Hadislerle Nasihatlar - Cilt 1

EDEP YA HU!
Mehmed Zahid Kotku
Hadislerle Nasihatlar
Cilt 1
Vuslat: 2 Tasavvuf-Hikemiyat Serisi: 2 Isbn 978-605-61107-2-6 (cilt 1) 978-605-61107-1-9 (takm) Basm Tarihi ubat 2010
Metkan Matbaas
Bask / Cilt
Tm yayn haklar VUSLAT VAKFIna aittir. Kaynak gsterilerek iktibas yaplabilir.
Merkezefendi Mh. Ylanl Ayazma Sk. rme Merkezi No:8/1 Davutpaa - Zeytinburnu / stanbul Tel: (0212) 483 22 22
Tasarm rfan Gngrr Kapak Tasarm Sena zgi
VUSLAT Eitim, Yardmlama, Kltr ve evre Vakf www.vuslatvakfi.com

ems-i Tebrizi Mah. stanbul Cd. No: 149/2 Karatay / Konya Tel: +90 332 350 64 99
Mehmed Zahid Kotku
HADSLERLE NASHATLAR
CLT 1
stanbul - 2010
NDEKLER
Seyyid Mehmed Zahid Kotku (ks) Hazretleri Hakknda Ksa Bilgiler, 9
Mukaddeme, 41 HADSLERLE NASHATLAR Cilt: 1 lmin ve Dinin Afetleri, 47 Cennetin Vasflar, 55 Mnafkln Alametleri, 59
1- Yalan Sylemek, Vadinde Durmamak ve Emanete Hyanet Etmek, 59 2- Yats ve Sabah Namazlarnda Cemaate Gelmemek, 62 3 - Zemzemi Doyasya ememek, 63
Namaza Gitmenin Adab, 65 Biatn Gerektirdii artlar, 69 Kadnlarn Camiye Gidip Gidemeyecekleri, 74 Cuma Gn Dualarn Kabul Saati, 76 Cahillere Kar Mminin Davran, 78 Bereket Byklerle Beraberdir, 80 Mminlerin Sevincine Vesile Olan Haller, 82 Allahn Rahmetinden Uzak Olan Kiiler, 89 Allahn En Sevmedii Helal, 91 Nefse ve Dnyaya Hakimiyet, 92
6
Allahn En Ziyade Buz Ettii Kimseler, Dine, Dindara Dman Olanlar ve Yalanclardr, 98 Allahn Rzas Zayflarn Honutluu ledir, 101 Ramazan Aynn Bereketi, 103 Allaha irk Komadan len Cennete Girer, 106 Hastalara Dua Etmek, 109 Allah kiyi ene, Hazrlayana Lanet Eder, 112 Ulemaya Tabi Olmak, 115 Yetime Merhamet Etmek, 122 ok Dua Etmek, 124 Fakirlere kram Etmek, 126 irk ve Gizli ehvetten Korunmak, 128 Gybet, 131 Takva Cennete, Diline ve Beline Sahip Olmamak da Cehenneme Gtrr, 133 Ktln Arkasndan yilik Yapmak, 135 Allah Korkusu ve Emirlerine taat, 137 Haramlardan Saknmak, Taksime Rza ve hsan, 139 nsanlarn Aralarn Islah Etmek, 155 Namaz Hakknda Allahtan Korkmak, 157 Zulmden Saknmak, 162 badetleri Yerine Getirmek, 167 Sultanlarn Kapsndan Uzak Durmak, 169 Mmin Ferasetinden Saknmak, 171 En Hayrl Yardmc Allah Tesbihdir, 174 Kalbde Nur Olmadan Kabirde Nur Olmaz, 176 Namazda Saf, Rk ve Secde db, 178 Faiz, 183 Gzel Ahlk, 186 Sla-i Rahim ve Komu Hakk, 188
Mehmed Zahid Kotku
Dilini ve ffetini Muhafaza Etmek, 194 Yemekleri Toplu Halde Yemek, 197 Cemaattan Ayrlan Atetedir, 200 Yedi Tehlike, 203 ki Ktlklerin Anasdr, 210 Kibirden Saknmak, 214 mamlar Hayrl Kimselerden Semek, 222 Namazlarn Bazlarn Evde Klmak, 227 Davete cabet, Hediyeyi Geri evirmemek ve Mslman Dvmemek, 230 Allaha En Sevgili Olan Ameller, 234
1- Namazlar Vaktinde Klmak, 234 2- Ebeveyne Hrmet, 238 3- staz ve Mride Hrmet, 243 4- Ehl-i Medineye Hrmet, 246 5- Allah Yolunda Cihad, 249 6- Zikrullah, 266 7- Allaha man, 267 8- Sla-i Rahim, 269 9- Miskinleri Doyurmak ve Gzetmek, 270 10-Sohbet ve Bu Sohbeti Yapanlar Sevmek, 272 11-Mtteki ve Ahlaken Gzel Olmak, 273
Nemmamlk ve Gurur, 278 Nefse ve ehvete Uymak, 283 Zekt Vermemek ve Arzulara Uymak, 289 Kle Efendisinin Kardeidir, 292 Farzlara ttiba, Haramlardan ctinab ve Taksime Rza, 294 Zekat Verilmeyen Mal Necistir, 297 Kabir Azabnn Sebebleri, 301 Hac ve Umreye Devam Etmek, 305 Selamlamak, 308
8
Def-i Hacetin Adab, 317 Mminlerin Birbirlerini Allah in Ziyaret Etmeleri, 319 Allah Sevgisi ve Onun Nimetlerine kr, 325 lim ve Alim, 331
1- Kuran- Kerimi renmek ve retmek, 336 2- Allahtan Hakkyle Korkanlar Alimlerdir, 338
Yolculuk Adab, 342 Allah Bir Kulu in Hayr Murad Ederse, 345
1- Kanaat Sahibi Klar, 345 2- Duygularn Uyank Klar, 346 3- Dinde Fakih Klar, 354
Dile Hakimiyet Saadete, Yalanclk Felakete Gtrr, 357 Besmelenin Fezaili, 365
1- Yemek Yerken, 365 2- Eve Giri - kta, 369 3- Bir e Balarken, 375
lme Hazr Olmak, 379 Zina ile man Bir Arada Bulunmaz, 388 Mmini yilikler Sevindirir, Fenalklar zer, 397 Sabah Namazndan Sonra Dua Etmek Rzk Geniletir, 401 Farz Namazlarndan Sonra Dua ve Tesbihat, 408 kindi Namazn Karann Hali, 412 Kadnlarn, Kurtulmasna Vesile Olan Drt ey, 413 Ailede Karlkl Mesuliyet, 418 Yalan ve Gybetten Uzak, Gzel Ahlak le badet Etmek, 424 Mminler Bir Binann Paralar Gibidirler, 435 Olgun Mminlerin Vasflar, 437
Seyyid Mehmed Zahid Kotku (ks) Hazretleri Hakknda Ksa Bilgiler

Dnyaya bir gz atnz. Huzur ve mutluluk adna neler gryorsunuz? nsan huzur ve mutluluu nasl yakalayacak? Bu konu oumuzun bildii bir gerek ki, huzur ve mutluluun merkezi, itikat, amel-i salih ve iyi ahlak ile Allah sevgisi dolu bir kalbdir. Allah (CC)n yce elisi (sav) yle buyuruyor: Dikkat ediniz! nsan vcudunda yle bir et paras vardr ki, o iyi olursa btn vcut iyi olur. Eer kt olursa, btn vcut bozulur. te, o et paras kalbdir. (Buhari) Kalb, yle harikulde zelliklere sahip ki... Ancak Rabbimize ynelmekle huzur buluyor. nk kalbin yaratcs Allah- Tel... Rabbimiz yle buyuruyor: Dikkat ediniz! Kalbler ancak Allah (CC) anmakla huzur ve skna kavuur. (Rd:28) Allah (CC)a ynelen bir kalbin sahibinde sevgi, merhamet, iyilik, hogr gibi ulv duygular geliir. lemi zenginleir. Gnl leminde nur meydana gelir ve sonunda huzur ve mutluluk iklimine yelken aar. Kalbin bu ulv ykseklie ulamas iin ehil klavuzlara ihtiya vardr. Kendisi bu noktaya ulatktan sonra, bakalarn da ykseltebilecek kemlt ehline... Bu gnl mimarlarndan biri de Gmhaneli Derghnn postniinlerinden
10
Silsile-i Zehebdeki Mrid-i Kmil Mehmed Zahid Kotku rahmetullahi aleyhtir. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin naklettiklerine gre babalar Ona: Olum Mehemmed! diye hitap edermi. Soyadlarnn mtevazi manasna geldii nfus czdannn bana not edilmi idi. Tevelltleri; hicr 1315, mild 1897 ylnda Bursa ehrinde, kale iinde Trkmenzde kmazndaki baba evinde vaki olmutur. Babalar ve anneleri Kafkasyadan 1297de g eden mslmanlardandr. Dedeleri Kafkasyada irvana bal eski bir hanlk merkezi olan Nuhadandr ki buras da eteinde, ipekilikle mehur, ahalisi mslman, hlen Azer Trkesi konuulan bir yerdir. Babalar brahim Efendi, Bursaya 16 yalarnda iken gelmi, Hamza Bey Medresesinde tahsil grm, muhtelif yerlerde imamlk yapm, Hazret-i Peygamber (sav) sllesinden bir Seyyid ve mutasavvftr. 1929da 76 yalarnda iken Bursa Ovasndaki zvat Kynde vefat etmi ve oraya defnolunmutur. Anneleri Sabre Hanm da Seyyidedir. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri 3 yalarnda iken muhterem anneleri yeni bir karde dnyaya getirmi ve lohusalk hali devam ederken ehit olmulardr. Bursada bulunan Pnarba Kabristanna defnedilmilerdir. Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin muhterem anneleri ile ilgili hafzalarnda kalan tek ey; muhterem babalarnn bir bayram ncesi eve gelirken yannda bir ift pabu getirmesi ve Olum Mehemmed, annen sana bunlar cennetten gnderdi demesidir.
Ailesi
Mehmed Zahid Kotku
Bu anne ve babadan doma aabeyleri Ahmed kir (1308 1335) subaylk yapm, Kudste ve anakkalede bulunmu, siperlerde hastalanm ve 28 yalarnda iken vefat edip, Stleme mezarlna defnolunmutur. Ayn anneden bir kk kardeleri daha olmusa da ok yaamam ve birka aylk iken vefat etmitir. Babalarnn ikinci evlilii yine Dastan muhacirlerinden, Fatma Hanmladr. Ondan doma kz kardeleri olmutur. Bunlardan Pakize Hanmn efendisi de, Bursa Ulu Cami imamlarndan ve smail Hakk Tekkesi eyhlerinden merhum Ahmet Efendi (ks)dir. Bugnk anlamda ipek bcekilii zanaatn Kafkasyadan Bursaya dedeleri getirmilerdir. Kendileri ok kkl ve zengin bir aileye mensup olmakla birlikte tamamen zhd ierisinde yaamay iar edinmilerdi. Mehmed Zahid Efendi (ks) Hazretleri ilk mektebi Oru Bey btidsinde okumular, ardndan Maksemdeki iddye devam etmiler, sonra da Bursa Sanat Mektebine girmilerdir. Bu esnada Birinci Cihan Harbi dolaysyla 19 yalarnda iken 27 Nisan 1916da askere alnmlar, senelerce askerlik yapp, birok hastalklar atlatmlardr. Ordunun Suriyeden ekilmesinden sonra, binbir glkle stanbula dnmlerdir. 23 Temmuz 1919 Cuma gnnden itibaren 25. Kolordu 30. ubede yazc olarak vazifeye devam ettikleri, 1922 Martnda hala bu vazifede olduklar hatra defterinden anlalmaktadr. Hoca Efendi Hazretleri (ks) stanbulda bulunduu esnada eitli dini toplantlara, derslere, camilerdeki vaazlara devam
11
Tahsili
Tasavvuf ve Din Hizmetleri
12
etmilerdir. Bilhassa Seydiehirli Abdullah Feyzi Efendi (ra)yi ok sevdikleri anlalyor. 29 Temmuz 1920 Cuma gn, Cuma namazn Ayasofya Camiinde eddan sonra Vilayet nnde bulunan Fatma Sultan Camii yanndaki Gmhneli Tekkesine giderek Dastanl mer Ziyddin Efendi (ks)ye intisb eyleyip gnden gne ahvalini terakki ettirmilerdir. mer Ziyddin (ks) Hazretlerinin, 18 Kasm 1921 (Hicri 1339) Cuma gn vefatndan sonra postniin-i ird olan Tekirdal Mustafa Feyzi (ks) Efendinin yannda tahsil-i kemlta devam etmiler, birok defalar halvete girmiler, 27 yalarnda hilfetnmeyle birlikte Rmuzl-Ehadis, Hizb-i Azam ve Delill-Hayrt iczetnmelerini de alarak Beyazt, Fatih ve Ayasofya Camii ve Medreselerinde derslere devam etmiler, bu esnada hafzlklarn da tamamlamlardr. Ayn zamanda hocasnn iareti zere muhtelif kasaba ve kylerde dini hizmetler fa etmilerdir. Mustafa Feyzi (ks) Hazretlerinin vefatndan sonra Bursaya dnerek yerlemiler ve evlenmiler, 1929da vefat eden babalarnn yerine Bursa Ovasndaki zvat Kynde 1516 sene kadar imamlk yaptktan sonra, Bursada nce bir mddet Veled Veziri Camisinde fahri hatiplik yapmlar, daha sonra, ftade Camii erifinin imam-hatipliine tayin edilerek, ehirde hisar iindeki baba evine yerleip, burada, 1945den 1952ye kadar hizmet etmilerdir. 1952 Aralk aynda, Gmhaneli Dergh Postniini eski tekke arkada Kazanl Abdlaziz (ks) Hazretlerinin vefat zerine onun hizmet ettii Zeyrek ivicizade Camisinde hizmete balamlar ve burada 1/10/1958 tarihine kadar vazife yapmlard. Daha sonra skenderpaa Camii erifine
Mehmed Zahid Kotku
nakil olunmular ve vefatlarna kadar da bu camide vazifeli olarak kalmlardr.
13
Ahirete rtihalleri
Hocamz Mehmed Zahid (ks) Hazretleri, vefatndan takriben bir sene kadar nce rahatszlanmlard. iddetli arlarndan srekli olarak muzdariplerdi ve zor ayakta durabiliyorlard. 1979 yaznda uzun zaman kalmak zere gittikleri Hicazdan, ar hasta olarak 1980 ubatnda dnmek zorunda kalmlard. 7 Mart 1980de ameliyata girdiler ve midelerinin te ikisi alnd. Ameliyattan sonra tedricen dzeldiler. Hatta 1980 Ramazannda hi aksatmadan oru tuttular, hatimle teravih kldlar, vaaz ettiler, Hac mevsimi gelince de son haclarna gittiler. Orada rahatszlklar iyice nksetmiti. Hacc glkle ifadan sonra, 6 Kasm 1980de stanbula dndler. 13 Kasm 1980de (5 Muharrem 1401), Perembe gn gzyalar ile uyur gibi bir halde iken ahirete irtihal eylediler. Cenaze namazlar 14 Kasm 1980 Cuma gn Sleymaniye Camiinde muhteem, mahzun, vakur ve edepli bir cemm-i gafir tarafndan klnarak, mbarek vcutlar, Sleymaniye Camii haziresinde, kendisinden feyz ald hocalar ve stadlarnn yanndaki istirahatghlarna defnolundular. Vefatlar slm leminde byk zntye yol am, Suudi Arabistanda, Kbede, Kuveytte ve daha pek ok ehirde gyablarnda cenaze namaz klnmtr. Vefat tarihi olan 13 Kasm 1980 tarihli takvim yapraklarnda ok manidar ibareler yer alyordu. Mesel bunlarn birindeki u nazm yn- taaccbdr:
14
Arkamdan Alama
ldm gn tabutum yrynce Bende bu dnya derdi var sanma! Bana alama,Yazk, yazk! Vah, vah! deme! eytann tuzana dersen vah vahn sras o zamandr. Yazk yazk asl o zaman denir. Cenazemi grdn zaman Elfirak, elfirak! deme! Benim bulumam asl o zamandr. Beni mezara koyunca elveda demeye kalkma! Mezar cennet topluluunun perdesidir. Mezar hapis grnr amma, Aslnda cnn hapisten kurtuluudur. Batmay grdn ya, domay da seyret! Gnele aya batmadan ne ziyan gelir ki? Sana batma grnr amma Aslnda o domadr, parlamadr. Yere hangi tohum ekildi de yetimedi? Neden insan tohumu iin Bitmeyecek, yetimeyecek zannna dyorsun? Hangi kova suya salnda da dolu olarak ekilmedi? Can Yusufun kuyuya dnce niye alarsn? Bu tarafta azn yumdun mu, o tarafta a! nk artk hay-huyun, meknszlk leminin boluundadr.
emil-i erifi
Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri uzunca boylu, iri kemikli, yaplca, heybetli, pehlivan gibi bir zatt. Beyaz tenli, dolgun pembe yanakl, uzunca ak sakall, geni alnl, aralkl kal, irice bal, gl yzl, sevimli, alml bir kimse idiler. Genken zayf olduklarn, kszlkte yemek yerine yu-
Mehmed Zahid Kotku
murta iivererek byle iri vcutlu olduklarn glerek anlatrlard. lk grte insanda sevgi ve sayg uyandran bir halleri vard. Tandna tanmadna selm verir, gler yz gsterir, gnl alrlard. lk nazarda koyu kestane renkli grnen, fakat dikkatle baklmas imknsz, esrarl ve derin manal gzleri vard. Gzleri iinde krmzlk, srtlarnda ve karnlarnda ise avu ii kadar iri bir ben mevcuttu. Hafzalar ok kuvvetli idi, konumalar tatl ve sfiyne idi.
15
ahsiyetleri
Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri, ok kere halk telaffuzu kullanr, karsndakine sz frsat tanr, ok iyi bildii bir eyi bile sanki ilk defa duyuyormu gibi yumuak bir tavrla dinler, manal ve nkteli cevaplar verirlerdi. Sohbetleri ho, hutbeleri fevkalde cellli olurdu. Hutbe esnasnda seslerini ykseltir, ordu nndeki bir komutan gibi celdetle ve irticalen konuurlard. Kerametlerini gizler, kendilerini hi belli etmez, kimsenin kusurunu yzne vurmaz, mtevazi, gler yzl, baklaryla insann iini okur, herkesin haline gre konuur, kiinin bilmedii eyi sorup mahcup etmezlerdi. Talebelerine ve insanlara kar alak gnll davranr, onlara bir karde gibi muamele ederlerdi. yle ki, bu duruma aldanan insanlar, kendilerini nerede ise bir arkada gibi grrd. ok temiz ve titizlerdi. nne bir ey damlasa eyvah kabahat ettik derlerdi. ou zaman sofralarnda misafir bulunurdu. Hibir zaman hibir kimseye emir vermezlerdi. Zengin fakir demez, herkesin davetine gider, gnl yaparlard. Bazen de davetsiz gider, fakir yahut hastann gnln alr, dua ederlerdi. Skldklarn hi belli etmezlerdi. Aman sakn bir kalp krmayn, krarsanz o size yeter de artar derlerdi. Dost-
16
larna vefalar emsalsiz idi; onlar ziyaret eder, arar, sorarlard. Akrabalarna kar vazifelerinde kusur etmez ve onlara kar hibir yardm esirgemezlerdi. nsanlarla konuurken, glmseyerek sz sylerler, kimseye dorudan yle yap, yle yapma demezler, m ile, misalle, dolayl yoldan arzularn anlatrlard. Dini mevzularda olmayan suallere net cevap vermezlerdi. zel hayatlarnda ev halkna kar mfik ve latifeli davranr, onlara dorudan doruya bir ey emretmez, bir ay olsa ieriz gibi tabirler kullanrlard. Hocamz (ks) Hazretleri, daima telmih ve m ile sylerler, anlalmazsa sabrederlerdi. Midelerinin te ikisi alnacak hale geldiinde bile, hastalklarndan hibir ikyette bulunmamlard. Rahatsz olduklar, hac annemiz tarafndan ksa istirahatlar srasnda kardklar hafif sesle anlalabilmiti. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri kimseye sert muamele etmezler ve kimsenin gnln krmazlard. Kendileri slama aykr olmayan hemen her teklife peki derlerdi. Gereklemesi mmkn olmayan tekliflere bile peki demiler, vefatlarndan ksa bir zaman nce de Siz peki demesini renesiniz diye, olur olmaz tekliflerinize peki diyorum buyurmulardr. Pekey demesini renmek lazm ve Arkadalk pekey demekle kaimdir szleri mehurdur.
Tevzu ve Teslimiyetleri
Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri o kadar byk bir tevazu sahibi ve kendisini gizlemekte o kadar mahir idiler ki; en iyi bildikleri bir mevzuyu dahi, muhataplar, Hocamz Mehmed Efendi (ks)nin bilmedikleri zann ile uzun uzun izah ederken, Hoca Efendi (ks) Hazretleri hi seslerini karmadan, onu sonuna kadar dinlerlerdi. Ziyaretlerinde bu-
Mehmed Zahid Kotku
lunmu bir yabanc, Hocamz (ks)n tevazusunu riyaya kamayan bir tevazu olarak nitelendirmitir. Kendileri; kerametleri zahir byk bir mrid-i kmil ve zamann kutbu olmalarna ramen, makamn ve kemltn gizlerler, normal insanlardan biri gibi grnrlerdi. Talebeleri kendilerinin bu halinden ou zaman aldanr ve edebe muhalif laubalilie debilirlerdi. Gene bu tevazu sebebiyle insanlar Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerini cana yakn bulur, kendisinden ekinmez ve Ona yaklar, istedii suali iinden veya dndan sorard. Suallerin cevaplar, soran mesul mevkide brakmamak iin net olmaz, dolayl olurdu. Tasavvufu ok iyi biliyor, ne muazzam mutasavvf, ne kadar stn bilgili adam, denmesini hi mi hi istemezlerdi. Bilen bilmeyen herkese kaplarn ak tutmak iin tevazuyu hi terk etmemilerdi. Her grenin Onu bir ky imam zannetmesine baylrlard. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin zamann kutbu olduklar, pek ok kiinin harikulade hallerine ahit olmalar ile son zamanlarnda anlalabilmitir. Seyyid olduklar ise ancak vefatlarndan sonra renilebilmiti. Daima herkese kaplar akt. Gnn be vakti Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerini grebilmek Onun sohbetinde bulunabilmek mmknd. Hi bir kimseyi kaplarnda bekletmemiler ve kaplarndan geri evirmemilerdi. Kendisine ulaamayan fakat bir ey sormak isteyen veya bir mkl olana da, onu hi krmadan, ona en ufak bir klfet vermeden ulamasn bilirler, bunu da byk bir gizlilik iinde yaparlard ki bunlarn ou vefatlarndan sonra ortaya kmtr. Birini dinlemekte, maddi ve manevi derdine are aramakta ok cmert olmakla beraber, fevkalade maddi skntlar iinde olduklarnda dahi, ihtiyalarn hi kimseye syle-
17
18
memilerdi. Kimseden, kimse iin de para ve dier yardmlar hususunda arac rolne girmemilerdi. Kimsenin iine, eine, ana, mesleine, merebine, gelirine, giderine, evine barkna, vastasna, makamna, mansbna, giyimine, kuamna, varlna, yokluuna ne karr ve ne de zenirlerdi. Bir keresinde Mekke-i Mkerremede kendisine sadaka vermek isteyen bir yabancnn verdii paray kabul etmiler ve yaknlar hayretle nedenini sorduunda biz o paray almasaydk, o kii her sadaka veriinde acaba reddedilir miyim diye tereddt edecekti buyurmular, o srada oradan geen bir ihtiya sahibine, parann zerine birka mislini de koyarak tasadduk etmilerdir. Kskanlk ve ekememezlik sanki lgatlerinden tamamen silinmiti. Ben falancadan ders almak istiyorum diyene de iltifatkr davranarak o kimseye nasl ulaacan ince ince ve zevkle anlatrlard. Daima gnllere Allah (CC) sevgisi naketmeyi gaye edindikleri, her tavrlarndan anlalyordu. Hanmlara ders tarifi yapmaktan son derece ekinmilerdi. Zaruret hallerinde ancak kar-kocaya, baba-kza veya yannda muhterem validemizi bulundurarak odann dnda oturan bir hanma ders tarif ettiklerine rastlanmt. Sen bu tarif ettiklerimizi hanmna da anlat, o da derslere devam etsin dedikleri de olmutu. Hanmlara cihad olarak; kocalarna hizmet etmeyi ve evlerine sahip kmay, ocuklarn iyi bir mslman olarak yetitirip terbiye etmeyi, dedikodulardan son derece uzak durarak, civarna slam yaymaya almay tavsiye ederlerdi. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri hizmetleri ve sohbetleriyle olduu kadar yaantsyla da insanlara slam bir
Snnete Olan Ballklar
Mehmed Zahid Kotku
hayatn nasl olmas gerektiini gstermilerdi. Muhterem Ali Ulvi Kurucu Rahmetullahi Aleyh, Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin kendisini en ok etkileyen ynn Snnetleri ihya etmek, Peygamber gibi yaamak... Yani hal ve hareketlerini Efendimiz (sav)e uydurmak... eklinde anlatyordu. Sanki Rasulullah (s.a.v) gryor da, O nasl hareket ediyorsa yle hareket ediyorlard diyordu. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri, kendi stadlarna fevkalde saygl ve bal idiler. Kadm dostlar, stadlarnn meclisine gittiklerinde Hoca Efendi (ks) Hazretlerinin diz st oturup, ba eip hi ayak deitirmeden edeple oturduklarn anlatrlar. Bu ballkla ilgili olarak, Aziz Efendi Hazretleri (ks) 1950 senesinde aadaki menkbeyi aktarmlardr: ki arkada vard, bunlar Cuma namazlarn Hocalar Mustafa Feyzi (ks) Hazretlerinin kld camide klmak isterlerdi. O Hazret de Cumay ya Beyazt, ya da Ayasofya Camiinde klard. Bu arkadalar Cuma vakti, nce Beyazt Camiine gelirler, kapdaki deri perdeyi kaldrp ieriyi koklarlar, Hocalarnn kokusunu alrlarsa ieri girerler yoksa Ayasofyaya giderlerdi. Bu iki arkadatan birinin Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri olduu bilinmektedir. Nitekim Rasulullahla (sav) rabtal olanlara has olan bu koku, Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinden de yaknndakiler tarafndan defaten duyulmutur. Gece ve sabah ibadetlerine ok riayet ederler, talebelerini de bunlara tevik ederlerdi. Ziyaretlerine gelene sormadan cevabn verir, istemeden ihtiya sahibinin muhta olduu eyi balarlard. Gnllere ve ryalara Allahn izni ile tasarruflar vard. Bereket gittikleri yere yaar; bolluk Onunla beraber gezer, en cra, en ktlk yerlere O gelince nimet dolard. Beraberinde seyahat edenler, tevafuklara, tecellilere, madd
19
20
ve manevi hallere ve ikramlara gark olur, hayretlere derler, parmaklarn srrlard. Btn ihvan iinde belki de kendilerini en iyi anlayan ve ona gre davranan da muhterem eleri Hac Annemiz Hazretleri olmutur. Gnlk oturduklar mindere bir kez bile -velev ki ocuk dahi olsa- bakasn oturtmaz, Hoca Efendi (ra) hakknda fevkalade titizlenir, bakalar tarafndan -ok yakn aile bireyleri de olsa- zel eyalarnn kullanmna izin vermezlerdi. Hoca Efendi Hazretlerine (ra) ve ihvana kar cansiperane hizmeti ibadet bilirler, yaz-k souk-scak demeden her gelene yemek hazrlarlar, kahvalt ikram ederlerdi. ayn o kutlu hanede ka kez demlendii bilinmezdi. Bunlar yaparken zellikle 1960 yllarnda her gn darda maltz yaklr, yemekler orada pier, ay orada demlenirdi. mrleri boyunca evlatlar ve torunlar tarafndan muhterem Hac Annemiz Hazretlerinin bir kez yattklar, uyuduklar grlmemitir. Bir kez bile olsa yoruldum, bittim gibi bir ikyetlerine ahit olunmamtr. Bunlar burada bir vefa rnei olsun diye arz etmeyi bor biliriz. unu da kanaati acizanemiz olarak uygun bulduk ki byle bir mridin arkalarnda onlara hizmet ve vefada sanki bir Hatice-i Kbra validemizin 20. asrdaki ruhdan grdk demek abartl olmasa gerektir.
Talebelerini Yetitirme Tarzlar

Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri gerekten milletimize Mrid-i Kamillik rnei gstermek zere yetitirilmi gibi, faaliyetlerini lfetin tesisi iin srdrmlerdi. Var gc ile enaniyeti terke, her eyde Allah (CC)n rzasn arayarak Onun sevgili bir kulu olmaya, dedikodu ve gybet et-
Mehmed Zahid Kotku
memeye, milletin birlii ve beraberlii iin almaya kararl bir ekilde hibir nefesini boa geirmeden gece gndz gayrete soyunmulard. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri dersini dinleyenlere yeni bir ey anlatyorsa, sanki kendileri de yeni renmi gibi anlatrlar ve bugn bir eserde yeni bir eye rastladm derlerdi. Bylece dinleyenler iin tatbik hususunda ge kalnmadn, bu yalarnda olmalarna ramen kendilerinin de yeni rendiklerini st kapal olarak sylemi olur ve bu hl zere talebelerini eitirlerdi. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri, ele ald bir kimseyi terbiye edip yola getirinceye kadar byk bir sabrla alrlard. lk zamanlarda kusurlarna msamaha ederler, yllarca alr, yar yolda bkp brakmazlard. nsanlar slahn bir ka lfla ve mnakaa ile deil, hl ile ayrca sabr ve almakla olacan buyurmulard. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin sohbetlerindeki bululara tebihlere hayran kalmamak mmkn olmazd. ok uzun ve derin dnrler, bir ayetin, bir hadisin zerinde haftalarca, aylarca durup konutuklar olurdu. 1980 senesinde tedavi grmekte olduklar kum havuzunun ierisindeyken sylemi olduklar u szler, slikin Allah (CC) yolundaki grevini harikulade bir tasvirle anlatmaktadr: Sluktan murad, eritii mertebede sinein kanadna demeyen dnya ve iindeki mlevveslikten uzak olmak kayd ile msterih bir zevkle yaarken, vasl olamad mertebeler iin ite u kum taneleri adedince gam ekmekten ibarettir. Bu yolun ilme dayandnn uuru iinde kesb ve vehb ilimlerde zirveye erimilerdi. Nitekim bir talebesine Evladm, ite bu Kuran- Kerim bize tam 30 ylda sure sure deil,
21
22
sayfa sayfa deil, yet yet deil, kelime kelime yutturuldu. buyurduklar nakledilmektedir Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri, en kat kalpli bir kimseye dahi nazar etseler veya o kimse vaaz ettikleri camiye ya da sofrasna olsun, bir kerecik getirilse, kalbi yumuard.
Sosyal ve Ekonomik Yaamdaki Etkileri

Mehmed Zahid Efendi (ks) Hazretleri yalnz gnller sultan deildi. O ayn zamanda gzel lkemizin manevi ve maddi kalknmasn ve glenerek slam lemine rnek olmasn isteyen ve bunu can gnlden tevik eden bir dava adam idi. Bireysel kazanmlarn bir araya getirilerek toplum yararna yatrmlara dntrlmesini iaret ve tevik ederlerdi. Bu kapnn nnde cemaatin dizdii otomobillerden rahatsz oluyorum, rahatsz oluyorum! ... Yabanc diyarlara ekmek paras iin giden iilerin o diyarlara gitmemesi var iken buna mecbur kalnmas beni zyor. O getirilen otomobillerin yerine atlyeler, fabrikalar kurulsa ve a susuz vatandalara i bulunsa, hem onlar slam diyarnda yaama imkn bulur, hem de biz, yabanclarn klesi olmazdk buyurmulard. Birok konumalarnda, Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri, ekonomik ynden, zelikle de kk sanayi ve ar sanayide, darya baml olmamak iin sanayilemek gerektiini dile getiriyorlard. Trkiyenin ekonomik bamllnn, kltrel bamll getireceini misallerle izah ediyor ve bunun da Batya tutsaklk anlamna geldiinin uuru ile mslmanlarn kalknmas iin birlemeyi, bir ibadet gibi alglamalarn istiyor ve teebbsler, irketleerek yaplrsa daha kalc, daha gl, daha heybetli ve daha gzel olur diyorlard.
Mehmed Zahid Kotku
Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin Trkiyenin sorunlarna getirdikleri zm nerileri, sadece dnce dzleminde kalan fikirler deildi. Mesel mill sanayimizin kurulmasn gndeme getirmiler, bilhare incelemelerde bulunmak zere yurt dna kmlar ve bylece bir tabu gibi grnen yerli sanayinin kurulmasyla ilgili korkularn almasna yardmc olmulard. Bizzat tevikleriyle kurulan ve zamannda Avrupann en byk fabrikalar olan tesisler bu balamda gzel, canl birer rnektir. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri, mevki, makam ve para tutkunu olmaktan kurtarmaya alt insanlar bir yandan da Trkiyenin ynetimine talip olmaya ynlendiriyorlard. nk gzel yurdumuzun ancak mevki ve makam dkn olmayan insanlar eliyle kalkndrlabileceine inanyorlard. Ahlkyla, yaantsyla, tebessmyle, yaratlan Yaratandan dolay seven ve kucaklayan felsefesiyle gnlleri fetheden Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri, hayatn her anna inancn hkim olmas iin almlar, geriye imzal imzasz birok eser brakmlardr. Vakflar, dernekler, ticari kurulular, eitli yaynlar, her kademeden talebeler... Hocamz (ks) Hazretlerinin, vefatlarndan bir hafta nce, hacdan dnerken Medine-i Mnevverede yaptklar bir konumadaki u szleri Onun yaam felsefesinin hem bir zeti, hem de sevenlerine brakt mirasdr: Ne dervilikte, ne eyhlikte, ne imamlkta i yok. , Allah (CC)n rzasn kazanabilmekte. , Allah (CC) n rzasn kazanabilmekte... , Allah (CC)a sevgili kul olabilmekte.
23
24
Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinden Nasihatler

Sen amellerin ilendii ve fakat hesap sorulmad u zamanda frsat eline gemiken deerlendirmeye bak. Amel ilemenin mmkn olmad, orada ilense de be para etmeyecei, pimanlklarla yerin gn inleyecei ve fakat hesap sorulaca, hesap grlecei, dn olmayan ahiret meknna doru gidiyorsun. uurlu ol, akll ol. Akln gzel iler yapmakta kullanmaya bak. Byklerimizden ibret al. Boa zaman geirme ey aziz karde nsan dakikada ortalama 18 defa nefes alyor. Her nefesinde Allah (CC)a kar zimmetlenmi olur. Kalp atlar ise normal olarak dakikada 72 adettir. u halde sen ey karde, her dakika 72 kere sana bu at temin eden Rabbini anmaya mecbur deil misin? Bu uurda yaamalsn. Bir gnde 24 saat ve 1440 dakika var. u hale gre gnde 26,000 defa Allah diyesin ki nefeslerinin kart kadar Rabbini zikretmi olasn. Kalbinin atlarn dnecek olursan gnde 104,000 defa Rabbini anabilmelisin. Biz yle veliler tanyoruz ki Rabbimizin yeryznde Rahmet olarak vazifelendirdii peygamberler adedinden fazla Allah demeyi kendi nefislerine bor bilmiler, yani gnde 125,000 defa Rablerini anmlar. te bunlarn dualar sayesinde bu lkenin pek ok yerine kfirler girememi, karlarnda hibir fiziki ve maddi g olmamasna ramen, korkularndan lkeye girmelerine frsat bulamadan def olup gitmilerdi. anakkale niin geilemedi bir dn. Karlarnda daima ehl-i zikrin dualar vard. Her dua kfirin tepesinde mermi gibi ilem grmedi mi? te bu zikirler seni yle bir sevgili kul haline getirir ki 4 dakikada
Mehmed Zahid Kotku
bir derece yani takriben saatte 1700 km hzla dnen u dnek dnya senin ayaklarnn altnda dner de sen dnmezsin aziz dostum, sen dndrlmezsin aziz karde. Herkes dnek olsa da gene sen dnek olamazsn. Yalan dnya iindekilerle dne dne mrn yitirir de sen dnmezsin! Sen dnmezsin! Rabbinin sevgili kulu olarak u fni dnyada kimseye zarar vermeden mrn tamamlar, arkandan dualar edilen biri olur gidersin. Allah (CC) seni ya Allah demen veya birine Allah dedirtmen iin yarattn hi hatrndan karmamalsn. Sen byle olmaya devam edebilsen, Rabbin senin ayan dnyaya bastrmaya kyamaz. unu hatrndan karma ki Cenab- Hakkn gizledii sm-i Azam senin iindedir. Bul onu kar. Greyim seni. Bu Rabbimin taahhddr. smi Azam senin iinde olur da hi Rabbim seni incitir mi? Senin burnunu bile kanatmayaca gibi... Ya Sriye! le-l Cebel! dediinde 1500 km mesafeden sesini duyurur. te meydan! nsanlarla iyi geinmek istiyorsan kimseyi tenkit etme! Fakir zengini, zengin fakiri tenkit etmeye kalkmasn. Halkn sevdiini halka ikyet etmeyin. (Halk kandranlarn halka anlatlmas ise ibadettir). Kimsenin iine, gcne karma! Dedikodu yerlerinde bulunma! Kardelerinizi sk sk ziyaret ederek acaba hangi hizmetinde bulunabilirim, hangi iine yarayabilirim dncesini sakn terk etmeyin. Bu dnce, sizin muhabbetinizi artracaktr Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin, 1980deki son haclarnda Mekke-i Mkerremede bir veda hitabeti nitelii tayan u konumas ok manidardr: Buralarda bin sevap ileniyor. Bir taraftan da bin gnah ileniyor. Hlbuki bir anlk cihad krk hacdan efdaldir.
25
26
Bir anlk nefis ile mcahede (byk cihad) ise seksen nafile hacdan efdldr. Byk cihad ise ancak halvetlerle olur. Allah demekten daha byk ibadet mi olur? Halvette her nefeste Allah deme alkanl edinirsin. Halvet cami, mescid gibi yerlerde olduu gibi evde de olur. Buralara gelmek yerine ylda defa, yani Ramazann son on gnnde, Zilhiccenin arife gn dhil on gnnde, Muharremin ilk on gnnde halvet usullerine uygun olarak bir yerde geirmenizi, orada ne yapacanz da Gmhaneli Ahmed Ziyddin Efendi Hazretlerinin (ra) eserlerini okuyarak renmenizi tavsiye ediyorum. Bir daha toplu olarak buralara gelemeyiz. Toplu olarak da bulunacamz zannetmiyorum. Ne dervilikte ne imamlkta, ne eyhlikte i yok, i Allah (CC)n rzasn kazanabilmekte, i Allah (CC)n sevgili kulu olabilmekte. Allah (CC)n rzas ise devaml gnahlardan kaarak ve ibadetlerle renilir. ok bilmek hner deil. Her ilmin stnde ilim vardr. ok parann da hesab oktur. Kuvvete sahip olmak da hner deil, hner o kuvveti, o ilmi, o paray Allah (CC)n emrinde kullanabilmektedir. lim, edeb ve takvay beraber yrtn. Gnlnze eytan sokmamaya aln, karmas ok zordur. Gmhanevi (ks) Hazretleri, gnahlar ihtiva eden kitaplarn -Necatl Gfilni- her salike 1000 defa okuturlard. Siz de okuyun. Buralara farz hac iin veya baka maksatla gelinecekse, ceplerinizi iyice doldurarak gelin. Sakn kimseye snmayn. Onun bunun yardm ile hac etmeye kalkmayn. Yerlerde srnr gibi hac yapmayn. badetiniz bitince de hemen memleketinize dnn.
Mehmed Zahid Kotku
Evrad- erifin nas

Aziz Kardelerim! Bu gne kadar pek ok dua kitaplar yaynlanmtr. Abdlkadr Geylni, Ahmed Rufi, Hasan- azeli, Muhammed Bahaddin Nakibend Hazretleri gibi daha nice byklerin tertip ettikleri gnlk, haftalk evrd kitaplar inceden inceye tetkik edilerek u an evlerde, mescitlerde takip edilmekte olan evrad- erf meydana gelmitir. Bu tarzdaki yedi gnlk evrd bir daha meydana getirmek imknszdr. Bu Kuran evradna ilaveten; Buhari, Tirmizi, Camius-sagir, Ramuz ve dier hadis kitaplarndaki Peygamber Efendimiz (sav)in mbarek dudaklarndan dile gelmi zikir ve dualarla stad- muhteremimiz Ahmed Ziyaeddin Gmhanevi (ks)nin tertip ve bizlere emanet ettikleri iki binden fazla sayfalk kitaptan seme dua ve zikirler alnmtr. Dikkat etmelisin ki senin oradan buradan duyarak biimlendirdiin dualar bunlarn yerini tutmaz. Sen bu evraddaki dualar usulne uyarak oku. Cenab- Hak muhta olduun ve olacan her eyi bilir. Onlar diledii zaman sana ihsan eder. Her kim ki bu evrad salih bir niyetle, ihlsla okusa, Allah (CC)n izni ile muradna kavuur. Bu evrad- erifi gn gnne ve Allah (CC)dan midini kesmeden srekli olarak okumaya devam etmelisin. Niyetinin halis ve saf olmasna dikkat et. Allah (CC), can gnlden okuyacanz evrad- erifin feyiz ve bereketini sizden ve bizden eksik etmesin. Bu evrad- erif ile beraber; Allah (CC) bizlere mslman olarak yaamay, mslman olarak lmeyi sonsuza kadar cennette sdt efendilerimiz ile beraber kalmay nasib etsin. Mehmed Zahid Kotku (ks)
27
28
stadmz Mehmed Zahid Efendi (ks) Hazretleri, tertib ettii bu muazzam eser olan Evrad- erif ile bir kimsenin ilaveten hangi namazlar klacan, namazlardan sonra hangi sureleri okuyacan, hangi zikirleri yapacan, rabta eitlerini anlatmtr. Kendisi, kimsenin bir kelime dahi ekleyemeyecei zarafette, sanki Halidiyye ye merbut yepyeni bir Zahidiyye nin karkasn tekil edercesine, efradn cami, ayarn mani olan bu Evrad- erif i ina etmilerdi.
Mehmed Zahid Kotku
Mehmed Zahid Kotku (ks) Hazretlerinin Altn Silsile-i erifleri
29
Silsile-i Zeheb 1. Bamzn tac, gnllerimizin tabibi, dnya ve ahiret efaatimiz, hidayetimizin, gzlerimizin ve letifimizin nuru, yaratlmlarn en stn: Seyyid-i Kainat Hz. Muhammed Mustafa (sas) Sddkiyye 2. Peygamber Efendimiz (sav)in en sadk ve maara arkada, ashabn en stn, Sddkyyenin kurucusu: Hz. Ebubekir Sddk (ra) 3. Peygamber Efendimiz (sav)in kendi ailesine severek dhil ettii: Hz. Selman el-Farisi (ra) 4. mamlarn imam: Hz. Kasm bn-i Muhammed (ra) 5. mamlarn rehberi: Hz. Cafer-i Sadk (ra) Tayfuriyye 6. Kutuplarn kutbu: Hz. Beyazid el-Bestami (ks) 7. Evliyalar kutbu: Hz. Ebul-Hasenil-Harakani (ks)
30
Haceganiyye 8. Kutuplarn kutbu: Hz. Eb Ali el-Faremedi (ks) 9. Kutuplarn kutbu: Hz. Yusuf el-Hemedani (ks) 10. Kutuplarn kutbu: Hz. Abdlhalk el-Gcdvani (ks) 11. Evliyann kutbu: Hz. Arif er-Rivgeri (ks) 12. Evliyann kutbu: Hz. Mahmud ncir el-Fanevi (ks) 13. Evliyann kutbu: Hz. Ali Ramiteni (ks) 14. Evliyann kutbu: Hz. Muhammed Baba es-Semmasi (ks) 15. Evliyann kutbu: Hz. Emir Kll (ks) Nakibendiyye 16. mamlarn imam, kutuplarn kutbu, Silsile-i Zehebin srekli dzenleyicisi, Abdlhalk el-Gcdvaninin kabri eriflerinden tarikatn btn boyutlarn ve zellikle hf zikrinin inceliklerini tahsil eden, srekli feyiz ve nur kayna Hz. ah- Nakbend Muhammed Bahaddin veysi el-Buhari (ks) 17. Nakibend Hazretlerinin damad erifi ve evliyann kutbu
Mehmed Zahid Kotku
Hz. Aleddin Attr (ks) 18. Evliyann kutbu: Hz. Yakub el-erhi (ks) 19. Evliyann kutbu: Hz. Ubeydullah Ahrr (ks) 20. Evliyann kutbu: Hz. Muhammed Zahid (ks) 21. Evliyann kutbu: Hz. Muhammed Dervi (ks) 22. Evliyann kutbu: Hz. Hacegi el-Emkenegi (ks) 23. Evliyann kutbu: Hz. Muhammed Baki (ks) Mceddidiyye 24. kinci bin yl yenileyicisi, evliyann kutbu, tarikat eriattan her boyutu ile ayrmadan; yeniden rk, dil, corafi tm farkllklar slama endeksleyerek projelendiren: Hz. mam Rabbani Mceddid-i Elf-i Sani Ahmed Faruk es-Serhendi (ks) 25. mam- Rabbani nin olu, evliyann kutbu, urvetlvska: Hz. Muhammed Masum (ks) 26. Evliyann kutbu: Hz. eyh Seyfddin (ks) 27. Evliyann kutbu: Hz. Seyyid Nur Muhammed el-Bedvni (ks)
31
32
28. Evliyann kutbu: Hz. emsddin Cn- Cnn Mazhar (ks) 29. Evliyann kutbu: Hz. eyh Abdullah ed-Dehlevi (ks) Halidiyye 30. Evliyann kutbu, ak ve gizli ilimlerde iki kanat sahibi, efendimiz, rabta eyhimiz, hf zikirlerin tmn yeniden tanzim eden: Hz. Mevln Ziyddin Halid el-Badadi (ks) 31. Mevln Ziyddin Halid el-Badadinin zel olarak yetitirdii, tarikatlarn efendisi, kutuplarn kutbu: Hz. Ahmed bn-i Sleyman Halid Hasen e-ami (ks) Ziyaiyye 32. Evliyann ve ariflerin kutbu, yardmcs ve ellerinden tutan, kendisine ulaanlarn, kendisinden ne zaman olursa olsun yardm bekleyenlerin rehberi, yol gstericisi, Rahmnn ahlk ile tehiz edilmi, Kurann terbiye ettii, Rasulullahn snnetini ve yolunu yaayan ve gsteren, ilim ve irfan kayna her trl olgunlua, kemalin zirvesine yerletirilmi ve genellikle Byk eyh Efendi diye anlan: Hz. Ahmed Ziyeddin el-Gmhanevi (ks) 33. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi, Silsile-i Zehebde Allah (CC)a dayanmann, ynelmenin istikametinden zerre miktar sapmayan, tm evliyann, ariflerin, limlerin kutbu olmasn bilen:
Mehmed Zahid Kotku
Hz. Hasan Hilmi el-Kastamoni (ks) 34. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi, evliya ve ariflerin kutbu, gizli ve ak ilimlerin iki kanad: Hz. smail Necati ez-Zaferanboli (ks) 35. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi, evliyann, ariflerin, limlerden tarikata muhabbet besleyenlerin kutbu, arif yetitirmekte Byk eyh Efendiye en yakn hizmetkr, Kuran, Hadis hafz: Hz. mer Ziyddin ed-Dastani (ks) 36. Byk eyh Efendiden zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi bulunan, evliyann, ariflerin, kemali olanlarn ve silsileye muhabbet besleyenlerin kutbu: Hz. Mustafa Feyzi bn-i Emrullah et-Tekfurdai (ks) 37. Mustafa Feyzi Hazretlerinden ok zel eitimle feyiz yollarn renen, kutublarn, ariflerin kutbu: Hz. Hasib es-Serezi (ks) (Vefat: 15/05/1949) 38. Mustafa Feyzi Hazretlerinden ok zel eitim gren kutuplarn, ariflerin, kemal sahiplerinin kutbu ve yol gstericisi Hz. Abdlaziz el-Kazani (ks) (Vefat: 02/11/1952) Zahidiyye 39. Mustafa Feyzi Hazretleri tarafndan ok zel bir eitimle yetitirilmi olan, Kuran ve Hadis hafz olmakla bera-
33
34
ber, Seyyidliini gizleyebilen, kutublarn, ariflerin, hocalarn, keml sahiplerinin kutbu, silsileye muhabbet besleyenlerin yol gstericisi, zikri ve rabtalar ve hatta Hatmi Haceyi ok basitletirerek tasavvufta ilerlemek isteyenlerin ayrt etmeden elinden tutan, yardma ihtiyac olana Allah (CC)a bor verir gibi koan Hz. Mehmed Zahid bn-i brahim el-Bursevi (ks) (Vefat: 13/11/1980) Silsile-i Zehebde bulunanlarn bariz vasflar nasld? Onlar Allah ve Rasulne ve silsiledeki byklerine saygl, anlay yksek, kavray esiz kimselerdi. Kalplerinden dnya sevgisi ktktan sonra, Letiflerindeki tm kirlilikler tevfik nurlarnn sprgesi ile temizlenmiti. Onlar; mridlikten, ariflie, ebrarla, zhidlie, sahib-i ahvle ok sratle gelmi kimselerdi. Onlar erbain frnlarnda, istifar ateinde tevfik alevi ile hidayet scaklnda srat- mstakim mayasyla piirilmi kimselerdi. Onlar yal derviini, kal derviini kollarnn arasnda muhabbet ateinde piirip hl derviine dndrmek iin alr Allah dostlar ile. Ebbekir (ra) buyurdular ki: lm her an hatrlayalm. Allah ve Rasulnn saknlmasn emrettiklerine yaklamayalm. Dnyada, nefislerimizi Rabbimizin rehin ald uuru iinde olalm. Ecellerimiz gelmeden, dnyada ahiret iin yaralm. Selman (ra) buyurdular ki:
Mehmed Zahid Kotku
Selman (ra)n son nefesine yakn bir halde ellerini yzne kapayp hkrklar iinde alarken Sd bin Ebi Vakkas (ra) ziyaretine gelmi ve niin bu kadar alyorsun? demiti. Selman (ra) da: Rasulullahn huzuruna giderken nasl alamayaym. Vasiyetini tutamam bir mmet olarak utanyorum. O Rasul bana buyurmutu ki: Sizin dnyadaki aznz, binek bir hayvann stnde yolculuk etmekte olann yanndaki az kadar olmaldr Ben alamayaym da kim alasn be kardeim diye cevap verdiler. Cafer-i Sadk (ra) buyurdular ki: Yaratlmayann peine dp de harap olmayalm. Onun peine dersen yorulursun fakat gene de ona kavuamazsn. Ya eyh, Rabbimizin yaratmad nedir? Dnyada mslman iin rahatlktr. Gel u yaratlmayan rahatln peine taklmayalm. Abdulhalk el-Gcdvani (ra) buyurdular ki: nsanlarn hor grmesini, rabet ve tevecchne tercih edelim. Dnyaya aldanmayp, lme hazrlkl olalm. Ahiret ilmini dnya bilimine, ahireti tm ile dnyaya tercih edelim. Allahn rzka kefil olduunu hi hatrdan karmayalm. ok glerek kalbi ldrmeyelim. Allahtan gayri hibir eyden ve kimseden korkmayalm.
35
36
ah Nakibend (ra) buyurdular ki: Dnyann hretinden, izzetinden iliiimizi keselim. Halkn itibarndan ve verecei mertebelerden vazgeelim. Bakalarnn mptel olduu dnyaln bizden uzaklamasndan dolay Rabbimize kr artralm. Bize verilmeyeceini bildiimiz bir eye kar hr olduumuzu, verilmesini ok istediimiz eyin ise klesi olduumuzu hi hatrmzdan karmayalm. Bu yolda vcud perdesinden daha byk ve daha gl perde olmadn dnelim. Kendi can ve cismimize kar muhabbeti silelim. Dnyay ebed hayatn saadetine vesile klmak, ahiretin tarlas haline getirmek suretiyle yaanmaya deer mr geirmek mmkndr. Amellerimizde srekli azmeti seelim. Farz ve snnetlere, nafilelere btn gcmzle sarlalm. mam Rabbn (ra) buyurdular ki: Allaha kar yalvarc, kalbi krk ve O'na her an snc olalm. Nefsimize byklk ve stnlk pyesi vermeyelim. Dnya sevgisi btn hatalarn badr. Dnya adamlarndan, onlarla sohbetten uzak duralm. Gybetten, kt zandan, kendi nefsine bakasnn kt zan beslemesinden olabildiince uzak duralm.
Mehmed Zahid Kotku
Gnah ve mekruhlardan gze gelen simsiyah ualar seninle Rabbinin arasn aar. O halde gz haram ve mekruhlarn her trlsnden koruyunuz. Dnyay ebed hayatn saadetine vesile klmak, ahiretin tarlas haline getirmek suretiyle yaanmaya deer yapya kavuturmak mmkndr.
37
Mevlna Halid (ra) buyurdular ki: Dnyada mr srerken lm, ahiret hallerini ve bunlarn gerek sahibini hep hatrda tutalm. Allahn honut olduu evliyann kalplerinde yer edenler byk devlete konmutur. Bedeni beslemeye alandan, makam ve mevki sahibi olmak isteyenden, bidat sahiplerinden, gsterie kaplanlardan mmkn mertebe uzakta bulunalm. Fkh ve ilm-i sahih ile srekli ilgilenelim. Bakasna hibir ekilde yk olmayalm. Gmhaneli Ahmed Ziyaeddin (ra) buyurdular ki: hls ile islh etmek dnya sevgisinin terkine baldr. sraftan ve israf edenlerden uzak duralm. Yksek ve grkemli binalara, insanlarn zendii bineklere, ar her trl ziynete itibar etmeyiniz. Diyar kffara ait kefere szlere, kaplara, giyim kuama, yiyeceklere, ev eyalarna zenmeyelim. lim ve ebeveynden gayrisinin elini pmeyelim. Kimseye boyun emeyelim. htiyacmz kimseden talep etmeyelim. Mehmed Zahid (ks) buyurdular ki: darecilikte u hususa dikkat edelim:
38
Daima adaletle muamele ediniz. Mavirleri Allaha itaat edenlerin arasndan seiniz. Emaneti, Allah ve Rasulne itaat edenler arasndan ehillerine veriniz. Allaha kulluktan alkoyan her ey dnyadr. Dnyay sevmek demek, zevk ve sefa lemlerine dalarak mptel olmak demektir. Byklerimiz dnyada ss, saltanat, her trl ziynet eyalarnn hibirine iltifat etmemilerdir. Dnyann aldatc cazibelerine kaplp da gzel amellerden, ibadet ve taatten mahrum bir ekilde yaamaktan u aciz canmz korumalyz. Dnyada evliya gibi yaamak istiyorsan: Merhamet sahibi olmalsn. Selmet-i sadr sahibi olmalsn. Sehaveti- nefis sahibi olmalsn. Def-i mefsid, celb-i menfiden evldr. Bir kimsenin mlknde Onun izni olmakszn tasarruf etmek caiz olmadna gre ve "mlk Allahndr" diyorsak, Onun mlknde Ona isyan ederek, Ona itaat etmeyerek yaamak hi mi hi caiz deildir. Silsile-i Zeheb'dekiler; Rabta eitleri Gizli zikir eitleri lm sohbetler ve iradlar lm risaleler, ilmi kitaplar ve evrd ile almalarn srdrdler.
Mehmed Zahid Kotku
Allah-u Tel ve Tekaddes Hazretleri, Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin derectn uly eyleyip, biz aciz- ncizleri de fyzat ve efaatndan feyizyab-u nasibdr buyursun... min, bihrmeti Seyyidil-Mrseln ve alih ve sahbih ve men tebiahm biihsnin il yevmid-dn, vel-hamd lillhi rabbil-lemn.
39
MUKADDEME
Malumdur ki btn mevcudat Allahu Telnn yaratt birer mahluktur. Bunlarn kimisi- melekler gibi - gnahlardan mberra, ancak emrolundukarn yaparlar- bakasn bilmezler. Bir ksm da hayvanlardr ki, onlar da akl ve zekadan mahrum olduklar iin ehvetlerinin iktizas ne ise onu ilerler. Gnah falan bilmezler, ancak ehvetlerinin esiridirler. Hak, adalet bilmezler, gc yeten gc yetmeyene hkmeder. Bir ksm mahluku da vardr ki, onlar da insanlardr. Onlara akl, zeka ile ikram ve ihsan ederek bugnk tekemmle eritirmitir. Bunlarn bir ksm kainatn sahibi olan Allahu Telya ve Onun peygamberlerine, kitaplarna, ahiret gnne, hayr ve errin Allahtan olduuna inanr ve ahiret mesuliyetinden korkar. Cenneti ister, cenennemden korkup kaar. Dier bir ksm da vardr ki Allah tanmaz, tabiata baldr. Ahiret mesuliyeti tanmaz. Bunlar da kafirlerdir. Mlkn sahibi Allahtr. Kula den ilk vazife mlkn sahibi olan Allah tanmak ve Ona kulluk hizmetini yapmak-
42
tr. Dnyaya gelmemizden murad da budur. Dier eyler bu tanmaya ve ibadete vesiledir. Bir insan ne kadar zengin olup da dnya bilgilerine de sahip olsa yine ona da Allah tantacak, marifet-i ilahiyyeye eritirecek ve onu hak yolda, slam yolunda tutacak bir alime, bir mrebbiye, bir mride ihtiyac muhakkaktr. lmi bilen ve bildiren ok kimseler vardr ki kuru grltden baka bir eye yaramazlar. nk ilimden murad Hakk tanmak ve bilmektir. Hakk bilmei de yle kolayca bir ey sanma. Hidayet-i lahiyeye erimemi olanlarn bilgilerini gryoruz ki, kulu Hakkdan uzaklatyor ve Hakk mnkir oluyor ve cehennemin yolunu, eytann yolunu seiyor. Byle ilim olacana olmamas dahi iyi deil mi? nsann bu hayat alemi hepimizin bildii gibi fani bir hayattr. imdiye kadar kimseye baki kalmayan bu hayat bundan sonra da kimseye baki kalmayacaktr. Fakat o iimizde sakl duran yedi bal ejderhadan daha beter nefis, hepimizi nasl perian etmektedir? Cahilleri bir trl kandrr, fenalklara sevkeder. Alimleri baka trl kandrp kibire, gurura, ucuba ve hasede boar. Tacirleri hrsa boar. Memurlar da ibadetten alkoyar. nsanlk ve olgunluk o kadar kolay bir ey deildir. Bu kt ve fena huylara alan insanlar bu irkinlikten kurtarmak ne kadar zordur. Hayvan terbiye mmkn oluyor, lakin insann terbiyesi hibir zaman hayvan terbiyesi ile kyas bile edilemez. nk ne nefis lr, ne de eytan brakp gider. Bunlar insann lnceye kadar hasmdr. Yalnz Allahu Telnn ltfuna mazhar olanlar mstesnadr.
Mehmed Zahid Kotku
Cenab- Hak cmlemize ltuf ve ihsan buyursun da sevdii ve raz olduu kullarndan eylesin. Sevmedii ve raz olmad kullarndan etmesin. Amin! Her yerde ve her zaman mslmanlarn birlemesine ve sevimelerine say- gayret eden kullarndan eylesin. Amin!
43
HADiSlERlE NASiHAtlAR Cilt: 1
LMN VE DNN AFETLER
lmin afeti unutmak, israf ve ziyan edilmesi ise layk ve ehil olmayan kimseye anlatlmasdr. lmi, unutmak afetinden korumann ilk yolu yazmak, kaydetmektir. Eski din alimlerimiz o gzel malumat kitaplara yazmasalard imdi bizler ne yapar, dinimizin inceliklerini nereden renebilirdik. imdi biz de okumay, yazmay muhakkak renmeliyiz. Bir mslmann Kuran- Kerimi bile okuyamamas kadar byk bir ayp olamaz. Ktbhanelerimiz ise binlerce hayrl, feyizli eserlerle doludur. Onlarn dillerini, yazlarn renmek bata gelen vazifemizdir.
48
Hadis-i erifin son ksm da ok ayan- dikkattir. Peygamber Efendimiz layk olmayana ilmi vermeyi yazk sayyor. lme kim layk deildir? Onu renip menfaatine alet edecek, din ilmi ile dnyalk devirmeye kalkacak veya mslmanlara zarar verecek veya akl eksik kimselerdir. Demek ki alimler talebelerine dikkat etmeli, onlar szmeli, kt niyetli veya gabi olanlara bo emek sarfetmemelidir. Allahu Tel bizi ilme layk kimselerden klsn. lmimizi hayrl yollarda harcamay nasib eyelesin. Amin!

Dinin afeti u eyden dolaydr. Fisk u fcur sahibi din ulemas, zulmkar idareci ve devlet adam, ilmi kifayetsiz olan cahil mctehid. bn-i Abbasdan (r.a) rivayet edilen bu hadis-i erif dinin bir beldede zayflamasnn, insanlarn dine ballklarnn gevemesinin Allah rzasndan uzaklamalarnn sebeblerini ok gzel izah ediyor. Bozulmann ba, takvadan ari, facir, gnahlara dalm gevek ulemadr. Bilindii gibi ilim bir vesikadr, alettir, kemale gtren yoldur ama sadece ilim yetmez, bunun yannnda ihlas lazm, ameal lazm, takva lazm. Aksi takdirde insan ilimle marur olur, ucuba der. lmini er yollara harcar da maddi ve manevi pek ok felaketlere sebep olur. dareci de zalim ise, abid, zahid, salih mmin kimseleri ezer, halka fsk ve fcurda kt rnek olur, zevk safa, lehviyyat ve seyyiat yollarna yneltir.
Mehmed Zahid Kotku
Cahil mctehid ise ka yapaym derken gz karan kimseye benzer. Kuran ve Hadisin nasslarndan yanl ve ters ahkam karr, kendini de kendine uyanlar da helak eder. Allahu Tel dinimizi bu gibi afetlerin cmlesinden hfz eylesin. Amin.
49

Hadis-i erifte Cenab Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem buyuruyor ki: Ben size drt eyi emrederim ve sizi drt eyden nehy ederim. Evvela Allahu Telya iman ile emrederim. Bilir misiniz ki Allaha iman nedir? Kelime-i ehadeti yani Ehed en la ilahe illallah ve ehed enne muhammeden resullulah szn sylemek ve kabul etmektir. Dier emirlerim namaz ikame etmek, zekat vermek, ramazan orucunu tutmak, ganimetten bete birini Beytl-Male vermektir. Ve sizleri dbbadan, nakirden, hantemden ve mzeffetten de nehy ederim. Bunlar sizden sonra gelenlere haber vermeniz iin, gzelce hfzediniz.
50
Bu hadis-i erifte emrolunanlar islamn esaslardr. Bu esaslar olmadan islam tahakkuk etmez. Allahu Telya iman ise bata kelime-i ehadeti kabul olmak zere itikad meselelerine gzel bir ekilde vakf olmakla tahakkuk eder. Namaz ve sair amellerin kabulu, Allahu Telya itikad kitablarnda gsterildii vech ile imandan sonradr. Bu iman olmadka dier amellerin kymeti yoktur. Onun iin mmin muvahhid evvela itikadn Ehl-i Snnet itikad zere bellemelidir. iilerin, Kzlbalarn, Rafzilerin ve bunlara benzer sapklarn itikadlarndan son derece saknmak gerektir. Namaz iin gusl ve abdest lazmdr. Abdestsiz namaz sahih olmayaca malumdur. Gusul de byledir. Sakn tenbellik edip de gusl tehir etme. Kelime-i ehadetten sonra emredilenlerin birincisi namaz, ikincisi zekat, ncs orutur. Oru ruhun gdasdr, gnllerin almasnn en byk amili orutur. Hem vcuda faydal, hem de ruha insanlarn nefislerine hakimiyeti ancak orula salanabilir dier ibadetler ise oruca yardmc ve nefsi kahr etmee balca yardmclardr. Yani yalnz orula nefis slah olmaz, bununla beraber namaz ve zekat ve hatta hac etmek lazmdr. Mmkn ise her sene hacca gitmee al. nk her seferinde bir eyler kazanrsn ve nihayet nefsin yola gelir de artk seni kt yollara sevkedemez. Bylece fena ve irkin hareketleri yapmaktan ve gnahlardan tamam ile kurtulmana sebeb olur. Oru ruhu besler, seni melekut alemine ulatrr ve bylece Hakkn gizli ltuflarna mazhar klar. Bu da o kimse iin yetip artar. Cenab- Hak cmlemizi ibadetlerinde daim olan kullarndan eylesin. Amin.
Mehmed Zahid Kotku
Talha (r.a), be bayram gnnden maada btn sene oru tutarm. Bir ikindi namaz vaktinde bahesinde megul iken -cemaatla namaz- kard iin derhal o baheyi vakfetmitir. Uhud muharebesinde, Cenab- Peygamberin nne kendi vcudunu siper etmitir. Ald yaralarn seksenden fazla olduunu rivayet ederler. Cenab- Hak efaatlerine nail etsin. Amin. Burada hacdan bahs olunmamtr. htimal ki hadis-i erifin sylendii zaman henz hac farz olmam ola. Drdncs: Dmandan alnan ganimetten bete birini de Resulullaha vermektir, gerek muhariplerin ve gerekse mslmanlarn baz ihtiyalarn karlamak iin bu da art koulmutur ki her zaman ve her yerde byle yardm paralarna ihtiya vardr. Bunu halktan her zaman toplamak kolay bir ey deildir. Milletin refah ve cemiyetin zenginliine baldr. O halde ganimetten bete bir gibi bir hisse ayrp mslmanlarn ihtiyalarn bu hazr paradan karlamak en kolay bir aredir. Nehy olunan drta ey ise iki kablardr. O halde bunlardan murad ikiyi menetmektir. dubb su kabandan yaplm iki kabdr. nakir ise hurma aacnn kklerinden, ileri oyularak yaplan iki kabdr. hantem yeil bir iki kp olup bunda saklanan ikiler sert olurmu. Dieri de mzeffet ki aatan veya sair eylerden yaplp zift ile svandktan sonra kullanlrm. Bunlarn ikileri mehur olduundan, Cenab- Peygamber Efendimiz bunlardan men etmilerdir ki insanlar bu iki afetinden kurtulsunlar. Bunlar ikinin yasak olmasndan evvel nehy olunanlardr. Bilahare iki, emr-i ilahi ile tamamen haram klnmtr. Haramlar yazan kitablarda iki aleyhine ok mhim yazlar vardr.
51
52
Cenab- Hak tesirini halk edip, btn beeriyyeti bu iki afatndan kurtarsn. Amin.

