . ,
. ,
, :
, ! ! ? , . :
.
! ,
,
, , .
?!
.
130
mose ToiZe
, , , ,
.
, , ?
, , , , .
. - ,
, , , ,
,
. ,
.
, .
, .
,
.
, , , -
. , , . .
: , . , -.
, , , .
, ,
.
, .
? ? .
,
, -. :
. . , ,
. ,
, . , -, ,
, , , ,
. , .
. , , , . , . ,
literaturis matiane
131
, . . ,
. .
, , , , , , .
, ,
, ,
. , .
, ;
, . , , . , . , , , .
, , , , , ... , ,
, , ! . .
. , , , .
, ! .
, , !
.
, , , , .
, , ,
, , .
, , :
, , ,
, ,
.
, . , -
132
mose ToiZe
. , .
,
, .
, , : , , .
, ,
, :
, ; , ,
, !
, ,
. ,
: .
33 , ,
, , .
133
literaturis matiane
erTi epizodi akakis cxovrebidan
1883-84 . , (, ). , , .
, . .
, , ,
.
, . . 1884 ,
, , .
. -, ,
,
. , , , ,
. ,
. .
, ,
.
. ,
, ,
.
, .
,
. , ,
,
134
artem axnazarovi
.
, , ,
- : , . ,
.
, . , , :
, ,
, .
, , , :

,

, ,
,
,
,
,
,
,

.
- ,
,
.
, ?

.

.
, , , . - 1884 , - ,
.
, 1940 .
literaturis matiane
135
ramdenime Sexvedra akakisTa

n1
akakisTan

, , : , , , .
.
. ,
-, .
- , , .
, , . : -, , ,
, - ...
: - , , , :
, !
, , ,
!
........................................
: , ,
!
, , , ; , : , , , , -...
, , , , 1
. 1915 . 206.
136
natalia aziani
...
- ... , . , , , .
. , , : ,
.
-
.
. , , .
. . 22-23

, .
, .
,
.
. - , -
. - , , .
, , ;
: ...! ! ! ! !.
, .
, -, , . , , , -,
, , .
, , : , , -.
, , ... , .
literaturis matiane
137
, , ,
, , , .
,
, , .
, (23-24
) , :
, - , -.

: , , ,
-.
, -! ,
,
, , , ,
, .
(, 1905 .) -
- , : .
, ,
,
. , , , ,
- . , : ; ... .
,
, .
, ( )
, ,
.
138
natalia aziani
, , . .
: ...! , !
: ,
, ? . , :
, .
. - ,
.
, , , . ,
, . : , 3-4 - , .
:
.
. . .
. -
. ,
. , ( ), 1904 .,
, .
, : . , ,
. , , . ,
( - ) ,
- . ... .
, . , -
139
literaturis matiane
. , , . , , - : . , , .
,
. , ,
: .
,
:
,
,
!
, ,
!1
, ,
, - , , , , .
- .
. , , - . , ,
. : -, ,
: - , , !
, , , .
, 7-8 .
: - , ,
.
, .
,
. , , .
1
. , 206, 8 ., 1915 .
140
natalia aziani
, ,
, . ,
, :
, ,
..................................
:

, ,

- !

,
,
!
( ).
. .
( ), . , , , ...
, , , . , , , .
, , , , .
, , - :

?
? .
!
, -
, !
literaturis matiane
141
. , , -
, : , ,
. , .
-, 1905 .
,
. ,
, , : - - , -. ,
.
,
: , , -. , . . .
,
, , , .
,
. ,
. , ,
. : -...
. ,
, ! , , ,
. ,
, .
142
-
-
ak
aki
akaki
1
. :
-. , . , , , .
, .
, , . , . . , , ,
. ,
, .
2
:
, .
.
, . , . ,

, : ,
. , (140 ) . 20
: . , .
, .
3
, . . , .
,
.
: , , . . , -
143
literaturis matiane
. .
.
4
, 8 , , -, . ,
. , , -,
, , , .
.
5
: : ,
.
: , . , -.
: , , . . , . ;
. . :
, , -. :
, , , .
6
. , : ,
, . . , , .
, ,
.
7
, , .
144
nica bagrationi-wereTlisa
, : ,
.
-- .
8
.
, , .
, , .
: , .
, :
, ,
.
, ,
.
9
, : , , , ?
-, !
10

. ,
. , . , -. ,
, .
, . .
11
, , , , .
12
: ,
, .
, , .
145
literaturis matiane
,
: . .
, .
13
, . . . ,
.
, , .
14
, . , , , , :
, . ,
. , , , . , :
, , , , .
15
:
.
.
. . , .
16
,
.
. . , ?
. , ,
.
17
. .
146
nica bagrationi-wereTlisa
. , ,
. ,
, . 2
. , , , . . , -.
18
, . .
19
, .
, . .
, .
20
. ,
. , - . .
, , , . , , , . ? : .
21
, . ,
. .
.
literaturis matiane
147
akaki wereTeli Cems xsovnaSi

, .
. - . , . . .
, . , . . - .
, ,
, .
,
( ).
: , ,
-, .
( ) . , . ,
, . . , , . , , , . , ,
, : . .
,
, .
(. ), . . ,
-. . .
, , , , , ,
? .
148
Tamar, beJan wereTlis asuli
, , ?
.
.
, .
. . .
. ,
, , .
, .
.
, , . . . . ,
, . ,
.
, , , , , . . .
.
. -. . ,
.
149
literaturis matiane
Zia akaki
. .
.
, , , ,
-
. , , ,
.
( ), , . - , .
, .
, , . .
,
. (1900-1901 .)
. .
. .
. , , .
, ,
.
, .
, , - ,
, . ,
.
: -.
, ( 1905 .) , ,
. . ()
. :
, .
150
vasil daviTis Ze wereTeli
.
, ,
, .
. . .
.
1895 . . , . , ( 17 . ), , .
, . ( )
.
, ,
, . , , , ! , , .
. ,
. , , .
1922 .
, , .
, -.
() , . 1905 . . . :
. , .
, ,
.
1909 . . , . .
.
,
, . . ,
-
literaturis matiane
151
. , : -
.
. : . . .
1912 . . . , - , .
, -. . , - . , , , , , .
, .
. ,
, , .
.
. . , . .
. : , . , , -, ,
. .

. .
, ,
. - . ,
. -.
,
. . , -
akaki WiaTuraSi
literaturis matiane
153
. .
. , . , ,
. ,
. .
.
.
, ,
.
.
. . , , , , , , .
, . , -
, , , . . .
, -
.
.
, , .
. ,
. : ,
. , .
154
poetis samSoblo sofeli

, , . , , . ,
. .

, , ,
.
( ) .
,
.
,
.
, , , (1936 . ). ,
, , , .
.
. , ,
.
, , -.
-, , -
, .
, .
.
. .
, . , .
, . ,

.
literaturis matiane
155
: , .
, , .
,
. (
) : ,
, !
, , . , ,
- , . - :
, , .
, ! .
, , .

.
.
:
, ,
.
.
, . .
, ,
, , . , , , . , ,
, ,
.
. .
. , .
, .
. . , ,
156
papuna wereTeli
, .
, ,
, .

. ,
, : , , , . ! ,
, , . , .
. , . ,
. , , , . , . ,
.
. , ,
. ,
, .
, . . ,
.
,
, , .
, , , .

, . : ,
.
, , . . , , . , -
literaturis matiane
157
-, . , . , . ,
.
1914 . .
. , , , .
. , 26- (.
) .
,
.
.
. -
. , ,
.
-
. .

. . .
, , - , .
, , , .
:
. , . 23 (. ) . , . ,
. .
, . ,
: - , , .
, . .
akakis da _ ana wereTeli
literaturis matiane
159
, , ( ),
, . , .
, ,
, . , , . .
, . , ? . , .
.
, . ,
.
, .
. . .
. .
. . .
, . ,
, ,
. . , ,
. .
.
.
...
: -. , . - . . , . , , , -
, . . .
160
papuna wereTeli
-
.
, . .
, : .
. . . .
.
, , .
161
literaturis matiane
mogonebani akakize
.
, . .
.
.
.
1871 .
:
, . : ?.. . ( )
.
.
: , , , , .
, ,
. , . ,
, , , . , . ,
, . ,
. . , ,
. .
. , . .
, , , , .
, .
, ,
162
konstantine nikolaZe
, , , , , . . , . , . . , . , . ,
, ,
, . ,
. , . :
,
. .
, , . : , , .
.
,
. .
, . ,
, , . . ,
, . .
. . .

, . , , ,
, .

. . , .
, .
163
literaturis matiane
`sulikos~ avtori Cems xsovnaSi

45 ,
. ,
, . .
. , , , : , - .
.
. , , . .
. :
, , ,
! , .
,
. . . ?
, . . -. . ,
, .
. - , , , : , , , .
***
. , , .
, , .
,
- -
164
varinka wereTeli
-. . . .
. - . . ,
,
, . . , ,
. . , . : ! , , , !
. .
, .
(- . . ). ,
:
, ,
. .
, , .
***
. ,
. . .
:
, .
, , , .
***
, . .
: , , ,
. .
. , -
literaturis matiane
165
. .
, . , .
.
.
. .
. .
. ,
.
, , .
, , .
,
. ,
,
.
, , .
. . :
, , -?
! ,
, .
, , :
.
( ).
. , .
. .
. . . : , ?
. .
, , , . .
166
akaki da bavSvebi
. , , .
1910 .,
.
1912 . : , . , .
, . .
, ,
. . , . , , . . . , . . , , : , , . , , , , .
, . , . . , , , .
, - -
( ).
,
, .
12 , , : ,
,
. . ,
literaturis matiane
167
. . .
, . . .
, . ,
.
; . , . ,
,
.
, .
. ,
.
( ), ,
. . ,
, , . , . , . , , ,
. , . .
, ,
, , ,
, ,
. .
, . .
168
akaki qarTul TeatrSi

,
. ,
... , , ,
,
, , , , ... , , , ... , ... ,
!.. , , ... ... ... , , . .
, . , , , , ,
.

, .
, , , .
. ,
, , ,
...
, , , , , , ... , . , , .
,
literaturis matiane
169
, , .
, 1903
, .
, . , , . , ... , , , .
, , . , , .
, , , , , . , . , ,

. , .
,
...
1903 . 23 .

. .
. , , .
.
, .
, , ,
.
, ,
. ,
. , . ,
( ) : , . , , . , , ,
170
niko gvaraZe
- !.. .
: , , ,
. .
, , . ,
, .
,
. , . , :
: . , , .
. . ,
. , , .
.
. . . . ,
: , , , ... .
(, 26 ) . , . ,
, .
. , , . : ,
, .
, .
, .
. .
.
. , .
, , .
.
literaturis matiane
171
1912 , . , , .
. , 1 , ,
.
. . . . , , , . , . , , ,
. .
, , , ...

, .
- , .
, , ,
. , - . . . , . ,
.
. ,
... , . . . . , . , . . ,
, . , . ,
,
... ... -
172
niko gvaraZe
.
. , . , .
. , ,
...
:
1908 , . ,
. . . , , . , .
15 1908 . - , ... , , , . , . , , .
, . , . ,
,
.
. ,
. , , , ,
, .
: , ...
, .
.
,
, , . ,
, .
literaturis matiane
173
momjadoebeli mosaubre
.
, (1881 .
1882 .).
: , , .
, : - . , .
. . , -, -, , .
. .
. , . , , , .
, ,
, .
. .
1912 , . , .
(1914 . ) 1915
, , , .
,
( ). ,
, ,
. 15-16 . : , , , ,
174
vasil aldadanovi
-. , , .
, ,
. : , .
.
, ... .
; , ,
, , ,
. . , , . , , . .
,
.
.
.
60- , , . . .
,
. , . , , . , 100 . . , 100 .
,
, .
, ,
.
, , .
,
.
: . , -
literaturis matiane
175
. ,
.
, , ,
. . ,
.
, .
,
, .
-! .
. ,
. , , .
, , : , , , ,
, ! .
100 .
.
, ! -, ! ,
. . , . , , , .
. , , .
,
100 ? , . , , ?
, , :
. ,
, .
, -
176
vasil aldadanovi
. .
.
,
, . :
, .

.
.
, . . ,
, , , , .
,
, . ,
.
, , , . ( ), .
, , .
, , , -
.
- . , , ,
, .
, ,
, . .
: 1885 . , - . . , ,
-
literaturis matiane
177
( ),
. , 10
. .
.
. . ,
, , ,
: , ! . , ,
. ,
.
. 1911 . ,
. .
, . .
. , . . , , , , . . , .
, . : , , , - , . , . ,
.
.
.
. , , .
, . , .
, ,
, : .
1933 ,
akaki kaxeTSi, jandierebTan (sof. vaCnaZiani). 1911 w.
179
literaturis matiane
akaki qarTuli leqsikonis Sesaxeb
1907 1908 . .
- . - . , , , .
: ; , -.
, , (- -) .
, . . ,
, , -

.
, , . . ,
; , , .
, , , , ,
, . .

.
,
,
, ;
, .
180
zaqaria foraqiSvili
:
, , .
, ?

, . : -19 -
. ,
. , , 1890 . , , , , . , .
.
, . , , , .
: , , , .
, .
, .

,
, .
- , . , .
, , . ,
. , -
literaturis matiane
181
, . . , :
, ?
, , , ,
, , , , .
, , - -.
, , , , , , .
, ,
, . , :
, ,
, , , . , , , , . , .
, , . , , , . . :
, , , , ,
. , , .
:
, ,
: ,
, , .
, , , - .
, ,
- , . , , .
182
zaqaria foraqiSvili
, , , - . ,
, ,
. ,
, .
:
, ,
, , . , , , . , , , - , ( ).

, .
. , .
, - .
literaturis matiane
183
akaki da axalgazrdoba
1908 . . . , .
,
. . .
.
, . ,
.1
. , . , 1908
,
1909 ,

. , , , , , .
: , 1
, ,
, .
.
. .
184
ilarion JRenti
- , ( ). . . , 1, , , , . .
. - 2. (- .),
, .
, : , ; , . , , .
. . , ;
.
, , . .
, . . . 8 , .
,
, .
;
, .
, , , . , . .
. ,
. . , 1
, . .
. .
2
.
. .
literaturis matiane
185
.
. .
. .
. . ,

. , , , , , . , ,
, ,
. ?!
. , , , , .
. .
. , - . : , , , !. , . , . . , , .
. .
.

. , , . , , .
, . . ,
.
, .
186
Cemi Zveli dRiuridan

, , .
40 . 3 . ,
.
( ). , . .
. . , ,
.
, . . , ,
, . .
,
. , , , . .
; -
. . , . , . . . : ,
, ?
: , .
, . 12
. .
, : ,
, ! .
. ,
. , , . .
: , .
, . , . . , .
, :
? , .
akaki TelavSi. 1911 w.
188
polina maminaiSvili
120
. . .
: ? . : , . , .
.
. ,
.
. . , , . : .
. , .
! , , . ,
. , ,
, . . .
, . . . , , .
. : , .
. , .
. , .
, ,
, . ,
, , . . , . .
, . , -
, , , , . .
. . : ... , , , . . - , , , :
,
. . -
189
literaturis matiane
. . , . . .
, . .
. . , . , , ,
, . . ( ). :
. .
. . .

: (
1911 .). :
..., !
!
( ,
),
:
,
,
!
taso maCablisa (bagrationi) _ akakis megobari
191
literaturis matiane
akakis cxovrebidan

. , , -, , , ,
, , .
. .
:
. , . . , , . (. ), . , .
,
. ,
, , , , , , (. ); ,
, .
,
. : , (. .
, .1).
. . , . .:
, ? . .
: ,
, , .
.
,
. . , , . , 1908

( . )
(. . , 39, 1908 ., 7`12).
.
, . .
.
.
192
iona meunargia
1
I
(.1) ,
, ,
, .
50 25 .
: 25 . .
: 56
.
, . , ,
, , , , , . : : , , ,
, , . , ,
, .
?
(. 2) ,
, ,
, ,
- , , , . - ,
. ,
. ... ,
... . ,
.
, ,
.
, ,
, , (
)...2
1
. .
. .
2
. . .
literaturis matiane
193
(. 4) , :
, .
1 , :
, , .
, , ... . 2...

. , .
. :
, ,
: . :
! : . , , ,
, , ! ? .
(. 5) , - ,
. , , , , ,
. .
, - .
: , ,
, , . ,
- , . , .
, ,
.
, 3.
. . .
. . .
3
, , , ( ). . .
2
194
iona meunargia
: , ... , , .
, , , .
(. 6) -.
, .
,
, , , .
, . ,
,
-, .

. ,
, , , (. 7)
. , , , , ,
. , , ,
, .
, , . .
, ; , , . , ,
.
(. 8) , : , , ... , , : , . .
, , .
, , , , , (. 9-10):
195
literaturis matiane
?
?
?
?
?
?
?
?
, ?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?

?
.
.
,
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
, .
.
, .
.
.1
***
. , , , . , . .
2 ,
, .
1
. . :
,
. . . .
2
(18461896) . . .
196
iona meunargia
, Jeu des rponses -
, .
(. . 2).
. ,
, 1908 . 39- :
- . : , . . , . . , .
, : , . , , , , .
, .
. , ,
, , . . . , 1.
***
.
. . :
.
***
: ( 73 . )2.
: , ?
***
. - . , 23 , .
1
. () ,
. ,
.
2
1887 . . . .
197
literaturis matiane
***
1 , , .
30 , .
. . 11-
. , , .
***
: . ( ) , :
!
.
, ! .
, . .
***
. , , ! (1881. 2. 9).
***
,
.
***
15 . .
, , , , .
?
, ... ... ...
.
***
: 2 ,
, , . !
1
2
. . .
.
198
iona meunargia
: , .
. 1.
***
: ?
: .
: ?
***
: , .
: .
***
. : , ... - , ().
, .
***
: , .
: , .
***
2 , .
, , 35 ,
.
, , , .
***
3 .
- , - -, .
***
.
, ,
.
1
, , .
.
2
. . .
3
. . .
199
literaturis matiane
***
: ?
: , , , ... , .
***
: () , , () ?
: 1.
***
1889 . 23/7 .
, ,
-. : , . , , , , . . , ,
, , ()
.
. ...
, . . .
200
sami Sexvedra poetTan

, , , ,
.
, - , , , , , .
, , .
-, . ,
, .
, . - , , ,
, .
,
, ...
... ... , ...
, .

