Jak napisa prace magistersk w LaTex-u?

Monika Piekarz 2006

Szkielet dokumentu

A Plikiem rdowym L TEX-a jest zwyky plik tekstowy, ktry mona przygotowa za pomoc dowolnego edytora tekstu np.: Notatnik. Plik taki musi zawieA ra tekst dokumentu oraz instrukcje, dziki ktrym L TEXwie, jak zoy tekst. Do rozpoczcia pracy wystarczy pozna tylko kilka atwych do zrozumienia instrukcji, okrelajcych struktur logiczn dokumentu. Plik rdowy musi mie okrelon struktur. Kady plik rdowy skada si z dwch czci: preambuy oraz czci gwnej. Preambua powinna si rozpoczyna od instrukcji:

\ documentclass[opcje]{klasa} gdzie klasa okrela typ tworzonego dokumentu: article artykuy, krtkie opracowania . . . report dusze opracowania, dysertacj magisterskie i doktorskie . . . book ksiki slides przerocza letter listy Opcje umoliwiaj modykacje klas, np.: 10pt, 11pt, 12 pt Ustalenie rozmiaru pisma dla tekstu zasadniczego. Domyln wartoci jest 10 punktw a4paper, letterpaper, . . . Ustalenie wymiarw papieru. Domyln wartoci jest letterpaper twocolumn Skad dwukolumnowym Poszczeglne opcje rozdziela si przecinkami. Po okreleniu typu dokumentu mona umieci instrukcje dotyczce stylu A caego dokumentu oraz doczy pakiety poszerzajc moliwoci L TEX-a. Pakiety docza si za pomoc polecenia: 1

\usepackage[opcje]{pakiet} gdzie pakiet oznacza nazw pakietu, np. inputenc 1 , a opcje list oddzielonych przecinkami opcji. Cz pakietw znajduje si w podstawowej dystrybucji A L TEX-a. Pozostae s rozpowszechniane oddzielnie. Podstawowym rdem inA A formacji o L TEX-u jest The L TEXCompanion[Goossens, Mittelbach, Samarin 1994], zawiera on opis setek pakietw a take opisuje, jak rozszerza moliwoci A L TEX-a. Jeli chcemy pisa w jzyku polskim musimy zadba o nastpujce rzeczy:
A dodatkowy pakiet polece, fontw zawierajcych polskie znaki oraz L TEXa, ktry zna polskie reguy przenoszenia wyrazw. Moe to by pakiet babel lub dla bardziej wymagajcych uytkownikw platex. Dla pakietu babel nazwy wykorzystywanych w dokumencie jzykw naley poda po przecinkach w licie opcji, ostatni wymieniony jzyk jest jzykiem domylnym. Do wczenia jzyka suy polecenie:

\ selectlanguage{jzyk } kolejna sprawa to sposb zapisu polskich znakw w dokumencie. Powstao tych sposobw kilka. Jednym z nich, ktry jest moliwy dla pakietu babel jest preksowanie tj. zapis polskiego znaku przy pomocy dwch znakw: wyrnionego znaku + litera aciska podobna gracznie do odpowiedniej polskiej. Tym wyrnionym znakiem moe by np. cudzysw. Bezporednie wprowadzanie polskich znakw umoliwia natomiast doczenie pakietu inputenc z opcj latin2 dla dokumentw kodowanych w standardzie ISO-8859-2 (Unix, Linux) lub CP 1250 dla dokumentw kodowanych w standardzie CP1250 (Windows) Przykadowy szkielet dokumentu pisanego w polskim jzyku z wykorzystaniem pakietu babel \ documentclass{article} \ usepackage[polish]{babel} \ selectlanguage{polish} \ usepackage[cp1250]{inputenc} \ usepackage[T1]{fontenc} \ begin{document} \ end{document} Zamiast pakietu babel mona wykoysta polski pakiet platex. Wwczas szkielet analogicznego dokumentu wyglda nastpujco: \ documentclass{article} \ usepackage[MeX]{polski} \ usepackage[cp1250]{inputenc} \ begin{document}
1 pakiet ten deniuje ukad znakw w pliku rdowym, jak ASCII, ISO Latin-1, ISO Latin2, 437/850 IBM, Apple Macintosh, Next, ANSI-Windows albo ukad zdeniowany przez uytkownika