Size eyi emreder ve eyden nehy ederim. Size Allaha itaat etmenizi ve ona hibir eyi irk komamanz, Allahn habline toplu olarak yapmanz ve frka frka blnmemenizi ve Allahn banza geirdii kimseyi de dinleyip itaat etmenizi emrederim. Sizleri dedikodudan, ok soru sormaktan ve mallarnz zayi etmekten nehy ederim. Bu hadis-i erifte emrolunduumuz ten birisi Allahu Tel ve Tekaddese Hazretlerine hibir eyi irk komadan Ona ibadet etmeliimizdir. Malumdur ki, irk komadan ibadet etmekliimizdir. Malumdur ki Allahu Tel, birdir, mlk Onundur, mlkn iindekilerin de hepsi Onundur. Yer de, gk de Ona aittir. Yerde ve gkte canl cansz ne varsa hepsi Onundur. O, yaratmtr. Kendisinin babas olmad gibi ocuklar, evladlar da yoktur. sas da, Musas da Onun yaratt kullardr ve btn mevcudat Onun icaddr. Kars var demek, olu var demek, sa Onun oludur, Meryem Valide Onun hanmdr demek kadar
Mehmed Zahid Kotku
delilik olmaz. nk babas olsa onun da babas olacandan ucu bulunmayan bir uuruma gidilir. Evlad olsa evladn da evlad olacandan o da kmaza bir yoldur. Bizim hlas suremiz ne gzeldir. Pek ksa fakat pek veciz bir ekilde bize Allahmz anlatmaktadr:
53
{ { { {
Birdir, herey Ona muhtatr, O ise hibir eye muhta deildir. Domam ve dourmamtr. Hibir suretle ei, rnei, dengi yoktur. Ey karde! irk kadar byk gnah yoktur. Cenab Hak her gnah afveder, yalnz irki afvetmez. Onun iin ibadet eden abidlerin buna son derece dikkat etmeleri gerektir.nk riya ile yaplan ibadetler de irkten saylmtr. badet her trl riya aibelerinden azade olarak yaplmaldr. Cenab- Peygamberin istedii budur. Mesela, mezardaki llerden bir ey istemek, velev ki peygamber de olsa caiz deildir. Onlar ancak vesile olup onlarla tevessl olunur. Yoksa: u iimin olmasn isterim, sana bir de kurban keseceim gibi szler ok hataldr. badet yalnz Allah iin yaplr ve o ibadetten baka gaye beklenmez. Mesela:im rast gitsin veya servetim elimden gitmesin... gibi gayeler ibadete katiyyen kartrlmamaldr. kincisi: Habl den murad Kuran- Kerimdir. Yani hep birden el birlii ile Kurana yapnz, Onun gsterdii yoldan zerre kadar ayrlmaynz, daima birlik halinde yaaynz, dalmayn, baka baka yollara, cemiyetlere, partilere girmeyiniz. plikler, pler ne kadar ince ve zaif olsalar dahi
54
birleince kopmazlar, krlmazlar. Bunu hepimiz biliriz, lakin, yine nefislere uyup icabnda dinsizleri desteklemeden de geri kalmayz. Vay mslmanlk vay! ... nc emir, de idarecilerimizin szlerini dinleyip onlara itaat etmektir. Fakat minkm denildiine gre, bu idareciler mslman olmal. Menolunan eyden birincisi: Dedikodudur. Bu kt alkanlk mr ve zaman alan bir hrszdr ki, pek ok gnahlara sebeb olur. kincisi sk ve lzumsuz soru sormak. Bu da abestir. nsanlarn ekseri zamanlarnn zayi olmasna sebep olur. ncs: Maln zayi etmektir. Mslman maln olur olmaz yere harcayp savurmaktan saknmaldr. Mal Allahu Telnn kuluna verdii gzel, kymetli bir nimetttir ki dikkat edilirse onunla hem dnya, hem de ahiret kazanlr.
Maln hayrls Allah yolunda infak olunandr. Maln hayrl kimseler elinde bulunmas ve hassaten olgun mslmanlarn elinde bulunmas devlet stne devlettir, nimet stne nimettir. erlilerin elinde bulunmas ise elbette felaket stne felaket olacaktr. Vesselam.
CENNETN VASIFLARI

Ben, kyamet gn cennet kapsna gelir ve onun almasn ister (ve kapy alarm) da Hazin, yani cennet bekisi:Sen kimsin? der. Ben de Muhammedim (S. A. V.) derim. O zaman o da: Ben senden evvel bu kapy hibir kimseye amamak zere emrolundum, der. Bu hadis-i erif, gerek Ramuzun ve gerekse CamiusSagirin ba hadisi olarak Ahmed b. Hanbelin ve Mslimin Enes b. Malik (r.a)den rivayet ettikleri bir hadistir. Enes (r.a), on sene gibi bir zaman Resul-i Ekremin bilfiil hizmetinde bulunmutur. Cenab Peygamber Efendimiz ona, bir gn dahi: Enes! Bu ii niin yaptnveya ni-
56
in yapmadn bile dememitir. Enes hazretleri Medine-i Mnevverede, Efendimizin ahirete gnden sonra teeddben ata binmemiler ve ayakkab da giymemilerdir. Yani Peygamberin ayann bast yere ayakkab ile basmaya teeddb etmilerdir. Sonra Harem-i erifin o gnk kandillerini bizzat mbarek elleri ile kendileri yakarlarm. Bu hadis-i erif ok geni manalar camidir. Bir kere, ahiretin mevcudiyyetine, ve cennet ile cehennemin de mevcudiyyetine iaret edilmektedir. Sonra cennet temsil olunurken o gzelliklere hayran olmamak kimsenin elinden gelmez ve oraya girebilmeyi her mmin muvahhidin son derece arzu edeceinde de phe yoktur. Bunun yegane aresi varlklarn ve mlkn asl sahibi olan Allahu Tel ve Tekaddes Hazretlerinin emirlerine itaat ve yasaklarndan itinab edip uzak kalmaktr. En evvvel Allaha ve Resulne ve Kitabna ve getirdii her eye iman ile beraber, amelinde, itikadnda, mnakehat ve muamlelatnda da ayn artlara riayetle, mttaki bir mslman olarak yaamldr ki, o gzel cennnete girebilsin. Onun iindir ki Ashab- Kiramn halleri mazbut idi. Bugn, onlarn birbirlerine olan samimiyetlerine biz deil, dnya hayran olmaktadr. Buharide zikr olunan o kardelikleri altn kalemler ile yazp evlerimizin en mutena yerine asmamz lazm gelir. Bu ihmalimiz de ayr bir dert! Bugn biz mslmanlarn onlarla kyas olunabilecek utantan baka neyimiz var? Cenab- Hak cmlemizi afv edip, Peygamberimizin efaatna nail olabilecek ve o gzel cennete girebilecek sevgili kullarnn arasna kabul buyursun. Amin. imdi sana, cenneti vasf eden hadislerden bir tanesini daha yazacam. Cennet deyince, hatra hayale gelmez, gz-
Mehmed Zahid Kotku
lerin grmedii, kulaklarn iitmedii gzellikleri havi, Allahu Telnn mmin ve mttaki kullar iin yapp hazrlad bir mkafat evi anlalmaldr. Hatrna gelen her ey o anda nnde hazr, baheleri ve meyveleri iin bozulmak diye bir ey yoktur. Orada hibir suretle insan rahatsz etmezler. stedein kadar ye, hi korkma. Hastalk, rahatszlk, uykusuzluk, yorgunluk gibi bir ey yok. Herkes daima shhat ve afiyetle, ihtiyarlk da yok, hep gen, otuz yalarnda. Otomobile, trene, tayyareye de ihtiya yoktur. stediin an istediin yerdesin. mdi bu cennetlerden bir tanesi hakknda RamuzulEhadisin 125nci sahifesinde kaytl bir hadiste deniyor ki:
57

Cennette altndan bir amud vardr ki zerinde zebercedden kurulmu ehirler vardr. Gkteki parlak yldzlarn yeryzn aydnlat gibi, o ehirler de ehl-i cenneti aydnlatrlar. Cennetteki bu yer srf Allah rzas iin birbirlerini sevenlere vad olunmutur. Yine Cennet de yz derece vardr ki bunlar Allah kendi rzas iin mcahede eden kullarna hazrlamtr. Bu yolda en mhim ey nefsi yenerek kemle ulamaa almak ii yaplan mcahededir. Zira nefisler slah olmadka ne kalb temiz
58
olur, ne de cesed. nsan kadar mkemmel ve gzel bir mahluk olmad halde, nefsine malup, ehvetine malup ve eytana da malup olunca, o gzel insan emin olunuz mahlukatn en erlisi olur. imdi radyo sylyordu. Haydutlar bir bankadan veya drt milyonu alp kamlar. Dier bir ekiya grubu da devlet parasn tayan arabadan yedi milyonu alp kamlar. te bu da insan! Allah celle ve al cmlemizi ehl-i cennet olan kullarndan eylesin. Amin.
MNAFIKLIIN ALAMETLER

mann alameti Ensar sevmek, nifakn alameti de Ensara buzdur. Ensar diye Ehl-i Medineye derler. Onlar Resulullaha ve Onunla beraber Mekkeden gelen Muhacirleri barlarna basm, yardmc olmu, ba tac etmi olduklarndan bu ad kazanmlardr. mann gerei onlar sevmektir.
1- Yalan Sylemek, Vadinde Durmamak ve Emanete Hyanet Etmek
60
Mnafn alameti tr: Konutuu vakit yalan syler, vad ettiinde hulf eder, emanet edilen eye hyanet eder. te gayet basit gibi grnen u ok irkin huy her kimde bulunursa ona hemen mnafk adn takmakta hi de tereddt etmeyiniz. Mnafklk iki ksmdr. Biri ameli nifak, biri de itikadi nifaktr ki bu en ardr. Her ikisinin de alameti u zikr olunan eydir. Evvela yalan sylemek, her kavmin, her milletin, her ahsn indinde son derece mezmumdur. Trkemizde: Yalancnn mumu yatsya kadar yanar derler ki, k insana asl gecleyin lazmdr. Yalan sylersen gece sana lazm olacak ktan mahrum kalrsn ve btn gece karnlkta kalrsn, a ihtiyacn olduu bir srada k bulamazsn demektir. Sonra yalan insann yzn karartr, her yerde ismine yalanc derler, szne sohbetine kimse kulak asmaz. Daha sonra senin oluk ve ocuklarn da senden yalan renirler, onar da yalanc olurlar. Daha sonra sana kimse itimad etmez insanlar arasnda itimad kaybetmek kadar tehlikeli bir durum tasavvur olunamaz. Daha sonra sz, insann zdr. z ne ise sz de yledir. z, asl bozuk olann szleri de yalan dolan olur. z, asl temiz olann sz altn gibi kymetlidir, daima doru syler, yalandan son derece korkar ve katiyyen sylemez. Zira nsana yakan doruluktur der. Dorunun yardmcs da Allahtr. Bundan zerre kadar phe etme. Kuran bize hep doruluu tavsiye eder.
Bizi doru yola ilet. (Fatiha 5)
Mehmed Zahid Kotku
Sakn unutma! Btn selamet, saadet, devlet, nimet hep doruluktadr. Cennet ise dorularn mekandr. Hakkn rzas doruluktadr. Yalan, ylan gibi yamuk yamuk gider, doru gidemez. Onun iin ondan herkes korkar, kimse de sevmez. Bir gn Resul-i Ekrem Efendimize mslman olmak zere bir kii gelmi ve demi ki: Ben her fenal ileyen bir adamm, imdi ise mslman olmaa geldim, fakat bu ilediim fenalklarn hepsini de birden brakamam. Bana bir tanesini tavsiye ediniz. diye temennide bulunmu. Sallallah aleyhi ve sellem de ona: Yalan brak demiler. O da kabul etmi. Sonra zina edecek olmu, sorulunca yalan syleyemeceinden onu terk etmi. Sonra bir baka gnah ileyecek olmu, yine sorulunca yalan syleyemeceinden onu da brakm. Derken btn fenalklardan kurtulup salam ve olgun kamil bir mslman olmu. Cenab- Hak bizlere de nasib etsin. Amin. Sonra bugn dnya insanlar ierisinde, dinsizler de var, baka din sahipleri de var. Bunlarn hibirisi yalan sevmez. Dinsiz olduklar halde, ahirete inanlar olmad halde yalan sylemeyen kafirlerin de olduunu unutma! Mnafklk iin ikinci alamet, sznde, vadinde durmamaktr. Mslman ise gerek dostuna ve gerekse dmanna kar sadakat gsterip vadinden dnmez; dediini ve verdii sz yerine getirmee alr. Mesela ocuuna: Bayramda sana unu alacam dedi ise mutlaka yapmaldr. Sz de vaddir, sznden dnen dininden dnm gibidir. Mnafklk alametlerinden ncs de: Emanete hyanet etmektir. Bu ok geni bir mevzudur. imdi onu burada ksa olarak arzedeceiz. Asl mevzuu ileriki hadislerde daha
61
62
ak olarak izah etmee alrz. Sz de emanettir. Hem paralardan ve mallardan daha kymetli bir emanettir, szn kymetini bilmeyen, maln kymetini hi bilmez. Din de emanettir. Evdeki hanmn, yetitirdiin ocuklarn da, hatta sen kendin de emanetsin, bunlarn hepsinin hukukuna riayet arttr, bunlar da Kurann emirleridir. Senin abdest ve namazn da, orucun da, Kurann da, camiin de, memleketin de, vatan ve milletin de hep emanetlerdir.
2 - Yats ve Sabah Namazlarnda Cemaate Gelmemek

Mnafklarla bizim aramzdaki alamet (fark), yats ve sabah namazlarnda hazr bulunmaktr.nk (mnafklar) bu iki vakte gelmee g yetiremezler, takat getiremezler. nk mminin gayreti vardr, sevab kazanmaa heveslidir, gece istirahatn terk edip camiye gelmei ve sabahn erken vaktinde scack yatandan kalkp mescide gitmei eref sayar. Her ne kadar fakir ve zayf olsa da ibadete gelince ak ile her zorluu yener. Hakkn emrine imtisale ve Resulllah Efendimizin snnetine uymakta icabnda ban veren muhterem mslmanlar yats namazna ve sabah namazna hazr olmaa can gnlden alrlar. Cenab- Hak cmlemizi bu bahtiyar zmreye ilhak buyursun. Amin.
Mehmed Zahid Kotku
Sonra bu mslmanlar namaza byle ak olduklar gibi btn mslmanla, emrolunan her emre de bylece can ve bala inkyad etmekten, cihadlara itirak edip canlarn da, mallarn da feda etmekten zerre kadar ekinmez olduklar da apaikardr. Yats ve sabah namazlarna devam edemeyen bedbaht kimselere, mnafklk sfatnn taklmas da ok yerindedir. nk bunlar gerek para bakmndan ve gerekse bedeni kuvvet bakmndan stn olduklar halde takat getirememeleri, srf akidelerinin zafiyyeti, imanlarnn zafiyyeti neticesindedir. Esef verici olan ibadeti istirahatlarna tercih edemeyip keyiflerine uymalar ve o mbarek vakitleri zevk veya uyku ile geirmeleridir. Bununla beraber bu tip kimselerin dier hayrlara ve cihadlara kar da ayn ekilde hareket edecekleri aikardr. Cenab- Hak bu gibi yanl hareketlerden ve mnafklk sfatlarndan hepimizi koruyup, hfzeylesin. Amin.
63
3 - Zemzemi Doyasya ememek

Bu hadis-i erifte: Mnafklarla bizim aramzdaki alametlerden biri de o mnafklarn Zemzemi doyuncaya kadar bol bol iememeleridir buyurulmaktadr. Zira onlarn imanlarnda ihlaslar yoktur.nk ari(Resulllah sallallah aleyhi ve sellem)in, onu doyuncaya kadar bol bol imenin hem ifa olduunu, hem de doyurucu ve besleyici olduunu sylediini bildikleri halde bunu yapamaylar, mnafklklarndan olduu tebeyyn ve tahakkuk etmi olmaktadr.
64
Zemzem lisan- Kptide akma dur akma demek olduu Ahteri Lgatinde gsterilmitir. Zemzem ile ekmeksiz olarak birok gnler hatta bir ok seneler yaayanlar ve beslenenler olduu rivayet-i sahihalar arasnda zikredilmektedir. Bunlardan en yakn bugn Medine-i Mnevverede mhrc Fehmi Efendi ismiyle maruf bir zat- erifin halidir. O zat hicreti esnasnda parasz ve pulsuz kald devirlerde halini kimseye arz edemeyip acktka zemzem kuyusunun bana gider, doyuncaya kadar iermi. Bu suretle al gider ve rahatlanr olduunu bizzat kendisinden dinlemitik. Zemzem hakknda lehde ve aleyhde yazlan birok yazlar varsa da aleyhde yazlan szlerin hi birisine iltifat etmemek lazmdr.nk zemzem aleyhinde hibir mminin kalemi yaz yazamaz. Yazanlar muhakkak ve muhakkak ihlassz mnafklardr ki, bunlarn szlerine ve yazlarna itibar edilmez. Bu yazlar onlarn aleyhine birer hccet olarak yarn ruz- kyamette boyunlarna aslsa gerektir. Zemzemin lehinde yazan mminlerin ise yazdklar medhiyyeler zemzem hakknda kafi deildir. Nasl ki Resl-i Ekremi medh etmee kimsenin gc yetmemitir, zemzemi medhe de kimsenin gc yetmiyecektir. Zira zemzem ahiretteki kevser havzndan daha efdaldir. nk Cibril aleyhisselam Cenab- Peygamber Efendimizin kalb-i saadetlerini zemzem suyu ile ykamlardr. Zira btn yer ve gkteki, yani ahiretteki sularn en efdali zemzem suyudur. Zemzem suyu drt kaynaktan gelen sularn topland bir kuyudur, en efdali Hacer-i Esved tarafndanki keden gelen gayet tatl bir sudur. O kadar mslmanlar ykanr, memleketlerine varil varil tarlar, buna ramen zemzem ne azalr, ne de tkenir. Sallallahu aleyhi ve sellem Hazretleri de Ehl-iMedineye hediye olarak zemzem gtrrlermi.
NAMAZA GTMENN ADABI
Namaza geliniz, sekinetinizi muhafaza ettiiniz halde. Yetitiiniz kadarn klnz, kaan rekatleri kaza ediniz. Bu hadis-i erif, namaza, camie ve cemaate nasl gelineceinin adabn beyan sadedinde zikrolunmutur. Binaenaleyh bir mslman namaza giderken, cemaata erieceim, diye acele etmemelidir, her zaman ki sekinetini muhafaza ile beraber camie girer; eer namaz klnyorsa eritii yerde imama uyar ve karm olduu rekatlar, namazlar da imamn selamndan sonra kaza eder ve namazn tamamlar ve cemaat sevabn da alr. Cemaate yetieceim diye acele etmek veya koarcasna yrmek doru deildir. Zira Cenab- Peygamber sallallah aleyhi ve sellem hazretleri sekineti tavsye etmektedir. Komak veya koar gibi hzl yrmek insan elbette yorar ve nefes nefese Allah ekber deyip namaza durmak bir
66
huzursuzluk hasl eder. Onun iin namaza huzurla balamak efdal-i amaldir, bunun iin de sekinet lazmdr. Hakkn huzuruna giden kimseye yakacak hal ve tavr taknarak sknetle ve tefekkrle yrmek gerektir ki namaza da yle huzurla durabilsin.nk yetiilemeyenin kazas mmkndr.
Bu hadis-i erifte: Camie gelirken havf, hzn ve inkisar- kalb ile geliniz buyurulmaktadr. Bu yukardaki hadis-i erifi hem izahtr, hem de sknetin lzumunu beyandr. Havf ve inkisar- kalb yle kolay bir ey deildir. Hz. Ali kerremallah vecheh ve emsalleri, namaz vakti gelince kendilerinden geer, sararp, solarlarm.Ya Ali! Niye byle sararp, soluyorsun? dedikleri vakit.Rabbimin huzuruna ne yzle kacam korkusu, beni istila ediyor da kendimden geiyorum buyururlarm. Biz ise ne gafletteyiz. Alimler, husseren kelimesi zerinde oka durmular. Namaza sarksz olsanz dahi geliniz; sarm yok diye veya takkem yok diye namazdan ve cemaatten katiyyen geri kalmaynz. Balarnzn rtl olmas adabdandr, fakat cemaat vacibdir. Snnet diyenlerin de murad, vacip mesabesindedir demektir. Mkniin kelimesi de ikna dan ba rtmek ki murad, amame denilen sar sararak cemaata geliniz, demektir. Hadisteki umumi mana:Cemaata nasl mmkn olursa ylece geliniz, ister sarkl, ister sarksz. Fakat sarkla gelmek mmkn olursa, efdal olur. nk sark mslman kisvesidir, simal-mslimindir denilmi.
Mehmed Zahid Kotku
Havf, hayet hakknda herhalde Tasavvufi Ahlak kitabnda yeteri adar tafsilat vardr. Herhalde tekrar olsa mtaleasnda fazilet vardr. Zaten okunan bir eyi bir kere okumakla brakmaynz, tekrarladka anlaynz artar ve zihninizde yer eder, kolayca unutmazsnz. Baknz hafzlarmza, Kuran- Kerimi ne kadar ok tekrar tekrar okumak sureti ile hfz ediyorlar ve sonra da bir daha unutmuyorlar. Bu ancak tekrar okumann semeresidir. Onun iin siz de mhim din eserlerini hem ok okuyunuz, hem de okuduklarnz tekrar, yine okuyunuz. Bununla byk byk muvaffakyetlere nail olursunuz. Bir de elinizden gelirse, vaktiniz msait ise okuduunuz ayet ve hadisleri yerleriyle, -numaralaryla ve senedleriyle birlikte ezberlemee de ok gayret gsteriniz. Sonra o hadis-i erifi rivayet eden zatn ahvalini de okuyunuz. Hadisi rivayet ederken ravisini de gzelce bildirebilirseniz ok takdirlere nail olursunuz, erefiniz artar, kymetiniz ykselir. Sonra ind-i lahide de kymetinizin artacandan bheniz olmasn. Bir de ruhaniyyet-i peygamberi ile o sahabinin de ruhaniyyeti size eriir. Bahtiyarlk stne bahtiyarlk vesselam. Ve sallallah ve sellem ala muhammedin ve alihi ve sahbihi ecmain.
67

Yapacanz her ameli Allah Celle ve Aladan korku zerinde olduunuz halde yapnz ki bu suretle gemi olan gnahlarnz mariret olunur.
68
ttika saknmak demektir. Evvela kfrden, sonra byk ve kk gnahlardan ve daha sonra adab- slamiyyeye aykr her hareketten saknmaktr. Mslmanlk kadar gzel bir nimet tasavvur olunamaz, nk hibir mslman, fenalk, ktlk, gnah bir i ilemez, ayn zamanda herkesin hayrna, faidesine alr, kimseyi incitmez, darltmaz, kimseye barp armaz, herkese kar hrmetkardr, herkese hsn-i zann vardr, kendisini herkesten aa grr. imdi byle insan nerede bulursunuz? te mslman demek byle kimse demektir. Cenab- Hak cmlemizi byle mslmanlardan etsin. Amin. Byle korku sahibinin amelleri ind-i ilahide makbul olmakla beraber gemi gnahlarnn da afvna vesile olacandan Cenab- Hak cmlemizi byle mttaki kullarndan eylesin. Amin. Bu ittika yani takva hususunda Tasavvufi Ahlakta lzumu kadar malumat mevcuttur.
BATIN GEREKTRD ARTLAR
Allaha hibir eyi erik komayacanza, hrszlk, zina yapmayacanza, evlatlarnz ldrmeyeceinize ve ellerinizle ayaklarnz arasnda bir iftira dzp getirmeyeceinize, hayrl ilerde, marufta isyan etmeyeceinize sz verirseniz, sizinle mbayaa eder, biatinizi kabul ederim. Her kim szlerinde durursa ecri Allaha aittir. Ve yine her kim bunlardan birini irtikab eder de yakala-
70
np dnyada cezas verilirse onun iin bu ceza keffarettir ve temizliktir ve her kimin yapt gnahlarn Allah rterse bu da Allaha aittir, dilerse ahirette azab eder, dilerse mafiret eder. Bu hadis-i erif hepimiz iin bir miyar ve bir ldr ve bu zikr olunan artlar hepimiz iin caridir. Evvela Mslmanlk tevhid dinidir, irki katiyyen kabul etmez. Allahu Tel birdir, erik ve naziri yoktur, ei ve benzeri yoktur. hlas sresini iyi oku ve iyi bil, her sze kulak asma. Esma-i Hsnay ok oku, her gn oku. Allahu Tel ancak esmas ile bilinir, zatn bilmek kimseye myesser olmamtr. Sfat- zatiyyesi ve sfat- sbutiyyesini de yine iyi belle. Her hadiste bunlar tekrar tekrar yazmak uzun olacandan ilmihal kitablarndan bunlar gzelce renmek lazmdr.nk Allahu Tel irkten tevelld eden gnahlar afvetmez. kincisi: Sirkat yani hrszlk, yankesicilik, dolandrclk, yol kesip halk soymak ve emsali hrszla taalluk eden eylerin hibirisini yapmayacanza sz verirseniz ne ala. Zira hem mslmanlk hem hrszlk, ekyalk bir arada olamaz. Onun iin mslmanm diyen kimsenin bu gibi huylar, mutlaka terk etmesi gerektir ki, mslman olabilsin. Mslman kii, kendi mal olmayan hibir eye tabiatyla tenezzl edemez. ncs: Zinadr. Bu hususta Gnah kitabnda ve Ahlak kitablarnda geni geni malumatlar vardr. nsan hi bir ey bilmese bile bunun ne kadar irkin ve yanl bir ey olduunu idrak etmemesi mmkn deildir. Hakk olmayan bir kadna tasallut, hibir akl- selim sahibinin aklna bile gelmez. yle ise bugn gzlerimizin nnde cereyan eden bu ktle ne demek lazmdr. O halde insanlardan insan-
Mehmed Zahid Kotku
lk denilen meziyet gitmi, yerini hayvani sfatlar camii insan klnda vahi mahluklar igal etmiler demektir. Keza karsna veya kendi kzna veya akrabasna tasallut edenlere insan ne kadar kzar, artk onlar ldrmee bile kasd eder de sonra kendisi bu irkinlii bakalarnn karlarna ve kzlarna yaparsa ona ne dersin? Halbuki insanda bir nefis vardr, ok terbiyesizdir, slah olunmadka her ktlk beklenebilir. Ondan dolaydr ki Hz. Allah Celle ve Ala
71
Zinaya yakn olmaynz. (El-sra: 32) buyurmutur. Zina yapmayn deil de zinaya yakn olmayn tabiri ok incedir. Zira atee yakn olmayn ki ate sizi yakmasn. yle ise zinaya da yakn olmayn, yabanc kadnlarn yanlarna sokulmayn, onlarla grmeyin ve onlarn yzlerine ve gzlerine bakmayn. Her ikiniz de gzlerinizi yumunuz. nk bu bakmalar insann ehvetini tahrik eder ve nihayet zinaya sebeb olur. Allah esirgesin, insan kendine hakim olup da zina yapmasa bile zina gnahna girer, bu da kiiye kafidir. nsan bu suretle -maazallah- insanlk sfatndan kar ve hayvanlk sfatna girer. Artk ondan ne beklersiniz bilmem? Drdncs: Evladlarnz katl etmemek zere sz veriniz, yani evladlarnz ldrmeyiniz. O zamanlar insanlar eitli inanlara sahip olduklarndan damad edinmek de kendilerine ar gelirmi de, bahusus kz ocuklarn diri diri gmerlermi. Bazan, onlar bouna besliyoruz diye gmenler de olurmu. Cenab- Peygamber bunun nne gemek zere evvela mslman olmak isteyen kimselere bu artlar komular ve bylece bunun nne gemiler. Evladn l-
72
dren insan tabiat ile bakalarn da ldrmekten ekinmez ve bu suretle hem kendi evlatlarn hem de bakalarn lmden kurtarm olurlar
Her kim bir mmini kasden ldrrse onun cezas ebedi cehennemde kalmaktr. (En-Nisa 93) Yine bir dier ayette:
Evladlarnz rzk kaygsndan nai ldrmeyiniz, Zira kullarn rzk Allaha aittir. (El-sra: 31) Bundan sonra bir de ahlak dersi olarak yalnz iftiradan bahsedilmi ve bunu nlemek iin biat da art koulmutur. ftira bir uydurma, asl olmayan bir yalandr. Zaten yalan da haram ve gnahdr. Bir bakasna iftira ise en byk bir vebaldir. Cemiyetlerin ykmna yegane sebebtir. O gnn insan cahil idiler diyoruz da ya bu gnn mnevverlerine ne demek lazm bilmem? Onun iin iftira gklerden ve gklerdeki btn ecramdan daha ardr demilerdir. nsanlk sfatn hamil hibir kimseye yakamayaca gibi mslmana nasl yakabilir? Yani mslman bunu nasl yapabilir? Bu gnde mslmann ba derdi bu dedi kodu ile beraber yaplan hem de kasden bile bile yaplan bir bela-i azimdir. Cenab- Hak mslmanlar bu dertten kurtarsn. Amin. Emirlerden birisi de Cenab- Peygamberin verdii emr-i maruflarn, hayrl ilerin, emirlerin hibirisine asi olma-
Mehmed Zahid Kotku
mak ve itiraz da etmeyip verilen emirleri aynen yapmaa almaktr. Bir de, drdnc emirde evlatlarnz katl etmeyiniz tabiri var ki bunun bu gnlerde daha ok acs grlmektedir. O devirde bir evlat ldrlm olsa, o masum yavrunun hi kabahat olmad iin cehennemde yanmayacaktr; nk mesuliyeti yoktur. Fakat bugn yanl tahsillere gnderilip bile bile dinden, imandan ayrlarak, hatta bir de mslman dman olarak len bedbaht kiinin yeri ebedi cehennem ukuru deil de, ya neresidir? Buna sebeb olanlar da bir eit evlat katili deil midirler?
73
KADINLARIN CAMYE GDP GDEMEYECEKLER

Kadnlarn geceleri mescide gitmelerine izin veriniz. bn-i merin rivayet ettii bu hadis-i erif o zaman iin idi. Bugn ise dnya deimi, fitne-fesad ortal alt-st etmi olduundan bugn yakn komu camilerine dahi olsa velev ki ihtiyar dahi olsalar namazlarn evlerinin en mahrem yerlerinde eda etmeleri fezail babnda daha evladr. Zira Resil-i Ekrem sallallah aleyhi ve sellemin zaman- saadetlerinde, Resulullah Efendimizin arkalarnda namaz klmak isteyen baz hanm efendilere, sallallah aleyhi ve sellem hazretleri namazlarn evlerinde klmalarnn daha efdal olduunu syledii et-Tergib vet-Terhibin fasi- mahsusasnda zikrolunmaktadr. Kadnlarn gndz namazlarndan menolunup da gece namazlarna izin veriliinde tabii bir ok hikmetler vardr. Mesela aklnza gelen birisi: Kadn erkek arasnda bir ilgi bir alaka bir mnasebet vardr, insanlarn bahusus genlerin ala-
Mehmed Zahid Kotku
kas daha ziyade olacandan bunlarn gznnde kendilerini hele ssleyerek grnmeleri tabiatyla calib-i dikkat olup nefislerin de arzusuna muvafk olarak grme ve konumaya ve bilahare mnasebet tesisine sebeb olacandan ve belki de bu mnasebetler neticesinde irkin ithamlara maruz kalmalar ihtimali de galebedir. Bu sebepten onlarn evlerinde klacaklar namazn daha efdal olaca beyanyla bu kt ve irkin ihtimaller ortadan kalkm olur. Halbuki bu gnn kadn bizim Bayezid, Fatih ve Yeni Cami gibi erkeklerin daima bulunduu camileri adeta karargah ederek sabahtan akamn ge vakitlerine kadar camiin fahri mterileridir ki Peygamber sallallah aleyhi ve sellemin emirlerine tamamyla muhaliftir. Bir de gerek ramazan- erifteki mukabeleler ve gerekse mevlidlerde erkeklerin aralarna sokulmalar katiyyen caiz olmadndan bu gibi yerlerde bulunmaktansa bulunmamak daha evladr.nk biraz sevap alrken, alaca gnah da, camide olmak mnasebetiyle daha ar basacaktr. Camiler ibadet ve huzur yerleridir oralarda huzura mani her ey memnudur. Onun iin delilerle ocuklarn camie sokulmalar yasak edilmitir. Dikkat eder misiniz, evvelki hadis-i erif te Peygamberin emirlerine muhalefet etmemek art koulmutu. Bu da peygamberin emrine muhalefet deil mi?
75
CUMA GN DUALARIN KABUL SAAT

kinci hadis ki: Cuma gn icabet saatn ikindi namaz ile gnein batmas arasnda araynz o da pek ksa bir zaman olup bu kadardr diyerek avularn yumdular.Yani bir avu ap kapayacak kadar ksa olan dualarn kabili zaman cuma gn ikindi namaz ile akam namaz arasndadr yani bu mddeti gaflet etmeyin, elinizden gelirse o gn ikindi namazndan sonra camiden kmayn, Kuran okuyun, tesbih ekin, dua edin, vaz u nasihat dinleyin, dini kitablar mtalaa edin, vaktinizi bo geirmeyin ve Hak Telnn rzasn kazanmaa aln.
Mehmed Zahid Kotku
Bu duann kabul saati hakknda daha baka muhtelif rivayetler vardr. Mesela: mam efendi hutbeye karken, hutbe esnasnda, daha sonra cuma ezanlar okunduu vakit daha sonra cumadan sonra gibi. Bu muhtelif rivayetlere gre cuma gn saati icabettir. Sabahtan akama kadar uyank olup bu saat karmamaa bakn. Onun iin cuma gn erken saatta camie girmek, camiden evvel gusl etmek, yeni ve temiz elbise, amar giymek, misvak kullanmak, koku srnmek, salar ve sakallar taramak, fukaraya sadaka vermek, sadakasn bol etmek, camide kimse ile konumamak ve kimseyi de incitmemek o gn dostlar ve hastalar ziyaret etmek, oka vaz u nasihat dinlemek ve oka Kuran okumak, ilmihal kitablarn okumak suretiyle geirmek cumann adabndandr ve en efdal ameldir
77
CAHLLERE KARI MMNN DAVRANII

Allahu Telnn indindeki ykseklii taleb ediniz. O ykseklik nedir ya Resulallah? dediler. Buyurdular ki: Sana kar cahillikte bulunana hilm ile mukabele edersin ve sana vermeyene kar da sen(in) ikram ve ihsanda bulunmaklndr. bn-i merden rivayet olunan bu hadis-i erifte iki gzel huydan bahs edilmektedir. Cenab- Peygamberin adet-i seniyyelerinden herkesin haline gre idare-i kelam buyururlard. nd-i ilahide yksek makamlar pek oktur. Onlarn hepsini herkesin yapabilmesi pek kolay bir ey deildir, onun iin icab hale gre tavsyeler en mnasibidir.
Mehmed Zahid Kotku
Tasavvufi Ahlakta zikr olunan 70 kadar gzel huy vardr ki hepsi ind-i ilahide yksek makamlara nail olunmaya vesiledir. Cahillere kar taknlacak vaziyyetin en gzeli de hilimdir. Sabr skutu ile beraber o cahil kimsenin gerek szlerine gerekse dier hareketlerine tahammldr. Mukabele etmemek, sabrl ve sakin olarak onun cehlini yenmek ve onu kendi kendine utandrarak susturmaktr. Cenab- Hak cmlemize byle gzel ahlaklar nasib eylesin. Amin. Eer insanlar srf bu iki ahlaka riayette bulunsalar yine rahatlklar iin kafidir.
79
BEREKET BYKLERLE BERABERDR

Hz. bn-i Abbasn (Hakim et-Tirmizi)den naklettii bu hadis-i erif de bizlere bir derstir. yle: Cenab- Peygamberimiz bize tavsiyelerinde der ki: Herhangi bir ie balarken byklerinizle balayn. nsan ister yemek yerken, ister her hangi bir ie balarken byklerini brakmamaldr. Mesela:Yemee evvela byk olan zat besmele-i erife ile balar, arkasndan da ocuklar yine besmele-i erife ile yemee devam ederler. Bir dkkan aarken byklerinizi arr, onlarn duasn ve tavsiyelerini dinlersiniz, bir yere giderken mesela; hacc- erife niyyet ettiinizde yine byklerinizin himayesinde gidiniz, evlenirken, ev yaparken, btn ilerinizde byklerinizi ihmal etmeyiniz. Zira bereket byklerinizle birlikte olan ilerdedir. Gerek ya itibar ile byk olsun ve gerekse bilgi ve mevki sahibi olan bykler olsun hepsi de lazmdr. Onun iindir ki, adetlerimizden birisi de yaplacak binalara temel merasiminde hep
Mehmed Zahid Kotku
bykler davet olunur, evvela onlar temele birer para har atarlar, sonra da halk devam eder ve yine bir i yeri alrken yine byklerimiz vastasyla bu iler yaplmaktadr ki pek gzeldir. Bykleri ihmal etmek hem bir saygszlk, hem de bereketsizlie sebeptir. nsan hem gururunu yenmi olur ve hem de bykler uzun zamanlar ok tecrbe sahibi olmulardr. Onlarn bilgilerini de yabana atmayp istifade etmek en doru yoldur.
81
MMNLERN SEVNCNE VESLE OLAN HALLER

Bearet sizlerin zerlerine olsun ey mslman cemaat, sevininiz. te Rabbiniz sizlere gk kaplarndan bir kap at da sizinle meleklerine mbahat etmektedir. Hak Tel der ki: Ey meleklerim, benim kullarm farz namazlarndan birisini eda ettikleri halde; ikinci bir namaz, hazr vaziyette beklemektedirler. Ahmed bin Hanbelin ve dier ravilerin bn-i mer veya bn-i Amirden yaptklan u rivayet de mslmanlarn namazlarna kar ne kadar haris olduklarn gsteriyor. Bu hr-
Mehmed Zahid Kotku
sn da ind-i ilahideki makbuliyyetine binaendir ki, Cenab- Hak Zl-Celal Hazretleri mekandan mnezzeh olduu halde ve vnmek, iftihar gibi sfatlardan da ari olduu halde srf bizlere, mslmanlarn ibadete olan hrslarnn nezd-i ilahideki kymetini anlatmak ve gstermek zere, meleklerine sema kaplarndan bir kapy ap mslmanlarn, namazlarn eda ettikten sonra ikinci gelecek namaz da eda etmek iin bekleyilerini onlara gsterir.Hani siz onlara yle yle diyordunuz, imdi bir bakn bakalm, grnz nasl Allaha muti ve mnkaddrlar diye vnr. Bu iftihar bizlere, sizler de onlar gibi olunuz, demektir. nk namaz, hem mirac, hem ta, hem de vcuttaki ba gibidir. zah inaallah ilerideki hadis-i eriflerle aklanr.
83

Ey Ashab- Suffe! Sevininiz, mmetimden her kim sizin sahip olduunuz sfatlara raz olduklan halde yaarlarsa - ki siz bugn onlara razsnz - muhakkak o, kyamet gn benim refikimdir. bn-i Abbasn rivayet ettii bu hadis-i erif fukara sfatn taltif bakmndan ok byk bir kymeti haizdir. O gn Ashab- kiramdan ve fukara-y sabirinden bulunan bu zat- muhteremlerdir ki, bazan 78, bazan daha fazla da olurlar idi. Bunlar Reslllahn hazr askerleri ve ilim talibleri idiler; maietleri ekseriya Reslllaha gelen hediyyeler idi ve ou kez
84
de st ile geinirlerdi. Sabrlarna diyecek yoktu; hem mcahid, hem talib-i ilim idiler. Allahu Tel cmlemizi efaatlarna nail eylesin, amin.

Bearet sizlere olsun ey fukara-i muhacirin! Kyamet gnnde tam bir nra nail olduunuz halde, cennete zenginlerden yarm gn nce gireceksiniz. Bu yarm gn ise tam be yz senedir. Salik fakir demektir. Bunlar Mhacirinin fakirleri olup - yani Mekkeden mal ve mlklerini terk edip gelen fukaralardr. Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem hazretlerinin bunlar taltif sadedinde buyurduklar bu hadis-i erif de yine hepimize amildir. Bunlara Ashab- Suffe denirdi. Saylan yz kadard. Her asrda bunlardan be veya onu bulunabilir. Fakat yz hi bir zaman bir asrda bulunamazlar; o yalnz Reslllahn zamanna mahsus idi. Bir gn Reslllah sallallah aleyhi ve sellem hazretleri bunlarn bulunduu bir toplulua uradlar. lerinden bir hafz, Kuran okuyordu. Cemaat da ayaa kalkt. Resulllah ortalarna oturdu, onlara da iaret etti, Reslllahn etrafnda toplandlar. Reslllah Efendimiz onlarn hepsinin yzlerini gryordu. Fakat zerlerindeki entarilerin, esvaplarn ksalndan birbirlerinin arkalarna snyorlard. te o zaman Cenab- Peygamber Efendimiz onlar sevindirmek zere bu hadis-i erifi buyurdular.
Mehmed Zahid Kotku
Yani bugn dnyada bu skntlar ekiyorsunuz ama, yarn ahirette, kyamet gn o zenginlerden tam be yz sene evvel ve tam bir nur ile cennete gireceksiniz. Onun iin hi meyus ve mahrum olmaynz. Cenab- Hak cmlemizi Resl-i Ekrem Efendimizin ve onun pek gzel cesur ve sabrl cemaatnn efaatlerine nail buyursun, amin.
85

21 Sizler sevininiz! Sizler Allahu Telnn vahdaniyyetine, benim de Onun resl olduuma ehadet eder olmadnz m? Muhakkak bu Kuran- azim-an bir sebebtir, bunun bir ucu Cenab- Hakkn yed-i kudretinde, dier ucu da sizin elinizdedir. mdi bu Kurana iyi yapnz, muhakkak siz buna sarldktan sonra bir daha ebediyyen dalalet ve tehlikeye dmezsiniz. Bu hadis-i erif te Leyse kelimesi burada hkm cari olmayan bir nefiydir. Yani ben sizlere tebir ederim ki sizler Allahu Telnn vahdaniyyetine ve benim de resulullah olduuma ehadet edersiniz.nk Ashab- kiramn ehadetinde bhe yoktur.Siz ehadet eder deil misiniz? tabiri pek doru olmasa gerektir demiler. Kuran- azim--an 23 senede Cibril-i emin vastasyla nazil olan bir kitab- mukaddes-
86
tir. Peygamberimizin deil, dorudan doruya Allahu Telnn kelamdr. nsanlarn maddi ve manevi hukuklarn ve yapacaklar ibadetleri ve ibadetlerin lzumunu, vahdaniyyet-i ilahiyyeyi, irkin zararn, Allahtan baka bir ilah olmadn ve ibadetin yalnz Allahu Telya yaplacan bildirir. Gemi tarihi vakalardan da, ibret olmak zere zikreder, alt bin ksr ayetten ibarettir; bir harfi bile inkar edilemez. Ona inananlara mslman, inanmayanlara da kafir denir. te bu Kuran, insanlarn saadet ve selameti iin gnderilmitir. Bu gnk beeri ihtiyalara cevap veremedi demek kfrdr, Yahudi uydurmasdr. Zira hkm kyamete kadar bakidir. Bak Suudi Arabistanda nasl cari, herkes rahatlk ve huzur iinde. nk adam ldren derhal ldrlr, ksas yaplr. Onun iin adam ldrmee kimse cesaret edemez. kincisi, hrszlk yapan bulunmaz; nk eli kesilecektir. Bugn orada tek tk grlen hrszlklar yabanc memleketlerden gelen hrszlardr, kendi halk hrszlk yapamaz. Zina da yle. Sakn bunu yanl grme; zira bir ka kiinin kafas kesilmekle ve bir ka kiinin de eli kesilmekle btn insanlar rahata kavumaktadr. imdi, bizde ise can emniyeti de yok, mal emniyeti de.nk caniler kolay kurtulma yolu buluyorlar, onun iin skun ve huzuru bulmak mmkn olamaz vesselam. Binaenaleyh Kurana yapmak, bununla amel etmek, yap dediklerini yapmak ve yapmayndediini de yapmamak zere amel edenler katiyyen bir daha dalalete dp saptmaz ve ebediyyen helake dmezler. Binaenaleyh saadet isteyen, selamet isteyen, dnyay ve ahireti isteyen, Hakkn rzasn isteyen herkese en evvel lazm olan ey bu, Allahu Tel nn bize gnderdii kitab olan Kuran- aziman gzelce okumasn renmek, sonra da manalarn renip ona gre
Mehmed Zahid Kotku
amel etmee almaktr. Cenab- Zlcelal vel-kemal; cmlemizin muini olsun da bizi sevdii ve raz olduu kullarnn arasna kabul buyursun, amin.
87

Sevininiz, sizden sonra gelecek olanlara da mjdeleyiniz, ki muhakkak her kim Allahu Telnn birliine sadkane olarak ehadet ederse cennete dahil olur. Ahmed b. Hanbel ve Taberaninin bu rivayetlerinde Muhammedn resululllah zikredilmemi ve yalnz Kelime-i Tevhid olan La ilahe illallah ile iktifa edilmitir. Sadakat ve ihlas her yerde art olduu gibi kelime-i ehadette de arttr. Bir insan yalnz la ilahe illallah demekle mslman olamaz. Zira Allahu Telnn vahdaniyyetini kabul eden ok milletler vardr amma mslman deildirler, mslmanlk, yalnz bu iki ehadetin birlemesiyle hasl olur. La ilahe illallah kelime-i tevhiddir, onun zikri, zikr edenin kalbini nurlandrr, gnahlarn artr, mafiret-i ilahiyyeye mazhariyyetine sebeb olur. Bir mslmann hergn en az hi olmazsa 100 kere la ilahe illallah demesi peygamberimizin tavsyelerindendir. Ve bu suretle cennete gireceinde bhe yoktur. Fakat iman iin -La ilahe illallah Muhammedn Resllahdemek mutlaka arttr. Hem de smail Hakk. Bursevi: Bir nsan Peygamberimizin ismini ve babasnn, annesinin de isimlerini bilmezse bu mslman saylmaz der ki ok da dorudur. Bugn insanlarn bir ou algclarn, oyuncularn, pehlivanlarn, boksrlerin isimlerini bilirler de, peygam-
88
berinin ismini, ana ve babasnn isimlerini bilmezse nasl olur? Mslman mslmanl iyi bilmeli ve iyi de retmelidir. Allahu Tel cmlemizi dinini iyi bilenlerden eylesin. Amin.
ALLAHIN RAHMETNDEN UZAK OLAN KLER
Mahlukatn Allahu Tel ve tekaddes hazretlerine en uzak olan, emirlerin meclislerinde oturup da onlarn zulmlerini tasdik eden kiidir. Biri de ocuklar okutan retmenlerdir ki aralarnda adalete riayet etmez ve yetim haklar hususunda Allahn emrini gzetmez.
90
Kyamet gnnde Allahn rahmetinden en uzak olan kii, emrettiinin aksini yapan kiidir Yani syledikleriyle amel etmeyen vaizler, nasihat edenler ve bunlara benzeyenler demektir. Onun iin kii evvela sylediini kendisi yapmal, sonra halka sylemelidir. Doru syleyin diyen bir adam kendisi doru sylemezse bu nasl olur.
ALLAHIN EN SEVMED HELAL

Allahu Telya helaln en mebuzu talaktr. Talak kadn boamaa derler. Kadn nikahla Allahu Telnn emri zerine alnr, geinmek mmkn olmazsa, birbirleriyle anlaamazlarsa zorla gzellik olmaz, o zaman boamak caiz ise de, bu, ancak seferde yaplmaldr.nk ortada ocuklar da varsa sonra pimanlk ihtimaliyle birinci ve ikinci seferlerdeki talakda barmak ve aile ocan devam ettirmek imkann vermiken birdenbire talakla seni boadm demek pek byk bir cehalettir, nk artk tamir kabl etmez. Onun iin ar davranmal, sonra piman olmamal.
NEFSE VE DNYAYA HAKMYET

Siz cesedlerinizi alk ve susuzlukla (yani orula) eskitiniz, etlerinizi ifna ediniz, tketiniz, yalarnz eritiniz ki cennette misk ve kafur ile kark tayyib etlere nail olasnz. Bu hadis-i erifin rivayetinin senedinde zaf kokusu vardr demilerse de dier bir ok hadisler bu hadisi takviye etmektedir. Bahusus Ramuzun 177. Sahifesindeki: Siz karnlarnz doyurmaktan saknnz, nk kul helak olmaz, ta ki ehvetini ahireti zerine tercih etmedike hadis-i erifi buna delalet eder. nsann her istediini yemee almas da byledir. Binaenaleyh, insan nefsine hakim olabilmek iin herhalde evvela boaznn hakkndan gelmesi la-
Mehmed Zahid Kotku
zmdr. Alk ve susuzlua almayan insanlarn vcutlarnda biriken ya ve etler bilahare onun tehlikeli hastalklara tutulmasna ve nihayet lmne mncer olduu grlegelmektedir.nk a kalnd vakit vcuttaki mikroplarmz yine vcudumuzda biriken ve ksmen de zehirlenmi olan yalar yerler ve bylelikle hem beslenirler hem de vcudumuzda zararl yalar gidermi olurlar ve hem de icabnda zehirli mikroplarla da mcadele edip vcuda onlarn sokulmasna mani olurlar ve o zehirli mikroplar da yemekten korkmazlar, kamazlar, nk almlardr ve bylelikle shhatlar daima din ve muntazam olur. Bykler de yle demi: Batnl-meri advvh kiinin karn sahibinin balca dmandr. Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem de:
93
Kiinin asl dman onun nefsidir buyurmulardr. Onun iin alk, sddklarn bedenini ihya eden Hak taamdr, zira yemee meyl ve hrs hayvan sfatdr. Allah bu kiinin kalbini karartr ve onu mahede-i Haktan alkor, bu da bela olarak insana hem yeter, hem de artar.
94
Ademolu, yannda sana yetecek kadar (bir eyler) varken hala sen seni azdracak eyleri istiyorsun. Ademolu, ne aza kanaat eder ve ne de oktan doyarsn. Ademolu, cesedinde shhat ve afiyette olduun halde sabaha ktn. Mesleinde, yolunda, nefsinde, evinde bulunduun ve yannda da o gnn az ve yiyeceinden bir eyler varsa sana yeter. Artk dnyaya bo ver aldrma. Dnyaya aldananlar helake duar olurlar. Ademolu diye Cenab- Peygamber bilafark btn insaniyyete hitap etmektedir. Bugn hakiki insanl kemiren dertlerin de banda gelen felaketler ne kanserdir ve ne de veba, kolera gibi afetler veya depremler gibi felaketlerdir. Bunlar her ne kadar ac eylerse de aresi bulunan hadiselerdendir. Asl dert kiinin ba dman olan midesine, boazna kanaat retip altrmamasdr. Zira kanaat kadar saadet, kanaat kadar selamet, kanaat kadar huzur ve rahatl, baka yerde aramak ve bulmak muhaldir. Baknz pegamberlere ve byk velilere btn saadeti kanaatte bulmulardr. Sakn yanl anlama, kanaat demek miskinlik demek deidir. Kanaat, Hak Telnn taksimine, verdiine raz olup bakasnn malnda ve servetinde gz olmayp Allahu Telnn verdiine kr eden bahtiyarn halidir. te sana bir tane misal:Veysel Karani yetmez mi dersin. Binlercesi mevcut. okluu insan nemil bir ey zanneder. Halbuki kendini kendi eliyle dnya ve ahiret azaplarna hazrlamaktr. nk hilkat-i insaniyye ve cibiliyet ve tabiat iktizas, zenginlik ve servet daima beeriyeti tuyana sevk etmekte en birinci amildir. nk Kuran- azimanda ilk nce nazil olan kra suresinde
Mehmed Zahid Kotku
nk insan muhakkak azar kendisini ihtiyatan vareste grd diye buyurulmaktadr. Baz istisnalar kaide-i klliyyeyi deitirmezler tabii. mam- Azam ve Abdll-Kadir Geylani gibi mehur zevatta zenginlik devlet zerine devlettir. Fakat mevzu bu deildir. Allahu Tel baz kullarn istemeseler de yine zengin eder. Bu zenginlik ona, bir ltuf, bir ihsan ve bir nimettir. Sleyman aleyhisselam gibi... Anlalyor ki zenginlik Hakkn ltfu olunca zarar yoktur. O zaman sahibi onu iyi yerlere harcar, sevablarn artrr, birok kimselerden hayr dualar alr, byk iler de yapar, birok kimseler de o suretle ekmek paralarn temin ederler, faide stne faide olur. Yine bu zat bu kadar servet iinde katiyyen israf etmez, tuyan da etmez. Belki gece gndz Cenab- Hakkn ltfuna, ihsanna krler edip ibadet ve taatndan da zerre kadar ayrlmaz. Byle olunca zenginlik elbette byk bir nimettir. Fakat hadis-i erifte zengin olmayn diye bir kelime yoktur. Zengin olmak iin zorlanr, birok kimselerden yardm diye faizli paralar alr sonra da bunlar deyemez, bor stne bor, nihayet borlu olarak da gzlerini yumar ve ac bir ekilde gider. Sana bugn bunun iki canl misalini arz edeyim:ok zengin bir aile, ilerini daha geniletmek, gelitirmek iin faiz ile para almlar, bazs resmi, bazs da gayr- resmi. Fakat bunlarn her ikisi de pek iyi mslman zannettiimiz kimseler. Sonra bir gn geliyor ki bu faizleri demek imkann bulamyorlar, hem servetleri, hem fabrikalar, hem de btn emlaki ve evleri satlp tamtakr kalm durumda-
95
96
lar. Bu bizim gzmzn grd. Halbuki bilmediklerimiz kimbilir ne kadar? Onun iin Allahn yasak ettii faizden vesair haram eylerden zengin olacam diye uramak bir cinnet olsa gerektir. Lakin bu gnn insan ki - bataa batmtr - abaladka derinlere gider ve nihayet kamaz. Sakn sen benim bu szlerimi yabana atma. Haramlarn hibirisinde faide olmaz:ki, kumar, hrszlk, katillik, faiz, ekyalk hepsi birdir. nsan, zaten haramlardan ve gnahlardan tam manasyla kurtulmadka, olgun, iyi ve kamil bir mslman olamaz. yi bir mslman olamaynca beeriyyete her bakmdan zararl olur. D insan, ii canavar, yrtc arslan ve kurttan daha fenadr.nk onlar ldrmek pek kolay. Fakat insann dinsizi ve ahlaksz btn memleketi rahatsz ettii hepimizin gzleri nndedir. nkara ve tevile hacet yoktur. Efendimiz (S. A. V): Her mmettin bir fitnesi vardr, benim mmetimin fitnesi de maldr. buyurmutur. Mal dalalete ve gnahlara sebeb olur. Allahu Telnn emirlerine, ibadet ve taatna mani olarak ahireti unutmasna sebeb olur. Hak Tel Hazretleri de:
Mallarnz da, evladlarnz da sizin iin ancak bir fitnedir, imtihan (mevzuu)dur. (Teabn: 15) dedii hepimizin malumudur. Halbuki dier bir ayet-i kerimesinde:
Mal ve evladlarnz sizi Allahu Telnn zikrinden alkoymasn.(El-Mnafikn: 9) buyurmas da son derece
Mehmed Zahid Kotku
ayan- dikkattir. Onun iindir ki Allahu Telnn zikri ile megul olacak gnl altrmak ve yetitirmek lazmdr ki, seni, dnya ilerin Hakkn zikrinden ve ibadetlerinden alkoymasn, yoksa dnyann helak ettikleri arasnda sen de erir gidersin. Binaenaleyh ok uyank olmak lazmdr. Cenab- Hak, cmlemizin muini olsun da nefsin, ehevatn ve eytann elinden bizleri korusun ve kurtarsn. Amin. Cenab- Hak dier bir ayet-i kerimesinde yle buyurmaktadr:
97
Allahu Telnn yle olgun ve kamil kullar vardr ki hibir alveri onlar Allahu Telnn zikrinden alkoymaz (En-Nur: 37). Cneyd-i Badadi ve emsali, mam- Azam ve emsali gibi bahtiyarlar ki, dnya bunlarn ilerine hi bir zaman nfuz edemez, bunlar da dnyaya katiyyen aldanmazlar.
ALLAHIN EN ZYADE BUZ ETT KMSELER, DNE, DNDARA DMAN OLANLAR VE YALANCILARDIR

Kiiler arasnda Allahu Telnn en ziyade buz ettii kimse (dine ve dindarlara) azl, iddetli dman olandr. Buhari ve Mslimin de dahil olduu bu hadis-i erifte insanlar arasnda Allahu Telnn en ok buz ettii gibi eleddl-hsam diye tabir olunan batl mdafaa hususunda ehl-i Hak ile iddetli bir husumet besleyen bedbaht kimsedir ki Hakk brakm, batla meyletmi. Bu batl mdafaa hususunda delice hareketler yapp, Hakk inkara kadar gidip dinden imandan kar, nikah da gider. Yeniden tevbe isti-
Mehmed Zahid Kotku
far ile imann yeniler ve nikahn da tazelerse ne ala. Yoksa kfr zere mahv olup gider.
99

Allahu Telnn yevm-i kyamette en mebuz mahluku yalanc ve kibirlilerdir ve bir de din kardelerine kar ilerinde buz saklayanlardr, siz bunlara mlki olursanz siz de onlar gibi davrann. Bunlar Allah ve Reslne itaata arlsalar gayet ar davranrlar, eytann yoluna ve emrine arlsalar sratle icabet ederler. Bu hadis-i erif yukarda geen mnafk alametinden birisi olan yalann ind-i ilahide ne kadar fena ve mebuz olduunu gsteriyor. Bu bir irkinlik ise de buna bir de kibir ilave edilince artk buzun derecesini tahmin, gcmzn dna kar. Bunlar yalnz byle yalan ve kibirleri ile kalsalar ne ala. Fakat, asl, bir de bunlarn din kardelerine kar ilerinde buz saklamalar yok mu ya, hi afvedilemez. Bunlarla aradaki mnasebetler dolaysyla karlatnz zaman siz de bunlara boyun bkp durmaynz, belki sizlere de onlara kar kibir, azamet gstermeniz yakr. nk onlar Allah ve Reslnn davetine sanki lme gidermi gibi zorla-
100
nrlar, gitmek istemez ve yapamazlar. Zira ileri, bu iki huy sebebi ile tamamen kararmtr, Hakk tanyamaz ve emirlerine inkyad da edemezler, maksad ve gayeleri dnyadr, o da ellerine gemez. Bununla beraber eytan yani gnah ilere ve eytann arzularna davet olunsalar hemen tereddtsz sratle koa koa giderler, bunlar zannedersem artk izaha lzum yoktur. nk hadiseler herkesin gz nnde olup, her gn bir yenisi cereyan etmektedir. Cenab- Hak cmlemizi byle mebuz kullardan olmaktan muhafaza buyurup bilakis sevgili ve bahtiyar hakiki mslman kullarndan eylesin. Amin.
ALLAHIN RIZASI ZAYIFLARIN HONUTLUU LEDR

Beni talebte zayflarnz vasta klnz, nk sizin rzklarnz, dmana kar nusretiniz ancak zayflarnz iledir. (yani zayflarnz sayesindedir). Beni taleb demek benim sizden memnun ve honut olmam istiyorsanz muhakkak sizlerin, zayflar arayp bulmak, onlarn meclislerinde oturmanzla mmkndr. Yani benim sizlerden raz olmam istiyorsanz zayflarnza, fakirlere, miskinlere ikram edin, ihsan edin, onlarn her halde gnllerini honut edin ki ben de sizden raz ve memnun olaym. O zaman beni taleb ediniz beni araynz. te o zaman beni bulursunuz, yani ben de sizden raz ve memnun olurum. Bu kudsi hadis-i erif, ne kadar ksa, be veya alt kelimeden ibaret. Fakat manas ok genitir. Hele kaviler iin pek
102
gzel bir derstir. nsan daima gcne, kuvvetine, sermayesine, etrafndaki dalkavuklara her zaman pek aldanan bir mahluktur. Zannederki: te bilgim ve gayretim sayesinde yle yaptm, byle yaptm diye kendine pek gvenir. Halbuki hi de yle deildir. Bunlar hep Hak Telnn birer ihsan ve lutuflardr, baz kullarna bol verir, bazsna da vermez. te bu zuafa ve miskinler gurubu dnya lutuflarndan mahrum zavalllardr, ya akllar ermez veya gleri yetmez, bir ok sknt ve mkilata maruz kalrlar, boyunlar bkk, kimseyi de rahatsz etmezler, hallerine de razdrlar. te bunlarn skntlarn hi olmazsa ksmen giderenlere de Allahu Tel ltf edip ihsann artrr. Sen ki benim zayf ve biare kullarm himaye ediyor ve onlar gzetiyorsun, benim de sana ltfum bol olsun, her zaman her yerde nusretim, yardmm seninledir der ve bylece hem dnyasn, hem de ahiretini kazanm olur. Cenab- Mevla, bizleri de byle zayflara yardm eden bahtiyarlardan eylesin. Amin.
RAMAZAN AYININ BEREKET

Size ehr-i Ramazan geldi, o ay bereket aydr, o ayda hayr vardr. Allah sizleri rahmetine gark eder ve rahmetini de inzal eder. O ayda hatalar yok edilir, dualar da kabul olunur. Cenab- Hak sizlerin o aya olan rabet ve gayretinize bakar da sizinle meleklerine iftihar eder. Siz de Allahu Telnn hakk olan Ramazan- erif orucunu tutunuz ve hayrlar ileyiniz, her kim bu mbarek ayn rahmetinden mahrum olursa muhakkak aki odur.
104
Mbarek Ramazan ay on bir ayn sultandr, o ay gelmeden evvel evler temizlenir, kablar kalaylanr, yufkalar hazrlanr, her ey tam-tekmil, ramazan bildiren toplar atlr, minareler kandillerle, mahyalarla sslenir, camilerin ileri de temizlenmi, hazrlanmtr, mukabeleler, vazlar balar. Herkes, -hele akam stleri- tesbihleri ellerinde camilere koarlar. Kimi vaz dinler, kimi mukabele, kimi de Kuran okuyan hafz efendileri. lerinde pek gzel sesli, yank sesliler cemaat mest ederler. Vaizlerin gzel gzel vaazlar cemaat alatr, Hakka dndrr, tevbe ettirir, herkes adeta bir melek. te bu ay, ayn zamanda bir de bereket aydr, bakarsnz baka aylarda olmayan bereketler evin ierisini doldurmutur, ocuklar, bykler hep sevin iinde. Akam iftar vakti bir alem. Frnlarn nleri maheri bir kalabalk, yumurtal pideleri almak iin herkes frsat beklemekte.. Yemekten sonra herkes gidecei camii evvelce kararlatrm olduklarndan komu ve arkadalar ile teravih namaz klmak iin camileri doldururlar. Allah! .. Bir mr! . nsan hayran olur. Bir de gece sahura kalkmak yok mu ya; dorusu tadna doyum olmayan bir zevk. Gece yemekleri yenir, azlar alkalanr, oruca niyyet edilir. Arkasndan gayet ho bir sesle sabah ezanlan okunur, camilere gidip namazlar klnr. Biraz da istirahat ettikten sonra herkes iine, vazifesine dalr, artk akama kadar yemek, imek ve mnasebet-i cinsiyyede bulunmak yasak ve haramdr. Her kim bilerek kasden orucunu bozarsa ona ceza olarak 61 gn keffaret orucu tutmas bor olur. ayet ihtiyar veya hasta ise o zaman 61 fakiri sabahl ve akaml doyurmak veya parasn vermek mecburiyyetinde kalr. Sonra bir de, kimse ile kavga etmek ve irkin sz sylemek de katiyyen yasaktr. Hatta byle birisi size atsa ve ar sz-
Mehmed Zahid Kotku
ler sylese, o oruluya layktr ki ona: Ben oruluyum, sana mukabele edemem der ve o belay gzellikle atlatr. Hele o ramazan keyfi ile gnllerde bir uyanklk hasl olur, nice sarholar ve nice kumarbazlar tevbe edip namaza balarlar, namaz klanlar ise namazlarna namaz katarlar, tesbihler ekilir, Kuranlar okunur. Aman ya Rabbi! O Ramazan ne kadar tatl bir aydr. Sen bizleri onun rahmetinden ve onun efaatinden mahrum etme.nk rahmet-i ilahiyye mslmanlar gay etmi, bir taraftan gnahlar, hatalar afv olunur, bir taraftan dalar kabl olunur, dier taraftan da Cenab Hak o orulu kullarna, meleklerine kar mbahat eder: Hani siz onlarn yaratldna itiraz ediyordunuz bakn grn. Tabii melekler ehvetten ve nefisten ari olduklar iin bizim gibi yaramaz halleri yoktur. Hepsi muti, emrolunduklarndan baka bir ey yapmazlar, zira hepsi nurdandr. Onun iin bizim hlkatimize itiraz etmilerdi. Fakat Cenab Hakkn hikmeti; nefis, ehvet ve eytana kar koyup Hakka itaat elbette byk bir meziyyettir. yle ise, ey Allahn kullar! Bu size verilen mbarek ramazan aynn kymetini bilip orularnz gzelce tutunuz. Be vakit namaznz ve teravih namazn, irak, duha ve gece namazlarn da brakmayn ve bahusus 13 veya 15 yanzdan sonra klamadnz namazlarnz kaza edip deyin, borlu olarak Hz. Allahn huzuruna gitmeyin, kimseyi incitmeyin, kendinizi beenmeyin, yani kendinizi beenip bakalarn beenmemezlik sakn yapmayn. Ancak kendi kusurunu grp onu dzeltmeye bak. Bir eyler biliyorum diye sakn zuafay incitmeyin ve darltmayn. Onlarn -hele kalblerini- sakn kracak bir tavr taknmayn. Ramazana hrmetle fakir fukaray itam eyleyin. Zekat ve sadakay bolca verin. Hak Tel hepimizden raz olsun.
105
ALLAHA RK KOMADAN LEN CENNETE GRER
Cibril bana geldi ve beni bearetlendirdi ve dedi ki: Senin mmetinden her kim Allaha hi irk komadan lrse cennete girecektir. Ben de sordum: Eer zina ve hrszlk yaparsa da m girecek? Cibril: Evet zina ve sirkat yaparsa da dedi. Bu hadis-i erif Buhari ve Mslimde Ebu Zer el Gfari hazretleri tarafndan rivayet ediliyor. Mesele pek mhimdir. Bir kere irk Allahu Telnn hi de sevmedii ve afvetmedii bir gnahtr, bundan son derece saknmak gerektir. Mesela; riya da, irkten saylr. Hakkn ilerine karmak, yamur yayar veya yamyor, ok scak veya ok souk gibi eylere
Mehmed Zahid Kotku
karmak bile adab islamiyyeden deildir. Hele bu son zamanlarda, hristiyan adet ve ananelerinden de yine son derece saknmak lazmdr. Artk en basiti, danslar, balolar, salonda nianlar, bal-aylar, sinema, hatta radyo ve tlevziyon gibi eyler de mslmanlara hi yakr bir ey deildir. Fakat hanm kzlara ve hanm annelere anlatmak ne kadar mkil. Beyefendileri de yabana atmamak lazm. Bir gelin hanmn, evine snmadan yabanc memleketlerde de ve otellerde kalmalar dorusu ayan- taaccbdr. Hele Allah baba demek ne byk hata! Mslmannn azna hi yakmaz. Sonra ikinci mesele zina ve hrszlk iki byk gnahtr, gnah- kebairdirler. Bu ikisinin zikri dier gnahlar da iine alr ve bundan anlyoruz ki gnahlar, gnah olarak kaldka kiiyi imandan karmaz. Gnahlar haramdr. Mazallah bunlara her ne zaman helaldr derse, ite o zaman imandan km olur ki, ona artk cennet haram olur, kokusunu bile koklayamaz. Zira hella haram, harma da hell demek kfrdr, buna dikkat lazmdr. Gnahlar gnah olarak irtikab olunduu mddete tevbesi memuldr veafv memuldr. te Cibril aleyhisselmn bildirdii bu hadis-i serifteki zin ve sirkat meselesi herkesin gzn korkutan bu hal iman olunduu mddete cehennemde azabn ekse de nihayet yine rahmet-i ilahiyye iktizas ve iman sebebi ile cennete grecektir ve belki de iman ve dier hayrl ileri dolays ile bsbtn afv olunup doruca cennete girmesi de muhtemeldir. Yani gnahlar bir mminin ebediyyen cehennemde kalmasn iktiza etmez. Her ne kadar gnahkar ise de -inaallah- bir tevbe edip salah- hal nasib olur ve cehennemde ebedi kalmaz. Fakat her hangi bir inkar, gerek Kurandan, gerek mehur ve mtevatir snnet-i seniyyelerden, gerek ahkam-
107
108
ilahiyyeden, velevki birini inkar hepini inkar saylr ve maazallah dinden kar gider. Hele nikaha; son derece dikkat lazm. Hacca da ok dikkat lazm. Bize den de Allahu Telnn emirlerine imtisaldir. Binaenaleyh sen kimseyi horgrme, tahkir de etme, yarn iyi dn, belki bu gnn iyisi yarnn en kts ve bu gnn en kts de belki yarnn en iyisi olmas ihtimalini de hatrdan karma. Btn, gnahlar imann yannda bir zerre bile olamazlar. Fakat, bunu frsat bilip gnahlara da cesaret etme, onlarn birer zehir olduunu da iyi bil. Maazallah insann imannn elden gitmesine de sebeb, olabilirler. te o zaman felaket stne felaket. Cenab- Hak cmle mmet-i Muhammedi ve hassaten bizleri de byle felaketlere dmekten, korusun. Amin. Baknz Emali denilen akaid kitabmz, vardr ki her ilim sahibi onu okumu olmas gerektir. Onun erhinin 162. nci sahifesinde u beyt mevcuttur:
Bu beyitte ahr kelimesi zina; katil malum, ihtizal de gasb- emvaldir. Yani zina ile, katillikle ve nasn maln gasbeden ekya ve hrszlarn kfr ve irtidadna hkm caiz deildir. Yezid gibi, Haccac- Zalim gibi insanlara laneti tecviz etmemiler, hatta eytana bile lanetle megul olmaktansa zikir ve ibadetle megul olmak daha evladr derler. Gazalinin bu husustaki sz de calib-i-dikkattir. yle: Onlar o gn kllarn kana boyad iseler bu gnk insann dillerini gnahlara boyamaa ne hacet, skt evladr.demi. Vesselm.
HASTALARA DUA ETMEK

.Bu hadis-i erif sekiz raviden vasta ile gelmektedir :yle ki Cibril (aleyhisselam) geldi, ya Muhammed sallallah ?aleyhi ve sellem hasta msn veya hasta m oldun : Evet dedim. Bunun zerine
.buyurdular
110
Resulllah Efendimizi ziyaret edenlerden birisi ki Ubade b. es-Samit (r.a)dr. Bu zat der ki:Sabahleyin ben Resulullah efendimizi ziyarete gitmitim, baktm ki Resulullah efendimizde iddetli bir sanc var. zlerek ayrldm, akam st tekrar ziyaretlerine gittiimde kendilerini gayet afiyet zere buldum. Buyurdular ki: Cibril geldi bana (yukarda yazlan) duay okudu. Ben de ifakat buldum, ifa buldum. lerinde Ahmed b. Hanbelin, Mslimin, Tirmizinin, bn-i Macenin, Ebu Said ve Vaid b. Humeydden bn-i Hibban ile Hakimin ve Taberaninin Ubade b. Samitten rivayet ettikleri bu hadis-i erifte bizlere iaret olarak bu Cibril duasn takdim buyurmaktadrlar. ifalar hep sebeblerle hasl olmaktadr, asl afi Allahu Teldr. Duada buna iaret olunarak Allahu Telnn ism-i erifi hem bata, hem de duann sonunda tekrar edilmitir ki bunda una iaret edilmektedir:Faide ancak Allahu Teldandr: Bu gn de yuttuumuz btn haplarda ifay halk eden Allahu Teldr. Yoksa ifay ilatan bilmek byk bir hatadr. Eer ilalarda shhata ifa olsa, o ilac yutan her hastann iyi olmas lazm gelmez mi? Halbuki kimisi iyi olur, kimisi lr gider. Bu hepimizin gz nndeki hadiselerdir. Onun iin ilac kullanrkende ifay Allahtan beklemelidir. Ve bu dalar oktur, yeri geldike inaallah yazarz.
Mehmed Zahid Kotku
Cibril geldi ye dedi ki: Muhakkak Allah Azze ve Celle sana bu kelimelerle da etmeni emreder (ki, bu sayede) muhakkak sana ten birini ita eder:
111
duasdr. Hz. Aie Validemiz tarafndan rivayet edilen bu hadis-i erifte Cibril aleyhisselamn Peygamber efendimize okumasn emir buyurduklar dua ayn zamanda hepimize de okumamz emirdir. Bu ey pek makbul dualardr: Afiyet herkes iin matlub bir nimettir, zira afiyet olmaynca Hibir nimetin kymeti olmaz, her yata ve her ite afiyet lazmdr, afiyetsiz dnyann da tad olmaz, ahiretin de. Onun iin acele afiyet isteyiniz, sonra bu dnyada ibtilalar eksik olmaz. Btn hastalklardan afiyet verip muhafaza eylemesi iin dua arttr. Hastalklara doktorlarn ilalar var ise de ifa Allahtan olduu iin: Ya Rab! Beni hastalklardan muhafaza eyle ve btn hayrlara da yardmc eyle ki onlarda kolayca yapaym ve ahirette de hesapsz afv mafiretine mazhar eyle. Belalara da sabr ver ki ecrini, mkafatn zayi etmeyeyim ve daha kymetlisi ise dnyadan ahirete selametle g etmek, iman- kamil ile gitmek, rahat bir lm ve vasiyyetini de yaparak ve la ilahe illallah diyerek ehidler mertebesinde abdestli ve namazl olarak gitmek nasib myesser eylesin, zor lm, ac lmlerden muhafaza buyursun. Amin. Ne kadar ksa ve nekadar gzel kymetli bir dua, bunu ezberle, her gn oku, selamete nail ol. Vesselam.
ALLAH KY ENE, HAZIRLAYANA LANET EDER
Bana Cibril geldi ve dedi ki: Ya Muhammed! Allahu Tel araba arab skana ve arab sktrana, iene, tayana yardm edene, satana, satn alana, iene verene ve iki satlan ve datlan yerlere (meyhane ve benzeri yerler gibi manasn tamaktadr) lanet eyledi Bu hadis-i erif ve emsalleri ikinin haram olduunu aka izah ederler. Helala hibir zaman lanet olunmamtr, lanetler hep kfr zerine ve haramlara mtealliktir. u kadar var ki ikinin kendisi haram olmakla beraber o ikinin yaplna her ne suretle olursa olsun yadmda bulunan -baksanza iki tayan hammallar ve o iki iilerini hammaln ar-
Mehmed Zahid Kotku
kasna kaldrveren- da ayn lanete mstahik olmaktadr. Ark alp satan kendileri imeseler bile yine ayn gnah ve ayn lanete mstahktr. arabn haramln bildiren ayet-i kerime 7. czde Maide suresi 124. sahifede birinci ayettir. Ayet numaras 98dir. Dnya insanlar iinde bulunan kimselerden belki bir ksm iki lehinde baz eyler yazmlardr. Bu gn de gzmzle gryoruk ki insanlarn bir ksm sigara mbtelas gibi mbteladr. Bunlara ayya denilmekteir ki artk bunlara ne sylence fayda etmez. nk vcud bu gibi gnah ve irken hylarla artk lfet etmi bulunmaktadr, ona peynir ekmek gibi gelir, onsuz yapamaz, ya bir ibtilaya urayacak da canna tak diyecek ve bylece brakacak. Fakat, vcut ve kafa muvazenesini temin mmkn olamaz, imese de sarho gibidir. Cenb- Hak meleklerini ehvetsiz yaratmtr, onlar onun iin hi kabahat ve gnah ilemezler. Hayvanlar ise srf ehvetli olarak yaratlmtr. nsana gelince insanda hem akl, hem de ehvet vardr. nsan o insandr ki akl ehvetine galib olursa ne mutlu ve eer ehveti aklna galib gelirsene yazk demekten baka aremiz yoktur. Bir insan hem mslmanm desin, sonra mslmanln haram kld, yasak ettii bu gnahlar daimi surette ilesin dursun. Btn dnya bir araya gelse de ikiyi medhetseler ve ite falan ve falan da yle ierlerdi de yle anlar vard ve ok da yaamlard ve btn doktorlar, kimyaclar ve bilginler ikiyi medh etseler bir mslman bunlarn hi birisine zerre kadar kulak asmaz. Ben u kadar biliyorum ki mademki Allahu Tel kitabnda yasaktr, haramdr demi ben artk baka bir sz dinlemem der. Fakat maalesef iman zafiyyetine kaplp iradesini
113
114
ellerinden karanlara tabi szmz yoktur. Onun ehveti aklna galib gelmi, akl malub ve ehvetin esiri, artk ondan ne hayr beklenir. Allahu Tel btn beeriyyeti ve bahusus mslman milleti bu iki afetinden vesair gnahlardan korusun. Amin. Bu gnk Hrriyet gazetesi Finlandiyann ikiyi ve sigaray yasak ettiini yazm. Ne mutlu ibret alanlara.
ULEMAYA TAB OLMAK

Ulemaya tabi olunuz. nk onlar muhakkak dnyann , kandilleri ve ahiretin de , kandilleridirler. lim, haddizatnda kendisi bir ktr; bir nurdur, bir ziyadr. lmin azl ve okluu nisbetinde ilim sahibinde bu klar ve bu nurlar apak grlmektedir. u kadar var ki ilim iki ksmdr: Biri faideli ilimler; dinine, marifet-i ilahiyyenin husulne, gnlnn nurlanmasna Ve bu nurun baka kimselere de faideli, onlarn da cehalet zulmetinden, dnya zulmetinden, ahiret felaketlerinden kurtulmasna vesile olur ve bu suretle de dnyadada, ahirette de mesud ve bahtiyardrlar. Onun iin insanlara den vazifelerden birisi de bu gibi muhterem din alimlerine uymak ve onlann gsterecei kl ve nurlu doru yoldan slam yolundan gitmektir. Bir insan ne kadar zengin olsa ve dier dnya bilgilerine de sahip olsa dahi
116
yine ona da Allah tantacak, marifet-i lahiyyeye eritirecek, onu hak yolda, slam yolunda tutacak bir alim, bir mrebbi, bir mride ihtiyac muhakkaktr. nk dnya ilimleri insanlar hibir zaman tek bana ne dnya saadetine ve ne de ahiretin saadet ve selametine eritirememitir. Bilakis kullar, Allahtan uzaklatrd gibi mahlukatndan ve en erefli, kymetli kamil mslman ve alimlerden de uzaklatrmaa ve bir de hemen hep kendilerinin msbet ilim diye adlandrd ilimlere gvenip kibir ve azametlerinden asl msbet ilim olan Kuran- Kerim ve hadis-i Nebeviyyeye ve fkha ehemmiyet vermedikleri gibi bu nurlu mslman halk ve alimlerini hie sayarak onlarla istihza da ettikleri grlen hadiselerdendir ki, bu terbiyesizlikleri onlara ceza olarak dnyada da yeter, ahirette de. Buradaki sira ve misbah kelimeleri ayr ayr kelimelerdir fakat ikisinin de manas birdir. Kandil: Ziya veren, k veren, nur veren bir vastadr. Lakin ok manaldr. Mesela: Gne ve ay daha ziyal olduklar halde onlardan bahs olunmam, kandil manasn tayan sira ve misbah denilmi. Zira gne geceleri bulunmaz. Halbuki ilim geceleri de aydnlatan bir nurdur. Ay da gndzleri grnmez. lim ise hem gece hem gndz insanlara k tutar, daimidir, gne ve ayn cahili iradda hi faydalar yoktur, halbuki ilmin nru kafirin kfrn, cahilin cehlini giderir. Dersen ki: Bak, bu kadar kfir ve bu kadar da cahil var, ne dersin? Cevaben denir ki: lme yanamayan bedbahtlara elbette ilmin faydas olmaz. Gnesiz yerlerde yaayan, yer altnda yaayanlara gnein faidesi olmad gibi ilme yanamayanlara da ilmin faydas olmaz. Kandiller, ya koymak iin bir kaba, bir fitile, bir ieye, bir de kibrite nasl muhta ise,
Mehmed Zahid Kotku
ilmin de muhafazas iin evvela Cenab- Hakkn tevfiknn erimesi, ilim sahibinin hidayete nail olmas ve bir de ihlas sahibi; ilmiyle dnyay deil, belki ahireti de Allaha brakp yalnz ve yalnz Allahu Telnn rzasn kasdetmesi, bir de tkenmez bir sabra sahip olup nefsini ehevatndan meneder, olabilmesi ve bir de Allahu Telnn bu ltfuna kr edebilmesi gerektir ki ilminden, fazlndan her zaman ve herkes istifade edebilsin. te bugn ilim sahiplerinden stifade edemediimizin yegane sebebi yukardaki zikrolunan ltuflardan uzak olmalardr. Ekseriyetle ehvetlerine malub, sabrlar az, krleri az bir de asl olan ihlastan mahrum haldedirler. Ay ve gne her zaman olmaz. K gnlerinde bahusus hava ekseriyyetle bulutludur. Halbuki ilme ise hi mani olunamaz, o yedi kat gkleri de aar geer, ay, gne gktedir, yeryzne zinettir ve faidelidirler. Fakat ilim yerdedir. Gklerdeki sema ehlinin ve yerdeki mahlukatn zinetidir yani yerin de gn de zineti ilimdir. limle Halikn mevcudiyyeti anlalr. limle Ona ibadet edilir. Yldzlar, bu felek alemindendir; ilim ise Hak hazinesindendir. Yldzlar gkyznn alametleri, ilim ise Hakkn kerametidir. Yldz mahluka bakar, halbuki ilim Allahu Telnn yeryzndeki nazargahdr. Yldzlarn faidesi dnyadadr, ilmin faidesi ise hem dnyada, hem ahirettedir. Ay ve gnei bulutlar kapar. Halbuki ilmi hibir ey kapayamaz. nsanlar dnyada ilme ve ulemaya muhta olduklar gibi ahirette de muhtatrlar. efaatlar da muhakkaktr... Ulemaya ahirette hususi nurdan elbiseler giydirilecek ve btn vcutlar nur kesilecektir. Bunda ilme son derece rabete tevik ile beraber, chela ile oturmaktan kanmaya terhib (ok korkutulma) vardr ve bu da ilim ehlinin erefine delalet etmekle beraber, nimetlerin en by ilm-i ahiret-
117
118
tir (ameliyle beraber). Her kime ki ilim verilmitir, ona btn hayrlar verilmi demektir. Yalnz ameli olmazsa btn emekler hebaen mensradr. Bu hadise mevzudur diyenler olmusa da hakikat meydandadr. Vesselam.