. , ... , , ,
, , - .
, , , . .
201
literaturis matiane
. , . :
, , , . , , .
, , ,
, , -, .
, .
- , --- .
, -
.

. 1912 .
.
***
: . , .
. ,
. , .

... .
.
, , .
.
.
, . . , , , -
202
vsevolod Cagoveci
. , , ,
, ?!
, , ...
, , , .
, .
, ,
, ... ...
, , , , . . :
. ,
! , , , , .
... ,
. .
... ,
. .
... !.. , .

. , , , .
... .
,
, : . .
, :
. . , ? ... .
!
.
203
literaturis matiane
***
. , . .
, . . -,
, -
. , , .
.
- . .
.
. .
-... , , .
, .
. ,
, ,
, . , , .
, , ; , .
!.. , ! , , , ...
, ?! , , ?!
, , , . , .
.
.

, .
.
... ... .
204
vsevolod Cagoveci
,
, ,
-.
, , , , . ,
,
! .
.
,
- ,

,
, , ,
.
1915 . , ,
.
. .
, , , .
: ,
, ,
,
...
.
, 20 , 1940
205
literaturis matiane
mama-papaTa budeS
i
budeSi
, [] -.
[], 60-
70- . .
. , , , , . .
, , . . ,
, .
[] []. . , .
, , .
, . , . ! ,
. , . , , . 60 , , , , , . 1
(. ) . - .
. . 1895
.
,
1900 . .- . . : .
. ...
1939 . .
. . , ,
: . .-, 1892 .
.
.
206
n. lenderi
, . ,
. . , . , . - . , , . ,
.
, ? .
,
. , .
- . . ,
. , , ,
. , , !
, - .
.
.
. .
, ...
, , . ... . , : .
.
, , . , .
. , ,
... , . ,
.
- - , .
, 1895 .
207
literaturis matiane
dRiurebi
da
mogonebani
208
seminarielis dRiurebi
, -19 .
. . 1852 18(30)- (). ,
, , ; 1874
, , .
. ,
(. , . , .
.) . , 1876 . , 1878 . .
. , .
(396 ) 1878 .
.
,
. .

().
- .
. .
(
. ), . (18801888).
1880 . 241- . , . . . , .. - 22 .
(1884) . . . -
210
solomon caiSvili
. - ,

( , , ),
.
1884 . (, 260).
: , , . , , ,
, . ,
. ; , . .
.

1888 . .
. .
, , 1879 - - ( , , , , , ,
.), .
. : . ., , . -, , (), - , : . , . , . , , , . , , ,
( ) ;
(1887)
.
.
, .

, . -
literaturis matiane
211
. , , 1919 .
15 . . .
. , .
1 ,
-, - .
, , .
, . 70- . , . . , , ;
, ; ,
. , , .
... , : , , , , ,
. ,
,
!.. (. . I. . 319).
, , :
? , . .
, - . :
...,
~
, -: , ,
. , ,
, ,
. ;
1
,
. ,
, ,
.
(1873-74 ) , . . .
212
solomon caiSvili
. :
? ? ,
. , :
, , , , , ; ,
? ? - ? ?.. ? ,
; , , , , , , , .
, , . , ?
; ,
, ,
, ,
, . 1.
2 ( ) .
, , , .
, . ,
.
,
, - ,
(
), ,
.
1
2
, 1872 . 25 . .
. . . . 118.
literaturis matiane
213
, , 21-22 . , , , . , - , , ,
. ,
, ,
, ,
,
, (. 21 ).
70- , , ,
, .
, .

. -
, . , , -, 1899
.
. , 90- , . . 25 .
:
, .
- . . .
, .
.
,
, - , ? , , , , , -, ,
, .1
,
. .
1
. ,1935 ., 287.
214
iona meuna
rgias dRiuridan
meunargias
15 , 1873 .
* ; ,
. ... .
, , ... ,
. ,
... , , , ,
; ?
, ( )...
, . . . -... (
. ..) ... ... ! !.. , ,
. , . :
, ... ! :
, , ...
. ... , ... , , ,
... : ...
*
. :
, :
! .
:
,
.
, !
,
,

.
(

-)
literaturis matiane
215
9 *
1 2 ... , ? ,
. : , :
? , , , . , . ,
,
... ,
.
, , . , ... : ,
... , , , , , , . , , .
.
, ?..
? ;
, . ... . , ...
11
, , . , , , , ? ... , ? ,
I- .
... ... ,
... *
: . . .
216
iona meunargia
, ...
iona meunargia _ moswavle (1868 wels)
, , ...
, , ? ... , ,
literaturis matiane
217
, ... ?
, , ...
, , !.. , , ...
13 , 1873 .
?
, ?..
, ,
, ...

. ,
, .
, . , , , ...
, , ... , , , ...
, ,
, ,
.
, - ,
, , , ,
, , , . :
.
, ... ...
! , , , , , ? ... , , , , ,
... ,
, . ... 1020
. , .
218
iona meunargia
30 , 1873 .
. 3 . . . 4
. , 5, 6, 7, 8 ?..
, , ... - , .
. , , .
. , 9
, -10 . . ... ...
, : Voila cet homme.
,
(, , , , , ) ... ,
... , ,
... ,
, , ...
, . : ( ) ... .
, ... ... , ,
, ,
,
...
, , , .
. ,
... ...
, - .
.
, , . , , []? , . ,
. ,
literaturis matiane
219
. : , , , , .
, , , ,
, , !..
, .
. , , , , . , , , , ,
. !..
21 , 1873 .
. . . . , *
, ... ,
.
. , ... .
11. ...
30 , 1873 .
.
. :
,
; ,
, . ,
, . , .
, ,
?
,
( ) . - . , , ? , ,
*
. . . .
220
iona meunargia
. , . , ,
. , !..
iona meunargia.
suraTi
gadaRebulia
w. ,
,1882
, ,
, , ,
? , ! ,
literaturis matiane
221
,
. 12, 13,
, , ,
, , ... .
, ,
, , -
... , . ...
14 , 1873 .
... ,
. ,
, ,
, , ... , ,
,
, ...
1873- . . . , -
,
,
. , ,
, ...
, , , , , , .
14 , , ,
, *...
19 , 1873 .
, .

, ,
,
. , *
. . .
222
iona meunargia
. . ,
, ,
, , ,
, .
daviT kezeli 90-ian wlebSi
, (
) -
literaturis matiane
223
, , , . , , ... , . ,
, , , ...
, ...
, ,
, , , , ,
,
, , . . . , , ...
. 15 ... .
, ,
. , ,
, ,
. , , ,
, , , ,
. : , , ... , ,
: , ,
. ...
, , , , ? , .
,
; , , !.. ,
, .
224
iona meunargia
,
.
. , , , , . ,
, ,
, . ,
, ...
. , , ,
... , ,
, ... . ,
, , , , , , , , ! , . ,
.
, , , , ,
, , , , , ,
, , .
1874
31 1873 . . 10-11 ,
. , -1874 ... , ,
. ,
- . , . , , ,
. ! , , , ,
. , ,
, , , , ! -
literaturis matiane
225
, .
- ,
1873 ., , . , , , - .
; . .
, . , , : , -, , .
1873 ,
. , , , .
. ,
, .
. , ,
, , , , , ; , ... , ,
!
, . ,
.
, , , . , ... , . 1874 .
! ? !
, , , , , ,
, ?
? !..
!.. ?.. , , !
. 1874 . ,
1873-. , , ,
73- .
, . 11 , , 16 , , . ,
226
iona meunargia
. , , , . , , ,
, , .
!
, , , , .
8 , 1874 .
, ...
, , ...
, ... , . ... , - , , , -
?.. , , 16 , ,
. ,
!.. , , , ...
10 , 1874 . *
, .
, , **, . , .
, : , .
...
9 , 1874 .,
.
, ,
. ,
( ) ,
*
( ): . . .
, : ... .
**
literaturis matiane
227
. , , , ; , ,

, .
,
!.. , , , , 17. 27
1874 , 11 ,
14 . 14 .
, 27
, .
. . ,
... . , , ,
. .* , . , , , . . . . , .
, . . , , ; . - , , ,
.
, , , , , ,
.
,
. . , ,
. , 18
. , , , .
, ,
. , ()
, *
. . .
228
iona meunargia
. ,
, , ,
gerasime kalandariSvili (1836_1874)
, , ?
... , , , , , .
literaturis matiane
229
, ( ),
, , , , ? , , ( ) . . . - , , , . ,
, - , . , . ,
, , ...
19 , 1874 .,
, -, . , , ,
. .
, .
-* .
.
.
. ,
, , . , , .
. , .
, , ;
, , ,
- , , ,
, ,
... , , !
-19
! , .
.
. , - . ,
*
230
iona meunargia

. , , , ,
. () , . -,
. - . , - . , , ,
,
. , ,
,
, . ... , .
- ,
. , , ,
. , .
, , .
, ,
, ... - .
,
( , ),
!
, , , , , , ,
. -
, , !..
14
, . ,
, , ,
. . ,
literaturis matiane
231
. ,
. , !..
, , . , , ,
. , , !
, ,
.
, , ,
?.. ,
, ,
... .
, ?
. ? ? ,
.
, -. , . . , , , .
, , . ,
----, , , ,
...
, , .
-:
, . . , , ,
, .
. ,
, ,
, . , , ...
, ? !
. ,
, ,
, !
232
iona meunargia
, . - , , .
. , ,
. , , ?
! ,
!.. , ,
?..
!.. ,
, !..
! ,
, , . , ,
, -. . .
.
, . ,
, , , ...
, ? :
.
, . , , , ... , , .
, .
, , .
, ,
. . , . , .
21 , 1874 ., .
, !
, , , . ?
- , -
literaturis matiane
233
, ,
...
. , , .
, . ,
. , . , , . , , , . , ,
, , .
, ,
, -
, ...
, ,
. , , ,
, ,
, ,
, , .
- ...
, . , , .
23
. , . ,
, .
, , , , , , , , , ,
, , -,
234
iona meunargia
...
, , ,
, ,
, ... , ,
, , , , , ... , -
, ...
, , ,
-. . ,
. ,
. , - ,
. , , , , , ( )
, . . , , , , , , , . .
-
,
. , -
, ,
. , .
: , , . ? , - . , .
-.
, .
.
; ,
. , . -
literaturis matiane
235
. . . . ( , ,
, , , ) . . , , .
...
, , ... ... ,
? , ,
, . , , ... , . -
... ,
, !..
, , .
, , . , , , . ,
. ... , , , : , , , , ,
?.. , , .
, ,
. , ,
, -
, ... , , , . .
.

. .
,
. , ,
, ?.. ,
! , ,
, , , , . .
236
iona meunargia
... , ,

-. , (), , ,
, , , ... -, . ... , . , - . -, -... , 20, ? ,
niko nikolaZe (skandeli) 70-ian wlebSi
, , , ,
literaturis matiane
237
- . ,
. , , ? - ?..
, , - ,
, ...
, .
... ,
. !
,
. ,
. ? ?
24
, .
, ...
, , . , , , - ,
, . , ,
...
, , , . , ...
() (). , , !..
-, -
, , ...
... , ,
! ,
! , .
,
.
, -
238
iona meunargia
, ... ,
.
. , !..
,
. , ? , , : inter arma silent leges.
25 ,
, !..
,
,
?
,
! ! ,
! . 25 .
...
( ) ?..
29 , 1874 ., -
, .
, !
, ? ,
, . ,
, . ,
, - ,
, , ,
, , .
?
;
! , , ?..
- - . , ,
...
literaturis matiane
239
-. ,
, ,
. ,
. ,
...
30 , ,
,
, ,
, . , , - . , . , , - ... - .
, : 21 ,
. 22 , , .
, ... , , , , - , , , ,
. .
, , ,
. , . ,
...
, - ... , , , ... - , ,
,
. , , , ,
. , , ,
, , ...
, ...
-, ... , , ... -
240
iona meunargia
, ... , !.. , .
!.. ,
!
- . 12
-. , ... , ... ! ,
().
grigol orbeliani (1800_1883)
, ,
, , , ! ,
, . , ! . , , , ...
literaturis matiane
241
, , , , , ,
, , . , , , , , . , ... ,
- .
, . .
, , , . ,
- -. , ,
. .
10 , 1874 .,
3
. -
... ... , ( ).
, , , 23 .
3 9 , . ,
. ,
. , ... , - ...
24 , 1874 .,
, -, , , .
,
. , , , ,
, , ...
, , , ?..
242
iona meunargia
, , .
.
, , ,
,
.
, -.
stefane WrelaSvili (1859_1917), gadaRebulia 1882 w.
. ,
, . -. , , ,
.
-... . ,
, ,
-,
243
literaturis matiane
. , , , , ,
. .

. . , . ,
, ( ). , .
, , , ... ... , , .
... . ,
,
! . - ,
. ...
1.
.
2. . (18101866) , , , . . . (1860).
3. 1866 . (). 1869 , (1877). 1885 . 14 . 1883 . .
, . .
: , , . , , . , . , , . , . , . , . .
4. (18431928) . 1873 . 70- .
5. (18391913) , ; . 70- . . . .
244
solomon caiSvili
6. (18471919) , , , (. ).
7. (18441929) . . .
- .
8. .
9. (18111883) , . - - . , .
: , .
10. . , . 1836 .1866 .
. (1856) , . .
11. - . 1873 .
. ,
. . , , .
. - : . (. . .)
, ,
, ,
, , ,

, , ,
; , , .
, *,
, ,
. ( . . .). . : , , ,
. ( . . .)
? ?..
? ! , . , , -
(). . .
literaturis matiane
245
, ,
, ,
.
12. (18361861) -. - .
13. . . (18281889) , -. ,
.
14. (18541907) , 1873 .
,
. . . , . , , ,
(. . 8 ). - , : , , .
15. (18401868)
.
16. , .
( . . , 1904 ., 19).
17. (18361874) , ,
, , , 1866
. . .
18. (. 1855 .) , , . .
19. (
, 1874 ., 11, 14, 23 .
. , . 336).
20. , . .
21. 70- .
22. , 1874 21/IV-.
23. -
.
246
aleqsandre yifSiZis (fronelis)

`dRiurebisaTvis~

, . .
1878
1882 . - .
. 1817 , , , . - , . .
1817 , (1917 ) - . .
, ,
, .
.
.
, -, , , ,
.
, . ,
, . , , , - .
, ,
-,
, -
literaturis matiane
247
, .
: , , ,
, - . ,
.
, ( ). - (2
4 ) , , .
,
, . () :
, ,
, - .
, . 15
. , 1863 . , . . . .
, . . - () ,
. . , ,
. . , .
. . .
., . : , , , . ,
; - :
, , , .
,
, . , 200 .
, . , . 1871 . , .
. 1873 . , .
248
giorgi naTaZe
10 , , : , , , , , . , .
.
. :
... ,
, ,
, ... ; ,
. , , , , .
... ...
,
, ,
, . ,
,
(123 . ). , . I . . III ., . -, :
... , , ,
,
. , .
, ,
(122 .). :
*, , : ...
. : ... , , !
: . , . ., , ,
, .
. -, . . 18781882 , ; *
. . .
literaturis matiane
249
, , ,
. , 1015 , 15
1893 , , . .
. .
. , . , . , . , : , ,
, , , , , ,
, , .
. , . , - . - -, . , 1873-74 .
.
, ,
(. 5
, . 275).
... , . ,
. , . , .
* , ,
, , , ,
. , - .**
, (11 ., 1881 .).
. , .
, ,
,
: , . ,
. , . , . , , , .
, . , , , ; .

.
*
, , , ,
-. . .
**
. . .
250
aleqsandre yifSiZe
. .
. . (. ) 1862 .
. . , . ,
( ), .
, . , ,
, .
, , . ,
, ,
1878 . . - .
1888 . . 1905 . , ,
. 1916 .
1884 ., . ,
, .
:
1804 ., 1812 ., ,
.
*
1879 ., 8
, , , , , . ,
, , .
9
, !! . , , ,
.
-.
*
, .
literaturis matiane
251
10
, ,
, . . . , .
, . . .
. .
, . , , .
12
. , . . .
. .
13
() . ; ,
. !
15
, ,
, .
, .
17
, . . . ! ,
, .
. .
19
:
252
aleqsandre yifSiZe
, ,
;
,
.
, , ,
;
, , ,
, , !
, , ,
.
, ,
, .
,
,
,
.
, , ,
. , ,
. .
, . , , , , ,
. , .
,
! , . , !!
23
, , . , .
, , , ; ,
, .
5 ,
.
literaturis matiane
253
. . *.
. , -,
, , , , .
. , ,
, : ; - ; , . .?!!
[]. , , . ,
aleqsandre yifSiZe _ froneli (1862_1916)
, ,
. . , , []. ,
*
. . .
254
aleqsandre yifSiZe
, . , , . ?
. . ,
, , , , .
6
. . , ,
. , , ,
,
, . , , . ,
? , , . * ( ) ,

? , , .
, ? , -, , .
, .
; , . , , , . ,
. ! , ?!
. . , .
.
*
. . . ,
. . .
literaturis matiane
255
-,
,
! , .
8
, ,
; , . , . ,
-, 1.
. , ,
. , , , . ,
.
10 ,
,
: 1904 . . , , . , ,
, .
: . . , , :
, ,
, .
12 ,
,
. , ,
-,
-. .
, ,
, . ! , , ,
.
256
aleqsandre yifSiZe
, , , .
14 ,
- , . , , ,
,
, .
,
, .
, . , .
. , - .
15 ,
, . , ;
, . , ,
, .
. ,
, , . . .
, , . , , .
19 ,
, . ,
! .
. . , , ,
. , ,
. . ,
.
30 ,
, ,
, ,
literaturis matiane
257
. . , , , .
.
* , , .
! .
31 ,
, ! , .
, ; !
9 ,
. 9 . , .
, .
. , ! , . . . ,
,
-, . , , ( ) . , .
13 ,
, 8 12
1879 . .
, (1) , ( .
), , ? ! : , , , (
!). ,
*
. . .
258
aleqsandre yifSiZe
, . ,
, ! ,
! , ; , , , .
, . . ! , , (
, ).
, , , , , . , . , , , (
,
, !?). : ? , , !! , , !? ?! , , , : , ,

,
. ,
, ! ! , ! , , - . , ,
, !!
25 ,
, , . ,
, , . -
literaturis matiane
259
, .
, ,
.
-
. : ,
. , . .
23 ,
21 .
, , , , , , , . (
, ).
, ,
, .
,
, ? : ! , .
. , . 2.
26 ,
( ) . . !
! : ( , ), [] : , . .
, , . , , ,
!
260
aleqsandre yifSiZe
1879 ., 5 ,
. .
.
, , , ,
, , ,
! , , !?
, ,
. , ,
. !? ! . , ,
? , , , ?
.
, . , .
, ,
, ,
. ,
, ?
28
[ ] ,
, 3. , ,
- ,
, . , , . ,
. , ,
. , ( , , , , , , , , ) ,
, (,
! !).
, . 4 -
literaturis matiane
261
? ,
, ,
? . . , -, , ?!
, 7
,
. : . , ,
, .
, , ?
. ? ,
,
, -
, , . .
, ,
, , . , ? , , ? ,
!
!
, , !
, ? ! ,
, .
, , . , ,
. . , , 7800,
. . ? , !
!