\ end{document}

Odstpy, Znaki specjalne, Wyrnienia

Znaki niewidoczna, takie jak odstp, tabulator, nowa linia s traktowane przez A L TEX-a jednakowo jako pojedynczy odstp. Odstpy innego rodzaju moemy uzyska odpowiednimi poleceniami: nowa linia Polecenia: \\ lub \newline rozpoczynaj now linie bez rozpoczynania nowego akapitu, natomiast \\* dodatkowo rozpoczyna nowy akapit; now strona Polecenie: \newpage; odstp na, ktrym nie wolno zamoa linni wstawiamy za pomoca znaku ; Niektre znaki uyte dosownie w pliku rdowym nie pojawi si na wydruku tylko zazwyczaj spowoduj bd podczas przetwarzania tekstu, s to tzw. A znaki specjalne, zarezerwowane jako polecenia L TEX-a, albo niedostpne we wszystkich standardowych krojach pisma. S to: $, &, %, , {, }, \. Znaki te mona jednak wstawi do dokumentu, o ile poprzedzi si je znakiem \ z wyjtkiem znaku \ poniewa \\ jest poleceniem nakazujcym zamanie linii. Ten znak wstawiamy za pomoc polecenia $\ backslash$. Cudzysw podwjny otwierajcy wstawiamy za pomoc dwch przecinkw , , a zamykajcy za pomoc dwch apostrofw . Cudzysw francuski otwierajcy wstawiamy za pomoc polecenia <<, zamykajcy >>. cznik zapiszemy poleceniem \dywiz np.: nie-czarny Ppauz za pomoc dwch minusw np.: 11 13 Mylnik za pomoc trzech minusw np.: Znak minus moemy zapisa uywajc trybu matematycznego rozdzia 3. Wielokropek uzyskujemy za pomoc polecenia \ldots. Pozostae znaki specjalne przedstawia tabela 2.1

Tytuy, rdtytuy, punkty, odsyacze

Do dzielenia dokumentu na hierarchiczne czci su odpowiednie polecenia A L TEX-owe. W klasie article mamy do dyspozycji nastpujce polecenia: \section{. . . } \paragraph{. . . } \subsection{. . . } \subparagraph{. . . } \subsubsection{. . . } \appendix (zmienia z cyfr na litery sposb numeracji rozdziaw) W klasie report i book mona uy dodatkowo instrukcji: \part{. . . } (nie ma wpywu na numeracj rozdziaw) \chapter{. . . } ArguA menty instrukcji podziau dokumentu L TEXuywa do przygotowania spisu treci. Instrukcja: 3

\tableofcontents wstawia spis treci w miejscu, w ktrym jej uyjemy.(Aby w spisie treci otrzyma prawidowe numery stron trzeba go kilka razy zlateksowa) Jeeli w ktrym z polece podziau dokumentu po nazwie polecenia wstawiamy * (np. \section*{. . . }) to tytu tej czci bdzie umieszczony w dokumencie ale nie bdzie go w spisie treci. Najczciej hasa w spisie treci s identyczne z odpowiadajcymi im tytuami rozdziaw czy punktw. Czasami jest to jednak niepodane. W takim przypadku haso do spisu treci mozna podac jako opcjanalny argument instrukcji podziau np. \section[haso do spisu]{tytu punktu w A treci dokumentu}. L TEXrwnie umoliwia zoenie strony tytuowej w wyniku wykonania instrukcji: \maketitle, ktra powinna by umieszczona po \begin{document}. Zawarto strony tytuowej ustalaj polecenia: \title{. . . }, \author{. . . } oraz opcjonalne \date{. . . } Naley je umieci w preambule. Jeeli dokument ma kilku autorw to ich nazwiska rozdzielamy poleceniem \and. Dokumenty zawieraj czsto odniesienia do rysunkw, tabel i innych fragmtw tekstu. Su do tego nastpujce polecenia: \label{etykieta}, \ref{etykieta} i \pageref{etykieta} Argument etykieta jest cigiem liter, cyfr lub znakw interpunkcyjnych, ustela A go uytkownik. L TEXzmienia \ref{etykieta}na numer tego rozdziau, punktu, rysunku lub tabeli czy te rwnania matematycznego, bezporednio za ktrym umieszczona zostaa instrukcja \label z t sam etykiet. Instrukcja \pageref{etykieta} dziaa podobnie jak \ref tylko zamiast numeru elementu dostajemy numer strony na ktrej znajduje si element z odpowiedni etykiet. Kolejny uyteczny element to przypisy ktre wstawiamy przy pomocy polecenia: \footnote{tekst przypisu} wstawianego po sowie lub zdaniu, do ktrego chcemy wstawi przypis.