Allah Celle ve Aladan hakkyla korkan ancak ulemadr ayet-i kerimesi ulemann erefine yetmez mi dersiniz? mam afiinin u beyti ne gzeldir:
lim ren. nk ilim, sahibi iin sstr, fazilettir ve btn iyiliklere adrestir. Her gn ilmi almalarn artr ve faydalar denizlerinde yz. Fkh ren. Zira fkh birr takvaya ileten en byk yedicidir. aml Ahmed Muhammed Kahveci er-Rifai isminde bir zat- muhterem: Risaletl-Hak Min Hedyi Seyyidil-Halk sallallah aleyhi ve sellem adl eserinde 1000 kadar hadis-i erif zikreder ki ekserisi Buhari ve Mslimden alnm hadislerdir. Bu risalenin 98. Nci sahifesinden 126. nc sahifesine kadar lme tahsis, olunmu. Bu fakir de onlardan baz hadislerin meallerini numaralaryla birlikte siz kardelerime arz etmee alacam. Cenab- Hak cmlemizin muini olsun. Amin.
Mehmed Zahid Kotku
Sre-i Ftr: 28, Taha: 115, Zmer: 9, Mcadile: 11 ayetleri de ilmin ve alimlerin faziletini belirtmektedir. Allahu Tel hayr murad ettii kimseyi dinde fakih klar Fkh kelimesi lgat manasnda el-fehm dir, anlamak ve idrak etmek. rfen: Ahkam- eriyye-i ameliyye-i edille ve tafsilatyla bilmektir demiler. Cenab- Peygamber, Abdullahn olu krimeyi kucaklamlar ve: Ya Allah! Buna kitab ret, dier rivayette: Hkmn ret ve dinde fakih kl diye dua buyurmular. Buhari ile Mslimde ise: Ya Allah! Onu dinde fakih kl ve tevili ret buyurmular. Hased yani gbta iki kii iin caizdir: Birisi bir zengindir ki maln Hak yolunda harcar. Biri de bir kiidir ki Allah ona hikmet vermitir, o da o hikmet mucibiyle amel eder ve onu bilmeyenlere retir. Kyamet alametlerindendir. lmin kaldrlmas, cehlin de zuhuru yani yaylmas. ila ahir. lim kabzolunur. Yani ulemann mevti ile yeri bo kalr, cehl ve fitne zuhur eder, katl oalr. Allahu Tel ilmi kullarndan ekmekle almaz, lakin ulemann kabz ile ilim alnr, hatta alim kalmaynca insanlar cahilleri reis seerler, onlardan sorarlar, onlar da bilmeyerek fetva verirler, hem kendilerini, hem de halk dalalete drrler. Ebu Hureyre (radyallah anh) dan: Herkim bir mminin dnya gam ve gussasn giderirse Allahu Tel da onun kyamet gnndeki gam ve gussasn giderir. Her kim bir
119
120
darlkta olan kimseye kolaylk gsterirse Allah da onun dnya ve ahiret ayplarn rter, Allah kulunun yardmcsdr, kul kardeinin yardmcs olduu mddete. Her kim ilim taleb olunan yola sluk ederse, Allah ona cennet yolunu koay eder. Herhangi bir kavim Allah evlerinden birinde toplanr da, Allahn kitabn aralarndan tedris ederlerse mutlaka onlarn zerene sekinet nazil olur ve rahmeti ilahi onlar gayeder ve melekler de onlar tavaf edip zinetlendirir ve Allah da onlar indinde olan (melekler) e anar. Herkimin ki ameli batl olursa onun nesebi ona fayda vermez (yani kt amellerinde ifrat ederse onun nesebi ona fayda vermez. (yani kt amellerinde ifrat ederse onun nesebinin erefi ona fayda vermez.) Ebu Derda (r.a) dan: Her kim ilim taleb olunan bir yola salik olursa Allah onu cennet yoluna sevkeder ve muhakak melekler, o talib-i ilmin, ilmi tercihinden nai kanatlarn yayarlar ve muhakkak alim iin yerlerde ve gklerde olan mahluklar, su iinde olan balklar istifar ederler ve muhakkak alimin abid zerine fazileti ayn dier yldzlara olan fazileti gibidir ve yine muhakkak alimler nebilerin varisleridirler ve muhakkak nebiler, dinar ve dirhem miras brakmamlardr ve ancak onlarn braktklar ilimdir. Her kim o ilmi alrsa byk ve tam nasibini alm olur. Hazret-i Osman (r.a)den: Kyamet gnnde kii efaat eder. Enbiya, sonra ulema, sonra da ehidler (bn-i Mace bisenedin hasenin): Resulullah sallallah aleyhi ve sellem, faidesiz ilimden, kabule olmayan duadan, hayetsiz(korkusuz) kalbden ve doymayan nefisten
Mehmed Zahid Kotku
(Allaha ) snrlard ve yine bu drtten de sana snyorum. buyurmular. Yani faidesi olmayan, yani bilgisi ile amel etmeyen veya faidesiz ilimlerden sana snrm diye ilmin faideli, kitabullaha ve snen-i seniyyeye uygun olan matlubdur. Lzumsuz ve faidesiz ilimden sizde Allaha snn demektir. limde muhkem, halim, fakih ve ulema olunuz. (Ebu Hureyre (r.a)den, (Buhari Abdullah b. Abbastan): Ademolu lnce btn ameli kesilir, ancak eyden deil. Sadaka-i cariyesi, kendisinden faidelenilen ilim veya kendinden sonra (yani lmnden sonra) kendisine dua eden bir evlad. Osman bin Affan (r.a)den: (Mslim, Buhari, Ebu Davud, Tirmizi, Nesei): Muhakkak sizin en efdaliniz KuranKerimi retennizdir. (Enes (r.a)den: lmi taleb her mslman zerene farzdr. Daha ok hadis-i erifler zikredilmise de bu kadar herhalde insan olana fazlasyla kafidir. Hemen Cenab- Hak ilmi tahsile tevfik versin ve ilmi ile de amel nasib eylesin. Amin.
121
YETME MERHAMET ETMEK

Kalbinin yumuakln ve hacetlerine erimeyi seviyorsan yetime merhamet eyle, ban svazla ve yediin yemekten yedir ki kalbin yumuar ve hacetine eriirsin. Bu hadisi nakleden Ebd-Derda Hazretleri der ki: Bir gn Resullllahn huzuruna bir adam geldi ve kalbinin katlndan ve kasvetinden bahsetti de Resulullah efendimiz o zata, yetime merhameti ve ban svazlama ve yedii yemekten yedirmeyi tavsiye etmilerdi. Rahmetli hocamz da, kz ocuklarnn balarn svazlarken arkaya doru svazlayn ki anas bu kadar ban tarayamaz buyurmulard.
Mehmed Zahid Kotku
nsanlar umumiyetle balar sklnca birer are aramak mecburiyetinde kalrlar. Bunlarn bir ksmnn maddi ilalarla tedavisi mmknse de, bir ksmnn maddi ilalarla tedavisi mmkn olamamaktadr ve bunun yegane aresi srf maneviyata sarlmakla kurtulmas mmkn olabilmektedir. Bu kasvet-i kalb ise ilalarla tedavisi mmkn olamayan bir derttir ki Cenb- Peygamber sallallah aleyhi ve sellemin bu hastaya maddi ila yerine, yetime merhameti ve ban mesh etmeyi ve bir de yedii yemekten yedirmeyi tavsiyeleri ne kadar gzel ve yerindedir.nk bu garip yetimlerin sevinmesi, ind-i ilahideki makbuliyyeti neticesinde o hastann kalbine yumuaklk verecei gibi dier hacetlerinin de grlmesine balca sebebtir. Onun iin yukarda geen fukara ve miskinlere yardmlarn faidesi zikr olunmutu. te bunlar da hem maddi, hem de manevi ilalardr ki amaz. Sen de ban sklnca, iin bozulunca hemen fakirleri, miskinleri ve yetimleri bul ve onlar hemen sevindirmenin aresine bak, selamete eri vesselam.
123
OK DUA ETMEK

Ey insanlar! Duada mbalaa ile ok dua etmeyi seviyorsanz:
deyiniz. nsanlara duada mbalaa ve ok yalvarmalarn tavsiye etmeleri ne kadar ho. nsanlarn duaya ihtiyac Allaha olan ihtiyac gibidir. nk dua zaten dorudan doruya Allahadr. Dua eden bilir ki, Ben bu hacetlerimi Allaha arz ediyorum ve ifasn ve kabuln de Allahtan istiyorum. Cenab- Hakkn
Mehmed Zahid Kotku
kullarna verdii nimetlerin hesab ve says yoktur, bunlarn krn ifa edebilmek pek de kolay bir ey deildir. Cenab- Hakkn lutfu, ihsan, ikram olmazsa insan acizdir, bir eyler yapamaz. Onun iin Cenab- Peygamber sallallah aleyhi ve sellem hazretleri evvela Allahu Teldan yardm istememizi, gerek kr ve gerekse zikir ve gerekse gzel ibadetlere muvaffakiyet hep Allahu Tel nn tevfikna vbestedir, tevfik- ilahi olmadan hi bir ey olamaz.
125

Ucub denilen, kiinin kendini beenmesi de tevfika mani bir hicaptr. Deirmene su gelmeyince deirmen nasl dnmezse tevfikat- ilahiyyeye mazhar olamayan da hi bir i beceremez. Onun iin Gnah kitabnda yazl byk ve kk gnahlardan kanmak ve korunmak hepimize balca bortur. Bununla beraber du kitaplarnda yazl dualar okumaktan geri kalmamaldr. Aliyyl-Kari hazretlerinin yazd Hizb-i azam pek gzeldir. Delail-i Hayrat da gzeldir. Dualarn mutlaka byklere dayanmas arttr. Herkesin kendiliinden syledii dualar o kadar makbul deildir. En gzeli Kuran- Kerimdeki dualar, sonra, peygamberimizin hadislerindeki dualardan ama vesselam.
FAKRLERE KRAM ETMEK

Fakirler indinde nimetler elde ediniz.nk kyamet gnnde onlara devletler vardr. Fakirler, dnyada zayf ve hor grlen zavalllardr. Siz bunlarn fakirliine ve horluuna, bakmayn da bunlara ikramda ve ihsanda bulunun.nk yarn ahiret gnnde, byk bir inklab gnnde bunlar fakirlikten ve horluktan kurtulup umulmadk bir rahatla, bir genilie erieceklerdir. te o gn onlara verilen salahiyyet ile kendilerine ikram ve ihsanda bulunanlara da efaat edebilme imkan baholunacandan sizler de o gn bunlardan istifade edersiniz . Yirmi dokuzuncu hadis-i erifte bunlar hakknda olduka malumat vardr ve daha buna benzer hadis-i eriflerde de zikrolunacaktr.
Mehmed Zahid Kotku
Buradaki Eyadi kelimesi yedin cemi olup nimet manasndadr. Rmuz tercemesi olarak yazlan kitapta bir sehv olsa gerektir ki evlerinizi fakirler yannda onlara ikram olunan evler yapnz diye terceme edilmi. Halbuki onlara ikram her yerde yaplabilir ve onlar da her yerde bulunur. Fakirler mahallesinde ikamet ise tevazu bakmndan efdaldir ve onlara ikram cihetinden kolaylktr. Hele bu devirde fakir bulmak bir meseledir. Onun iin zengin mahallelerinde kurban etlerini verecek kimse bulamadklarn sylerler, eer et toplayan cemiyetler olmasa iimiz haraptr derler. Cenab- Hak cmlemizin muini olsun. Verdii saysz nimetlerden zenginlik de ayrca bir nimettir. Bundan evvelki hadis-i erifte nimetlere kr tavsiye ederken o krn fakirleri gzetmek olduunu unutmamal. te bugn kopan kyametler hep bu krszln cezasdr. Btn dinlerde Hakkn nimetlerine kr tavsiye edilmekle beraber slamn anlad kr hi bir yerde yoktur. Cenab- Hak cmlemizi akirin zmresinden eylesin. Amin.
127
RK VE GZL EHVETTEN KORUNMAK

mmetim zerine irk ve gizli ehvetten korkarm. Dediler ki: Ya Resulallah, mmetin senden sonra irk eder mi? Buyurdular ki: Evet. Ama onlar gnee, aya, taa ve puta tapmazlar, lakin amelleriyle nsa mrlk yaparlar. Gizli ehvet ise, onlardan birisi orulu olarak sabahlar da, sonra, ona arzularndan bir arzu arz olunur da orucunu terk eder. Bu iki hadiste zikr olunan irk ve ehvet insanlarn elinden adeta insanl soyup alr da, insandan baka her eye benzer.
Mehmed Zahid Kotku
Bir gn Cenab- Peygamber sallallah aleyhi ve sellem alyordu. eddad yani ravi diyorki, ben sordum:Niin alyorsunuz ya Resulallah? O zaman o da bu hadis-i erifi buyurdu. Muaz b. Cebelin de riyann irk olduuna dair amdaki rivayeti mehurdur ki bu hadisi naklederken o da ok alam ve hadisi pek glkle syleyebilmitir. Riya: Malumdur ki ahiret amellerinden birini veya bir kan gsteri olarak yapmaktr, Gayesi Hakkn emrine uymak deil, insanlar aldatmaktr. Kendisini iyi insan olarak tantmaa almaktadr. Hakikatte ise ihlastan ari plak ve kabul olunmayan bir ameldir. nsanlar ne kadar beenir, medh ederse etsin, Allah Celle ve Alann makbl deildir. Yani gnee, aya, taa, puta tapmazlar ama, bu riyakarlklan yetip artar vesselam. Allahu Tel muhafaza buyursun. Amin. Gizli ehvete gelince: O da akamdan oruca niyyet edip sabaha kar, lakin cann istedii ehvetlerden birisi kendisine arz olununca dayanamaz, hemen orucu bozar, bu ise zaruretsiz haramdr.nk Allahu Tel amellerinizi ibtal etmeyin buyurmaktadr. Yalnz (nafile oru tutan) bir orulu insan leden evvel bir dosta urar ve o da yemee gelmesini teklif ederse ve yemedii takdirde darlacan anlarsa; bu da bir mslman kardeinin hatrn krmama bakmndan mazeret saylmtr, ertesi gn tutmak artyla. Hatta Nrul-zah denilen fkh kitabnda buna cevaz vardr fazlasyla.
129
130
mmetim zerine iki eyden korkarm: Nimetlerle dolu mamur kylere giderler de ehvetlerine uyup namazlar terk ederler. Kuran ise mnafklar ehl-i ilimle mcadele iin renirler. Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem hazretleri mmetinin bana gelecek bir ok felaketleri ara ara haber vermekten geri kalmamlardr ve bu hadis-i erifte iki eyden korktuklarn zevk ve safalarna uygun olan gayet gzel souk su balar, aalk, meyvelik yerler, yeillik manzaralara. Hep insanlarn tabiatna uygun olan gayet gzel souk su balar, aalk, meyvelik yerler, yeillik manzaralar. Hep insanlarn tabiatna uygun manzaralar. ehvelerine dkn kimseleri cezbeder, eker. Nefislere ho gelen bu gzel manzaral yerlere giden ve biz ve de yazlk tabir olunan ekseriyiyetle deniz kylarna biriken insanlar bahusus imdi kadn erkek karmakark bir orba halinde. Artk namaz, niyaz, ibadet taat kimin aklna gelir. lerinde baz namaz klanlar olsa dahi tuzsuz yemek gibi tad da olmaz ve bilahare oradaki zulmetler ve gnahlar onlar istila eder ve bir mddet sonra bakarsnz ki o sofiler namaz brakm, stelik mslmanlara kar bir cebhe alm duruma derler. Artk okumaya heves de kalmaz. te bu frsattan istifade ile mnafklar kendi gayelerine eriebilmek ve ulema ile mcadele edip hakl kabilmek iin hemen Kuran okumaya ve renmeye balarlar. ildi de istikbali temin gayesi ile okur, fakat imaml da hor grr, maa nerede yksek, gz hemen orada. Sonra be vakit imamlk yapmak da iine gelmez. Allah Celle ve Ala muinimiz olsun. Amin.
GIYBET

Gybetin ne olduunu bilir misiniz? Kardeinin holanmad, kerih grd eyi sylemendir. Dediler ki: Sylediimiz hal onda varsa? Buyurdu ki: O syledikleriniz doru ise, onun hali ise ite o zaman gybet etmi olursunuz. Ve eer o syledikleriniz onda yoksa o zaman da iftira etmi olursunuz. Gybet, ahlak- mezmumelerdendir, cemiyyetleri birbirine dren en kt bir silahtr. Silah ve bak yaralar iyi olur, onlar yine dost olur ve gemii unuturlar. Fakat sz yaralr katiyen iyi olmaz ve unutulmaz. Onun iin ey muhterem karde bu iki fena huydan son derece sakn, kimsenin aleyhinde konuma. Daima yapc ol, sakn ykc olma. Gy-
132
bet btn ibadetlerin sevabn gtren korkun bir atetir. Bir taraftan yapar, dier taraftan ykarsana o adama deli demekten baka aremiz kalmaz. Gybet ekseriya kendini beenmek cebir de baz gizli maksatlar iin kardei olan mslman ykmaa almaktr. Halbuki bize den en gzel huy, grdmz ve hatta iyi bildiimiz irkin huylar, ileri, ayplar hep rtmek ve o kardeimizi mdafaa etmek ve onun iyiliklerini de sayarak onu kurtarmaktr. Baknz bir kardeimiz bir yataa dse yada denizde boulacak olsa veya yangnda kalsa veya yklan ev altnda kalsa velev ki o sarho bile olsa ne yaparsnz, elinizi vicdannza koruyunuz da doru syleyiniz, lsn diye mi brakrsnz, yoksa biareyi kurtaralm m dersiniz? Allah cmlemize selametler versin. Bu hususta Tasavvufi Ahlak kitabnda olduka geni malumat vardr. Tavsiye ederim, mutlaka okuyunuz ve dostlarnza anlatnz.
DLNE VE BELNE SAHP OLMAMAK DA

CEHENNEME GTRR
TAKVA CENNETE,

nsanlar cennete en ok idhal eden eyin ne olduunu biliyor musunuz? Takva ve gzel ahlaktr. Ve yine insanlar en ok atee yani cehenneme idhal eden ey de iki boluktur. Azla fertir. Cenab- Peygamber mmetine merhameten ltft ettikileri bu hadis-i erifde ne kadar ksa ve ne kadar veciz bir ekilde selamet yolunu, cennet yolunu gstermek i ve bunun
134
yannda, yine zdd olan felaket yolunu, cehennem yolunu da gstermi. Bizim iin bulunmaz bir nimettir. Saadet ve selamet yollarndan birisi taka olarak gsterilmektedir. Her hayrn ba da takvadr. Takvasz yaplan hibir iten hayr gelmez. Takva btn hayrlara sebeb olduu gibi ayeti-i kerime mcibince, ittika sahiplerini, yani mttakileri Cenab- Hak her skntdan kurtarr ve bir de ummad yerlerden kendilerine hayrl ve bol rzklar ihsan eder olduunda kimsenin de zerre kadar phesi yoktur. Takvann birinci mertebesi, kendini kfrden, ikincisi byk gnahlardran zina, katil, sirkat gibi- ncs de kk gnahlardan ve Hakkn holanmad her eyden kendisini korumaa almaktr. Tasavvufi Ahlak ta bu hususta ok geni malumat vardr. kincisi: Cennete girmemize sebep ikini ey de ahlak hasenedir. Bu da Peygamber efendimize kavlen, filen ve amelen uymaa derler. Bu da Resullullahn ahvalini renmeye vabestedir. Cehenneme atlmaa sebep olan iki eyden biris azdr ki, oradan haram lokma aza koymamak ve lzumsuz bo sz veya irkin gnaha mteallik bir sz sarf etmemektir. kincisi ise iffettir. Namusunu muhafaza etmek, gnah ve haram olan eylerden saknmakla mmkndr. Yoksa hem dnya felaketi, hem de ahiret felaketi, cennet yerine cehennem. Cenab- Hak cmlemizi takva ve hsn-i ahlak ile zinetlendirip, cehenneme girmee mstahik olacak her gnahtan muhafaza buyursun. Amin..
KTLN ARKASINDAN YLK YAPMAK

Nerede olursan ol Allahtan kork, bir seyyie ileyince derhal onu mahvedecek bir hasene ile ve ahlak- hasene ile nasa kar (ve onlara bilmediklerini ret.) Ebu Zer radyallah anh Mekke-i Mkerremede Resullllahn huzurunda kalmay arzu etmesini grnce ona bu hadis-i erifi buyurdular. Yani ey eba Zer! Sen burada kalmak istiyorsan o zaman nerede olursan ol Allahu Tel ve Tekaddes hazretlerinden daima korku zerine ol.nk Cenab- Hak kulunun her harekatn hem grr, hem de bilir ve iitir, ondan kamak mmkn deildir. Onun iin daima mteyakkz bulunup Allahu Telnn honut ve raz olamaya-
136
ca hibir yerde ve hibir ite bulunmamak gerektir. Onun iin daima Hakkaa yalvarp yardm istemek mecburiyetindeyiz. ayet beeriyyet iktizas bir hata ve bir gnah, bir seyyie bizden sadr oldu ise derhal bir iyilik yapp o ilenen hatay, gnah, seyyieyi sildirmek, mahvetmek gerekir.nk Kuran- Kerimde:
Muhakkak gzellikler ktlkleri (gnahlar) giderir. (Hud: 14) buyurulmaktadr. Haseneler, iyilikler, istifarlar, zikirler, tesbihler, namaz, oru, hac, sadaka, yumuaklk, hilm, efkat, hsn-i zan, herkes ile gzel geinebilmek ve onlara kendisini sevdirebilmek, bunlarn hepsi hasendir. Ve buna benzer btn hayrlar da seyyiatler mahveden birer sebeptir. Ve daha sonra Surei-i Furkann 70. Ayetinde (gnahlarna tevbe edelerin ve ameli salih ileyenlerin seyyiatlar, gnahlar, hasenata tebdil olunaca) bildirilmektedir. Hak Sbhanhehu ve Tel, hazretleri cmlemizin muini olsun da, Allahu Teldan daima korku zerinde bulunan, iyi ahlakl kullarndan eylesin. Amin.
ALLAH KORKUSU VE EMRLERNE TAAT

Her nerede olursan ol, Allahtan korku zere ol, namaz ikame eyele, zekat ver, Beyti ziyaret eyle, hac ile umre yap, valideynine ikram, ihsanda bulun, akraban sla eyle, misafirine yemek yedir, emr-i maruf, nehy-i anilmnker eyle, her yerde, her zaman ve mekanda Hak ile ol. Allahu Teldan korkmak her mslmann hemen ilk vazifesidir. Bu korku olmazsa insan olunun nne gemek mmkn olamaz.nk bu korku sayesinde insan, gnahlardan uzak kalr ve bu korkudan da kulda sevgi doar. Bir
138
taraftan sevgi bir taraftan korku insan olgunlatrr. Sevgi sayesinde ibadetlere heves artar, Hak rzas aranr ve Hakkn sevgili bahtiyar kullarnn arasna girmek nasib olur ve bu sayede mmtaz bir kul olur, dnyas da mesud ahireti de. Allah korkusu da dnyadaki fitnelerden, gnahlardan insan korur. Bylelikle Hakkn ve insanlarn sevdii bir kul olur ve insanlar da bu kiilerden mstefid olurlar. Sevgi ve korkununu bir muvazene ierisinde bulunmas da arttr. Zira sevginin ifrat ak dourur. Korkunun ifraet da felaketler durur. Cenab- Hak, kitabn bize inzal ederken evvela Bismillahirrahmanirrahiym ile balamtr ve arkasndan Fatiha suresinede Allaha hamdden sonra Errahmanirrahym buyurmutur. te bu iki Rahman ve Rahym ism-i erifleri Cenab- Hakk: Benden o kadar korkmayn. nk ben hem Rahmanm hem de Rahymim ve beni ok, hem de pek ok seviniz. nk u grdmz varlklar ve bu varlklar iinde sizin iin, muhta olduunuz her eyi: Suyu, havay, gnei, ay, yldzlar hep size hizmet etsinler diye yarattm. Sonra hilkatiniz o kadar byktr ki bu grdnz usuz bucaksz alem sizin hilkatiniz yannda hi kalr. Siz ufack bir alemsiniz, fakat o byk alemin sizin iinize drlm, bklm olarak konduunu da unutmaynz. Ay sizde, gne de sizde. Hem de en iyisi sizde. Sizde olan esrarn, bu grdnz kocaman alemde zerresi bile yoktur. Onlar cemadat nevinden sizlerin faidesi ve sizlere hizmet iin yaratlmtr. Siz bu kadar byklnzle size bu nimetleri bedava veren mlk sahibi Hazret-i Allah tanmaz ve Onun emirlerini ve yasaklarn dinlemezseniz o zaman sizlerdeki esrarlar da kapal kalr ve size tevdi olunan emaneti ilahiyeye, ihanet suu ile cezalanrsnz. Gklerde umak, denizlere de ve deniz dip-
Mehmed Zahid Kotku
lerinde kocaman gemilerle yzmek hner deildir, onlar en adi mahluklar da yapmaktadrlar. Asl hner, bu mlkn sahibini tanyp Ona teslim olmak ve o iimizdeki gizli esrar zp Hakkn rzasn kazanmak ve onun sevdii ve raz olduu bir kul olabilmektir. Btn dnya, iindekilerle beraber hepsi bizim olsa nihayet elde kalmayan bir servetten ne faide! Onun iin aziz ve muhterem kardeim Haktan kork ve yok onu sev.nk hayatn onun elindedir. Bak sana neler vermi, o gzn, o kulan, o az ve burnun, hele o yzn, bir de iindeki akln, hele o kalb ve cierlerin, yanda bbreklerin, sinir sistemliri, et, kemikler ve o tenasb, i aza ve tenasbi endam insan hayretten hayrete sevk etmekte. En mtekamil doktorlar bile bu hilkatin esrarlarn zememilerdir. Ufack bir arza insana koca bir dnyay zindan etmiyor mu? yle ise Hakka yap, emrinden dar kma. eytanlarn yoluna deil, peygamberlerin yoluna dn vesselam. kincisi: Ekmisalat dr. Yani namaz ikame eyle, doru ve drst kl ve devaml kl. Namaz dinin direidir. Direksiz ev olmad gibi namazsz da mslmanlk olmaz. Sonra namaz, islamn nurudur, nursuz mslmanlk olmaz. Sonra namaz vcuttaki ba gibidir. Basz vcut olmad gibi namazsz da mslmanlk olmaz, namaz islamn ruhudur. Ruhsuz mslmanlk ve hayat olmad gibi namazsz da mslmanlk olmaz. Namaz mslmann can gibidir cansz insan da ldr. Namazsz mslman da l gibidir. Namaz gzlerin nuru, vcudun shhatdr. Namazsz mslman kr gibidir. Namazsz insann shhati de drst deildir. Namaz vcuda shhat bah eder. Namaz gzlere nur verir, kulaklar da sar olmaz. Namaz iman kuvvetlendirir, ahlak tasfiye eder. Namaz ba arlarn da giderir. Namaz
139
140
bel arlarn giderir, vcuttaki bozuk kemikleri de dzeltir. Namaz, akl, zekay da besler. Namaz erkelii de muhafaza eder, abuk gmez(kmez), yznn de nuru artar ve yz de burumaz. Namaz dnyada necat ve selamettir. Namaz, kiinin iman ile gmesine sebebtir. Namaz kabirde nurdur. Namaz kabir azabndan da necattr. Namaz sorgu meleklerine de cevaptr. Namaz kyamette, hesapta, mizanda en ar amedir. Sahibini kurtarr. Namaz ayn zamanda efaatdr. Namaz sakn brakma ve namaz drst ve doru klabilmek iin iyi hazrlanp Namaza namaz ekle derecen artar. Namaz geceleri de kl. Bor namazn varsa hemen demeye bak. Namazn snnetlerini zinhar terk etme. Namazn tamam ve doruluu ancak snnetlerledir. Namazdan evvelki snnetleri de ihmal etme. Namazn iindeki snnetleri de unutma. Namazn rkuunu gzel yap. Tesbihleri gzel sye ve hemen secdeye inme. Rkudan kalknca teslih kadar dinlen. Namazn secdelerini dikkatli yap. Dualarn kabul olunaca bir andr. Secdeden sonra hemen ikinci sevdeye gitme, biraz dinlen. Namazdan karken, selam verirken meleklere ve solundaki mslmanlara ve bahusus sanda ve solundaki mslmanlara dua eyle Namaz mminin mirac deil mi? Btn meleklerin ibadeti namazdadr, sen de namaza iyi sarl, kardeim sakn unutma. Vesselam. Namaz mslmanlkla kfr arasnda bir izgidir.izgi kalknca mslmanlk da kalmaz. Namaz dman hudutlarndaki nbeti asker gibidir. Huduttan asker ekince dman memleketi istila eder. Namaz da kalknca vcudu eytanlar istila eder. Namaz mslmanln ahengidir, namaz kalknca ahenk de bozulur, dzen de bozulur. Namaz ruhun gdasdr.
Mehmed Zahid Kotku
Canlarn gdas da yemeklerdir, yemeklerden mahrum olan cesedler nasl lrlerse, namazsz ruhlar da yle lr. Ey karde! Seni assalar da, kesseler de, paralasalar da sakn namazn brakma ve zinhar gnahlarn ufa by olmaz. Hatta mekruhlardan bile arslandan, yrtc kurttan kaar gibi ka. Assalar da, kesseler de, atete yaksalar da gnahlar irtikab etme. anaya babaya itaat bortr dersin de Allaha itaat bor deil midir? nc emir, zekat vermektir. Zekat emreden Allahu Teldr, sakn kskanlk yapp da zekatn vermemezlik yapma. O mal ve serveti sana veren Allahtr. Sen yiyecein kadar ye ve ihtiyatan fazlasn saklama, onlar ver. Allahn bire on vereceini unutma, sonra Allahu Tel sana onlar saklayasn diye vermemitir. Bak, iyi bak, o senin eline bakan fakirin senden ne fark var, belki baz noktalarda senden stn vasflar da vardr. Fakat takdir, onu fakir yartm seni de zengin. Zenginin fakiri gzetmesi ile hem mal muhafaza olur ve hem de sevap ve derecesi artar, bu suretle fakir de geinmi olur ve hrszlk ve hyanetten kurtulmu olur. Zengin fakiri gzetmezse bir kere mal elinden gider, sen de farkna bile varamazsn, sonra o fakir de zengine hem dman olur, hem hrszlk gibi kt, irkin cinayetler ba vurur, hem de dzen bozulur. Bunun da yegane sebebi zenginin Hakkn emrini tanmamasdr. Zekat, mslman fakirin hakkdr. Mslmanlk ile ilgisi olmayanlara zekat verilmez, ana babaya ve evlatlara da verilmez, zira bunlara baknak mecburyetindeyiz. Erkek ve kz kardelerden muhtalara ve bunlarn muhta olan evlatlarna da verilebilir. Dinsizlere ve kafirlere nafile sadaka caizdir. Zekat ise namaz gibi farzdr. Dini ilimleri tahsil eden talebeye ve onlarn hocalarna vermek efdaldir.
141
142
Eer sen o fakirin yerinde bir fakir olsa idin ne gelirdi elinden? yi dn, fakiri daima gzetleyici ol. Yalnz, zekatm verdim deyip kenara ekilme, mslman cemiyetlerine katl ve onlara daima yardmc ve desteki ol, hem maln artar, hem de ahirette derecelerin. Maazallah bir gn elinden maln giderse o zaman ki alaman para etmez. Bugnk btn kyametlerin balca sebeplerinden birisi a gzllktr. Fakirlikten de fenadr. Drdnc emir: Haccl-Beyttir. Yani hac yapmaktr, haclk Allahu Telnn emridir. Mekke-i mkerremedeki Beytullah tavaf edilir, say de yaplr, arefe gn Arafat danda toplanlr, namazlar klnr, dualar edilir. Akamdan sonra akam namazn da klmadan Arafattan inilir, Mzdelifede akam ve yats namaz beraber klnr, dualar edilir. Akamdan sonra akam namazn da klmadan Arafattan inilir, Mzdelifede akam ve yats namaz beraber klnr, dualar edilir, sabah namazndan ve duadan sonra Minaya gelinir, byk eytan talanr. Mmknse Kabeye inip ziyaret tavafn yapar, tra olup ihramdan kar, iki veya gn daha Minada kalp, eytan talamakla hacc tamam olur. Bir de umre yaparsan aliyyl-ala olur. Niyyetle ihrama girmeyi, mikat yerinde lebbeyk demeyi unutma, ihram duasn okur, artk ha bitinceye kadar ihramdan kmazsn. Bu haccn saysz faideleri vardr: Bir kere Allahu Telnn emridir, ikincisi maneviyyatn kuvvetlenir, ruhun ykselir. Oradaki milyonlarca haclarn hallerinden sana da hal geer, dnyay da renmi olursun. Allaha kar sevgin ve akn artar, ibadete hevesin artar. Hele Medine-i Mnevvereye gelip de o Resulullahn huzurunda bulunmak yok mu ya ne tadna doyum olur ne lezzetine. Tabii bir heyecan alrsn, artk oralardan ayrlmak bile
Mehmed Zahid Kotku
istemezsin. te bu hacc elinden gelirse, servetin varsa, shhatn da msaid ise, kim ne derse desin kulak asma, her sene yapmaa al. Sonra bizleri de duadan unutma. Beinci emir de: Birr- valideyn dir. Valideyn: Ana, baba, byk anne byk babalardr ki bunlara kar ikram, ihsan ve iltifat her mslmann balca vazifelerinden maduttur, bu da yine Allahu Telnn emridir. Anne baba deyip geme, onlarn bizlerin zerindeki haklarn dnecek olursak onlarn yannda el-pene durmaktan kendimizi alamayz. Ana ve babaya itaat hususunda birok eserler vardr. Fakat, Alasonyal mehir vaiz merhum Hac Cemal Efendinin kitabn okumutum, ok houma gitmiti. Lakin osmanlca yazlm olduundan bilimem imdi piyasada var mdr? Ayet-i kerimeleri sralamak, Hadis-i erifleri zikretmek bal bana bir esere muhtatr. Burada biz akl- selim sahibine bu kadarck bir hitap kafi gelir inaallah. imdi Suudi mftilerinden Muhammed b. brahim b. Abdl-Latifn sigara aleyhindeki ufak bir eseri elime geti, okudum, tekrar tekrar okudum. O yazlanlar hemen bilmeyen pek azdr zannederim. Vakti ile de bundan insanlar men etmek iin ok iddet gsterilmise de ne hikmet muvaffak olunamam. imdi btn genlik, kadn-erkek hep imekte, adeta biribirleriyle yar ediyorlar. Bunlarn ou da szde bilgin insanlar ehvetlerine malub olunca artk ne yaptn veya ne yapacan bilemez hale gelmektedir. te ana va babaya itaat, kardelere efkat ve saire hep akln iidir. O bir kere ehvete ve nefse malub oldu mu artk nedersen bo. kilerin ve sigaralarn vcuda olan zararn kimse inkar edemez. Fakat gel de anlat. Bu vcut bize emanet deil midir? Bunun harab oluundan mesul deil miyiz? Muvakkat
143
144
bir keyf iin bu cinayetler ilenir mi? Anaya babaya isyan da, manevi bir cinayettir. Ana Baba Haklar kitabn oku. Altnc emir: Ve sl rahimek sla-i rahimdir. Yani akraba-i teallukat ziyaret edip muhta olanlarn yardmna komak ve onlarn hatrlarn sormak. Akrabalk balarn daima tazelemek ve birbirlerini unutmamak slami ve insani bir hizmettir, bunu da yine Allahu Tel emretmitir. nsann, amca ve daylar, hala ve teyzeleri, kardeleri ve bunlarn ocuklar hep akraba-i teallkattansaylr. Bunlarn kkleri bir, tekiler de dal-budakdrlar. nsanlarn bunlar bilmesi ve birbirlerine kar mtekasil hrmet, samimiyyet, efkat, merhamet gstermeleri bazan da hediyyelerle birbirlerini sevindirmeleri eair-i slamiyyedendir. Bu sla-i rahmin fezaili pek oktur. Bir kere mrn uzamasna ve bir de rzknn bollanmasnda, ilerinin kolaylamasnda ve buna benzer bir ok dnyevi ve uhrevi faideleri vardr. mr uzar m dersiniz? Allahu alem. Uzar diyen de var veya bereketli olur diyen de var. mrnn lezzetini bulur. Sonra zekat ve sadakalar akrabann fukarasna vermek daha efdaldir derler. Sonra bu sla-i rahm sebebi ile birok hastalklardan, felaketlerden de emin olursun. Bu bir esrar- ilahidir, aklmz ermez. Bize den, emirlere itaattr. Ve sallallah ala seyyidina mhammedin ve ala alihi ve sahbihi ecmain ila yevmiddin. Yedinci emir: Ve akrid-dayfe misafire yemek yedirmek, mmknse evde konuklamak, yatrmak. gne kadar misafire ev sahibinin bakmas, mstehaptr ve bu misafire olan ikramn mkafat pek byktr. Evvelki devirdeki mslmanlar buna ok ehimmiyet verirler ve misafirlerine
Mehmed Zahid Kotku
son derece izzet ikram ederlerdi. Misafr gelir-gelmez evvela ona meyveler ikram olunur. Misafir onunla megul iken yemek hazrlanr, yemek vakti gelence yemek de yedirilmeden misafir salverilmezmi, hatta icab ederse bir de yol harl verilir, misafirin gnln yapmaa son derece gayret ederlermi. Tabii bu hal karlkl olur ve bu suretle birbirlerine kar muhabbet ve samimiyetleri artar ve z karde gibi birbirlerini eitli hediyyelerle taltif etmei de unutmazlar. te misafire ikram, insanlar arasnda ne salam balar kurulmasna sebeb olduunu izaha da lzum yoktur. Talha radyallah anhn misafirine olan ikram da ayrca yazlmaldr, yle ki? Resulullaha gelen misafiri evine alm, evde de yiyecek bir ey yokmu, kendileri mum sndrp.. Elhamdlillah, bizim memleketimizde hemen herkesin evinde bir misafirhane bulunur, yerli-yabanc o misafirhanelere konar, hem kendisi hem de hayvan varsa o da ahra ekilir, yatrlr, her trl istirahat temin olunurdu. Hatta merhum bir kardeimizden dinlemitim. Buradan Mekke-i Mkerremeye kadar misafirhanelere uraya uraya Hacca gittiini rivayet etmiti. Fakat o devirlerde her yerde dergahlar vard ve bu suretle fukaralar yolculuklarn hi yorulmadana yaparlard. Yakn zamana kadar bu adet kylerimizde cari idi. nallah yine caridir. Misafire ikram Allaha ikram gibidir. Tanr misafiri denir. Misafirin girdii yere melekler iner, rahmetler nazil olur, bereketler artar. Sen de aziz kardeim misafirden korkma, elinden gelen ikram yapmaktan geri kalma vesselam. brahim aleyhisselemn misafirsiz yemek yemedii mehurdur. Bir gn bir kafir uramt, ona iman teklif etti, o da
145
146
geri dnp gitti. Cenab- Hakdan kendisine hitap geldi ki: Ya brahim ona ben doksan senedir rzk veriyorum da sana bir gn urad, iman etmedi diye ekmek vermedin. Bunun zerine brahim aleyhisselam adamn arkasndan koup ard: Ve bana Rabbim hitab etti gel yemeini ye deyince kafirin de insafa gelip iman ettii mehurdur. Sekizinci emir: Emr-i bil-maruf ve nehy-i anil-mnkerdir. Bu ders islamn ruhudur, yani din ancak nasihatla kaimdir demek emr-i maruf nehy-i anil- mnker yapmak demektir. Bunda btn mslmanlar kadn-erkek mterek ve muvazzaftr. Herkes elinden geldii ve dilinin dnd kadar etrafnda bulunan akraba-i teallukatna, eine ve dostuna, komularna, ahbablarna iyiliklerle emreder, tavsiye eder ki ibadat, taat, hayr u hasenat hep bunun iindedir. Bu yalnz hocalarn veya vaizlerin ii olmayp btn mslmanlar bu emri maruftan mesuldrler, bu da bir cihaddr. Bundan kamak, harbden kamak gibidir, byk gnahtr. badet, taata, hayr hasenata emir nasl lazmsa, nehy-i anil- mnker de yleec lazmdr. Gnahlardan fenalklardan, ktlklerden, insanlar, bahusus yaknlarn kurtamaa almak farzdr. Nasl yanan bir evdeki insan, denize dp boulacak bir kiiyi kurtarmak vazifemiz ise, gnahlara den zavally da kurtarmaya almak ylece borcumuzdur. Buna emr-i maruf, nehy-i anil-mnker derler. Bu vazife yaplmad takdirde emr-i maruflar da kalr, mnkerat da alabildiine yaylr. Gnahlarn hepsinin vcudumuza zararlar vardr, bahusus ikiler ve ne olduu bilinmeyen merubat, kk Avrupadan ve ecnebi diyarndan gelen merubattan son derece saknmak lazmdr. Hele u bizim sigara ve iki dostlarna Cenab- Hak akl ve izan versin de hem vcutlarn koruma ve hem de o fuzuli israftan kendilerini kurtarsnlar. Bugn muhta olduumuz fabrikalar yapmaa bu paralarmz verirsek fena m olur? ki, ku-
Mehmed Zahid Kotku
mar ve sigaraya hatta gazinolara ve alg mahallerine verilen paralar kim bilir ne kadardr? Herhalde her sene bir fabrika yaptrlabilir. Hak Tel btn beeriyyete akl- selim ihsan buyursun da bu felaketten beeriyyet kurtulsun. Amin. Onun iin her mslman iyiliklere, halk, zina, hrszlk, katil, iki gibi eylerden de kardelerimizi uzaklatrmaya ve kurtarmaya almamz ne kadar yerinde olur. Ve hepimiz bununla muvazzaf, mkellef ve mesuluz. Cenab- Hak muinimiz olsun. Vesselam. Dokuzuncu emir: Ve zil maal-hakk hays mazale daima her yerde, her ite her zaman kn maa-i-Hak Hak ile ol. Hak zerinde ol, hakl ile ol, haktan ayrlma. Zaif de olsa, kavi de olsa, cahil de olsa, bilgin de olsa, hasta da olsa, salam da olsa hatta ve hatta; kafir de olsa, mslman da, mecusi de, ne olursa olsun amma haktan ayrlma. Haksz mdafaa etme. Haklya yardmc ol, hakl taraftan ol. Zalim olma, zalime ve zalimlere yardmc ve desteki olma. Hak hi bir zaman deimez, hakl daima hakldr. Mesela haksz yere ve rvetle kazanlm bir davada hakimin sana verdii mal, emlak hi bir zaman senin maln olamaz. Onun iin iyi dn, hakk ara bul, hakly ara bul, laflara kulak asma, hak bellidir, hak sahibi de bellidir. Ne olursa olsun sen de haktan ayrlma ve hakly da yalnz brakma. Hak, esma-i hsnadandr, Cenab- Hakkn ismidir. Maalesef bu gnn mslman ben de mslmanm der fakat mslmanl ne mdafaa eder ve ne de muhafaza. Pazardan bir ey alrken iyisini arar da seim vakti sanda gelmez, gelse de hakk aramaz, nefsinin ve menfaatnn da esiridir, dinsizleri, mnafklar, hatta komnistleri de desteklediini grnce artk arp kalmaman mmkn deil. Bu nasl insanlk ve nasl mslmanlk? Bundan daha byk cahillik bulunmaz,
147
148
bir vakit camileri satanlar, ykp yerine apartman yapanlar, dini ilmin menbalarn kapatanlar ne abuk unuttun da bugn onlar desteklemekten hi de ekinmediini grnce ne dersiniz bilmem? Dn evlatlarna Kuran- Kerim okutmak isteyenleri ve okutanlarn neler ektiklerini nasl unuttunuz? Hele Allah diyenin ve bir nur risalesini okuyanlarn muhakemelerini ve cezalarn hi mi duymadn, yoksa sen de onlardan msn? imdi onlarn sesi kesildi ama, hnlar ilerinde sakl, frsat zleyen kurt gibi pusudadrlar, bunu asla ve zinhar unutma, hele hele daha neler var artk sen bul. Hakk seviniz, hakk mdafaa ediniz, selamet ve saadet de hakkndr. Mlk Hakkn, mlkn iindekilerin hepsi de Hakkndr, sana verilen vcud ve vcud iindeki namtenahi nimetler hep Hakkndr. Hakk sevmeyeceksin de, ya kimi seveceksin? Dinsizleri veya mnafklar m?
Ayinedir bu alem her ey Hak ile kaim Mirat- Muhammedden Allah grnr daim.
Hakszn ve hakszn yannda olann hali netice itibari ile haraptr. te Firavnlar, ite Haccac- Zalimler. Peygamberin ve peygamberin yannda olanlarn ise ebedi saadet ve selamette olduklar ve olacaklar mstani-i beyandr vesselam.
HARAMLARDAN SAKINMAK, TAKSME RIZA VE HSAN

Haramlardan sakn ki nsn en abidi olasn, Allahu Telnn taksimine raz ol ki, nasn en zengini olasn, komuna ihsan et ki, mmin olasn, nefsin iin sevdiklerini insanlar iin de sevki, mslman olasn. ok glme, muhakkak ok glmek kalbi ldrr. (Ahmed b. Hanbel, Beyhaki Fi uabil man, Tirmizi garib (kaydyla) Ebu Hreyreden). Haramlardan saknmak mslmanlann en mhim vazifelerinden biridir, nk haram aikar bir zehirdir. Zehir in-
150
san nasl ldryorsa haramlar da mslmanl yle ldrr. 43. Nc hadis-i erifte bildirilen Hak zere ol tabiri ancak kitaplarda kalr, gnllere ilemez. Doktorlar insann bir azasn kesmek iktiza ettiinde evvela ona bir iki morfin yaparlar, hayatiyyeti iptal ederler, sonra gzelce keserler, sararlar, zavallnn haberi bile olmaz. te o morfin de bir nevi zehirdir. Sen gnahlardan korkmaz ve saknmazsan iyi bil ki morfini yemisin haberin bile yok. Bak ondan sonra, yalandan kanmaz, hyanetlikten saknmaz, iki de ier, kumar da oynar, faizden korkmaz, hrszlk bile yaparsn. O fazladan aldn para hrszlk deil mi? On liralk bir eyi 20 veya daha fazlaya satarsa buna da kazan adn verir, gizlice bal gibi bir hrszlk. Bu Allah korkusu, hesap, mizan korkusu, cehennem korkusu, mesuliyet korkusu, Allah rzasndan mahrumiyet korkusu olmazsa, onun canavardan ne fark olur? Onun iin Cenab- Peygamber: lk nce Allahtan kork ki insanlarn en abidi: olasn buyurmular. Demek ki abid olmak iin ok ibadet deil, belki ibadet ile beraber Allah korkusu gerektir. nsanlarn en ok ibadet edicilerinden olasn. badetlerin enva oktur. Namaz, oru, zekat, hac, umre, Kuran okumak, okutmak, zikir, tesbihler ve en las ise cihaddr. Emr-i bil-maruf, nehy-i anil-mnker de ibadetten saylr. Tefekkr unutma, o da yerine gre tefekkre gre bazan bir senelik, bazan altm senelik nafile ibadetlere tekabl eder. slami yardm cemiyyetlerine yardm ve hizmet etmek de nafile ibadetlerden saylr. Hele Hakkn mdafilerinin emekleri hi de boa gitmez. kincisi: al abala fakat Hakkn sana olan ihsan ve ikramna, verdii rzka raz ol. Bakasnn servetinde, malnda gzn olmasn, tok gzl olursan o zaman nasn en zengini
Mehmed Zahid Kotku
saylrsn. nk rzk boazdan geendir, yoksa biriktirilen servet senin deildir. ncs: Komuna ikram, ihsan eyle ki mmin-i kamil olasn, olgun mmin olasn. Burada komunun zikri mhimdir, nk akrabalar, dostlar uzaklarda, ayn mahallelerde ve memleketlerde otururlar her zaman temas ve yardm mmkn olamaz. Lakin komun, bir hacet annda imdadna yetiecek ilk insandr. Onun iin onunla fazlaca alakadar ol ve ona ikram ve ihsanda bulun ki, o da senin maddi ve manevi yardmcn olsun. Maalesef bugn bahusus zenginler muhitinde komu hakk hi yok gibidir. Hatta birbirlerinin cenazesinden bile haberleri olmaz, nk alakalar yoktur. Zira cami ve cemaat da bilmediklerinden, vaz u nasihat da dinlemediklerinden kendi kafalarna gre hareket ederler. Dost hakk, fakir hakk, akraba hakk, komu hakk falan bilmezler vesselam. nsan kendi nefsi iin bir takm hayrl iler ve hayrl eyler ister. te bu istediin ve arzu ettiin her hayr btn insanlar iin iste. te o zaman (salam bir mslman) olursun. Komuna ihsan ve ikram, mmin-i kamil alametidir, bu ii ancak kamil mminler yapar. Btn beeriyyete, istedii hayrlar istemek bu da kamil bir mslmann iidir. Demek ki kemal ve olgunluk dikkat eder misiniz iki eye balanmtr: Birisi, etrafnda bulunan insanlara hayrl ve yardmc olmak, dieri de daha geni ekilde temil olunup btn beeriyyetin hayrn, saadetini, selametini istemek ve bu hususta elinden gelen gayreti de sarf etmektir ki bu byk bir itir, bunu ancak byk kimseler yapabilir. Bize gelince: Hi olmazsa memleketinde bulunan insanlarn saadet ve selametine almak elbette zerimize bortur. Burada memleket byklerine ve
151
152
idarecilerine byk vazifeler dmektedir. Bugn onlar ki bizden baka bir insan deildir, onlar da memleketin evlatlardr. Kendi menfaatlarna uygun maalar alabilmek iin nasl yol buluyorlarsa memleket hizmetinde bulunan dier zuafann da hakkn yememeleri ve onlar zaruret ierisinde kvrandrmamalar gerekir. nsanlarn, hepsi Allahu Telnn kullardr. Allahu Telnn hi gnah bilmeyen ve ilemeyen kullar, melekleri; doludur, bizi de byle yaratm, iine karmak vazifemiz deil. Kimi imanl, kimisi de imansz, fakat; hepsi o Allahn kullardr. Demek ki onlar da lazm. Bize den: Ya Rab! Onlar da iman ve slamnla merref eyle. Onlar da beeriyyete faideli kullarndan eyle. Bak, eytan da o yaratmad m? Demek o da lazm, o olmasayd biz de bu dnyaya gelemezdik. Demek ki bu dnyay grmek ve burada imtihan verebilmek gerek. Ondan ni gerek etrafmzdaki komular ve gerekse btn beeriyyete hayrl olabilmesi iin ilmi ile, kalemi ile, akl ve zekas ile; kuvvet ve kudreti ile almak, hi bhesiz vazifelerimizdendir. Drdncs: Kiinin nefsi iin, sevdii ve istedii eyleri, bakas iin de sevip istemesidir. Beinci kaide: ok glme; nk iyi bil ki ok glmek kalbi ldrr. nsann insanl etten kemikten olan fani vcutla deil, bu et-kemiin can olan gnl iledir. O gnl olmasa bizim de ne hayvandan, ne cemadttan bir farkmz olmaz. Gnl bir sra saray olduu darb- meseli de hepimizce malmdur. te o sra sarayn krlmas gnln lmne sebeb olur. nk sra malum pek ince camdr. Rzgarlara tahamml de yoktur. Sert bir rzgarn, onlar alt-st ettii de malmdur; glmeden zuhur eden ihtizazlardan, gnah tarik ile o iddetli rzgarlara tebih edilerek gnl krlr
Mehmed Zahid Kotku
ve yok olur, bir daha tamiri de mmkn olmaz. Artk mutlaka yenisini takmak lazm, o da mmkn deil. Zira gnln vazifesi Allahu Telnn zikri ile megul olup sahibini de uyarmaktr. Onun iin tefekkr gnlle olur. O zaman biraz tefekkr, bir senelik nafile ibadete tekabl edince ok tefekkrn insanlara ne bitmez tkenmez nimetler bah edecei apaikardr. Binaenaleyh vcudun muhafazasndan daha ziyade gnln muhafazasna dikkati celb iin Cenab- Peygamber Sallallah aleyhi ve sellem hazretleri ok glmeyiniz, belki ok dnnz ki gnlnz uyansn, nur ile dolsun. Zira nur olmaynca insan karanlkta kalr, hi bir ey beceremez. yle ise o gnln nuru olan tefekkr ok yap. Bak her gelen gitmektedir. Her gn sr ile insan gelir, sr ile de gider. Bu gidi nereyedir, bunu insan hi dnmez mi? Hakkn en mkemmel kulu olan insan topraklar iinde ryp kurtlara, bceklere yem olsun diye mi yaratlmtr? Bir hacca git, Medine-i Mnevvereyi ziyaret et, bak o Peygamber efendimizin etrafnda pervane gibi uuan cokun insanlara yle bir hayretle bak ve yine iyi bak onun emrine imtisalen Kabede tavaflara ve o Hacer-i Esvedin etrafnda onu pebilmek iin rpnan insanlara. Bunlardan kalbi diri ve temiz olanlara sonsuz hidayetler, tevfikler ve o gnlde nurlar vardr ki o nurlarla ancak Allah bilinir ve Ona kulluk edilir vesselam. imdi sen de bu gnl ldrmemeye al. Ebu Hreyre der ki: Reslllah sallallah aleyhi ve sellem buyurdular ki: Bu syleyeceim eyleri kim alr ve bunlarla amel eder veya amel edecek kimselere retir? Ben dedim ki: Ben ya Resulallah. O zaman elimden tuttu bu be eyi bana sayd. Ve bata malm olduu vech ile ttekl-
153
154
meharim haramlardan sakn, nasn en byk abidi olursun. 2 - Hakkn taksimine raz ol nasn en zengini olursun. 3 Komuna ihsan et ki mmin-i kamil olursun. 4 - Kendin iin istediin eyleri btn insanlar iin iste. 5 - Bir de ok glme, nk ok glmek gnl ldrr. Onun iin Resulullah sallallah aleyhi ve sellem hazretleri hi glmemitir, bazan tebessm buyururlard ve bizleri de glmekten men buyurmulardr ki gnller daima diri ola. Dier bir rivayette: Bir kii gelip sallallah aleyhi ve sellem hazretlerinden vasyyet ricasnda bulunmular. Sallallah aleyhi ve sellem hazretleri de o kiiye u be eyi tavsiye etmilerdir. Tabiat ile bu tler hepimiz iin bir derstir. Cenab- Hak cmlemize bu derslerden ders alp amel etmek nasib eylesin. Amin.
NSANLARIN ARALARINI ISLAH ETMEK

Allahtan korkun ve aralarnz slah ediniz, muhakkak Allahu Tel da mslmanlarn arasn slah eder Allahn iyi bilen muhakkak ondan korkar ve bu korku sayesinde kardeler ve mslmanlar arasndaki aklk ve mnaferet de kalkm olur ve bylelikle kuvvetleri, ecaatlar artar. Birlikte kuvvet vardr, kuvvette ise selamet vardr. Malumdur ki ipler tek tek olunca abuk kopar, fakat onlar bir araya gelince halat olur gemileri bile durdururlar, bunu herkes de bilir, bilir ama, u nefis yok mu ya btn felaketler onun ba ucundan kopmaktadr. nk nefsin gayesi benliktir, slah edilmedike yola gelmez, kim ne derse desin nmunesi meydanda. Memleketimizde mmtaz diye ad verdiimiz mslmanlarn bir haline bakn, alamaktan baka
156
aremiz yok. Bunlar bir araya getirmek deveye hendek atlatmaktan daha zordur, hepsi kendini beenir, illa ve illa benim dediim olacak der baka bir ey bilmez: yi amma bak dman bizi teker teker yutmakta, sen hala benim dediim olsun diye abalyorsun, yarn merak etme sen de yutulacaksn hi de bhen olmasn. Bu hususta kitaplarda ve tecrbelerde ok geni malmat vardr, bunu sen de bilirsin, ama o nefsin elinden yakay kurtarmak mesele. Bu ne sofuluk, nasl dervilik ve nasl mslmanlk? Allahu Tel kitabnda birlein demiyor mu? Bu birleme kimlerle olacak, masonlarla m birleelim yoksa komnistlerle mi birleelim? Herhalde mslmanlarn birbirleri ile birlemesi. yle ise niin birleemiyoruz? Sebebi benlik ve ekememezlik. Cenab- Hak bizi u iki belann elinden kurtarsn da Hak ve hakikatta birlemek ve bylece dmanlara, dinsizlere lokma olmaktan kurtarsn. Amin. Bi hurmeti seyyidil mrselin.
NAMAZ HAKKINDA ALLAHTAN KORKMAK

Namaz hakknda Allahtan korkunuz, namaz hakknda Allahtan korkunuz, namaz hakknda Alahtan korkunuz, elleriniz altnda bulunan hizmetkarlar hakknda da Allahtan korkunuz ve iki zayf hakknda da Allahtan korkunuz: Dul kadnlarla yetim ocuklar. Allahn emirlerine muhalefetten korkmak tabiidir. Dnyada bile byklerin emirlerine muhalefet nsann bana ne felaketler dourduu herkesin gz nndedir. Bu emirler gerek resmi ve gerekse gayri resmi olsun fark etmez, resmi olan kanunlarladr.
158
Kanunlara muhalefet srasna gre enva eit. Hapis, para cezalar ile idam sehpalarna gitmektedir. Hapishaneleri hi grmyor musun? Aslanlar ne abuk unuttun. te sen de Allahtan kork da, onun Hibir emrine muhalefet etmediin gibi namaz hususunda yine Allahtan kork da namazn vaktinde, usul ve erkanna uygun bir ekilde huzu ve huu iinde eda etmee al ki cezaya arplmayasn. Namazlar vakti ile klnmazsa birike birike sular gibi gl olur, sonra bunlar temizlemek, demek de o kadar kolay bir ey deildir. Bir vakit namazn terki iin ok ar cezalar vardr. Bir ayda 150 vakit, on ayda 1500 vakit, 100 ayda ise 15000 namaz borcumuz var demektir. Dokuz seneden biraz fazla. Ya on sekiz veya yirmi sene klmad isen bunun altndan nasl klr. Onun iin Resulullah sallallah aleyhi ve sellem defa tekrar ederek: Namaz hakknda Allahtan korkun da onu sakn ihmal etmeyin ve karmayn buyurmaktadr. Zira bir vakit namazn kamas veya klnmamas lm demektir. Baksana bir tarihi vaka anlataym: Ashab- kiramdan Hendek muharebesinde Resulullahn muhafazas iin cann siper edip seksen ksur yerinden yara ald halde Resulullahn nnden ayrlmam olan Talha radyallah anh senede be gnden mada her gn oru tutan bir zat- muhteremdir. Bir gn hurma bahesine gitmi, aalarn birbirleri ile sarlp gayet gzel bir manzara tekil ettiini ve o arada kularn da tmeleri ve oynamalarn hayran hayran seyr ederken bir ikindi vaktinin cemaatn karm, namaz deil, cemaata yetiememi, bunun zerine o bahesini Resul-i Ekrem efendimize gelip: Ya Resulullah bu bahedeki gzel manzara beni bugn ikindi namaznn cemaatna erimeme mani olduundan ben bu baheyi fisebilillah size vakf eyledim, nasl isterseniz yle yapnz diye bir daha o baheye uramam-
Mehmed Zahid Kotku
tr. Bir vakit namazn cemaatla eda olunmasna hibir iyilik muadil olamaz. Ehlinin indinde namaz her eyden kymetli. Altn, gm, mcevherat hepsi fani eyler. O Hakkn huhuzurunda be dakika dahi olsa huzur ile durabilmek ne byk saadettir, bunun zevkine doyum olmaz. Bu da ancak namaz ile kaim olacandan peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem hazretleri bizleri uyandrmak iin defa tekid buyurmulardr. Namaz ayn zamanda kul ile Hlk arasnda en salam, en kuvvetli bir rabtadr. te bu rabta sayesinde kulda her an bir uyanklk, bir gelime, bir feyiz hasl olur ki, bunu tabir ve izah mmkn deildir. Yalnz u kadar diyebiliriz ki: Bir deirmenimiz var, bunun suyu gelmezse veya cereyan gelmezse bu deirmen neye yarar. Bu namazlar o musallinin gnlne inen manevi rahmet sular ile veya manevi cereyanlarla -deirmenin dnd gibi- o musalli de namazdaki huzuru nisbetinde tekaml eder. Ald veya alabildii feyiz nisbetinde bakalarna faideli olur. Bizim pil veya akmlatr dediimiz cereyanlar saklayabilen her alet, cereyan boaldka, elektrik filerine taklnca oradan ald yeni cereyanlarla yine ilerimizi grebildiimiz hepimizin bildii eydir. Bu boalan akmlatr yeniden doldurulmadka ie yaramad yine hepimizce malumdur. te tpk bunun gibi namazlar ve dier ibadetlerin hepsi ruhun gdas olmakla boalan gnllere yeni yeni ruh, kuvvet, feyiz ihsan olunur ve bu sayede o gnln sahibi tedrici bir surette kemalat- insaniyyenin en stn noktalarna erimee muvaffak olur. Lakin bu namaz klnmad veya ara sra klnp da devam edilmedii veya namazn usul ve erkanna riayetsizlikle, klnan namazlar, insan, kemalata ulatramad mehudmzdr. Onun iin namaza son derecede dikkat eyle ve
159
160
o huzuru elde edebilmek iin say gayret eyle, Mevlay gnlnden karmamaa al ve Hakkn sevmedii ve yasak ettii her eyden ve her yerden son derece uzak kalmaa gayret et ki namaza durduun vakit huzur bulasn, ruhun, kalbin, gnln nr ile dolsun. Zira bu nurlar olmazsa insan karanlkta kalr ve karanlkta kalanlarn hali ne kadar korkulu olur. Bahusus o karanlk mezar alemi ne kadar korkuntur. te burada kazanlan ve o ibadetlerden hasl olan nurlardr ki mezar cennet bahesi yapar. Kyamet gnnde yine bu nur sayesinde cennete giderler. Ve o zaman bu nurlardan mahrum olanlar, onlara seslenir. Aman durun bizi bekleyin, biz de sizin nurunuzdan istifade edelim diye yalvarmaa balarlar. te o zaman muti mslmanlarn onlara cevab da u olur: Biz o nuru dnyada iken Hakkn emirlerine imtisal ederek kazandk, siz de dnyaya gidin bu nurlar alp gelin derler, fakat heyhat bir daha dn mmkn deil. Nursuz bu hayatn tad olmayacandan Cenab- Peygamber efendimiz bir ok dualarnda bizlere de ders olsun diye Cenab- Haktan nur istemitir ve bizim de sabahlar okuduumuz dua kitabnda bunlardan iki tanesi yazlm bulunmaktadr:

Bir dieri de:
Mehmed Zahid Kotku

Kalbe nur, kabre nur, sandan nur, solundan nur, altndan nur, stnden nur, aklm nur, kemiklerimi nur, etlerimi, kanlarm, her eyimi nur kl, nurumu artr, oalt, ziyade eyle ve beni nur eyle. Ve buna benzer dualarla Cenab- Haktan nurlu kii olmay istemi ve bizim de istememizi zmnen tavsye etmi bulunmaktadrlar. Aydnlk olmaynca bahusus geceleri arp kalmaktayz. te bu nurlardan mahrum kiilerin hali tabii karanlkta kalp bastklar yeri gremeyen gzl krlerdir. Hak bunlar Summn diye Kuranda zemmetmi Ve hm la yaklun diye de aklsz olduklarn beyan buyurmutur. Hak Tel cmlemizi byle aklszlardan etmesin. Amin. Bunun iin namaz her mslmana farz- ayn klnm. Binaenaleyh herkesin 32 farz gzelce bilmesi de farzdr. Bunlar renip namazn da gzelce klp iini dn nur ile doldurup nrun al nr olmasn Mevl ihsan buyursun. Abdestsiz, guslsz, taharetsiz namaz olamayaca gibi namazsz da ne mslmanlk ve ne de o nurun bulunmas mmkn deildir. Bu sebepten Cenab- Peygamber efendimiz namaz hususunda, Allahtan korkunuz, onu asla brakmaynz, abdestinize, guslnze, taharetinize dikkat edip usul ve erkanna da tadil-i erkanna riayetle havf ve hayet ierisinde namazlarnz klmaa devam edin ve nurlarnz daima artrp beeriyyete hayrl bir kul olmaa da gayret ediniz vesselam. Ve sallallah ala, seyyidina mhammedin ve alihi ve sahbihi ecmain.
161
ZULMDEN SAKINMAK

Zulmden korkunuz, nk zulm kyamet gnnde karanlktr. Sklktan da korkunuz, nk sklk sizden evvel geenleri helak etmi ve onlarn birbirleri ile kanlarn aktmaa ve haramlar helal klmaa sevketmitir. Zulm adaletin zdddr her yerde her zaman ve her ite tatbiki emrolunan adalete mugayir her i zulmdr. Vcudun kvam adaletle kaimdir. Vcuttaki adalet nizam bozulunca eitli hastalklarn zuhuru bhesizdir. te bu hastalklar vcuttaki adaletsizliin alameti olduu gibi memleketlerdeki btn asayisizlik de, memleketlerde adaletsizli-
Mehmed Zahid Kotku
in, bozukluun okluunun alametidir. Adaletsizlik gerek ferdler ve aileler arasnda olsun ve gerekse cemiyyetler, milletler arasnda olsun en byk felaketlerin domasna yegane sebebtir. Onun iin sizler bu zulmden korkunuz, adaletle yaamaa baknki, dnyanz dnya, ahiretiniz de saadet, selamet olsun. Zulm etmeyiniz ve zulm etmekten korkunuz ve dolaysyla zalime hi bir vech ile yardmc olmaynz. nsan ok aciz bir mahluk olmakla beraber zalimlerin errinden korkarak veya menfaat-i dnya iin her devirde ve her asrda en korkun zalimlerin bile bir ok avanesi, yardmcs, destekisi olagelmitir. Herhalde bu zalimler ve yardmclar Allaha ve ahirete iman olan kimseler deildir ki insanlara enva eit zulmleri reva grmlerdir. Firavnlar ve onlarn emsali gibi. Onun iindir ki hkmetleri ve idareleri abuk muzmahil olup yalnz o kirli adlar tarihte kalmtr. Zulm hakszlktr ve bu hakszlk hi bir zaman cezasz kalmaz. Bir hadis-i kudside: Ey kullarm, ben zulm nefsime haram kldm ve bu zulm sizin aranzda da haram kldm, binaenaleyh birbirlerinize zulm etmeyiniz buyurmulardr. Resulululah da: Mslman mslmann kardeidir, ona zulmetmez, onu yalnz da brakmaz, onu tahkir de etmez, hakir de grmez. Takvann yeri gnldr diye defa tekrarlamlardr. Bir dier hadiste de: Mslim kardei tahkir, o kiiye er olarak kafidir. Her mslmann her mslmana kan, mal, rz haramdr buyuruluyor. Bu hadis-i erifi iyi, ok iyi oku. erhe hi lzum yok, ok ak. Hemen Cenab- Hak cmlemize hidayetler nasib etsin de rendiklerimizle ameller nasib eylesin ve dilimizi
163
164
tutup mslmanlarn aleyhinde konumaktan ve onlar hakir grp zulm etmekten kendimizi de beenmekten muhafaza buyursun. Amin. Baknz sallallah aleyhi ve sellem hazretleri iflas eden mflisin kim olduunu sormu. Cevaben demiler ki: Bizim bildiimiz mflis paralar ve mallar elinden giden kimsedir. Efendimiz sallallah aleyhi ve sellem buyurmular ki: mmetimden mflis u kimselerdir ki, kyamet gnnde namaz, oru, zekat gibi hayr hasenatlar ile gelirler de lakin falana svm, falana iftiralar atm, falann maln yemi, falann kann aktm, falan da dvm. Onlara hasenatndan verilir. Nihayet hasenat tkenir, borlar daha kalr. O zaman dp, svp, ldrp mallarn yedikleri kimselerin seyyiatlar bu adamn zerine yklenir, sonra da cehenneme atlr. Mslim ve Tirmizi, Ebu Hureyreden). te asl mflis bu adamdr ki o kadar hasenat, iyilikleri; ibadetleri kendisine hi faide vermeden teki zulmettii adamlann gnahlarn yklenip cehennemi boylar. Ne kadar irkin ve korkun bir manzara. Allahu Tel hepimize hidayetler nasib edip zulmden ve zalimlere alet olmaktan muhafaza buyursun. Amin. Abdullah bin Abbasdan, (Hadis-i Kudsidir):
Bu canl insan resimlerini veya heykellerini yapanlar da zalimlerin arasna sokulmu ve: Bunlardan daha zalim kim vardr ki benim yaptm canl mahlk gibi mahlk yap-
Mehmed Zahid Kotku
maa kalkarlar, ayet yle hnerleri varsa bir zerre, bir habbe, bir arpa halk etsinler de grelim. An Ebi Hreyre (Ebu Hreyre (r. Adan): Resulullah buyurmular ki: Rabbim bana dokuz eyle emretti: 1 - Gizli ve aikar ihlas. 2 - Kzdn veya raz olduun halde adalet. 3 - Fakirlik ve zenginlik halinde iktisat. 4 - Zulm edeni afvetmek. 5 - Gelmeyena gitmek (sla-i rahim). 6 - Vermeyene vermek. 7 - Szn, zikir. 8 - Skutun, tefekkr. 9 - Nazarnda, baklarnda ibret olsun. Buyurmular ki ne kadar gzeldir. Cenab- Hak hepimize bu gzel derslerden nasib ihsan buyursun. Amin. Her kim mmetimden bir cemaatn bana vali olur da ister ok ister az olsa da adalet etmezse Allah onu cehenneme drr.
165

Her kim bir zalime zalim olduunu bildii halde yardm ederse muhakkak slamdan kar.
166
Be ey, be eye kefildir; Namaz kefildir rzka. Zekat kefildir berekete. Sadaka kefildir afiyete. Zina kefildir fukarala. Zulm kefildir harapla. Yani namaz klann rzk ayana gelir, zekat verenin mal artar, sadaka verenin afiyeti yerinde olur, zina eden de fakir olur, zulm eden de harap olur, yok olur, mahvolur gider, giden zalimler gibi. Zulmden korktuunuz gibi bahillikten de korkunuz, zulmn sonu nasl haraplk ise buhln sonu da hem haraplk, hem kanlarn dklmesine ve haramlarn helal addedilmesi gibi byk tehlikelerle karlanr. Bir taraftan israftan saknnz, her istediinizi yemek, giymek ve gezmekten kannz. nk o sizlere verilen servetler, paralar ihtiyacnzdan fazlas fukarann ve milletin hakkdr, onu keyfe ma yea harcamaa hakknz yoktur, hele vakf paralardan harcamak lmdr vesselam.
BADETLER YERNE GETRMEK
.