?
: ! ,
,
262
aleqsandre yifSiZe
, , , , ? ! . .
: , ? ! ! ? , , , , ? ,
! , . . ,
! ? ,
, , .
: 50 , , . , , ,
. , ,
?
17
, !
. .
, , -. , , , ! ,
, , .
, , . ,
, , . ,
: , ;
, ! , , -
literaturis matiane
263
! , ,
, ?
. , . . . 7 . .
, ! !
,
, . , , , . ,
, , ,
.
, . , . , . , , ,
, () . , , ,
. , , :
. : , ;
. ,
, , . , -,
, . . . , , , , ?

, , .
, . , . , , , , . , . : .
264
aleqsandre yifSiZe
.
, ! .
, ,
? , , . , , .
, .
, , - !
,
, ?
. ,
, ! . , ?
21
,
, . ,
. . :
, (
, ! !),
. , 5 , ,
, .
. ,
. . ? , , . 6 ?
,
.
. : .
:
.
6

[] . -
anton furcelaZe (1839_1913)
266
aleqsandre yifSiZe
. , , , ! , ( .
, )! , ,
, .
, . !
, , :
, : , ,
, , -
, , ( , . , , ). , , , !
, , , : ! :
? : , ; . , , ! ,
: , , ! : , : !
, .
, , . . , . . , . . , .
, . ,
: . ,
, . , . ,
literaturis matiane
267
, . . , .
. , , . , ; .
, , . , . ( , ,
). . . . . . , : , ,
? ?
, ? , ,
. , , ?
. : .
. ,
. . , . , , ,
. - , [] , , , -
.
. .
, . . . . . , .
, . ,
?
: , , [] .
, -! -
268
aleqsandre yifSiZe
, . . . . , ,
171 ,
, . .
, . . , , , , , .
.
, . , . .
. , . , !
, . ,
. , , .
. . , . , , , , , , ,
! , , .
. ,
, . . , : , .
. *, ! ,
, . , , , . , ,
, , ,
, ! , ,
, , , ! , .
*
. . . .
literaturis matiane
269
13 , ,
. .
. * . . . . , . , . ! ,
. .
.
, , . ,
, , . , , . , . ,
. , ( ) : ,
, ,
, . , . . .
, .
. .
,
.
. . ( ) , .
. , . . , , . , . , .
,
? , ,
*
. . 1889 .
. - - . ; ,
,
, , , ,
.
. . . .
270
aleqsandre yifSiZe
, . , . , ,
, !
: ? . , ,
, ? : , .
, -. , . . ,
* ,
, .
( , , ). , . ,
, . . ,
- ,
( , ,
). , , . ,
. . . , . , , , . .
, . .
, . : , . , . ,
, . , , . ,
, -. , , .
, , ** .
, .
, , . , *
. . .

. . . .
*
literaturis matiane
271
, . ,
. . :
, ,
, , . ,
.
, . , , . ! , ! , ! , . , ,
, : , !
, !
, !
4 ,

. . : ,
! . , ,
, . . , ,
. ,
. :
. , , .
: . , , . . ( ).
.
. , ,
. :
. . ,
. -
272
aleqsandre yifSiZe
, .
, , , , , .
(. , , ) , ,
. :
, ! ,
! , , .
, ,
. , , , , ,
! .
, , .
26
, , , ; , , .
, , ;
, ,
: . . . , : , , ?
. . , .
***
, !
? .
. , , , , , . , !
literaturis matiane
273
, , ? . ,
, .
.
. 7
? : , ? , .
1880 , 6
. , !
- ,
daviT kezeli (1861_1907) gadasaxlebuli cimbirSi 1905 w.
, ! , , !
!
274
aleqsandre yifSiZe
. . .
10 .
. , -
. 11 . , 2
( ). . . .
. .
, . ,
. . , . . . , , , ,
, . , , , . ,
240 . ,
.
, ,
!
, . . ,
, . !!
5
, ,
, , . , - . ,
, ,
. , .
, , ,
, . . , , - . . ,
: , .
, , -, -
literaturis matiane
275
. . , !
, , - ,
: ,
.
. 4 ,
, : !
.
. , - . !
, ?
, ,
. .
, : ? ?
. , . ,
, ?
! , . , .
, ,
! -! ,
, . ! . . .
, ! !
, ! , ? ? ?
!! ,
, (
!)! . ?! , . , . : ? . ,
! : .
! -!
276
aleqsandre yifSiZe
14
,
-- ,
! . , , ? . ,
. , ,
! - ! , . ,
! , , , .
,
, .
. , ... ,
, ,
! , , , ! , ,
! - , , ! , , ! Va vencto, sed vae victori. , !
7
,
.
, !
! , , !
, . , - . , -
literaturis matiane
277
. , , ,
.
. , ,
.
24
, , . ,
, ,
, .
. ? , , . . , ,
. , , (
!) . . , . . ? , , , . , , , . .
, ! , , ,
( 8 K0
, !). . , ,
!
, . - : . ,
, , ,
. (
), .
,
: 12 , , , - . -
278
aleqsandre yifSiZe
1880
. , 70
. ! , . , , .
5
: .
. . 9 . :
, ! ,
, , ( ),
( , , ).
13 ,
.
, , :
, ,
. ,
. :
. * . . - . . , . . ,
, , ,
.
, ,
. , . , ** , . *
. -. , .
, , . . .
**
literaturis matiane
279
, .
, . : , ? , , , !! 10 , ?
22 ,
:
,
.
, , , . , !! :
( !). , , : :
. , , .
, , .
, . , , , , . ,
, . , , , !
: , , . , , , ,
, ?
, , , , ; . , ,
, . , , . .
, .
280
aleqsandre yifSiZe
* ( , ) -
? .
,
, , . ,
, , ,
, , . , , . , ,
, , ,
: , , , ,
! , , 20 , ?
1
, ! , . , . , , ; , **
- . ,
! , ,
, . ,
, , ! . (
, . !)
: - , . ,
.
. , .
, , , ,
. , , . ,
, . , ,
*
. , ,
. . .
**
, . . .
literaturis matiane
281
,
. , ? . . ,
, , , , , ? , - ?
. , .
? , . . ? ! , . !? . ? ?
, ,
?! , , ? . ? ,
( ,
, ,
).
, . . , , , , .
. , ?
1880 ., 12

, , .
, . ,
.
. ! , , . ,
, . , , , .
, :
. ( ), ,
, . !
282
aleqsandre yifSiZe
15 , 1880 .
, , - . , ,
.
17

,
, ? . ,
. , . ! , . ,
! , , , .
, , ? . . ,
. , .
, 18 ,
, , . : . , -: , . .
, , . .
, ,
, , ,
. ! ,
! ,
. ,
! , , . , -
literaturis matiane
283
, , . , .
, . , !!
28 ,
. ,
, .
, , , ,
, , , . , , ,
, . , , . , , . , , . . , ,

: * ?
. , .
1 ,
, . . -
, ,
. .
. , . . .
? , ,
? .
. , . ,
. , , *

. : ,
. . .
284
aleqsandre yifSiZe
, , :
, , . , .
zaqaria WiWinaZe (1854_1933)
8 ,
- .
; - . . ,
, ,
.
literaturis matiane
285
. .
, : En effet .
, . , , . .
, ( ). , ! ! , .
1881 ., 22
, ,
,
, ,
. . , , . .
, , -.

, ,
( ).
, .
. .
, .
, , ! ,
! .
, . .
, ;
, .
, .
, , . . ,
. .
, , , . .
286
aleqsandre yifSiZe
27
, .
. .
, , . . . . *. ,
, . .
. , ,
. , . , ? .
, .
, , !? , , ?! , ,
? ?
, . .
. ,
, . . , . ,
: , , . .
, ,
, -. . .
. , .
, , ;
, .
?
. . , , . *
1893 . ,
. . .
literaturis matiane
287
,
, , , !
30 , ,
.
.
. .
. , . ,

, . , , !
,
! , !
. ,
, , ! , . . . . . , . , , , , . , ,
, ?
, . , , , , , ,
! , , !
. , !
4
, .
. . , , . . . * ,
*
288
aleqsandre yifSiZe
, , . ,
; , . , , ,
, ,
!..
, . , , , . , ?
, , . .
, , , , , . ? , ,
, . . ,
. . , . . : . , , . .
. : - .
. , , . , , . , . , , . , ,
,
? , , .
: ,
, : ? , , .
,
. , .
literaturis matiane
289
9

, .
, . , , - , .
! ; , ! -
. , , ,
, . ,
, , .
.
14
! . .
- ( )
. , . , ,
. , . ,
, 11 1879 . :
,
? , , :
, .
, . , . 30
. , !
!
15
, . ,
,
290
aleqsandre yifSiZe
. , - .
: . , -,
, , ,
,
. ;
? , ? , , ,
. , , ,
, , . ! .
20
12. ?
, , , .
.
, , ,
, .
, ? . ? ?
, . . , , !
, , , , .
23
, .
. . , ,
. , . , .
, , , , , . ,
, ,
, , ,
291
literaturis matiane
, ,
. ,
, . .
, . ! , ?!
25 ,

, ,
. , -
. . .
,
, . , , , . , : ,
.
, . - . ,
, .
. ,
, , . ,
, .
, , . .
. , ,
,
,
. . , .
. ,
, .
, . . , ,
292
aleqsandre yifSiZe
, , .
. . , , , . , , .
, . . , , ( ). . . : . ? , ? .
. . . 1867
, . , , .
, . . .
, . . . . ,
, . . , .
, . . . , , .
, ,
, , . ,
. , , . . . , ,
literaturis matiane
293
. , .
,
, . .
. , ,
,
, . . , ,
, , .
.
. . , , , . ,
. ,
, . ,
, ,
.
. .
. ,
. ,
,
- . ,
, , . , . ! , , , - ,
. , , *
**. ?
- . .
!
.
, . , *
. .
(, ). .
**
294
aleqsandre yifSiZe
, , , . . ,
.
. . , .
2
. , [ II]. , ! ,
! , ! , ! , ! , ?! !
. , ! ,
, , ! ! ! (?!!!!?..?.!?..) , ! , .
!..
7 ,
, , , , , . :
, . ?
. , .
, , , , , .
. ? . , .
, , , ? : () , , ! ..? ! !
literaturis matiane
295
21
, , , . .
, . , : , , . ,
,
. .
- . ,
. , .
. . * ,
. , .
11
, ,
, .
.
, . . ,
, , , ! ,
! , . , . , ,
.
13 14,
, ,
, . ,
!
19
.
, -.
*
. . . . .
296
aleqsandre yifSiZe
. ? . ?! . : , .
. , , - , .
. - , , , ,
.
, :
, .
- , . , -. , , (1864 .)
, .
25
, , ,
, , .
, , . ,
, ,
, , , , , , . ? ! ,
! , ! , - , , : , !
6
. -
,
: -
literaturis matiane
297
, , , ,
, ,
, .
, . . , , ?! , , , ,
? (
), .15 .
. ,
, . , , .
, , 16 . , ,
. .
, 17.
,
, . ?..
7
, . ? ,
. , . ,

. ? ,
. , , . ,
, , , , - ,
298
aleqsandre yifSiZe
- ;
.
. , ,
, , . .
(12 .),
, , , , ,
, !
,
, ! , , .
.
, , ?!! ,
, -
, ,
, ,
, ,
, ! ,
, ,
?! ,
, .
, !.. , , ,
. , .
.
. , .
literaturis matiane
299
8 , , . (11 . . )

, .
, , , , . , .
! , . : ,
-. ,
. :
, , ?
15 , 1882 .
... .
. , ,
.
, .
, -
, . , ;
, , , , .
-,
, : , ? ,
, , , .
. . , -,
, , ?
? , ,
300
aleqsandre yifSiZe
, , .
? , , , , , - , , ,
. , , ? , , , ,
, ,
. , ,
, , . , . , ,
: , .
! !
16
, . . 18,
, . ,
! :
,
. ,
, , ,
. , 1882 , , , , , ! ,
, , - ,
.
23
- ! . ,
literaturis matiane
301
. , . ,
. ,
, ? ? . . . , ,
,
: . , , .
, , , .
, , ,
, , .
- . . , . .
.
, . ,
, , , .
,
. , . , , .
,
, .
.
, , , . .
302
aleqsandre yifSiZe
: , .
, -
.
, .
4
, - . , -,
! . ,
, ! ,
! , . , , 19. , ? , . , ,

! - ,
! ,
. ,
- , , , .
1. .
- (18891890) ,
, .
, : V VI , . . V
, - : ...
.
literaturis matiane
303
, . . , , . ,
. , . ,
- :
... , , .
,
, , : ! , .
, ,
-, ... .
, -
, , , : , , , ,
, , . ,
, , , , ,

- , .
2. . - . , , , ?
. .
. . - : - , , , , - ,
. - , - , ,
.
3. . (18261911) .
- (18711882 .) . .
4. . . (18171885) . : - , .
.
304
giorgi naTaZe
5. (17841817) - , .
6. . . (17491802) . .
,
, .
7. (18541933). . ,
, ,
, .
, , ,
, ,
. . , .
. , (
.) . . , - .
28 . , , -, , , .
,
. .
. , -- , - .
, , : ,
, .
. ,
, , : ,
? .
, . ,
,
. , , 5 . ,
, . , . , , ,
.
literaturis matiane
305
8. . (18131887) . - .
9. , (1863
1885 .) . .
10. . - (18781880 .)
. . .
. -
. .
. . , . . . , , .
11. . (18391885 .) , . : , . , -. 1885
.
12. . (18811883 .) .
13. . . (18541881)
, ; , II, (1881 . 1- ). 3 . 1881 .
14. (18511881) . . , . 1881 . 5 , . , , II .
15. . . (18211862) .
, 70
80- .
16. . . (18301905) ; : , , .
17. .
.
. .
1893
. - .
. . , . .
1890 . . .
1015 , .
306
giorgi naTaZe
. , .
, , , . 1890 . . , -, .
, , , .
( ).
18. .
(18251834). . . . : , , , .
, .
19. (-) (18081886)
. 1830 . ,
.
- , , .
1886
. .
307
literaturis matiane
aleqsand
re yazbegis ucnobi biografiis Sesaxeb
aleqsandre
. . .
1895 .
. . . .
.
. .
.
. . , . . ( 1904 .), .
, . , , - (. ) . () (. ); . .
, . . , .
, ,
18901892 , .
, .
. , ,
. . . . . . 3045. . .
al
e qsandre yazbegi
ale
.
, ,
, ,
, -
308
zaqaria WiWinaZe
. ,
.
, .
,
.

.
, .
, .
, .
, , . :
,
. . , , , .
, , .
, :
, , . .
. . .
. , .
.
. , , , . ,
, , . , ,
, - . , ,
; -
aleqsandre yazbegi axalgazrdobaSi
310
zaqaria WiWinaZe
, , , ; 1848
.
, ;
, , . , ,
. -
. , , -
, ,
, ,
.
, , . . ,
, , , , ; , , , :
, , !
, 25 . . . : , .
. .
, :
, !
, ,
. , , ,
, , .
, ,

.
. . . , . ,
literaturis matiane
311
, . , . .
, .
. , , . ,
.
,
, .
50 .
, -, .
, ,
, , ,
. 30 .
. , , ,
, ,
.
. .
, , ,
. , , 30 , ,
, ,
. .
, .
. ,
, . ,
.
, . . , . : , , , , .
312
zaqaria WiWinaZe
, , , . . ,
, ,
. ,
;
. ,
, ,
. 1879 . .
, , , , . . , , , ,
,
, . , ,
, , , . ;
,
.

, . . , , , , ,
. , , , , ,
, ,
, .
. .
. , , -
literaturis matiane
313
, ,

, 1880- , , . . -, , , ,
.
. , . . , , .
, . ,
, , , .
. , , -. , , . ,
, . .
, 1879 , . , .
- .
.
, , , ,
, , , , , . . . , -
,
,
. . 1870 1879
1878 . :
, , , !
314
zaqaria WiWinaZe
: , , ,
, ,
, , ,
.
, . ,
, .
. ,
, , , , ; , , , , . .
, ,
, 1868 . .
, , . , .
:
, , , ,
, . , , .
.