rodowiska

Wiele instrukcji to rodowiska, maj one posta: \begin{nazwa} tekst \end{nazwa} gdzie nazwa jest nazw rodowiska. Oto czciej wykorzystywane rodowiska: itemize oraz description su do tworzenia wyszczeglnie enumerate suy do tworzenia wylicze (lista numerowana) Kade poszczeglne wyliczenie lub wyszczeglnienie zaczyna si od polecenia \item[znak/nazwa wyszczeglnienia] ushleft, ushright, center wyrwnanie tekstu do lewego, prawego marginesu lud wyrodkowanie. quote, quotation, verse rodowiska su do cytowania tekstw. verbatim tekst skadany tak jakby by pisany na maszynie. 4

 tabular do wstawiania tabel \begin{tabular}{spec-kolumn} dla kadej kolumny naley wstawi jedn z liter l, r, lub c, okrelajc w ten sposb uoenie tekstu w kolumnie. Zapisu p{szer-kolumny}(np. p{4.7cm}) uywamy do okrelenia szerokoci kolumny, tekst wwczas jest rozcignity od jednej do drugirj krawdzi kolumny. Znak oznacza, e kolumny maj by rozdzielone pionow lini. gure suy do tworzenia rysunkw

Wzory matematyczne

Do skadu wyrae matematycznych mamy w TEX-u specjalny tryb matematyczny. Wzory wpisujemy pomidzy \( i \) albo $ i $, albo pomidzy \begin{math} i \end{math}. Jeli chcemy aby nasz wzr by wyeksponowany oraz wyrodkowany to wpisujemy go pomidzy \[ i \] lub stosujemy rodowisko displaymath. Jeli chcemy aby nasz wzory byy automatycznie numerowane stosujemy rodowisko equation. Miedzy trybem matematycznym a tekstowym istniej due rnice. W trybie matematycznym:
A 1. L TEX ignoruje odstpy oraz znaki koca linii; wszystkie odstpy we wzorach wynikaj albo z kontekstu albo z uycia specjalnych polece: \, ,\quad lub \qquad.

2. Litery we wzorach su do oznaczania nazw zmiennych; zmienne skadamy inaczej ni zwyky tekst. Jeeli czci wzoru jest zwyky tekst, to naley posuy si instrukcj \teztrm{. . . }. Zestawienie dostpnych w trybie matematycznym symboli i znakw. mae litery alfabetu greckiego: \alfa, \beta, \gamma . . . ; due litery: \Alfa, \Beta, \Gamma . . . ; indeks grne i wykadniki otrzymujemy za pomoc a dolne stosujc ; , pierwiastek kwadratowy: \sqrt; pozioma kreska nad lub pod wyraeniem: \overline, \underline; pozioma klamra nad i pod wyraeniem: \ovrbrace, \underbrace; do oznaczenia wektora suy polecenie \vec, do oznaczenia wektora od punktu A do B \overleftarrow; nazwy funkcji matematycznych: \arccos, \cos, \csc, \exp, \ker, \lim, \limsup, \min, \sinh, \arcsin, \cosh, \deg, \gcd, \lg, \ln, \Pr, \sup, \arctan, \cot, \det, \hom, \lim, \log, \sec, \tan, \arg, \coth, \dim, \liminf, \max, \sin, \tanh. Moliwe s rwnie polskie odpowiedniki nazw funkcji po dolczeniu pakietu platex 5

 uamki pitrowe: \frac{. . . }{. . . }; dwumiany i podobne konstrukcje: {. . . \choose. . . } n . . . } - m;