Allahtan korkunuz, be vakit namaznz klnz, ramazan orucunuzu tutunuz, malnzn zekatn, veriniz, emirlerinize itaat ediniz, Rabbinizin cennetine giriniz. Hulfi Fevaid inde rivayet eder ve der ki: Rabbinizin Beytini haccediniz ve zekatnz nefsiniz honut ve memnun olarak eda ediniz. Allah korkusu, her iin ba olduu, ilk evvel zikr olunmakta. Sonra be vakit namaz vakti vaktinde hem de cemaatla klmaa gayret ediniz. nk zrsz cemaatten kalanlar aleyhinde ok ac hkmler verilmitir. Evvela mnafklk alameti. Zaten bu yeter. Yukarda da arz olunduu gibi namaz Halk ile kul arasnda bir ahd peymandr, onunla g-
168
nllere nur verilir. Hak huzurunda durmayanlar bu nurdan mahrum kalrlar ve nihayet mnafklk zerlerine ker ve onlar da mnafklardan olurlar. Bu ise en byk bir cezadr. Namazn be vakit oluunda ayr ayr ve sonsuz; hikmetler vardr. Bunlarn hepsine akl erdirmek mmkn olur mu? Sabah namaz Adem aleyhisselamn, le namaz Davud aleyhisselamn, ikindi namaz Sleyman aleyhisselamn, akam namaz Yakub aleyhisselamn, yats da Yusuf aleyhisselamn namaz vakitleri olarak zikr edilmekte ise de Cibril aleyhisselam be vakti, vakitlerinde iki defa kld ve bu vakitler senden evvelki peygamberlerin vakitleridir buyurdular. Ramazan aynda oru tutmak farzdr. Faideleri saylamayacak kadar oktur. Oru hakkndaki eserleri okuyunuz. Hele mam Gazalinin oru bahsi yeter de artar. Bir de farz olarak malnzn zekatn veriniz. Zekat emr-i lahidir, kiinin iman lsdr, Parada krkta bir, mahsulda onda bir, ticaret mallarnda ise en kolay paraya tahvildir. Mesela. kuma, kereste, nalburiye, bakkaliye gibi mallarn para zerinden hesap edilir. Zekatlar evvela niyyet edip Kuranda beyan olunan fakirlere seve seve verilir. Talebe-i ulm ile hocalar tercih efdaldir. dare-i umur eden byklere itaat edip szlerinden dar kmaynz, kar gelmeyiniz, o zaman Rabbinizin cennetine dahil olursunuz. Dier bir rivayette: Rabbinizin Beytini tavaf ile haccnz yapnz ve malnzn zekatn nefisleriniz honut olduu halde eda ediniz. Byklerimize, veliyylumurumuza Allaha isyan olmad mddete onlara itaat etmekle memuruz. Fakat her ne zaman Allahu Telya isyan ve gnahlarla emr ederlerse bu emirlerine itaat caiz deildir
demiler. mucibince.
SULTANLARIN KAPISINDAN UZAK DURMAK

Sultan ve sultann yaknlarnn ve adamlarnn, kaplarna gitmekten Allahtan korkunuz. nk onlara en yakn insanlar Allahtan uzak olanlardr. Her kim Allah zerine sultan seerse Allah onun kalbinde zahir ve batnda bir fitne klar ve ondan ver denilen Hak korkusu gider ve onu hayran brakr. Sultan kelimesi kuvvet ve kudret sahibi olan kimselere denir. Havai ise onun avanesi, etrafndaki yardmclardr. Herhangi sebepten bunlarn kaplarna gidip bunlara gerek
170
yardmclk yapmak ve gerekse menfaat iin bir i, bir vazife almak ve istemekten Allahtan korkunuz, zira bunlar zulm ile lde kimselerdir. Hak ve hukuka riayetleri yoktur. Hatta mslmanla bile ne hrmetleri ve ne de sayglar vardr. Binaenaleyh gidip de bunlarn kaplarnda bekleyip bir i istemek veya bunlarn sohbetine bile gitmek caiz deilken bunlardan meded, yardm beklemek akll insanlarn ii deildir, hele bunlara yardmc olmak ok tehlikelidir. nk bunlara yaklamak Allahtan uzak olmaa sebeb olur. Zira Allahu Tel hakszl hi sevmez ve istemez, bunlarn ileri ise hep hakszlktr. Onun iin bunlarn yanlarna yaklaanlar bir zaman sonra tpk onlara benzeyeceklerinde de bhe yoktur. Atein iine atlan demir bile bir mddet sonra ate gibi olmuyor mu? te sana ak bir misal. Binaenaleyh mmkn mertebe kendi iini kendin gr ve bunlara muhta olmamaa al. Sonra sen de haberin olmadan Allahtan uzak olursun, bu da kafi. Sonra bunlarn adamlar olunca Allahu Tel o kimselerin kalblerinde ii ve d da fesat bir fitne klar ki artk onlardan hayr beklenemez ve her ileri erdir. Allah korkusu da gnllerinden gider. akn bir halde terk olunurlar, kendilerine Allah da yardm etmez, nk Allahtan ayrlmlardr. Hem yalnz kalrlar, umduklar kimselerden de yz bulamazlar. Binaenaleyh ileri de ileri gitmez, nihayet perianlkla helak olup giderler. Sen de tarihten ders almazsan ve kendi kendini aldatrsan artk sana kim ne yapar. Mevl cmlemizi dnya ve hiret selmeti versin. min.
MMN FERASETNDEN SAKINMAK

Mminin ferasetinden korkunuz, zira o Allahn nuru ile bakar. Allah celle ve ala her mmine bir feraset, bir anlay, bir idrak, bir sezme vermitir ki, bu baka mahluklarda yoktur. Sonra mminin imandaki kuvveti, ihlas ile yapt amellerin mkafat olarak ona Cenab- Hak tarafndan ve ona bahettii nur sayesinde insanlarn ilerinde grlmeyen ve bilinmeyen gizli halleri bilirler, hatta niyetlerini ve maksatlarn bile blirler. te bu bilie feraset denir, pek ok numuneleri vardr. Rahmetlik stazmzn staz Kastamoni Hasan Hilmi hazretlerini ziyarete gelen drt arkada her biri ilerinde birer ey niyyet etmiler, eer eyh efendi bu bizim iimizdekileri
172
bilirse kendisine inabe eder teslim oluruz. Yoksa dner gideriz demiler ve eyh efendinin huzuruna ktklar vakit eyh hazretleri bunlarn maksat ve niyyetlerini ak ak syleyince aresiz teslim olup dervian meyanna girmiler. Cneyd-i Badadiye gelen bir hristiyan Cneyd-i Badadiden bu hadisin ne demek istediini sormu, o da bir mddet tefekkrden sonra. Haydi islam ol, artk islam olma vaktin geldi deyince o hiristiyan da hemen iman kabil edip mslman olmu (Ruhul-Beyan) Hazreti Osman, bir ahsa: Senin yznde zina eseri grlyor demi. Meer o da yolda grd bir kadna dikkatle bakm. Gz zinas bile sezilebilmekte olduundan Cenab- Hakkn mminlere verdii feraset ve nimetlerin kadr kymetini bilip muhafaza etmesini de nasib eylesin. Amin. Bu ferasetin insanda zuhur etmesi iin, evvela gnahlarn (byk olsun, kk olsun) hepsinin terki gerekir. kincisi ibadetlere nem verip vakti vaktinde hem de cemaatla edadanbaka gndz irak, duha, evvabin, yatarken abdektli ve namazl yatmak, bahusus gece teheccd namazlarna devamla beraber nefs ile ehvetin nne geebilmek iin mutlaka kuvvetli riyazetlere devam arttr. Pazartesi, Perembe orular ile beraber savm-i Davuda da devam etmek ve gz, kulakve lisan ve gnl zinalarndan da son derece kendini kurtamaa almak ve Hak Sbhanehu ve Telnn zikrine devam ile beraber muhterem, byk, yal mutasavvflar da ziyaret edip biraz sohbetlerinde bulunap dualarn almay ihmal etmemekle, kadnlarla ve genlerle yal olsalar dahi, onlarla yz-gz olup grp konumaktan da son derece korkmak ve kamak gerektir.
Mehmed Zahid Kotku
Nefsin arzularna meyil, ss ve saltanata ve makamlara iltifat, hele paralar sevmek ve bugnn ahengine ayak uydurmaa almak ki bunlar hep nefsin esiri ve klesi olmamza vesile olacana hi de bhemiz yoktur. Erzurumlu ibrahim Hakk Hazretlerinin Marifetnamesinde zikr olunan evsaflarn insanlar zerinde byk tesiri olduu malumdur. Fakat, ahin ve atmaca gibi yabani ve yrtc kularn bile slah edilip sahibinin iine yarar ve artk ondan ayrlmaz ve tutuuu kular yemeden sahibine getirdii hepimizce malumdur. Av kpekleri de yle deil mi? Eer bir insan, insan olur da Allahn kulu olduunu idrak edemeyip er ilerde devam ederse ona (bel hm edall) denmezse ya ne demek lazm? Binaenaleyh, Cenab- Hak biz mslman kullarn hakiki ve kamil mslmanlardan eylesin. Asl, insanlar yarnn ahvalinden bir ey sezemezlerese ve karlarndaki insann halini anlayamazsa iyi bilmeli ki o Allahn nurundan mahrum bir zavalldr, ona den hemen alamaktr demiler. nk ok mkemmel olan bu insan btn insanlk meziyetlerini, ehvet, nefi ve hevalarna esir etmitir. Servetini kaybeden bir bedbaht gibi kara kara dnp alamak da faide vermez. Onun iin Allaha yalvaralm da bizleri de sevdii ve raz olduu nurlu kullarnn arasna kabul etsin vesselam.
173
EN HAYIRLI YARDIMCI ALLAHI TESBHDR
Ya Fatma, Allahdan kork ve Rabbinin farzlarn eda eyle ve ehlinin hizmetini eyle. Yataa girecein vakit 33 defa tesbih eyle, 33 kere de hamd eyle, 34 kere de tekbir eyel. Hepsi yz eder. Bunlar sana hizmetkardan daha hayrldr. Bu hadis-i erifin zikrinde yle bir vaka zikrederler. Hz. Ali keremallah vecheh dnya malna kymet vermez, mtevekkil bir zat- erif olduundan evlerinde hizmeti de bulundurmazlarm, binaenaleyh evin ii hizmeti
Mehmed Zahid Kotku
bsbtn Hazret-i Fatma radyallah anhann srtna kalrm. Evlerde su tekilat olmad gibi su, ehir iinde deil, ehir dndaki su kuyularndan alnrm, bu da cierpare Hz. Fatmaya den bir hizmet. O zaman krba denilen deriden mamul tulumlarla tanr olduundan maada ekmek yaplacak, yemek piirilecek, ocuklar ykanacak, amar ykanacak, kendileri ykanacak, ev temizlenecek, bu sular hep srtla tanacak. Artk sizler tasavvur edin o peygamser sallallahu aleyhi ve sellemin kznn ektiklerini. te gnlerden birisinde epeyce esir gelmi, Resul-i Ekrem de bunlar mslmanlara datyordu. Hazret-i Ali efendimiz, hanm Hazret-i Fatmaya: Babana gidip halini arzet ve bir kle iste demi. Hz. Fatma babasna gidip fakat utancndan bir trl syleyememi, sonra da Hz. Ali efendimizle beraber gitmiler. Hz. Ali efendimiz bir mnasebet Hz. Fatmann halini arz edip guya Peygamberimizin efkatini celb edip bir kle istemilerse de Cenab- Peygamber efendimiz yukarda zikrolunan hadis, i erifteki tesbihleri tavsiye buyurup: bu, sizin iin size verilecek hizmetkardan hayrldr diye buyurmu. Bugn hepimiz iin de gzel bir ders tir. Evet vakitleri iyi olan kimselerin evlerinde hizmetkar bulundurmas caiz ise de insann kendi iini kendisinin grmesi ve insan haklarna riayet edebilmesi iin yine i kendisinindir vesselam. Peygamberimizden rivayet olunan bu dua, bizlere ne kadar ayan- ibrettir.
175
KALBDE NUR OLMADAN KABRDE NUR OLMAZ

Kalbin nuru olmadan kabirde nur olmaz, kalbde nur olmadan nnde nur olmaz, kalbinde nur olmadan arkasnda nur olmaz. Sa, sol, stte, altta nur mmkn deil. Kalbde nur olmaynca kulakta, gzde, sata, deride, ette, kanda, kemikte nur olmaz. Bunlarn hepsinin kk kalbtir. Kalb nurlannca tabiatyla etrafa, cevariha nurlar yaylr, bir de bakarsn ki nnde, ardnda, sanda, solunda, stnde, altnda
Mehmed Zahid Kotku
btn vcudun, iin, dn nur olmu, nurlu olmu, nurun ala nur olmu. Onun iin evvela sen gnln nurlandrmaa bak, sonra da bu nurlar Allahtan iste. Hem de byn, yani ounu iste, hem de beni de nur eyle, nurlu eyle de! Peygamber sallallah aleyhi ve sellemin glgesi olmazd, nk nur idi, nurun olmaz glgesi. Fakat bunlar bizleri irad iin olup bunlar kesb edip hak ve hakikat grerek yaamak ve ahirete de nurlu gitmek iin bunlar istemek mecburiyetindeyiz. Nurun gelmesine mani izaleolunca cereyan gemedii veya bir yerden koptuu vakit cereyan gelmedii ve bir kontakta neler olduu hep malumdur. Binaenaleyh bu nurlarn vcdumuza bahusus kalbimize gelmesine mani olan eyler ise gnahlardr. Onlarn ba da gzdr, kulaktr. Onun iin Cenab- Hak gzlerinizi yumunuz demiyor mu? Zira kalbe nur girince etrafa yayld gibi kalbe zulmet ve irkinlik girince da etrafa yaylr, o zaman btn ileri irkinlik olur, kalbe nur girince btn iler de nurlu, temiz, gzel olur. Vesselam.
177
NAMAZDA SAF, RK VE SECDE DBI

ndeki saf tamam edin, sonra arkasndaki saf tamamlayn. Safta noksanlk varsa o, son safta olsun Bu hadis-i erif cemaatla klnan namazlarda n saflarn tamamlanmasna dikkat buyurulmas iin bir emirdir. mam efendinin buna son derece dikte edip n saflarda boluk varken namaza durmamalar ve safn doldurulmasn nezaketle tavsiye edip bmir de saflarn dz olmasna ehmmiyet verilmesi cemaatn adabndandr. Onun iin imam efendiler: Sevvusuffekm diye cemaata hitap ederler ve buradaki boluklarn da doldurulmas tenbih olunur. Saflarn sk olmasnda ve dzgn olmasnda pek ok hikmetler vardr. Bir kere manevi: Cenab- Hakkn ltuf-
Mehmed Zahid Kotku
larna mazhar olup kalplerinin doru olmasna sebeb olur. kincisi de eytan aleyhillanenin saflar arasna girmesine mani olur. O zaman namazda huzur ve huu bulunur, namazn kymeti, tad, anlalr, eytann vesvesesinden hali olarak namaz klnr ve byle klnan namazlar da Allahu Tel Hazretlerinin indinde makbul olur. Binaenaleyh, n safta boluk varken arka safta durma. ayet n saflarda boluk varken arka saflar dolmu ise bunu gren zat o saflar yararak n saftaki boluu doldurmaldr. Kabahat yaran kimsenin deil belki kabahat ndeki saf doldurmadan arka saflarda duranlarndr. Bu hadis tamam on adet hadis kitabndan alnmtr. Cenab- Hak mucibi ile amel cmlemize nasib eylesin. Amin.
179
Siz rku ve secdelerinizi tamam yapnz, nefsim yed-i kudretinde olan Allaha kasem ederim ki ben sizi rku ve secde ettiiniz vakit arkamdan gryorum. Arkadaki kimseleri ve eyay grmek Resul-i Ekreme mahsus bir mucizedir. Resul-i Ekrem efendimizin bu mucizesi sebebi ile arkasndaki cemaatin namaz durumlarn grrlerdi ve bundan dolay bir de kasem yani yemin ile tekid ederek bunun yle laf ve sz ile olmayp bil-fiil grdklerini duyurmu olmaktadrlar. Rku ve scuddaki tesbihleri tamamla. Rku ve secdedeki tesbihleri hi olmazsa Sbhane rabbiyel-azim kere yapmak, rkudan kalknca da hemen secdeye gitmeyip rkudaki tesbihler kadar ayakta durma ve secdede kezalk en
180
aa kere Sbhane rabbiyel-ala demek ve secde arasnda yine o kadar bekleyip sonra ikinci secdeyi yapmak bir rivayette vaciptir denmi. Snnet de diyenler varsa da vacip kuvvetinde bir snnettir demiler. Bunlar itminan tabir ettikleri skunet ve dinlenme ve rahatlk halleridir ki, rkudan ve birinci secdeden sonra acele etmeyip bir miktar skundan sonra secdeye gidilir. Kezalik ikinci secdede yine bir miktar skundan sonra ikinci secdeyi yapmak, rku ve scudun tamam saylmaktadr. yle olursa namaz ve namazdaki rku ve scud tamam yaplm olur. Resul-i Ekrem sallallah aleyhi ve sellemin rku ve rkudan sonraki duas, secdedeki ve secde arasndaki duas yedir: Rk duas:

Rkudan kalknca unu okurlard:
Mehmed Zahid Kotku

Secdede bunu okurlard:
181
.
ki secde arasndaki duas da udur:

der, sonra ikinci secdeye giderlerdi. Sen de bu dualar ezberler ve hi olmazsa evde kendin kldn namazlarda okuyabilirsen ne mutlu sana. Cenab- Hak cmlemize kendisine layk vech ile ibadet ve taatta bulunmamz nasib eylesin. Amin. Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellemin arksn grmesi mcizesi seni artmasn. Peygamberimizin btn vcudu nur olduundan, san ve solunu hi bir mani olmadan
182
grr idi. Bizim gzlerimizi kapaynca nmz gremeyiz veya duvar arkasn da gremeyiz, lakin peygamber sallalah aleyhi ve sellemin gzleri bizim gzmz gibi deildir . ki krei arasndaki gzleri ile her taraf da grr olduunu da rivayet ederler. Gzde grme hassasn halk eden Allahu Tel onu dier azalarda halk etmee kadir deil midir, Kudret-i lahiyye yarn kyamet gnnde azlarn mhrlenip elerin sylemesini, ayaklarn yaptklarna ehadet edeceklerini Yasin suresinde hi okumadn veya duymadn m? El- yevme nahtim... ayet-i celilesinin mansna iyi bak ve iyi dn. O gn elleri syleten Allah celle ve alaya ne zor olacak. Binaenaleyh, sen, peygambere mmet olmaa bak. Onun gibiysen Allahu Telya teslim olup tevekkl eyle, aman ya Rabbi sen benim Rabbimsin, beni halk eden ve saysz nimetleri veren de sensin, bunlar itiraf eder, bunca nimetlere mukabil yaptm kusur, kabahatlar, gnahlar da itiraf eder ve senden mafiret dilerim. Zira senden baka afv ve mafiret sahibi kimse de yoktur, elim bo, yzm kara geldim sana ey Allahm demekten ayrlma. Ve bu dualar mutlaka ezberle. Hak sz, peygamber sz olduu gibi sylenir, onlara sen de al, manalarn kendin ren ve bakalarna da ret ey muhterem kardeim. Allah celle ve ala dnya ve ahiret yollarnn sn eylesin, rzasna muvafk amellere de nasib eylesin. Amin. Ve sallallah ala seyyidina muhammedin ve alihi ve sahbihi ecmain.
FAZ
sra gecesi bir kavim zerine geldimki, karnlar evler gibi, ileri de ylanlarla dolu idi, karnlarnn dndan grlyordu. Ben Cibrile: Bunlar kimdir? diye sordum. O da: Bunlar riba yiyenlerdir dedi. sra, mirac gecesinin addr. Cenab- Peygamber Mirac gecesinde bir ok eyler grd gibi, cennet ve cehennemi ve ilerine girecek maherdeki insanlarn halleri de kendisine arzolunmu ve o karnlarn evler gibi kocaman olan ileri ylanlarla dolu olduu gibi, bu halleri dardan da grlr olduunu mahede edilince, bu ac manzaray Cenab- Peygamber bir ibret olsun diye mmetine haber vermektedir. Tabii bunlar, bu felaket iinde grr grmez hemen Cibril
184
aleyhisselama sormular ki: Bunlar kimler ya Cibril kardeim! O da tabiat ile bunlarn faiz yiyen kimseler olduunu sylemi. Bu hadis, ibn-i Macenin Hz. Enesten yapt bir rivayettir. Faiz malumdur ki, Cenab- Hak tarafndan Kuran- Kerimin mteaddid ayetlerinde haraml pek ak olarak beyan buyurulmu ve gnah kitablarnda faiz, gnah- kebair, yani byk gnah olarak zikr edilmitir. Kuran- Azimann ilk suresi olarak zikr oluan Sure-i Bakarann 275den 279a kadar ki ayetleri, son derece calib-i dikkattir. mam- Azama gre: Her menfaat celb eden eyin faiz olduunu zikrederler. Alaca olan bir paray istemek iin borlunun kapsn alm ve kenara ekilip gnete beklerken grenler: Ya mam, evin glgesinde dursanz daha mnasip olmaz m? demilerse de mam Hazretleri, bunun da faiz olmasndan korkulur gibi bir tabir kullanarak o evin glgesinde durmaktan istinkaf etmilerdir ki, bize pek byk bir ibret dersidir. Allahu Tel insaf ve merhamet buyursun da bu faiz derdinden mmeti Muhammedi kurtarsn. Faiz haramdr, haram olmasnn ok sebepleri vardr. Bir kere Hakkn emrine tamamen muhalif olduu halde bununla i yapanlar nceleri biraz parlasalar dahi arkas gelmez ve bir mddet sonra mahv perian olurlar ve amarn nereden geldiin de anlayamazlar. Hak amarnn sesi olmaz, yaras da iyi olmaz. nk faizde faizcinin menfaat varsa da, halkn byk zararlar vardr. Hergnk fiyat artlar pahalln en balca sebeplerinden biri de faizdir. Faiz vermekten yakasn bir trl kurtaramayan zavalllar, bir taraftan alr abalarlar, bir taraftan da iki yakas bir araya gelmeden lp gider-
Mehmed Zahid Kotku
ler. Katlarn ve ince plerin yanmas gibi bir parlar, fakat pek de abuk snp giderler. Baz, ileri iyi grnne fabrikatrlerin de, sonuna bakmak gerek. Aldanma bu oyuna! Sermayen kadar i yap, bereketeni Allah versin. Allaha dayan, Allaha balan ve Allahtan iste. Zengin olmak hner deildir, hner, Allaha sevgili kul olabilmektir. Dnyay, hepimiz gryoruz ki kimseye baki kalmyor, herkes vakti gildike gidiyor. Bu dnyann arkasnda ahiret var, hesap mesuliyet var, cennet ve cehennem var. Niin muvakkat bir hayat iin kendini atee atmaktan ekinmezsin, zenginlik sanki iyi bir ey mi, kendini beenir fakir fukaraya selama bile tenezzl etmezsin. srafn bandan takn, doruyu sylemezsin. Allah dmanlarn desteklersin, hak, hukuk da tanmaz, faizden de hi korkmadan alverirsin. Faizin, domuzun etinden ne fark var. Bir ev yetmez, bir daha alrsn. Yazlk der alrsn, klk der alrsn. Hayrlara gelince hi sesini karmazsn veya ufak bir eyle atlatrsn, senin zenginliin yoktur. Allah hepimizi afvetsin de beeriyyete her bakmdan hayrl kul eylesin. Peygamberimizin hayrl mmeti, Allahu Telnn da sevgili kulu eylesin. Amin.
185
GZEL AHLK
Mminin mizannda en ar ey gze ahlaktr, muhakkak ki Allah, fahi-i mtefahhie buz eder. Mminin mizan: Mizan, terazi, tart aletidir, her eyann terazisi ayr ayrdr: Bakkaln terazisi, kuyumcunun terazisi bir olmad gibi vapurlarn, terenlerin terazisi (dengesi) de bambakadr, hele hava terazileri (barometreler) ile bir de insanlarn tansiyonunu len teraziler, aletler de pek bakadr. Bir de akllar len terazi vardr ki onun bugn henz aleti yoktur. Yalnz kitabmz Ulul-elbab diye stn akll baz kimselerden bahseder; her akll deil de mmtaz ve stn aklllardr. Akl=lb kelimesinin cemi elbbdan gelir. l kelimesi de ll-elbab da akl sahipleri de zekada hem stn, hem de z, halis kimselerdir ki, her akl sahibi deil. te akl birbirinden farkl llerde olup, maazallah bazan bu
Mehmed Zahid Kotku
akldan ksmen mahrum, bazan da tamam ile mahrum zavalllar grmekteyiz ki, bunlar bize bir ders ve bir ibret olup Allahu Telnn bizlere bahetmi olduu akln kadr kymetini bilip kr etmemiz iinder. Demek akln da bir terazisi varm. Yarnki kyamet gnnn de bir terazisi var ki, o da, bu dnya terazilerinin hi birine benzemez, gayet hassas, kl krk yaran bir terazi . (El-Karia) suresini iyi oku, orada ve sair ayetlerde bu mizan anlatmaktadr, burada amellerimiz tartlr, hayrlar ok olanlar kurtulur ve cennetlik olur, erleri ok olanlar da ceza evine gnderilir. te bu tartda, ykte hafif, pahada ar olan ahlak- haseneler yer alr ve terazinin arln temin ederler. Fakat bu gzel ahlak ancak gzel mslmanlkta olur. Mslmanl gzel olmayann ahlak da gzel omaz. Baz ham sofu tesmiye edilen zavalllar vardr ki, ahlak yanl idrak edip ancak kendisine faideli olan kimseler ne iyi ahlak sahibi derler . Halbuki asl akll insann iyi mslman olmas ve tam manas ile snneti seniyyeye uygun olarak yaamasdr vesselam.
187
SILA- RAHM VE KOMU HAKKI

ki kii vardr ki Allah onlara bakmaz: Birisi kat-i rahm, birisi de kt komudur. te gzel ahlaka gzel bir numune. O mslman ki akraba-i teallukatn ziyaret edip, onlarn gnllerini ho etmez, sevindirmez, eer fakr u zaruret sahibi iseler, onlara yardm da bulunmaz veya kendini beenip onlar ziyaret bile etmez, amcalar, daylar, halalar, teyzeler, kardeler ve kade ocuklar. Bunlar bir kkn dal buda mesabesinde olduklarndan birbirlerini gerek zenginlik, gerek fakirlik ve gerekse salk ve hastalk anlarnda birbirleri ile alakalar kesmeyip daima ziyaretlerinde bulunup akrabalk balarn daima kuvvetlendirmee almak lazm gelirken, bunu terk etmek en
Mehmed Zahid Kotku
byk vebal oluyor. Haktan uzaklam olduklarndan, Hz. Allah bunlarn yzne bakmayacaktr. kincisi: Kt, uygunsuz komu. Ahlakan hafif, dk olan kimse de komunun ktsdr, komu hakk pek mhimdir ve slamiyet buna ok da nem vermitir ve Kuran- Azimanda komu hakk zikredilmektedir. Bir bakmdan komu akrabadan daha yakndr. Akrabalarn her birisi bir tarafta, fakat sabah akam daima mlakat edip karlatn komun senin iin ok daha mhimdir. Onun iin komuna kar hyanette bulunmann cezas da ok ardr. Hak Telnn onun yzne bakmamas yetmez mi? O halde onun ne ibadetlerine ve ne de sair iyiliklerine ve de hasenatna bakmaz, kymet ve ehemmiyet vermez. Zira o kimse komusunun haklarna riayet etmemitir. Komusu ayet fakir ise, odunu, kmr yoksa, yiyecei, giyecei yoksa, evi de kira ise, bunlarn da temini mmkn deilse ve hasta ise, malul ise bunlardan haberi yoksa elbette o komu iyi bir komu deildir. Sonra komunun sevincine ve gamna da itirak etmek gerekir. Bahusus cenazesi olduundan evine mutlaka mkemmel bir yemek sofras gndermeli, hi olmazsa gn bunu yapabilmek gerekir. Komu ocuklarna da evine getirdii meyvelerden ikram etmek ve ocuklarn komu ocuklar ile iyi geinmeyi retmek lazmdr. Komu davetine her nekadar fakir ise dahi icabet etmek. Davetlere icabet etmek vaciptir, yalnz gnah eyler olmamak art ile. Sana gzel bir misal: Resul-i Akrem sallallah aleyhi ve sellemin torunlarndan birisinin yahudi bir komusu varm. Bir gn Yahudinin lam patlam, evin iinde pis bir koku. Derken yahudi, misafir bir gn evine gelmi, kokuyu duyunca: Ya Hasan bu nedir? diye sormu o da cevaben: Efendim sizin lam patlam da onun kokusudur deyince, Yahudi arm ve: Niin bizi haberdar etmedindeyince
189
190
ev sahibi: Benim ceddim Resulullah sallallah aleyhi ve sellem, komuya eza deil, gelen ezaya tahamml ile emr eyledi deyince, Yahudi hemen kelime-i ehadet getirip mslman olmu. Muhterem karde! Komu hakk pek byktr, son derece riayetkar olmak eair-i slamiyedendir. Komularn istedikleri eyleri vermekten kskanmamak geriktir. Komuda grnen kusurlar afvedici olmaa bakmal ve kendi kusurlarn dnmelidir demiler. bn-i Abbas ve dier byklerin bildirdiklerine gre eit komu vardr: 1- Mslman, akraba, komu: Bu komunun hakk vardr. a- Mslmanlk hakk, b- Akrabalk hakk, c- Komu hakk. 2- Mslman komu: Bu komunun iki hakk vardr. a- Mslmanlk hakk, b- Komu hakk. 3- Hristiyan komu: Bu komunun bir hakk vardr. O da komu hakk. Bu haklarn hepsine ayr ayr riayet etmek gerekir. Hatta kesilen bir koyundan komusu yahudinin de hakk unutulmasn diye tekiden tenbih buyurduklar mevsuk haberler meyanndadr. Hasan- Basri Hazretleri de derler ki: yi komuluk komuya eza etmemek deil, belki iyi komuluk, komunun ezasna sabr ile beraber ona mkafat ile mukabele etmektir nk Resul-i Ekremden rivayet olunur ki Allaha ve ahirete iman eden kii, komusuna eza eder ise, Allah ona cenneti haram klar.
Mehmed Zahid Kotku
Baknz, hepimize bir ibret levhas: Bir zatn evinde ok fare varm, ona demiler ki bir kedi alsan fareler kaar. Cevaben: Korkarm ki, komunun evine giderler ben de buna raz olamam demi. Faide: Eer bir evde kurt pislii yaklrsa fareler kaar diye zikrederler. Nzhetl-Mecalis adl eserde yle bildirilmekte: Resullulah sallallah aleyhi ve sellem buyurdu: Her kim komusuna eza ederse muhakkak bana eza etmi gibidir ve her kim bana eza ederse muhakkak Allahu Telya eza etmi gibidir. Her kim komusu ile muharebe eder(drse) benim ile muharebe etmi, benim ile muharebe eden Allah ile muharebe etmi gibi olur. Bylece felaketin en byne der. Komu hakk nelerdir? Diye bir soruya cevaben: Komu hakkn ancak Allahu Telnn merhametine nail olan bahtiyarlar yapabilirler. Komusunun kpeine ta atmak bile komuya ezadan saylr demiler. Baz ulemaya gre de: Sana menfaat ve komuya zarar olan ey sana da zarardr derler vesselam. Sallallah aleyhi ve sellem, baz misafirler geldiler. O zaman Resullulah sallallahu aleyhi ve sellem de abdest alyordu. Abdestten artan sular itiler ve yzlerini de ykadlar. Resul-i Ekrem buyurdu ki: Bu ii ne iin yaptnz? dediler ki: Hubbillh ve reslihi: Allah ve Resululahn sevgisine nail olabilmek iin O zaman Cenab- Peygamber de: Elmer maa men ehabbe buyurdular. Yani: Kii sevdii kimse ile beraberdir.
191
192
Bir dier hadiste: Eer siz Allah ve Resuln seviyorsanz u hasleti muhafaza ediniz. Doru sylemek, emaneti yerine getirmek ve komu hakkn korumak. (Nzhetl-Mecalis: 194-195) Buhari ve Mslimin Ebu Hureyreden rivayetlerinde: Allah ve Resulune iman eden kii komusuna eza etmesin Mslimin rivayetinde: Her kim Allaha iman ve yevm-i ahirete iman etmise komusuna ihsan etsin Buhari ve Mslimin dier rivayetinde Ebu Hureyreden: Resulullah sallallah aleyhi ve sellem kere: Vallahi la ymin, vallahi la ymin, vallahi laymin demiler ki: Kimdir bu kimse ya Resullallah? buyurmular ki: Komusu eziyetinden emin olmayan kimsedir Dier rivayette: Komusu eziyyetinde olan kimse cennete girmez Dier rivayetlerde yine kere kasem ile man etmi saylmaz buyurdular ki: Haib hasir olan bu kimse kimdir? cevaben: errinden komusunun emin olmad kimsedir. BEVAK kelimesi ile ifade olunuyor ki o da er manasnadr. Dier bir rivayette: Nefsim yedi kudretinde olan Allaha kasem ederim ki komusunu sevmedike o kimse, iman etmi saylmaz veya kardeine nefsi iin istedii ve sevdiini komusu iin sevmedike yani nefsi iin sevdiini komusu veya kardei iin istemesi lazmdr. Komuluk drt taraftan krkar evdir demiler. Kulun iman doru olmaz kalbi doru olmadka, kulun kalbi doru olmaz lisan doru oluncaya kadar ve o kul cennete girmez komusu onun ezasndan emin olmadka. Mmin o kimsedir ki, her insan ondan emin olur. Mslman da btn
Mehmed Zahid Kotku
mslmanlar onun elinden ve dilinden selamette olurlar. Mhacir de; kt ve fena eylerden hicret edip kaan kimselerdir. Yine nefsim yed-i kudretinde olan Allaha, kasem ederim ki, bir kimse cennete girmez komusu ezasndan, errinden emin olmadka. Hz. merin olu Abdullah rivayet eder ki: Cenab- Peygamber sallallah aleyhi ve sellem hazretleri bir gazaya giderlerken; bugn komusuna eza eden kimse bizim ile gelmesin buyurmular. O zaman cemaatten birisi: Ben bugn komumun duvarnn dibine iedim, bevl eyledim deyince, yle ise sen bizimle gelme buyurmular ki bu bizim iin ne kadar ayan- dikkat ve ibrettir. Komusunun duvarnn dibine iemek ona bir ezadr, gnahtr. Bu gnahkarn bizimle beraber harbe gelmesine lzum yoktur. nk bu gnah sebebi ile harbde muzaffer olmamza mani olur. Zira Allahtan korkmadna alamettir, Allahtan korkmayan dmana kar harb edemez veya etse de bir ie yaramaz vesselam. Cenab- Hak cmlemizi komularna hayrl olmay ve onlara ikram ve ihsanda bulunmay, ihtiyalarn gidermeyi, yardmna komay, ocuklarna da kendi ocuu gibi ikramda bulunmay ve katiyyen komusuna eza etmemeyi, elden gelen her yardmdan kanmadan ve her bakmdan hayrhah olmay nasib etsin. Amin.
193
DLN VE FFETN MUHAFAZA ETMEK

ki (hal) vardr ki (kiinin) cennette yerlemesine sebebdir: ki ene ve iki bacak aras (yani dilini ve iffetini) muhafazadr. nsann cennette yerleip kalmasna iki hal sebeb olduu bildirilmektedir. Birinci hal; ki ene aras yani dilidir. Dilini muhafaza edebilen cennette karar klacak bahtiyarlardan birisidir. Dilini muhafaza edenler; onu bo ve faidesiz szlerden, dedi-kodudan bahusus yalan szlerden gybet ve iftiralardan muhafaza edebilen muhterem kimselerdir. Birincisi: faidesiz, bo szler: mrn kaybna ve ziyanna sebeb olur. Halbuki insan iin mr, bulunmaz ve kymet biilmez bir servettir. Bunu boa geirmek kadar byk gaflet olamaz. Bundan dolay cennete girecek kimselerden bi-
Mehmed Zahid Kotku
risinin, diline sahip olup mrn boa geirmemesi tavsiye olunmaktadr. kincisi: Dedikodular: ki, bunlar da, bo szler gibi faidesiz ve mr ziyanndan baka bir ey deildir. Binaenaleyh, mminin bu gibi dedikodu yerlerine gitmesi ve oturmas caiz deildir. Yalan sze gelince: O da mslmana hi yakmaz. Allahn varlna ve birliine ve onun grp, iitip bildiine inanan kimse nasl olur da yalan syler, zaten mnafklk alametlerinden birisi de, yalan sylemek deil mi? O halde tam mslman, hi bir zaman yalan sylememelidir ki, hakiki mslman olsun ve cennette karar eylesin. ncs ise: Gybet ve iftiradr: ki, en byk gnahlardandr, sonra sahibinin kazand sevablarn elinden alnmasna gybet ettii insana verilmesi ve kendisinin de eli bo ve yz kara kalmasna sebeb olduu gibi cennete girip yerlemesi de mmkn deildir, nk sevaplar gitmi bir mflistir. ftira ise hi bir insana yakmaz ki nasl mslmana yaksn. Mfteri, ceza olarak dvlr. ahidlii ve ehadeti bile kabul olunmaz. Bu iftirann en by Allahu Telya kar yaplan iftiralardr ki, bunlardan daha zalim kimse bulunmaz. Kimi, sa aleyhisselam, Allahn oludur diye iftira eder, kimi de Meryem valide Allahn hanm, melekler kzlar ve daha bunlara benzer ok iftiralar vardr ki pek byk, afv olunmaz gnahlardandr. Maalesef, her devirde grlegelen bu iftiralardan insanlar hi korkmadan yapabilmektedirler, bahusus menfaatperest insanlarn halleri ve anlar birbirlerini ypratmak ve gzden drmek iin kullandklar en byk bir silahtr. Fakat cennete girmesine mani olacakm kimin umurunda. nk man ve inanc yok ki, onun iin her ey mubah. Allah celle ve ala bu gibi mfterilerin ve dinsiz m-
195
196
nafklarn errinden cmle mmet-i Muhammedi muhafaza buyursun. bu dil afetinden kendisini kurtarabilen bahtiyarlardr ki, cennette kemal-i afiyetle ikamet eder ve cemalllahn mahedesi ile de srur zerine srura nail olurlar. Cenab- Hak cmlemizi diline hakim kullarndan eylesin. Amin. kincisi hal: ki bacak aras diye tavsif olunur, iffet mahallidir. Yani namus ve iffetini muhafaza edebilen gerek erkek ve gerek kadn olsun namuslu ehl-i iffet kimselerdir; -yani zina aibesinden kendini koruyabilen bahtiyarlardr ki, bunun nne geebilmek iin Cenab- Hak da Kuran- Mecidinde gzlerin yumulup birbirlerine bakmamasn tavsiye etmektedir ki zinann balangc gzlerdir. nk Cenab- Hak kadn ile erkek arasnda gizli bir alaka yaratmtr ki bu da gzler ile, szler ile pek gzel zlebilir. Ondan sonra ne iffet kalr ve ne de namus. Onun iin Cenab- Hak celle ve ala ile Resul-i Ekrem sallallah aleyhi ve sellem bizleri bu fena ve irkin akbete dmekten korumak iin en gzel tavsyelerinden birisi kadn erkek sohbet ve muhabbetlerine ve hatta konuma yle dursun, onlarn genlerine selam bile verme. nk selam sz, sz de gz, gz de alakay celbeder. Onun iin kadnla erkein bir arada bulunmas haramdr denmi. Allah celle ve ala cmlemizi hfz u himayesinden ayrmasn. Amin.
YEMEKLER TOPLU HALDE YEMEK
Siz yemek yerken toplannz ve Allahu Tel nn ismini zikrediniz ki yemeiniz size mbarek olsun. Herzaman ve her yerde toplu olarak bulunmak menduptur ve bahusus yemek yerken ayr ayr yemek caiz ise de toplu olarak yemekte hem bereket vardr hem de efdaliyyet, hemde tevazu. Malumdur ki, tevazuda rifat vardr, Allahu Tel Hazretleri tevazu edenlerin makamlarn ykseltir. Masalarda, ayr ayr tabaklarda, atal, kak, bak gibi eyalarda hem israf vardr, hem de snnetlerden uzak kalmak vardr ki, bu da bereketsizlik sebeblerindendir. Mslman yemek yerken peygamberimizin yedii gibi yer, oturduu gibi oturur. Peygamber sallallah aleyhi ve sellem hi bir zaman masalarda yemek yememitir, hatta sofrann altna bizim kasnak dediimiz kalbura benzer bir kar kadar yerden ykseltme
198
yaparz ki, bu da doru deildir, asl olan yere sermek ve etrafnda toplanp yemektir. Hem elle yemek ne kadar lezzetlidir. Baz kimseler bundan nefret eder ve kak ile yemeyi tercih ederler. Halbuki eller her zaman ve bahusus yemek zamannda gzelce ykanr, tertemizdir. Kak ve atallar da ekseriyetle ve bahusus lokantalarda hi de temiz, olamaz, ykadklar su zaten kirlidir, sildikleri bezler ok pistir, onlarla yemek yemektense yememek daha evladr. Hele o atallarn aralarndaki mikroplar hesapszdr. Onun iin sen yemek yerken elinle yemei tercih eyle, kim ne derse desin kulak asma, (benim peygamberim byle yemi, ben de byle yiyeceim) dsturun olsun. Sakn deme ki, o zaman atal- kak yokmu da yle yemiler. Pakistanllar bir lokantada yemek yerken elleri ile yiyorlarm, tabii etrafndakilerin nazar- dikkatine arpm, onlar da bunu anlam olacaklar ki onlar alp lokantann bulak yerine gtrp oradaki pislii gstermiler ve: Bizim temiz ellerimizle yemek yemek bu kirli atal ve kakla yemekten efdal ve evla olduunu bil-fiil onlara gstermilerdir. Sonra yemek yerken evvela byklerin yemee balamasn gzetmek de adab- islamiyyedendir. O byk evvela: Bismillahirrahmanirrahim diyerek elini uzatr, arkasndan sra ile ev halknn da bismillah deyip yemee balamalar nekadar gzel bir rnektir. Bu suretle hem yemek bereketlenir, hepsine de yeter ve bazan da artar. Besmele-i erifenin okunmasndaki bereket halini izaha gcmz yetmez. Yalnz sana u kadar bilgi yazaym. Tebk muharebesinde olsa gerek, islam askerinin yiyecekleri bitmi, Cenab- Peygamber efendimiz ellerinde kalan hurmalar bir yayg zerinde toplayp hepsine birer para da-
Mehmed Zahid Kotku
tm, Ebu Hreyreye de bir avu vermi. Ebu Hreyre der ki: Ben bu hurmalar bir trl bitiremedim. Bu Cenab- Hakkn bir ihsandr. Bunlarn nmunesi her devirde pek oktur. Hem bitmez ve hem de artar. te buna bereket derler, sen ne dersen de. Binaenaleyh yemei ackmadka yeme, gnde iki defa mkemmel yeter. Toplu yeyiniz, bismillahsz katiyyen yemeyiniz. Elinden gelirse her lokmaya bir besmele de ve yle ye ki sana hem ifa olsun hem de bereket. Doymadan kalkmaa dikkat eyle ki miden bymesin, sonra abuk ihtiyarlarsn. Mmknse misafirsiz yemek de yeme. Bir sabah bir de ikindide yeter artar vesselam.
199
CEMAATTAN AYRILAN ATETEDR

ki (kii) bir (kii)den hayrldr; kii, ikiden hayrldr; drt, ten hayrldr, o halde cemaata devam ediniz; muhakkak Allahn (kudret) eli cemaatn zerinedir. Allah azze ve celle mmetini dalalet zere toplamaz, illa hidayet zre toplar. yi biliniz ki, her cemaattan ayrlan nara der. ki, birden hayrldr demek: Yalnzlk iyi bir ey deildir demektir. Yalnzlk Allaha mahsustur, bizim gibi mslman beer tabakas ne kadar toplu olursa o kadar gzeldir ve hayrldr, demektir. ki, ten, drtten szleri de birer misal-
Mehmed Zahid Kotku
dir, toplannz demektir. Onun iindir ki, ikinci bir kelamla cemaat zre olunuz, cemaat rahmettir, frkaclk, ayrlk da azaptr, bunu iyi bilmek gerektir. nk Allahu Tel, nn kudret eli cemaat zredir, fakat bu cemaat kelimesinin banda bir elif, bir de lam vardr, bu u manayadr: Yani, her topluluk deil, her cemaat deil, illa o cemaat ki slam zeredirler. Allahn kudret eli bu islam cemaat zerinedir. Yoksa slam ykmaa alan cemaat, cemaat deildir. te byle bir islam - cemaat hi bir zaman dalalet zre olamazlar. Halbuki islam ykmaya alan cemaatler de var ve bunlarn destekcileri de vardr. te bunlar da hi bir zaman hidayet zre toplanmazlar, btn ileri erdir, Allahu Tel gzlerinin nurunu alm da dalalette olduklarn gremezler ve kendilerini hidayette zannederler; Heyhat! Ey insanlar, iyi biliniz ki her slam cemaatndan ayrlan kfr topluluklarna yardmc olan kimselerin yeri cehennemdir Hven fin-nar cehenneme sukutunu, dmesini bildirir. Baknz bugnk dnya masonluuna; yahudi ve dinsizlerin kurduklar bu tekilata katlan kimselere, uyanlara ne dersiniz? Allah hepimizi gafletlerden kurtarsn. Bugnk okumular gryoruz ki, okuma bilmeyen bir cahil kadar akllar yoktur, menfaatleri iin ne yapacaklarn da bilmemektedirler. Bazan elinde tesbih camide gryoruz, sonra da eriat isteyenlerin balarn patlatrz derler. Efendimiz sallallah aleyhi ve sellemin rettikleri bir dua var ki pek mhimdir, be vakit namazlarnzda bu dualar yapmak pek uygundur, muvafktr, hatta Pakistanllar bu dualar namaz iinde, tehyyatta salavat- erifeden sonra muhakkak okurlar ve vaciptir derler: Ya Rab, ben sana
201
202
snyorum, cehennemin azabndan, kabrin azabndan, dnya ve ahiret fitnelerinden, bir de deccaln errinden. Cehennemin azabndan, kabrin azabndan, dnya ve ahiret fitnelerinden, bir de u deccaln errinden Allahu Tel cmlemizi korusun. Bu fitneler, ne biter, ne de tkenir, biri gider biri gelir adeta deniz dalgas gibi. Onun iin Cenab- Hakka snmaktan baka aremiz yoktur. Deccal ise ayr bir fitne. Lgat- Remzide deccal yle tarif edilmektedir: Yalanc bir melunun ismi olup, yalan icad etmesinden, kfrle, tuyanla ve ok cemaat ile btn dnyay kaplamasndan veyahut hakk batl ile rttnden veya batl hak suretinde gsterdiinden ve yaldzladndan nai bu ad kendisine verilmitir. Cemi Deccaln dur. Altn suyu demek. Zannedersem bizim kalpazanlarn bakr paralar altn suyu ile yaldzlayp kyllere, altn diye satan gruh da bu kabilden olsa gerek. Yani, deccal, yalanc bir kiidir, ahir zamanda kar ve iinde saklad kfrn hilafn izhar eder. Mesela, kafir oldu halde ben de mslmanm der, Bunu yutan mslmanlara ve buna yardmc olan ilim sahiplerine ne dersiniz bilmem. Allahu Tel, Kelam- Kadiminde: Zalimlere en ufak bir meyil ile meyletmeyiniz derken, bunlardan daha zalim kim olabilir, Haccac- Zalime bu zalimler ta kartrlar. Hemen Allaha sarlp, Aman ya Rabbi beni hfz u himayende daim eyle ve sevmediin kullarla, zalimlere yardmc etme ve beni Reslullahn yolundan, izinden, snnetinden zerre kadar ayrma ya: Rabbi demeliyiz. Ve sallallah ala seyyidina Muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ecmain.
YED TEHLKE

Yedi tehlikeden saknnz: Allaha irkten, sihirden, adam ldrmekten, Allahn haram kld nefsi haksz yere ldrmekten, nefis ancak hakl olarak ldrlr, faiz yemekten, yetim mal yemekten, harbte dmandan kamaktan, namuslu gafil kadnlara iftira atmaktan - dier bir rivayette - hicretten sonra arabiyyeye rcu etmek (bedeviyyet) haline rcu etmekten. Bu hadis-i erifte yedi tehlikeden bahs edilmektedir, tehlike deyince insann aklna eitli eyler gelmektedir, halbuki asl tehlikenin byk gnahlara dmek olduu ve bunlarn
204
banda da irk kelimesi gelmektedir. irk demek Hz. Allah celle ve ala hazretlerine ortak komaktr. Mesela hristiyanlarn dedikleri gibi Hz. sa Allahn oludur, melekler kzlardr gibi, buna benzer ilah tanmalar ve saire gibi eylerdir. Bu irk en byk gnahtr. Her gnah(n) afv memuldr, fakat irkin afv yoktur, yalnz tevbe eder, mriklikten vazgeerse her tevbekar gibi onlarn da afv mmkndr. Riyakarln da irkten saylaca geen hadislerde zikrolunmutu. Hakkn iine karmak kimsenin vazifesi deildir, onun iin ihtiyatl olmak ve konumamak lazmdr, nk tehlikenin ba irk ile balamtr. kinci tehlike sihirdir. Sihir:Batl olan eyi, haktr diye izhar edip gstermek, byclk, aldatclk, kandrclk, cazclk, gzbacl gibi bir ok manalara geldii gibi bizim sihirbazlar, erkek ile kadn arasn ac, gnl kaydrc, aka drme ve sana by yapmlar diye adam tmarhaneye kadar drrler. Allah erlerinden korusun. Amin. ncs: Haksz yere adam ldrmek, katl-i nefistir. En byk tehlikelerden ve en byk gnahlardan birisidir, gnah- kebair derler, bunlarn da cehennemde ebedi kalma tehlikesi vardr. nk Hakkn yapt bir binay ykmak kolay bir ey deildir, o anda insan nefsine malup olup byle bir cinayeti irtikab etmesinin cezas da tabii ok ar olacaktr. nsana, muharebelerde kafirleri ldrmee izin olduu gibi paran veya maln elinden almak isteyen ekiyalarda mcadele edecek ve icab ederse ldrmek bile olabilir. Ya o beni ldrrse diye sorarsan da, bir cevap olarak: Sen cennete o da cehenneme gider, nk sen mazlumsun o da za-
Mehmed Zahid Kotku
lim. Zalimin yeri cehennem, mazlumun yeri de cennettir. Bir de hakimin hkm ile ksas olarak ve baka sebeblerle katl edilmeleri caizdir. Drdnc tehlike ise, faiz yemektir. Demek ki faiz yemenin byk bir tehlike olduunu Cenab- Peygamber apak sylerken bu gnn haris insanlar bunu hi kale almayarak harl harl faiz alrlar, sonra da yklp giderler. Heyhat, hem mslmanm der, hem de Hakkn yasak kld faizi almaktan korkmaz ve kamaz hem de sudan bahanelerle: Ne yapalm mecbur kaldm diye kendini kurtarmaa alr. Efendim mutlaka fabrika iletmek mecburiyetinde miyiz, bir boaz derdi deil mi? nsan sa ve shhatl olduktan sonra ekmeini tatan bile karr derler de ne diye faiz ile i yapmaa kalkarlar? Sonra sermayen kadar i yaparsan belki biraz az kazanrsn ama, helalinden olur, rahat ve huzur iinde olursun, gnahlara girmezsin, oluk ocuklarnda sana muti olurlar, haram yerlere gitmezler, haram ileri ilemezler. Sen de rahat, onlar da rahat; faiz, insanlar hem gnahlara sokar, hem de israflara sevk eder, hem de irkin eyleri yapmaa mecbur eder. Son pimanlk elbette fayda vermez, sen sz dinle, Allah Telnn ve Resulnn szlerine dikkatle bak, kendi akln beenip u hristiyanlarn oyununa dme. Neticede onlara yardm etmi olursun, onlar zengin edersin, sen de zengin olsan ne olacak. Giderken kefenden baka ne gtrlyor? O da toprakta ryp gitmeyecek mi? Neden bu kadar hrsa kaplyorsun da bugnk ii grevlerinden ders almyorsun? Bunlar da Hakkn kullarna musallat kld mikroplardr. Dinsizin hakkndan imansz gelir dediklerini de unutma ve Hakka dn, teslim ol, biraz tevekkln olsa zarar etmezsin.
205
206
Beinci tehlike ise, yetim maln yemektir. Dikkat eder misin, faiz ile yetim maln yemek yanyana zikr edilmi, ha faiz yemisin, ha yetim mal, faiz yiyenler nasl azaba mstahk olacaklarsa yetim maln yiyenler de ayn akbete dar olacaklarndan hi de bhe yoktur. Bize den vazifelerden birisi de yetim maln muhafaza etmek ve hatta iletip oaltmak, yetim byynceye kadar ona bir sermaye brakmaa almaktr, yoksa yetimin maln yemek hi de doru deildir ve byk tehlikedir, hem dnyas perian olur hem ahireti. Hatta len zatn geride yetimleri varsa onun gerek cenaze masrafnda ve gerekse devrinde ok ihtiyatl olup maln zayi etmemek gerektir. Risaletl-hakta 815. nci hadiste yetim hakknda yle buyurulmaktadr: Mslmanlarn evlerinin hayrls o evdir ki, o evde yetim vardr da ona iyi baklr ve ona ihsanda bulunulur ve mslman evlerinin erlisi de o evdir ki o evde yetime fena muamele olunur, ite o ev de fena bir evdir .. Ben ve yetime yi bakan, bakmasn tekeffl eden cennette hakeza deyip parmaklar ile iaret buyurup beraberiz demek istediler. Kalbinin katlndan ikayet eden bir kiiye de cevaben: Yediin yemekten yedir, yetimin ban meshet (oka) ve miskinleri yedir, hem kalbin yumuar ve hem de hacetlerine eriirsin. Sen de bunlara dikkat eyle. Eer bir hanm efendinin kocas lr ve yetim ocuklar da kalr onlara bakmak iin evlenmezse ve yetimlere de iyi bakarsa yeri cennetdir. Sevap cihetide una benzerki bir muharip mr boyunca muharebe etse ve geceleri sabahlara kadar ibadet eden, gndzleri de oru tutup sevap kazanarakcennete giren gibi olur, bu ne byk devlet ve ne byk nimettir.
Mehmed Zahid Kotku
Altnc tehlike; harb gnnde dmanla karlat anda kamak hem gnah- kebairdendir, hem de en byk tehlikelerdendir. Bir mslman, bir iki kafirin karsndan kamaz, kat takdirde en byk gnah ilemi olmakla beraber devletine, milletine de en byk fenal ilemi olur. kafir karsndan da kamaz ve lakin geri kuvvetlere iltihak iin geri ekilebilir denmitir. Mslmanln bekas ancak cihad iledir, onun iin her mslmann daha ocukluundan itibaren atclk renmesi snnettir. Dman karsndan kamak iman zafiyetinin alametidir. lm bir keredir. ecel gelmedike lm olmaz. Halid bin Velid bir ok muharebelere girdii halde, nihayet yatanda ldne ok esef etmekte olduunu mir kitabesi Humus Byk Camiindeki dikili ve ok uzun bir stun zerinde yazlr. Harbten kamak korkaklk alametidir ve dnyaya haris olduunu isbat eder. Allaha iman eden bilir ki, Allahn takdiri bozulmaz. Bir muharebede mslman askerlerinden birisi dman saflarna saldrm idi ki mslmanlar: Vah vah, kendisini tehlikeye att diye bartlar. O zaman Eyyb elEnsari dedi ki: Siz bu ayetin manasn yanl anlyorsunuz, manas yledir: Asl tehlike, gazalara gitmemek ve gazalara verilecek yardm paralarn vermemektir, byle olunca dman cesaret alr ve kuvvet bulup mslmanlara saldrr. Onun iin buhln adna helak demiler. Siz ellerinizle nefislerinizi helake srklemeyin, Allah yolunda paralarnz hatta canlarnz bile feda edip kendinizi, milletinizi, devletinizi kendi elleriniz ile tehlikeye atmayn, bolca veriniz, Allah sizlere nasl veriyorsa yle veriniz, hem ok veriniz, saadetiniz, selametiniz gazalara gidip, dmanla ars-
207
208
lanlar gibi cenk edip onlar korkutmak ve paralarnz da verip ordularnz her trl techizat ile kuvvetlendirmenize baldr. Daha sonraki hedefiniz bu techizat kafirlerden almak yerine, bilfiil kendinizin yapmas olmaldr. Bu ise zaman ve paray icabettirir., Onun iin her israftan son derece uzak kalp btn gcnzle hrriyet ve istiklalinin muhafazasna almak her mslmann en bata gelen vazifesidir. Baknz cihad o kadar mhimdir ki, her mslmann kadn, erkek, oluk ocuun buna hazrlanmas gerektir. Zira bir mmin gazalara gitmeden ve gazaya hazrlanmadan lrse o mnafklktan, bir ube, bir para zerine lr ve yine bir insan gaza etmez veya gazaya giden bir mslman techiz etmez veya bir gazinin evine bakmazsa, byle olan kimsenin anszn bana, yle tehlikeler gelir ki, iinden bir daha kamaz, Bu hususta Tergib ve Terhibte tam yz sahife, pek ok geni malumat vardr. Ben ksa olarak bu kadarck yazabildim: Aman kardeim hemen okuyup maa alp masa balarna oturmaya heves etme. yine oku, lakin gayen slamn ykselmesi olsun ve bunun iin elinden gelen her fedakarl yapmaktan ekinme vesselam. Ve sallallah ala seyyidina Muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ecmain. Yedinci tehlike ise; namuslu bir kadna zina iftirasnda bulunmaktr. Bu da bir tehlikedir ki sahibini cehenneme srkler, namuslu, afife bir kadna zina iftirasnda bulunmaktan daha irkin ne olabilir. Evli ise kocasndan ve ocuklarndan ayr kalr, bir geliri yoksa, bir i de yapamazsa artk onun halini sizler tasavvur ediniz. Korkun ve irkin hareketlere de
Mehmed Zahid Kotku
srklenebilir, hem o kadnn hayat mahv olmutur, hem de brakt ocuklar. nsann byle fena bir akbete dmesine sebeb olan kimsenin elbette akbeti tehlikeli olacaktr. O da hi ummad yerlerden bir takm bela ve musibetlere urayp perian olacaktr. nk o da bir aileyi perian etmiti, imdi bu yapt iftiray eer hem de drt ahid ile isbat edemezse ki, bu gibi hatay drt kiinin birden grmemesine de imkan yoktur. Binaehaleyh ona ceza olarak 80 denek vurunuz, bir daha ehadetini kabul etmeyiniz, onlar fask kimselerdir, bu hallerine nedamet edip tevbe eder ve amel-i salih ilerlerse Allahu Tel gafur ve rahimdir ... Ve bu mfterilere dnya ve ahirette ac bir azab vardr ve hem de kendilerine de lanet olunur. Acaba bu kadar ceza, bu adama kafi deil mi? Bir de ahidlii bile kabul olunmuyor. Kendisi artk cemiyyetten kovulmu bir kimsedir, ona ve szne artk itimad edilemez. Zira bir mslim ve bir mmin kardeini haksz yere lekelemee kalkm, artk bundan hayr gelmez, nk uuru da yoktur. Maazallah insan byle irkin bir akbete dse bile, mminin vazifesi onu himaye edip, suunu rtbas edip Allahu Telnn afvn istemektir ve onu bsbtn aleme rezil rsvay etmemee almaktr. te u yedi tehlike ki: irk, haksz yere adam ldrmek, faiz yemek, yetim mal yemek; harb yerinden kamak, namuslu mslman kadna iftira etmek. Erkee de iftira fenadr, fakat kadnn hal-i mstesnas vardr -onun iin muhsanat denilmitirCenab- Hak cmlemizi byle korkun tehlikelerden muhafaza buyursun.
209
K KTLKLERN ANASIDIR

arap imekten saknnz, nk o btn erlerin anahtardr. ki hakknda 24 Nolu hadis-i erifte bir derece malumat verilmise de bu hadisi erif mnasebeti ile hadis kitablarnda iki hakknda geen hadislerden bazlarn nakletmeyi mnasip grdm. Tergib vet Terhib adl hadis kitabnda iki hakknda tam 57 tane hadis-i erif zikr olunmutur ki tam birka yz sahifelik kitab olur. Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az . 1. nci hadis: Buhari, Mslim, Davud, Tirmizi ve Nesei. 1 - Zani zina etmez, zina ettii vakit m min olarak yapmaz. 2 - Hrsz hrszlk yapmaz, m min olduu vakit hrszlk yapamaz. 3 - arap imez, arap itii vakit mmin olamaz. Yani mmin olarak bir mmin ne zina yapabilir, ne hrszlk yapabilir ne de arap iebilir. Eer bir mmin bunlardan birisini irtikab ederse ondan slam alameti alnr, eer tevbe ederse Allah da onun tevbesini kabul eder.
Mehmed Zahid Kotku
Allahu Tel arap imei haram kld gibi satmasn ve parasn da haram klmtr, l hayvann etini haram kld gibi parasn da haram klmtr. Her kim arap satmaya helal derse, hnzr etinin de helal olmasn sylesin. Hnzrn eti yenmezse arabn da paras yenmez. Hatta Gnah kitabnda der ki: Bir adamn arap satan adamda alaca olsa onu arap parasndan verse borcunu demi saylmaz, zira o arap paras onun paras deildir ki, borcunu demi olsun. nk mslmana arap satmak haramdr. 11. nci hadis-i erifte: Her kim zina yaparsa veya arap ierse Allah ondan iman alr. Nez kelimesi ekip almak mesela kuyudan su ekmek gibi. Nitekim insan gmleini bandan nasl karyorsa iman da o kimseden yle karlyor. Bunlar ok ac eylerdir, be dakikalk bir keyf iin bu felaketler hi irtikab olunur mu? Allaha ve yevm-i ahirete iman eden kimse arap imesin ve yine Allaha ve yevm-i ahirete inanan, iki iilen sofraya oturmasn. 13. nc hadiste: Her sekir veren ey araptr ve her sekir veren ey haramdr, her kim dnyada arap ier ve ona devam ederek lrse ahirette ahiret araplarndan imeyecektir (yani cennete girmeyecektir) Yani kimse cennete girmeyecektir: arap imee devam edenler, akrabalar ile arasn ap ziyaret etmeyenler ve bir de sihri tasdik edenler. 16. nc hadiste: arap ienin, faiz yiyenin, haksz yere yetim mal yiyenin, anasna ve babasna asi olanlarn cennete girmemeleri ve onun nimetlerini tadmamalar; taddrmamas Allah zerine haktr, yani sokmayacak ve nimetlerinden tattrmayacaktr.
211
212
18. ve 19. ncu hadislerde arap ierek len kimse puta tapan kimse gibi Allaha mlaki olacaktr. 22. nci hadis-i erifte: kimseyi Allah Tebareke ve Tel cennete haram klmtr. Bunlar: kiye devam eden, anaya babaya asi olan, bir de deyyus dediimiz ailesinin iffetsizliini ikrar eden bedbahtlardr. 23. nc hadiste: Cennetin kokusu tam be yz yllk mesafeden duyulurken o kokuyu duyamaz: Verdiini baa kakan, anaya babaya asi olan, bir de ikiye devam eden. 24. nc hadis: kimse vardr ki ebediyyen cennete giremezler: Deyyus, kendini erkeklere benzeten kadn ve bir de ikiye devam eden. 26. nc hadis: arap btn gnahlar camidir, kadnlar eytann adr, oltasdr, eytan onlarla insanlar kandrp dalalete drr. Dnya sevgisi ise btn hatalarn badr. 27. nci hadis: Ebd-Derda (r.a) den: Dostum Resulllah sallallah aleyhi ve sellem bana vasyyet eyledi: Seni paralasalar da veya yaksalar da Allaha hi bir ey ile irk koma, farz olan namazlardan hi birisini bilerek terketme, her kim bilerek terk ederse beriet minh ez-zimme yani millet-i hanefiyyeden kar. arap da ime, nk, o arap, btn erlerin miftahdr. Yani btn erleri bir odaya haps etmiler, anahtar da ikidir. ki iilince kap alr, btn erler meydana kar, sahibi artk hepsini iler. 28. nci hadisten de biraz bahsedeyim de gerisini baka hadislerde zikr ederiz: Hkmdarlardan bir hkmdar Beni srail zamannda yani Musa aleyhisselamn devrinde bir adam yakalam ve ona ya arap ieceksin veya adam ldreceksin veya zina edeceksin veya hnzr eti yiyeceksin veya yapmaz-
Mehmed Zahid Kotku
san seni ldreceiz demiler. Bunun zerine zavall adam arap imei tercih etmi, etmi ama i de iten gemi, nk sarho olduktan sonra akl da gitmi. Adam ldrm, hnzr etinden yemi. Binaenaleyh her kim bu haram eyi ierse btn fenalklar ileyecei gibi her kim bu ikiyi ierse krk gnlk namaz kabul olmayaca gibi, eer bedeninde bir miktar bulunarak lrse cennet ona haram olur. Bir de u vakay zikretmeden geemeyeceim:Vaktiyle bir zat ibadet iin insanlardan hali bir yere ekilmi, orada ibadet ile megul iken bunu gren bir kadn buna ak olmu. Bir gn hizmetkarn gnderip bir ehadet meselesinden nai sizi bizim hanm efendi evine davet ediyor diye adam kandrp evine sokmu, odalar herhalde ok olacak ki her kapdan, gee gee kaplar kilitlenmi ve nihayet gayet gzel, hasna bir hanmn olduu odaya girince bakm ki bir gen olanla byk bir arap kab. Kadn bu abide demi ki, ben seni ahidlik iin armadm, maksadm ya bu ocuu ldrrsn veya benim ile muamele-i cinsiyyede bulunursun veya bu arab iersin. Eer bunlar yapmazsan ben de buradan feryad basar seni rezil rusvay ederim. Zavall abid bakm ki kurtulu aresi yok, araptan imee karar vermi. Derken bir, bir daha deyince adam akll sarho olmu, o halde zinay da yapm, ocuu da ldrm. Binaenaleyh arap imekten saknnz, nk kasemle buyurulmu ki iman ile arap, imee devam eden: bir adamda ictima etmez, yani arap ien adamdan, iman kar, arap ile iman bir vcudda bulunmaz demektir. Allah celle ve ala bizlere akl, fikir, hidayet nasib etsin de kt ve irkin akbetlerden muhafaza buyursun. Amin.
213
KBRDEN SAKINMAK