, ;
, ,
, . , , , , , .
. , , , ,
, ,
, , , , .
-
. , , , . .
, ,
, , -
literaturis matiane
315
. , . , , . ,
, , . , , .
, .
.
, , , - , ,
. , , , - [] , ; ,
, , ! : , , ? . .
. 1874 . ,
. .
, , , . , , .
, . 1874 , , .
1875 . 1876 .
, , - , , , , , , .
1878 . .
, .
.
. , . :
316
zaqaria WiWinaZe
- , , , ,
, ! , ,
.
, .
, , ,
. . , :
, !
- . , .
. , , , , , , 11-12 , ,
.
. .
, -
. :
, , ,
, .
. . , .
. , , - , , . : : 1. , 5 . 2. , . 3. , 5
. 4. , 3 . 5. , . 6. ,
5 . 7. , 4 . 8.
, 5 . 9. - , 4 . 10. , 5 . 11. ,
5 .
, . , , .
317
literaturis matiane

, , . . , ,
, , . .
sof. yazbegis saerTo xedi
, , ,
, .
, .
, . , .
. . ,
, , , ,
, , , . . , , .
318
zaqaria WiWinaZe
. ,
, 10 . , ,
-. , . , , , ,
, .
. ,
. 8 , 12 ,
,
, 9 ,
, , , , , . , ,
- , , ,
. - .
, . , , ,
, . , ,
. ,
, , . , :
, ?
, , .
:

. , , -
, - , ,
, . , , , . . . . ,
, . . , , , , ,
. , , , , ,
literaturis matiane
319
. , .
100 , , ,
, , .
.
.
, , , ,
, . . , , ,
.
. , .
, , , , , , ,
,
.
,
. . . :
, !
, .
. , . ,
. . ,
, , .
. , - .
. . , . , ,
.
. . . ,
. :
, , ,
320
zaqaria WiWinaZe
, , . , ,
. , .
, , ,
, . . .
,
. , , .
,
; . . , . .
, . , , , . . .
, . . , , :
, ,
, , .
. -. .
, - , , ,
. .
, . : .
-.
, . . .
,
, ;
, ; , , . , . , . , ,
literaturis matiane
321
. , ,
. , ,
. 150 . .
, , .
. ,
.
. , 1873 .
. . ; - .
, . 300 .
, , . ,
, . , , ,
, ,
. , , ,
300 . , . ,
. .
.
, . ,
,
.
, . . . , , , , , ,
, , . ,
, , . .
. ,
; , . . . .
, ,
322
zaqaria WiWinaZe
, , , .
, , -, , , , - .
18771883 .
, ;
.
, , , , . . .
, , , .
. - , .
, ,
, . ,
,
,
. , , , ,
.
, .
. . ,
, , . .
,
; , , , , . .
. ,
, . .
. - . , , . , , , , . , . .
literaturis matiane
323
. , - ,
. , , ,
, .
, ,
. , .
. , -. , .
sof. yazbegi, yazbegianT sasaxle, romelSic amJamad moTavsebulia

al. yazbegis saxelobis muzeumi
. , . : ,
, . - . ,
, .
324
zaqaria WiWinaZe
. ,
, , .
.
, . ,
. .
-, .

, , . ,
, ; - , , .
, , :
, , , , !
, ,
, , , .
, , ? ,
. , . , 1889 . ,
. ,
, . . , , . , , 25 , .
.
literaturis matiane
325
.
, , .
.
. , ,
. . . 1893 . .
, , ,
, . , . ,
. .
1895 .
326
Sio aragvispirelis avtobiografiuli nawyveti

, . , , . . ,
, , . . , ,
. .
. , , ,
- .
!.. ... , . ... , , ,
, . ,
, ...
. . , ... . .
, , .
- . ,
. - -
... ... -...
.
, , , , ... ... , . . ,
, ...
... ,
... , ...

, ...
.

. , . , ;
.
literaturis matiane
327
, ,
... ( ) , .
.
: .
. .
, ...
, ...
.
. -
... 98 .
. .
. . - ... , 1 . ,
. , , -.
, . ,
... , , -. , (
) ... ...
... . ,
. . , , . , . - , ,
.
: , , , , . ... . , ...
. . .
, . . . ,
.
,
- ... .
1
328
() ... . 22
- . . ...
. , . ,
. , . .
... .
, , , , : , . , ...
, ... ... ,
, ,
... ... ...
, . , . , . . , .
. , .
, ?! , ,
... ... , ... ... ... - . ,
. ...
... .
...
1 .
... , . ... , ?..
, . , 1
literaturis matiane
329
. , 1 . .
, , 1890 .
. ... ...
. . . ...
: , ... : .
: ... , , ,
...
, ... ...
, ... :
, , ...
?.. .
...
...
? ...
, ... ?..
!..
?!.
... ... .
... , ?
, . .
?
... ... ...
... ... , . .
, , : ,
... .
...
...
... !.. , ... ... , ...
.
1
330
, ... ... ... , ,

...
... ... ... . ,
...
, ...
... ... . . ...
-, ,
, , . , ... : , . . , . , ... ...
...
, , , ...
. ...
, , ... ... .
, ,
: , , ... , . .
- , , ... , , . ...
,
... , .
, , , ...
...
, ... .
... , ... ,
... ... . ,
.
, , , ... , ... .
!.. ,
literaturis matiane
331
!.. , , ,
. .
, . ,
...
... ... ...
,
.
. . , . , , - ... . . ,
, ...
, . ... . . ,
, . ,
... -
. . , 1894
1886 ...
, . 1889 .

, . , . ,
, . 1890 . ...
1889 . ...
?... ...
, . , ,
, ... , ... ,
. , ...
1...
1
, ,
, 19091915 , ,
- . . .
aleqsa
ndre orbelianis cxovrebida
n1
aleqsandre
cxovrebidan
.
. ,
. ,
. , .
,
. , . , , , , . . , : , ,
, , . . , , , . , .
, , , ,
. , , .
, , , : .
, .
, -, ,
. , : , ? ! .
1
. (18661941) . , , .
.
aleqsandre orbeliani
(ucnobi mxatvris akvareli. 1840-iani wlebi)
334
mariam ServaSiZe
, , , , . ,
( , ). , , : , .
, , . ,
, : ,
, , .
, .
, , :
, , , , ,
,
, ,
. , .
, . -. , .
, , , . , , , , , ,
: . , ,
, : ! , ,
. , , : (
), !
: , , ,
. : , ,
, , , , . , : ! ?
? , , . , , : , , , .
, ,
335
literaturis matiane
vaxtang orbeliani
(ucnobi mxatvris akvareli. 1840-iani wlebi)
336
mariam ServaSiZe
, , :
, ;
, , , ,
, ,
.
, , . ,
,
, ,
, , , ,
, , , : , ,
,
. . , . .
. ,
: !

, . : , ,
. , , , ,
. , , : , , , , , , , , , , , - . .
(),
. ( ) . , ,
. , ,
. , . -
literaturis matiane
337
,
, , , , . .
, , , , , ,
, . , ,
. : ,
, , : -, ,
. , , ,
, . , , , ,
.
,
. : , , ,
,
.
,
: , ! , .
, , , : ,
, ? , , .
, ,
, . : , .
: , , . ,
, , . , , , .
, . : , ? , ? , ,
. -
338
mariam ServaSiZe
. , ,
, ,
, , ,
. , , ,
. , , , .
-, , . , , : , ? :
, , , . , ,
.
: , , ,
; , : , .
, , ,
, . ,
! , .
, , ? : , , ,
. , .
, , , . , , , ,
. , ?
! , , ,
, ?
, ,
: ? ! , . , ,
.
, .
: ,
, , , , ,
. , !
339
literaturis matiane
mcxeTis dokumenti XI saukunisa da

misi cnobebi qarTuli mwerlobis Sesaxeb
, , , . ,
(XII XVII .) ,
; ,
, ,
,
. . , ; ,
, , .
, , , (. . , . , . . 1).
:
1. , ,
, ?
2. ?
3. ?
I
, . . , . : ,
, 1020 ,
, , 1
XI , . , VI;
.
340
korneli kekeliZe
, 1031 , IV
. . , , 1029 , 10311033 .
, .
,
, ,
, , .
II
? , , . , (1020), .
, 1020 ,
,
1028 , IV , 1027
, 1031 ? -
: . . [] (80), , , ,
, -;
-280 (1060 .), . . ,
, - 1040 . . , 1020 ., .
. . . . 1040 , , , 1028 . , , ,
(1020 .), ; ,
, . . , , , , :
?
. ,
1 , - ;
, , , , 1
. , . 250.
literaturis matiane
341
, 1029 . , . . , 1031 , IV- , : . 1049 ,

, , , , . 1033 , .
,
, 1040 , , .
, - ( - ) . , H 341, , , ,
(469,2 ),
(470,18),
: (469,11),
(471,11), (471, 22), (472,5), (477, 23),
(479,9 ),
(478,1), (478, 7 ),
(477,13) . , ,
,
. , () R. Blaike-, , , , P. Peeters-.
: , 1, , : , 2. , , .
- ,
, - 3, -
. , ,
,
, , , . , .
1
2
Analcta Bollandiana, t. 74, fasc. 1 et 2, p. 98, 2-3.
. 341, . 477, 11-12, 13-14. . , , I, . 283.

3
. , . 239.
342
korneli kekeliZe
, -,
1040 . , , , 1020 . , 1050 , .
. 1040
, , ,
, , . , , , . , ,
; , 1048 ,
.
III
, 1040 , , , . , 1030 1,
, 1033 2. ,
1040 , ?
. ,
, , , , : 1030
1040 , , , .
, , . . , 1029 I
- , . - . ,
10281040 - 1
, ,
, . A 16, . , , I, 169.
2
, , X, . . 10-11.
literaturis matiane
343
- , ,
. , , , . ,
, , ,
1, ?
, , , , , , . ,
,
( , ) ,
, . , , . , , () , , ,
( , III-
). . ,
(. 1025 .), ,
(. 1028 .) , (
). 1031 ,
, , (. , .,
. 256). , , 1031
, , ,
.
? . , 1033 . , ,
.
1
, I, . 212, 218, 220.
344
korneli kekeliZe
, , . .
, ,
. ,
, , - . , ,
1040 , , ( ). ,
-. . : . , , , , , , , , , , . : : 1
.
, , . . . . 5-6
, , ; : , ,
, . , , , . : ... , , , . .
2 3
!4.
1
.
.
3
.
4
. : (. 293)
(
).
2
345
literaturis matiane
IV
, , , , . ,
,
, ,
( ); ,
:
, , .
, , ; ,
25 . : 25
, . , 25, 33 . , ,
25, 23 .
, , , -; ,
.
,
, . . . -
, , , .
, ;
, ,
, , , , , , .
, ( , )
, , :
11. : : .
, , ,
1
346
korneli kekeliZe
, 1002
, , . ;
.
2. : :
, .
, ,
. , -11 , , , , .
; . - , , , :
, ,
? .
3. : : : , , , , . . . , , , .
4. : :
. ,
, , .
5. : :
, : : , .
. ; , ,
- , , , , .
.
. ,
-
literaturis matiane
347
, , , , , , .1
- , .
6. .
: : ,
.2 , , , , .
, : ,
, , , , . , , 10421044 .
7. : []: , , , [] : , , , .
, , .
: ,
3;
(25) .
8. [ ]: : - , : ,
,
, ... ,
4. .
. , , ,
, I, . 340-341.
2
. , , VII , , 1912 .
3
. , , ,
VIII, . 161, , I, . 632, 1941 .
4
. , , I, . 178 ( 2).
1
348
korneli kekeliZe
9. : : , 1011 .
10. : : . ,
, , 975
. , , .
11. : : ,
,
1.
12. : : , 2.
13. : :
, - . , , VIII-IX 3. .
14. : : ; , , . , ,
, 4.
15. :
. - .
: : , - - . , , , ;5 ; ,
, ,
.
16. , . : : ,
.
1
. , , I, . 396-397.
, . 175.
3
, . 462.
4
, . 185.
5
. , - , 1912 .
2
literaturis matiane
349
17. : :
: , -, :
1.
, ,
.
14 - ,
.
18. , : :
, , . 2.
19. . . . , ,
.
20. , : : , -14 , ; ,
, , , .
, 3.
21. , , : :
22. , :
: : , .
, . . . ; , , , , , , -, .
1
. , , I, . 186-187 (2 .).
, . 320.
3
. . , . . , I, . 554-555 (. 2). , : !
, , ,
.
2
350
korneli kekeliZe
23. : : , ,
, .
, , , X-XI ., 1.
, .
, ,
, , .
, , , . .
, , , , , . , , ,
. ,
- ;
, , 2,
, XII
3.
1
2
3
: - .
. , , . 267-268.
. , -
, , XIII.
literaturis matiane
351
rusTvelis Cvenamde armoRweul

poema-romanis Sesaxe
b1
Sesaxeb
, , .
.
:
.
,
; ,
: , .
, .
.
.
,
. . (, 1937 ., . ) :
... , , .
-16 .
, .
, , , -16 ,
. , , -16 (
S-1283).
-16 ,
.
, , . . -16
,
( -, ).
, -16 , 1
.
1938 . .
352
solomon iordaniSvili
, .
, - ,
, -16
.
, -16 . -16
,
, ( ). -16 , , , , () ,
, :
, .
:
, , ,
, ,
,
, , .

, .
. .
, . . - ( .
-: , . . .
: ). -16 : () .
. : , , . -16 . - :
,
.
, .
.
-16 ,
. ,
, , , . -16
,
, . . . , -16 , -
literaturis matiane
353
, , : , , ,
, (. XXXXIII).
. XVI : ,
- ,
-16
(. XXII).
XVI ,
- .
. .
, ,
( S-1282), ,
. 1. ,
,
, , 2.
, .
, XVI .
, . ,
, - , .
:
, , , ,
, ,
3 ,
, , .
.
:
. , , . . -
1
. . , ( ,
), (), ,
, 1927 .
2
. I, . . , ., 1934 . (:
. : , . 221224 .).
3
. .
354
( . -: . . .
: ). -16
() (. 235).
. , , .
. . , . .
? , ( ), . :
7233 , .
10752 - : .
1013 , .

, . :
2764 , .
5664 1
7111 : .
, ,
, , . .
, , ( ), ?
:
1. : 2
15313 , .
15893 , .
2.
: 3
454 .
914 , .
.
2382 .
5073 , .
1
. , .
, (), . . ,
. . 1930.
3
. , , . . .
, ., 1935.
2
literaturis matiane
355
10084 .
3. -: 1
6683 - - .
39863 .
. , , , : .
(), , , ()
( ). . : , , ; , ,
; , .
, . : ... , . . - ( . -: . . . : ). -16
: : () .
, , .
, . :
, :
. . . ,
( ),
. , ?! ,
. : ,
, ,
.
. :
3312 .
:
4233 , .
, () (. . ).
,
, .
. : 1
. ,
, , 1916 ., . 202.
356
, ( ...
).
, XVI . :
() .

XVI . .
:
51 .
73 -.
92 , .
133 .
:
:
, .
I- :
202 , .
:
32 , .
92 , .
:
, .
II- :
. , , , .
:
. , , , ...
. , ...
. , ...
.
, , XVI .
.
, . , : ,

,
?
( ) ? , :
91-2 ,
.
literaturis matiane
357
,
, , . .
- ,
, . . , , . II- .
:
735 , .
:
742 .
:
1064 ?
, :
3. ,
, ,
,
, , .
( . 4).
XVI . , - . , (
-) :
17. ,
- - :
, !
, .
:
(. . ) ( . . ) .
, , ,
, - ,
- .
,
:
.
,
. , ; :
358
-, , .
.:
, .
- :
,
, , ,
. (III . 1589)
:
(. . ) .
.
- , . :
,
, .1
. : , .
. , , , ,2
,
. : .
( )
, . :
,
.3
!
, ,
( ),
(), , ,
, . :
!
, .
, , ,
- , .
1
, , . , , 1939 ., . 56,
. 407.
2
; , ., ,
1938 ., . 15.
3
. . . . 49-8 $ 242 3-4 : ,
, XVII , . ,
. 65 (. ).
359
literaturis matiane
giorgi leoniZe
b e s i k i
(monografia)
360
aqa ismenen besikisas xmasa ciursa

vaxtang orbeliani
361
literaturis matiane
, .
. .
. , . , . , . . , , , , , ( ) .
, , .
, .
.
, ,
, .
, , , .
, , :
, ,
:
,

:
,
, ?
...
, ,
, ?
362
giorgi leoniZe
,

:
, ?
:

.
, 1840-
. 1840- , , :
, , ,
?.
, , .

,
.
. , , .
,
.
.
, , .
, , , . . , .
.
, ,
,
.
literaturis matiane
363
, ,
,
, , , , . , , .

, . ,

. , , . , , , ,
. .
.
, . , .
, . .
.
.
.
: , . ,
. , ,
; .
, , .
, . . .
, , -
364
giorgi leoniZe
. ,
. , , ( ,
.).
, , , . , XVIII . , ,
, .
, , ,
, , , , , .
,
. . , ,
, , , .
, . , . ,
. , , ,
. ,
, .
. -,
, , , .
.
. , ,
, .
365
literaturis matiane
,
, , .
, .
,
, .

***
P. S. : (1930
1932 .) . 1932 . ()
:
, .

,
, , . ,
.
, . 64 ( 1932 . ) XVIII .
. , 1932 . . , , .
, 19321941
.
. .
366
giorgi leoniZe

.
, , - .
, , , . ? ,
? ,
,
1.
, , . , .
. ,
, . , , , , . , .
, , , , .
XVI 1536 . ( , 1, 1924) 2.
-17-18 - .
.
XVIII - , , (, -, -.
).
. , 1655 . V-. , 1706
, VI ,
, , .
. , , . 34.
, , 1542 .
(. , II, . 125).
1
367
literaturis matiane
, (. ., II, . 150); (, . 151).

.
, . . XVIII .
. (, , , , ) , , , . -, 143 , ( , II, . 187; 1924 .).
*
(XVII .)
( . 1736 .)
(,
)
)
*
368
giorgi leoniZe
.
: . , , , , , ( , . 50). ,
, ( , II, . 187) , - .
(H, 2130,
:
,
().
, XVIII , . . . , (. .
., . 50; . , . 23, 25); 1768 . .