n m

albo {. . . \atop

znak caki i sumy: \int, \sum. Grne granice cakowania/sumowania okrelamy po a dolne po ; wielokropek podstawowy: \ldots, wielokropek wycentrowany: \cdots, wielokropek pionowy: \vdots, wielokropek ukony: \ddots; nawiasy okrge i kwadratowe wstawiamy bezporednio natomiast klamrowe poprzedzamy backslashem. W pewnych sytuacjach moemy potrzebowa rnych wielkoci nawiasw. Do krelenia rozmiaru nawiasu su polecenia \big, \Big, \bigg, \Bigg. Poprzedzenie nawiasu otwierajcego poleceniem \right oraz zamykajcego \left powoduje automatyczne dostosowanie si jego wielkoci do wielkoci zawartego midzy nimi wyraenia. Gdy nawias ma si pojawi tylko po jednej stronie wyraenia wwczas po przeciwnej trzeba uy polecenia odpowiednio \right lub \left bez wstawiania po nim nawiasu; do wstawiania macierzy uywamy rodowiska array. Jest ono podobne ta rodowiska tabular. Uywamy tu polecenia \ \ do oznaczenia przejcia do nowego wiersza oraz symbolu & do przejcia do nastpnej kolumny w wierszu. Wyraenia wielowierszowe mona skada zamiast w rodowisku equation to w rodowisku eqnarray lub eqnarray. W rodowisku eqnarray kady wiersz zawartego w nim wyraenia ma osobny numer natomiast w rodowisku eqnarray wiersze nie s numerowane. Dziaanie rodowisk eqnarray oraz eqnarry* jest zblione do trzykolumnowej tabeli typu {rcl}; Wikszo instrukcji skadu matematycznego dotyczy tylko jednego, nastpujcego po instrukcji znaku. Jeeli polecenie ma dotyczy grupy znakw, to naley je umieci wewntrz pary nawiasw klamrowych {. . . }: a {n+1}. W pracach matematycznych jest potrzeba wyrniania zapisu lematw, twierdze, denicji, itp. Do tego celu mamy polecenie: \newtheorem{nazwa}[nazwa ]{tekst}[punkt] Argument nazwa oznacza nazw rodowiska. Argument tekst to nazwa elementu, ktry pojawi si na wydruku. Argumenty w nawiasach kwadratowych s nieobowizkowe. Za ich pomoc okrelamy sposb numerowania twierdze. Argument nazwa to nazwa elementu, ktry zdeniowano uprzednio poleceniem \newtheorem. Jeli ten argument podano, to rodowisko nazwa bdzie numerowane w taki sam sposb co rodowisko nazwa. Ponadto oba rodowiska maj wspln a nie osobn numeracj. Argument punkt dotyczy natomiast numerowania twierdzenia wewntrz okrelanej jednostki podziau. Gdy umiecimy tam na przykad chapter, to elementy bd numerowane w obrbie rozdziaw. Po umieszczeniu instrukcji \newtheorem{nazwa}. . . w preambule, rodowisko nazwa mona wykorzysta w dokumencie w nastpujcy sposb: 6

\begin{nazwa}[tekst] moje twierdzenie \end{nazwa}

Rysunki, spisy literatury

Aby doczy grak w formacie EPS naley doczy w preambule pakiet graphicx poleceniem \usepackage[dvi-ps 2 ]{graphicx} Nastpnie instrukcj \includegraphics[klucz=warto, . . . ]{plik } Parametr opcjonalny to lista oddzielonych przecinkami kluczy sucych do okrelania parametrw rysunku tj.: width (skalowanie rysunku do szerokoci), height (skalowanie rysunku do wysokoci), angle (obrt, przeciwnie do ruchu wskazwek zegara), scale (skalowanie rwnomierne). Spis literatury przygotowujemy w rodowisku thebibliography. Otwieraj to rodowisko w dodatkowych nawiasach klamrowych musimy poda maksymaln liczb pozycji naszego spisu, np.: \ begin {thebibliography }{10}. Kada pozycja w spisie rozpoczyna si od polecenia: \bibitem{etykieta}. Etykiet posugujemy si do cytowania oznaczonej ni pozycji w dokumencie: \cite{etykieta}. Numerowanie pozycji jest automatyczne.

2 nazwa

sterownika wykorzystywanego do zmiany formatu .dvi na .eps