Kibirden saknnz, muhakkak kul kibir zerinde srarl olunca Hak Tel buyurur ki benim bu kulumu cebbarinden diye yaznz. Kibir denilen byklk taslamak huyu ki en byk tehlikelerden maduttur ve gnah- kebairdendir, cemiyyetleri altst eden bir beladr dense yeridir. Onun iindir ki Cenab- Peygamber sallallah aleyhi ve sellem bundan saknmamz bildiren bu hadis-i erif ile bizleri ikaz etmektedir. Fakat maalesef insann bir yaratl hilkati vardr ki bu yle szlerle, okumakla, grp bilmekle deiir bir ey deildir. Bu irkin ve fena huylarn deimesi ve slah byk say gayretler, riyazetler ve byk kmil insanlara, ihlasla hizmet edip onlarn gsterecei terbiye sistemi ile bir dereceye kadar tebdil, tayir ve slah mmkn olabilir. Mesela hepimizin bildii u av
Mehmed Zahid Kotku
kpekleri nasl terbiye ediliyor ve o yrtc kulardan atmaca ve emsali kular, nasl yola getiriliyorsa elbette eref-i mahlukattan madud bu insan niin terbiye olmasn. Fakat insann benliini ykmak kadar zor bir ey yoktur. Evet bir kpek slah edilebiliyor ama bir insann slah pek de kolay bir ey deildir. Onun iin bu marur, kendini beenen tabaka insanlarn huzurunu da karrlar ve kendileri de hi bir zaman arzu ettikleri emellerine nail olamazlar. nk Allahu Tel Hazretleri bu marur ve mtekebbir insanlar sevmez ve sevmedii iin de onlan daima kltr, insanlarn gznden drr, Hakkn gznden der. Daha baka ne istersin bu dme yetmez mi? Allahu Tel, insaf versin, Amin. Bak Cenab- Peygamber Efendimizin Allahu Telnn en sevgili bir kulu olmasnn sebeblerinden birisi onun mtevazi, alak gnll oluu, insanlarn en zayf, en fakiri onun en kymetli dostlar idi ve btn hayat boyunca bylece devam etmitir. Zira Cenab- Hak ona olan vahiylerinde kibrin ne kadar irkin, tevazuun da ne kadar memduh ve makbul olduunu mteaddit defalar bildirmektedir. Tergib - Terhib in 3. nc cildinin 558. nci sahifesinden itibaren tam krk drt adet hadis-i erif zikr edilmi ve bylece kibrin hi de sevilen bir huy olmad gibi Hakkn da gznden dme sebeblerinden olduu ve bunun da tehlikelerin en byklerinden sayld bize bildirilmitir. Birinci hadis-i erifte Mslim, Ebu Davud ve bn-i Macenin mttefikan yaptklar rivayetlerde Cenab- Peygamber efendimize Hz, Allah celle ve alann yapt bir vahiyde: Tevazu ediniz, gler yz gsteriniz, beaet izhar ediniz
215
216
ve hsn-i muamelede bulunun, sertlik gstermeyin, yumuak muamelede bulunun, hi kimseye zulm etmeyin. Ebu Zeyd risalesinde demi ki: Bir kimse, bir kul halkn ierisinde benden daha erli bir kimse var derse o mtekebbirdir, Mukabili tevazudur, o da Hakka teslim olup itiraz terk etmek ve halka efkat kanatlarn amak ve onlara mmkn mertebe yumuaklk gstermektir ve her hak olan eyi bila istisna kimden olursa olsun byk kk, hatta klelerden, kadn-erkek gzetmeyerek kabul etmek kibirsizlik alametidir. Hele mukaddes mekanlarda tekebbr ok ac neticeler verir ve her kim u eyden beri olarak lrse cennete girer: Birisi kibir, birisi hyanetlik, birisi de bortur. Bunlar yle hulasa etmiler: Tevazu, emanet kimseye muhta olmamak iin iktisada riayettir demiler. u hadiseyi dikkatle ve tekraren okumanz rica edeceim: Baknz Hz. mer radyallah anh gibi Halife-i mminin bir zat, ali-cenab, hem de aere-i mbeereden. Kumandan Ubeyde radyallah anh ile ama giderlerken yollarna rast gelen bir sudan gemek iin devesinden inmi (bir rivayette deveye klesi ile nbetle binip gidiyorlarm bu srada nbet kleye gelmi ve Hz. mer deveden inip klesini bindirmi) ve devenin ipini alp ayakkablarn karp omuzuna atm ve paalarn da. svayp suya girerken kumandan Ubeyde bin el-Cerrah dayanamayp: Ya Emirel-Mminin! Bu sizin yaptnz benim hi houma gitmedi. nk am ahalisinin eraf sizi karlamaa gelmiler, suyun teki yakasnda sizi istikbal iin hazrdrlar, sizleri bu ekilde grmelerini istemem, bir halife-i mminine yakr bir ekilde devenize binmi ve kleniz de devenizi e-
Mehmed Zahid Kotku
kerek kemal-i hametle ve vakar ile ehl-i amn sizleri karlamalar gerekir eklinde arzusunu izhar edince Hz. mer EVVH kelimesi ile mukabelede bulunmun, (dier baz rivayetlerde) gsne bir yumruk vurarak: Bunu bana bir bakas sylemi olsa idi onu zincirlere vururdum, mmet-i Muhammede bir ibret olsun diye. Biz Allahn slamiyyet ile aziz kld bir kavimiz. Bakasnn izzetine ihtiyacmz yoktur, her ne zaman ki, bakalarndan izzet bekleriz o zaman Allah bizi zelil eder. Acaba bu hadiselerden bugn, ders alan kim var? Bizim selamlk merasimlerine bakalar gelirken ve bizler de bakalarnn diyarna giderken yaplan karlama merasimleri kimbilir ne kadar paraya malolur. Bundan baka, kibir insanlar birbirinden uzaklatrr, hatta akraba-i teallkatn beenmez olur, hatta ve hatta doup byd evini, anasn babasn dahi beenmeyenler yok deil. Bu kibrin yapt zarar hemen hemen hibir ey yapamaz dersem hata etmi olur muyum bilmem. nk toplarn, btn silahlarn, zehirlerin yapt zararlar malm. Fakat bu devam etmez yakar, yklr geer gider ve bir gn gelir ki, bunlarla dost olunmutur. Fakat kibirliler ile dost olmak ne mmkn.. Allah esirgesin. Onun iin en byk ceza bu kibirlilere verilmitir ki, bunlardan birisi Karun denilen adam ki, hala yerin dibine doru gitmektedir, tevazu edenler ise ykselir. nk tevazu Peygamber efendimizin sfatlarndandr. Zira mtevazi insan herkesle gzel geinir, kimse ondan incinmez, ve onu, bu huyundan nai herkes sever, cemiyyette gayet gzel bir ahenk hasl olur, herkes birbirine hrmetkardr, saygldr, birbirlerini candan severler, birbirlerinin yardmna koarlar, hacetlerini bitirirler, bundan daha; iyi ne olabilir. O mtekebbirin ise yanna kimse uramaz. Pey-
217
218
gamberimizin sevmedii, Allahn da sevmedii ve mminlerin de sevmedii bir huydur. Kendini beenir, nne gelene hakaret eder, azarlar marktr. Kimse ile gzel bir geimi de yoktur. Kimsenin yardmna komaz ve komak da istemez, komularn ve hastalarn ziyaret etmez, fakirleri hi istemez, cenazelerine bile gitmez, halbuki komu hakk ne kadar mhim. Kafir de olsa komuluk hakk vardr, ona da sayg gstermesi lazm gelirken bakarsnz geerken bir selam bile vermee tenezzl etmez, ayet siz selam verseniz hi kulak asmaz, hatrnz sormaz, bir yardm isteseniz sizi dinlemez. te bu kimselerdir ki cemiyyeti helake srklerler. Kafirlerdeki kibre bir baknz. slam geleli bunca senedir onun gsterdii tevhid yoluna bir trl yanamazlar, inatlar kibirlerindendir. En nihayet cehenneme srklenip giderler Karun gibi. Tirmizinin u hadisini zikr etmeden gemek pek doru olmayacak. Evvelce bu beyitleri mezzin efendiler bayram gnlerinde mescidlerde okurlard, fakat manasn halk bilmedii iin bir eyler anlayamazlard. O kul, ne kt kuldur ki, hayalat ile kendini beenir de her noksandan mnezzeh ve her kemal sfat ile muttasf byk olan Allah unutur. O kul ne kt kuldur ki zulm ile haddi tecavz eder ve Cebbar- ala olan Allah unutur. O kul ne kt kuldur ki gafletle yaar ve hukukullah unutup lehv ve laib ile itigal eder de lleri ve onlarn yattklar mezarlklar ve oradaki rmeyi unutur ve dnmezler. O kul ne kt bir kuldur ki kibirlenir de isyanda ve gnahlarda haddi tecavz ederler ve douunu ve nihayet lp gideceini ve ahiretteki hesap ve mizan unuturlar.
Mehmed Zahid Kotku
O kul ne kt kuldur ki dini ile dnyay, ehveti ile yer. Yine o kul ne kt kuldur ki kendini salah- hal zere gsterip, gizlice gnahlar irtikab eder. Yine o kul ne kt kuldur ki, hevasnn istedii gnahlar iler ve kendini dalalete srkler. Yine o kul ne kt kuldur ki, kendisini zillete dren dnyaya haris er ileri iler. et-Tergib vet-Terhib C. 3, Sahife, 57. Bunlar Behll denilen Harunur-Reidin kardei de ok okumu derler. Bundan dolay baknz ne kadar acdr ve irkindir ki bu mtekebbirler nihayet cehennemde bir vadi, bir ukur vardr ki adna HEBHEB derler. Buras inadkar; cebbar, zalim mtekebbirlerin yeridir. Bu arada zikr olunan ayet-i kerime ve Ehadis-i Nebeviyyeler 4 tanedir, bir o kadar ayet-i Kuraniyye ile takviye edilmi ve aydnlatlmtr ki, kibir hi kimseye yakmaz. Zira hepimiz bir ana ye bir babann evladlaryz. Kkmz. toprak, su, hava, gnetir. Sonra hepimiz lme mahkum insanlarz. Birbirlerimize kar byklenmek ne kadar hatadr, hem de afv olunmaz bir hatadr. Peygamber sallallah aleyhi ve sellemin o byk devlete mazhariyyeti -kibrin dman- tevazuun eseridir. Mesela Enes radyallah anh gibi kendisine on sene hizmet eden hizmetkarna bile bir kere Bunu niin yaptn veya bu ii niin yapmadn diye kendisini incitecek tek bir sz bile sylememilerdir. Sen ve ben bunlardan hi ders almamz mmkn deil mi? Hele u bizim Yavuz Sultan Selimin Msr ve Arabistan feth ettikten sonra namna okunan hutbede hatib, Yavuzu medh sadedinde Hakiml-Haremeyn tabirini kullanrken hemen yerinden frlayp Hakiml-Haremeyn deil Hadiml-
219
220
Haremeyn diye hatibin szn tashih etmilerdir. Halbuki bugn bizim en byk skntmz byklerle kklerin el ele verememeleridir. Kibrin byk tehlikelerden oluunun balca sebeblerinden birisi de budur. Mesela Firavnlar devrindeki cebbar, mtekebbirlerin helaknn sebeblerinden biri de kendilerini Allahn yerine koyacak kadar cahilane hareketleri, milletine yaptklar zulm ve ikencelerdir. Bugn tarihlerde adlar nefret ile anlmaktadr. Bir milletin birlemesi laf ile olmaz ki bilfiil kaynamak iin millet ve idareci bir seviyede olmal ki kaynama mmkn olsun. Sen buna hi itiraz etme. Bak evindeki bakr kablar kalaylanaca zaman hi kalaycya dikkat ettin mi: Evvela kalaylanacak kab temizler, sonrada onu gzelce str, sonra da kalay srer, bylece kab prl prl olur. Eer kab stmadan kalay eritip srse elbette kalay tutmaz, nk biri souk biri scak, ikisi de bir seviyede olsun ki kalay gzelce tutsun. Demirler de kaynaklar tarafndan kaynatlrken nasl ate ikisini bir seviyeye getirince strlar ve ondan sonra kaynak yaparlar, yoksa tutmaz. Binaenaleyh insanlar zulm ile idare edilemez, bir ksm yaasn bir ksm da esir ve kle gibi kullanlsn, bunlar muvakkat idarelerdir, herhalde kkl ve kuvvetli idarelerde milletin bir byk pay vardr. Baknz milletler arasnda hkmet kuran devletlerde mtemadiyen inklaplar olur, idareler deiir, fakat Peygamberimizin kurduu slam dini 1400 seneden beri ne gzel yaamaktadr, sebebi ise mslmanlar arasndaki ahenktir. Baz ufak-tefek rahatszlklar olsa da o umdeye tesir edemez, ferdidir, olduu yerde snp gider. nsan tabiat ok muhteliftir, bu kibir bazan doutan bile olur, daha ocukluk devresinde balar bunlarn slah ok zordur. Bazan kisbidir, sonradan grenek ile olur. Bir ncs bizim sandalya ve kol-
Mehmed Zahid Kotku
tuklara muvakkaten de olsa oturan memurlarmzda grlen haldir -dersek caiz gibi- Bunlar koltua oturunca kendilerini bir varlk istila etmektedir. Bunu inkara kimse kalkamaz zannederim. Ondan sonra ashab- mesaliha, enva- eit mkilat gsterirler. Bugn git yarn gel. Yetmez mi dersiniz? Daha fazla malumat almak isteyenlerin mam Gazalinin hya-i Ulumuna mracaatlar tavsiye olunur. Cenab- Feyyaz- Mutlak Hazretleri cmle ehl-i iman ve bahusus biz aciz kullarn sevdii ve raz olduu huy ve ahlakla ahlaklandrsn ve yine sevdii ve raz olduu bahtiyar kullarnn arasna kabul buyursun da dnya ve hiret saadet ve selametine eritirsin. Amin, bi-hurmeti seyyidil-mrselin, salavatullahi ve selamhu aleyhi ve aleyhim ecmain, velhamd lillahi rabbilalemin.
221
MAMLARI HAYIRLI KMSELERDEN SEMEK
Siz imamlarnz sekin, hayrl kimselerden klnz; nk onlar sizin ile Rabbiniz arasnda elinizdir. Bu hadis-i erifin senedinde her ne kadar zaf var ise de dstur itibar ile ok yerinde buyurulmu bir szdr. mamlarn olgun ve bilgin kimselerden olmas, tabiat ile herkesin de matlubudur. Sekin kimselere herkes hrmet eder hem de sever. Sevilen ve hrmet edilen kimsenin ayn zamanda sz dinlenir. Sz de dinlenince hayrlar ve hayrl iler birbirini takib eder, bulunduu yer mamur olur ve gzelleir. Arkasnda namaz klanlar da huzur, havf ve hayet iinde mest olarak namazlarn klarlar. Yapt nasihatlar cemaata tesir eder, cemaat gnah ilerden ok saknr ve ayn zamanda hayr ilere canla bala itirak ederler. Komular arasnda ve cemaat
Mehmed Zahid Kotku
iinde herkeste birbirlerine samimiyyet izhar ederler ve birbirlerinin ellerinden tutarlar. Yardm edilmesi lazm kiilere hemen yardmda bulunurlar. Hastalar ziyaret olunur, ihtiyalar varsa giderilir, Hele komular ve dostlar arasndaki ahenge hemen herkes hayran olur, Birbirlerini ziyaret etmekten lezzet alrlar ve yine birbirlerini ziyarete davet ederler, sofralarnda lks istemezler ve toplu yemekten holanrlar. Maalesef bugn bu frsatlar elimizden gitmi demektir, imdi memuriyet devri artk herkesin kaderine. Hyarkm kelimesi hayrl kimseler demektir, bu hayrl kimseyi bilmek ve bulmak pek kolay olmasa gerektir, nk dndan baknca pek hounuza gider, fakat i alemi pek bakadr. En kolay o kimsenin snnet-i seniyyeye ne kadar uymak ta olduuna baklr, sa sakal, giyinii eer snnet-i seniyyeye uygun ise herhalde o kimse hyarkm sizin hayrlnzdr ve bunu bizim fkh kitablarnda on be kadar vasf sayarak tasrif etmiler ve sraya koymulardr. Fakat Camius-Sairin cild 1, sayfa 160, hadis 186 bu hadiste: (innelimame halifetl mustafa) sallallah aleyhi ve sellem demitir. Bu ne kadar mhimdir, Cenab- Hak cmlemizi afv eylesin. Bugnk mertebelerin en stn imamettir; kullarn arasnda en ala mertebe Allahu Telnn zatnda olan marifete, bilgiye nail olan zatlardadr. Bahusus halk iki snftr: Birisi arif bizatillah olanlardr ki, bunlar enbiya-i zam ve evliyalardan bu mertebeye vasl olanlarn makamdr, kincisi ise arif bi-sfatillah yani Allahu Tely, ancak sfat ile bilebilirler ki, bunlar da doksan dokuz esmann beyan ettii sfatlardr ve dier ilmihal kitablarnda sfat- zatiyye ve sfat- sbutiyyesi ki (Kdem, Beka, Vahdaniyyet, Muhalefetn lil-havadis, Kyam
223
224
bi-nefsih, Hayat, lim, Semi, Basar, rade, Kudret, Kelam, Tekvin) sfatlardr ki bunlar hem bilmek ve hem de inanmak her mslmann balca vazifesi ve borcudur. Biz Allahu Telnn zatn ancak sfatlar ile bilebiliriz, onun iin Allah denildi mi hatrmza bu sfatlarla muttasf olan zat- ecell-i ala gelir. Ve herkesin dikkat edecei bir ey daha vardr ki, bu sfatlarla muttasf olan Allahu Tel, daima kulu ile beraber, daima kulunu gren ve kulunun her haline ahid olan ve her harekatn en iyi ve en gzel bir ekilde bilen: Allahu mai (Allah benimledir), Allahu ahidi, Allahu nazriyi hatrndan karmamak ve daima onun mrakabesi altnda olduunu iyice bilip iliine, kemiine ilemek ve bu suretle de btn hata ve kusurlardan Allahu Tel nn izni ile kurtulur. nk bu esma-i hsna olsun, dier sfatlar Hakkn kalas mesabesindedir, kalaya snan kii nasl korunursa, bu mmin de ylece korunur. mamla gemede sra yledir: Evvela evi yakn olan tercih olunur, nk be vakitte uzak yerlerden gelmek her zaman mmkn olamaz; sonra evi yakn olup da kendisi fask olursa o zaman adil olan tercih olunur. Adil demek istikamet zre olup kimseye zulm ve cevr etmeyen ve kendisine emniyyetinden nai rehinler teslim olunan muhterem kimseler demektir. Sonra fakih olanlar tercih olunur. Fakih demek ilm-i fkh iyi bilen, namazn shhat ve fesadn bilen, dinin hkmlerini bilen zattr. Allahu Tel hayr murad ettii kimseleri dinde fakih klar. Dinini iyi bilen Allahu Telnn hayr murad ettii hayrl kimselerdir. Onun iin fkhi bilgileri iyi bilenin imameti dierlerinden efdaldir. Daha sonra ekra kelimesini kullanmlar ki iyi okuyan demektir. Halbuki evvelce ekra kelimesi alime
Mehmed Zahid Kotku
de denirmi, sonralar yalnz hafzlara tahsis olunmu. Fakih olan ayn zamanda Kuran da iyi okur, Hafzlarn ise Kurana kar meharetleri fazladr, hem hafzlklar, hem de hurufat dierlerinden daha iyi kararak Kuran gayet gzel okurlar. Daha sonra vera kelimesini koymular ki takvas ok, hatta bheli eylerden de kaar olan demektir. nk bu vera bir kimsede bulunmazsa onun kymeti de yok demektir. Zira vera Allah korkusundan neet eder. Bir kimsede Allah korkusu yok ise, elbette o kimse imamete de layk olamaz. Sonra slama nce giren; daha sonra yal olan, daha sonra da nesebi yksek olan; ad ve zikri gzel olan, elbisesi temiz olan, sonra sesi gzel olan, daha sonra da yz ve kendisi gzel olan seilir, demiler. Aman ne kadar gzel. Fakat bunlarn hepsi bugn elden gitmi. Biz imdi kim tayin oluyorsa onunla geinmek mecburiyetindeyiz. Allah Tel muinimiz olsun da imamete layk olan kullarndan eylesin. Amin. Memleketimizde, pek iyi bilmem ama aa - yukar 50 binin stnde imam - hatib, mezzin vardr. retmenlerin bir birlii var, bankalarn bile var, ordu mensuplarnn bir birlii var, tccarlarn da var. Her bakmdan ve say itibar ile onlarn hepsinden ok olduumuz halde bir birliimizin olmay dorusu ok acdr. Bu kadar kii ayda asgari 100 lira verseler 5 milyon lira eder, senede ise 60 milyona bali olacak olan bu servet ile neler yaplmaz. Akar sular boa aktka nasl acyorduk, imdi barajlar yaplnca elde edilen faide ne kadar byk. te tpk bunun gibi bizim din adamlarmz da bir araya gelebilse toplanacak 60 milyon deil, belki 120 milyon olacak. Bu servetle ister fabrika kur, ister ticaret yap, istersen her ey yapabilirsin.
225
226
Cenab- Hak gnllerimize uyanklk versin de bu topluluk hasl olsun. Emin olunuz bundan hepimiz mesulz, krsler de cemaata akl verirken kendimizi neden unutuyoruz. Ufak topluluklar kafi btn din mensuplarnn ve hatta btn dindarlarn da itiraki ile kurulacak olan irket ne muazzam bir irket olur, o zaman sen de korkma, ocuklarn yetim kalsa da gzn arkanda kalmaz. nk o byk irketin ortasn, irket sana da bakar, silsilene de bakar. Yeter ki, byle bir irket kurulabilsin. Tabii her memleket ve hatta her mftlk ve hatta her ky imam da buna itirak eder ve hatta ocuklar namna da birer hesap atrr ve hatta memleket mslmanlarnn da ve tccarlarnn da ve hatta fabrikatrlerin itirak etmeleri byk menfaatlarn husule gelmesine balca sebeblerdendir. Bundan kamak hemen hemen harpten kamak kadar tehlikelidir dersem acaba hata m ederim? Birlikten kuvvet doar, kuvvetle de her engel yenilir olduu cmlemizce malumdur, her eyi Devletten beklemek doru deildir. Bizim az paralarmzla da byk ilerin olabilecei muhakkaktr. te hayrl imamlar her zaman ve her yerde hayrlara sebeb olurlar ve ldkten sonrada hayrla yad olunur, anlr, ruhuna fatiha okunur, skenderpaada olduu gibi vesselam. Onun ruhuna her sabah ve her akam okunmaktadr.
NAMAZLARIN BAZILARINI EVDE KILMAK

Siz evlerinizde namazlarnzdan bazsn klnz ve evlerinizi mezarla benzetmeyiniz. Farz namazlar camilerde cemaatle klmakla mkellefiz, onun iin bu evlerde klnacak namazn nafile namaz olmas gerektir demiler. nk evlerde namaz klmak o evin nurlanmasna ve bereket hasl olmasna sebebtir. Namaz klnan evler gk ehline yldzlar gibi parl parl parlar, parlaklk nisbeti namazlarn ok klnmasna baldr. Hangi evde fazla namaz klnyorsa o evin nuru hepsinden ok daha ziyadedir. Hele gece namazlar klnan evlerin nuruna, bereketine misal bile bulunmaz. Bazlarna gre bazan evlerde farz namazlar da klnmaldr, hanmlar, ihtiyarlar, hastalar camiye gelemeyen ktrm insanlara imam olarak namaz cemaat
228
ile klmak onlar da cemaat- sevabndan mahrum etmemek bakmndan caizdir, demiler, fakat her zaman deil nadiren, Sonra namaz klnmayan evler hem nursuz, hem de bereketsiz kalrlar, o evdekiler de bereketten ve nurdan mahrum olunca ksz ve katksz eve benzerler. Binaenaleyh eer eviniz cami-i erife yakn ise herhalde ilk snneti evinizde klp mescide yle geliniz, eer eviniz uzak ise ve camie ezandan evvel girdiyseniz tabiat ile snnetleri de camide klmaa mecbursunuz, onun iin o zaman evinizde irak, duha, evvabin hatta gece namazlar, yatarken taze abdest ile drt rekat namaz klmak pek efdaldir. Hele gece namazlarna kalkamayanlar iin bu kanlmaz bir frsattr. naallah gece namazar teheccd namaz yerine kaim olur midindeyiz. Baz ulema min salatikm deki min lafzn zaid addetmiler ve binaenaleyh siz evlerinizde nafile namazlarnz klnz diye ma na vermiler. nsan oturduu evinin bir kesinde mihrabn, yani namazgah denilen, namaz klnacak yerin bulunmas arttr, hatta eve gelen misafirler dahi namaz klacaklar ev sahibine yahu kble neresi diye sormamal, nk kble meydandadr, Zaten evdeki kadnlar iin bir namazgah eylemek lazmdr. nk onlar ramazan- erifte itikaf yapmak isterlerse o zaman ancak namazgahlarnda yapabilirler. Bunu evin byk ve kk hanmlarnn yapmalarnda ok ecir ve mkafat vardr. Hem darya kmaktan, hem de bakalar ile grp konumaktan kurtulurlar, hem de sahibl mlk olan Hazret-i Allaha yaknlk hasl edip tatl ibadetler yapmaa muvaffak olurlar. Artk o evin nuruna gk ehli bile hayran olurlar, bereketleri de o nisbette fazla olur. Zaten Cenab- Peygamber de evlerinizi mezarlklara benzetmeyin tabiri ile pek aikar bir ekilde
Mehmed Zahid Kotku
bizleri ikaz etmektedir ki, elbette mezarda olan ller namaz klmazlar, sakn sizler de evlerinizi mezarlklara benzetmeyin, bo kaldka Kuranlar okuyunuz, namazlar klnz ve ocuunuza namaz klmasn retiniz. Namazlar vakti vaktinde klmaa altrnz. Bydkleri zaman da onlar camilere altrnz, Kuran- kerimi iyi rensinler ve bazan da ezan- Muhammediyi okusunlar, mezzin efendilere okumada yardm etsinler, hatta cami-i erifi temizlemekte de yardmc olsunlar. hlaslar okusunlar, blu an anca kamet de getirsinler, byklere kar hrmet rensinler ve bahusus evleri namazgah yapp mezarlk olmaktan kurtarsnlar. nk yalnz mezarlklarda namaz klnmaz. Zira oras ller yeridir. Oradan ancak ders ve ibret alnr, oraya girmeden orasn da cennet bahesi yapmaa almaldr. nk ibadetsizler iin oras yani kabir bir cehennem ukuru olacaktr. Allah cmlemizi korusun; kabri, cennet bahesi olan kullarndan eylesin, Amin.
229
DAVETE CABET, HEDYEY GER EVRMEMEK VE MSLMANI DVMEMEK

Davete icabet ediniz, hediyeyi geri evirmeyiniz ve mslmanlar dvmeyiniz. Davet ya bir dn, evlenme veya snnet cemiyeti gibi yerlere arlrsa eer bunlarda gnaha aid bir ey yoksa bu davete icabet etmek vacibtir. Yani mutlaka gitmelidir, gitmemek de gnahtr. Fakat bugnk dnler, evlenmeler, snnetler gibi algl, ikili olursa o zaman gitmek gnahtr, gitmemek evladr. Eer sahib-i nfuz bir insan ise ki oradaki gnahlar menedebilecek iktidar varsa o zaman hem gider, hem de o uygunsuz gnah eyleri men eder bu da ayrca ona sevap olur. Fakat bugn bu irkin adetler her neredense gelmi iimize yerlemi, snnet yerine gnahlar kaim olmu hatta o
Mehmed Zahid Kotku
hokkabaz dedikleri oyuncaklar bile evlere sokmamak lazmdr, nk bunlar insanlar, gldrebilmek iin gya snnet ocuunu elendirirler, fakat krdklar potlarn hesab yoktur. Bunlara kimse de mdahale etmez, azlarna gelen her eyi sylemek gya bunlara mbah, Allah, esirgesin. En gzeli, gzel bir yemek yapar, eini dostunu arr, gzelce yedirir iirir, bir dua ettirirsin, hem masrafn, israfn olmaz hem de gnaha girmez, bakalarn da gnaha sokmazsn, dnn de mbarek olur snnetin de mbarek olur. Eer bu davet evlenme veya snnet cemiyyeti deilse davete icabet vacib deil belki mstehab olur. Fakat davet eden komun ise, komuluk hakk iin gnaha mucip haller olmayacaksa cemaatla namaz karmak pahasna da olsa gitmek evladr, nk komu hakk ok mhimdir. Hediyyeye gelince, o da mslmanlar arasnda bir dostluk bir ahbaplk nianesidir. Gerek cemiyyetlerde ve gerekse sair zamanlarda biribirinizin hatrn ho etmek iin gerek ufak, gerek byk hediyyeler -karlk beklememek art ilepek gzel bir adettir. Efendimiz de tavsiye buyurmaktadr ki, hediyyeler insanlarda birbirlerini sevmee vesile olur. Onun iin birbirinize hediyye veriniz ki seviesiniz (Tehadev tehabbu) buyurulmutur. Hediyyeler ayn zamanda dostlarn birbirlerini sevmesine vesiledir. Lakin baz kitablarda bahusus mam araninin bir eserinde grdm ki fi zamanna (zamanmzda) hediyyenin kabuln tecviz etmemiler. Zira kazanlar umumiyyetle temiz deil, helal deil zannna sahib olsalar gerek ki bu hediyyeyi kabul etmemiler. Fakire kalrsa su-i zandan ise hsn-i zan daha iyidir. Kazanlar ierisinde elhamd lillah ok dikkat edenler bulunduu mehudumuzdur, sonra her kazan sahibinin btn kazanc haram
231
232
olamaz baz helal kazandklan da vardr, gelen hediyyeler inaallah helal tarafndandr. Devlet paralar da yle deil mi? Maamafih bir dirhem haram bir mala karrsa o mal ifsad eder. Mesela bir kazan ste bir fare dse koca kazan st ifsad edecei de malumdur. Bununla beraber bu hediyyeler hkimlere, askeri ve mlki memurlara, retmenlere ve kendilerinden dnya menfaati beklenen kimselere vermek de, almak da caiz deildir. Maamafih ee, dosta, akraba ve komulara her zaman iin ve mmkn olduka sk sk hediyeler vermek lazmdr. Hatta yiyecek ve giyecek gibi eyler az da olsa yine de vermeliyiz. Mslmanlar dvmeyiniz cmlesine gelince:Cenab- Peygamber bir taraftan hediyyelerle dostluklarnz tekid ederken bu dostluk ve ahbabl ve bahusus mslmanlk rabtalarn ihlal edecek en ac bir muameledir. Elbette mslmanlarn bundan tevakki etmeleri ve kanmalar tavsiyede bulunurken, evladlarn ve hanmlarn ikide bir u veya bu bahane ile dvenlere ne demek lazm bilemem. Evet namaz klmayan ocuklar namaza altrmak iin veya sz dinlemeyen hanmn veya huzuru bozan uygunsuz hareketlerde bulunan hanmefendileri de ikaz sadedinde tedibine haklar varsa da ki u baba sz: (sz ile uslanmayann hakk ktektir) tabiri her ne kadar doru ise de afv msamaha hepsinden daha iyi ve daha aladr. Zira tecrbeler ile sabittir ki, dayaklar baz kimseler zerinde aksi tesir yaparak daha ok inatlap artk geinilmez hallerin meydana geldii grlegelmektedir. Byle geinmesi mmkn olmayan kimseler ile afv msamaha da fayda vermiyorsa ve eer sabr da yoksa gzelce ayrlmaktan baka are yoktur demektir.
Mehmed Zahid Kotku
Mslman gerek kadn ve gerek erkek dlemedii gibi onun izzet ve erefini haleldar edecek ve onu lekeleyecek her trl szlerden ve iftiralardan velev doru dahi olsa yine saknmak, kanmak gerekir.nk mslmanlarn birbirlerine kar olan vazifelerinden biri de onlarn aleyhinde hareket deil, belki onlar mdafaa ve muhafazadr; bu husus Efendimiz sallallah aleyhi ve sellem hazretlerinin mbarek hadis-i eriflerinde pek ak bir ekilde belirtilmitir. nk mslmann can nasl mukaddes ise paras da yle mukaddestir, namus, eref ve haysiyyet ise maldan daha aziz ve kymetlidir. Ona dil uzatmaa ve onu lekelemee kimsenin hakk yoktur. Bahusus dinsizler hakknda yaplmas bile reva grlmeyen bu tecavzn bir mslman hakknda yaplmas ok ve hem de ok ac ayan- teessftr. Bunlar yapanlarn mslmanlklarnda insann bhesi olmamas mmkn deildir. nk hakiki mslman, mslman kardeini mdafaa ve muhafaza etmekle memurdur. Baz menfaatperestlerin menfaatleri iin yaptklar bu irkin hareketler btn mslmanlar tarafndan nefret ile karlanmaktadr. Mevla cmlemize uyanklk ve slama tam ballk nasib etsin. Mslmann dostunu ve dmann bilen kimselerden olmasn Haktan niyaz ederiz.
233
ALLAHA EN SEVGL OLAN AMELLER
1- Namazlar Vaktinde Klmak
Amellerin Allaha en sevgilisi evvela vaktinde klnan namazdr, sonra valideyne ihsandr, sonra da fi sebilillah cihaddr. Her namazn vakti malumdur bir ilk vakti, bir de son vakti vardr, vaktinde klnan namaz bu iki vakit arasnda klnan namazdr, fakat baz rivayetlerde (evveli vaktiha) diye ilk vakit murad olunmutur. Bizim de iimize gelen bu ilk vakittir. Mesela le vakti durup durup ikindi ye yakn bir zamanda le namazm klmak biraz sonra da ikindi namazn klmak ki, bu hem tembellik ve hem de namaza kymet ve ehemmiyet vermemektir. Namaz ne zaman olsa klnr, diye geciktirmek, bir rivayette byle adet edinmek gnah da mu-
Mehmed Zahid Kotku
cibtir. Sizin bir hizmetkarnz sznz derhal yaparsa daha ok seversiniz, eer istediiniz eyi sallar, ta ge vakte kadar brakrsa herhalde bu sefer de cannz sklacaktr. Binaenaleyh amellerin Cenab- Hakka en sevgilisi olan namaz da ilk vaktinde klmak elbette Hz. Allahn da o kulunu o kadar ok seveceinde hi de bhe yoktur, zira namaz amellerin en efdalidir ve kulun Halk olan Allahu Telya en ok yakn olduu bir andr ki bu andan insan olan mmkn olsa hi de ayrlmak istemez. Fakat gafletimizin okluu yznden bu kymetli anlarn kymetini bilmekten ok da aciziz. Namaz mslmann mirac olduu gibi dinin direidir. Bina direksiz olmad gibi mslmanln da namazsz olamayaca cmlece malumdur. Sen be vakit namaz sakn bo bir ey zannetme. nsan insan yapan namazdr. Gnde be kere Hakkn divanna dikilip el ap yalvaran her emrini ba tac sayan, her zaman ve her yerde Rabbim benim iledir, Rabbim beni grmekte ve hem iitir, hem grr, hem de en iyi bir surette bilmektedir, hibir harekatm onun bilgisinden hari deildir, zaten benim maksadm Allahu Telnn rzasn kazanabilmektir, matlabm Allah, maksadm onun rzasdr diye gnde be defa Halk- Zl-Celalin divanna dikilen ve her yapt yanl hareketlerinden mesul olacana inanan bir kimse ile Allah tanmaz, peygamber tanmaz, kitab da tanmaz ve yarnki ahiret gnne de inanmayan ve mesuliyyet korkusu olmayan bedbaht kii bir olur mu? Sende hi mi akl yok, bu koskoca varl sahipsiz mi zannediyorsun? Sen bana giydiin takkenin, ayana giydiin ayakkabnn ve stne giydiin gayet basit elbisenin dahi kendi kendine olmu tabiatn eserinin olacana inanr msn? imdi koca kainat nasl olur da sahipsizdir, tabiatn eseridir demee cesaret ediyor-
235
236
sun, ok deil u kendi hilkatini ve o hilkatteki tekemml, akl, zeka ve irade kuvvetlerini iyi dn de sonra seni aldatanlara dn de de ki: Bu mlkn bir sahibi elbette olacak, o da ei ve emsali olmayan bir Allahtr bir Allah. Binaenaleyh, sana bu hayat, grme, duyma gibi be havass veren Allaha sonsuz krler etmelisin. Hele o akl ve zekann kadr kymetini ancak tmarhaneye gidip, oradakileri, delileri grnce anlarsn. Sonra bir de gidip hastahanedeki hastalar ziyaret et. nk insanlar can verip lrken grrsen herhalde insafa gelir bu inkarclktan vazgeersin. Bundan sonra da mslman kardelerinin arasnda yer alp ve o Allahn divanna dikilmeyi cana minnet bilip artk namaz vakitlerini can yrekten zler, beklersin. u gzne nur verip sana u koca kainat gsteren Allaha artk nasl hamd edeceini de bilemezsin? Krleri grdke: Elhamdlillah, beni de kr yaratsaydn ne yapardm diye Hakka iltica stne iltica. hele o sarlar grnce bsbtn arrsn. Ne byk nimet! Koca Sultan Sleyman bile bak ne gzel sylemi: Olmaya devlet cihanda bir nefes shhat gibi msra Guraba Hastahanesinin kapsnda yazldr, fakat ders alan kim? Onun iin Eref-i Rumi Hazretlerinin MzekkinNfus adl kitabnda ve bir de syledii iirlerinde ok gzel olarak buyurulmutur:
Bir gz ki olmaya ibret nazarnda, Ol dmandr sahibinin ba zerinde.
msralar bize kafi deil mi? Namaz o kadar mhim bir ibadettir ki, iki cihan serveri sallallah aleyhi ve sellem hazretlerinin namaz hakknda O benim gzmn bebeidir
Mehmed Zahid Kotku
demesi ne kadar mhimdir. Yani namazsz insann, kr bir insan olduunu anlamak herhalde zor deildir. Gz, Allahu Telnn kullarna verdii nimetlerin byklerindendir. Kulak, her ne kadar mhim ise de, grme bakmndan gz daha mhimdir. Biz yeryzn ve iindekileri grr, hayretlere deriz. Mademki her varln bir yaratcs vardr; u halde bu kainatn da bulunmaz ve grlemez bir yaratcs vardr, o da bhesiz Allahtr. Yeryzndeki insanlardan her cemaat ayr ayr zihinlerle Allah yledir veya byledir diye yanl fikirlere sahip olmular, hatta putlar, heykeller ve benzerleri eyler hep bundan ileri gelmektedir. Cenab- Peygamber de Mekke-i Mkerremenin zaptnda Kabe ierisine ve dna konan putlarn hepsini krdrmlar, Allahu Telnn bir olup ei ve benzeri olmadn ve kendisinin babas dedesi gibi bir evvelkinden domam ve kendisinin de olu ve kz ve hanm olmad Kitabmzda hlas Sresinde pek ak bir ekilde belirtilmi olmakla Allahu Tel ve Tekaddes Hazretleri, ancak, mslman kitablarnda belirtildii gibidir. Baka bilgiler hep yanl fikirlerdir, saknmak gerektir. Hele imdi cahil halk arasnda bir de Allah baba tabiri iitilmektedir. Bu doruca hristiyanlarn fikirleridir, mslmanlk bunu katiyyen kabul etmez. sa aleyhisselam da Allahn olu deil onun kulu ve resuldr. Adem aleyhisselam, anasz ve babasz yaratan Allah sa aleyhisselam da babasz yaratmtr, o da insanlar gibi yemek ve imek ve yediklerini karmak mecburiyyetinde olan bir peygamberdir. nk Allahu Tel hem yemez ve imez ve uyumaz, kendisine gaflet de gelmez, grr, iitir, bilir ve her eye gc yeter, mlk onundur, mlk iindekiler de onundur, kendisine lm ve yokluk da gelmez. Namaz ancak byle bir Allahn
237
238
emrini yerine getirmek iin klnr, namaz emreden Allahtr, onun her emrinde saysz nimetler, ikramlar, ihsanlar vardr. Namazn insanlarn ruhu ve bedeni zerinde bir ok faideleri de mevcuttur:Mesela namaz klan insan kamburlamaz, kafas daima dintir, ba ars dahi bilmez, erkeklii ok uzun zaman devam eder ve btn azalarnda bir rahatlk, bir dinlenme vardr, ruhu da selamettedir. Hele o abdest alma yok mu ya, insann canna can katar, her ne kadar yorgun olsa dahi bir abdest ald m sanki yorulan o deilmi gibi taptaze olur. Binaenaleyh saadet, selamet, rahatlk ve huzur istiyorsan muhakkak mslmanla tam manas ile riayetkar olmak kafidir vesselam.
2- Ebeveyne Hrmet
kinci ksm: Valideynine yani ana ve babasna ikram, ihsan, hrmet ve saygdr. Evvela kulun vazifesi kendisini yaratan Allahu Telya ibadet, hamd sena ve kr borcunu ifadan sonra kendisinin bu aleme gelmesine sebeb olan ana ve babasna ikram, ihsan ve taattr, onlar da katiyyen incitmemek, szlerini dinlemek, muhta olduklar vakitte onlara bakmak, gnllerini ve dualarn almak herhalde her mslmana yaraan vazifelerdendir. Zira ana ve babalarn evladlarna bakmas iin ne byk fedakarla katlandklar hepimizin malumudur, ac bir kahvenin bile krk yl hatr vardr denince ana ve babann hakk artk nasl denebilir. Halbuki bu ikram ihsan emreden yine Allahu Tel Hazretleridir. Bir maaraya skp kalan arkadatan birisi de bir oban idi, ana ve babasna yapt iyilikleri sayarak Cenab- Haktan, o lm manzaras olan maaradan kurtulmalarn istedikleri zaman maarann nne den ta bir miktar a-
Mehmed Zahid Kotku
lp neticede dier ikisinin de dualar sebebi ile oradan kurtulmaya muvaffak olmulard. oban hergn ana ve babasna koyunlarndan sad st iirmeden ocuklarna bir ey vermezmi. Bir gn souk bir havada biraz da ge kalm, st getirdii vakit ne baksn anne ve baba uyuya kalmlar. Zavall adamn ocuklar da mtemadiyen babalarndan st istiyorlarsa da baba, anne ve babasn doyurmadan ocuklarna bir ey veremiyeceini syler ve onlar uyanncaya kadar da st tas elinde ayakta bekler ki stlerini hemen vereyim, halbuki uyandrmak mmkn iken onu saygszlk sayarak uyandrmaa da teebbs etmemi. te onun bu saygl hareketi Cenab- Hakkn houna gitmi olacak ki maarada skp kaldklar vakit onlarn dualarna icabetle maarann azn kapayan ta yuvarlatp gitmi ve bunlar da o lmden kurtulmular. Anne ve babaya itaat vaciptir, anne ve babalarnn hayr dualarn alan evlatlar mesud olurlar ve bilakis onlarn bed-duasn alanlar da iflah olmaz derler. Binaenaleyh Allahu Telya itaattan sonra anne ve babaya, sa ise byk anne ve byk babalar da ayn hakka sahiplerdir. Ben sana bir-iki misal vereyim: Sofilerin reisi olan Bayezid-i Bistami hazretlerinden annesi bir su istemi, o da suyu getirinceye kadar ihtiyarlk, uyuyakalm, Bayezid-i Bistami de kalk anne, suyunu getirdim demei terbiyesizlik sayarak uyanncaya kadar su elinde beklemi. Fakat hava k ve souk olduundan bardaktan szan sular donmu ve eli de bardaa yapm, nihayet anne uyanm ve suyu eline alnca Bayezidin de eline yapan bardak parmann derisini yzerek annesinin eline
239
240
gemi. Lakin Bayezidin annesine kar bu hrmet ve saygsnn ba yine annesi. nk ona: Ya Rab, ben olumdan razym sen de raz ol diye dua edermi ve ben onu douruncaya kadar bheli bir taama el uzatmadm gibi hala da el uzatamam dermi. Bir dier kssa da yle: Yalnz kalm bir kadn, olu ile beraber uyumak istemi ve uyumular. ocuk ise gece ibadetlerine pek merakl olduundan bir vakit kalkmak istemise de bakm ki anne uyuyor, anneye itaat vaciptir, benim bu gece namazlarm ise nafiledir, diye anneyi uyandrmamak iin kendi de kmldamam ve o gece sabaha kadar tam on bin kere Kul hvallah ehad sresini okumu. Vefat ettii vakit ryalarnda grmler ki cennet bahelerinde Hakk tesbih ederek umaktadr, sormular ki bu devlete sebeb nedir? Cevaben demi ki: Anne - babama itaatm ve sabrmdr. Cenab- Peygamber de buyurur ki: Valideynine muti bir kul, ala-i lliyyindedir ve Rabbine mutidir yani valideynine muti olan Allaha da muti olur. Bir kii bir lde gezerken Hzr aleyhisselam ile karlam ve ona senin ile burada bulumamza sebeb nedir diye sormu, o da cevaben: Anne ve babana ihsan ve ikramndr demi. Hz. Musa Cenab- Haktan bir vasiyyet ve bir nasihat istemi, o da tam sekiz defa tekrarlam, her defasnda annene iyilik et denmi ve dokuzuncu seferinde babasna iyilik etmesi, ihsan etmesi zikr olunmu ve: Ya Musa, her kim valideynine iyilik, ihsan, ikram ederse ben onun dnyada velisi, kabrinde enisi yolda, maherde rahimi, sratta delili olu-
Mehmed Zahid Kotku
rum, cennette de bila vasta onunla konuurum buyurmular ki ne byk bir iltifattr. Tabakats-Sbki an Sleym bn-i Eyyub ki mam afiinin sohbetinde bulunanlardandr. On yana geldii halde daha Fatiha-i erifeyi okumaya kadir olamam, (zihni geri.) Baz meayih demiler ki annene syle senin Kuran- Kerim okuman ve ilim renmen iin dua etsin, az zaman sonra da misli bulunmaz byk bir alim olmu. mam Ali efendimizin olu Hz. Hasan (radyallah anhma) validesi Hz. Fatma (radyallah anha( ile yemek yemezmi. Ne iin benim ile yemiyorsun diye annesi sormu da cevaben: Korkarm ki senin istediin eye ben el uzatrm da sana asi olurum demi, sonra annesi de ben btn hakkm sana helal ettim haydi benim ile ye buyurmular. Bir adamn evlad varm, adam hastalanm, byk aabeyi kardelerine demi ki: Msaadeniz ile babama ben bakaym, miras sizin olsun demi ve lnceye kadar da gzelce bakm, babas ldkten sonra ryasnda falan yerde bir dinar var onu al, senin iin hayr ve bereket vardr demi. Byk karde onu alm ve o para ile bir de balk alm ve o baln iinden iki tane cevher km ki onu ancak zamann sultan 60 bin dinara satn alm, o gnk para ile buuk milyon altn edermi, bu sana babana olan hizmetinin mkafatdr demiler. Bu anne - baba hakkn layk ile ifa edebilmek her kiiye myesser olmaz, yalnz o kii ki Allah iyi bilir ve ona sarlr ve ondan her eyi iin yardm ister. Cenab- Hakk dualara icabet edici olduundan bunlarn anne ve babalarnn haklarn gzelce ifa edebilmeleri mmkndr, bizim
241
242
gibi acizler ise, zaten daima gnah iinde anne- baba hakkn nereden bilecek, btn mrmz isyan ile gemekte. Fakat anne ve babann hayr dualarn almadan onlar gaib eden zavalllara son bir frsat olarak, her cuma gn onlarn kabirlerini ziyaret edenler; kincisi anne ve babalarnn ayet borlar varken lmlerse, onlarn borlarn deyenler. ncs onlar iin hac ediverenler veya onlar iin bedel yollayanlar her ne kadar asi oldularsa da bu sebeble afv olunup iyi evlad diye ad alrlar. Evlad ne kadar iyi olursa olsun eer onlarn borlarn demezse o da asi evlad olarak yazlr. Hepimizin malumudur ki evladnn saadeti ana ve babalarn o evlada memnuniyetleri ve hayrl dualardr. Evladlarn felaketi de ekaveti de ana ve babalarn o evladdan memnun olmayp, hayrl dualarndan mahrum olularndadr. O zaman dnyas da bana felaket ve beladr ahireti de. imdi Peygamber sallallah aleyhi ve sellem hazretlerinin: Her kim cuma gecesi akam ile yats arasnda iki rekat namaz klar, her rekatta bir Fatiha ve bir de Ayetel-Krsi yi okur ve be kere de hlas suresi ile be kere Kul euz birabbil felak ile Kul euz bi rabbinnas srelerini okur, namaz bittikten sonra on be kere istifar eder ve on be kere de salavat- erife okuyup bunlarn sevabn ana ve babalarnn ruhlarna hediyye eder ise onlarn haklarn demi olur ve bunun sevabn da Allahtan baka kimse bilmez. Binaenaleyh Allahu Telnn rzas ana ve babann evladndan rzasna baldr, Allahu Telnn kuluna gadabnn alameti ana ve babann evladlarna gadabna baldr, yani anne ve baban senden raz ve memnun iseler Allah da senden raz ve memnundur.
Mehmed Zahid Kotku
3- staz ve Mride Hrmet

Fakat burada ince bir nokta vardr ki, o da, kiinin saadet ve selametine vasta olan hocalar, stazlar, mridleridir. Zira anne ve babann ocuklar zerinde bir haklar vardr, bunda bhemiz yoktur, lakin bu hak ocuun dnyaya gelmesine ve yetimesine aittir. Bu ise hadd-i zatnda her mahlkta grld gibi bu fani aleme gelmek ve yaamaktr, bu da bir hner deildir. Asl hner bu aleme geldikten sonra bu alemin sahibi olan bir Allaha mslman kitablarnda bildirildii gibi inanp iman etmek ve Allahu Telnn emirlerine uymaktr. Bu hizmet ise stazlarn, mridlerin vazifesidir; binaenaleyh staz ve mridin hakk ana ve baba hakkndan daha ok hem de pek ok fazladr. Anne ve baba ocuun fani olan bu aleme gelmesine sebebtir, staz ve mridler ise onu bu fani alemden baki olan ahiret alemine, klfet ve meakkat ile dolu olan bu dnya aleminden saadet ve selamet yeri olan ve lm olmayan bek alemine urucuna vesiledirler. imdi pek ak bir ekilde anlalyor ki staz ve mridin kymeti baha biilmez bir varlktr, onun iin Sahabe-i kiram hazretleri Resl-i Ekrem Efendimize kar Fidke ebi ve mm ya Resulallah demediler mi? nk Reslllah olmasa idi insanlarn hayvandan ne fark olurdu, belki hayvan- natk derlerdi, halbuki hayvandan istifade edilir, st iilir, eti yenir, ya yenir, derisinden, ynnden istifade edilir, hatta kemiklerinden de istifade edildii malmdur. Ya insann nesinden istifade edebilir? O insan ki Allah bilmez ve ibadet - tat da bilmez, kendisinde ahiret mesuliyeti de yoktur, mutlaka cemiyete batan baa zarardr, onun iin Hz. Ali efendimizin sz ne kadar hakldr ve gzeldir: Men allemeni harfen fe-
243
244
kad sayyeren abden buyurmular, yani: Bana bir harf reten beni kendisine kle yapar. Daha aka: Bana bir harf retenin ben klesi olurum. Ne kadar veciz bir cmledir, bir taraftan ilmin kymetini bildirmi oluyorlar, bir taraftan da ilmi retene kar bizim vazifemizi retiyorlar. Kle olmak, kolay birey mi zannedersin, yani ben bana ilim retenin her an emrine amade bir hizmetkarm.. Zira ilimsiz dnya aysz ve gnesiz bir zulmet ve karanlklar alemidir. nsan ancak bu iki nur ve k sayesinde yaar, fakat bu yaamak btn mahlkata amildir, insann yaay ise bu fani alemi grp hayvanlar gibi lp gitmekten ibaret deildir ki, ayn ve gnein oluu yetsin. nsan Cennet-i lya urc edecek ve ebedi saadete eriecek ve Cemalullah da mahede edebilecek bir tekemml ile yaratlmtr. Binaenaleyh insanolunun ilk vazifesi kainat grnce evvela onun sahibini arayp bulmas gerekir. Bu da ancak ilimle mmkn olur. Bunun birisi stazlarn ve birisi de mridlerin vazifeleridir. imdi dnyaya gelmi fakat yemek, imek ve yaamaktan baka bir ey bilmeyen insann hayvanat- saireden fark yoktur, belki (belhm edall) diye daha da aadr denilmi. nsann insanl ancak Allahn tanmas ve ona emrettii ibadet, tat yaparak menettii yasaklardan kaarak beeriyyete de hayrl (hayrn-nas men yenfeunns) srrna mazhar olanlardr, bu da ancak stazlarna ashab- kiramn dedikleri gibi Fidake ebi ve mm deyip son derece tazimat ve tekrimatta bulunmak ve ona her trl yardm adeta cana minnet bilmekle olur. Baknz onlarn kymetlerini anlatmak iin yazmak mecburiyetinde kaldm. Bizim bir zekatmz var ya her fakire, muhta olana, onu zengin etmeyecek kadar bir nisaba malik olmamak art ile bir eyler veririz. Nisaba ma-
Mehmed Zahid Kotku
lik olunca artk ona zekat almak haram olur. Fakat Allah iin ilim sahipleri ve mridlere ne kadar verebilirsen ver, hi de korkma. bn-i Abidin isimli fkh kitabnda, bir alimin krk senelik yiyecei olsa dahi yine zekat almaa hakk vardr, der. Bir de Nzhetl-Meclis diye bir mevza kitab vardr. Onun birinci cildinin 195. nci sahifesinin 29. ncu satrnda u ibare vardr: (Meseletl-ahzi minez-zekt). Her snf insann alabilecei zekat miktarn yazdktan sonra:
245

Yani ilim ile itigal eden kimse ticaret ile megul olamayacandan, onun mr boyu ihtiyac iin zekat almas ve hatta iaesine yardmc olacak, gelir getirecek ev ve dkkan almas da caizdir demiler. imdi sen buna ne dersin bilmem, fakat ilmin hakk byle dnya faidelerini temin etmekle de denmez, yine o talebeye ve o mslmana lazmdr ki kendisine bir harf bile olsa retene ve mridine lnceye kadar, yani eyhi deil, kendisi de lnceye kadar onun iin hayrlar yapmak, vakflar kurmak ve dalar yapmak ve ldkten sonra da dalara vesile olacak cami, mescid, kpr, eme, sular getirmek, medreseler kurmak ve saire gibi hayrlarla onlarn isimlerinin yad olunmasna almak da ayrca talebe ve mridlerin vazifelerinden maduttur. imdi bir de ehl-i Medineye yaplmas lazm gelen hrmet ve sayg hakknda bir ka hadis yazaym:
246
4- Ehl-i Medineye Hrmet

Mslimin rivayetinde:
Medine halkna ktlk yapmak isteyenleri Allah; kurunun atete, yahut tuzun suda eriyii gibi eritir. Medine-i Mnevvere malum olduu vech ile Peygamber sallallah aleyhi ve sellem hazretlerinin Mekke-i Mkerremeden hicretinden sonra ikamet ettikleri bir mahall-i mukaddestir. O zamanki Medineli mslmanlar da Reslllah efendimize canla bala, mal ile lazm gelen yardm yapmlard. Hatta Resulllah efendimiz ile birlikte gelen Mekkeli mslman kardelerine kar gstermi olduklan fedakarlklar dnyann hibir yerinde grlmemitir. Buhari kitabnda bunu oku. Binaenaleyh Mekkeden sonra en efdal yer Medine-i Mnevveredir ve orada olanlara Peygamber sallallah aleyhi ve sellem hem ahid, hem efi olacaktr. Binaenaleyh bu mslman belde-i tahiresinde oturan ve orann bekiliini yapan bahtiyar insanlara her kim ne suret ile olursa olsun bir eza bir cefa ve bir ktlk yaparsa bu da tuzun suda eridii gibi veya kalayn atete eridii gibi erir gider. Yani ehl-i Medineye bir ktlk yapan kimseyi Al-
Mehmed Zahid Kotku
lahu Tel atete eritir, kalayn eridii gibi veya tuzun suda eridii gibi erir gider vesselam. Ehl-i Medine ok muhterem kimselerdir. Onlara hrmetsizlik ve saygszln cezas da, ana ve babaya yaplan, staz ve mridlerine yaplan hrmetsizlik ve saygszln sonucu felah bulmazlar. Peygamber sallallah aleyhi ve sellemin zaman- saadetlerinden imdiye kadar 1400 sene gibi bir mddet gemise de, hala orada Resulllahn beldesini, ehrini, topran bekleyen bekilere yan gzle baklmasn bile Peygamberimiz istemiyor. O gibiler kalayn atete eridii gibi erir ve mahv olurlar buyuruyorlar. Akln biraz bana topla, bir beldenin bekilerine yan bakmak caiz olmazsa bu dinin bekileri ulemaya ve Resulllahn halifesi olan ulema-i zlihtirama hakaret eden, saygszlk gsteren kimseler felah bulurlar m zannedersin? (El-ulem veresetl-enbiya) Peygamberlerin mmetlerine braktklar ne maldr, ne de mlktr, onlar ancak miras olarak ilmi brakmlardr. te o ilmi kim alrsa o, peygamberlerin mirasna, konmu bir bahtiyardr. Mesela Medine-i Mnevvere de ehirlerden bir ehir. Onu belde-i tahire, mukaddes belde yapan ve 40 hanede ad vardr ki erefine delalet eder. Medine-i Mnevvere ehrini bu ykseklie ulatran enbiyalarn sultan, reisi, iki cihann batac ve Hz. Allahn en sevgili kulu ve Resul olan Hz. Muhammed Mustafann o belde-i mbarekede bulunmasnn sayesindedir. Baksana orann topra, tozu bile dertlere devadr, hatta czzam ve kansere de iyi geldii mcerreptir. Binaenaleyh Peygamber sallallah aleyhi ve sellemin bulunduu belde-i tahirenin efdaliyyeti hakknda ihtilaf edilmi, kimisi. Mekke-i Mkerreme efdaldir demi, nk orada klnan bir namazn sevab 100 bin misli fazladr, kimisi de, hayr, Medine-i M-
247
248
nevvere efdaldir demi, nk orada hayrl-halaik, efdallbeer, Habib-i Huda, Muhammed Mustafa vardr ve lakin Ravza-i Mutahhara yani Resulllah efendimizin vcud- eriflerini ihta eden toprak, kabr-i saadet Mekkeden, Medineden de belki Ar ve Krsiden de efdal olduunda btn ulemann ittifak vardr. nsan biraz insaf ile dnse, bir toprak paras bile Resul-i Ekremin vcud- sadetlerini, ihata etmek ile en yksek tabakaya ve en l mertebeye nail olur da, eref-i mahlukat olan insan, ona man eder ve ona sarlrsa, onun yolunda ve izinde giderse onun derecesinin ne olacan artk kim takdir edebilir? mdi ey muhterem kardeim cahillii ve ocukluu brak da, bu gzel peygamberin szlerini iyi dinle ve onun yolundan zerre kadar ayrlma ki, dnya ve ahiretin saadet ve selametine nail olasn ve hem de yalnz kendin iin deil, btn cemiyyetlerin Allahn sevgili peygamberinin yolunda ve izinde gitmeleri iin de can ve ba ile al. alma nisbetinde derecen artar, makamn ykselir olduunu da sakn unutma. Sonra una da dikkatini celbetmek isterim: Bak Resl-i Ekrem Efendimizin hnesine misafir olduu mihmandar- Reslllah sallallah aleyhi ve sellem hazretleri stanbul ehrinin zabt iin ta Medine-i Mnevvereden kalkp gelmi ve imdi de stanbul ehrinin medar- iftihar olarak Eyyub Sultan mevkiindeki trbe-i mahsusunda yatmaktadr. Bir dikkat daha ekeyim: Bizim Konyamzda bir de Mevlanmz vard, o da ne gzel sylemi: Benim kabirimi urada burada ve yerde aramayn, benim kabrimin yeri mslmanlarn gnlleridir, yani arif kiiler ehiddirler, her ne
Mehmed Zahid Kotku
kadar yataklarnda lseler dahi. Mezarlar da mslmanlarn gnlleridir.
249
5- Allah Yolunda Cihad

Allah yolunda ve Allahn rzasn kazanmak iin yaplan cihadlardr. Cihad kelimesi var kuvveti sarf edip almak manasna olan CEHD kelimesindendir. Binaenaleyh cihad hemen yle dil ucu ile veya biraz yardm ile veya biraz da emekle olmaz, olmaz, olmaz. Hak var kuvveti ile, gcnn son naktasna varncaya kadar almak, ya ehid olmak veya kalp gazi olmak manalarna hem kendini ve hem de memeleketini dman istilasndan korumak iin can bahasna almak lzmdr. Halbuki bugn dnya ok deimitir. Eskiden atlan bir ok kafi idi lakin bugn oku bilen bile yok. imdi uak, atom ve bilgi devridir. Binaenaleyh bunlar zamannda hazrlamayan kavimler, milletler, cemiyyetler mahkum durumundadrlar, artk nfusun okluunun hatt cesaretin de kymeti yoktur. Dmana dmandan daha fazla kuvvet ve kudrette olmak ve bunlar onlardan almak sureti ile deil, bilfiil daha iyisini ve daha gzelini ve daha kuvvetlisini onlardan daha ok ve daha muntazam bir ekilde yapmakla stn gelinir. Bu hususta var kuvvetimizi harcamazsak hepimiz mesul oluruz. Bugn memleketimizde hl yaplagelmekte olan muazzam binalara, otellere hatta dairelere harcanan paralarla neler yaplmaz ki. Bu dnyann sonu lmdr ve lm gznn nnden ayrma, kadnlar dul brakan, ocuklar yetim eden, mallarn da mirasclar elinde paralayan lm unutma. Bak, hem de dikkat ile bak, o mezarlklara yatan ecdadna, hepsi
250
mallarn, mlklerini terk edip imdi yaptklarnn hesabn vermek ile meguldrler. Ey aziz karde! Sen bunlardan ibret al da vcudun sa iken, kuvvetin de yerinde iken Allahu Telnn emrine ve Resulllah Efendimizin de snnetine iyi sarl, Allah yolunda, Allah iin dinin, vatann rz ve namusunun muhafaza ve vikayesi iin ok al, yorulma, bkma, ylma. yi bil ki Allah, dostlarnn yardmcsdr. Selh b. Sdin (r.a) u rivayeti ne kadar ayan- dikkattir, bu hadisi hem Buhari, hem Mslim, hem de Tirmizi Hazretleri rivayet etmektedir:
Allah yolunda bir gn nbet beklemek, dnya ve dnya zerindeki her eyden daha hayrldr. Birinizin cennette bir kamlk yeri dnya ve dnyadakilerden hayrldr. Kulun leden nce veya leden sonra Allah yolunda yrmesi, dnya ve zerindekilerden daha hayrldr. Ribat, muharebelerde dman karsnda sebat edip beklemek, gazaya ve Allahn dinine yardma atyla sair malzemesi ile hazr olarak beklenen yerlerdir. Bir msmmann Hak razas iin ve slamn muhafazas ve Allahn dinine yardm iin dman karsnda saf tu-
Mehmed Zahid Kotku
tup beklemek ve gzlemek veya hudut boylarnda dmann gelip geecei yerleri gzetmek dnya ve dnyann zerinde bulunan btn cevahir, altn, gmnden ve her eyinden daha hayrldr. nk dnya ve dnyann ierisinde bulunan her ey muvakkattr ve fanidir, sonu yoktur. Ahiretdeki ise hem baki ve hem de duyulmam, grlmemi her eit nimet sonsuz. Binaenaleyh fani dnyann zevklerine aldanp da bu cihad brakrsanz sonra sizi yle bir zillet istila eder ki, dininize dnmedike bu zilletten kendinizi kurtaramazsnz. Dine dnmek cihada yeniden hz verip dmanla arpmaa hazrlanmak ve arpmaktr. nk dinin bekas hrriyet ile kaimdir. Evet bugn hristiyan aleminde de bir ok mslmanlar yaamakta ve ibadetlerini yapmaktadrlar. Yalnz Rusya, Bulgarya, Romanya, in ve emsali mstesna. Lakin bir ecnebi memlekette, para kazanmak iin veya sair hususta ikamet etmek dorusu pek yakr bir ey deildir, nk huylar saridir, geicidir, onlarn huylar, ananeleri bir de bakarsnz ki hi haberiniz olmadan size de gemi ve siz de onlar benimsemisiniz, bu da yetmez, bir de medhe kalkarsanz tamam. Onun iin ben dinimi nerede olursa olsun yaparm deyip cihad brakmann akibeti felakettir, ondan sonra dman istilasna da urar, camileriniz, medreseleriniz, hatta ticaretleriniz, daha mhimi rznz, namusunuz iffet ve istikametinizde bir bir gider hibir ey de yapamazsnz. te Rusyadaki 60 milyon mslmann hali. Bir gn bakarsnz ki, siz de tamam ile onlara benzemi ve uyumusunuz, ne dininiz kalm, ve ne de imannz. Binaenaleyh yle ac bir akbete dmemek iin cihad mutlaka lazmdr. imdiki cihad ise malum, en kuvvetli din ve dnya ilimlerine, sanat, ticarete tamam ile hakim olmadka hrriyet
251
252
hasl olamaz. Onun iin bir kam veya ona madil bir eyle ki dmanla dp vurumanzda kullanrsnz. O kadarck bir kam boyu cennette yer alabilmek iin, dnya ve dnyann zerinde bulunan her eyden kam boyu yeri olan kimse en bahtiyar kimsedir. Dnyann iindeki btn mcevheretlarn senin olmasndan ise, cennette bu kadarck bir yerin olmas senin iin ok hayrldr. Zira cennet anne ve babann rzas altnda olduu gibi mcahidlerin de kllarnn glgesi altndadr. Sonra dnyamz gryoruz ki pek abuk elden gitmektedir, sonra da ahiret hesab ve mesuliyeti var. Onun iin cennette ok ufak da olsa bir yer alabilmek iin cihad, gazay, nbet beklemei cana minnet bil ve bundan kama, senin saadetin ve memleketin de saadeti bundadr. Sabahleyin ve yaakam st bir mddet, gerek dmana kar harb iin olsun ve gerekse dinindeki noksanlar renmek iin, yani din ilmini renmek veya retmek iin, yrmek sevab cihetinden dnya ve dnya iindekilerin hepsinden hayrldr. nk ldkten sonra bu yapm. Olduun ameli salihin mkafatlarna nail olacan bedihidir, aikardr, hi bhe yoktur. Cihad ameli salihlerin en yksek noktasdr, dnya nimetleri hi phesiz glge gibi yerinde durmadan hemen gitmektedir, ahiret nimetleri ise bkidir, ebedidir. Cennette klfet, meakket, hastalk, dert, musibet, felaket gibi hi bir rahatszlk olmad gibi her nimetin srr ve neesi daima artarak devem etmektedir. Bunu karmamak iin cihad fedakarln elde tutmak gerekir. nsann her ameli lnce biter, ancak Hak yolcusunun dman beklemesinin sevab bitmez, daima defterine hasenei cariye olarak yazlr ve yine Allah yolunda cihad edip bir mddet bulunmak Haceri Esved denilen Kabei muazzamadaki mevkide leyle-i kadirde
Mehmed Zahid Kotku
sabaha kadar ibadetten hayrldr ve bir gece dman karsnda beklemek, bir gnlk nafile namaz ve orutan hayrldr ve bahusus da harcanan bir dinar veya bir dirhem nafaka, yedi yz dinarn baka yerlere harcanmasndan efdal olduu bildirilmitir.
253
_ .
Bu hadis-i erif ne kadar ayan- dikkattir; (teise)kelimesi: helak olmak, fena bulmak, nam-nian kaybolmak ve aya kayp yzst dmek manalarn tayan bir kelimedir. u halde Paralar, pullar ve envai eit ssl ve kymetli kumalara tapanlara yazklar olsun, helak olsunlar, adlar sanlar kalmasn, yzst dp kalkamasnlar, onlara dnyalk bir ey verseniz sizden raz ve honut olurlar, eer bir ey veremezseniz kzarlar. Helak olsunlar, ileri tersine gitsin, ba aa. Eer onlara bir diken batarsa karamasnlar acsn eksin dursunlar nk Allah yolunu brakm, cihad brakm, ilmi brakm, gazay da brakm, paralarn peine dm, mallara tapar hale gelmi, insanlktan uzak kalm, fakir furakay da dnmez olmu. Artk sen buna sakn gcenme. Zira bu gibi menfaatpereste insanlar cemiyetlerine faideli olamayacaklar gibi en byk zarar da bunlardan gelecei iin, cenab- Peygamber bu ac gibi grnen ama haddi zatnda ok doru olan bu hadis-i erifi buyurmular. He-
254
pimiz, hergn gzmzn nnde ceryan eden bugnk canl hadiselerin yegane sebebi olan bu kendini bilmez, ahretini dnyaya deimi bedbahtlar yznden insanlarn ne kadar sknt ve meakkat ekmekte olduklarn grmekteyiz. Allahu Tel cmle mmet-i Muhammedi ve bizleri de bunlarn errinden muhafaza buyursun. Ve yine o bahtiyar kimselere mjdeler olsun ki atnn gemini, dizginini eline alm, st dank, ayaklar tozlu nerede beklenmesi lazm gelen bir yer varsa hemen oraya gidip bekler ve nereye yollarlarsa yollasnlar hemen oraya giderler, fakat bir izin isterse izin vermezler, yani insanlar bu gibi bahtiyar kimselere kymet vermezler amma ind-i lahideki kymetleri ok yksektir. Birinci ksm bedbaht kimseler ki kendilerine beddua edilmi, ikinci ksmdaki insanlar da mjdeler ile tebir olunmu.nk ehl-i cihad ve gaza sahipleridirler. Bu hususta tam yirmi iki hadis-i erif zikr edilmitir. Bu mcahedeyi ve bu mcadeleyi nefsinin klesi ve esiri olan ileri, gleri mal mlk peinde olanlarn yapabilmesi ok mkil olduundan insanlarn evvela nefislerini slah etmee almalar lazm geleceini beyan sadedinde:
Mcahid Allah iin nefsi ile cihad edendir buyur