(. . ., . 66).
XVIII ., , . - (. . . . 847) , ,
. ,
, , .
, , . , ,
.
.
1705 .
, 1730- - 1. . - 2.
1
, II, . 389 (1736 . ); 1736 . . 8-
(, . 385), 15- - (, . 104),
1736 . -
.
2
, . . 1895, . 46.
literaturis matiane
369
.
, , , ,1 - .2
I
: (... ) ,
3. , . , , . , I , XVIII . , , . 4,
, , ,
5 .
. , , . ,
, 6.
.
, ( -, . ).
1744-45 . II- 7 ( II II-), 1
, . 385-386; .
. . 2861, 2232; S 726-727.
1764 .
.
(1757 .)
:
,
- (., , . 374).
,
.
2
. , II . () H 2134.
3
, . 604.
4
. , , . 241-242 ().
5
, . 268.
6
H 2134.
7
, 1746 ,
: ... ,
(. .
, 1861).
370
giorgi leoniZe
, , .
, ,
( )
1. ,
. , -2. . ,
, , 60- , 3.
, . ,
, - , , , . ,
. 4.
,
, , : , 5. , , . , :
,
.
6 , ,
7. , . .
1
. , . 380.
. . S 1512, . 969
973 ( 1763 ).
3
. , . 380. I-
, ,
( ).
4
.
5
, . 35.
6
. . S 1212.
7
, 1879 ., 79.
2
literaturis matiane
371
, . ,
1,
.
, , ,
, 2. , .
, 3.
. , , , , , , . , . , . I , .
I- , .
, ,
, - .
, .
, , .
, .
, . . , , , . , . 1
. . 39, 46, 47.

, . 14.
3
. , ,

(1765), (. , 1886 ., . 5).
, ,
(. . , , 1879 ., . 103)
.
2
372
giorgi leoniZe
, (Filioque)1.
. 1754 . .
,
. . ,
, , ,
. ,
. . 18 (S 3181).
(1756 .
4 .) .
,
, :
, ,
-.2
, .
, ,
. .
. . . 3. ,
4. . : -
.

. ,
1
.
S 1512, . 963969; 1879 ., 7-8.
3
. ,
, .
: , .
4
, 1879 ., 7-8.
2
373
literaturis matiane
:

,
-.

. .
:
,
,
,
, .
.
. ,
:
,
,
,
...
, :
, . . . . .
,
. .
. . 1762 . -
. .
, . , . , :
, .
. 1763 .,
1764 . 5 .
. -
374
giorgi leoniZe
,
: , , 1. , 2. ,
.
, .

. .

, . . .
: ,
, , , , , ,
. ,
, , ;
3. ,
, .
, , ,
,

, , , .
, .
.
. , , , ,
, , , .
1
. . S 1512.
2
. S 3181 ( ).
3
. , , III, . 18-19.
375
literaturis matiane
, . , , . .
.
, .
, (S 31721). - .
. :
,
: .
,
, !
,
.
: ,
!
,
,
, ,
, .
, ,
.
1767 . ,
.
. , , . , ,
, , , 1.
1
, XIX
. 40- - :
( , III, . 1926).
, 1826
, :
~
1826- , 4-.
. . 209.
376
giorgi leoniZe
(1768 .), ( ) .
,
.
. . . 1770 .
.
VI- , , 1771 . ,
- .
,
, - , 1.
1
1772 . . , 15
: ( . . .)
. H 2782.
1780 . 26 .
(. . . 2232).
, 1780 . ,
- (. , . 39).
, . . . . . . , , (. . . .
., III, . 145, 1913 .). ,
, .
, - . ,
-. H 2134.
1888 :
.
-, , . . ,
,
. ,

, .
,
.
; . - . .
. ,
( 198).
377
literaturis matiane
* * *
,
, ,
, , 1.
, XVIII .
. 2, .
, -.
.
, :
, ,
.
, ,
...

. ,
, . , ,
. .
.
-
2134; . , , I, . 35.
S 303, 395, 1438, 1553, 3189, 3704, 3723.
, . (
, II- . A 1091,
. 100), (S 1512), : A, 891, 1164; .
. 201, S 3723 . ,
. ,
, .
- : ) , ; ) ; ) ,
, ; ) , ,
.
2
378
giorgi leoniZe
.
:
, 1.
. XVIII-XIX . . .
(A 1091). 2.
, (H 2134) .
***

:
, ,
- (S 1582, . 3240; H 1193) ,
, , ,
.

***
1751 3.
.
.
, ,
, .
1
H, 394 . ( ) 1779 .
, : (A 609).
2

, 1928 ( , , . . , ).
1939 ,
. .
3
,
. (1921
). , 1922 . (. , 1). .
literaturis matiane
379
XVIII - . : , , , - ( , . 36).
, -
I ,
: , , , , , , ,
, . , : ,
,
.
, 1. . , , , . , . , , . , , , , .
,
. , , . - .
, , . , , . -
. ,
.
1
. ( ) ,
. .
. -, ,
(, .1). , .
1755 . , , ,
(1756 .) (1765 .), 5 .
, .
380
giorgi leoniZe
. . , , ,
-- - : ,
-1. , , , - .
, ,
. , ,

(. ). , . (1779 .), ,
.

- . : , , , ,
() : , , ,
, .
, . XVIII , , . ,
. , . , : , - 2.
, 3,
, 4.
1
, , , ,
.
2
, 1879 ., 5, . 205.
3
S 1088.
4
H 2134.
381
literaturis matiane
, ,
1,
- , . ,
, .
***
, ? , ,
, , . , , , , , ( , )
. , .
, , , .
, , , .
- ( ) :
, ,
, (S 105).
, :
... (). , , - , : ... , , , , , , , . ,
(, . 206).
, . , , 1
24, 87.
382
giorgi leoniZe
, ,
.
1.
, , , , . , .
. , , . . ,
:
,
,
,
?
,
,

, !...
, , , ,
, . , .

, . . , . , , (, . 1).
,
.
, ,
1
(, 1879 ., 5, . 205-206;
, 1902 ., 116), ,
.
383
literaturis matiane
, , , , , . . . , ( , , )1.
***
,
.
, , , , ,
-
:
, , , . , , (. , . 7). ,
, , I-,
. , ,
.2 : , , . , . . ...
...
. ,
, (. .,
. 238, 144); . , -
(, . 125); ,
,
(. 230);
. ,
(. 227); , (. 195).
1
. , , . . , . 11; . ,
, III, . 220.
2
, 1894 ., 4.
384
giorgi leoniZe
: . , . ,
, . (. .,
. 53). ,
. . , (... ...
, (, ).
.
: ,
. , , -, ( , II, . 113). , :
, , , - ( , . 114).

,
. , ,
, .
- , - , : ,
, , , ; , ... - (. ., . 139). ... , - ; ... -
385
literaturis matiane
, , (S 2134)1.
,
, (
), :
1. .
2. .
3. .
4. .
5. .
6. .
7. .
, - ,
, 2. , , 3.
.
, , :
,
.
-, I-
- :
1
(. ., II, . 384), . 1693 . . 1780-

. , . 1731 . . (., . 349
368), . 1754 .
, . , .
.
2
, 5-6, 1879 .; . , 116, 1902 ., :
,
;
,
.
3
1730- , , - , .
386
giorgi leoniZe

, :
,
, ...
.
- ,
, - ,
, ...
(, 809-810)
: , , , - ( , . 47).
. S , 342, 1203, 1512, 1516, 2770.
(1738 .) ,
: (. . 23).
, , . :
,
,
, ,
;
,
,
,
.
,
.
(. ).
, ,
: , -.
(17001752) .
. . - (. .,
. 67), , - ( ,
1709 . ). , XIX . , ,
( , 1, 1924 .),
- , . (., . 167). ,
, , 1715 . ,
387
literaturis matiane
. 1728 ,
, (. 6). . , 1738 . (S 2770)1.
***
, , ,
. 1731 .
(, . 353),
(, . 351).
, , ,
(, . 350).
1741
, (). 1741-42 .
, .
, (. , II, . 535). , ,
, (1744 .) .
. 1752 .
(, . 351).
.
.
, . :
,
...
- , .
.
... -, , , , ,
1
. 23.
388
giorgi leoniZe
,
,
: , , . 9 . : . : [] ,
. ,
: , . , .
, , . . , , . ,

, .
, .
, ,
, ,
. , , - , , , -, .
: ,
, , , . ,
, . , , 1...

, . ,
, , , ,
- . . , , ,
. , , , , ,
1
(1767 .) , . . , (18 .), . . . . ., 1940 ., II, . 23-24.
389
literaturis matiane
, .
, ,
1...
,
, , :
,
,
2...
, . , ,
, , - , , , .
***

, , . ,
. , ,
. ,
.
. , . , : .
,
,
.
, .

-, 1
2
. , . 22-23.
S 303.
390
giorgi leoniZe
.

.
,
: , ,
.1
.
,
, , , .
, , , .
:
***
[ ]
...
... ,
,
,
,
.
...
, ,
?
...

.
...
,
,
;
, ,
,
1
, . ., II, . 223.
391
literaturis matiane
,
,
,
.
...
,
,

.
, ,
, , ,
...
.
...
,
:
,
.
,
...
- ,
, ,
, ...
...
,
, ,

...

.
, ,
, .
...
,
,
,
,
?
,
, ,
, .
392
giorgi leoniZe
-!
,
;

?

?
-,
;

.
...
, ,
,

.
- ,
, , , - . ,
, (), , , , , , , , - , , , , , , , , , , , . ,
,
, .
.
-.
, . ,
, .
, , , ,
literaturis matiane
393
1765 1, ,
. , 1772 .
2. ,
3. ,

.
, ,
:
: , , .
,

,
,
,
,

,

. (S 105)
, , , . , ,
,
-, -
--, , .
. : ,
. .
, ?
1
.
, I, . 379.
3
. , I (, , )
. . , . 50, 53, 60, 65.
2
394
giorgi leoniZe
,
, , ,
.
, , , ,
? .
, , - , 1, ,
, .
( , ... ... ...
, (.
, . 16, 21).
(H 1455), . ,
. , ,
2. , , 3.
-4, ,
5. , , , , .
1
(1770 .) ? (H 1455).
2
H 2301.
3
S 1516, . 39-40; 1012, . 10521054.
4
S 36-6, . 66
.
5
H 2301; . .
395
literaturis matiane
***
, .

. ,
.
, , , ,
, ,
.
:
,
,
,
;
,
,
,
,
,
.
, . ,
, .
, . - , (17561782) .
I , ,
.
...
, ,
, ,
. , , -
396
giorgi leoniZe
: , , .
. , ,
, , ,
1...
, , ,
,
2.
, , . , , , 3. , ,
.
4,
. 1777 ,
:
~ ~ :
( ) . ... . :
. ,
. : : : :

:
1
H 2510.
- , , ,
(. ., . 271).
() -,
,
,
, , ... -
... ().
2
. ., . 274.
3
S 1655/.
4
, I (, , ), 1938 .,
. . , . 57-58.
397
literaturis matiane
1. -.
2. .
3. .
, , .
, :
( ) . ,
.
, , .
***
, .
; . , , , ,
, , ,
.
, , , 1. ,
2. ,
. ,
,
, , ,
() , .
, ,
1
S 3723, . 248-249; S 1534, . 4648; S 1540, . 43. , ,
- :
(S 105, . 153).
2
( , . . 201 - (S 105 . 224)
1781 . 10 .
398
giorgi leoniZe
,
, , .

, : , , , , , , .
, , , ,
.
, . , .
( , )1.
, , . , , :
?
, , .
, , .
, .2
, ...
1
, . ,
1885 . . . :
,
.
.
, - .
, ,
,
, , .
,
, . , .
.
2
: , . H 2130.
399
literaturis matiane
...
...
, , ...
, , .
...
, , 1...
, , , , , , , .
***
, . -. :
... 2... :
. ,
, , 3.
, , .
, ,
.
-: -,
4.
, , .
5 , -, - 6. -, 1
S1612/.
, I, . 184.
3
, 5-6, 1879 .
4
. , . 4, 11, 41.
5
, 226, 4429; . 229, 2135.
6
H 3237.
2
400
giorgi leoniZe
, . , , - .
, . ,
, , , 1.
, , , , , , , , , . , , , , . , ,
.
, , , -, -, .
, ,
. : , ,
. , , , , , , , , . , , , .
.
.
, , , ,
, , ,
. , .
.
. . 1
. , S 1655/.
401
literaturis matiane
. ,
...
, , . . , , , 1.
, ,
. :
, ,
2.
. . , , , - .
, .
. , , . ,
, . : - (. 20).
.
. , , :

-.
1
2
, . , . , . 11.
S 1612/.
402
giorgi leoniZe
.
[] ,
,
.

(sic) .

,
,
, , ! (sic)
, , ( ).
- , :
- (S 105).
, , -, -. -,
, ,
. , . , (, 1889 ., 88).
, .
,
,1 . . .
:

,
,
.2
.
1
2
H 2134.
S 1088.
403
literaturis matiane
, :

-.
, , : , ? , , ,
,
.
***
. ,
, .
: - , , (5-6 : , , ,
, ), , :
( , , ), , ( , , , , , , ) .
-, .

, , , ,
. :
,
,
...

, ;
404
giorgi leoniZe
,
.

. .
, , , . , - .
. , .
. :
.
(? . .) .
.
, . . . , , ...
(, . 6).
, , .1 , .
, , , ,
.
, , ,
. , , .
, : , ,
1
: : (S 105).
, :
1. , , .
, ...
2. .
3. .
4. .
5. .
6. .
405
literaturis matiane
, , , , , ,
( ) , , , , . .
. ,
, , .
- , -
, , .
***
, .
, , , .
, :
. , , 1. , , ,
. 2 : ,3 , , .
- ,
, , 4.
, , .
1
, . 44.
, . 24.
3
. . - . . 28.
4
H 2134;
() ().
2
406
giorgi leoniZe
: . . : , !
,
?
:
, -,
1.

:

()
,
;
,
.
()
,
.
,
;

2.
:
1792 . , - - , : 1
2
XVIII . , .
S 1516, 1519.
407
literaturis matiane
, , , , :
:
,
, ;
, ,
,
,
,

.1
,
,
2 ,
( ).
, , 1
. . ( 420). () .
,
: , , , :
,
, ,
, .
,
[ ]... ...
: ...
...
:
. . ().
-, : - , , ,
, ,
- (. , . 53).
2
, .
408
giorgi leoniZe
, , .
, , , ,
: , , -.
.
.
, , , .
,
1.
***

.
,
, , , .
.
, , , .
:
, , ...
...
...
, ...
.
1
, -. , (. ., . 123). ...
. , , (, . 114).
409
literaturis matiane

.
. , , (. 8).
, .
, ,
, , , , , , , , ,
.1
, ,
, , , .
, . .

,
.
. ,
, :
, (S 1439) ,
.
***
,
. ,
, .
.
, , , ... (S 105).
410
giorgi leoniZe
.
, , ,
, 1 ( ), . . , , , , ,
( , S 3723). , ,
. . ,
. , . .
, , .
, -, , , , , --, , .
.

. , .
: ,
-, (S 105, . 118). .
, :
, ,
.
, -
1
: ... ,
~- , - .
. , , , . , -, , ...
411
literaturis matiane
, .
, .
...
-, , ( , ).

.
, :
, -, -,
, -, ,
, , ,
, -, -,
, !
-, ,
, , ,
, ;
, , .
: , !
...
:
, ; , ,
, : !
: ,
, !
...
. ,
.
; , .
412
giorgi leoniZe
.
1. ( -,
, ,
;
)2. , ,
, , . , , ,
, 3, , , .
, , 4. , .
? , , ,
. , - - - . : ,
(. . .) -5. ,
.
1
,
:
,
.
:
?
, !
(. . , .
2
. , . , . 8.
3
, . 323.
4
: , -
, , , (H 1655).
5
S 5374.
literaturis matiane
413

,
, , :
, ?
[]:
, ! ,
- (H 2130)1.
2. ,
. , , , , . . ,
. , (
- , .) , ,
-----, . , , ,
.
, .
- .
, .
,
.
1

:
1. ,
S 3686, . 69.
2 . , S 1516, . 39.
3. , ,
, . 139.
4. , , S 105, . 79.
(. , 108), VI- .
2
.
. . .
. , 65, 1875 .
414
giorgi leoniZe
, ( , ),
1. , :
,
.
.
***
, , ,
. .
,
2 , . , , , ,
,
; , -3.
***
,
, 1773 , ,
. , . ,
-
. ,
1
( -).
2
, 1754 .,
(S 1631).
3
. , , (... , . 6, 1910 .). , -
(, 1885 ., . 8).
415
literaturis matiane
. :
, ,
! (. )
19 ,
, . , , , ,
, 1.
,
, . , 2. 3 4 ... 1
: . , .
2
, . ., 1885 ., . 9; H 2690.
3
, . .
, 206, 208, 3424.
4

(. . 47-48, 1895 .).
:
: ...
. ,
: , , , . , , . - - ,
. ,
,
, , , . . ,
. , ,
.
-. .
,
. , ,
,
.
. , , ,
, , ,
.
416
giorgi leoniZe
, ,
. ,
(, ), , , . , , ,
. , ,
, :

,
.
,

.
,
- ,
!
***
, ,
.
. ,
. : -. ,
. -, -1. ,
.
:
!
, ~ . ~ . , .
1
. , 3353.
417
literaturis matiane
. , , , .
, .
, , .
. , 1.

: [25], . .
1772 . 1 1774 . 15

,
. 1774 . . ,
. [] ,
2.
***
, , : , , . ,
. , , (sic), ... . . (, . 4-5).
(, ).
. , ,
, .
, , ,
- (, ).
1772 , , - () . , 1
2
, 3431.
S 3057.
418
giorgi leoniZe
. - . , , .
, 1772 1

.
. , .
.
,
.