mulardr ki nefsi ile Allah iin ve Allah yolundaki mcahidlerin sevab tkenmez, onlar ldkten sonra da sevaplar kyamete kadar devam eder. Cenab- Hak cmlemizi bu mbarek mcahidler arasna kabul buyursun, yani bizleri de mcahidler eylesin. Amin. Bak, iki gze cehennem atei demeyecektir, birisi Allah korkusundan alayanlar, birisi de Allah iin dman kar-
Mehmed Zahid Kotku
snda uyumayp, dman bekleyenler yani dmann slama olan hcumunu defetmek iin dman karsnda uyank bulunan asker, ne mutlu onlara. Dier bir rivayet de yle: kimse vardr ki onlarn gzleri ate grmeyecektir, yani cenennemi. Birisi, Allah iin dman bekleyen ve gzleyen. kincisi Allah korkusundan alayan gzler. ncs de Allahn haram kld eylerden gzlerini koruyup bakmayanlar. Ve bir de dman karsnda beklenen bir gece, bir gece namaz ve bin gn orutan nafile olarak efdaldir buyurulmu. Bu ne byk devlet. Ebu Hreyrenin u rivayeti ise ayan- hayrettir. Nara -ki murad cehennemdir- u iki gz haram klnmdr -yani bi iki gz sahipleri cehennemi grmeyecekler. Birisi Allah korkusundan alayan gz. Dieri de slam ve slam ehlini kfrden koruyan, gzlemee alan bahtiyarlardr ki bundan cihadn ksm olduunu istidlal etmilerdir. Bunlardan birisi din dmanlar ve kafirlerle muharebe, ikincisi; insanlar yoldan karmaya alan eytan ile mcadele, ncs de nefsini slah edip iyi insan olmak. Yani Hakkn sevdii bir kul olmak iin nefsi ile mcahededir ki cihadlarn en ar ve en zoru ve en sevaplsdr. Buhari ile Mslimin, Davud, Tirmizi ve Neiseinin de mttefikan yaptklar u rivayeti de yazmadan geemeyeceim: Her kim bir gaziyi fi sebilillah techiz ederse muhakakak o da gaza etmi gibidir ve yine her kim gazaya giden kimsenin geride braktklar ailesi efradn korur, gzetir ise maietlerini ve sair hacetlerini temin ediverir ise o da muhakkak gaza etmi kimse gibidir.Bu da bizim iin gzel bir ltuftur. Zira insan her yata gazaya, . Cihada gidemez, yallk, rahatszlk hallerende ise bu gazalar-
255
256
dan tabiat ile mahrum kalr. te o zaman en gzel bir frsat askere gidenin aile efradna bakmak ve bir de askere gidecek olan fakir kimseyi techis edip hazrlamak klfetinde bulunanlar; mesela, svari ise ona bir at almak, silahn, klcn, erzakn temin edivermek de gazaya gidip dmanla arpan gazi gibi sevaba nail olur. Cihad ksmdr: Biri dmanla dvmek, dieri eytan ile mcadele etmek, bir dieri nefsi ile mcadele etmektir. Halbuki bir de bu mcahidlere dvme yolunu gsterme ki bu da iki ksmdr- Bir ksm askeri okullar bir ksm da dini okullardr. Gerek mcahede-i nefs ve gerekse mcahede-i dman yapanlar dinsiz olurlarsa bunlara din retmek, mharebenin lzumunu ve sevabn retmek, muharebeden kamann vebalini anlatmak v. s. ancak din adamlar olan ulemann iidir. Muharebenin de nasl yaplaca askeri mekteplerde retilir. Tabii Asr- saadetin insanlar hep Mslman ve mcahid olduklar icin, onlarn banda iki cihan serveri peygamberimiz var, yapt nasihatlarla mmetini harbe tevik ediyor ve harbe gidemeyenlere de, mcahidlerin geride kalan efradi ailesine bakmann sevabn anlatyordu. Bugn ise bunlar, hep devlet tarafndan idare edileeldiinden artk yardmn nereye yaplmasn anlamak bizim iin zor deildir zan ederim. Fakat unu da yine yazmadan geemeyeceim. Peygamberimiz sallalah aleyhi ve selem hazretlerine zaman- saadetlerinde okuma ve yazma bilenlerin says ok mahdut olduu gibi, bilgileri de o gne mahsus ok basit idi, fakat hepsi alim, hepsi fazl hepsi, nurun ala nur idiler. Onlarn hangisine iktidar olunsa o selamete, hidayete
Mehmed Zahid Kotku
vasl olurdu, nk onlarn hepsi nurun ala nur idiler. Ve onlarn hepsi gkteki yldzlara benzetilmi (Ashabi kenncm) erefine mazhar olmu bahtiyarlar idi. Fakat bugn bizde ilim ok, hemen herkes bilir, yalnz dini bilen, dininin emirlerine uyan ve gnahlardan kaan pek nadir. Onun iin onlardaki feraset, bugn bizlerde maalesef bulunamamaktadr, bu da bizim iin ok acdr. Feraset, gizli kapakl eyleri, ileride olacak hadiseleri drst olarak isabetli anlaya derler ki, bu da gnahkar kimseler, haram yiyenlere ve harama bakanlara nasib olmaz demiler. Onun iindir ki okumak kafi gelmiyor, onunla beraber dine tam manas ile sarlmak ve gnahlardan da son derece kamak ve hele gzler ile szlerden nasl korunmak lazm olduu ancak bgn bunu erbab anlayabilir. Cenab- peygamber efendimizin: Ya Rabbi faydasz ilimden sana snrmbuyurduunu bhesiz hatrlarsnz. Cihadda efdal olan Allahu Telnn zikrini dilinden brakmayarak yaplan cihadlardr. Bu cihad, isterse dmanla olsun, isterse nefsin ile olsun, daima Cenab- Hakkn ismi erifini anarak ve daima ondan yardm isteyerek cihada devam etmeli ki Hakkn yardm olup muzaffer olasn nk zafer ancak Hakkn yardm ile olur. Cihadn esasen nevi olduu evvelce arz edilmiti. Sonuncusu kffar ile, birisi eytan ile, birisi de nefis ile idi, buna da cihadi ekber diyorlar ki, en mhim cihaddr. imdi bu cihadn teferruat ise sekiz nevidir. Bunlarn birincisi, yukarda zikr edildii gibi kffar ile yaplan mcadeledir ki bir ismi de muharebedir. Cenk mahalli dvp vuruulan yer, askerlerin muharebe ettikleri
257
258
yer. Evvelki zamanda peygamberi de, halk da kendi malzemesini, atn, okunu, atnn ve kendinin yeyip ieceini kendi alr ve harbe giderlerdi. Bazen Hz. Osman gibi zenginler askerlere yiyecek, giyecek, silah ve at tedarik ediyorlard. Fakat ekseriyeti ile halk kendisi tedarik eder ancak fakir olanlara yardm edilirdi. Muharebelerde kazanlan ganimetler de bu askerlere datlrd. imdi ise her ey devletler tarafndan tedarik edilip hazrlanr, askerler de ona gre yetitirilmektedir. imdi askere den en birinci vazife amirlerine itaat, dman karsnda a da kalsa sabr- sebat ile dmanla dvmee devam etmektir. Sabrn sonu selamettir, korkmak, ylmak, bkmak, usanmak mslman iin hibir vakit mevzuu bahis olamaz, harpten korkup, kamak kadar irkin bir gnah tasavvur olunamaz. Korkunun lme ne faydas vardr. Harbten kamak kfre yardm demektir. Sonra memelektin, mal rz, namus ve hrriyetin elden gitmesine ve kffara teslim olmak gibi bir aclar acsn inta eder. Ecdadmz vakti ile dman lkelerini zabt eder ve onlara islamiyeti alarken bugn dmanlara teslim olunsun, hi olacak ey mi? Ey gen! Hr olarak yaamak mslmann en ulvi gayesidir. Ecdadn dmanla harbe giderken gayesi ya ehid veya gazi diye yola kard. Ecdadnn yolu senin de yolundur. Kendisinde, harbe gitmek niyeti tamayan bir mslman lrken iyi bir lm ile lmez. Harbe gitmek ve dmanla dvmek niyetini tayan bir mslman harbe gidemeden lse bile ehid sevab kendisine yazlr. Harb esnasnda Allahn zikrini sakn dilinden brakma, korkma, ki Allah senin iledir, ehadet, mslmann en balca gayesidir. ehid, ilk kan akt an, btn gnahlarndan kurtulmu ve akraba-i teallukatndan ok kimselere de efaat edip kurtarma hakk kendisine verilmitir. Ahiret-
Mehmed Zahid Kotku
teki makam ise en yksek makam olacandan Ashab- kiram hazerat ile beraber bugne kadar gelen hakiki mslmanlar bu ehadeti canla bala gzlerler. Zira ehidlerin yeri cennet, harpten kaanlarn yeri ise cehennem olduunu hatrlamak kafidir. kinci cihad: ikinci muharebe ise (marikin) tesmiye olunan dinden kanlar ile ahirete, hesaba, mizana inanmayan mlhitlere alan mcadeledir. Bunlar akl, fikir yolu ile iknaya, inandrmaya almak, inanmyorsa bana ne deyip cekilmemek, hatta, bunlar tevbe edip islama gelinceye kadar, uramak, almak her mslamann boyunun borcudur. Eer bunlar kendi hallerine braklrsa sonra mslmanlarn bana bela olurlar, onun iin uyank olup dtaki dmanlar gibi bu i dmanlarla da muharebeyi, mcadeleyi, cihad elden brakmamak lazm. nc cihad:(Nas) Hakka davet iin cihaddr. Onlar da Mslmanln icab olan namaz, zekat gibi 32 farz ve dier elli drt farza ve snnetleri ifaya tevik tergib ve terhim yani bazen tevik bazen da tahdidi ile mslmanl tatbike gayret gstermekdir. Tabiidir ki mslmanlk bir vcut gibidir. nsann bir yeri arrsa her taraf rahatsz olur. Uyku falan uyuyamazlar, yemek yemeyi can ekmez. Bir ksm mslman, mslmanln yapsn dier bir ksm da gnahlara boyanp bataklklara batsn, elbette ki Mslman buna hicbir zaman raz olamaz, o zaman onlar da kurtarmak iin alacaktr vesselam. Buna da nc cihad derler. Drdnc cihad ise: Nefs ile yaplan mcadele ve muharebedir ki onu kt ve irkin ayarlardan, ahlakszlklardan, yalandan, hileden bakasnn rz ve namusuna mal vee mlkne tasallut etmek, adam ldrmek, arap imek zina yapmak, kumar oynamak faizcilik, ana, baba ve ustasna kar asi
259
260
olmak gibi ne kadar gnaha tealluk eden eyler varsa onlardan kurtarp en iyi ve en gzel huy ve ahlaklar elde etmee almak ve dolaysle Allahu Telnn sevgili ve bahtiyar bir kulu olabilmee almak da drdnc cihaddr ki, sallallah aleyhi ve selem Hazretleri buna cihad ekber buyurmulardr. nk dier muharebeler elbirlii ile olur, o zaman insana zor olmaz, fakat kendi kendini slah iin uramak ok zordur, nefis byle skntl ileri sevmez ki sahibine muti olsun, isyan eder ve onun hilesi ok byktr ve kuvvetlidir. Onun iin tek bana onun hakkndan gelmek herkese myesser olmaz. Herhalde bu konuda bir staza, bir mrebbiye iddetle ihtiya vardr ve onun gsterecei yoldan gitmek art ile belki nefsine hakim olabilirsin amma yine ipin ucunu brakmaa gelmez, derhal yine eski adetine dnverir. Ancak nefs-i sultaniyi ve onu atladktan sonraki nefis mertebelerinde insan kurtulmu olur ki onlara raziyeve Mardyye derler Nefis ayn nefistir yalnz islah olduka adlar deiir, nasl insan evvela bebektir, sonra ocuk olur, sonra delikanl olur, sonra da ihtiyarlk devresine geer, fakat yine hep, o insandr Nefis evvel emirde emmaredir, gnah, isyan, kfr zerindedir, biraz slah olunca ve bunlar braknca ibadete dner, hakka teslim olur amma yine gz emmareliktedir, sahibini biraz gevek grnce derhal emmarelie dner. Emmarelikten kurtulunca Levvame devresine girer, artk kendi kendini levm eder, ayplar niin bunlar iledim ve yaptm diye pimanlk duyar ve ibadetine devam ederse mlhimedevresine geer, fakat biraz gevek davranlrsa derhal levvame ve daha sonra emmarelie dverir, lakin ibadetine devamla beraber gnahlardan kaabilirse mutmainlie geer artk burada olduka olgunlam olur. Ne ibadetinden
Mehmed Zahid Kotku
fedakarlk yapabilir ve ne de gnahlara der, eer beeriyyet itibar ile bir hata sadr olsa, derhal tevbe istifar ile son derece nedamet ve pimanlklarla beraber alaya alaya bir kalr ve gnl daima Hakta ve Hak ile beraberdir ve onun kendisini daima grdn ve btn i ve d hallerini bildiini ve kendisinin de daima gzetilmekte olduunu hi unutmaz, ve: lahi ente maksudi ve rzake matlubi dilinden brakmaz. Allah adn zikr edelim evvela vacip oldur cmle ide her kulatabirini dstur edinmitir. Her nefeste Allah adn di mdam Allah ad ile olur her i tamam onun dersidir. Hibir nefesini boa geirmek istemez. Daima huzurda ve daima murakabe halindedir, tazarr ve niyazdan hali kalamaz. Hergn Kuran Keriminden diledii kadar okur, zikirden, tesbihten, salat ve selamdan bir an bile olsa fari olmaz. Namazn daima cemaatla klmaa alr, hi abdestsiz durmaz bununla beraber kendini ok kk grp herkese kar hem samimi, hem tatl dilli ve hem de gler yzldr. Sonra ii ve d da birdir, imdi yzne glp, sonra da arkasndan atp tutmaz, ancak kendi kusurlarn dnp slahna alr. Gece namazlar onlarn balca sermayeleridir hele seher vakitlerinde iniltileri melekleri bile szlatr. Onlarn bu hallerine bizim gibi zuafa gbta etmesin de kim etsin. Nefsin yle esiri olmuuzdur ki eytan bile bizlere glmektedir, nk gece yarlarna kadar ve daha fazla, adn da sohbet koyup oturmak ve sabah namazlarna camie gelmediimiz gibi belki evde de klamayp kazaya braktmz namazmz kim bilir ne kadar oktur, sonra laftan zikr edecek vakit bile kalmaz, daha sonra kendimizi byk insanlarn stnde grmz ve bir sr beylik laflarla ta-
261
262
savvuftan dem vuruumuza ve eytana maskara oluumuza ne dersiniz bilmem? Allah Celle ve ala hepimizi afv mafiretine mazhar klp kemalat- insaniyyeye ulaan bahtiyar kullarndan eylesin. Amin. Beinci mcadele(cihad) ise eytanla olan cihaddr. eytan nedir diye geme. O da Cenab- Hakkn yaratt bir varlktr ki, bir vakitler meleklere de hocalk yapm, fakat her nedense kendisinin daha stn olduu iddiasnda olduundan Hz. Ademe secde etmee tenezzl etmemi ve bu vesile ile de rahmeti ilahiyyeden tard edilip insanlara musallat olmaa balam. Hikmeti ilahiyeye aklmzn ermesine phesiz imkan yoktur. Fakat insanolu en mkemmel bir mahluk olduundan Cenab- Hak bu eytandan bahseder ve onun yoluna gitmemeyi bizlere tavsiye etmektedir. nk eytan hibir zaman hayrlara delalet etmedii gibi btn ii erdir ve insanlar bu erleri ilemee davet eder. Mesela gnahlar ilemek, fuhu yapmak, dedikodu ile mr zayi etmek, gybet ve nemime ile yani laf tamakla, gnahlara girmek ve sevaplarnn elinden gitmesi ve Mslmanlar birbirlerine kstrp arka evirmeleri ve daha buna benzer envai eit fenalklar yapp cemiyetleri datmak birlii bozmak, kar-koca arasn amak, ocuklar isyana tevik gibi saysz mazarratlar vardr. Cenab- Hak onun iin Kuran- azimin banda okurken de Rahman ve Rahim olan Allahn ismi ile balar ve racim olan eytann errinden de sana snyorum diye derse balarz. O hibir eyden korkmaz, top tfek, atom falan ona kr etmez, onun korktuu ey yalnz Allahtr onun iin kul da onun errinden Allaha snmaktan baka are bulamaz.
Mehmed Zahid Kotku
yle ise sen de Allaha sn ve Peygamberin izinden ayrlma ki eytann sana zarar olmasn. Altnc cihad ise: Mslmann evvelce alm olduu kt ve gnah yerlerini terk etmek ve hatta kt arkadalar ibadet ve tattan mahrum olan btn dostlarn da terk edip onlardan mmkn mertebe uzak kalmaa almak ve onlar Hakka ve hak yoluna davet etmek ve o hususta azim ile almak, bazen onlara ikram ile bazen da gzel nasihatlarla Hakkn yoluna getirmee almak, gnde en aa krk defa okuduumuz Fatiha suresindeki srat mstakimi Cenab- Haktan isterken dier taraftan srat mstakimin zdd olan yolsuzluklar yapmak, hibir akl- selime yakr m? Sonra surenin nihayetinde iki kelime daha var ki o da gadap olunmayan ve delalette olmayanlarn yolu olsun, peygamberlerin ve kendilerine inamu ihsan olunan enbiyalar, evliyalar, Salihler, abidler ve sevdiin kullarn yolu olsun der dururuz da fakat tuttuumuz yola hi bakmayz. Acaba bu yol Allahn sevdii ve istedii bir yol mudur, yoksa eytanlarn veya gadap olunan Yahudilerin veya nasarann yani akcas hristiyanlan yolu mudur? Buna hi de dikkatimiz yoktur. Mesela secim zaman kullandmz reyler bizim hangi tarafn adam olduumuzu aka gstermektedir. Hibir mslman alktan leceini bilse bile bir Allahsza, bir dinsize, bir masona ve bir caniye katiyen rey veremez ve onlarn tarafn tercih edemez, insan kendi akl ile bazen ok aldand grlegelmekte. Mason cemiyetlerine giren mslmana nasl Mslman diyebileceksiniz ve bunlarn idarelerine ne cesaret ile girebilirsiniz ve de bunlar desteklerken halka da n ayak olduunuzu bilmez misiniz, bunlan vebali de acaba kimin defterine yazlacak. Hi tela etme ve kendini de kandrma bir mason tekilat senin mline hi dner mi?
263
264
eytan bir adam sabah namaz vaktini karacak diye uyandrm, adam sormu: ey eytan bu ii sen nasl yaptn? .. Cevaben eer sen uyur kalrsan namaz nasl kardm diye alayp szlanacaksn ve bu suretle Hakkn byk ltuflarna nail olacaksn Ona mani olmak iin uyandralm demi. Dier bir kssa da: Adamn birisi bir duvarn dibinde oturuyormu eytan hemen gelip adam oradan kaldrm, biraz sonra da duvar yklm. Adam eytana sormu ki sen yle hayrlar sevmezsin, neden yaptn? Evet altnda kalr ehid olursun diye yaptm yani senin ehid olman istemedim de onun iin seni oradan uzaklatrdm. Halbuki masonluk, kk Avrupada olan ok tehlikeli bir cemiyettir, bir ok gizli entrika yollar vardr, en byk tuzaklar paradr sonra da mevkilerdir Bunlarla insanlar aldatr ve beendikleri kimseleri ok yksek mevkilere yerletirir ve btn yapacaklar planlar bunlar vastas ile yaparlar. Ah o hocalara ne demek lazm bilemem, onlarn hakkndan ancak Allah gelir ve cezalarn dnyada iken verir de dertlerine bir deva bile bulmak mmkn olmaz, Hakkn sillesinin sesi olmaz bir vurdu mu devas da olmaz vesselam. Bu dnyann fani bir alem olduunu hala m renemedik. Bu mevki ve hretlere ve bir de paralara ak olan insan hi insan olur mu ya hu? Ve bunlardan imdiye kadar hi hayr grlmmdr. Yedinci ve sekizinci cihad ise: Memleketin her tarafna alimler, vaizler nashlar gnderip halk uyandrmaa ve dinini, ahlkn ve Peygamberimizin hal ve ahvalini muharebelerini ve hayatn gzelce retmee almak
Mehmed Zahid Kotku
ve iyi salih insanlar bulup onlarla oturup kalkmak, dost olup her zaman ziyaretlerine gitmek ve onlarn nurlarndan istifade etmek ve unu iyi bilmek lazmdr ki: Allahu Telnn emirlerini tutup yasaklarndan kaan bahtiyarlara Cenab- Hakkn inam ve ihsan hesapszdr ve bunlara dnyada verdii nimetlerden maada bir de ahiret nimeti vardr ki, o da cennettir. Oradaki saadet, selamet ve envai eit saysz nimetler, baka yerde bulunmad gibi, maazallah bir de Allahu Telnn emirlerini dinlemeyen yasaklarndan kamayan btn gnahlar da korkmadan ileyen ve bir de Allah korusun Allah ve ahreti inkar edenler btn ahiret nimetlerinden mahrum olduklar gibi yerleri de karagahlar da cehennemdir. Allah Tel, bizleri ve btn mmeti Muhammedi ahlakszlklardan, gnahlardan, irkin hareketlerden ve bahusus dinsizlikten, irkten, kfrden korusun ve muhafaza buyursun. Bu cihad meselesi hakknda tam doksan dokuz sayfa 227 hadisi erif ve bir ok da ayeti kerimeler mevcud. Bu ders yalnz bana ayr bir kitap olmaya layktr. Bizim gayemiz Peygamberimizin buyurduu hadis-i erifteki namaz, anaya babaya itaat ve cihadn Allahu Telya en sevgili amel olduunu beyan edebilmekti. Onun iin mmkn mertebe ihtisarla beraber cihadn da ne kadar lzumlu olduunu hi olmazsa bir parack duyurabilmek bakmndan baz hadis-i eriflerin metinlerini ve baz ayeti kerimenin de meallerini ksaca yazmak cesaretini gsterdiimden vaki olan kusurlarmzn affn hem Mevla dan hem de siz kardelerimin hsn zannnz ile beraber af buyurmans rica ederim. Cihadn en efdali ve Allaha sevgilisi, zalim bir imama yani bir hkmdara bir bye kar hak sz syleyebil-
265
266
mektedir ki, bu tam bir bilgi sahibi olabilmee baldr, yoksa bana belay satn alm olur. Sonra her amelin daimi ve devamls makbuldr. Bugn sofudur yarn baka bir alemdedir bu, hi makbul amel deildir. Allahu Tel her iyi amelin devamlsn sever, onun iin nefsi ile mcadele eden kimseler bu devamdan katiyen ylmazlar, amellerin efdalinin devamls makbul olduu gibi zikrullahn da devamls makbuldr.
6- Zikrullah

hadisi erifi mucibince Allahu Telya sevgili amellerden biri de zikrullaha devamdr buyurulmutur. Yani lm gelinceye kadar zikre devamdr. lm gelince sen zikrullah halindeyken gelir, nk gnlerin almasnda, daralmasnda zikrullahn pek ok ve pek byk faydalar vardr Bunun gibi gnln gafletinden; bunun zdd darlklar, skntlar, bunaltlar hasl olur. Lisann yal demek zikrin devamn bildirir. Kuran okumak da bir zikirdir, fakat baz mstesna hallerde caiz deildir. Mesela cnup iken cima halinde, defihacet mahalinde lisanen zikir kerahettir, lakin kalben zikirde hibir beis yoktur, hatta cima halinde zakir olann ocuu veli olur demiler.
Mehmed Zahid Kotku
7- Allaha man
267
Amellerin Allahu Telya en sevgilisi Allaha imandr sonra sla-i rahimdir sonra emr-i bilmaruf ve nehy-i anilmnkerdir. Amellerin Allaha en mebuzu ise Allaha irk komak sonra sla-i rahmi kesmektir. Malumdur ki Allahu Telnn sevdii bir ok hayrl gzel ameller vardr Bundan evvelki 66 nolu hadis-i erifte de amellerin Allaha en sevgilisi namaz, sonra birrl-valideyn sonra da cihad olduu beyan buyurulmutu. Dier baz rivayetlerde hac da amellerin sevgilisi meyannda zikr olunmutur. man ise can noktasdr. nk iman olmadka dier hayrl amellerin hibirisinin kymeti yoktur. Hristiyanlarn da, dinsizlerin de hatta komnistlerin de yapt belki bir ok hayrlar vardr amma, hi birisi ie yaramaz. Hepsi bir fndk kabuunu bile dolduramaz. Onun in her iin banda iman arttr. manszn n ezaman ne orucu ne hacc ne de zekat hibir ie yaramaz. Hatta Sahabe-i kiramn iman ile beraber onlarn yaptklar ufack hayrlar dalar gibi byk olarak yaptmz hayrlar onlarn ufack hayrlarna bile muadil olamad cmlemizin malumudur. Onun iin imann kymeti her eyden stndr, ona baha bimee kimsenin gc yetmez. O iman ki; Allahu Telnn varln, birliini duyar, iitir, grr, gc her eye yeter, ei, emsali, dengi bulunmaz, domam, dourmam, olu kz, hanm
268
yoktur. hlas suresi buna kafidir. slam kitaplarnda bildirildii gibi Allaha iman tasdik etmektir, bunu ba zhd ve takvadr Zira bu zhd- takva olmazsa basz insan gibidir, yani lmtr, artk ondan fayda olmaz demiler. man 20 cevh ile beyan etmiler. Bunlardan bei kalbtedir ki mminin bunlar bylece bilmesi ve inanmas lazmdr. Bir kere Allahu Tel birdir, ikincisi yoktur btn mahlukat yaratan odur, onlarn rzklarn veren, muhafaza eden, yardm eden bir halden dier hale geiren hep o bir olan Allahtr. kinci bei, lisan zerindedir: Allahu Telya, meleklerine, kitaplarna, peygamberlerine, ahiret gnne, hayr ve errin Allahtan olduuna inanp iman etmektir. nc bei de aza-i cevariha aittir: Namaz, oru, hac, abdest ve gusuldr. Drdnc bei de aza-i cevarihin haricindedir. Adil meraya itaat, imam ve mezzine ve fukaraya muhabbettir ve mesakine de muhabettir. mann art ise ondur. Allahtan korkmak, midini kesmeyip fazlasn dilemek, Allaha kar itiyak zere rzasn kazanmaa gayeret gstermek, Allahn byklendirdii, kymetlendirdiini bytp kymetlendirmek ve yine Allahu Telnn hor ve hakir grdn de hor ve hakir grmek, kaza-i lahiyyeye raz olmak, mekr-i lahiden saknmak, Allaha tevekkl etmek ve Allahu Telya hamd ve tesbih etmektir. man be ksmdr. 1-man- matbu meleklerin imandr. 2-man- masum, peygamberlerin imandr.
Mehmed Zahid Kotku
3- man- makbul mminlerin imandr. 4- man- mevkuf, mnafklarn imandr. 5-man- merdud, kafirlerin ve hristiyanlarn iman yok demektir: mam azali der ki: Be ey kimde olmazsa onun iman yok demektir. 1-Allahu Telnn emirlerine teslim. 2- Hkmne rza. 3- Vettafviz: lerini Hakka smarlamak. 4-Tevekkl 5-Sabr. man mahluk deildir, Allahu Telnn nuru ve hidayetidir, diledii istedii kulunun kalbine ilka eder. Kulun tasdiki ise mahuktur, kulun fiilidir. (Camiu-l-Usul: 212-222)
269
8- Sla-i Rahim
Bu imandan sonra Allahu Telnn sevdii hayrl ilerden birisi de sla-i rahimdir yani akraba-i teallukat ile ilgisi, alakas ve onlar ziyaret etmesi ve mmknse yardmda bulunmas. Sonra Allahu Telnn emirlerini ve yasaklarn sylemek, emretmek yani emirlerinin icrasna ve yasaklarn da menine almak. Allahu Telnn buz edip sevmedii eylerden birisi irk komak birisi de akrabas ile alaka ve ilgisini kesip onlar ziyarete gitmemek. Babalar, anneler, byk babalar, byk anneler, amcalar daylar, halalar, teyzeler, kardalar, hatta bunlarn ocuklarn dahi brakmamak insanlk ve slamlk bakmandan son derece mhimdir.
270
9- Miskinleri Doyurmak ve Gzetmek
92- Allahu Telya amellerin en sevgilisi a bir miskini doyurmak veya onun borcunu demek veya onun bir skntsn ve meakkatn gidermek. Dikkat edilirse grlr ki, amellerin Allaha en sevgilisi nce namaz, sonra birrlvalideyn sonra da cihad ve baz yerde hac da zikr edilmi iken imdi burada dorudan doruya hi bir ibadet zikr olunmadan a bir miskini doyurmak veya bir borluyu borcundan kurtarmak veya sknt ve meakkata urayan bir kiiyi kurtarmak, skntsn gidermek diye ahabb-i amal olarak zikr edilmitir ki ayan dikkattir. Baknz, bir hanm efendi - evvelce camilerimizde bir vakitler mumlar yanarm sonralar da ya kandilleri icad olunmu onlarla camilerimizi aydnlatrlarm- bu hanm efendi bir miktar ya alp camie hediyye etmek istemi ve o srada orada bulunan bir muhterem kii, hanma sormu: Bu aydnlk cami tavanna kadar m olsun yoksa Ara kadar m olsun? Demi. Tabii hanm efendi, efendim ara kadar olan kandil olsun demi, o zaman o muhterem zat, hanm efendiye demi ki: yle ise sen bu ya al bir fakire ver de onun bir miktar ihtiyacn gideriversin, senin bu yann ara kadar gider demi (Camis-Sair 167). Binaenaleyh byklerimizin szleri ne kadar dorudur. slam hlasa olarak ikiye blmler: bir ksm Allaha iba-
Mehmed Zahid Kotku
det, dier ksm da mahlukata, kullarna efkattir. Bir insan ne kadar abid olsa, sofi olsa, dalara ekilmi, hi gnah ilememi olsa dahi tam mkemmel bir insan olamaz. nk yalnz nefsini dnmtr. Halbuki mslmanlk cemiyet hayat ister ve hergnk ibadetini mescitlerde cemaatla klmay teklif eder. Bu demektir ki beeriyyetin ihtiyalarn da grnz ve onlarn yardmna kounuz bunda da bir nevi cihad sevab vardr. Onun iin Efendimiz Sallallahu aleyhi ve sellem hazretleri ruhbaniyeti menetmitir. Yani eski zamann insanlar gibi dalara, minarelere ekilip ibadet etmei istememi, benim mmetimin ruhbanl cihaddr buyurmu. Bu cihadn tabii sekiz ksm olduunu rendik ve bunlarn en by de nefis ile cihaddr. Fakir fukara ve zuafay dnp belki boazndan ve kendi ihtiyalarndan keserek bir muhtacn yardmna komak, bana kalsa pek yle zan edildii gibi kolay birey deildir. Evvela evdekiler isyan edip bizim efendi deli oldu diye adamcaz tmarhaneye kadar attrrlar. Ne demek efendim bizim nafakamzdan kessin de bakalarn beslesin, bunu nefis kabul edemez herkesin de olgun olmas mmkn deildir. Bu ikram ve ihsan fukara ve mesakini sevmekten neet eder, bunlar her ne kadar gayret etseler de bundan fazla bir ey elde edemezler. Zira rzk taksim olunmutur, sonra da herkesin kuvvet ve kudreti ve zekas da bir deildir, kazan yollarn bilemez, bulamaz kazan edeceim derken bir de bakarsnz elindekilerini de karm, iflas etmi. Hele varlk grp de sonra iflas edenlerin hali daha acdr, halini bakalarna arz etmee cesareti kalmaz, onun iin (Ehib-blmesakin) buyurulmu: Siz miskinleri seviniz ve onlara yaklanz, zira siz onlar severseniz
271
272
Allah da sizleri sever, eer onlar giydirirseniz Allah da sizleri giydirir, eer onlara yemek yedirecek olursanz Allah da sizlere yedirir. Cmerd olunuz, Allah da size cmerd olur bulursunuz. Bununla beraber bunun altndaki hadis-i erif de renmee al:
10- Sohbet ve Bu Sohbeti Yapanlar Sevmek
Ebu Said Hazretlerinden rivayet olunan bu hadis-i erite iki eyden bahsedilmektedir: Birisi hayr ilerini sevmek, (Gzel sohbetler de bu hayr ilerinden saylmaktadr.) kincisi ise, bu hayr ilerini ve tatl sohbetleri yapanlar sevmektir. Hadis-i erif bize bu kiileri sevmeyi hem emreder; bereket, ymn, artma, ziyadeli afiyet ve btn belalardan selamet bu iki ey ile beraberdir der. nk Allahu Tel, marufu halk ettii gibi ona layk kimseleri de halk etmitir ve bunlar birbirleri ile sevitirmitir. Binaenaleyh sen de bunlar sev ve yaptklar hayrlar da sev, kurak yerlere yamurlar yanca oralar nasl yeillenir ise, bu hayrlar sevenler ve hayrl ileri yapanlar da tpk yaan yamur gibidirler, onlar da kalbleri yeillendirir, nurlandrr, hayatlarna hayat bah ederler. Bu mbarek ve muhterem hayr sahipleri dnyada nasl tannm iseler ahirette de ylece tannrlar. Herkes onlar bilir. Allahu Tel bizleri de byle hayrlar, seve seve yapan hayrl ilere, cemiyetelere katlan hayrlarla anlan hayrl kullarndan etsin.
Mehmed Zahid Kotku
11- Mtteki ve Ahlaken Gzel Olmak
273
Kullardan Allah azze ve celleye sevgili olan kul mttaki ve ayn zamanda gizli olandr bulunmad, vakit aranmazlar ve hazr olduunda da bilinmezler, bunlar hidayet klar ve ilim msbahdr. Malumdur ki btn mevcudat Allahu Telnn yaratt birer mahluktur. Bunlarn kimisi melekler gibi- gnahlardan mberra, ancak emrolunanlar yaparlar, bakasn bilmezler. Bir ksm da hayvanlardr ki, onlar da akl ve zekadan mahrum olduklar iin ehvetlerinin iktizas ne ise onu ilerler, gnah falan bilmezler ancak ehvetlerinin esiridirler, hak, adalet bilmezler, gc yeten gc yetene hkmeder. Bir ksm mahluku da vardr ki, onlar da insanlardr onlar da akl zeka ile ikram, ihsan etmi ve bugnk tekemmle eritirmitir. Bunlarn bir ksm kainatn sahibi olan Allahu Tely ve onun peygamberlerini, kitaplarn, ahiret gnn, hayr ve errin Allahtan olduuna inanr ve ahiret mesuliyyetinden korkar. Cenneti ister, cehennemden korkup kaar. Dier bir ksm da vardr ki Allah tanmaz, tabiata baldr. Ahiret mesuliyetini tanmaz. Bunlar da kafirlerdir. te bu kullarnn ierisinden beendii sevdii kullar mttaki olan yani btn gnah ve haram eylerden kamak ile beraber kendisini de mmkn mertebe gizler. Gerek riyadan ve gerekse gsterilerden son
274
derece saknr, kanr olmakla beraber bir mecliste bulunmad zaman onu kimse sortmaz, zaten bilinmedii iin de aranmaz, Eer mecliste mevcut ise de onu kimse bilmez ve bilinmez. Amma onlarn ind-i lahideki kymetlerinin yksekliinden hidayet kandilleri, hidayet klar ve daha sonra da ilim kandilleri, ilmin klar da bunlardr. lmi bilen ve bildiren ok kimseler vardr ki kuru grltden baka bir eye yaramazlar. nk ilimden murad Hakk tanmak ve bilmektir. Hakiki ilmi de yle kolay birey sanma. Hidayeti ilahiyyeye erimemi olanlarn bilgilerini gryoruz ki kulu Haktan uzaklatryor ve Hakk mnkir oluyor ve cehennemin yolunu, eytann yolunu seiyor. Byle ilim olacana olmamas daha iyi deil mi? Onun iin byle muttaki ve hreti olmayan abidlerin her biri birer hidayet imamdrlar. nsanlar bunlara ittiba ve iktida ile necata ularlar. Tehlikelerden kurtulup ve fyuzat ilahiyyeye nail ve dereceleri yksek ve amelleri de hem sahih ve hem de makbul olur.nk, insanlar, bunlarn nurlarndan nur alrlar ve dnya ve ahiretin zulmetlerinden kurtulurlar ve zulmetlerin ba olan kasveti kalbten, gnl karanlndan kurtulup kemal ve kmil insanla eriirler. Bu suretle bunlar da dier mslmanlara k tutarlar. Bu mertebelere ulaamayan bedbaht insanlar da, imandan yoksun zavalllarn bilir misiniz akbetleri ne kadar da fenadr ve irkindir. Ayn zamanda ne kadar korkuntur. nk sahib-i kainat olan Hz. Allah ve celle celaluhu onlar hakknda bak ne diyor: (Belhm adall dokuzuncu czn 175. ci sayfasnda kalbleri olup da bir ey anlamayanlar, kulaklar olup da iitemeyen kimselerin hayvanlar gibi, belki daha aa olduunu aka sylemektir.) Kalpleri olup da idraksiz ve anlaysz olan, Hakk bulamayan, Hakka uramayan ve Hak yolunda gitmeyenler; ku-
Mehmed Zahid Kotku
laklar olup da Hakkn sesini, Hakkn szn, Hakkn kelamn iitmeyen ve Hakka teslim olmayp ve Hakk istemeyen bedbaht kiiler ki, bunlar da, hayvanlardan da daha aa mahluklar olduu muhakkaktr. nk her mahluk, har canl Allahu Tely zikr etmekte olduu halde, bu zavall, kendini beenip bir de mason locasna kayd olduktan sonra artk hayr gelir mi dersiniz? Zira hayvanlarn bir ok eylerinden etlerinden, yalarndan, stlerinden, ynlerinden, kemiklerinden istifade edildii gibi Hakk tanmaz, Hakka uymaz, Hak aleyihinde alan kimsenin elbette hayvanlardan daha aa olaca bedihidir(aikardr). Cenab- Hak cmlemizi ve cmle mmeti Muhammedi byle kt, irkin akbetlerden muhafaza buyursun. Fakat asl mevzu Allahu Telnn sevdii ve raz olduu bir kul olabilmek ve onun iin almaktr. Bunun iin peder ve valideler ne lazmsa yapmaldrlar. Bu konuda ilk vazifeleri de evladn bulunduu cemiyete faydal olmasn salamak, hem de Allahu Telya sevgili bir kul olmas iin ocuun dini geliimini ve dinine sadk kalmasn temin etmektir. Bylece yetitirilen ocuklar da dinlerinin emirlerine uyup, yasaklardan kaar, haram ve gnahlara yanamazlar. Anne ve babalar evlatlarna dini tahsillerini de yaptrarak haramlar gnahlar ve dinin yasaklad hususlar retip, bunlarn insanlar zerindeki zararl etkilerini anlatmalar lazmdr. Bahusus kalbin ve gnln lmesinin hep bu haram ve gnahlarn ilenmesiyle meydana geldiini kitaplarmz da yazmakta, byklerimizden de dinlemekteyiz. Asl ilim byle muttaki olanlarn ilmidir. Muttaki demek kfrden, irkten bilumum gnahlardan ufak-byk hepsi dahil hatta mekruhlardan saknan bahtiyarlarn addr. unu da yazmak gerekir ki, sigara hakknda
275
276
ok laflar sylenmektedir, kimi haramdr, kimi mekruhtur, kimi de mbahtr, der. Kim ne derse desin mal meydanda: bir kere vcuda zarar. kincisi pis kokusundan nai melekler bile ondan kaar. Peygamberimizin, mminlerin, salihlerin sevmedii bidati seyyiedir. ncs, keseye zarardr, bu paralar evine, ocuklarnn ihtiyalarna veya memleketin veya memleketin evlatlarnn ihtiyalarna harcanmas ile tabiki daha iyi bir ey yaplm olunacaktr. Binaenalayh Allahu Telnn sevdii iyi bir kul olabilmek iin evvela btn haram ve gnahlardan syrlmak sonra da muhakkak iyi ahlakl namuslu, dindar bilginlerin arasna girip onlara benzemee almak, daha ileriye giderek, onlar gemektir. Her aacn yetitii bir semt bir mntka vardr. Oralarda baka aalarn etimedii malumdur. Mesela: Dalarda, kayalarn arasnda ve souklarda canm amlar ne gzel yaarlar, fakat uzun boylu, dost doru bir kavak aacn orada yetitiremzesiniz. Onun iin insanlarn yetitii iyi yerleri arayp bulmal ve ocuklar daha kk yalarnda iken temiz, namuslu, ahlakl, edip, grgl ve bilhassa dindar olarak yetitirmee ana-baba bata olmak zere btn cemiyet elbirlii ile almaldr vesselam. Malumdur ki evvelki zamanlarda TEKKE denilen dergahlar vard. Oralara giden kimseler olgunlam kimseler olduundan oralara giden kimseler de nasipleri kadar insanlktan nasip alrlard. Buralarda Kuranlar okunur, zikirler yaplr daha sonra gzel ibretli kasideler okunur, nasihatlar yaplr, burada bulunanlar Allahu Telnn lutfuna, rahmetine, ihsanna urarlar, aldklar feyizlerle ahlaklar gzelleir. Ayn zamanda o dergahlar birer terbiye oca olduundan oraya devam eden kii bir gn bakarsnz ki pek gzel bir insan ol-
Mehmed Zahid Kotku
mutur. Bu da, srf Cenab- Hakkn o zikir meclislerine olan ihsannn mkafatdr. Sonradan buralar da bozulmaa yz tutmu ve en nihayet kapatlp gitmi. imdi bu yerleri dans, balo, kahvehaneler alm. Allah muinimiz olsun demekten bayka aremiz yok ve camilerimizin hali de malum, hemen ancak ihtiyarlara mahsus gibi.
277
NEMMAMLIK VE GURUR

Sizin Allahu Telya en sevgiliniz ahlaken en gzel olannzdr, hem mtevazi hem de yumuak, kolayc bu gibi insanlar herkesle lfet eder. Bakalar ile iyi geinirler ve bakalar da bunlarla lfet edebilir, iyi geinirler ve iyi sohbet ederler. Ve yine Allahu Telnn sizden en sevmedii ve buz ettii kimse ise nemmam (sz tayan) ve bir de kardelerin hatalarn aratran ve kardelerin arasn amaa alan (bedbaht) kimselerdir. Ahlakan gzellii El- muvattaunkelimesi aklamaktadr. Bu da kardeler arasnda tevafuk ve uygunluun bulunmasdr. Uy-
Mehmed Zahid Kotku
gunluk da mutlaka tevazu denilen ahlakn neticesidir. Marur ve kendini beenenlerde ne tevazu ve ne de tevafuk yani uygunluk, daha aka, uyum bulunmaz. Bunun yerine iki taraf arasnda zddyet ve tezad hasl olur, bunun da neticesi ayrlklara, blnmelere yol aar neticesi de felaketleri dourur olduunu kimse inkar edemez. u bizim Peygamberimizin tevazuuna herkes hayrandr. Mekkeye ilk gidilerinde 15 bin kadar Ashab- kiram umre yapacaklar idi de Mekkeliler Efendimizi maiyeti ile beraber sokmadlar ve orada bir de mahede yapld o mahedeye Hz. mer ve dier bazlar itiraz etmilerdi de Cenab- peygamber onlar nasl teskin etmiti. Hatta imza mahaline Resulullah ismini de yazdrmadlar. Fakat Resulullah efendimiz o aleyhte gibi grlen mhedesinin binnetice dmann kendi aleyhine olduu tezahr etmitir. Bundan muradm Cenab- Peygamber ne kadar cemaatna kar uyumcu idi. Ben Peygamberim siz bana karmayn ben isteimi istediim gibi yaparm size den itaattr szn hibir zaman sarf etmemiti. Vat kelimesi sehl, yumuak, ku tynden yaplan astk gibi yumuak veya bizim pamuk gibi dediimiz anlamna gelir. Altndaki kelime de bunu aklayarak (yelefun) buyurulmu. Malumdur ki dervilik kolay bir ey deildir. Sert insanlarla dostluk olunamad, daima grlegelen eylerdendir. Binaenaleyh o, gzel ahlak sahibi ki Allahu Telnn sevdii bir kimse olarak tavsif olunmaktadr. te o kimse yle bir kimsedir ki, o herkesle dostluk kurabilir ve bir de herkes de onunla dost olabilir. nk yumuak tabiatl olmakla Allahu Tel da (Men tevazzaa rafaahllah) srrna mazhar eder, onun her makamn ykseltir hem de ileri asan olur. Dier bir hadis-i erifte ise:
279
280
Mmin geimlidir. Geimsiz kimselerde hayr yoktur. buyurulmutur ki birisiyle geinemeyen ve kendisi ile bakalarnn geinilmesi imkan olmayan kimselerde hayr yoktur denmesi ne kadar dikkata ayandr. Bu da biraz evvel dediimiz gibi marur, kendini beenen kimselere nasip olamaz vesselam.nk onlar hakknda: buyurulmutur. Tevazu sahiplerini ykselten Allah, marurlar ve mtekebbirleri de ykar, drr, alaltr, maksat ve meramlarna nail olamazlar. Eer eski zalim, marur, mtekebbir firavunlar gsterecek olursan ok aldanrsn. nk hepsinin sonu ok byk felaketlerle neticelenmi olduunu tarih apak gstermektedir. Sen onlara bakacana Allahn sevgili kullarna, peyygamberlerine, abid, zahid, salih kimselerine bak da biraz da bunlardan ibretler al. lmn gznn nnden niin ayryorsun, onu iyi dn de bu gururdan vazge, herkesle iyi gein, mutlaka benim dediim olacak diye urama, u vakay iyi oku ve iyi dinle: Bedir muharebesinde malup olan dmann, intikam almak iin byke bir kuvvet ile Medine-i Mnevvere zerine gelmekte olduu duyuldu. Cenab- Peygamber Efendimiz ashab ile bir mavere yapt. Aslab, kiram dediler ki, Bedirde biz az idik onlarn dersini verdik imdi ise her bakmdan daha kuvvetliyiz, dmana kar kmay tercih ederiz dediler. Halbuki Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem Hazretleri Medine-i Mnevveredeki evlerinde mdafaa yapmalarn daha uygun bulmutu, fakat Ashab- kiramn bu arzusunun nne de gemediler, silahn kuanp atna binerek geldiler. Bu defa da Ashab- kiram sylediklerine piman ol-
Mehmed Zahid Kotku
dular amma i de iden gemi idi. Vaki olan muharebede Efendimiz yaralanm, mbarek dileri de krlmt ve hem de pek ok kimseler erbet-i ehadeti imi idiler. Ey aziz karde! yi dn, lm hi unutma, nalnc keseri gibi hep kendi tarafna yontma, bu dnyaya gelenler hep gitse gerek. Bu dnyaya gelmekten maksad, Hakk bilip bulmak ve Ona slamn dedii gibi inanp iman etmek ve Ona sevgili bir kul olabilmee say- gayret etmektir. Bu da, mutlaka Resulullah Efendimizin snnet-i senyiyelerine uygun bir ekilde yaayabilmekle mmkn olabilir. Sonra bu kadarla da kalma, Allahu Telnn daimi seninle olduunu ve senin her harekatn grp bildiini ve s ni daima gzlemekte olduunu da unutma. Sonra hedefin daima Hak rzas olmaldr. Her yaptn i, sz ve hareketlerin Allahu Telnn rzasna muvafk olup olmadna dikkat ediniz, . Mminlerin de bu hususta uyank olup hatt hareketlerini daima kontrol altnda tutup bazan da Davud aleyhisseamn yapt gibi, ki kendisini renmek iin bakalarna Davudu nasl biliyorsunuz? diye sorarm. nsan kendini bakalarna sorup renmeli. Amma seni medh eden meddahlara deil. imdi hadis-i erifin ikinci ksm da yle: Allahu Telnn sevmedii ve en ok buz ettii kiilerden birisi de; laf tayan nemmanlardr. Bu gibi kimseler insanlarn kusurlarn, kabahatlarn aratrmakla beraber bir de mslman kardelerini birbirine drecek derecede ileri geri laflar edip kardelerin arasn aan bedbaht kiilerdir. Ekseriyyetle bu gibi huylar bir ka eyden neet etmektedir. lki kendini beenmek ve ikincisi de ekememezlik denilen hasetten ileri gelmektedir. Gerek kendini beenmek ve gerek haset
281
282
ikisi de pek byk tehlikedir. Bu hususta daha geni malumat istersen Tasavvufi Ahlak kitabn, tekrar tekrar oku. Dinine iyi sarl ve gzel yap, bir gn gelir seni de musallaya koyup namazn klp mezarna koyduklar vakit akln bana gelir amma artk sana faydas olmaz. Onun iin lmezden evvel mevla uyanklk nasip etsin. Amin! Mslmanlkta ayrlk yoktur birlik vardr, onun iin hsn- zandan ayrlma mutlaka senin de hatalarn vardr, acaba sen bu hatalarn tashih edip dzeltmee muvaffak olabildin mi? yle ise bakalarnn hata ve kusurlarn aramakla onlarn ayplarn meydana karmakla uraacana kendi hata ve kusurlarn dzeltmee urasan daha iyi yaparsn. Fakat insanlk ve olgunluk o kadar kolay bir ey deildir. Bu kt ve fena huylara alan insanlar bu irkinlikten kurtarmak ne kadar zordur, bir hayvan terbiye mmkn oluyor da, lakin bir insann terbiyesi hibir zaman hayvan terbiyesi ile kyas bile edilemez, nk ne nefis lr ne de eytan brakp gider, bunlar insann lnceye kadar hasmdr. Yalnz Allahu Telnn ltfuna mazhar olanlar mstesnadr. Cenab- Hak cmlemize lutuf ve ihsan buyursun da sevdii ve raz olduu kullarndan eylesin ve sevmedii ve raz olmad kullarndan etmesin. Amin! Her yerde ve her zamana mslmanlarn birlemesine ve sevimelirine say gayret eden kullarndan eylesin. Amin!
NEFSE VE EHVETE UYMAK

mmetimin zerine en ziyade korktuum eydir. Helaka srkleyen heva- heves yollar, ehevata uyma, gerek yemek ve gerekse cima yollar bir de kendini beenme yoludur. Cenab- Peygamber sallallah aleyhi ve sellem Hazretleri, mmetine son derece merhametli ve efkatli olmalarndandr ki mmetini korumak ve muhafaza etmek iin tehlike yollarn aka gstermektedir. nsan, kendi akl ve zekas ile bunlar bulmas, anlamas hemen hemen mmkn deildir. nk nefis daima zevk sefa ister, arzusuna uygun eyleri seer ve bunlarn tehlikeli olduunu pek bilmez ve belki de iyi bir ey yapyorum zan eder de bataa gmlr gider.
284
Dalaletin: lugat manasnda yle denilmektedir. Helak olmak, gaib olma ve yol azmak, (Ed-dall) azc ve azdrc. (Elheva) kelemesi ise gnln tad ve lezzet bulduu eye meyl, muhabbet etmek ve dmek sukut gibi. Dier bir manada ise: yukardan aa dmek. Binaenaleyh(dalaletlehva): cannn istedii ve houna giden ileri ilemek sureti ile hem helak olur ve hem de ismi, cismi gaip olur. Bu da azgnlnn bir cezas olur ite Allah yolundan, Peygamberin snnetinden ayrlan ve arzularna meyl muhabbet eden kimseler bylece helak olup gider ve bir daha ne ismi kalr ne de cismi. Binaenaleyh, mmin, muvahhid ok uyank olup Allahu Telnn kitabna iyi sarlr ve emirlerini tutup yasaklarndan kanr sonra nefis ve arzularna uymaz. Zira nefis ve arzulara uymak helak, mahv, felaket yoludur. Mevla cmlemizi nefsine kle olmaktan kurtarsn. Amin! Onun iin nefis ile mcadele cihad ekber yani byk harb saylmtr, nk hilesi ok, toptan tfekten korkmayan ve insan lnceye kadar yanndan ayrlmayan ok mark ve sahibini cehenneme kadar srklemee garet eden bir edepsizdir. Bunu terbiye edip yola getirmek Haktan korkutmak, cehennemden karp cennete dndrmek ve daha dorusu Hakkn sevecei bir nefis, can bir kii yapabilmee almak elbette baka dmanlarla boumaktan, dvmekten ok daha evladr. Zira nefis ne ibadet ister ne de riyazet, onun istedii nefsinin, cannn arzularna uymak ve ylece yaamaktr. Onun iin ne bakasnn haklarna ne ana baba haklarna ne de komu haklarna ve ne de devlet millet haklarna zerre kadar kymet vermez; gz de doymaz, dnyay verseniz kfi demez daha da ister. imdi sen syle: Bu nefsi terbiye etmek vacip deil midir? Zira terbiye etmediin takdirde seni doru cehenneme gtre-
Mehmed Zahid Kotku
cektir. yle ise senin ba dmann nefsindir. Onun slahna her eyden daha fazla ehemmiyet ver. nk senin saadet ve selametin nefsinin slahna baldr. Dnyadaki muvakkat bir hayat iin on-onbe sene kadar mekteplerde, okullarda mrn zayi oluyor. stikbal diye can atyorsun, gece gndz durmadan alyorsun. Fakat elde ettiin ey acaba nedir hi dndn m? Camie gidemezsin, Kuran okuyamazsn vaz- nasihat dinleyemezsin nk tenezzl etmezsin, zikir meclislerine hele hi sokulamazsn. Sonra cennetin yolunu nasl bulacaksn ve Hakkn sevgili kulu nasl olacaksn. Peygamberimizin mmeti iin korktuu seyden ikincisi: ttibai ehevattr. ttiba. Tabi olmak, ehevat kelimesi gibi de heva kelimesi gibi nefsin meyl ettii, arzu ettii, istedii eylerdir. O eylerden murad ise batn ve fertir. Batndan murad mide, ferten de murad cimadr yani helal haram veya gnah falan tanmadan istediklerini istedii gibi yemek giymek ve imek ve dier arzularn da yerine getirmee almak ve uramaktr. Zira bu iki nesnenin hem helal taraf vardr hem de haram taraflar vardr. Yedikleri eylerin helal olabilmesi iin evvela kazancnn helal olmas artr. Mesela iki satmakla kazanlan paralar, kumar oynamakla, faiz ile, zor ile alnan mallar hile ile aldatlan ve alnan paralar, hrszlkla alnan, alt yerdeki vazifesini yapmadan alnan paralar hep gayri meru, helal olmayan paralardr ki bunlar yemek de giymek de sadaka vermek de, hacca gitmek de, hayrlar yapmak da sahibine faydas dokunmayan haram eylerdir, gnahtrlar bunlar yemek de yedirmek de caiz deildir. kincisi fertir: Bu da ancak sahih bir nikah ile meru olur, byle nikah olmadan baka nikahsz kadnlarla yaplan her trl menfaat haramdr, gayri merudur. ayet bir ocuk olursa ona pi
285
286
derler: Nikahn shhatnda ise iki tarafn yani kar ve kocann mutlaka dindar olmalr arttr. Gerek kadnn veya gerekse kocann birisinin dindar olmas kafi deildir. Bu suretle yaplan nikah ise sahih bir nikah deildir. Ancak bu kanuni nikahdr, dinen nikah saylmaz. ahidsiz kylan nikahlar ile adil olmayan ahidlerle kylan nikahlar da byledir. Adil demek, hayr ve er taraflarndan hayr tarafnn galip olmas kafidir. Hayr taraf olmayan, ibadetsiz ve ayn zamanda iki, kumar veya gayri meru hareketleri galip olan kimseler ahidlie dinen layk olamazlar, bunlara da evlenenelerin son derece dikkat etmesi lazmdr. En gzeli, resmi nikahn yaptrdktan sonra dini nikahlarn camilerde cemaat huzurunda yaplmasdr. nk burada ahidlik btn cemaata amildir, nikahn shhatnda bhe kalmaz. Sonra bugn bilinmeyen ve unutulan bir husus daha vardr ki buna iki taraf da riayet etmemektedir, bahusus burada kadnn hakk zai olmaktadr. Nikahta menri meccel ve mehri maccel diye iki mehir vardr. Bunun birisi ki mehri maccel dedikleri, nikahtan evvel kadn iin alnan yzk, kpe, bilezik ve ev eyalardr ki bu yaplr buna adet-i belde de derler, baz yerlerde okca bir para da alnr kza ehiz yaparlar Dier ksm da mehr-i meccel dedikleri mehirdir ki, o da iki tarafn pazarlk sureti ile taktir ettikleri nikah bedelidir. Be on liradan tut da 100 veya daha fazlaya takdir olunarak damat beyin de kalbul ederek kyd nikahlardr. Bu paralar hemen istenilmez. Bazan hanm efendi bu nikah parasn beyine balar. Bir lm veya ayrlk halinde kadnn muztar bir durumda kalmamas iin erkein deyecegi bu para ile muvakakatan da olsa kadn geinebilir. Bunlar zikr olunmadan kylan nikahlar mekruhtur derler. Bu paralar altn itibar iledir, zira banknot paralarnn her zanman kymetleri dmektedir.
Mehmed Zahid Kotku
nc korkulan ey ise ucuptur. Ucup lugat manasnda, kendini beenip ululanmak demektir. Buda nefsin fena ve kt sfatlarndan bir sfattr ki, sahibini btn hayrlardan, dnya ve ahiret nimetlerinden mahrum eder. (El-ucb hicab-t-tevfik) diye yazl byk bir levha grmtm ve o zaman bunun ne demek olduunu da bilmiyordum, baz kimselere sordumsa da yine de anlayamamtm. imdi anlyorum ki insan kendisini beeniyor yani kendini aziz gryor gznde de kendini bytyor ve bakalarn da kendi yannda ufak grp hakir gryor. te bu, kibrin bir nevidir ki insan mahvettii gibi, bu gibi kimselerden teekkl eden cemiyetler de felah bulamaz. Bunu sana ufak bir misal ile izah edeyim: Mesela bir deirmeniniz var bu deirmenler kylerde ekseriyetle su ile dner, ehirlerde ise elektirik ile alr. Baz yerlerde yelkenle alanlar da vardr, hangisi olura olsun deirmenin suyu ve elektirii veya rzgar gelmezse o deirmen alr m? bhesiz hepimiz hayr deriz te tevfiki ilahi tpk deirmene gelen su misalidir, o tevfikat ilahiyyeye mazhar olamayan kimse tpk susuz deirmen gibidir. Kalb kyafeti yerinde olan, fakat can mesabesinde olan su yok o zaman deirmen hibir ie yaramaz. Bu da bir ka nevi olabilir: Mesela deirmene suyunu ne suretle alr? Arklar vastas ile deirmene gelir. imdi ya bu arklar bozulmu su baka yere kayor veya komu tarla sahipleri alyor tarlalarn sularken derede su kalmad ise aresiz beklemek mecburiyyetindeyiz. Eer ark bozulmusa kolay var, hemen tamir olunur sular da deeirmene gelir. Eer komu, tarlasn sulamak iin ark bozmusa onu da kavgasz ve gzellikle hal eder suyu deirmene aktrz, deirmen de dnmee ve budaylar tmee balar. te
287
288
bu tevfikat lahiyyeninn kuldan kesiliinin sebeblerinden biri de ucuptur. Ark tamir olunmadka mani kalkmadka suyun deirmene gelmesi mmkn olamayaca herkese malumdur. te bu ucub ortadan kalkmadka kula feyzi ilahi gelmez. Feyzi ilahi gelmeyince tpk o susuz deirmen gibi hi bir ii yaramaz vesselam. Onun iin kulun ne yapp yapp bu ucuptan kendisini kurtarmas arttr. imdi rica ederim sen syle: Terbiye edilmedik insanda tabii her fenalk olacak. Onu bu fealklardan kurtarmak zerimize bor deil mi? Gerek kibir ve gerek ucup ve bunlara benzeyen 70 kadar hal ki hepsi insann insanlna, kemaline, olgunluuna temam ile manidir. Sizin yazn hararetinizi teskin iin alm olduunuz bir karpuz ham karsa zlrsnz. nk ham karpuz bir ie yaramaz tpk bunun gibi o ham insan da hi bir eye yaramaz. Sakn sen deme ki: te bu kadar insan var ou ham, bir takm da tamam ile dinsiz kafirler bak neler yapyorlar, gkte uan onlar deil mi? Btn medeniyyet alemi onlarn eserleridir. Hatt tp leminde bile shhatlarmzn icab ettii ilalar onlardan almyor muyuz? nsaf et de boa yorulma, bizim hayvanlar bizlere hizmet etmiyorlar m, tarlalarmz dne kadar onlarla srerdik, nakliyatmz da onlarla yapardk. Bak st ve yalarndan ne gzel istifadeler ediyoruz, imdi bu hayvanlar: Biz size bu kadar faydal oluyoruz, binaenaleyh bizi hayvanlktan karn, deseler tabii glersiniz. Bunlar ne kadar faideli olsalar dahi yine hayvandrlar vesselam. te o kafirler de tpk yle. O medeniyet ve hizmetleri onlar hibir zaman hakiki bir insan yapamaz vesselm.
ZEKTI VERMEMEK VE ARZULARA UYMAK
mmetimin zerine en ok korktuum mallarnda vacip olan zekatlarn vermemeleri ve hevalarna tabi olmalar ve bir de her rey sahibinin kendi re yini beenmesidir. Bu hadis-i erif de evvelki hadis-i erif gibi Efendimiz sallallah aleyhi ve sellem Hazretlerinin mmeti zerine en ok korktuu eylerden biridir. uhh malum bahilliktir. Lakin zekatn veren kii bu bahillikten kurtulmu olur. Dier sadaka ve haseneler mrvvet bakmndan efdaliyet bakmn arz ederler? Asl olan farz zekatn verebilmesidir, bunu gzelce hesaplayp krkta birini veren insan vacib olan hakk ifa etmi olur. Ondan artk mesul olmaz, bahillikten de kurtulmu olur. Zira dier bir hadis-i erifte:
290
buyurulmaktadr. Yani Farz olan zekat verdiin takdirde muhakkak o temizdir seni de tertemiz yapar. Binaenaleyh evvela farz olan zekat borcunu de zira sen de senin maln da mlkn de paran da tertemiz olur, hatta vcudun afiyette ocuklarn afiyette, efradi ailen de hep afiyette olurlar, bundan sakn bhe etme. nk temizlik shhat celb eder. kincisi ise nefis gibi hevasna uyan kimsedir. mam Gazali der ki: Hevasna tabi olmak insanlarn kalblerinde yer tutmak yani onlarn yannda bir makam, bir hrmet ve bir saygya sahip olmak emelini tamaktr ki, bu da kendinde bir izzetin varlna alamettir. Kendinde izzet gren ise muhakkak bakalarn da hakir grecektir, o cihetten helaki mucip son derece korkulu bir varlktr. Cmlemizi Allah korusun. nc korkulan huy da kendi nefsini bakalarna kar tahsin etmektir bu da bir nevi kibirdir. Kendini beenmek, kendi reyini beenip ona gre hareket edenler kendi reyi her ne kadar makbul olmasa dahi, beenilmese de yine o illa benim dediim olacak diye srar eder. te bu huy da hem kendisi iin hem de bulunduu cemiyyet iin ok tehlikeli ve korkun bir afettir. Bu hadis-i eriflerde buyurulan korkular manevi korkulardr, bununla beraber ayn zamanda maddi korkular da amildir. Bu huylarndan nai ahirette mesul olaca gibi dnyada da bu gibi insanlardan korkulur, nk cemiyyeti perian eder. Onun iin Kuran- azimanda mevereti tahsin buyu-
Mehmed Zahid Kotku
rarak:
mavere (ile) dir.(Sure 38) buyurmutur. Cenab peygamberin bile Ashab ile meveretini biraz evvel yazmtk. Herhalde bunlardan ders alp ona gre hareket etmek ve herkese, byk kk hrmet ve saygdan asla geri kalmamak ve kimseyi de incitmemek hem eairi slamiyyeden ve hem de asil olan insanlk icabdr. Gerek dalalet yollar -ki kmaz ve bataklk yollardr- ve gerekse nefis ve ehvete uymak ve kendini beenmek ne insana ne de mslmana yakr vesselam. nsan da eer insansa, mslman da eer hakiki mslmansa herkese karde gz ile bakar ve ylece muamele eder, kardeine kar sert muamele ve irkin szler katiyyen yakmaz. Sen ok okudun fakat bunlara dikkat etmezsen okuduklarn hep yazk olmutur vesselam.
Ki bunlarn ileri aralarnda
291
KLE EFENDSNN KARDEDR
(Klen), senin slamda kardeindir: yapaca iten ancak takat getirecei eyi teklif et, yemeinden yedir, giydiinden giydir. Eer houna gitmezse sat. Buhari ile Mslimin mttefikan rivayetlerinde Marur b. Sveyd diyor ki: Ben Eba Zeri grdm ki, zerinde bir hulle vard, ayn hulle ise klesi zerinde de vard. Eba Zere sordum: Bu nasl i? Anlatt, yle ki: Ben bir zaman -Resulllahn zamannda- bir kiiye svm ve onu anas ile ayplamtm, o zat gidip beni Resulllah Efendimize ikayet etmiti. Bunun zerine Resulllah sallallah aleyhi ve sellem bana kar: Sen hala bu yaa geldiin halde cahiliyyet adeti zerinde duruyor musun? Ben de evet dedim. Buyurdular ki:
Mehmed Zahid Kotku
Bunlar sizlerin kardelerinizdirler ve sizlerin etrafnda sizlere yardmcdrlar, Allahu Tel bunlar sizin elleriniz altnda sizlere hizmet iin vermitir. Her kimin elinin altnda bunlardan birisi bulunursa ona yediinden yedirsin ve giydiinden giydirsin buyurmutu. te ben de o emre imtisalen elimden geldii kadar riayet etmekteyim. Bu hadise bugn btn dnya insanlarna ve bahusus mslmanlara gayet gzel bir derstir. Eer biz hadis-i eriflere riayet etmi olsaydk imdi ne ii meselesi ve ne de grev olurdu. Btn ektiklerimiz ve ekeceklerimiz hep bu hakszlklardan ileri gelmektedir. nsan hakk, kul hakk, hayvan hakk, komu hakk, ana-baba hakk, kar-koca hakk, e ve dost hakk, hoca hakk, memleket hakk, devlet hakk, cemiyyet hakk, karde hakk .... bir sr hak. Bata Allah hakk, kitap hakk, Peygamber hakk, byklerin hakk, ocuklarn hakk, yetimlerin hakk, dullarn hakk daha kim bilir ne kadar hak. Cenab- Hak muinimiz olsun vesselam.
293
FARZLARA TTBA, HARAMLARDAN CTNAB VE TAKSME RIZA
Allahn senin zerine farz kld eyi eda ettiinde, nasn en bidi olursun, Allahn senin zerine haram kld eyden itinab ettiinde, nasn en evra olursun. Allahn sana taksim ettii eye raz olduun takdirde nasn en zengini olursun. Aklama: Bu hadis-i erif daha mufassalca (ttekl-meharim balkl 44 nolu hadis-i erifte gemiti) ve tafsilat da mmkn mertebe yaplmt.
Mehmed Zahid Kotku
Burada da bir nebze bahs etmek herhalde faydadan hali deildir, nk tekrarlarda pek ok faydalar olduu herkese malumdur: Evvela insann mslman akaidini bilmesi yani Amenty Allaha, meleklere, kitaplara, peygamberlere, ahiret gnne, ldkten sonra dirileceine, cennet, cehenneme, srat kprsne, amellerin tartlaca mizana ve bu mesuliyet gnne inanp iman ettikten sonra namazn farzlarna -on ikidir-, orucun farzyyetine, zekatn farzyyetine, haccn farzyyetine, abdestin farzlarna, teyemmmn farzyyetine inanp iman etmesi arttr, ki bunlar 32 farz iindedir. Bir de 54 farz vardr ki, bunlar okuyup renmek ve sonra da bunlarla amel etmek her mmin muvahhide farzdr, bortur, bunlar bilmeyenlerin iman sahih olmad gibi nikahlar da sahih olamaz. Zira dinsizlerin nikah sahih deildir. te bu farzlar yaplnca o mslman Allahu Telnn en abid kulu olmu olur. kincisi ise haramlardan kamak ve saknmaktr. Bunun iin gnah kitabn okumak ve gnahlarn neler olduunu renmek gerekir. Bazlar: Evvela namaz klmamak, oru tutmamak, paras varken zekat vermemek, paras var, shhat da yerinde, mani de yok iken hacca gitmemek, zina, kumar, iki, sirkat. faiz, harpten kamak, anaya, babaya, hocasna asi olmak, adam ldrmek, namuslu kadnlara iftirada bulunmak, ve buna benzer tam 125 byk, 60 kadar da kk gnahlardan kamakla nasn en evra olursun. Evra kelimesi takvadan daha stn olarak btn pheli eylerden de kaan kimseye vera sahibi denir. Haramlardan ve behattan kaan kimse demektir. Bu haramlar bilmekle beraber bunlardan itinap, ihtiraz, ancak, Cenab- Hakkn lutfuna, ih-
295
296
sanna baldr. Yoksa nsan yamurdan kaarken doluya tutulan kimseye dner maazallah. ncs ise Hakkn taksimine raz olmak, kaderine raz olmak, bakalarnn mal ve servetlerinde gz olmamak. Tokgzl olup Hakkn verdii ksmete raz olup krn ifaya almak. Ki bu suretle insanlarn en zengini olursun. Demekki sofuluk, feraiz-i lahiyyenin ifasndan sonradr, feraizi lahiyye yaplmadan ne dervilik, ne sofuluk ne de mslmanlk olur. Baz sapk kimseler vardr ki, namaz kaldrp yerine mrakaba diye bidatlarla insanlar kandrrlar, gne dounca yldzlar nasl grnmezse, biz de artk kemale ulatk gne gibiyiz diyerek ibadete lzum grmezler. Halbuki Peygamberimiz nmzde, lnceye kadar ibadeti hi terk ettiler mi, sen yoksa Peygamberi de mi getin ey zavall? Bir kimsede onu haramlardan men edebilecek bir kuvvet olmazsa onun mslmanl dilinde demektir, ii botur, mslmanlk ve iman iine ilememitir. Ve birde gnl zenginlii vardr ki asl zenginlik de odur. alr, abalar ve eline geene raz olup Allahna kreder ve kimsenin ne malnda, ne servetinde gz olmaz, Veysel Karani Hazretleri gibi. Ki o, kazancnn bir ksmn kendi yer ve bir ksmn da ana ve babasna verir, bir ksmn da fakir fukaraya tasadduk edermi. Yediin mahv olup gider, dier ikisi ise ahirete gider ve orada seni karlar vesselam.
ZEKATI VERLMEYEN MAL NECSTR

Farz olan zekat eda eyle nk o zekat muhakkak temizleyicidir, seni de temizler. Sla-i rahmi ifa eyle. Dilencinin, komunun, miskinin de haklarn bil. Bir insann zekat verecek miktar bir paras olursa onun para veya dkkanndaki mal hesaplanr, bunun krkta birisi fukarann hakkdr bu para, ayrlp fukaraya verilince geri kalan para ve mal tertemiz olur. ayet bu zekatn ya iyi doru hesaplamaz veya bir miktar sadaka vermekle iktifa ederse o zaman o geride kalan maln ierisinde fukarann da hakk kalmtr. Binaanaleyh o kalan servet artk pistir, yiyen de faide gremez, harcayann ok gemeden iflas hazrdr. flas ise iki ksmdr:Biri, dnyada mal mlk elinden gidip, rl-
298
plak kalmak, birisi de dnyadaki dzeni bozulmazsa onun cezas da ahiret iflasdr ki, ahirette btn sevaplar elinden gidip stelik fukarann gnahlarn da stne yklenir. te en ac bir felaket. Dnyada iken iflas eden, cezasn ekmitir, belki tevbeler edip akl bana gelir de fakir fukaray sevindirip gzel bir hayata kavuabilir. Lakin ahiret mflisinin ise ii haraptr, nk o kadar fukara hakk yemitir ki, onlarn cezas da o kadar fazla ve acdr. Malumdur ki hrszlk, ekiyalk, halkn parasn zor ile almaktr. Bunlar, ne kadar fena ve irkin eylerse zekat vermemek de bir nevi hrszlktr. Hrsz, ekiya zenginin mallarn alr fakat, zekatn vermeyen zavall ise fakir-fukarann hakkn alm demektir ki cezas elbette daha byk olacaktr. Zihni Efendinin yazd Nimetil-slam kitabnn krkbeinci sahifesinde zekatla ilgili bir ka sz: Hayriyye-i Nabiden:
Hakkdr Hazreti Hakkn ol mal Sen dahi etme edade ihmal nk etmi seni Hak ehl-i nisap Sen de et tezkiye-i mala itap Fukara hakkdr imsak etme Pak iken maln na-pak etme Emr-i Hak zre sen ettike eda Birine on verir ann Mevla Vermezsen berekat kalmaz Nimetin sende sebat kalmaz Eyleyen fakr-u ginay tekvin Etmi an fukaraya tayin
Mehmed Zahid Kotku
Seni zengin eden Allah kadir Eylemi an da hikmeti ile fakir Eyleme ketm hukuk-i fukara Senesi geldii dem eyle eda Aniya aynasdr fukara Zdd ile mnkeif olur eya Def e kadir mi olurdun takdir Seni ann yerine etse fakir Fukaraya nazar-i merhamet et Unf etme sakn merhamet et Ana kr-et ki ann yerine sen Olmu olsan ne gelirdi elden?
299
Hepsini yazmadm, zannedersem bunlar da yeter. imdi biraz da Nzhetl-Mecalis den bir ka sz yazmay gnlm arzu etti. nk onu okuduka ok mtahassis oldum. Senden bir ricam daha olacak: Elhamdlillah slam dini kadar gzel hibir din yoktur, her eyi pek gzel, yalnz onlar okuyup renmek balca hedeflerimizden biri olsun. Mesela akaid kitaplarn ok oku ve ilmihal kitaplarn da elinden brakma. Ahlak kitaplarn da tekrar tekrar oku. Zihni Efendinin slam adl eseri be kitaptr bu sizlere ve bizlere de kafidir. bn-i Abbasn zamannda zengin bir adam lm, kabrini kazdklarnda koca bir ylan olduunu grmler. Sormular ne yapalm diye. O da baka kabir kazmalarn sylemi, onda da kocaman bir ylan. Bir baka kabir daha kazmlar, orada da koca bir ylan. O zaman yedi kabir kazmlar hepsi byle. Evine sormular ki: Bu adamn hali nedir? Hanm efendi de: Bu bey malnn zekatn vermezdi demi. O zaman Hz. bn-i Abbas oraya gmnz demi. Buna aid ok vakalar vardr ki her birerleri birer ibret levhas.
300
Zekatn demeyenlerin halleri ahirette pek ac bir ekilde cezalarn grecekleri gibi, dar-i dnyada da cezasz kalmayacaklar malumdur. nk zekat verilen hibir mal telef olmamtr, telef oldu ise mutlaka zekat verilmemitir. Bununla beraber zekat mslmann kprsdr, yani kprden geebilmek iin zekat vermek lazmdr, yoksa kprden geemez. Bizim de boaz kprs yle deil mi? Paray veren geip gidiyor. Binaenaleyh, sadakalar umumiyyetle dertleri ve belalar giderir, fena lmlerden korur ve Hakkn gadabn da kaldrr, sla-i rahimle de mr artar olduunu da unutma.
KABR AZABININ SEBEBLER

Bir kii kabrine konulmu, ki melek gelip ona demiler ki: Biz seni bir dvmekle dveceiz ve bir vurmular kabri atele dolmu, aylncaya, kadar brakmlar ve ondan korku gidince o iki melee demi ki: Ne iin beni dvdnz? Cevaben: Tahkik sen, namaz temiz olmadn halde klyordun ve bir de bir mazlum kiiye uradn da ona yardm etmedin.
302
Bu hadis-i erifi Taberani-i Kebir Hz. merin olundan nakl ederek rivayet etmektedir. Bu len zat kabrine konduktan sonra iki melek gelir ki bunlara mnker, nekir derler. Bu melekler evvela len kiiye: Rabbin kimdir, Peygamberin kimdir, dinin nedir, kitabn hangi kitaptr, kblen neresidir diye sorarlar. Bunlarn cevabn aldktan sonra bu adam dvmee kalkmlar ve dvmler. Tabii kabri ate kesilmi, adam neye uradn bilememi ve bir mddet sonra da aylm ve bunlara kendisini ne eyden, ne sebebten nai dvdklerini sormu, onlar da: Sen namaz klyordun amma taharetine hi dikkat etmiyordun. Belki st-ba sidikli bir elbise ile klyordun. Ve bir de yine sen bir mazlum zat dvlrken veya ona eza ve cefa edilirken grp getin ve gcn de yettii halde o mazlum zata bir yardmda bile bulunmadn, ite bu sopa sana bundan nai demiler. imdi bu hadis-i erif cmlemize gzel bir ders ve ibrettir. Bir kere dvlen adamn dini bilgisi olmad anlalyor. nk hem namaz klyor hem de namazn shhat ve fesadn da bilmiyor veya ok dikkatsiz ve namaza ehemmiyet veriyor da pis bir elbise ile veya abdest alrken ykanacak azalar tam yerli yerinde ykamyor. Mesela yzn ykarken yzn ne kadar olduunu ya bilmiyor veya dikkatsiz hemen yzn slatp geiyor, kollarn kezalik dirsekleri ile birlikte ykamas lazm gelirken onlar da yapmam, ayaklarn ykarken topuklarn ukur yerlerini ykamam, parmaklarnn arasn kuru brakm, gusuldeki taharete de dikkat etmemi; baz yerleri ykamam kuru kalm veya gusulde niyyeti yapmam, hele gusulde az ve buruna suyu ekmei de ihmal etmi veya donunu idrardan muhafaza edememi, istihra denilen kurulanmay yapmam veya byle bir eyi bilmiyor. drardan sonra:
Mehmed Zahid Kotku
yolda kalan bakiyeleri karmak iin istibra denilen paklanmay, biraz gezinmek veya ayak hareketleri yapmak suretiyle temin etmek, sonra oray ykayp bir bezle kurulanmak icab eder. Bu yaplamaynca idrar damlalar donu kirletir. mam- Azam Hazretleri ufack bir kan veya idrar damlas iin bulaan yerleri ykad da rivayet olunur. Sonra asl mhim olan itikad temizliidir. Binaenaleyh itikad kitaplarn ok, hem de ok oku, Allah bilmek ancak itikad kitaplarmzda bildirildii gibi bilinir, yoksa ne namaz ne de oru ve ne hac hatta hi bir amel kabul olunmaz. Zira itikad esastr. Hele unu hi hatrndan karma: hlas sresinin trkesini mufassal tefsirlerden iyi oku ve de ki:Allah birdir her zaman ve her yerde daima bizimledir, bize bizden yakndr, bizim her eyimizi gizli aikar, olmu olacak her eyimizi de pek gzel bilir grr, her niyyetimiz ve kasdmz, her harekatmz da;hem grr, hem bilir ve her fslty ve hatta gnlden geen en gizli eyleri de iitir, bilir. Allah bizimledir, ahidimizdir ve ayn zaman nazrmzdr, bizi her zaman her yerde gzetmektedir, bizleri gzlemektedir. Bunlar sakn unutma, tekrar tekrar oku ve ezberle, bunlar senin iine ve damarlarna ilesin ki gnahlardan uzak kalmaa ve namazna dikkate ve mazlumlara yardma cesaret ve iskan hasl olsun. Halbuki bir temizlik daha vardr ki o da manevi pisliklerden kurtulabilmekle mmkndr. Maddi pislikler ne kadar ok olursa olsun bir ykanr, bir de amar deitiniz mi tertemiz olursusunuz, fakat manevi pislikler malumdur ki yle su ile falan temizlenmesi mmkn deildir, o ancak nefsin yenilmesi ve malub edilmesi ile olur, o da yle kolayca y-
303
304
klp malup edilecek bir ey deildir ki, dedelerimiz. Kt huylar ancak teneir temizler demiler. Nefis ile mcadelenin farz- ayn olduuna hala inanmayacak msn? Bu pis kirli, riya, haset, kin, kendini beenme gibi bir sr ahlak- zemime, mezmum ahlaklarla m lmek iyi, yoksa mtevazi, ksmetine raz, kimseyi incitmeyen ve kimsenin malnda ve cannda gz olmayan ve herkese de iyilik yapmaa alan bir kimse olarak m lmek istersin. Sonra bir temizlik daha var ki o da ok mhim: yedii ekmein helal olmasdr. Helal olmayan lokmalarla beslenen vcudun yeri cehennemdir derler. Helal lokma iin evvela faizden kamak, hrszlktan, gasbdan, kumar ve iki paralarndan, gayri meru btn kazanlar hep haramdr. Bu paralarla ne zekat, ne hac, ne umre ne de sair hayrlar ve hasenatlar kabul olunur. Bunlar pis paralardr. Bunlar ile beslenen vcutlardan da katiyyen hayr gelmez. Bir de zalimlere hizmet ile alnan paralar da byledir vesselam. nsann alnnn teri ve elinin emei ile helal olarak kazanlan ve ayn zamanda muayyen bir gelire deil, dorudan doruya Allahu Telya tevekkl ile bir sanat, bir ticaret veya bir ziraatla kazanlan paralar ne kadar gzel paralardr. nsan yedike ii alr, gnl de alr vesselam. Demek itikad temizlii, elbise temizlii, vcud temizlii, ahlak temizlii, kazan temizlii ve bir de pek mhim olarak Allahu Tel birdir, bizimledir, bize bizden yakndr, her eyimizi grr, bilir, iitir, ahidimiz ve nazrmzdr, bizi gzleyicidir her zaman ve her yerde vesselam.
HAC VE UMREYE DEVAM ETMEK
Hacca ve Umreye devam ediniz nk bu ikisi fakirlii ve gnahlar yok eder, demircinin kr demirin pisliini giderdii gibi. Hacc emreden Allahu Teldr ve slamn be artndan birisidir. Hac, Mekke-i Mkerremedeki Beytullah ihram ve hac niyyeti ile birlikte tavaf ve say edip Arafatta bulunmak, Mzdelifede kalmak ve Minada eytan talamak, tra olup ihramdan kmak sureti ile hac kitaplarnda uzun uzadya bahs olunan merasimi yapmakla olan vazifeye derler. Bu, senede Zilhiccenin sekizinci gnnden balar ve on nc gnne kadar devam eder, baka bir zamanda olmaz. Umre ise hac gnlerinde maada senenin her gnnde ifa edilebilinen bir ibadettir. Bu da yine niyyetle ihrama girip mikat mahallinden umre niyyeti ile Mekke-i Mkerremeye
306
girer ve beyt-i erifi tavaf ve say edip tra olup ihramdan kmakla olur. Fakat bunlar, yani hac ile umre yle bir ibadettir ki, hem ziyaret, hem seyahat, hem peygamber sallallah aleyhi ve sellemi ziyaret, belde-i tayyibeyi ve oralarda bulunan Ashab-i kiram hazretlerini ziyaretlerle pek buyk ders ve ibretlerle dolu olan, bir ok da olgun ve kamil insanlar grp ziyaret etmek, bu fani dnyann kimseye kalmad ve kalamayacan idrak edip yolunu dzeltmek, akn artrmak, sevgisini Hakka ve Hak yollarna balamak ve ibadetlerine bir hz ve intizam ile devama say- gayret gstermek, hem Hakkn rzasn kazanabilmek ve hem de insanlar kvrandran fakirlik ve gnahlardan kurtarmak gibi iki byk devlete ulamasna da sebeb olaca gibi bir ok hayrl ileri ilemesine ve hayrl ilere nc olmasna da sebeb olacandan, defteri amali hibir zaman kapanmayan bahtiyarlarn arasnda yer alm olur ki ne byk saadet ve ne byk selamettir. Binaenaleyh, vakti ve shhat yerinde olan her mslmann mmknse her sene hacca gitmesi farz deilse bile bu hadis-i eriften anlalaca vech ile (Edim) kelimesi (Vazb)kelimesi ile terceme edilmi muvazabat ise ancak devamla olaca da aikardr. Sonra hele bizim gibi alma, yrme ve yorulma bilmeyenlerin muhakkak orada biraz da vcudlarnn slah mmkn olmaktadr. Sonra her istediini yemee alan kimseler biraz olsun fakir-fukarann halinden ve hele souk sularla serin havann ne demek olduunu hem anlar, hem de krn artrp mmkn olduka fukara-i mesakine yardm artk bor bilmee balar, sonra hac esnasndan son derece riayeti ile emrolunduumuz irkin ve fuhu szlerinden, fsk u fcurdan ve bakalar ile bo yerlere cidal etmekten ve bu
Mehmed Zahid Kotku
sayede ahlakan da tekemmle doru admlar atlr, en nihayet gzel bir insan olarak yaamak ve gzel bir insan olarak da lmek eref ve devletine nail olur. Onun iin sen ey muhterem karde! Sakn hacca gidenlere ilime, atma, paralarnz oralarda harcayacanza memleket ihtiyalarna harcaynz demeye kalkma, bak bu krk milyon insan iinde cemiyyetine en faydal insanlar bu hac efendilerdir. Baz bozuklar olursa da kaideyi tabiat ile bozamaz, hkm ekseriyete gredir vesselam. Cenab- Hak hemen cmlemizi dinine sadk, szne sadk, ilerine sadk, amellerine sadk, dostlarna sadk kullarndan eylesin. Amin.
307
SELAMLAMAK

Sizden biri, bir meclise geldii zaman selam versin, ona oturmas iin bir yer zahir olursa otursun, kalkp gitmek istedii zaman yine selam verip kalksn, evvelki selam sonraki selamdan daha ehak deildir.
Bu hadis-i erif meclislere giden kimselerin slam adabna uygun bir ekilde girmeleri iin evvela snnet olan selam gzelce vermesi sonra da bo bulduu bir yere oturmasnn lzumu aka bildirilmektedir. Evvela selam sonra kelam kaidesince selam vermeden geip oturmak hem adab slamiyyeye muayirdir, hem de cemiyyet adabna muhaliftir, hatta eer gelen kimse yabanc bir kimse ise selamdan sonra kendini tantmas da lazmdr ki kimsenin iinde bir bhe ha-
Mehmed Zahid Kotku
sl olmasn, gerek meclis dalrken ve gerekse kalkp gitmek isteyen kimse giderken de yine Esselam aleykm desin de ylece kalkp gitsin, evvelce selam vermitim, artk bir selam daha istemez diye hatrna bir ey gelmesin. Eer gelirse o zaman bu hadisi erifi hatrlasn. Giderken verilen selam, gelirken verilen selamdan aa deildir. Yani mertebe itibar ile her ikisi de ayn sevab kazandrr. Selam verirken de alrken de kelimelerin okluu ve fazlal nisbetinde sevap fazla olur. Mesela: Esselam aleykm ve rahmetllahi ve berekath diyen zata aynen ve aleykmsselam ve rahmetllahi ve berekath diyerek cevap vermek lazmdr. Yalnz ve aleykmsselam derse ok hatal olur ve sevap cihetinden eksik sevap alr. Bir de selam verdii kardeinin hakkna riayet etmemi ve adeta ona muhalefet etmi de olur. Selam emreden Allahu Tel ve tekaddes hazretleridir ve onu bize talim eden yine Allahn sevgili kulu Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem hazretleridir. Selam vermek snnet, almak farzdr. Cemaat halinde bulunan kimselerden birisinin selam vermesi ve dier cemaattan da birisinin selam almas kafidir. Selam kelimesi Allahu Telnn isimlerindendir ve doksan dokuz esma-i hsnadan altnc isimdir, manas ok mhimdir: Noksanlklardan ve ayplardan emin olmak manasn tar; Onun iin Esselam aleykm dediimiz zaman yani sizler her zaman ve her yerde noksanlk, ayp ve kerih grlen her eyden emin olunuz ve btn afetlerden de selamette olunuz diye din kardeiniz size dua ediyor. Siz de ona mukabil ve aleykmsselam diyorsunuz veya ve aleykmsselam ve rahmetllahi ve bereketh diyorsunuz yani Allahu Telnn rahmet ve bereketi sizin de zerinize olsun ve hem
309
310
siz de- btn noksanlklardan, ayplardan ve btn afetlerden emin olunuz, selamette kalnz, mesud bahtiyar olunuz. imdi bu manalar baka hangi kelime ile ifade edebilirsiniz? Selam verirken kardeinize duada bulunduunuzu bilerek kelimelere rahmet ve bereketi de ilave ederek Esselam aleykm ve rahmetllahi ve berekath demek daha evladr. hmal edilmemesi tavsiye olunur. Her cmleye on sevap verilir, tamam 30 sevap eder, oturduun yerde yorulmadan kazanlan bir sevaptr. et-Tergib-veTerhib cild 3, sayfa: 424. Selam. bahsinde Buhari ile Mslimin mttefikan rivayetlerinde bir zat Resuli ekrem sallallah aleyhi ve sellem Hazretlerinden: slamda yaplmas hayrl olan ey nedir diye sormu. Resul-i Ekrem de:
diye cevap vermi: Yemek yedirmen ve bilip bilmediin herkese selam vermendir buyurmutur. u iki cmle ile, slamda yaplmas lazm gelen hayrlarn en banda yemek yedirmenin yani evvela alar doyurmann, sonra da Allahu Telnn selamn herkese yaymann geldiini reniyoruz. Yani herkes iin selamet, saadet istemek ve herkesin btn felaketlerden, hastalklardan, afetlerden emin olmasn istemek sureti ile gnln de alm oluyoruz. Bir taraftan karnn doyurmak bir taraftan da te karnn doyurdum Allah seni korusun, emin olasn, saadet ve selametle yaayasn diye bir duamz yok mu? te dnyann fethine kafidir. Her zaman ve her yerde bir ok zarurette inleyen, fakr zaruret ierisinde kvra-
Mehmed Zahid Kotku
nan kim bilir ne kadar insan vardr. Hele topraksz, isiz, beceriksiz, hasta, sakat, akl noksanlna uram insanlarn hesabn kim bilecek. Amerika gibi zengin bir memlekette on milyon fukara bulunduunu gazeteler yazarken dnk gazete de 25 milyon okuma-yazma bilmeyen kimsenin bulunduunu yazyordu. Bunlar da o fukaralarn arasna katmak mmkn. 35 milyon insan, demek cemiyyetin te biri mahrumiyette demektir. Bunlarn imdadna ne ile yetiilir. te Cenab- Peygamberin gsterdii yol: Evvela karnlarn doyur, sonra karnlarn doyuracak iler bul, messeseler kur, karnlarn byece doyur, hastalarna, beceriksizlerine de bakm evleri yap, oralarda tedavi et, selamet ite budur. Bak sana gzel bir misal vereyim: Yangn olan bir evde skp kalan bir kimse pencereden baryor: Yahu beni kurtarn. imdi sen bu adama Esselam aleykm deyip gesen insanlk ve slamlk vazifeni yapm olur musun? Denize den, bataa batan bir araba, iindekiler ile beraber saplanp kalm. imdi insann vazifesi nedir, selam verip gemek kafi midir? Rica ederim, bu bir misaldir amma her eye amildir. imdi kpr altnda yatan isiz, serseri gibi dolaan, u stanbulda bile kim bilir ne kadar ok insan vardr. Ard arkas kesilmeyen hrszlk hadiseleri, onlar hapishanelere sokmakla nlenemez olduu grlmektedir. te Amerika gibi hem zengin, hem fabrikas bol bir memlekette geceleri bahusus yalnz olarak ehirde bile dolamak mmkn olamyor, mutlaka ya soyacaklar veya da ldrecekler. te bu, u iki eyden ileri geliyor:Birisi alk, birisi de dinsiz ve imansz olularndan. Zira en byk afet, tehlike, felaket: Cahilliktir yani varlklarn sahibi olan Allahu Tely tanmamak ve bilememekten neet etmektedir. Fukarann karnn
311
312
doyuracak messeseleri her tarafa yapar ve btn afet ve felaketlerden onlar emin klacak dini, man da onlarn iine yerletirdiniz mi ite o zaman memleketi feth etmi olursunuz. Yoksa laflarla ve ehirlerdeki sefahetlerle televizyon gibi insanlarn mrlerini, vakitlerini bo yere alan mr hrszlar ile memleket idare edilemez. nk bir ksm insan yaarken, dier bir ksm a ve sefil ve cahil zmre bir arada ne yaayabilir ne de geinebilir. Bunlar en iyisi Resulllahn dedii gibi bir taraftan karnlar doyurmak dier taraftan da bunlar btn afetlerden, tehlikelerden emin klacak bir bilgi, bir terbiye bir ahlak ve bir din, iman -ki islam dini en gzel ve en salam bir dindir- ile tehiz etmek lazmdr. Bak o dinin arii Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellemin buyurduklar ne kadar ahanedir. Mslim ile Davud, Tirmizi ve bn-i Macenin beraberce Ebu Hreyreden naklettikleri u hadise ok dikkat eyle: Resul-i Ekrem buyuruyorlar: man etmedike cennete giremezsiniz ve birbirinizi sevmedike de iman etmi saylmazsnz. Sizi bir eye delalet edeyim ki, onu ilediiniz zaman birbirlerinizi seversiniz. Selam aranzda ifa ediniz, yaynz. Dier bir rivayette yle zikr edilmektedir: Sizlere sizden evvel geen kavimlerin hastalklar, dertleri sirayet etmektedir, bu hastalklar hased ile buzdur. Buz, kesici bir baktr, fakat salar kesen tra makinas veya ustura gibi deil, lakin dinleri kesen, dinleri yok eden bir baktr o buz. Nefsim yed-i kudretinde olan Allaha kasem ederim ki siz iman etmedike cennete giremezsiniz, birbirlerinizi de sevmedike iman etmi olamazsnz. Sizlere
Mehmed Zahid Kotku
birey haber vereyim ki onu ilerseniz imannz salam olur, o da: Selam beyninizde (aranzda) ifa etmenizdir. ey vardr ki karde dostluunu safiletirir: Birisi ona mlaki olduun, rast geldiin zaman hemen selam vermek, mecliste ona yer avermek ve onu en gzel ismi ile armak; bey veya efendi ile taltifte bulunmak, dostluu arttrr ve salamlatrr ve saf klar. Ebu Yusuf Abdullah b. Selam radiyallahu anh der ki: Resulllah sallallah aleyhi ve sellemden iittim buyurdular ki: Ey insanlar selam ifa ediniz, yemek yediriniz, geceleri herkes uyurken namaz klnz, selamla cennete giriniz (girersiniz). Tirmizi ile bn-i Hbbann sahihlerinde Hz. merin olu Abdullah Radyallahu anhmadan: Sallallah aleyhi ve sellem buyurdular ki: Rahmana ibadet ediniz, (itaat ediniz) selam ifa ediniz, taam yediriniz, cennete dahil olunuz (cennete girersiniz bunlar yaptnz takdirde). Ebu reyh radyallah anh derki: Ya Resulullah bir ey haber ver ki (bildir ki) benim cennete girmeme sebeb olsun. Buyurdular ki: Kelam gzel eyle, selam bezl eyle ve yemek yedir. Taberaninin dier rivayetinde: Benim cennete girmeme sebeb olacak olan ameli bana delalet buyurun demiler. Cevaben: Tahkik mafiret-ilahiyyeyi mcip olan bezlsselam, hsnlkelamdr buyurmular. Ebu Hreyreden olan rivayette: Mslmann mslman zerinde be hakk vardr: verilen selama mukabele
313
314
etmek, hastay ziyaret etmek, cenazesine gitmek, davetine icabet etmek, aksrd vakit yerhamkellah demek. Dier rivayette alt hak olarak gsterilmi, fazla olarak: O nasihat istedii zaman nasihat etmek. Selam vermek snnet ve aleykmsselam demek farz- ayndr, cemaatla olursa farz- kifayedir. Hastay ziyaret, yakn olursa vacip, uzaktan olursa sevaptr. Cenazeye gitmek ve namazn klmak farz- kifayedir. Dn davetine -gnah yoksa- gitmek vaciptir. Dnden gayri davetlere gitmek menduptur, sevaptr. Aksrana yerhamkellah demek snnettir, aksrann da Yehdina ve yehdikmllah demesi lazmdr. Velhasl kardeinin kardelik haklarna son derece riayetkar olup zenginlerin cenazelerine gidipte fakirlere kymet vermemek hem ayptr hem de gnah. Mslmanlkta, kardelikte msavat vardr, zengin, fakir, alim, cahil birbirinden ayrlmadan kardelik haklarna riayet etmek adab-i slamiyyedendir. Selama evvel balamak efdaldir. Snnet olmakla beraber farz olan selam almaktr. Atta veya arabada olan yryene, yryen oturana. Yryenler bir birlerine hangisi evvel selam verirse fazileti o kazanm olur. Selamlarna mukabele edilmeyenlerin selamlarn melekler tamamlarlar, yani ve aleykmsselam derler. Krk huy vardr ki bunlarn en gzeli stl bir koyunu, stl keiyi veya stl deveyi st bitinceye kadar stnden istifade etsin sonra geriye, sahibine iade etsin diye bir muhtaca vermedir. Her kim bu krktan birisini sevabn umarak ve Resulullahn vadini tasdik ederek ilerse Allah da onu cennete idhal eder, bunlardan bazlarn sayasak:
Mehmed Zahid Kotku
Selalam reddetmemek, aksrana yerhamkellah. demek, yollardan eza veren eyleri kaldrmak, hasta ziyareti ve cenazeyi gtrmek, davetlere icabet, mslman kardelere sevin vermek ve onlarn yardmlarna komak, komularna ve ocuklarna ikramda bulunmak, yetimleri sevindirmek, anaya, babaya ve hocasna hrmet ve saygy gstermek, Kuran okumasn renmek sonra da retmek, tesettre riayet etmek, oyun ve elence yerlerine gitmemek ve evine de sokmamak, salih kimselerle dp kalkmak, gnahkar kt kimselerden uzak olmak ve dostlarn birbirlerine hediyyelerde bulunmalar, tatl dil ve gleryzl olmak, kimseyi incitmemek, kin tutmamak, hased etmemek, buz etmemek, riyakarlk yapmamak, kibirden, gururdan, kendini beenmekten saknmak, ehvet ve hretten kamak ve bunlara benzer gzel huylarla mtahallik olmak insann cennete girmesine vesile olur. Kafire, dinsize selam verilmez. ayet onlar selam verirlerse yalnz (ve aleykm) denir. nk kafire selametle dua caiz olmaz. Hutbe okunurken, ezan okunurken, Kuran okunurken, hamamda, kaza-i hacette ve bunlara benzer 15 yerde selam vermek caiz olmaz, demiler. Kahvehanelerde oyun oynanrken -evlerde olsa yine- selam vermek caiz deildir. Zira Hakkn raz olmad ileri iliyorlar. Selamla beraber bir de musafaha yaparsa ok iyi olur. Bu hediye ikramlar insanlarn ilerindeki kini, husumeti ve buzu giderir buyurmulardr. Onun iin daima hediyyelerle birlikte kardelerle musafaha etmekten ekinmeyiniz, her ne kadar fakir ve cahil olsalar dahi bunu ihmal etmemelidir.
315
316
Sonra ellerle ve iaretlerle selam da caiz deildir. Hristiyan ve Yahudi adetlerini, ananelerine kendilerini benzetenler bizden deildir buyurulmutur. Hanm efendilerin ak gezmeleri de Yahudi ve nasaraya uymak olduundan ok irkin bir harekettir, mslman olana hi yakmaz. (et-Tergibvet-Terhib: 424-435e kadar olan hadis metinleri).
DEF- HACETN ADABI
Sizden biriniz def-i hacete girdiiniz vakit yznz ve arkanz kbleye evirmeyiniz. ya arka veya garba. Bu da kblemize kar yaplmas lazm gelen saygdan bir nmunedir ve buna bahusus evler yaplrken ok dikkat edilmesi lazm gelen bir vazifedir, mslman helada gelii gzel oturmamaldr, bahusus kblesine kar lazm gelen hrmet ve saygy her yerde gstermesi gerektir. Bu hususta imamlar arasnda baz ayrlklar olmusa da, bu, efdaliyyet ksmndandr. nk kble olan Mekke-i Mkerreme bizlere her ne kadar uzak olsa dahi kble mslmann gznn nnden ayrlmaz. Evinde de olsa kbleye kar namazda olduu gibi oturmak efdaldir. Yz kbleden evirmemek, haktan ve doruluktan ayrlmamann nianesidir. Zira her zaman Hakkn huzurunda, Kabe-i muazzamann nnde sanki Hacer-i es-
318
vedin de yannda imi gibi huzur iinde bulunmann mslmanlara ne kadar huzur bah edecei hakknda sz sylemee lzum brakmaz zannederim. Binaenaleyh, hela talarna oturulduu vakit kbleye kar ne yz ve ne de arkas gelmemek art ile konmasna dikkat etmelidir ve bahusus kr yerlerinde de def-i hacet ederken kbleye ok dikkat etmeli ve glgelik yerlere ve haeratn yuvalarnn bulunduu yerlere, rzgara kar durmamaldr ve kendisini mmkn mertebe korumaldr vesselam.
MMNLERN BRBRLERN ALLAH N ZYARET ETMELER

Bir kii kardeini ziyaret iin geldii vakit cennet bahelerinde yryordur, hatta oturuncaya kadar. Oturduu vakit rahmeti ilahiyye onu kaplar. Eer sabah vakti ise ta akama kadar 70 bin melek ona dua ederler, eer akam vakti ise ta sabah oluncaya kadar yine 70 bin melek o kimse iin dua ederler. Beyhaki uabul-man adl kitabnda Hz. Ali efendimizden naklen buyurduklar bu hadis-i erifte mslmanla-
320
rn hassaten birbirlerini ziyaret etmelerinin ne kadar mhim olduunu pek ak bir ekilde belirtmektedir. Bu kardeler arasndaki ziyaret yle alelade bir ziyaret deil ki buna mukabil bu kiinin dnyadaki yry, ahiretteki cennet bahelerindeki yrmeye tebih edilmi, ziyaret etmek istedii kimsenin yanna gelip oturunca eer sabah vakti ise ta akama kadar tam 70 bin melek ona dua ederler, Cenab- Hakkn izni ile. Bu dua insanlarn duas deil, kainatn sahibi olan Allah azze ve celle hazretlerinin emri ile ve yine Onun yaratt, hi gnahlar olmayan ve emirlere itaattan baka bir ey bilmeyen, nurdan yaratlm meleklerin duas, yani mutlaka kabul olunur. Sonra bir melek deil, yz melek deil, bin melek te deil belki tam 70 bin melek. Demek ki Cenab- Hakka kullarnn birbirlerine sevgi ve muhabbeti ne kadar houna gidiyor ki onlara da ikram cihetinden 70 bin melei o ziyareti kiiye dua etmeleri ile vazifelendirmi, afv u mafiretine vesile klmtr. Eer ziyareti akam vakti ziyaret etti ise ona da sabaha kadar dua etmek zere 70 bin melei vazifelendirmi olduunu aka beyan etmektedir ki mslmanlar birbirlerini ziyarette kusur etmesinler ve sk sk ziyaretlerde bulunsunlar diye byle bulunmaz hediyelerle kullarn taltif etmektedir. mam Mslim Eb Hreyre radyallah anhden rivayet eder ki: Bir adam bir kyde olan kardeini ziyarete giderken Allahu Tel onun geecei yol zerine onu gzetlemek iin bir melek kor. O ziyareti oradan geerken orada bekleyen melek o ziyarefiye sorar ki: Nereye gidiyorsun? O da: Bu kyde bir kardeim var, ona gitmek istiyorum. Melek der ki: Ondan senin iin bir nimet var da onu mu kasdediyorsun? Hayr yalnz ben onu Allah iin seviyorum. O zaman me-
Mehmed Zahid Kotku
lek Allahu Tel da muhakkak seni seviyor, sen onu sevdiin iin der. yle rivayet ederler ki: Bu adam ok sevap alyormu, fakat yle fazla bir ibadeti de olmad iin melekler ne sebebten nai bu kadar sevap alyor diye konumular, Allahu Tel da sebebini gstermek iin ilerinden bir melei bu adamn yolu zerinde bekletmi. Ve neticede anlamlar ki din kardelerini srf Allah rzas iin ziyaret etmektedir. Bu ziyaret faziletlerin en by ve en gzelidir. bn-i Macenin Ebu Hreyreden bir rivayetinde de: Bir kimse bir hastay veya bir kardeini Allah rzas iin ziyaret ederse bir melek ona nida edip: ok gzel i iledin, senin bu hareketin, bu yryn tayyib olsun, cennette yerini hazrlam oldun diye tebiratta bulunmulardr. Hz. Enes de bir rivayetinde sallallah aleyhi ve sellem Hazretleri: Sizin erkeklerinizden cennette olacaklar haber vereyim mi? buyurdular. Biz de evet buyur ya Resulullah dedik. Buyurdular ki: Nebiler (peygamberler), sddklar (doru, sadk kimseler), bir de sadece Allah rzas iin ehrin bir kapsnda bulunan kardeini ziyaret edenler. Bunlardan anlalyor ki Allah nzas iin kardelerini ziyaret edenlerin mekan cennet olacaktr. Cennet haddi zatnda Allahu Telnn kullarna mkafat olarak hazrlanm, emsali bulunmayan ve her nimeti fevkalade bulunan bir yerdir. Bu gzel yeri ite Cenab- Hak peygamberlere, sddklara bir de Allah iin kardelerini ziyaret eden bahtiyarlara balam olmas herhalde kardelerin birbirlerine lazm gelen sevgi, muhabbet, ziyaret ve yardmlarda bulunmalarn da ayn zamanda teviktir. En gzel ve en kolay kazanlacak
321
322
bir mkafata, bir ziyarete bir cennet. Cenab- Hakkn mmin kullarna ltfunun, ihsannn ne kadar geni ve bol olduuna bunlardan daha gzel alametler olmaz. Muaz radiyallah anhden olunan rivayette ise: Ben Resulullah sallallahaleyhi ve sellemden iittim buyuruyorlard ki: Allahu Tel ve Tebareke buyurur ki: Allah iin sevienlere, Allah iin toplanp muhabbet edenlere, Allah iin birbirlerini ziyaret edenlere, Allah iin birbirlerine ikram ve ihsanda bulunanlara benim muhabbetim hak olur, vacip olur. Cennette bir kk vardr ki iinden d, dndan da ii grlr. Allahu Tel bu cenneti Allah iin sevienlere, Allah iin birbirlerini ziyaret edenlere ve Allah iin bezl edip ihsanda bulunanlara vad buyurmutur. Dier bir rivayette de: Ziyaret iin gelen bir zaire: Ziyaret iin mi geldin diye sormu. O da evet deyince, Resulullah sallallah aleyhi ve sellem buyurdular ki: Kim kardeini ziyaret ederse dnnceye kadar rahmeti ilahiyyeye, rza-i ilahiyyeye ve ihsan-i lahiyyeye gark olur ve kim kardeine iade-i ziyaret ederse o da dnnceye kadar cennet bahelerinde ihsan-i lahiyyeye dalar, nail olur. imdi bunlardan anlyoruz ki insanlarn ve bahusus mslmanlarn birbirlerini sevmesi en byk bir meziyyettir. Selam bahsinde grdmz ve okuduumuz gibi cennete girmek iin mutlaka ve mutlaka iman lazm, iman olmadka cennete girmek mmkn deildir. nk iman olmaynca onun yerini kfr igal eder; kafirin yeri de ebedi cehennemdir. Cennet isteyen muhakkak iman edip
Mehmed Zahid Kotku
imann icaplar olan 32 farz yerine getirmesi de arttr. nk bu 32 farz imann ve slamn artlardr. art olmaynca merut olmaz demiler. Mesela abdest namazn artdr, abdest olmaynca ne kadar namaz klsan bounadr. Bu iman olmadka cennet olmad gibi mminler de birbirini layk vech ile sevmedike iman etmi saylamazlar. Hakiki iman ancak mminlerin birbirlerini hakk ile sevmelerine baldr. Bu muhabbet olmadka iman da mkemmel olamaz. Bu sevgi yle laflarla deil de bilfiil bu sevgiyi izhar etmek gerektir. Sevginin icab olarak mmin kardeinin elinden tutmak ve onun yardmna komaktr ve onu can gibi koruyup gzetmesi de lazmdr. Hatta onun arkasndan bakalar ayp ve kusurlarn sylerlerse onu mdafaa edip ayplayanlar susturmak gerektir. Zira aypsz kim bulunabilir, hepimizin bir sr ayplar var da, bunu da pek iyi bildiimiz halde hangisinin slah mmkn olmutur. Mminler ise umumiyyetle birbirlerinin kardei deil mi? Aziz dostum ok rica ederim, mmin kardeinin aleyhinde konumamaa bak, konuanlar da susturmaa al. Onu sevmek baka ne trl olacak, paraya ihtiyac olsa veremeyiz, karnn doyurmak lazm gelse, hatta eve bile sokmayz, hele fakir fukaraya hi kymet vermeyiz, u yahudilerden de utanmayz. Baknz hi sokaklarda dolaan bir bo yahudi grdnz m, hele kaplara gelip ekmek isteyen bir yahudiye rast geldiniz mi? Ufack bir aznlk, fakat tekilat ne kadar muntazam. Sen hemen yahudi diye geme, onun gzel olan bu alma sistemine iyi dikkat et de ibret al, sen de mslman kardeine ylece yardm et, karnn doyuracak alma
323
324
yerleri hazrla, irketler kur, yavrularmz kffar diyarlarnda perian etme, onun orada alaca paray burada sen de ver. yerleri yap, sefahata harcanan paralarn saysn Allah bilir, hesabn da o yapacak, o hem grr hem de bilir, hem iimizi, niyyetimizi, kasdimizi, gayemizi; her eyimizi hem de pek gzel bilir, nk o daima bizimledir. Bunun iimize kadar ilemesi de art- azamdr. Sonra hergn mezarla giden tabutlar ierisindeki sessiz sedasz bak ne gzel gidiyor, sen bunlan hi grmez ve iitmez misin.
ALLAH SEVGS VE ONUN NMETLERNE KR
mdi biz birbirlerimizi byle sevmekle mkellef olduumuzu anlyoruz da ya bizi yoktan ve bir damla sudan ana rahminde o karanlk yerde halk edip bu gzel surat, hlkat da eksiksiz veren Allahu Telya kar sevgimiz elbette daha ziyade olmaldr. Bak ne nizamla her eyi yerli yerinde, tenasb-i azaya her bakan hayran olur. O gz ve gz zerindeki ka, sz, szdeki letafet. Hele o azla burun ve o yzdeki gzellik insan nasl mest etmekte, hayretlere drmektedir. Bir kii insan olarak bu kadar nimeti, devleti saltanat kendine bahedeni arayp bulmaa almas ve ona stelik bir de teekkr etmesi lazm deil midir? u fani dnyada bizlere ufack bir hediyye ve ihsanda bulunanlara bile nasl teekkr edeceimizi bilemiyor, aryor ve nasl yaltaklanyoruz. Artk o muhterem zat yere konduramyor, gklere kadar uuruyoruz. Fakat bu muhterem bize ne gz, ne de kulak ve ne de gnl verebiliyor. Herkes aciz ve lme mahkum. imdi bu insan nasl olur da kendisine
326
saysz, ve emsali bulunmayan nimetleri ihsan eden Allah aramaz ve ona itaat etmez ve onun szlerini dinlemez, emirlerini yapmaz, yasaklarndan kamaz. Ltfen bir tmarhaneye gidip o delileri bir grseniz her halde biraz yumuar ve biraz da insafa gelip kendisini yaratan Allahu Telya dner, emirlerini tutar ve yasaklarndan da kanrsnz zannederim. Kendisinde bu kadarck bir idrak ve uur bulunmayan kiiye de nasl insan demek doru olur bilemem. Fakat o iimizde sakl duran yedi bal ejderhadan daha beter nefis yok mu hepimizi nasl perian etmektedir, cahili bir trl kandrr, fenalklara sevk eder; alimleri baka trl kandrp kibir gurura, ucup ve hasede boar. Tacirleri hrsa, memurlar da ibadetten alkoyar. imdi senin vazifen var: Buradan ekmek yiyorsun diye eitli hilelerle kandrp hem Hak Teldan hem de halktan ve birbirimizden ayrp sonra da karmza geip gler. Tabii glmeye de hakk var, nk bizdeki insanlk ve islamlk duygularn elimizden alp bizi rl plak brakt. Bak u halimize: Bir millet olduumuz halde neye dndk. Bir kardeimizin: Osmanl Hkmeti mslman olduu iin deil, mslmanl brakt iin yklmtr, dediini duydum, kendisini ve grn tabiat ile ok takdir ettim. Peygamberimizin ve onun Ashab devrindeki ba dndren zaferlerin karsnda kocaman Kayser ve Kisra ordular nasl malup olup, boyun bkp haralar verdiler ve canm stanbulu da nasl teslim edip alaya alaya brakp gittiler. Sanki o zamanki kuvvetimiz ok mu fazla idi? Hayr. man ve slam kuvveti. Daha dn Erzurumdaki kalay zabt eden
Mehmed Zahid Kotku
Rus ordusunu oradan kovup karan anne ve nenelerimizin baltalarla kalaya hcumlarn ve o koca Rus ordusunu nasl kardklarn herhalde unutmamsnzdr. Binaenaleyh, sevilmee asl layk olan mlkn sahibi, bizleri yaratan, akl, grme, iitme, sezme, anlama, idrak, gnl gibi saysz nimetler veren Allah celle ve ala Hazretleridir. Neticede dnmz de onadr, cenneti ile ikram edecek olan da yine odur. Bak, maazallah akl, gz, kulak, idrakimize bir noksanlk olursa bunlar kimse yapmaa kadir olamyor. Onun iin sevilecek olan, saltanatna son olmayan Allahu Teldr. Muhakkak onu sev, onu sevmek iin onu sevenleri de sev ki sevgin tam olsun. Allah en iyi ve en gzel seven Peygamberimiz Efendimizdir. nk Allahu Tely en iyi ve en gzel bilen odur. Sevgi, bilgi nisbetinde olur, yani Allah ne kadar biliyorsa o kadar sever, sevgi bilgiden doar, Allah en iyi bilen de Peygamber Efendimizdir. Ve bize Allah bildiren yine Odur. Eer O olmasa idi biz de kafirler gibi putlar yapar, her birisine bir ad takar, Allah tr, Allah betir, Allah yledir, Allah byledir diye kafirlerin yaptklarn biz de yapardk. Kimimiz atee, kimimiz puta, kimimiz aya, gnee, yldzlara hatta hayvanlara tapanlardan biri olurduk. ok kr Allahu Tel Peygamberimizi gnderdi ve ona Kuran- aziman gibi byk bir de kitap verdi ve kendisini bize doksan dokuz esma-i hsna ile birlikte tantt. Ben hayat, ilim, semi, basar, irade, kudret, kelam, tekvin sahibiyim, evvelim ve sonum da yoktur. Kdem, beka, vahdaniyyet (benim sfatlarm) birim. Hibir eye benzemem, nefsimle kaim yani hibir eye muhta deilim, btn mlk, iindeki her eyle beraber benim mlkmdr. Onun iin seveceksen beni sev. Ve bir de beni sana tan-
327
328
tan Resulm:Muhammed Mustafay sev. Sallallah aleyhi ve sellem. Sonra benim sana gnderdiim kitab da sev. nk sana dnya ve ahiret reten Odur. Sonra da beni sevenleri de sev ki sevgin tam olsun. Bu sevgiyi kazanmak iin almak balca vazifelerimizdendir, bu sevgiyi tadmadan dnyadan ayrlmak kadar ac bir ey yoktur. Allahu Telnn sevgisi bata, arkadan Peygamberimizin sevgisi, sonra da kitabmz Kuran- azimann sevgisi, sonra da mslmanlarn bilafark birbirlerini sevmesi ile hem dnya hem de ahiret saadet ve selameti elde edilmi olur. Cenab- Hak cmlemizi bu sevgiyi tadan sevgili ve bahtiyar kullarndan eylesin. Amin. Ashab- kiram rdvanullahi Tel aleyhim ecma-in Hazretleri Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz Hazretlerini ne kadar sevdiklerini ve bu sevgiyi ifade iin (Fidake ebi ve mmi ya Reslullah) lafzn daima terennm etmekten kendilerini alamazlard ve bilfiil bu szlerini isbat ile muharebelerde erbet-i ehadeti imekten zerre kadar ekinmezlerdi. Allahu Telnn sevgisi onun szlerini tutmak, emrettiklerini yapmak ve bir de yasaklanndan korunup kamak, yani yasaklar ilememek, gnah kitaplarnda yazl olan i ve d gnahlardan korunup kamakla olur, yoksa yalnz ibadet etmekle Allah sevgisi salanamaz, mutlaka gnahlardan korkup kamak gerektir. Bir kulda Allahu Telnn sevgisi tezahr ederse, onunla beraber Peygamber sallallah aleyhi ve sellemin sevgisinin de bulunmas arttr. nk Kuran- azimann Al-i mran sresinin 31-32. Ci ayetlerinde: Ey habibim, syle kullarna, eer siz Allahu Tely seviyorsanz bana tabi olu-
Mehmed Zahid Kotku
nuz ki Allahu Tel da sizi sevsin ve gnahlarnz da balasn, muhakkak Allahu Tel Gafur ve Rahimdir. Ve bu sevgi gerek Allah Tealaya ve gerekse Resulne ancak her ikisine itaatla tahakkuk ve taayyn eder. Emr-i lahiyyeye ve snnet-i Resulullaha itaat etmeden sevgi iddias yalan ve kandrc bo bir iddiadr. nk Allahu Tely sevmek, ayn zamanda onun da sevgisini celb etmee vesiledir. Sev ki sevilesin, sevilmek iin sevmek lazmdr. Aalar dik ki, memlekete yamur yasn, zira ormanlar bulutlar ekmeye vesiledir;yle ise Allahu Tely da sevmek onun szlerini dinleyip emirlerini harfiyyen yerine getirmee almakla olur, bu almak da ancak snneti seniyeye tamam ile uymakla olur, yani Peygamber sallallah aleyhi ve sellemin hatt hareketini takib ve taklid etmek nasl yaadn siyer kitaplarnda, tarih kitaplarnda ve hadis kitaplarndan iyice okuyup renmekle olur. Bunlar trke kitaplardan renebilinirse de arapay gzelce renip Kuran- azimandan ve hadis-i nebevilerden ve fkh kitaplarndan dorudan doruya renmek daha evladr. Suyu menbandan imek baka ve bir de onu ielerden alp imek bakadr. nk uzun mddet onlarn iinde bekleyen sularn bir ok faydalar, hassalan kaybolabilir. Hele meyve sularn ielerden imenin hi faydas olmadn doktorlarmz sylemektedir. Bizim buzdolaplarnda sakladmz yemekler dahi hakiki evsafn gayb etmekte olduu da gzlerimizin nndedir. Binaenaleyh, her mslman kendisini yaratan ve kainat da yaratan ve kainat ierisindeki saysz mahlukat, mevcudat ve muhta olacamz her eyi de yaratan bir Allah sevmek sonra da bize Allah tantan ve ona ibadet etmesini reten, cennet yollarn gsteren, cehennem yollarndan koruyan
329
330
Allahu Telnn sevgilisi Muhammed Mustafay da sevmek daha sonra da Allahu Telnn kitabn, sevmek onu okuyup renmek ve mucibi ile amel etmek balca vazifelerimizdendir. Allahn seven onun gsterdii yoldan ayrlmaz. Kurann bandaki Fatiha sresini iyi oku ve ok dikkat et, doru yol isteyen Kurana sarlsn. Peygamberlerin, velilerin, sddklarn, ehidlerin yolunu isteyen yine Kurana sarlsn. Allahu Telnn gadap ettii yahudilerle, yollarn arp bataklklara saplanp kalan ehli dalalet ve bilumum hrstiyanlarn yollarndan da korunup kamay ve onlarla muharebe, mcadele, ve muhasamay da elden brakmamay ve dnyaya dalp onlarn peine dmemee dikkat et ki saadet ve selamet senin olsun. Bir kere onlarn peine dtn m ne Allah sevgisi kalr ne de Peygamber sevgisi, belki bsbtn dinden imandan da kar, felaketin ta iine dersin vesselam. Onun iin hem oku hem de Allaha yalvar ki seni brakmasn. Bak u Peygamberimizin duasna: Ya Rab bir gz ap kapayacak kadar dahi olsun beni bana brakma bakalarna brakma, benim hamim, hafzm, muinim, nasrm, rezzakm hep sensin, ben de sana snr ve sana iltica eder, her eyi de senden beklerim benim ulu Allahm.
LM VE ALM
bn-i Abbasn rivayet ettii bu hadis-i erif ilmin kymetini ne kadar gzel bir ekilde izah etmektedir. Alim ile abid sratta birletikleri vakit abide:Cennete gir, ibadetin sayesinde nimetlerden istifade et denir. Alime ise: Sen burada dur, bekle ve sevdiklerine efaat eyle. Muhakkak sen kime efaat edersen efaatn kabul olunur; ve bylece alim, nebiler makamna karlm olur. Bundan anlalyor ki ibadet insann kendi ahsna mnhasrdr ve yapt ibadetlerin mkafatn da grecek ve doruca cennete girip nimetlerinden tenaum edecek, yeyip, iip zevk u sefasna bakacaktr;Bu ise haddi zatnda pek dk bir
332
ameldir, kymeti, yemek, imek, zevk- sefa ile llr, bunun da ehl-i hak yannda kymeti pek azdr. Zira insann insanl hem cinsine olan faidesi ile llr, bu zavallnn ise kimseye faydas olmadan hemen cennete girip yaamak oldu. Dnyada bile etrafna faydas dokunmayan kimselere pinti derler. Kimsenin yannda kadri kymeti olmaz, ahiretteki hali de bu dnyadaki haline benzer. Halbuki bir alim, dnyadaki insanlara da ok, hem de pek ok faydas dokunan, onlar en byk tehlikelerden, dinsizlikten, ahlakszlktan, itaatszlktan daha dorusu cehennem yollarndan kurtarp cennet yollarn gsterdii gibi yarnki ahiret gnnde yine byle dostlarn, sevdiklerini, kardelerini, ahbablarn cehennemden kurtarmak iin Cenab- Feyyaz-i mutlak Allahu Tel Hazretleri cennet yolu olan srat kprsnn zerinde bekletip: Haydi istediklerine, sevdiklerine efaat eyle, ona peygamberlere verilen efaat makam da ihsan olunacak. Bu ne byk devlet ve ne byk saadettir. Zira ilmin lzumu hakknda ayet-i kerime ve hadis-i erife pek oktur. Hz. Aie validemizden nakledilen u hadis-i erif de pek dikkate ayandr:

Bana bir gn gelir de o gn beni Allahu Telya yaklatran ilim ziyade olmazsa o gn gnein douu bana mbarek olmasn.
Mehmed Zahid Kotku
Bu ok kymetli ve ok deerli bir hadistir. Bazlar buna zaf isnad, etmilerse de buna mukabil bunu tasdik eden bir ok ayeti kerime ve hadis-i nebevviyye vardr. Bu husus:
333
Cenab- Hak ilmi daima artrma tavsiye ederken Hz. Aie validemizin nakil buyurduklar hadis-i erif bu ayeti kerimeye tam bir mutabakat halinde iken, artk u yle demi, bu byle demi, laflarna hi de lzum yoktur. Fakat muhaddislerin vazifesi hadis-i nakl edenlere ok dikkat ve ihtimam verdiklerinden, szlerinde hata olan, unutkan olan veya baka sebeblerle tan edilenlerin hadislerini kabul etmemilerdir. Tabii ki bu husustaki titizlii ayan-i takdirdir. Fakat, bu zayf addedilen hadisler dier sahih hadislerle tekid edildii vakit onlar da zaiflikten kurtulmu olurlar ve kesb-i kuvvet ederler. imdi u tekemml dnyasnda hergn gzleri kamatran yeni ve ok da faydal dnyann fani ilimleri. revata, kymette bunlar lp medh olunurken hak bilgisi, din bilgisi, Allah bilgisi olduu yerde kalsn olur mu? Elbette Allahu Telya her kulun, hergn ve hatta her saat ilerleyip tekarrub-i lahiyyeye nail olmas iin almas hepimizin zerine En byk bir bortur. nk ilmin, sahili olmayan bir deniz olduunu sylemek bile zaittir. Binaenaleyh, ucu-buca bulunmayan bu ilimden herkes her an nasibini almak iin elden gelen gayreti sarf etmesi vacip deil midir? te bu ilimden mahrum zavalllar fani dnyann fani bilgileri ile uramay bir vazife sayarlarken ebedi hayata inanan ve slam dinini seen bahtiyar, mmtaz kimselerin dini bilgilerini artrmak iin okumak ve gnln Allaha verip yeni yeni bilgiler isternek bununla beraber Peygamberimizin, kitabmzn yolundan da
( Taha/124).
334
zerre kadar kaymamak art ile Hakka vuslat yollarn arayp bulmaa almak zerimize bor deil midir? imdi sen syle: Tarikat denilen tasavvuf yolundan haberi olmayan zavalllar, bu dnyada gafletle mrlerini zayi edip ahirete hem eli bo ve hem de yz kara ... Binaenaleyh, ilme al. Amma her ilim deil bunu yanl anlama, dnya ilimleri dnya iin lazm, asl seni Hakka yaklatracak olan ilme bak. Dnya bilgin ne kadar ok olursa olsun onun faidesi ancak dnyada gzn yumuncaya kadardr. Bir kere lm geldi mi o senin bilgilerinin hibir faydas olmayacan ok iyi anlarsm amma artk i iten gemitir. Onun iin bahusus genliinin kymetini iyi bil de mrn bo yere harcama, son pimanlk faide vermeyecei malumdur.
Kymetin ilmin kadardr ilmin arttr ey aziz, Ger dilersen halk iinde arta kadr- kymetin. Ademiyyetin zineti ilmi hnerdir doru bil, Muhterem olmak dilersen ilme sarf et himmetin.
Buhari ile Mslim ve bn-i Macenin Muaz radyallah anhdan rivayet ettikleri hadis-i erif te Cenab- Peygamber buyuruyorlar ki:
Cenab- Hak hayr murad ettii kimseyi dinde fakih klar. Yani ona ahkam-i diniyyeyi ve eriyyeyi talim buyurur ki, Allahu Telya takarruba vesile olan ibadeti, taati Hakkn nuru ile gzelce ifa edebilsin.nk fkh, ilmin inceliklerine vukuftur ve her eyin de inceliklerine kiiyi vakf klan bir ilimdir. lim teallmle olur, fkh da tefakkuh ile olur. Tefakkuh:Fkh tahsil in almak, ilmi retmek iin nasl aba harcanyorsa fkh da tahsil iin yle aba harca-
Mehmed Zahid Kotku
mak lazmdr. Mektebe gitmeden, okumadan, almadan ilim nasl hasl olmuyorsa, fkh da tahsil iin anlamak, idrak iin almak, kafay altrmak, zekay gelitirmek, akl yormak, fazlaca dnmek. Mesela: u kainata baktmz zaman grdklerimiz gayet basit, tepemizde gkyz yldzlar ile, altmzda dnyamz, dalar, talar, aalar denizleri ile herkesin grp bildiini biz de grm oluruz. Fakat bu kafi mi? Hayr. O gktekilerin hilkat sebeblerini, yerdekilerin ne iin yaratldklarn, hikmetlerini, neye yarar olduklarn inceden inceye tedkik ve tahkik nasl lazmsa, dinin de i ve d bilgilerini tedkik ve tahkik ile mhim meseleleri karp meydana koymaa almak balca vazifelerimizden iken, ecdadmzn braktklar ilimden bugn pek azn bilmekten bile aciziz. u namazmzdaki meseleleri kraattaki incelikleri, namazn fayda ve lzumunu, klma ekilleri bile matluba muvafk olduu grlmemektedir. Peygamberimizin ve Ashabnn kld namaz nerede, bir de bizim kldmz namaz nerede. D ksm bile layk vehile olmayan namazda huzur ve huu bulmak ne mmkn. Bir sr tela, dnce, kayg ierisinde. Yine ok kr, kusurlu da olsa namazlarn vaktinde klanlar, hem bahtiyar kimselerdir, hem de takdire ayandrlar. Allahu Tel Hazretleri hayr murad ettii kullar dinde fakih klar, yle ise sen de durma, gayret et, dinde fakih olmaa al ki Allahu Telnn hayr murad ettii kullarndan olasn. Bak her eyin fazlas ziyadesi mezmumdur, iyi deildir, illa ilmin fazlas ve ziyadesi hem makbul, hem memduh, hem de Hakkn sevgili ve hayr murad ettii kullardan olmasna vesiledir.
335
336
Onun iin durmadan, gece-gndz demeden, yorulmadan, bkmadan daima hem de beikten mezara kadar ilme al vesselam. Her devlet, her selamet, her nimet hep ilmin altndadr. Onun iin hocalarn rzk ne biter ne tkenir, hem de ok bereketlidir. Dnyaya aldanma, zira fanidir. Mal ve mlk ve servet hep miraslarndr, senin ise ancak ahirete gtrebildiindir. Onun ba da ilim, sonra amel-i salih, sonra da yaptn hayrat, hasenat ve vakflarndr, eer brakt isen. Bir de braktn ouklara Kuran Kerimi ve onunla ameli retebildi isen ne mutlu sana.
1- Kuran- Kerimi renmek ve retmek

Hazinetl-Esrarn 27. sahifesinde der ki: Bir kii gelip Peygamberimize sordu ki:Evladna Kuran retenin ecri (sevab) nedir? Cenab- Peygamber sallallah aleyhi ve sellem efendimiz de:Kuran, kelamullahtr, sevabnn sonu yoktur. Cibril aleyhisselam geldi Peygamberimiz de ona sordu. O da Kuran, kelamullahtr, sevabnn sonu yoktur dedi. Sonra Cibril aleyhisselam da Mikail aleyhisselama sordu. O da Cibril aleyhisselamn dedii gibi: Kuran- Kerim kelamullahtr, sevabnn sonu yoktur demitir... la ahirih. Ve her kim evladna Kuran- Kerimi okumay, retirse nurdan bir klde (gerdanlk, kolye) taklr ki; evveln, ahirn teaccbte kalrlar, ve yine her kim Kuran okur ve onunla amel ederse, onun validelerine yevm-i kyamette bir ta giydirilir ki ziyas, gnein dnyadaki evlere olan ziyasndan daha ok gzeldir. Artk o evladn derecesini de siz tahmin ediniz. Binaenaleyh, ocuun validesi zerinde hakk vardr:Birisi, ocuk doduu zaman ona gzel bir ad takmak. kincisi Kuran, ilim ve edep
Mehmed Zahid Kotku
retmek. ncs de snnet ettirmektir. Ondan nai ocuklarna Kuran, ilim, edep ve feraiz-i slamiyyeyi retmeyen valideyne veyl olsun, yazklar olsun ki o ocuklar cahil brakrlar. Ben ise byle ocuklarn okutmayan, dinlerini bildirmeyen ana ve babadan uzam. Tirmizi Hazretleri. bn-i Abbastan rivayet ederek der ki: Resul-i Ekrem sallallah aleyhi ve sellem hazretleri: Muhakkak ol insann ki, iinde Kurandan bir ey yoktur, o kimse harap bir eve benzer. Ve bir de Huzeyfe el-Yemani ile Ab Said el-Hudri Hazretleri merfan u hadis-i nakl ederler: Azab hak eden bir kavme azab gnderildiinde ocuklar mektepte (El-hamd lillahi Rabbilalemin) diye okuduklarn iitince bunlardan krk sene azab refeder, yani kaldrr, yani ihmal eder. Tefsir-i Adilde ve keza Tecritte de zikr edilmitir, lim, evvela Kuran- aziman okumakla balar, sonrada durmadan ilerler. Kuran- aziman renmenin fezaili hakknda yine Hazinetl-Esrarn 26. C sayfasnda: Sizin hayrlnz Kuran- Kerimi renip sonra da reteninizdir. Camissair de: Yine Kelamn hayrlsAllahu Telnn kelamdr, peygamberlerden sonra insanlarn hayrls da Kuran- renip sonra da, retendir. Hadis-i Kudsi olarak Hz. Allah azze ve celle buyurur ki: Kuran okumakla meguliyyet onu, benim zikrimden ve bana yalvarnaktan alkoyuyor ve megul ediyorsa, ben ona bana yalvarp isteyenlerden daha, efdalini veririm. daha da gzelini daha da iyisini daha da ereflisini veririm demektir.
337
338
Halbuki sabahleyin kitabullahtan ayet renmek senin iin yz rekat namaz klmaktan hayrldr. Bu demektir aziz kardeim, imdi sen ilim renmekten daha efdal daha ala bir ey gsterebilir misin? yle ise hi olmazsa zamannn bir ksmn da dini bilgilerini renmek ve artrmak iin gayret sarf et. nk ahirette ancak bu bilgi ve amel fayda verecektir. badetin efdali, fkh; dinin efdali de veradr. Vera:Allah korkusu ile beraber bir de bheli olan her eyden itinaptr. Bu da kendisinde Allah korkusunun fazlalna alamettir. Allah korkusu ise btn hikmetlerin badr. (Resul-hikmeti mehafetullah). Bu korku ise ancak din alimlerinde olacana u ayet-i kerime yetmez mi?
2- Allahtan hakkyle korkanlar Alimlerdir

Hz. Allah celle ve ala Kullar iinde Allahtan layk vech ile korkanlar ancak alimlerdir diye aklarken hikmetin ba da bu Allah korkusunun mevcudiyetidir denmi. Bundan nai alimin abid zerine stnl ayn dier yldzlara nisbeti gibidir. Yedi ey vardr ki insan ldkten sonra da ecri, mkafat kesilmez:lim renen ve reten, su getiren, -gerek kuyu ve gerekse derelerden-, aa diken, mescid yapan, mushaf brakan veya ldkten sonra kendisine dua eden hayrl evlad brakan. Hele una baknz: Ebu Zer ile Ebu Hreyre birlikte rivayet ediyorlar:
Mehmed Zahid Kotku
Bir kiinin bir mesele-i diniyyeyi renmee almas, nafile olarak klaca bin rekattan bana daha sevgilidir. lim taleb edene lm o halde gelirse ehid olarak lr buyurulmutur. Bu ne devlet, ne saadet, oturduun yerde ehadet sevab almak, ehidler menzilesine ykselmek, peygamberler gibi efaat sahibi olmak. Bunlar her kula nasip olur mu? Onun iin gzel kardeim muhakkak ilme al ki dnyan da rahat, ahiretin de rahat olsun. Baknz bir fakihin kymetine:Tirmizi, bn-i Mace ve Beyhakinin rivayetlerinde: Bir fakih eytana 1000 abidden daha iddetlidir, yani daha korkuludur. Akas 1000 abidden korkmaz, bir alimden son derece korkup kaar. lmin de iki ksm olduu malumdur;birisi dil ilmidir ki, kitaplardan okunup renilir. Birisi de kalbe doar. Asl faideli olan ilim de budur. nk Allah tarafndan verilmi bir ilimdir. Lakin bu ilim ancak measiden, btn gnahlardan uzak kalan, ehvetlerine tabi olmayp Allahu Telnn emirlerini harfiyen icra ile birlikte Resulullah sallallah aleyhi ve sellem Hazretlerinin de snen-i seniyyesine tam manas ile mtabeat eden kimselere verilir ki bunlara ulema-i billah denir.
lim bir kymetli cevherdir an tahsil kl Cahil olma ki cehalet derdi bi dermandr Ehli irfann saadettir her ii Cahilin kar ekavet, hasl hrmandr.
339
Cehilden daha fena bir derd olmaz. Kanserin tedavisi mmkn, fakat cehlin tedavisi mmkn deildir, ukurun birinden kurtulur daha ktsne der. Yamurdan kap doluya tutulan gibi.
340
lmi renmenin vakti geti ise hi olmazsa Allahu Telnn zikri ile megul olmak mmkn deil mi? Halbuki ilim beikten mezara kadar denildiine gre ilmi tahsil, her devirde mmkndr. Yalnz unu unutma ki, ilmi tahsil etmek, halka kendini beendirmek iin deildir, ilim ancak amel iin tahsil olunur ve byle ilimden fayda hasl olur;Yoksa bugnk gibi maalara kavumak iin yaplan tahsillerin ahirete faydas olamaz. Zira ilmin kendisi dnyadr, ameller yalnz ahiret iindir. mam afii radiyallah anhn u beytini sizlere de arz edeyim:
(Dostum) Vekia, hafzamn zayflndan yakndm. Bana gnahlarnn terkini tavsiye etti Ve ekledi:nk ilim nurdur. Allahn nuru ise gnahkara klavuzluk etmez.
Duyduunu veya okuduunu hfz edemeyen kimse iyi bilmelidir ki gnahlar buna mani olmaktadr. Gnahlar terk olununca gnller derhal alr ve okuduklarn gzelce beller. Zira ilim haddi zatnda bir nurdur ve bu nur, Allahu Telnn verdii bir nurdur ki asilere fayda vermez. Zira gne kapal yerlere girmedii gibi gnahlarla dolu olan gnllere de nur kr etmez, evine gne girmesini isteyen kii evine pencere aar ve oradan gne ieri nasl girerse, kapal, gnahkar gnl sahipleri kapal gnlleri tevbe edip gnah-
Mehmed Zahid Kotku
lardan arnd zaman, oraya da nur girer. Ondan sonra da gnln Allaha verip ilme alma nisbetinde kendisinde mahabbetler, aklar hasl olup tamam ile Hakka dner ve bu suretle de Hakkn sonsuz nimetlerine, ihsanlarna, ikramlarna, nusretine, hidayetine, tevfikna mazhar olup mmet-i Muhammedin iradna vesile olur ve cennetin de en ala yerinde peygamberlere komu olur. Cenab- Hak cmlemizi ilmi ile amil, gnahlardan ve btn pheli eylerden kap korunan ve Hakkn sevgisine ve raz olduu kullarnn arasna kabul buyursn. Amin. stersen -ki muhakkak arzu eyle- mam Gazalinin hya-u ulumundaki ilim bahsini ve ilimleri ile amel etmeyenlerin ve amel edenlerin nasl olduklarn oradan ren vesselam.
341
YOLCULUK ADABI

Bir kavim yolculukta birletikleri vakit nafakalarn ilerinden birisinde toplasnlar. Muhakkak bu toplamak nefisleri iin gayet tayyip ve ahlaklar iin de pek gzeldir. Bahusus mslman bir cemaat gerek hac yollarnda ve gerekse sair seyahatlarnda ihtiyalarn herkes ayr ayr temin edip, yemeklerini de ayr ayr yemektense masraflarn bir araya toplayp ilerinden birisi vekilhar olup alacan o alr, piirir, beraberce oturup yerler. Meyveleri de kezalik byle yaparlar. Burada hem tok gzl olmak hem de birbirinin yediinde gz olmamak gibi bir ok fezail olduu gibi, zamandan da ok istifade edilmi olur. Bahusus hac yolunda, Mekke ve Medine gibi sevab ok yerlerde fazla ibadet etmee ok
Mehmed Zahid Kotku
vakit hasl olur. Yemek yemeden peynir ekmekle vakit geirmek hem cimrilik olur hem de yemee alan vcutlar, bir mddet sonra kuvvetten dp ibadetten de kalrlar. Zaten hac yolunda, almad yemekleri yemek, de caiz deildir. Maamafih, israf da etmeyip artan paralarn da fukara ve mesakine verip onlar da sevindirmek sureti ile daha da byk kazanlar temin edilmi olur. Hac iin ayrd paradan tasarruf edip memleketine tekrar geri gtrmek ise pek ayptr ve pek de cimriliktir. nsan daima cmert ve eli ak olmal
343
Bir yolculukta mslman birleirse onlardan Kuran- Kerimi iyi okuyan imam olsun, ya itibar ile her ne kadar kk olsa dahi. mam ayn zamanda sizlerin de emiridir. B hadis-i erif ile bir evvelki hadis-i erif birbirlerine mutabakat halindedir. Zira sefer halinde bulunan kavim yiyeceklerini bir kiiye teslim edip onun yapaca eylere raz olmaldr. kinci hadisde, onlarn setikleri veya seecekleri kimseleri, nasl kimselerden semeleri lazm geldiini beyan sadedindedir. Mslmanlara, cahilleri deil, kitabullah iyi bileni semeleri tavsiye edilmidir. Bu takdirde seilen kimse onlara hem namazlarn kldrr, hem de cemaatn sair ihtiyalarn karlar. Bunu yapabilmek iin, bilgili ve itikadl ve amelli bir kimsenin olmas icabeder. Binaenaleyh onu hem
344
imam yapar arkasnda namazlarmz klarz, hem de onun dediklerini tutmamz gerektir. Buna Pakistanllar pek riayetkardrlar ve onlar seferde imamlarndan izin almadan hibir yere gidemezler. Fakat biz Trkler, bu hususa pek riayetimiz olmadndan yollarda ok zahmet ekeriz. Herhalde bu bizim birbirimize emniyetimizin olmayna delalet etmektedir. stelik cahilimiz bile bizlere akl hocal yapar. Hep kendimizi beenir dururuz amma, acaba bizi de beenen var mdr diye hi de etrafmza bakmayz. Mevla kusurlarmz afv etsin de, bizi Peygamberimizin emirlerine itaat ile beraber, doruluu rehber edinen; kfrden, irkten, gnahtan da son derece uzak kalmaa alan ve hedefi de Allahu Telnn sevgi ve rzasn kazanabilmek olan kimselerden eylesin. Demekki mslmanlkta cemaat ne kadar mhim ki seferde bile kii de olsa herhalde ilerinden liyakatl birisini imam seip hem namazlarn beraber klarlar ve, hem de o imam artk emir, reis yaparlar ve ona uyarlar. Bu hem mslmanln icab, hem de toplu olup imama uymann adabdr. Herkes kendi bana buyruk olursa onun ne tad ne de tuzu olur.El-cemaat rahmetn srr zuhur eder. Hi umulmadk tecelliler de meydana gelir, insan hayran kalr. Onun iin bu emr-i peygamberiye her yolcunun uymas hem menfaat icabdr, hem de snnet-i seniyyeye uymu olur. Bir snnetin sevab ise ehidler sevabna muadil olduu da malumunuzdur. Ve sallallah aleyhi ve sellem fi klli lemhatin ve nefesin bi adedi klli maluminlek.
ALLAH BR KULU N HAYIR MURAD EDERSE