.
, (). , 1.
2. , ,
.
, :
, , . . .
, , . , . -3.
. ,
, 4.
, I, . 188.
, , , , , .
3
, . , 1885 ., . 7; . , ,
, . 8.
4
, . 7.
1
literaturis matiane
419
. , : ( . .)
. .
, -
, .
(. 400-401) . ,
.
.
, .
, . 1869 : , - , , 1. .
, , , . ,
. , ,
. , , ,
, , , 2.
, 3.
***
, - , .
. 700- .
: , , , 1
,1870 ., 7, .
. , 39, 44, 46, 49, 50, 78.
3
, , . 140.
2
420
giorgi leoniZe
, , , , , ,
(, , )1.
: , , , , ; ; : , ,
.
1770- , , . , ( ). , , . . , - . 2. ,
-. , , , , .
II , . . :
, (, II, I, . 37).
, - ,
, , 3, 4 .
1
, .
, ,
(. , -13-, . 32).
, , , ,
, ( ). ,
( 2510).
.
, II- 1795 , ,
(. . , 3545).
2
.
, ,
( . S 4599).
3
. ., II, . 451, 491.
4
. ., I, . 240.
literaturis matiane
421
.
. ,
. , , , , , , .
,
( 1),
, , .

. 1770- ,
, , ,
. . . 1770 . , (
. . , I, I, . 188). ( , , I, I, . 217). , 78 .
, , . ,
, 2. 1
, 1895 ., 6. , , . , . (,
, --), , - . ( ). :
, , ... , - (S 1532). , , . .
: , ,
,
, ( ).
2
, , . , , , (. , ... . , 1918 ., 1, . 55, 58).
. . ; (. ., II, . 525); (); - (.
., II, . 360).
422
giorgi leoniZe
, , , :
, 1, (.
., III, . 369), .
,
2. ,
, ,
(. ., III, . 370) (, . 369),
(, . 105), , . . , - (1774 .), , : , , , , !
: ! (. ., . 92).
, , .
***
, , , , , .
.

:
, , ,
, , ...
, , .
1
- , . . , -, .
, . ,
, , , . ,
II- ... ... (. ., . 174); (, . 92); ... (, . 91).
2
423
literaturis matiane
. .

, .
, .
-,
:
... ,
.
1.
... ,
, 2.
... 3.
... , 4...
... 5.
... , , 6.
1
S 1534, S 537, . 54-55.

S 5374.
3
S 1512.
4
H 3146.
5
S 3686
6
, . . .
, : ,
( . . .), ,
, , , (.
. , II, . 476-477).
, . , ? ,
, , (S 105) , :
,
. -, (S 105).
, , -.
, ( ) , , - . ,
.
2
424
giorgi leoniZe

:
1
,
, !
, ,
, , ,
, , !
2
, , -,
, , , !
, ,
, , , !
, , !
3
, ,
,
, ,
, , ,
, , !
4
, , ,
, , ,
-,
!
- !
5
, ,
, ,
, , ,
, , !
, !
425
literaturis matiane
? ,
?

- , 1.
***
:
1772 , .
. ,
. , ,
, . , , , , .
;
,
:
, ; : ( ) , . , . : , , -
2.
1
1904 , [ ] . , , - . 158 ,

(. , 124, 1904 .).
, .
2
, ., . 10-11.
426
giorgi leoniZe
,
. , ,
, ...
, ( 1722 ., 1750 ) . ( ).
(, , ).
, .
***
1784 , . ,
. , . , . 17721776 ,
, ( 1765 ). , ,
.
, ,
, ,
( ), . , -19 (S 1088 ; S 6367 ). ,
, , , ,
, , ? ,
, ,
.
, , -
427
literaturis matiane
.
, .
***
? , .
, ,
( ) :
.
. , , :
.

. , ,
. , (A 1164, . 194).
(S 1512, . 155), : , : ,
,
. . , , (S 1512, . 155).
,
,
.
(S 1512, . 127),
:
[...] . [...] [...]
.
(A 1164, . 49)
:
-- , :
428
giorgi leoniZe

, .
. 1.
,
, , .
S 1088- ,
:
,
,
,
,
,
;
,
. (sic)
:

[] ,
-
.
: .
.
:
.
, , (S 3725).
,
(. , 1887 . ., . XXXIX).
, . ,
: , (. . . . .)
, , .
, , , ,
, ,
, ,
(. , 1836 .).
429
literaturis matiane

.

?1
?
, ( ) , ,
, ,
(. , A 1664, . 49)2.

. XVIII . , , ,
. 1777
, , . , . , ,
, .
,
- (. , . 436-437).
, , , ,
. .
, ,
,
.
1
S 1088 . 1-2; , . ., . 30-31.
, : (?). , .
2
. . - (1936 .),
: . ,
. , (?)
. . , , - . ,
-. . :
, (. ., II, . 615) , .
.
, , 1767 ,
.
, ,
. . .
430
giorgi leoniZe
, ,
, : ,
( . . .) 1.

, .
2.
, ,
. , : , , ,
-3.
1766 , ( ), 1768 .
.
1764 1770 . . - . 1770 2- , , : ,
. ~ , . 4.
...
1
, . 12-13.
, II, I, . 68; ,
. :
2

- (S 1534, . 106).
,
.
,
, , .
(S 1654).
,
(. , . 104).
3
, 1890 ., 235. , . 1772 28 .
4
, II, I, . 68.
431
literaturis matiane
- :
, , .
, ;
: , !
,
, !
, !
.
(. . . . .)
:
.
,
...
, ,
,
:
,
, - ,
, ,
.
.
-- ,
,
, .
, ,
,
,
, , .
432
giorgi leoniZe
, , , ,
,
- , ,1
!
, ,
, , . :
, , , !
-, , !
--, , !
--, , -,
, , !
, , ,
, , ,
, , ,
, , , ,
, !
1
. . ,
( ) , , (. ., II, . 475-476).
,
: ,
(S 3723). , ,
:
. (. , . XXXIX, 1887 .).
.
, :
. ,
, , (-,
- ), - ( , , ). , , , .
, , (- )
, , . , , (S 3723).
433
literaturis matiane
, ,
, ,
;
, .
, !
, !
, !
: ?
, , ?
, !
:
!
, , , ,
, !
, , !
, :
.
: ;
!
.
- :
;
!
!
!
, !
:
!
,

?
,
, ?
!
434
giorgi leoniZe
?
!
,
!
, .
, .
, !
:
,
!
, , ?
, !
, :
, .
,
!
?
- ,
, ;
, .
, ,
, , ?
, ( ) ,
, ( ) ,
:
.
, :
,
.
, , ,
,
!
435
literaturis matiane
, ?
, .
, , ( ):
, !
?
, ,
.
***
... ...
:
( . . .)
... .
, . (sic) ,
. . . , . , , , .
..., , . (sic)
(?) , : .
,
,
. ...
: (. . .) !
, , . , . ... .
436
giorgi leoniZe
***
, , , . ,
, .
, , , (. . .). ,
, . ,
. , :
, , -.
, : (. . . . .)
, - (S 5367). , ,
.
***
- .
, , ,
:
...
, ...
***
, , , :
, , , :
,

.
, :
437
literaturis matiane

,
,
1.
. ,
, 1787-1788 .
(A 1164, . 49):
,
,
,
.
,
,
,
.
***
:
1. .
2. , .
3. .
4. .
5. .
6. .
7. .
8. , .
9. .
10. .
11. .
1
, 1875 ., 105; S 105.
, (S 1635/) , ,
: ,
. . ,
.
, , . , :
[] [ ] (1875 ., 105).
438
giorgi leoniZe
, : , :
, , -1.
-.
, , .
.
***
.
, .
. ,
. , (
, ( ) .
:
,

.
, . .
- . ,
. 15 ,
, -.
, , , -6 , . ,
.
;
:
1
A 1164, . 184.
439
literaturis matiane
,

!
...
.
.
!
.
, , : .
, , , , . , , :
...
, , .
... ,
, ~ . 1821 , 30 ,
: ,
, , , . : ,
, . , . ..., ,
, .
***
...
: , , ,
. , ,
...
,
. , , , -
440
giorgi leoniZe
. , . , , . .: S 1512
:
[ ]
. [ ] . . ,
: ,
- (), , .
: -.
***
, , 1.
, , .
, .
***
. , ,
.
:
:
,

,
, ,

.
1
, ,
. ,
, :
.
(S 1635).
( )
,
.
441
literaturis matiane
.
;
,

,
.
, ,
,
,
,
.
,
!
,

!
.
, ,
, .1
, ,
,
. . ( , ), . , ( : , , ). , .
1803 .
, , II- , 2.
***

.
, , 1
, , . , , .
2
Sd 9666.
442
giorgi leoniZe
.
.
, ,
, , ,
1. .
1771 , , ,
. . ,
, . 1773 . 23 : , ,
, , , , , -2, ,
,
, .
,
, (
) . ,
, , VI-
( ) , .
,
, . , . , , . , 1776 .
I- 3, .
. .
4. 5.
1
... . ., . 26.
, II, I, . 68.
3
, II, . 51, .
4
. 56, ; , . , . 260, ( ).
5
, . 40. ,
(. 367, 378) .
, (...
, . ...
... . (. . 270/2).
2
literaturis matiane
443
, ,
. , . :
, -1.
.
, , .
,
. ,
, , . , ,
.
?
, , .
( ) . , ,
,
. ,

, (. , .
372)2. , . ,
(S 3181).
1
S 1612/; : (H 2310).

,
: ...
. , , ... , , , , , . , . ,
, , ... ,
. , , . ,
(H 2510).
2
444
giorgi leoniZe
,
,
.
***
, : ?
:
)
) .
***
, , , ( , ),
, , -
.
, , , 1.

. . []
, , (. ., . 265). , , , ,
, ,
. . ( , 1780 , ). , ( 1781 ). 1
. , , . 175.
literaturis matiane
445
. , , ,
, . , , ,

1 ,
, .
, ,
( ,
) , , (, ,
).
, ,
, .
:
: ,
. .
. :
, , , , ,
, 2. .
, . 3.
:
, ?
, , ,
: .
1
Hd 1781 .
S 1664/., . 28. , - . :
, ().
3
, ?
(, . 23).
2
446
giorgi leoniZe
, , , . , , ? , .
: , . . , , . ,
;
,
1 ?2 , ,
?
, , ,
, , .
, :
, ,
, , !
...................................................
, ...
, .
,
, ,
.
,
- ( -
, ( ), (. , S 1654).
2
[] , .
...
(Hd 1818).
447
literaturis matiane
,
).
***
.
, , , , , .
:
, ,
, , , , ,
, , 1.
. , , .
, 2.
(, )
, ?
, , . : , , , , , ... , :
,
-3.
1
. . 201; :
, - (S 105). ,
- (, 12, 1898 .). ,
, . , , [] (A 3057).
2
H 1193; . ,
().
3
S 105.
448
giorgi leoniZe
(
):
- ,
,

?
, ,

,
!
... , ,
,
,
, !
:
!
:
, , !
, ?
, .
, ( ) , . ,
, 1. ,
.
:
, ,
?
, ,
( ,
), ,
:
S 1654.
449
literaturis matiane
, ,
:
!
, ,
, !
, , ,
, .
, .
,
: , -.
:
-. , . , , , , , - , . , , .
, ,
, . . .
1776 , .
,
:
... , : !
... , ...
... ...
, :
, ,
...
.
, :
450
giorgi leoniZe
............................................ ......
, !
, .
, ,
.
, 1788
:

.
, , :
,
, ...
, , :
, ,
- - .
--, , .
, ,
.
***
.
: , , . , , ,
.
, ... , 1. ... 1
. , . 93, 94.
literaturis matiane
451
. , .
1. , .
:
... , , ... , ,
, ,
, ,
... ,
, ! , ,
! , , !2.

. ,

. , . ,
3.
, ,
. ,
4.
,
5.
, , , .
. ,
, .
,
, , 1
. ., 3545.
. , . 102, 75, 76.
3
..., 1779 ., . S 99.
4
: . . , , . 37.
5
, . , . 7.
2
452
giorgi leoniZe
( , , )1.
***
, , , , , 1770 .
, .
,
, ,
:
, ,
;
;
!
?
,
,
!
,
!
?
, !
, ,
;
, - - (. , II, . 183 , . 22). ,
1
,
.
1832 . , , :
... , ,
.
... (sic)
.
. 270/2).
, . . . . ? ,
.
literaturis matiane
453
, , ,
!1
:
1
(. ), ,
.
,
. , . , -
. ., (1932 .) . .
, ,
. , , , ,
. . : , , ,
.
: ,
, (S 1534).

, (. , . 385).
, ,
, .: , ,
, , , , .
, . ,
:
,
(!)
, ,
!
, ,
, , !
(!)
(!)
, . ,
(. 27).
, ,
, , ,
,
. , .
, . . ,
:
, ,
(. 79).
. :
, ,
- .
, :
... (. 83). : ... .
, , .
454
giorgi leoniZe
, ,
, !
***
?
, 1776 1.
.
1777 , 2.
1778 ( ) .
***
, 1779 ( , Histoire de la Georgie, II, . 2, . 247; . , ,
. XII; . , . ., II, . 464; . , , . 36
.), .
, , 28- .
. , . .
,
, . , , .
(. , . 8287),
1788 , , , , 1776
().
2
:
, , .
, 1776 , ,
, .
455
literaturis matiane
, , , .
, , , 1779 ( ) , , 1. , 1779 , 1778 2.
***
, 1777 1778
. , . ,
. 1777
( ). ,
.
***
: ,
1772-1773 , 1776 ,
. ,
, . , ,
, .
1
. , . . , I, . 57-58.
1779 . 11 , , :
, (S 2782,
. 37).
. , 28
. , 1751 , (. , . 378)
, ,
(1778 28 ) 1750 , .
, .
2
456
giorgi leoniZe

, . , ?
, ,
, , , , .
, .
, , , .
***
...
( )1
1

( 5, ) (. ).
literaturis matiane
457
winasityvaoba
, .
, .
, , , , , .
.

5000- .
.
I-II III-IV
, , - ,
.
(. ), , ,
, . ( )
.
, , ,
, .
, .
.
mogonebani qarTvel mwerlebz

e1
mwerlebze
1.
1897 , 18-19 ,
.
: ? ,
: .
, ( , .). ,
. , , , ,
, , .
.
, : , , . ,
. :
. , ,
, .
,
: , - (, ). , , , : ? , - ,
, :
-. :
. , , , . - .
1
. . . , 3447. , . .
460
natalia aziani
, , - , -?
. ,
: . , 1 ,
, . , -. ,
, , ... :
... ,
, - . ,
, ?! :
, (
18 , , ), , .
, . - ,
- :
. .
, . :
, , : , -. .
1898 , 2 - , ...
, , .

. : -.
, , , 1
2
.
. , 1898 ., 18 , 12.
literaturis matiane
461
, , : -, , , ...
. ,
( , ), , , ,
.
: , , : ,
... .
. , , ,
.
, , - , , . , ,
( , ). , . . , -
, , ( ).
-
, , ;
, .
, ()
. : -, ,
, ... . , , . . .
462
natalia aziani
2.
, - , , , : , . .
: , ,
, . ,
.
, .
.
-, , - . ,

. :
, . :
- ( ) , ( , ),
. , -
, : ... .
,1 , .
,
, .
, - , -
. , , - . : ,
... , .
- , .
, , . ,
.
1
literaturis matiane
463

, , .
.
, . : - ,
... .
.
3.
(, ) . , ,
, . ,
, , . , , , - : - , ,
... , , 6-7 .
. , , , , ,
, , ,
- .
, ( )
, - . : , .
, , .
-
,
.
:
464
natalia aziani
,
, . 1 .
, - ,
...
.
, -
: - ,
( -) ,
, ,
. ,
, .
, , ,
, .
: . , , ,
. . ,
, -
, . , , . , , , , ,
. (
) , , .
4.
-, ,
. , , , .
.
1
(18281899). .
literaturis matiane
465
, , . - -, , ...
, . , , .
.
. ( 16-17 ), - ,
,
, , (
) -,
.
, , , , , ... .
, . .
, 1, : , , - ? ,
?! ?
? , ,
? . , ,
. , .
,
. - , : , . - ,
- , , .
,
, 1
. -.
466
natalia aziani
, .
- .
5.
. , . . - -
, , : ,
, , .
, , .
, .
. , , : , ,
! , : , , : ! ? .
: , -
-,
,
.
, , . , ,
, ,
, - ,
.
, .
, ( ) . , , , ,
, , , ,
. -
467
literaturis matiane
, , .
, , , . ,
.
, ,
, - ,
. , , . , ,
.
, :
, .
,
,
, -.
( ) , , , :
, ,
... .
.
, , , , , () . ,
...
6.
- ,
. , - , : , ! ! -
:
... - -
468
natalia aziani
, , . ,
: - , , .
, . . , -, , , , -
. : , ! .
: , !
, , , : , ,
, .
,
, , -, . . . .
1898 , .
, -,
, - , ... - . ,

, , , , . ,
- -. ,
!
,
. -, , ,
, .
, - -
, , .
, : , .
- ,
. -
literaturis matiane
469
- -. ,
.
. -. , , :
, - , ,
- , - . , ?
7. -
-
,
- - .
( ) . , , . - ,
, .
, , . ( ), -
: - , , -. ,
.
, - ,
, 10-11 , : - . , , ! . . : , ( -) , 5,
- ,
. , .
470
natalia aziani
, - , , . ,
, .
. ( - ) - .
- .

, .
( ) ,
. , , , , ...
, -.
,
. , . , .
- .
-,
, ,
.
,
-, ,
, , -.
-
. -
. : , . - ... :
, . -,
. .
, , , , .
: , , . ,
literaturis matiane
471
. . , , 17-18
. ,
1, .
. , , , .
, , ,
, ?
.
.
, .
- , , . - ,
: , , , ...
,
,
( ). ,
-, - , , . -, ,
.
. .
- .
, .
, , .
,
. ? , - -
, , .
, , .
(,
1
. . .
472
natalia aziani
) - , :
, ,
-.
( ) , ,
. ( ) , ,
.
, , . , ? -
, , , ...
.
. .
8.
.
, , ,
, ,
, , .
, ,
, . - ( -
) - . .
, , ? .
, :
, , - . -
- , .
,
- ! -
literaturis matiane
473
? ,
, - ,
. , ,
, .
.
, - -, ... ! ( ,
, ) , .
( ), ,
.

-, -
, . , ,
, -
. , .

- .
, - , .
, , , , ,
:
( ) . ,
, .
, , ,
: :
, -.
( ), , ...
, ,
. (
) (
). , - . , - , ,
. ,
. ,
474
natalia aziani
, ,
, ... ... . ,
- , ,
. , , :
, .
, : 1905 .
- ( ) , , - , . - , ,
( )
.
. ,
. , ,
, , , , ,
, .
, . - ... - .
1941 .
:
(18781943) , .
(18721905) , - .
. . : ,
.
. 50- . , .

(. . , 1938 ., . 484487).
475
literaturis matiane
anton furcelaZe 1
( )
( ), .
, , , : , , ,
. -- . , : , (), , ,
: ( ) (
, ).
-,
, ...

( ),
. .
( )
, - ...
, : .
, , ,
, . , . , , - : 1
1946 . . . (.
) .
, - . , . . .
7.127/4 .

476
ivlita furcelaZe
, , , , .
1905 ,
.
, , ( )...
... . . ,
, , , - .
: . . . , , ,
, ,
.
, ... , , , , . , :
.
,
. , ,
, , .

, , ...
: , , , ; , , : ,
.
, . :
,
-
literaturis matiane
477
, , ,
.
. ,
. : , :
...
... ,
,
,
. , , . ,
, , :
, . .
, , ... , ...
, , , : ,
, , : ...
, ... , ,
.
, . ,
. (
) ,
...
... ,
, . . : ,
.
,
: . ...
.
:
, - -
478
ivlita furcelaZe
,
: , - .
,
... ,1 - . : , !...
...
-, .
.
, ,
- -. , . , ,
.

, -
. , -
, .
.

.
, , , , . . : ,
. - .
1898-99 , .
.
, :
. ... .
, .
.
... ,
1
, . . , 886/4. . .
literaturis matiane
479
, ...
, ... , , . : . : ,
... : ,
, .
, , , : ,
. , , ... , : ,
? : , , .
, , ... .
. ,
, ...
. ... ,
: ,
...
. , ...
: . , ... ... ,

, , . ,
... : , , -. . :
, , , ... ,
-, :
, .
. , . ... , , .
, , .
480
(
)
mogonebani vaJa-fSavelaze
d1
vaJa-fSavelazed
, . . - ,
. : .
, ,
, .
...
,
, ,
, . . ,
, ,
. ,
, , ,
. ,
-, .
, , . , , , , , :
- . . , . . ,
, , . , . 1
. . . 2965/4- .
. 1915 (. . , 1915 ., 92).
.
literaturis matiane
481
, , ,
, . ,
, , , .
- , , ,
, ; , , . ,
, , ,
. : , ,
.
,
, , ,
.
, . , , .
, , .
, , .
.
. ,
. . , ,
, ,
, , . .
, , , , , . , , ,
. .
( ) , , . , , , -
482
melania (nikoloz naTiZe)
. . , .
, ,
, , .
: , ,
, . : , , ,
, , .
, , , . .
.
: ,
, , .
: ,
. : , . . 7 .
; , . ,
. ,
:
, . . , , ,
,
- , , , . ,
, . -
. . ,
, .
, , , . : , , , .
483
literaturis matiane
1915 23 .
. ,
. ,
,
. ,
.
: .
:
(18541924) , , -,
- ...
,
-. , , ,
. .
484
mogoneba Tedo razikaSvilze

. . 2920/4 . : ,
. . 1936 .
, .
- .
: , , . ...
, . . ,
- , ... .
- : ( . . .) : .
.
. , , . : , . . , 1...
:
- ... ( )
. ,
, . ,
.
...
, ,
. , . , ... . , - , . 2...
: . , , , , .
,
, . . 1890 16 ( 1
2
. , , 1936 ., . 108-109.
. , 1-2, 1940 ., . 236-237.
literaturis matiane
485
). . , 1890
1...
. . ,
, : - 1891
. .
2...
, , (. ).
,
, .
3.
, ,
,
.
, ?
- 201
, :
1894 , - . . .
48 - (. ) :
(. . 1892 . . .) ;
, (
) 4. 1893 13 : , 20 ... . .
, - 1892 , ,
, .5 ,
, 1893 20 ;
, .
, -
.

.
1
. -, , 1937 ., . 225.
. . .
3
. . . , . 225.
4
, . 320.
5
1948 . .
2
486
mogoneba Tedo razikaSvilze

.
, .
1894 4 ,
. ,
. , - , , .
, . , . ,
, , .
. , .
2000- - (), , . , . , .
- -, ,
. , , . , 7 . , ,
. ()
,
. , ,
. - ,
. , , . -
literaturis matiane
487
, , , . ,
, , .

,
. . , ,
.
2000 ,
. , ,
.
-. , - ,
, .
: .
, . ,
, .
, . , .
. . ,
- . , .
. ()
. .
. , . 3 4 . . , ,
. . :
.
, 1897 , .
60 .
. , , . -
488
sandro razikaSvili
, . , , .
, . , . 10 ,
. , , .
,
. . ,
, : 7 , , , . ,
, , , ,
, .
. , , -,
, -,
.
.
, - .
,
. , , , - , .
, ,
, , , ,
,
. ,
.
, , ,
, .
1893 , .
. . .
. , .
. , . . --
489
literaturis matiane
. , ,
; , , . , , .
. : , .
. .
:

,
;
, ,
.

.
, ,
,
,
,

.
,
.

.

, .

,
,

,
.
.
1893 .
490
sandro razikaSvili
1905 : , , - , . .:
1 . , , .
- , . , , 12 . , , . , .
. . , . , , ,
, , ;
17 .
,
:
. ,
, , . .
. .
,
. ,
, .
, . -
.
1
, ,
.
491
literaturis matiane
, :
,
: ,
. , , ,
.
-,
-.
, ; . .
, . :
. , , .
, .
.
. , :
,
, .
,

.
,
,
,
, ,

.

,
,
.
, ,
,
,
.
492
sandro razikaSvili

,
,
.
,
.
,
, .
,

.
.
1892 .
, ,
. , 13 . .
:
!
, -. . .
. , .
. .
, , 13 .
. . [], . , . [] : , , . .
, , , ;
, ,
. , . , , .
, , .
, .
: , , ,
. . . .
. .
[1893], 13
literaturis matiane
493
, ,
, .
.
, , -. .
. , , .
, . ,
. , ,
;
,
,
...
. ,
, , , . : -, ; : -, -, -
. , ?
, , .
, , . , , , .
1922 , 19 .
; , ,
. , , .
. : , ,
, . , ,
494
sandro razikaSvili
.
: ? , ?
, .
. .
. , ()
. .
,
, , ,
, . ,
,
, ; , . , , 56
, - .
,

: , , .
, ,
, ,
. , :
, , .
, , , , ,
.
.
19 , 1922 .

( ).
1936 .
495
literaturis matiane
mogoneba baCanaze
1865 , . 4 . . .
, .
-.
.

. ( -, ). , , . , , ,
. . , . , .
( ,
).
.
, , , : , , : , , , . . . , , , . , , , , , , . ,
.
. . , .
. . , , .
496
sandro razikaSvili
.
, , . , . , ,
.
,
, . , , . ,
.
,
. ,
; . .
, .
,
. . , . , , -
( . , ).
, . . 1885 . , ,
. . , , ,
.
,
. , . . ,
, . , .
.
, -
literaturis matiane
497
.
,
.
, , , . , , , , . . ,
. , , .
, ,
, - . - ,
. . , . .
, , 200 . 200
, , . ,
.
,
, ,
. , ,
. : .
,
. , , , . , .
.
, ,
,
(,
: , ).
. , , , ; , .
, ,
. -
498
sandro razikaSvili
, , ,
. ,
. .
, .
. . , ,
. .
.
.
, , ,
, .

, .
. ,
. , - .
, -,
.

. , , , , ,
...
, , . , ,
. . , .
, , , , . , , . , , , . , ( ): ,
, . ,
literaturis matiane
499
, .
. ,
, , .
, , ( - ). , ,
-, , , .
.
. -.
, ,
, . . . - . . . , , . , . , , , , . - .
,
. . .
,
, , . , , 1920 . ,
, .
, , , :
,
. .
, ... ,
? , ? .
,
. , , .
. , , -
500
sandro razikaSvili
? ... ,
... ... .

1920 . 21-II
,
, ,
.
, 1917 .
,
(1918-1919 .).
- , , . .
1921 ()
.
1924 , . .
1924 , . , , :
!
, ,
: . ,
. : , , ().
()
1924 . 13-IX
1924 , ,
. . , .
,
.
. -
, .
literaturis matiane
501
.
, . . . , . ,
(), . 1 , .
,
-, ,
.

, . , , -. , , - , - , , .
. ,
,
. ,
.
, , , 1927 , ,
.
. . .
,
. , . , . , .
, , ,
. : , . 1928 17-
. .
: . : .
1936 .
1
, .
502
biografiuli masala
vaxtang orbelianis Sesaxeb
, (18521941), . : 1882
1917 . 18941901 ,
1906 , ,
,
, .1 1912 , 1917 . 1917-18
, .
.2
1941 . .
***
, 5030/4. 16
, 17- 129 .
. .
. , . , , . . .
: -.
, , ,
1
. . , 1934 ., . 224, . , 1946 ., . 88
.
2
, , 1894 . . .
. - , 1947 .,
. I, . 225.
literaturis matiane
503
, - . , , . : ... , , . :
, . , ,
. , ,
, , , ...
. ,
. .
.
mogonebani
, , ,
. ,
, . , .
. , ,1
( , , ).
. ,
, . , ,
. ,
.
.
-2 3.
, 4, . 1825 . , 5. , ,
. .
. (1825 .)
( ) .
. ,
, .
. ,
, ,
.
***
,
. 1890 , : ,
, , .
literaturis matiane
505
, , , , ; , , ( ), , :
? , , 29 , 1890 (
) .
. , : 6, 7, 8, 9 ( ), . . , ? ,
.
,
. , . .
, , : , , . 20 !
. . ,
,
. , , , 10
, . . .

.11 -
, . : .
, :
.
.
.12
, -
506
mariam jambakur-orbeliani
, . .
, , ,
, ,
.

: , . . , . ,
, . , - (
) .
,
. , 21 ,
, .
.
,
.
. .,
90 , :
. ,
. 13 ( ),
, ( )
, . , , ,
: ,
. .
, . 14...
. , , , , , .
.
1844 15 ( ), 16 . . ,
.
1845 . ( ), , 16 -
literaturis matiane
507
17, . . .18 , ,
, -.
19, , , ,
...
, .
, .
6-7 .
.
: ( ) ,
, ?
, , , , , , , , . () .
,
, ;
, ,
, ,
. ,
, , .
. , . ,
. .
, , , , . , (9 )
. , .
, , . .
, ?.. , ...
. 4
. ( ) ( ) .
508
: , , ,
: !
- .

, 20 , , , .
.
. . 12-13
, , 14 , , 17-18 .
9 , .
20 ( ),
( ) 21...
. .
, .22
. . ,
, , . . ,
. , : ! , .
, . . ,
, ,
.
. , , *.

. .
, .
.
,
, *
, . .
literaturis matiane
509
. ,
. - - ( ), - () - ().
, . , : ...
,
(21 ).
, . , ( 1929 .
88 ) . , . ; ,
. , 23 , . , , ( ). , , 14 ( )...
, . ,
.
: ,24 25 ( ),
,
26 . ,
, . , !
. 27...
1864 . 13 , .
, - , .
, . ,
, .
510
,
( , , )
, , . ,
, , . , . ...

, , , , . , , . ,
.
. ,
, , .
, . . , ,
, , . ,
.
. , ,
,
.
: , ,
28, -,
,
. , . . ,
. , .
,
. . .
literaturis matiane
511
, . . .
29, , , ()
.
25 , ,
, , ,
. . ,
. ,
30. 31,
32 - .
, 33 ...

34 ( ), 35, 36, , , , , 37 .
.
, , , ?
,
...
, .
.
, , , ,
. -. .: 1000 . (), , , .
, , , , .
512
, .
,
. , .

, .
, : . . . .
,
, , , , ,
,
. .
,
, , .
38, ...
(
) , .
, ,
, ,

. ,
, ,
, .
, ,
, : .
,
.
Casta diva, .
. 39, 40, 41 . , , , : 42 -, . , -
literaturis matiane
513
, . ,
, : , , .
. .: , 43.
.44
, , 45, 46,
47, 48 . : .
: , .
, ,
.
, 15 ,
( , ), , ,
, , ,
. .
...
,
. ,
.
, :
- ,
, . , : . , ,
-, ...
1876 . , 5-6 -
514
, : , , 49, .
. . .
, , ,
, . .
. .
. , .
. 15
.
, .
. , 50 , , ,
. , , ,
, ,
.
(
, ). -
,
,
.
, , ,
. 16 .
, , , . .
,
, . . .
, .
, ,
literaturis matiane
515
. , . .
, . , .
:
, ? , , , . ,
...
: 51 52.
: 53, 54 ...
-
. :
, , ( ) , , 52
...
15 , . ...
. , .
, . , .
; . . ,
, , .
. ,
, .
, - , 55, , . , .
. ,
.
,
. , , , .
40- : -
516
1844 . ...
, . : 56, . , :
, ,
, , ...
15 . , .
. , , , , . .
, , , (
); , .
; .
, ...
, . ,
. , . . .
, , ,
, , . . -57 ,
. , , . . .
, (
literaturis matiane
517
) ,
. ,
,
. . , . ,
...
1872 . 25 , 58. .
:
. , , .
,
( ) 59, .
.
- 60, , , . 9

. . ( ).
. . , . , : .
. , ...
12. II. 1872
, , ,
, , , , , , -
. 15
, , .
518
. 61 ( ) , , . , . ,
, . ,
, . , ,
, , - ;
. , ,
. , ,
, . ...
***

, . . , .
. , .
. , , , . .

. , . : , , ...
, ,
, , . ,
.
. .
.
.

( ). , ,
.
: , -
literaturis matiane
519
, 62, 63,
. , 64, 65 , , :
, . ,
...
, ,
. ,
, . () . , , : ( ), , , . , , . : , ,
. . , : ,
, , . , , ,
.
, , .
: , - . , , , . ,
, ,
- .
1876-77 ...
:
, , , , , , , ... . ,
. -
520
, -
. , , , , : , .
,
-.
, . , , , .
,
, ,
, . , . ,
, ...
, , . .
,
. ,
. , 66, , .
. ,
, ,
. , - . , . . -
, . , . , . .
67 ,
. ,
literaturis matiane
521
( ).
: , ? : , ! : 130
. . :
, . .
. , , . , , , .
. .
. , . ,
, ,
... -,
, , , .

. - . . :
, , .
- , -. .
. , ,
, . , . ,
, , ---
, 68 , -.69
. : , ,
. 1913 , 110 ,
, , , -
522
--- , ,
,
. 114 115 .

, ...
1875 , , . *
. - ; .
, .
70 , , , , .
; -, . ,
, ; , ,
, , . , , .**
71 . 72 ( ), , 73 , ; , . 74, . , 14
20- .
, . 75 , , ...
. ... , ,
,
... *
.
, . .
**
, 1899 . . . .
literaturis matiane
523
,
-. -, , . , , , , , . ,
, : ,
, , ?
... , . , , , , ,
.
, .
. ,
, . , ...
: - , . , , ,76
.
,
. . , ,
( ,
),
, ,
. , , , ,
. -
, ...
1876 . 77, .
.

; , -
524
78, ,
, , , - . , , . , ,
, , (- ). ,
, . ,
, , : ,
.
. ,
, , : , , , . ...
, . -79 80,
, , . .
( , )
,
, ,
- . , , . ,
, :
, , : ,
, . ,
, .
47 ...
, , , , , , ,
.
. ,
, ;
. ( ),
literaturis matiane
525
81
,
. .
,
.
.
. , , . ,
( ). , . :
. ,
, , -. : ,
...
- , ...
12 . , - . (4 5 ) ,
.
: .
, .
.
, . .
. 82 ,
. ...
. , , 15 .
. . , . .
526
13-, , , , , , , -, , .
, , ;
:
, , .
, , .
, , .
.
, ,
. ,
. , ,
, . , , ,
, .
, .

, .
;
. . , -
. , ,
.
. ,
. , , .
, , 83 . ?
, , : , , , .
, . .
literaturis matiane
527
, ,
. - , :
. - , , . . . . , . - , , , , 70 , . , , , , ... : .
, , . ,
, .
. , . , , ;
.
, .
, , ,
, , -. , ...

, . ,
- ...
***
1882 . -
. ,
. ,
, ,
. 7 -
528
.

.
,
. , ,
, , . 1888 , ; .

. . . ,
. , , ,
. : , : ,
-...
. -84 .
. , , . ,
, , . -
.
. -85.
6 . , ( ,
), , , .
, ,
.
,
. , , , -
literaturis matiane
529
. , ,
.
...
1882 , 1883
: , - , 55 . ,
. , , , () , .
, ,
. ...
1884
,86 .
. , , . 87 : , .
, , .
, , , ,
, ...
1885 . .
-. , , , , ,
. , , , , 88 .
. ,
. ...
1886 ... :
- , , (, ). , .
1887 , -
530
, .89
.
,
. . 9 , , : . , , : .
, 90 -, ...

, . , ,
. . ,
, .
, , .
, . ,
...
.
1890 29-
. ...
***
, , . ,
, -. ,
, -. , , :
, , ,
, - ...91
1939 .
531
literaturis matiane
1. (17761846), , .
2. - , , , . 1812 .
3. , , . , 1812 .
. ,
(. . ,
., 1914, . 923).
. .: : ... (. . . . .) , . ,
, , (. , . ., 1941, . 119).
: 1812 26
: , , , . 5 (. , . 5, . 79; . .
, 1907, . 161).
4. 1812 .
5.
: . , . 1825 .
. , -
,
(. , , . 4,
1927, . 261).
. , : 1825 . .
, . .
6. (18141887), , . . . , , . -,
, . .
.
1832 .
;
. , , :
, , ,
, ,
532
;
, , ,
,
.
:
(, 1883, 231), (. . , , 1928, . 92-93).
(. . . . ,
1936, . 1264; . , . . ., 1930).
7. (18041883), . ,
:
, , ,
, , .
..............................................
! , -.
8. (18151893),
, , ( .
, 1941, . 426430).
. (. . . : . , 1-2, 1940, . 400402).
9. , , , 1832 .
10. , 1831
1837 , 1832 (. , . VIII, 1881).
.
11. : 1. , , 2. 3. .
12. 1770 14 ,
4 , : , ,
. ,
- (. ,
I, 1914, . 133).
13. (-) ,
(18061896).
14. .: (. , 1897,
4, . 109-110) . ( , 1914, 1, . 133136).
literaturis matiane
533
15. (17891845), , . . , , , ,
- ( . . ).
16. - (18011869), , 1832 , .
. ,
( . . . , XIV-B, 1947, . 265280). , . () ,
.
: (), , ()
. 1884 (.
, , 34, 1942, . 3143201).
17. -, , . , . , (, 1930,
.
9). . :
, . , , , .
(),
( , . 61
, , . . . , I, 1936, . 276).
18. 1852 .
19. -.
20. , -12- (18271882).
21. (18271890), . 1850 ,
.
. 1848 .
-
.
, : , -
, , 1
. 332338 (. .).
534
.
, , () .
22. , - (18071882) .
, .
, .
23. (17901870),
.
24. , , , .
1866 (. , 3-4, 1942, . 289 1).
25. (18481893).
26. , - ,
(. , , 1927, 8-9, . 255 ).
27. 5 6 . 1860
,
, 1864 .
28. , , .
29. ,
18621881 .
30. 1876 -
.
, (
. , . )
. . 1878 15 ,
, , . . 1878
: 22- 1876
, 1244. .
, . ;
. , . . . , . . , , (. .
. . - , . . .
, I, 1936, . 186-187).
. ,
- : (.
. . , I, 1936, . 164185).
1
. 307 (. .).
literaturis matiane
535
31. 1895-1896 ,
.
: . . 1896 ,
, (. . , 1936, . 175 ; . , 1934, . 9395).
, . (.
. , . 176 196-197).
, .
32. (18541898), , - -.
33. (18371907).
34. (18471890), , . , , (),
.
35. - ,
.
36. (18461921), -, .
37. . . , , , . .
38. , , , . . .
,
(
), .
. . ( ) . , ,
, .
39. (17701827), .
40. (17321809), .
41. (16851750), .
42. - (17861826), .
43. . , 1928, . 134-135.
44. , . 89.
45. , , 11841213 .
46. , . 1624
12 .
536
47. , -12- (17681850).

48. (17541811), II- ,
, . , ,
.
, , . ( ) .
49. . , .
50. , 18451854
.
51. I (17691821),
18041815 .
52. - (. . 22).
53. - . (. . . , . . , II, 1941,
. 309-310).
54. - ,
(. , . I, 1916, . II, 1934).
55.
, 1866 (. .
, 1928, , . 26-27).
56. ,
(. , . II, 1914; ).
57. - --, -. : ( , , ()
. () ()
.
58. -.
59. () ,
.
60. (18161892), . , ,
. 1882 .
61. (), .
62. , , . .
63. .
64. , , .
65. , , , . . , : ,
.
66. (), , - . : (
-, ) ( , ).
literaturis matiane
537
67. , 110 , . ( ).
68. (18761940).
69. . , , 170, 1913 11 , . 4.
70. -, ,
. (. . , I, 1936, . 304).
71. (18151879), , 18561861 .
72. , , (),
(. , , , , . . ).
73. , - ,
, .
74. ,
.
75. , .
76. ,
, 1847 .
77. , .
78. , .
(. . , .-.
, . I, 1947, . 182, 273).
79. - --.
80. .
, ,
, , .
81. , , . .
82. . ,
. .
83. - --
(18121845), , - 1885 ; . (. ,
-, 1900, . 332; .-. , . I,
1947, . 164, 166).
84. - (18591935), . 1882 ,
1884 .
(. - ., , , 1934 .).
85. - - (18201893), 18821890 .
86. , .
.
87. (18791917), . XIX
( ).
538
88-89. - ( ), () . .
90. (18081870), , 1832 - . : , ( - .
. ) .
91. -
, .
:
) -. :
. 16 , -
. - . ,
, . :
, . - ,
. :
, . , . -.
. , .
, , ,
(-, ) , .
. - ,
... ,
, -
, . , -,
. - :
, .
- :
, .
.
) .
: .
? .
, ! , ! . . .
?
, ! , ! . . .
, , , .
) . ,
- , . ,
: :
? , :
, .
, , -
literaturis matiane
539
. , , , .
)
.
. , , . : ! ?
, . ?
, . ,
,
.
) . :
, , . ,
. ,
: , ? ? : . -
, .
. (. . ) , , ,
.
. , :
.
.
, :
, ?
, .
?
.
?
( , ).
!
.
? .
? .
?
? .
, . ?
? , .
, ?
. .
?
.
: ,
, ? ?. , , .
540
, , , ,
, ? ,
? ,
, ...
) . 1832
,
.
: ,
. . ,
, .
, ,
.
) . . , . , . , .
) . ,
.
. ,
. ,
, . ,
( , ) ( . . .
.). ,
. 1876 .
***

: -
- (). 1891 21 ,
. . , 3449/4,
. . , :
1812 . 5 . ,
1812 . , ,
, , .
.
, .*
*
,
, , : , . . .
literaturis matiane
541
, , , . ,
.
;
1825 . ,
, , ,
,
, , 18
.
, ,
, .
,
, ,
, , , .
.
-18 ,
II- , . -18 . ,
,
. , 1795 ,
, .
,
. , .
, -19
.
1830-1831 , , . , (?), , , .
1832 20 . . (?) ,
, 1833 . ( , ,
), . .
542
(?!), 1836-1837 . . 1837

. 1838 . .

: ,
1853, 1854, 1855
. .*

1845 . 1860 - .

-.
, ,
, ,
, .
-, .
, 1844 . ,
, , ( ), , ( . . ).
.
1830 . , .
,
. , - ,
.
.
( ).
, .
78 6 1890 . .
.
)
( .
. 2 1853 .
; . . .
`masalebi giorgi erisTavis biografiisaTvis~

- .
. . :
, -
,
1884 .
, . , .
.
, (, ),
. . , .1 , , ( ) , ( )
() ,
, :
.
- , . . , 6307/4.

( 6218/4)
,
( 3692/4).
. .
1
, ,
(. . , , , . 12, , , . , 1947, 29, . : ).
544
masalebi giorgi erisTavis biografiisaTvis

( )
,
, . ...
, .
!..
.
. ( , .
. , ). . ,
;
, ,
1913 .
. ( . ). , - .
. ,
. ,
, .
. , .
, . , , , .
. ,
.
,
: , , . . , . , , : , , -.
(. . ) , , , . .
545
literaturis matiane
. : ,
, ,
.
. : , .
. (. 3-4 )
: ( - ) (, ) ...
.
. , , . ,
: , . ,
. - .
, . , , . . ,
. -; , : - -.
, , . . . .
:
: , . . . ,
. () . .
***
() () ; , .
. , . 1837 10 (. . , , 1936, . 18-19).
.
, : , , . : - . , , . . -
546
elisabed erisTavi
, . ;
. 15 ( ),
. . - (.
) .
, . ,
.
: , ?! ,
,
. , ,
- , . ,
. , , . , . ,
, . , , , . :
-, ,
- - ,
. , . , , ...
, . . ,
, , (. ).
, ,
,
.1 . 1
: . . .
, 1865 27 . , ,
,
,
.
. , 12
1865 ( , .
, 1865 20 ). ,
1852-53 ,
, 1853-54 . . .
547
literaturis matiane
, . ,
: . , , - .
. ,
( ).
(. 1943 .). , ,
-.
.
***
,
. :
. 1847 .
8-, 36 . , .
( ) . , , - . ,
, ( . ) : ,
, , . , , . , , 15 . . , , , . ,
, , .
. 14 . ,
,
. .
. ,
. . -.
.
, 1811 , , 1864 51 . 1813 .
. 1811 . , : 1847 , 8-, 36 .
548
elisabed erisTavi
. ,
. . ,
. - . 1832 , . ,
, . .
. .
,
-. . ; , , , - :
... . .
- , . , .
. .
, .
1836 .1 ,
.
.
. ,
, .
. . .
, ,
, 2.
18381844 . , .
1844 . . . , , .
.
10 , . . ,
. .
, .
.
1
: 1834 , 9 . . 21 . . .
2
. . . , . , 4499/2. . .
literaturis matiane
549
1847 . , . , . . , . 1. . . : -. 1854 (
7 ). , , . , , , :
, , , ... . . , , : , ! -.
1856 -
, . ,
: :
... , . :
, , , , . : ?
, : -. , : . :
, .
,
.
:
,
. . , , , . , , .
.
2, , 1
. .
, .
, , -. .
. .
2
, . . .
550
elisabed erisTavi
: ,
? :
, ...
. ...
. .
. ,
, : ? -.
, , ...
, ,
, - . .
, ,
, , ; -
, . .
. , .
...
,
1, . : . ,
. , : , .
. , . . , .
27 . . , : , ,
, , .
,
. :
. , :
?! :
, , !
1
. . .
literaturis matiane
551
, ?! , , . , - .
:
() , . , ! , . . , , . , ,
. ,
. . , .
.
, ,
. : : , , ?
: , !
15 .
, ? . : , . , ,
- , -.
,
.
29 . . ,
. . . () , ... .
. , :
, .
.
. , . . , , .
. . , .
. . ,
. , .
552
elisabed erisTavi
1860 11
, .
.
, . : , , , . . . , . , , . , ,
-...
1862 . ,
, , . 4 . .
.
, 1864
...
: 1864 . , , ,
, 1 9 .2
, , , , , 1864 , . , . .
. , . . . .
, .
(1865, 12, . 20). . . , , , -
: , . , 1
. . .
. , . , . . . .
2
553
literaturis matiane
. , . ; , ,
, ...
, :
- , - .
- .
[] .
, , 9
1864 51 . .
. -
( )
. 1922 .
:
, :

... , ...
, , 1913 . , , . , .
, , .
,
: .
: , , . , . .
, . . , .
554
elisabed erisTavi
.
,
.
: , ,
, , ,
: ! ,
, : ,
: , . .
, , .
, . : .
. , . , , ;
,
. , , . ,
.
, . . . :
( ). . .
. . . , , , , , . ,
, ( , : ?!),
, . , , . , ,
, : , .
, , . , . , ,
. , , .
555
literaturis matiane
. , ,
. , , , , . ,
.
. ,

.
, : , , , . . , , - , ... . , . ... . , 1 , , , , . ...
( )
... , . , , . . - ...
77 , 66 .
.
...

. ,
. ,
,
1
.
, . . .
556
elisabed erisTavi
, (
).
. . .
, . , : ,
. ,
, -. , , . .
,
, 20 ; : .
. , , . . . ... : , , , , ,
... . , . ,
. , , . ,
-. .
:
, , , ,
.
. . ... , ,
, . ; . ,
. , , .
...
.
: , , .
; : -
literaturis matiane
557
, . , . !..
, ,
. . . , : -.
, : ,
. , 1...
( ).
... 17 . .
25 . .
. , , . : . ( ), , . . 26
, . .
, .
. :
, , . .
. ,
. , ; : ,
, .
:
, . : , - ,
!.. , , ... :
,
. , .
1
: , , -. . .
558
elisabed erisTavi
: , ,
. , , . , ... :
, , ,
. .
: , .
, . 1,
.
. ,
- . ,
, . ,
. -.
, .
.
. , , . : ?!
, , ,
. , , , , ? .
, : , . ,
: ! . , , ,
. ,
. (1875 10 ) . .
: , . , ,
. ,
, , . 16 15 ...
1
literaturis matiane
559
***

:
, , . .
. . ,
.
, ,
.
, :
()
, -
. 1875 , , . 1885
; , , - , .
( ),
- : , , , , , , ,
. . , , . , . . , . , ,
, . , , , . , ,
, . , ,
. , . . .
: -, ,
, :
, , .
, ,
560
elisabed erisTavi
. - , , . .
: , .
- , . , ,
: , , , , ...
- ,
. - . , . . , ,
.
. , . ...
. .
, .
, ,
, .
: , , . .
. . .
. 1
( )
... , 17 ,
- , .
. . ,
: , ,
, . , : , , ,
1
,
. . , 3692. .
1874 . . . 18871890 . . .
literaturis matiane
561
,
... ...
, , , , , . ,
.
. ,
, , ,
, , .
. , , , , ,
, , . ,
- , , .
, - .
:
, , .

. , . , .
, , .
,
. , .
,
, .
, , ...
, , : . . , - , : , - ?!
: , .
1888 , ,
- .
, ,
562
elisabed erisTavi
. , . .
,
.
: ?!
. , ,
; ,
. ,
, . ,
. , ,
, . . . , . , ,

: .
, ,
, , -
, .
, , , . , ,
, . - .
. , . : , , . : . : .
, . ,
; () :
! , , ,
: , .
, .
: ,
. , , , , , ...
1888 - - .
. - . , - . -
literaturis matiane
563
. , ,
, .
.
.
, , , ,
, ...
-3
, ,
.
, -: , ,
. ;
. , , , , : ... . ,
,
, , . . ,
15
. . -
. ,
. .
: , , ,
: ,
.
, , ,
, . , ,
, ,
, ,
. , ...
.
. , ...
.
. - , , .
564
elisabed erisTavi
, , .
. , , , .

, .
.
.
: ,
, . , , , , , , , ,
, . , , , , , .

, , .
, , .
( ), .
, , , ,
.
, ;
, ,
-. , :
, ! , ,
: . , , . ,
, 43. - , . .
, . . - ,
. .
. .
- . :
, . , , , - , -?!
.
1890 . -
literaturis matiane
565
. . . ,
,
. , , , : , ! , .
, . , , . .
.
-: .
, .
, .
1890 . .
,
( ) : , ,
, , - ... , .
, , .
. . , . .
, : ,
, .
: , , ,
- .
. : , , ,
.
, , ; , , ( 17 ) ,
, ,
. . .

. ,
, ...
566
3-4
................................................................................................. 7
(
)............................................................... 9

- .......... 65
.......................................................... 70
................................................... 76
...............................................................108
.................................................................. 126
.............................................129
.............................133
..................................... 135
- .......................................................... 142
, ............. 147
..................................................... 149
.......................................... 154
........................................... 161
.............................. 163
........................................................... 166
...................................................... 168
........................................... 173
.................... 179
.............................................. 183
........................................... 186
(
).................................................................................................... 191
.......................................... 200
. - ( )......... 205

( ) (
)................................................................................. 209
() (
)......................................................................................... 246
(
)....................................................................................................... 307
...................................... 326
....................... 332
XI
...................................................................... 339

- .................................................................................... 351
().................................................... 359
5
................................................................................................. 458
................................ 459
(
)........................................................................................... 475
( ) -....................... 480
(
)............................................................... 484
................................................ 495
.
- (
).................................................................................................. 502

( )............................................................... 543
saqarTvelos g. leoniZis saxelobis qarTuli literaturis

saxelmwifo muzeumi did madlobas moaxsenebs
`prokredit banks~
muzeumis kompiuteriT dasaCuqrebisaTvis

ლიტერატურის მატიანის მესამე, მეოთხე და მეხუთე ტომები

Uploaded by

Document Information

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

ლიტერატურის მატიანის მესამე, მეოთხე და მეხუთე ტომები

Uploaded by

Copyright:

saqarTvelos

kulturis, ZeglTa dacvisa da

qarTuli literaturis saxelmwifo muzeumis gamomcemloba

akakis mSobliur kuTxeSi

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

gaiane yanCeli. akaki wereTlis ZiZis Svili

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

abel saduniSvili. akaki wereTlis ZiZis Zmiswuli, romelTan erTad

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

akaki wereTeli da misi diswuli aneta dadeSqeliani

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

muzeumis eqspediciis masalebidan

dauviwyari Sexvedrebi akakisTan

akaki wereTeli (ukanaskneli suraTi)

rogor davxate akaki wereTeli

erTi epizodi akakis cxovrebidan

ramdenime Sexvedra akakisTa

akaki wereTeli Cems xsovnaSi

Tamar, beJan wereTlis asuli

vasil daviTis Ze wereTeli

poetis samSoblo sofeli

akakis da _ ana wereTeli

`sulikos~ avtori Cems xsovnaSi

akaki qarTul TeatrSi

akaki kaxeTSi, jandierebTan (sof. vaCnaZiani). 1911 w.

akaki qarTuli leqsikonis Sesaxeb

Cemi Zveli dRiuridan

akaki TelavSi. 1911 w.

taso maCablisa (bagrationi) _ akakis megobari

sami Sexvedra poetTan

iona meunargia _ moswavle (1868 wels)

daviT kezeli 90-ian wlebSi

gerasime kalandariSvili (1836_1874)

niko nikolaZe (skandeli) 70-ian wlebSi

grigol orbeliani (1800_1883)

stefane WrelaSvili (1859_1917), gadaRebulia 1882 w.

aleqsandre yifSiZis (fronelis)

aleqsandre yifSiZe _ froneli (1862_1916)

anton furcelaZe (1839_1913)

daviT kezeli (1861_1907) gadasaxlebuli cimbirSi 1905 w.

zaqaria WiWinaZe (1854_1933)

aleqsandre yazbegi axalgazrdobaSi

sof. yazbegis saerTo xedi

sof. yazbegi, yazbegianT sasaxle, romelSic amJamad moTavsebulia

Sio aragvispirelis avtobiografiuli nawyveti