1- Kanaat sahibi klar

Cenab- Hak bir kulundan hayr murad ederse onun zenginliini nefsinde klar, korkusunu da kalbinde klar. Bilakis, kendisinde er bulunan kulunun da fakrini iki gz arasna kor ki maazallah su-i hatime alametidir. Kanaat sahibi olan insan ki onunla hayr murad olunmutur.nk kanaat tkenmez bir hazinedir ve bilir ki Hakkn takdir ettii ksmet kendisini bulacaktr. Rzk talebinde mrn zayi etmez. badet taatn vakti vaktinde ifa edip Hakkn rzasn kazanmaa alr. Okumaa bol bol vakit bulur, zikrini rahat yapar, her iinde huzur bulur, her nereye baksa Hakkn tecellilerini grr ve Allahtan da yle
346
korkar ki kl krk yararcasna. Cenab- Hakk da onun kalbine yakin nurunu ilka eder de hicaplar, perdeler kalkar ve bu suretle takvas tahakkuk eder. Bundan sonrada artk Allahn gadabn mucip olacak her eyden son derece saknr ve kaar. Hudud-i lahiyyeye son derece riayetkardr, btn haklara hrmeti sonsuzdur, havf, hayet kemaline ulamtr. Ne mutlu byle kimselere. Allah esirgesin er murad olunanlarn da fakirlik gzlerinin nndedir, son derece korkarlar, kendilerini hrs kaplamtr ne rahat uyku uyuyabilirler ne de rahat bir yemek yiyebilirler, sabahn karanlnda iine gider, gece yarlarna kadar alr biraz para biriktireyim de yle rahat yaayaym derken ibadet taattan da mahrum bir halde ecel gelip yakasna yapnca akl bana acaba gelir mi?
2- Duygularn uyank klar
Allah bir kulundan hayr murad ederse onun kalbinin hicabn giderir ve o kalbe yakin ve sdk kor ve kalbini, iine konanlar hfz eder bir kab gibi klar ve kalbini selim klar, lisann da sadk, tabiatn da mstakim klar ve kulan iitici, gzn de grc klar. Cenab Hakkn hayr murad ettii kulunun kalbini amas, onun kalbindeki zulmat, hicablar giderip feyz-i Rabbaniy-
Mehmed Zahid Kotku
yeyi almaa kabiliyyetli klmasdr. Feyz-i Rabbani her zaman ve her an mevcuttur fakat, kalblerdeki zulmatlar, Hak tarafndan gnderilen bu nur ve feyizleri almaa kabiliyyetli olmadndan kayalarn zerinden kayp giden yamur gibi bu nur ve feyizler de o zatn zerinden kayp gider.Gzn bir nuru vardr ki, gz ancak o nur sayesinde grr;Maazallah gzde ufak da olsa bir arza olunca nasl grmekten mahrum kalyorsa gnl de dnyann binbir eit, yedi bal ejderha gibi bir nefis, ehvet, hret, kibir, haset gadap, kin, ucp gibi saysz dertleri ve arzalar vardr ki gnle gelen feyz-i lahiyyeye mani olur ki;gnl de, kr gz gibi ie yaramaz olur. mdi Cenab- Hakkn ltfu ve ihsan eriipde gnle feyz-i lahiyyenin girmesine mani olan bu hicaplar giderecek kaplar aar, ilim-ihsan eder, hatalarn grr olur ve onlar slaha alr. te o zaman rahmet-i lahiyye nazil olup nurlar parlar, gnllerde inirah hasl olur ve kalblerde melekler alemi ve bir ok esrar kef olur. Artk daimi surette hakiki ilimler grr ve okur gibi olur. Tasdikinde daim ve sadk olup hayrl amelleri hibir suretle terk edemez, sonra da kalbi gayet salam bir kab gibi iine gelenleri ve iittiklerini bir daha unutmaz olur, salam, kavi bir hafz gibi. Ondan sonra dinlediklerini aynen bir teyb gibi hi eksiksiz zabt eder ve iine de iler, zabt ettikleriyle de amel eder, amel ettike de nuru artar, kefi artar, zevki artar, ak da artar. Artk dnyaya iltifat etmez btn ii Allahla olur:
Dnmek ister gnlm cmle sivadan, Dnelim aklar Mevla derdiyle. Gemek ister gnlm mlk- fenadan, Geelim aklar Mevla derdiyle. Derde den ak nitsn cihan, Derd ehlinin daim yanmakta can.
347
348
ilahisini terennm etmekten kendilerini alamazlar. Ve badehu gnlleri her trl afattan salim olurlar. Malumdur ki afetler ve pislikler iki ksmdr. Birisi zahiridir, doktorlar ve ilalar vastas ile biiznillah tedavisi mmkn. Bir de amar deitirdiniz mi tertemiz olursunuz. Fakat o yedi bal ejderhadan daha beter olan nefsi ne yapalm ki bir trl yola gelmez. Hakk kabul etmez, iman, inan yok; ibadet, taat bilmez. Btn gz ehvetinde, hretinde, kin, gazab. imdi bir de masonluk ve komnistlik kt. Aman ya Rab! Sen bizim imdadmza yeti, maddi pisliklerden kurtulmak kolay, fakat manevi pisliklerden madud ahlak zemimeler. Ah, can kmaynca huy kmaz dedikleri ne kadar doru. nsan bir kere yalana, hileye, harama, algya, hanende ve sazendelie alt m artk onu oradan koparmak deveye hendek atlatmaktan daha zor. Bu gibi alkanlklara dmemek iin ana ve babann, dostlarn byk rolleri vardr. Hele hoca efendilerin sohbetlerine devam eden bahtiyarlar tedrici bir surette iyilie ve gzellie doru giderler. Onun iindir ki (Eddin ennasiha) buyurulmutur, hem de defa:Din nasihattr yani din nasihatla kaimdir buyurulmutur. Hakikat yle deil mi? Nasihat dinlemeyen zavalllarn bir haline baknz, insan olduuna utanr. Her fenalk onlarn balarndan kar. nsanda zerre kadar insanlk olsa, birazck uuru olsa bu fenalklar yapmaa imkan bulamaz. Bir insana dnyay balasalar; u adam ldr dnyay sana vereceiz deseler bile, insan, insan olarak bu cinayeti irtikab edemez. Nerede kald insanlk. Canavarlar gibi birbirlerini yemek hi insana yakr m? Binaenaleyh, Cenab- Hak ha-
Mehmed Zahid Kotku
yr murad ettii kullarnn kalblerini de salim klar. Ahlak- zemimelerden hibirisi bulunmaz, ne kibir ne haset ne gadab ne de ehvet ve hret. Bunlann yerlerini tevazulu, hakkna raz, kimsede gz yok, yumuak tabiatl, herkese kar hrmetkar, saygl, merhametli, ikram ve ihsan bol, ana-babaya, hacsna, hocasna, byklerine, komularna kar daima efik, rauf, rahim ayn zamanda edebli, terbiyeli, kimseyi incitmek istemeyen huylar alr. Bu huylarla bezenen insann kalbine Allah selametler verir. Ne mutlu o bahtiyar kimselere. Sonra kalbinin selametlii ile beraber dili de ok doru, sznde sadk, ahdine vefakar. Zira lisann doruluu ihsan- lahiyyenin en byklerindendir. Ve bu lisan doruluu ile kulun hali dzelir, iki cihanda da aziz olur. Bu hususta Tasavvufi Ahlak kitabnda olduka geni malmat vardr. mam Gazalinin (hyasnda) da lisan hakknda daha ok malumat bulursunuz. Zaten bu zatlar yaradl itibar ile de hlkatlar mstakim olarak yaratlm olduklarndan bu gzel huylar (doruluk, sadakat, ahde vefa, kalbin temizlii, ahlaknn gzellii) tabiat ile kendiliinden hasl olur. frat ve tefritten ari, istikamet-i kamile zerinedir. Bunun iin kulaklar Kuran- Kerim ve hadis-i Nebeviyyeyi dinlemee adeta aktr. Zira hedefi Hakkn rzasn kazanmak ve sevgili birkulu olabilmektir. Onun iin kendisine fayda verecek ahiret kelamlarn dinlemeyi pek sever, gzleri de Cenab- Hakkn yaratt sanayi-i bediay temaa ile tefekkre dalar. O denizlerden, inci karan kiiler gibi, bu da, Hakkn deryasndan hikmetler karr. Hak incileri karr, saysz nimetlere mazhar olur.
349
350
Demek ki hayrl insan, ol insandr ki:kalbi kendisine gelecek olan nurlara, eltaf-i lahiyyeye, tecelliyat- sbhaniyyeye mani olan hicablar, perdeleri, zulmetleri refeder, kaldrr. Perde alnca Hakk ve hakikat grr de artk Allahu Tel Hazretleriin yolundan katiyyen ayrlmaz ve yakn ve sdka yani Hakka yaknl ve sadakat hasl olur. Artk kimse onu Haktan ve hak yolundan artamaz, la ilahe illallah demekten dnmez. La ilahe illallah kelime-i ehadetini sylemek kolay, lakin Allahu Telnn emirlerine itaat edip yasaklarndan kamak ve Allahtan baka ilah tanmamak, bunlara tapmad gibi nefsinin hevasna, paralara da tapmaz. Yani haram yerden mal, para kazanmak istemez. Alktan leceini bilse dahi yine harama tenezzl etmez. Nefsinin arzularn daima eriatn kantarna vurur. Kitap ve snnete muhalif olan hibir eyi ilemez, ilese nefsine tapm olur. Kitab- lahiyyeye uymayan ve snnet-i seniyyeye yakmayan her ey i ilemek nefsine uymaktr. Hakk brakp nefse uymak, nefse tapmaktr. te la ilahe illallah diyen nefse ve paralara tapamaz, yalnz bu alemleri ve iindeki her eyi en gzel bir ekilde yaratan Allahu Tely bir tanr ve Ondan bakasn tanmaz. badeti yalnz Allahu Telya yapar. Baknz: Allahu Tel Hazretleri sevdii kullarnn evvela gnllerini aar, gzlerini deil.nk, gz ancak salam olursa bile nn ve gzn grebildiklerini grr. Halbuki gz, hududunun dnda olan varlklar gerek ufak, gerek byk bunlar grmekten mahrumdur. Fakat gnl gzleri yalnz dnyay deil, semayat, melekler alemini, gayb alemini, akl ile, ilmi ile olduu yerden seyreder, grr ve kendisine bir de yakin hasl olur ki,
Mehmed Zahid Kotku
tarifi de mmkn deildir. Ve bu tayini hoca rahmetullahi aleyh yle tarif ederdi: Yakin ksmdr. Birisine ilmel-yakin derler, iki kere ikinin drt ettiine ilmen yakn hasl olduu gibi. Mesela bize baklavay birisi tarif etse, ite yle olur, byle olur, sonra zerine tad dklr, frnda kzarr, kesilir, tepsilerde grdnz gibi. Bununla size, ilmel-yakin, baklavann naslolduu ilmi hasl olur. imdi bir de aynel yakin vardr ki, baklavac dkkannn nnden geerken hocamz bize bir ey gsterir. Hani ben size bir baklava tarif etmitim, anlatmtm, ite bakn u tepsinin iinde grdnz baklavadr der biz de bu sefer grerek baklavay renmi oluruz ki buna da aynelyakin derler. Bir de nc vardr ki ona da hakkal yakin derler, o da o grdnz baklavay dkkana girip: Bize bir okka veya yarm kilo baklava veriniz dersiniz o da baklavay tabaa koyup nnze getirir, siz de kemal-i afiyetle yersiniz ve baklavann tadn, lezzetini ve nasl olduunu anlarsnz buna da hakkalyakin derler. te bu yakinlerden ilki olan yakin ki ilmel yakindir ilimle hasl olur, iki kere ikinin drt ettiini bildii ve bunda ek ve bhesi olmad gibi. Allahu Telnn vahdaniyyetine ve btn esma ve sfatlarna da bylece ilmelyakin hasl olur ki, bundan bu zat kimse caydramaz. Gnl alm, ilmelyakin de hasl olmu olduundan artk btn esrarlar, bilgiler hergn hatta her saat taze taze yeni yeni bilgiler hasl olur. Sakn sen de, bunlar ben kitapta grmedim diye inkara kalkma, buna ilm-i ledn denir. Hzr aleyhisselamn ilmi gibi. Ve bu ilme sahip bir ok meayihimiz vardr. Bizim bildiklerimiz-
351
352
den Abd-l Kadir Geylani, Ahmed er-Rfai hazretleri, Nakibend Muhammed Bahddin, Abdu-l-Halik, Gcdvani, Abdullah el-Ahrar, Muhyi-din, Arabi, mam Gazali, Halid el-Badadi, Gmhaneli Ahmed Ziyaddin Hazretleri ile bunlarn mensuplarndan ok kimseler de bu ilm-i lednne mazhar olmulardr. Cenab- Hak ltfu ile bizlere de ihsan buyursun. Amin! Yalnz una ok dikkat ister ki:Bu ilim Allahu Telnn ltfu olmakla beraber bu bahtiyar kimseler hukuk-i slamiyyeye ok riayetkar, ibadetlere ak ile devam edip gnahlardan kamay da hem kulluk hakk, hem de vazife sayarlar ve zerinde titizlikle dururlar ve bundan nai bu byk ltfa nail olurlar. Baksanza Beyazid- Bestami Hazretlerinin u szlerine: Medh olunan bir zatn ziyaretine giderlerken o zatn kbleye kar tkrdn grnce yannda bulunanlara Dnn geri gidelim, bu adamn henz tkrme adabna riayeti yok, hi bu gibi adamlarda kemal bulunur mu ve ilm-i lednne nail olabilirler mi? diye arkadalarn ikaz buyurmulardr ki ne kadar hakldrlar. Kalbleri feth olunan ve ilmi yakine erien bahtiyarlar ayn zamanda kalbleri elik gibi salam ve deliksiz bir kab gibi iine konanlar tamam ile hfz ederler ve bir daha iittiklerini veya okuduklarn katiyyen unutmazlar ve kalbleri de son derece temiz, her hastalktan salim ne kibir ne gurur ne haset ve buz ne de emsali durumlar bulunur. Hep cilal ayna gibi her tecelliye kabiliyyetli. Zira tam Peygamber sallallah aleyhi ve sellemin varisi ve halifesidir. Kalbi selim olmakla beraber dili de hi yalan sylemez bo laflar azna almaz, hayal ile vaktini zayi etmez, sznde durur, va dini aynen ifa eder, sznde, vadinde asla hulf etmez,
Mehmed Zahid Kotku
yaratl mstakim, pek gzel, kulaklar Hak kelam dinlemee tam manas ile ak, irkin szlerden, gnah szlerden ok korkarlar, gzleri de ayet-i lahiyyeye, masnat- lahiyyeye sanayi-i bedia levhasna nazr, tefekkre dalm, ilim diyarlarndan cevahirler karp mr-i azizlerini ihya eder ve o gzleri dnya gzellerine bakmaktan son derece muhafaza edip btn herkesi hayretlere dren, gzellikleri yaratan, gzeller gzeli Allahu Telnn ayetlerini tefekkre dalar, yere ve yerdeki eserlere bakp, dalara, talara, ovalara, hele o denizlere bakarak ibret alr. O denizlerden buhar nasl gklere karp sonra bulutlar vastas ile istedii yerlere sevk edip arazilerimizi sulayan u gzel intizama bakn, hayretlere dmemek hi olur mu? Eref Rumi Hazretleri buyurur ki:
Bir gz ki ann olmaya ibret nazarnda, Ol dmandr sahibinin ba zerinde. Bir kulak ki almaya t her dinlediinden, Akt ana kurunu sen hemen deliinden.
353
Allahu Telnn verdii bu gz insan bir kere tefekkr edip, incelese Hakkn varlna ve birliine inanp man eder ve hak yolundan zerre kadar ayrlmaz. unu dedelerimiz dememi midir: (Men arefe nefseh fekad arefe Rabbehu). nsan Hakkn bir ayinesidir, nefsinin hangi tarafn incelese Hakkn ak olur. nk byle bir hlkat Hak sbhanehu ve Teldan gayri kimse beceremez, tabiatin icad diyenlere ve bahusus maymundan meydana gelmi diyenlere ister gl, ister ala. Ve sallallah ala seyyidina Muhammedin ve alihi ve sahbihi ecmain.
354
3- Dinde fakih klar
Allah bir ev halkna hayr murad ederse onlar dinde fakih klar, kkleri de byklerine tazim, ederler ve onlar maietlerinde rfka, orta hale riayet ederler ve onlara ayplarn gsterir ve ayplarna ve gnahlarna. tevbe ederler. Onlar hayrdan gayriyi murad ederse onlar kendi hallerine brakr. Cenab- Hakkn kullar iki ksmdr:birisi hayrl kullar birisi de erli kullardr. Kuran- Kerimin 600 nc sayfasnda (6. ve 7. ayetlerde) kafirler ile mriklerin cehennemde muhalled kalacaklarn ve onlarn mahlukatn en erlileri olduunu, mmin ve amel-i salih ileyenlerin ise, cennet ehlinden olup mahlukatn en hayrllar olduu, beyan buyurulmaktadr. Sen, bu sze kulak ver, yle gkte umakla, denizlere hakim, olmakla insanlk llemez. nsana yakan kendisini yaratan bulup, bilmek ve ona kulluk edebilmektir. Cahil diye Allahu Tely tanmayan ve bilmeyen kimseye derler, ne kadar bilgisi olursa olsun. Maksad Allah bilmek, ona ibadet taat yapabilmektir, yoksa cahillikten kurtulamaz. te bir ev halkna, hayr murad ettii kimseyi dinde fakih klar. Anlayl, idrakli, iin nn sonunu iyi grp ona
Mehmed Zahid Kotku
gre hareket eder. Fkh kelimesi lugatta: fehm manasnadr. rfan ise, ahkam-i eriyyeyi layk vech ile bilmektir ve nefsin lehte ve aleyhte olan hilelerini bilmektir, demiler. mam Gazali: Hakkn emir ve nehiylerini Hakkn kalblerine verdii nur ile bilmektir diyor. Netice yine bilgiye dayanyor. Bu fehm, kendisinde hasl olan kii kklerine yani cahillere, byklerine yani alimlerine tazim, hrmet ve saygda mbalaa ederler. Kkler ister ya itibar ile, ister bilgi itibar ile kk olsunlar, bunlara umumiyetle cahil adn vermilerdir. Baknz cahillik nekadar fena. Ne kadar byk olursan ol, cahil olunca ona kk derler. Alim adem de ne kadar kk olsa ona da byk ad verilmitir. u halde eri ilmi tahsil herkese vaciptir, bortur. Onun iin eer byk adam olmak istiyorsan -ki muhakkak iste ve ilme al. nk sahibinin kalbinden krl giderir ayn ve gnein karanl giderdii gibi. Ve maietlerinde kendilerine rfk ihsan eder, kazancn gzel kullanr, haram yerlere, gnah yerlere, israfa katiyyen harcamaz, daima iktisada riayet eder, ne ifrat edip marklk yapar, ne de ksp cimrilik yapar, adaletten ayrlmaz. Bununla beraber kendi ayp ve kusurlarn grp onlar dzeltmee bakar. Bakasnn ayplarn grmekle megul olmaz. Kusurlarndan nai Cenab- Hakka tevbe edip istifar eyler. Nasl istifar etmesin ki Cenab- Peygamber sallallah aleyhi ve sellem Hazretleri de hergn yz kere istifar ederlerdi. Hem bize ders olsun hem de daima Cenab- Peygamber terakki halinde olduundan bir evvelki halini noksan grrler ve hemen istifar ederlerdi. Yoksa onun gelmi ve gelecek b-
355
356
tn gnahlarnn baland sure-i Fethin ba tarafnda beyan buyurulmutu. Maazallah eer kendilerinden hayr murad edilmeyen gruhtan ise o da obansz koyun gibi kendi hallerine terk olunur ve bu suretle de dalaletten kurtulamazlar ve helake mahkum olurlar, istihkaklar sebebi ile.
Bundan ve bundan sonraki hadis-i eriflerden anlyoruz ki: Allahu Tel ve tekaddes Hazretleri bir kulunda hayr murad ederse onu dinde fakih klar, dnyada zhd ve takva sahibi olur ve ayplarn grp onlarn da slahna alr ve bakalarnn kusur ve kabahatlar ile megul olmay abes addederler. nsanlk ve kardelik haklarnda da son derece riayetkardrlar. cabnda tarlasn; ek ve bi diyerek verir, mahsulnden de bir ey istemez, bazan koyun, sr ve devesini de stnden istifade iin verir ve ondan bir ey istemez. Cenab- Hak cmlemizi byle hayr murad ettii hayrl, imanl, ibadetli, taatl, sevgili, bahtiyar kullarndan eylesin. Amin! er murad olunan kullarndan ve gadab olunan yahudi ve dll olan hristiyanlardan etmesin. Amin! Ve sallallah ala seyyidina Muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ecmain.
DLE HAKMYET SAADETE, YALANCILIK FELAKETE GTRR

Ademolu sabaha dahil olduu vakitte btn azalar dile tenezzl edip yalvarrlar derler ki: Bizim hakkmzda Allahtan kork, nk biz muhakkak ancak senin ile ya stikamet eder veya yanlrz, eer sen doru olursan biz de sana tebaiyyet ile doru oluruz ve eer sen yanlrsan biz de sana tebaiyyetle yanlrz. Bu hadis-i erifte dilin, vcudumuzda azalar zerindeki oynad roln ne byk olduunu gstermektedir. Btn azalar dile adeta yalvarrcasna ricada bulunuyor ki: Biz btn azalar sana tabiyiz, eer sen Allahtan korkar da bizim de felakete uramamamz istersen doruluktan katiyyen ayrlma.
358
Zira sen doru oldukca bizler de sana uyarak doruluktan ayrlamayz. Dorunun yardmcs ise Allah dr, o zaman ilerimiz rast gider, dnyada da zahmet ekmeyiz, ahirette de yerimiz cennet olur. Bylece dnya ve ahiret saadetine nail olmu oluruz. Eer sen sz dinlemez ve Allahtan da korkmaz, bo ve faydasz szlerle vaktini geirir bir de yalan dolan yaparsan vay bizim halimize. nk iin ucu senin elinde. Sen byle yanl hareketler yapnca, tabiat ile bizler de sana uyduumuzdan bizde de yanl hareketler zuhur edecek ve dolays ile cenneti brakp cehennem yolunu tutmu olacaz ki, balca sebebi sen olacaksn. Onun iin senden ricamz doruluktan ayrlma, ne sen yan, ne de biz. Zaten doruluk haddi zatnda btn insanlar iin en gzel yoldur. Yalandan hi kimse holanmaz. Onun iin de dedelerimiz yalancnn mumu yatsya kadar yanar demiler ki, ne kadar dorudur. Lokman Hekimden: Kesilen bir koyunun en iyi yerinden bize bir para getir demiler, o da koyunun dilini getirip nlerine koymu. yle ise koyunun en ie yaramaz yerinden bir para getir demiler. O da yine koyunun dilini getirmi. Ya Lokman, neden byle ayn dil parasn en iyi yeri burasdr diye getirdin, imdi yine ayn dili en kt yeri burasdr diye getiriyorsun bu, ne acayip i? demiler. O da cevaben Efendim. Bu dil iyi olunca en lezzetlisi burasdr, eer bu dil kt olursa etlerin en kts de burasdr diye cevab vermi. Lokman Hekim ile Davud aleyhisselam bir devirde yaamlar. Bir gn Davud aleyhisselamn yanna ziyaret iin uram, bakm ki hi grmedii bir ey yapyor. Hikmeti mani olmu. Bu nedir diye sormam. Fakat Davud aleyhisse-
Mehmed Zahid Kotku
lam hemen onu bitirip (ne gzel zrh) demi. O zaman Lokman Hekim de: Sz gm ise skt altndr demi. Zrh denilen ey, harblerde giyilen, demir veya elikten, ufak ufak ve delikli paralardan yaplan gmlektir ki kendisine kl ve ok tesir etmez. Bu, evvelki zaman harblerinde kullanlan bir nevi alat- harbtendir, mzelerde grebilirsiniz. et-Terib-Ve-Terhibin 588. ci sayfasnn 2. ci hadisi erifinde Enes Hazretleri Cenab- Peygamberden naklen buyuruyorlar ki: Siz benim istediim alt eyi kabul ediniz ben de sizin cennete girmenize tekeffl ederim, ya hi azabsz veya dhul-i evvelin ile girmenize tekeffl eder, taahhd eder sz veririm:Sizin biriniz konutuu vakit yalan sylemesin. Vd ettiinde vadinde hulf etmesin. Emanet verildii vakit hyanet etmesin. Haramlara bakmasn. Ellerinizi tutunuz, menediniz, gnah yerlere koymaynz. ffetinizi muhafaza ediniz. Ebu mameden rivayette Peygamber sallallah aleyhi ve sellem: Ben kefilim cennetin ortasndaki bir eve, akada olsa yalan terkedene. Abdurrahman bn-i Haris radiyallah anh der ki: Biz Resulllah sallallah aleyhi ve sellemin yannda idik. Abdest almak iin su kab istedi ve abdest ald. Biz de onun ardndan az dolusu o abdest suyundan aldk. O zaman Resulllah sallallah aleyhi ve sellem buyurdu ki: Bu ii ne iin yaptnz? Dedik ki: Allah ve Resulnn sevgisinden. O zaman buyurdular ki: Eer siz Allah ve Resulnn sizi sevmesini istiyorsanz size verilen emaneti yerine veriniz, sylediiniz vakit doru syleyiniz, komularnz ile gzel komuluk yapnz. (Taberani rivayet etmitir).
359
360
Abdullah b. mer radiyallah anhma der ki: Drt ey sizde olursa dnyadan gayb ettiiniz eye zlmeyiniz: emaneti muhafaza, doru sz, gzel hlkat ve yemekte iffet. Helal yemei bile iffetle beraber kanaat, dnyaya iltifatszlk yani zhd ve takva sahibi olmak ve haramlardan saknmak sureti ile taayy etmek. Bir de bn-i Mace sahih bir isnadla Abdullah b. Amr b. el-As radyallah anhmadan:Biz dedik ki:Ya Resulullah nasn hayrls kimdir? diye sorduk. Buyurdular ki: Mahmum bir kalb sahibi ve doru sz syleyendir. Dedik ki:Ya Nebiyyallah doru sz bildik fakat mahmum kalb nedir? Buyurdular ki: Kendisinde gnah olmayan, zulm ve hasedi bulunmayan temiz hem de mttaki olan bir kalb sahibi. Dedik: ondan sonra Nasn hayrls kimdir ya Resulullah? Buyurdu ki: Dnyay kerih grp buz eden ve ahireti sevendir. Dedik ki: imizde byle kimse bilmiyoruz, yalnz Resulullahn mevlas (azatls) Rafi vardr. Bundan sonra nasn hayrls kimdir? Buyurdular ki: Gzel ahlakl bir mmindir. Biz de: Bu bizlerde bulunur dedik. Doruluu araynz, her ne kadar onda tehlike varsa da muhakkak necat yine doruluktadr. Dorulukta izzet vardr, doruluktan ayrlma. Yalan mezmum bir ahlaktr ondan sakn. Dnyada doruluk kadar iyi bir ey yoktur. Allah ve insanlar yannda da yalandan fena, bir ey yoktur. bn-i Mesud radyalah anh der ki:Resulullah sallallah aleyhi ve sellem buyurdular ki: Siz dorulua devam ediniz, nk doruluk muhakkak sahibini hayrlara eritirir. yilikler de cennete hidayet eder, gtrr. Dorulua de-
Mehmed Zahid Kotku
vam ettike ve doruyu aradka Allahu Telnn indinde sddik olarak yazlr. Yalandan saknnz, muhakkak yalan insan fcura gtrr, fcur ise atee yani cehenneme gtrr, kul yalana devam ettike ve yalan aradka ind-i lahide yalanc yazlr. (Buhari ve Mslim). (et-Terib-Ve-Terhibdeki 13 nolu hadis): Bir adam Resulllah sallallah aleyhi ve selleme: Cennet ameli nedir? dedi. Cenab- Peygamber de: Sdkdr, doruluktur, doru sz sylemektir. Zira kul doru sz syleyince iyilik yapar, ltuf ve ihsanda bulunur, byle ltuf ve ihsanda bulununca Allahu Tel, da iman nasib edip Allah tasdik eder ve ondan korkup, iyi ameller ve ibadetler yapp, gnahlardan da kaar, bylece iman sahibi olunca da cennete girer. Yine o zat: Cehennem ameli nedir? diye sordu. Cenab- Peygamber de: Yalandr, yalan sylemektir. Kul yalan syleyince fask olur, facir olur, haram ve maasi iler. Facir, fask olunca nimet-i ilahiyeyyeyi gremez, tuyan eder, kfran-i ninet eder. Kfran nimet edince de cehenneme girer. Cennet ehlinin ii daima doru sylemek, cehennem ehlinin ii de yalanclktr. Allahu Tel cmlemizi yalandan ve yalanclktan muhafaza buyursun. Amin! Zira yalan kalbte, ufak da olsa siyah bir nokta, bir iz yapar, sonra kalbi istila eder, kalb simsiyah olur. Ondan sonra da o adamdan elbette bir hayr gelmez, nasn hayrls deil belki nasn erlisi olur. Tabii o zaman cennet nasn hayrllar iindir. Cehennem de bilakis nasn erlileri iindir. Mnafn alameti de tr buyurulmu: 1 - Konutuu vakit yalan syler,
361
362
2 - Vadettiinde sznde durmaz, 3 - Muahede ettiinde gadr eder, ahdini bozar(Buhari ve Mslimin rivayetleri). Mslimin rivayetinde ise: Bunlar her nekadar namaz klsalar, oru tutsalar ve kendilerini mslman zannetseler dahi yne mnafktr(ziyadesi vardr.) 17 nolu hadis de yle: Drt ey kimde bulunursa tam halis mnafktr, eer bu drtten birisi bulunursa mnafklktan bir hisse vardr ta ki nihayet terk edene kadar:Emanete hyanetlik, konutuu vakit yalan sylemek, muahede ettii kimseye gadr etmek yani ahdini bozmak, muhasama ettii zaman da fcur eder (yani gadab iddetlenip rsk ve muharebeye kalkar ve intikam almaa alr Hz. Enesin rivayetinde ise (18. ci hadis) yledir: Ben Resulllahtan iittim: ey kimde bulunursa o mnafktr, eer namaz klsa, oru tutsa, hac ve umre de yapsa yine mnafktr:
|
Ebu Hureyrenin rivayetinde: Kul tamam ile iman etmi saylmaz akada yalan terk etmedike ve mcadelede hakl olsa dahi mcadeleyi terk etmedike. Mminde, beeriyyet iktizasi bir ok hata, kusur, kabahat olmas mmkndr, fakat yalanla hyanetliin mminde katiyyen bulunmas caiz deildir. Mmin korkak olur mu? Evet mmkndr. Mmin bahil, sk, cimri olur mu? Mmkndr evet. Mmin yalanc
Mehmed Zahid Kotku
olur mu? deyince hayr mminin hibir zaman yalan kabul etmesi mmkn deildir, olamaz. Ana ve babaya itaat ve ikram mr artnr, yalan da rzk eksiltir. Yalandan pis bir koku hasl olur ki o kokudan melekler kaar, hatta bir insan, itah olduu halde buyurun denildii zaman itahm yok dese bu da yalandan saylr demiler. Ve hatta ocua: Gel bak sana ne vereceim veya alacam dese de sonra onu vermese, veya alacan almasa bu da yalanclktr ve daha kts ocuu da daha kk yata yalancla altrm olur. Ebu Hreyrenin Mslimin rivayetindeki 36. c hadis-i erif de yledir: Kyamet gnnde Cenab- Hak kimse ile konumaz ve onlar tathir etmez, gnahlarn affetmez ve onlarn yzlerine de bakmaz ve onlara azab elim vardr: 1- htiyarlnda zina eden. 2 - Yalanc hakim ve hkmdarlar. 3 - Fakir amma kibirlidir Cenab- Hak sbhaneh ve Tel cmlemizi yalandan ve yalanclktan, hyanetlikten, ahdi haksz olarak bozmaktan, ihtiyarlkta bile hala gz fuhuta olan bedbahtlktan, kuvvet ve kudreti olduu halde yalana tenezzl etmekten ve bir de her halde kibir ve gururdan ve emsali btn manevi hastalklarn ba gnahlardan, edepsizlikten muhafaza buyursun. Biz de dualarmzda: Ya Rab beni bana, nefsime gz ap kapayacak kadar bir zaman dahi olsa brakma ve bakalarna da brakma.
363
364
nk hepimiz aciz kullarz, Cenab- Hakka ilticadan baka elimizden bir eyler gelmez vesselam. Onun iin dua bir ibadettir, her zaman her yerde gnln Allaha bala ve isteyeceklerini aka ondan iste. Hak Teala cmlemizin muini olsun vesselam. Salavatullahi ve selamh aleylim ecmain.
BESMELENN FEZAL
1- Yemek yerken

Sizden biriniz yemek yedii vakit Allahn ismini ansn, eer Allahn ismini anmay unutursa hemen bismillah evveline ve ahirine desin. Hergnk ihtiyacmz olan yemei yerken slami ve insani vazifemiz, olarak evvela bu nimetleri bizlere ihsan eden ve shhat ve afiyet verip gzelce yemeler nasib eden Halik- zlcelal Hazretlerinin mbarek ismi erifini anarak Bismillahirrahmanirrahim diyerek yemei yemee balamak lazmdr. Eer bir tela dolaysyla Bismmahirrahmanirrahim demeyi unutursa aklna geldii zaman hemen evveline ve ahirine
366
bismillah desin ve yemee devam etsin. Zira bismillah denmeden yenen yemeklere eytan da itirak eder. Yemekler yiyenlere yetmez ve karn da doymaz ve ne kadar ok yese de midesi ier ve mide rahatszlna mbtela olur ve masraflar da o nisbette artar. Sen sakn bu szlerime itirazetme. eytandan baka daha grnmez ne kadar mahluk var, bunlarn hibirisinden haberimiz yok fakat inkara gcmz yetmez, nk isbat edilmi bilgilerle doludur. Mesela, mikroplar da gremediimiz gibi inkar edemeyiz, nk dnya onlarn varln isbat etmitir. Stma mikrobu, verem mikrobu ve saire mikroplar bugn herkesin gz nndedir ve bir de gzmzn nnde ve her an teneffs ettiimiz havay da gremiyoruz. Daha gremediimiz ne kadar mahluk var ki, bunlarn inkar deliliktir. Sonra iitmediimiz ne kadar ses var ki onlar bugn radyolar vastas ile iitiyoruz. Elektriin de kendisini grebildiimiz yok. Fakat bunlarn hepsinin mevcudiyetini his ile, eserleri ile anlyoruz;Binaenaleyh, eytan her nekadar gremiyorsak da fiiliyat ile his ediyoruz. Bu iler eytan iidir diyoruz. Lamba yannca elektrik geldi, frtna olunca rzgar geldi, diye varlklarn anlattmz gibi. Akl da gremiyoruz, fakat, yaplan ilerden o adamn akll veya aklsz olduunu anladmz gibi eytani ileri ilediklerinde, hareketlerinden eytan gibi adam dediimiz unutulmamal. Yemek yerken nasl besmele ekmek lazmsa yemekten sonra da elhamdlillah diye bir de yemek duas yaplmaldr. Hatta hristiyanlarn duay yemekten evvel yaptklar da unutulmamaldr. O kafirlii ile beraber Allaha dua etmesini
Mehmed Zahid Kotku
unutmuyor da bir mslman yemekten evvel besmele ekmesini ve yemekten sonra da duasn ne iin yapmaz veya yapamaz, hi olmazsa: Ya Rabbi, bu nimetlerini veren sensin, sana hamd senalar olsun, bunlarla vcudumuza kuvvetler ver ki sana ibadet ve taatlar edelim, nimetlerini daha da artr ki, sana krmz artralm. Yemekten sonra ellerini mendil veya pekirle sakn silme. Evvela parmaklarn gzelce yala, oradaki bereketler zayi olmasn. Sonra muhakkak el ve azn gzelce hem de sabunla yka. Bir ok az hastalklar ve sair hastalklarn bu az ve ellerdeki yemek kokusundan ileri geldiini de sylerler. Sonra yemek yerken hemen sahann ortasna, uzanma ve nnden yemee al. Bakasnn yemesinde gzn olmasn, nk bereket sahann st ksmna nazil olur. Sakn sol elle yemek yeme ve su da ime, nk o eytan aleyhillane sol eli ile hem yer ve hem de sol eli ile ier. Sakn sen de ona benzeme. Sol el ile yemek hem de mekruhtur. Allah esirgesin sonra sana da bir zarar gelebilir. Bir de o eytan aleyhillanenin ileri hep terstir, ald eyi de sol eli ile alr, verdiini de yine sol eli ile verir. Onun iin sol el ile ne ye ve ne i, ve ne de al ve ne de ver. Alrken sa elinle al, verirken de sa elinle ver. Hem ayakkablarn ayandan kar da yemeini yle ye ve hem de her zaman masada ayr ayn tabaklarda yemee alma. Dedelerimizden grdmz gibi sofraya beraber oturur, ortadan hep bir kapdan yemee al, hem de yerde oturarak yemee gayret eyle. Zira hem snnet-i seniyyedir, hem de yenen yemekte hem bereket, hem shhat ve afiyet hasla olur ve hem de sol ayan dikerek yersen miden kolaycack
367
368
sarkmaz. Sandalyada ki yemekler ekseriyyetle mide sarkmasna sebeb olur. Zira mide fazla yemek alr ve hazm da zorlar. Bunlar genlikte pek anlalmaz amma, biraz yaland zaman hastalklar ve eitli arzalar meydana kar. Bir de una dikkat eyle:Yemek yerken, bazan ekmek ve yemek yere veya sofraya der, sakn onu yerde brakma, onu al, tozland ise sil yine ye, mutlaka bunda sana ifa vardr. Hemen her yere den mikrop olmaz. Bak btn yediklerimiz hep o toz ve topraktan olmuyor mu? Zira yerde braklan o lokma, eytana nasib olur. Bu gibi eyleri ancak kibirli ve gurudu insanlar yapar ki, mmin-i muvahhide Elbette yakmaz.nk bu hareket ayn zamanda eytani bi fiildir. Hele u duay okuyup yersen ve ierisinde eer Zehir dahi olsa sana hibir zarar olmaz. Dua u:
ayet orulu bir kimse unutarak yeyip ise orucu bozulmaz, o ancak Allahu Telnn ona gnderdii bir rzktr. Aklna orulu olduu gelince hemen azn alkalar ve oruca devam eder, kaza etmek de lazm gelmez, demilerdir. Yemei ok yeme, suyu da ok ime, uykuyu da ok uyuma, laf da ok syleme. Kahve, gazino gibi yerlere zaruret olmadka girme, ahlaksz ve ibadetsiz kimselerle oturma. lim meclislerine ve ilmi sohbetlere devam eyle, Allah hibir zaman hatrndan karma, her eyimizi grp bildiini unutma ve bizleri daima gzler olduunu da unutma. Ya Rab
Mehmed Zahid Kotku
benim maksadm sensin, istediim ey de yine senin rzandr, yani benden raz olmandr. Yemek yerken mutlaka helal lokma yemee dikkat eyle ve huzur ile yemee al ki ibadetlerinin tadn ve lezzetini bulasn. Yemekler nasl vcudun gdas ise bir de bizim ruhumuzun gdas vardr ki, o da ibadet ve taatla beraber hem Kuran- aziman okuyup anlamaa almak ve anlad ile yani fkh ile amel etmek ve zikrullah dilinden ve gnlnden karmamaa almakdr. nk mlkn sahibi Allahtr. Kula den ilk vazife mlkn sahibi olan Allah tanmak ve ona kulluk hizmetini yapmaktr, dnyaya gelmemizden murad da budur. Dier her eyler, bu tanmaa ve ibadete vesiledir, vesselam. Salavatullahi ve selamh aleyhim ecmain.
369
2- Eve Giri - kta

Bir recl evine girerken Allahu Telnn ismin anarak girer ve yemek yerse eytan der ki, burada bize yatacak yer ve yiyecek bir ey yoktur ve eve girerken (ve yemek yerken) Allahn ismini anmazsa, eytan der ki: te yatacak yer ve yiyecek yemek.
370
Bundan evvelki hadis-i erifte: yemek yerken Allahu Telnn ismini anarak, yani bismillah diyerek yemek yemenin lzumundan bahs edilmiti. Baknz bu hadis-i erif te kii evine girerken ve hatta karken besmele-i erife ile ve hem de bildii sreleri okuyarak girip-kmas ne kadar mhimdir. Evine giren zat Allahu Telnn ismini anarak yani Bismillahirrahmanirrahim diyerek girmesi tavsiye edilmektedir. Zira Allahu Telnn ismi anld zaman hem bereket hasl olur ve hem de eytan aleyhillanenin eve girmesine mani olunur, o eve eytan giremez ve besmele ile yenen yemeklere de sokulamaz. Binaenaleyh hem bereket hasl olur, az bir yemekle ok kimseler doyar ve artar ve eytan: burada bize ne yatacak yer var ve ne de yiyecek bir ey var diye defolub giderler. Ve eer eve girerken besmele-i erifeyi zikr etmeden, Allahn ismini anmadan evine girer ve yemeini de yine besmelesiz yerse o zaman eytan hemen bir keye sokulup yemeinden istedii gibi yer ve orasn kendilerine mesken edinirler. Artk sen o evden hayr bekle. Evlerdeki bir ok geimsizlik ve rahatszlklarn ve darlklarn, skntlarn ba hep Allahtan ayr kalmaktandr. Besmele-i erifenin ekilmesi kulun Allahu Telya ballnn eseridir. Onun iin de Allahu Tel da o kulunu hfz ve himaye eder. Zaten eytan da Allahu Telnn salih kullarna musallat olamaz. Sebebi ise salih kullar daima Allah iledir;Allahtan zerre kadar ayrlmazlar. Tabii eytan da Allah ile olan kulun yanna yaklaamaz, zaten melekler de ona msaade etmezler. yle bir hikaye nakl olunur:Bir abid, zahid zat varm. eytan bir trl frsat bulup da bu zatn yanna sokulmazm. Bir gn bir arc arlara tts yayarken grm ki arlar ballar almak isteyen adamn yanna sokulamyorlar, srf bu
Mehmed Zahid Kotku
dumann kokusundan. Hemen eytan gidip ttn yani sigaray alp o abid ve zahid kimseye medhetmee balam. Zavall abid de bu eytann szlerine aldanp sigaray imee balaynca melekler etrafndan kamlar. Bu frsattan istifade eden eytan da adama yaklap yapacaklarn yapm. imdi sen bu dersten ibret al da sakn itiraz edeyim deme. Kuran- Kerimde Cenab- Hak ka yerde eytann bizim dmanmz olduunu aka beyan etmektedir ve onun szlerine uymamay da tavsiye etmektedir. Hergn okuduumuz Yasin sresinde eytann bizim ba dmanmz olduunu beyan ederken, ayetin devamnda da: badeti bana yapnz, bu en doru yoldur ifadesi vardr. badet ancak mlkn sahibi Allahu Telya mahsustur. nk bizi yaratan ve muhta olduumuz ve olacamz her eyi de yaratan yine o Allahtr. Herkes ve her ey fanidir. Baki kalacak olan yalnz Allahu Teldr. Onun iin ibadettaat ona gerektir, bunu anlamak ve idrak etmek ve dnp tanp Allah bulmak arttr. Allahsz insanlar, hayvanlardan, canavarlardan ok daha beterdir. nsan insan yapan ancak dindir. Dinsizlerin hali hergn gzmzn nnde, ne kadar okusalar, bilseler yine zararldrlar. Okumalar ve bilmeleri kendilerine hibir fayda vermez, eytan kadar bilemezler ya! . Binaenaleyh, ilmin faydal olmas arttr. Baknz Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem dualarnda ve bahusus Mekke-i Mkerremede zemzem erbeti iince okuduumuz dualarda (Allahm senden ilm-i nafi isterim). Yani faydal ilim hem kendime hem de btn mahlkata faydas dokunsun. lim faydal olmazsa o zaman maazal-
371
372
lah eytann bilgisine benzer. Bu da pek tabii zararl, gururlu bir ilimdir ki olmasa daha iyidir. Bir de evinden karken bu duay okumay unutma:
Ve evinden karken iki rekat namaz kl yle k. Bu, senden sadr olacak fenalklar meneder. Evine girerken de eer kerahat vakti deilse iki rekat namaz klmay unutma, bu da evinde olacak fenalklan men eder. Aziz kardeim sen bunlara dikkat eyle, hibir zararn olmaz, bilakis pek byk nimetlere mazhar olursun. Bu besmelenin fezaili hakkndaki eserler tam bir kitap olur. Onlarn hepsini yazmaa gcmz de yetmez, sonra ok uzun olur. Besmele-i erifenin fazileti hakknda Sana iki vaka anlataym amma iyi dinle: Arap ordular kumandan Halid b. Velid, Humus ehrini muhasara etmi, gnler uzam bir trl teslim olmuyorlar, nihayet daralmlar. Halid b. Velide haber gndermiler ki: Mslmanlnza bir alamet gstersin de inanp iman edelim deyince. Ne istersiniz diye sormu. Bizim bir zehrimiz var onu ierseniz biz de kalay size teslim eder ve iman da ederiz: demiler. O zaman Hz. Halid getirin demi ve besmele-i erifeyi yukarda yazld vech ile okuyup imi. Bakmlar ki bir ey olmuyor, yani lmyor, Bilmecburiyye iman edip, islamla merref olarak kalay ve ehri teslim etmiler, Mbarek camisi pek gzel ve pek de temiz. Halid b. Velid bu, camiin iinde yatmaktadr. Cami avlusunun pek yksek bir
Mehmed Zahid Kotku
stunu zerine hatrmda kaldna gre yle yazlm: Pek ok harbler grdm de ehadet nasib olmad. imdi yatamda ldme ok mteessirim. kinci vaka da bizim Ankarada medfun Hac BayramVeli Hazretlerinin kerametidir, yle ki: Hac Bayram Veli Hazretlerinin hreti ok artm, padiah da onun dervilerinden asker ve vergi almayacana sz vermi ve eline de bir ferman vermi. Bunu ekemeyen hasetiler padiaha: Bu dervilerini oaltt, gz senin saltanatnda diye padiahn zihnini elmiler. Padiah da yle ise onun vcudunu kaldrmak lazm gelir diyerek zehirli bir erbet verilmesini emretmiler. O zaman Sultan kinci Murad Edirnede. Padiah sarayna davetliler arlr ve o anda Hac Bayram Veli de toplantya davet edilir. Kendisine yer gsterilir. Herkese tatl erbet verilirken, Hac Bayram Veliye de zehirli erbeti sunmular. Mbarek ii anlam ve o zaman padiaha:Efendim ben bu erbeti ierim amma iftira eden u zat lr, buyurmular ve hakikaten yukarda yazlan besmele-i erifeyi okuyup erbeti imiler. Az bir mddet sonra iftira eden o haseti kimse hemen kvranarak orackda lvermi. Yalnz una dikkat et. Bunlar velilerdir, kendini sakn bunlara kyas edip ben de o besmeleyi okur ve ierim deme. Sonra gidersin grltye. Evliyalk makamn yle kolay bir ey zannetme. Onlar Cenab- Hakkn hfz ve himayesindedirler ve ayn zamanda tasarruflar da vardr, zehri kendisi isin yerine bakas lsn. Cenab- Hak veli kullarna baz tasarruflar vermitir. Veli kullarna bu tasarrufu veren Allah celle ve ala Hazretleri de Kuran- Kerim ayetlerinin herbirine ayr ayr kerametler, tasarruflar, faydalar bahetmitir.
373
374
te Fatiha-i erife de bal bana bir ifa sresidir. Her kim ihlas ile okur, istenilen ifa hasl olur. Bu hususta HazinetlEsraradl kitab okursanz pek ok acaip ve garip esrara ahid olursunuz. Onlardan birisi olan bu besmele-i erifenin dnya ve ahret bir ok fevaidi vardr. Bataki hadis-i erifi tekid eden bir hadisi erifi tekrar nakl edeyim. (Hazinetl-Esrar: sayfa 128) yle denmektedir: -Sallallah aleyhi ve sellemden rivayettir- Hibir kimse yoktur ki, evine girmeyi kasd ettii zaman eytan da onunla beraber girmek istemesin. Eer ev sahibi evine girerken besmele-i erifeyi ekerek girerse eytan der ki:Burada bize yer yok. Kendisine yemek getirildii zaman da besmele-i erifeyi ekerse eytan: Burada bize taam da, yok der. Bir ey iecei vakit besmele-i erife ile ierse eytan:Buradabize iecek bir ey yok. Yatarken besmele-i erife ile yatarsa eytan:Burada bize yatacak yer yok der. Besmele-i erifeyi eve girerken demezse eytan da beraber girer. Yemek yerken demezse eytan da beraber yer, ierken demezse eytan azn nce su kabna sokar. Ve dahi ehli ile namele-i cinsiyye esnasnda besmelesiz olursa eytan da onunla cima eder, o zaman eer ocuk olursa zenim olur. Bazan kr, bazan a, bazan topal, bazan fask, bazan da kafir ve buna benzerler. Buna ok dikkat etmek lazmdr ki gelecek ocuklarn hayrl olmas buna baldr. Allahu Tel eytan da yle yaratmtr ki insandaki kuvvetler onlarda da vardr, yani o da eytani tohumunu oraya ilka eder. Hatta eytan adamn alet-i tenaslndedir. Besmele ekilmeyince o da adamla beraber mamele-i cinsiyyeye itirak eder. Ondan sonra maazallah her trl felaket hazr:Anasn dven, babasna isyan eden ve her eit yaramazlklar yapan hep o eytann mdahalesi-
Mehmed Zahid Kotku
nin neticesidir. Artk sen ocua kabahat bulma da Cenab- Haktan hemen af ve zr dileyerek hayrlar iste. Bir insan: (Bismillahirrahmanirrahim ve la havle ve la kuvvete illa billahil aliyyilazim) dese Cenab- Hak o kimseden enva eit yetmi belay defeder, kayg, gam ve kederleri de giderir. Asl mhim olan Cenab- Peygamberin u buyruudur ki:
375
3- Bir e Balarken

Herhangi bir i olursa olsun o ie bismillahirrah manirrahim diye balanmazsa o ey hayrlardan kesik, maktu, mahrum eksiktir. Faydas tam deildir, belki hi de yoktur ve belki de zararldr. Binaenaleyh, her mslmann ilk vazifesi, besmele-i erifeye dilini altrp evine girerken, evinden karken, yatarken, kalkarken, dkkanna, i yerine giderken, otururken, hemen her yerde daima besmele-i erifeyi dilinden brakmamak bahusus yatarken hi olmazsa 21 kere veya 411 kere veya 100 kere okuyup yle yatmal. Gndzleri de yine bylece okursanz evinizde hem bereketler hem afiyetler hasl olur, shhatnz da gzel olur, iki de bir doktora muhta olmazsnz, eytan da sizden ve evinizden uzak olur. Hatta ocuklarnza da retiniz onlar da daima okusunlar. Gerek tevhid (la ilahe illallah) ve gerek Allah zikirleri ve dualar siz de ocuklarnzla birlikte yaparsanz ind-i lahide ok makbule geer, saysz sevaplar, mkafatlar alrsnz. Btn lahi
376
ve semavi kitaplarn -ki says 114 kitaptr- bunlarn hepsinin manalar Kuran- azimann ierisindedir. Kuran- azimann manas ise Sre-i Fatihann ierisindedir. Fatihann manas ise bismillahn ierisindedir. yi dikkat et. Besmelenin manas da besmelenin bandaki B harfindedir. Bu kitaplardan maksad kulu Halik zlcelale balamaktr. Bu harfinin noktas bu manalar ifade iin konmutur. Noktalar ste konursa Te olur. Nokta olursa Se olur. Nokta alta konunca Ba olur. O zaman Rahim ve Rahman olan Allah azimann ismi erifi ile ie balarm, okumaa balarm. Her eye amildir. Hatta taife-i cin, insanlarn eyalarn da kullanrlar. Onun iin onlar yerlerine korken besmele ile koymal ki, onlar yani cinler el srmesinler. Hatta avclarmz gerek denizde ve gerek karada avlandklar zaman, kurban keserken, silah atarken, kpeini salverirken, denize an atarken besmele demezse lm hayvan gibidir. Hanefi mezhebine gre namaza balarken Allahu Telnn ismini anarak Allah ekber demesi vaciptir. Abdest alrken besmele-i erifeyi sylemek snnettir. Allahu Telnn ismi anlmadan alnan abdest, abdest deildir. Sevab noksandr. Allahu Tel bu besmele-i erifeye bir sultanlk vermitir ki baka kelimelerde bulunmaz. Taharet ve abdest Besmele ile tamam olur. Besmele ile kesilen hayvan helal olur. Besmele ile yaplan dualar indi ilahide kabulolunur; yemek ve imek hem bereketli olur hem de faydal. Kalbinde sadakatla, ihlasla ve yakin ile bir insan bu besmele-i erifeyi syleyip denize girse batmaz, atee girse yanmaz, ylanlarn, akreplerin iine girse hibirisi bir ey yapamaz. Bir mevtann kabri zerine besmele-i erife okunsa Allahu Tel o kabrin sahibinden azab kaldrr. Besmele-i erife 19 harftir, be vakit na-
Mehmed Zahid Kotku
mazla beraber hepsi 24 eder. Bir gnde de 24 saat vardr, bu harfler o gnk gnahlarna keffaret olur, diye Tefsir-i Kebirde zikr edilmitir. (Hazinetl-Esrar/128). Allahu Telnn bin ismi vardr.1000 ini melekler bilir bakas bilmez.1000 ini peygamberler bilir, bakalar bilmez. 300 Tevratta, 300 ncilde, 30 da Zeburda, 99u da Kuran- Kerimdedir. Birini de Cenab- Hak kendisine saklamtr. Besmele-i erife olan bu kelime ki:Allah, Rahman ve Rahim isimleri bu bin esmaya madildir. Kim bunu renir ve okursa Allahu Tely btn isimleri ile beraber saym ve okumu gibi olur, cehennem zebanilerinden kurtulur. Ne kadar ok okursanz hem rzknz bol olur, hem de sizi herkes sever. Yatarken 21 kere okursanz eytan errinden ins ve cin erlerinden, yangndan, hrszdan ve ani lmlerden muhafaza olunursunuz. Deli ve saral kimselerin kulaklarna 41 defa okunursa biiznillah ifa bulurlar.1000 kere btn arlara, sihirlere, yedi gn gne doarken 313 defa besmele-i erifi ve 100 de salavat-i erife okursa Allahu Tel ummad yerlerden ona rzklar ihsan eder fazl- keremi ile.786 defa okunursa her istedii olur, orulu olarak yedi gn devam etmelidir. Sabah namazndan sonra krk gn 2500 defa besmele-i erifeyi okuyan kimse ihlas ve itikad sahih zre okursa ve ayn zamanda faziletini ve fevaidini de mlahaza ederek okursa Allahu Tel onun kalbini aar, bir ok esrarlara ve ilm-i lednne mazhar olur. Hapiste, zindanda, sknt ve meakkat iinde ve darlkta olanlar hergn, gece ve gndz de 1000 kere besmele-i erifi okursalar idam olunacaklar bile biiznillah kurtulurlar. Rzk ve muhabbet, zihinsiz, okuduunu anlamayan veya, bellemeyen kimseler bu rakam gne doarken yedi gn devam ederlerse maksatlarna eriirler.
377
378
mam Gazalinin tavsiyesi de var. Velakin onu yazmaa cesaret edemedim. Bu yazdklarm dahi iki arta baldr:birisi ibadet taatna ve cemaata devamla beraber btn gnah kitabnda yazl byk ve kk gnahlardan tamam ile kurtulmu olmalar yani gnah eyleri ilememeleri ve lokmann da helaldan olmas artdr. Lokmasna dikkat etmeyen ve gnahlardan saknmayan zavalllar hem muvaffak olamazlar ve hem de belki de zarar grrler. Sonra bu gibi dua ve evrad dnya menfaatlerine vesile ederek okumak hi de doru olamaz. slah- nefs edip gnahlardan kurtulma maksad ile okumas daha evladr, Ve hem de yalnz Allahu Telnn rzasn istemek en dorusudur. Her kim besmele-i erifeyi gzelce 21 kere yazp uykusunda korkan ocuun zerine konsa biiznilah korkudan kurtulur. Eer 35 defa bir kada yazar ve evinin bir kesine asarsa o eve eytan, cin ve saire giremez, bereketi artar, hasidler ve zalimlerin de zarar olmaz. Muharremin birinci gn bir kada 113 defa besmele-i erifeyi yazp zerinde tasa o ve ev halk btn mekruhattan mrleri mddetince emin olur. Eer 70 defa bir beyaz kada yazar ve kefenine konursa Allahu Tel onu kabir azabndan korur ve meleklere cevabn kolaylatrr.
LME HAZIR OLMAK
nsann lm gelince onu haktan meneden her ey toplanp gznne serilir. O zaman o nsan der ki:Rabbim beni ldrme, geri evir, umarm ki bundan sonra gzel ameller eder, terk ettiklerimi telafi ederim. nsann bu hayat alemi hepimizin bildii gibi fani bir hayattr, imdiye kadar kimseye baki kalmayan bu hayat bundan sonra da kimseye baki kalmayacaktr. Binaenaleyh, insann bu fani de olsa hayatn kymetini bilip Allahu Tel ve tekaddes Hazretlerinin emirlerine imtisal ile beraber yasak ettii menettii kt huy ve adetleri de terk etmee almas gerektir. Eer gaflete dalar, ibadet ve taat yapmaz, zikir ve tesbihlerle megulolmaz, Kuran okumasn bilmez, ve
380
emirlerini bilmeden lm gelip atarsa ite o zaman aciz insann yapaca hibir ey kalmamtr. Artk aknlktan Allah diye feryad edecek ve lmemei isteyecek ki, yapamad salih, iyi amelleri ve ibadetleri yapabilsin. Fakat bu rica ve yalvarna hi bir fayda vermeyecektir. nk mr mukadder ve muayyendir ne ileri gider ne de geri kalr. Gnn doup batmas gibi her ey bir nizam ve kanun iinde cereyan etmektedirBinaenaleyh, hayatn kymetini bilip ilk vazifesi, kendisini u gzel ekli ile yaratan Allahu Tely tanyp bilmee almak sonra da ibadet taat ile beraber doruluktan ayrlmamak, hayrl ve cmert kimselerden olmaya almak. Byklerine bahusus ana ve baba ve akraba-i tealukat ile birlikte hocalarna kar saygl olmaa almak en balca vazifelerindendir. Zengin olmaa hevesin olmasn, say- gayretin alim olmak iin olsun. Fakat bu ilim dnya ilimleri deil, asl olan ahiret ilmidir. Dnya ilmini de ren; lakin orada kalma, herhalde dini bilgileri de renmee fazlaca gayret eyle.nk bu fani alemden ayrldktan sonra fani bilgilerin hibir faydas olmayaca gibi belki kymetli mrn zayi ettiinden dolay hem mesul olacak ve hem de muazzeb olacaksn. Zira din ilmini hem renip retmek kadar faydal ve kymetli bir i yoktur. Cenab- Hakkn sevdii kullar da -bunlardr. Baksana, bir ocuun mektepte bir besmele-i erifeyi okuyup renirken Cenab- Hak onun . Azabta olan ana, babasn afv edip balyor, daha ne istersin bilmem. Bir besmele byle olunca Kuran- Kerimi okuyup renen ve retenlerin halini bilmek mmkn m? Bir hafzn babasna, kyamet gn giydirilecek tacn kymetine baha olur mu? Senin dnyaya ait btn bilgilerin Az-
Mehmed Zahid Kotku
rail aleyhisselamn grnmesi ile hepsi yok olacak, artk ne kadar barsan, arsan bo. yle ise ey aziz ve muhterem karde, ocukluu, cahillii ve gafleti brak da mlkn sahibi olan ve u sonsuz alemleri hi yoktan yaratan Allaha gel Allaha. Hayatn muvakkat olduunu bilmeyen kimse yoktur. Bununla beraber lm de sra ile deil belki Allahu Telnn ezeldeki takdiri zerinedir. Bazs l doar, bazs biraz yaar lr, bazs gen yanda, lr, bazs evlenir lr, bazs da ok yaar yle lr, Onun iin herkesin lme her an hazr olmas lazmdr ki bazs anszn lr ne vasiyyet edebilir nede hakknz helal edin diyebilir. Binaenaleyh, insan her zaman lme hazr olmal, vasiyyetnamesini de ya cebinde vay bann altnda bulundurmal; alacan ve borlarn veya emanet bir ey varsa onlar bildirmeli ve daha sonra malnn te birisi ldkten sonra kendi tasarrufuna ait olabileceini bildii halde bunu da ihmal edip btn maln miraslarna brakmas da ok teaccb olunacak bireydir.nk kendisi ldkten sonra defter-i amalinin kapanmamas ne byk nimettir. u bizim grdmz camiler, emeler, kprler, yollar, imarethaneler, misafirhanelerdeki sevaplar hep o vakflar brakanlarn, defterine yazlmakta olaca da malumdur. Onun iin sen de malnn hi olmazsa te birini byle bir vakfa lmezden evvel hazrla. Sonra miraslarn bu vakfa el atamasm. Belki o vakfn uzamasna, uzun mddet yaamasna gayret etmelerini tavsiye ederek. o vakfa gz kulak olmalarn tenbih etmelidir. Bu sayede sen de ahirete gitmi olduun halde hergn bir ok sevaplar gelir. Bu tkenmez sevaplar brakp vasiyyetsiz lenlerin hali ok acdr. Bir kere ldkten sonra kendisine, dier mevtalarla konumasna, izin verilmez, dilsiz gibidir. Sonra da zerindeki haklar
381
382
bildirmediinden hak sahiplerinin haklar zayi ollduundan ayrca ceza da grecei beyan buyurulmaktadr. imdi sen hayatnda, kendini Hakkn daima grdn ve btn ilerine, gizli ve aikar her eyini bildiini ve seni daima gzetlemekte olduunuda unutma. Onun ilmi her eyi muhittir, nerede olursan ol, O, seni hem grmekte ve hem de yaptklarnn hepsini bilmektedir. Meleklerin de bunlar yazdklar malumdur. imdi bize den balca vazife bu lm hatrdan karmamaktr. Ehl-i tasavvuf kendi dervilerine, mritlerine ilk nce verdikleri ders:Onlara lm dnmeleri, nasl ykandklarn tefekkr etmeleri hususundadr. Sen ey kardeim, tabuta ve mezara konduunu ve oradaki suallere cevab: Rabbim Allah, dinim slam, Peygamberim Muhammed salallah aleyhi ve sellem, kitabm Kuran- aziman, kblem de Kabe-i erifedir diye cevap vermee hazrlan ve bunu mmkn olduka unutma. Bu hazimllezzat olan lm, evlerin kapanmasna sebep olur. Kadnlar dul brakan, ocuklar yetim brakan lm hibir zaman unutma. Bu senin hem dnyan ve hem de ahiretinin saadeti iin en byk amildir. lmden sakn korkma, lm mminin en byk hediyyesidir, lm insan mabuduna kavuturur. lm gelince mmin sevinir ki, ben bugn Allahma kavuacam ve gemi dostlarmla, ashab- kiramla ve Peygamberim ile buluacam. Yalnz unu unuttum yle ki:lrken unu falana, unu da filana verin demek tok adama yemek yedirmek gibidir. Bir ikincisi: miraslar mutazarrr etmek. O da, byk gnahtr. Yani miraslan mirastan ksmen de olsun mahrum edip mallar bakalarna vermek doru bir ey deildir. Miraslar fakir brakmaktan, onlar ellere muhta
Mehmed Zahid Kotku
etmektense onlar zengin edip bakalarnn eline bakmaktan kurtarmak daha evladr. Cepab- Hak cmlemizin muini olsun da lmden evvel lmne hazrlanan ve daima Hakkn rzasn gzleyen, emirlerine itaat edip yasaklardan kaan sevgili kullarndan eylesin. Amin! Nzhetl-Mecaliste grdm eyleri de yazmay uygun grdm, yle ki: Baz byk bilginler -ki bunlara arif de derler- bunlar diyorlar ki: eer dnyada lm olmasa idi bu dnya bir pula bile demezdi. Bunu biz anlyamyoruz lakin, pek doru bir ey, bir sz olduu anlalmaktadr. Hz. Aie validemiz, efendimiz sallallah aleyhi ve selleme sormular ki: Ya Resulullah ehidlerle beraber har olunacak bir kimse var mdr? Buyurmular ki: Evet, her kim gnde ve gecede yirmi kere lm dnrse o kimse ehidlerle beraber har olunacaktr. mam Ali efendimize hitaben de: Ya Ali, her kim gnde yirmi be kere bu duay okursa Allahu Tel ona dnyada verdii nimetlerden hesap sormayacaktr demitir. Dua udur:
383
nsan lm bilse ve lmden sonraki hadiseleri iyice bilmi olsa dnyann hibir varlna zlmez. Azrail aleyhisselamn elinde La ilahe illallah yazldr. Can almaa geldii vakit mmin onu grr ve kelime-i ehadeti getirerek ahirete selametle ger. Dinsizin ise hali haraptr.
384
Mmin lm ok anmakla nimete nail olur: 1 - Tevbesini hemen yapar, 2 - Kanaat sahibi olur. 3 - badetini zevkle yapar. lm hatrna getirmeyenler de tevbesini geri brakr, kendisinde kanaat olmaz, ibadette de tembeldir. Eer hayvanat lm bilmi olsayd, onlarda hi semiz et bulamazdnz. sa aleyhisselam, bir obana uram. Develerden birisi gayet semiz, boyuna oynuyor. sa aleyhisselam onun kulana: lm var demi, gemi gitmi. Bir zaman sonra yine oradan geerken o obana yine rast gelmi. Bakm ki o oynayan semiz deve gayet zayflam yemez imez olmu. sa aleyhisselam obana sormu: Bu deve neden byle oldu? O da demi: Bilmem, geen bir zat buradan giderken bu devenin kulana bir eyler syledi, o gnden beri bu deve yemez imez oldu ve bylece zayflad, deyince sa aleyhisselam: lm hakikaten dnlecek olursa insan, ter yerine kan karr demek istemi. nk kendisi dnnce vcudundan kan damlarm. Sfyan es-Sevri Hazretleri Tebe-i tabiindendir. lm anld zaman kendinden geer, bir ok gnler kendine gelemezdi, sorulan suallere de bilmiyorum derdi. Kendisi ok mttaki ve mehur bir mctehid olmakla beraber, bnl-Mbarek Hazretleri: Ben, ok eyhlerden ders dinledim. limde, verada, takvada ve dar geimde Sfyan-i Sevriden daha iyisini ve gzelini grmedim. Mbarek zat, drt yanda Kuran okumu, yedi yanda iken hadis yazmaa balam,
Mehmed Zahid Kotku
yetmi kere haccetmi.198 senesinde Mekkede vefat etmitir. Rahmetullahi aleyh. len insann ruhu bazan yere iner bazan semaya kar. Amr b. Dinar der ki: Bir insan ld zaman bir melein elinde olduu halde kendi cesedine bakar, nasl ykandn, kefelendiini, kabre konduunu ve getirenlerin hakknda sylenen iyilik veya ktlkleri duyar. Hafz Ebu Naim der ki: Ruhlar, kabirlerini her cuma aleddevam ziyaret ederler. Onun iin cuma gecesi, cuma gnleri ve cumartesi gn de kabirleri ziyaret mstahaptr demiler, erkekler iin. Kadnlar iin ise mekruhtur derler. bn-l-Mbarek Hazretleri: Cenazeyi, namaz kld esvab ile kefenlemek efdaldir demi. mam Nebvevi Hazretleri der ki: bn-l-Mbarekin ad anld yere rahmet nazil olur, onu sevenlerede mafiret umulur. Cenazeyi gtrmek ve gaslinde yardmc olmak, muhta iseler yardm etmek, cenaze arkasnda giderken konumamak, ibretle bakmak gerekir. Hatta istifar ile megul olmal veya zikrullah ile ok dnmeli. Mevtaya yaplan hayrlar, sadakalar, kabrinde kendisine eriir ve o mevta, suda boulmak zere olan kimsenin yardmc gzledii gibi kabrinde ocuklarndan ve dostlarndan gelecek hediyyeleri gzler durur. Gnderilen sadaka, hayr ve Kuranlarn sevabn bir melek, kapal tabaklar ierisinde kendisine arz ederler, o zaman mevta ok sevinir. Dirilerin sevindii gibi. Mminin kabri zerinde bir ayet-el-Krsi okunursa sevab btn mevtalara verilir.
385
386
Enes b. Malik Hazretleri -ki Peygamberimizden 2286 hadis nakletmi- ve on sene de Peygamberimize hizmet etmitir ve ok duasn almtr. mrlerinin uzunluu ve mallarnn okluu ile mehurdur. Onun mrleri 100 seneyi gemiti ve hatta ocuklar da yz mtecaviz imi. Yalnz bir taun hastalnda 33 ocuu lm (sene 69). Mevtann en skntl ve zor gn ilk gecedir, demiler. Sadaka ve hayrlar yapmaa gc yetmeyen kii iki rekat namaz klsn her rekatnda fatiha, ayetelkrsi, tekasr ve ihlas suresini 21 kere okur sevabn falann kabrine hediyye ettim der. Sevabn ancak Allahu Tel bilir. Mevta lmezden evvel sekerat zamannda banda Yasin suresini okumak efdaldir. Cennetten tebirat gelmedike ve cennet arabn imedike cann Azrail aleyhisselam alamaz ve mutlaka cennet arabn ier ylece teslim olur. Cennetlik bir mminin namazn klanlara ve cenazesini gtrenlere de azab etmekten haya ederim buyurmu Cenab- Hak. Ne dersin bu ltfu lahiyyeye. Onun iin bu gibi frsatlar da ganimet bilip fakir fukara demeyip cenazelerde bulunmaa bak. Cenab- Hak erhamrrahimindir. nsan da bu arada bir ltfu urarsa ne mutlu. Bir son vazife daha vardr ki bu da mstehaptr:Mevtaya telkin vermek. Bu telkin mevtann zerine toprak atlmadan yapmak daha evladr, demiler. Maamafih, toprak atldktan sonra yaplmakta olduu da herkese malumdur. Sen buna da itiraz edip: (O mevta bu sesi nasl duyacak deme. Sual iin gelen melekler dardan yaplan bu telkini duyarlar birbirlerine: Buna sual sormaa lzum kalmad telkini yaplmaktadr deyip giderler inaallah. Telkinin sevabn iyi dinle: Rab-
Mehmed Zahid Kotku
bimAllah, dinim slam, Peygamberim Muhammed, Mustafa salallahu aleyhi ve sellem, kitabm Kuran- aziman, kblem de Kabe-i muazzamadr dersin. Fakat, bunlar dnyada iken benimseyen ve bu yoldan gitmeyen yarn kabirde nasl diyecek, bilemem. Onun iin lmeden evvel lmne hazrlan, nasl olsa seni burada brakmazlar. Binaenaleyh, Allahn raz et ki kabrin ve ahiretin mamur olsun vesselam.
387
ZNA LE MAN BR ARADA BULUNMAZ
Kul zina ettii vakit ondan iman kar ve ba stnde bir glge gibi durur. Zinadan ayrld zaman iman kendisine rcu eder. Yani iman nuru o srada gider, bilahare rcu eder. Zina, haddi zatnda insan ksmna yakmayan, son derece irkin bir harekettir. nsan hayvan deildir ki her frsatta her eline geenden istifade etmee kalksn. Kanunlar, kitaplar olmasa bile Allahu Telnn verdii akl kafi deil mi? Zina ii, islamda, imanla hibir zaman bir arada bulunmas mmkn olmadndan imann nuru derhal o kiiden ayrlr, fakat bekler brakp gitmez. Zira iman gnl iidir, gnah ileyen ise cesettir. Fakat bu ilenen gnah, cesede de ait olsa o cesedin gnlnde duramaz. Zira o zinann pek fena koku-
Mehmed Zahid Kotku
suna tahamml mmkn deildir. O iren hadiseye iman elbette tahamml edemez ve o gnlden ayrlr amma, irtibatn da tamamen kesmez, ba zerinde bir glge, bir bulut gibi o iten ayrlmasn bekler. Gnah- kebair denilen bu gnahlarn, yaptklar zararlar, pek de byktr. Kalbi kararta kararta nihayet kalb de simsiyah olur. Ak karay seemez olur. Allah esirgesin, ondan sonra da baa bela olur. Zina, btn dinlerde ve btn milletlerde sevilmeyen, istenmeyen, ok irkin bir fiildir, byk bir gnahtr. Bununla beraber, tevbe edenlerin tevbesini de Allah kabul eder. nsan biraz dnecek olursa bu iin irkinliini pekala anlar ve bu gnah ie cesaret edemez. Bundan dolaydr ki, Allahu Tel Hazretleri yabanc kadn olsun erkek olsun birbirlerine bakmamalarn tavsiye etmektedir. Zira insanda bir nefis, bir de ehvet vardr. Barutun atei grd zaman dayanamayp yand, patlad gibi erkekle kadn da byledir, birbirlerini grnce nefisleri kabarr, ehvetleri aztr, sonra da hayvanlar gibi birbirine saldrrlar ve bu yasak olan gnah olan ii ilerler. Artk i iten gemitir, bunlarn nne gemek de mmkn olamaz, frsat arar dururlar, hem paralar gider, hem de eitli hastalklara mbtela olurlar. Belsoukluu, frengi gibi, ki zararlar ok byktr. Bugn belki baz ilalarla bunlar nlenseler bile ind-i lahideki cezas pek byktr. arap imek, o da gnah- kebiredir, onun da zararlar pek byktr. ki hakknda yazlan eserler de pek oktur, fakat onun gnah iene mnhasrdr. Lakin zinann gnah ikinin gnahndan daha ok fazladr, nk gnah mte-
389
390
addidir, bakalarnn da batan kmasna sebeb olmutur. Onun iin zinann gnah putlara tapanlarn yani kafirlerin gnahna, denktir denilmi. Binaenaleyh zina, evvela grmekle, bakmakla, sonra grmekle sonra da sevimekle meydana gelir. Zinann nne gemek iin evvela gzlere, sonra da szlere hakim olmak gerektir. Grmeler, konumalar zinay eker, zinaya sebeb olur. Onun iin gz zinas, el zinas, ayak zinas, bir de gnl zinas vardr ki bunlar byk zinaya vasta olduklan iin gz zinas ve saire zinas denilmi. u halde hanmlarn yalnz rtnmeleri kafi gelmemektedir. Asl olan gzlere ve szlere sahip olup, erkeklerle mmkn mertebe sohbetlerinden ekinmek ve kanmak lazmdr. Zira nefis ve ehvet bile vahi hayvanlardan daha beterdir, gnlde bambaka bir eydir. Bazan insanlarda Allahu Telnn takdiri ile gzel, cazib sfatlar vardr ki, onlar gren zayflar dayanamazlar. Rzgarn karsnda ufak aalarn ve otlarn dayanamayp sallandklar gibi insanlarn da birbirlerine meyilleri gayri ihtiyari akar ve bu meyil mnasebeti ile artk her ey olabilir. Sen sakn bu szlere yine itiraza kalkma. Bak bugn kurt ile kuzu misali aksine, insanlar ne gzel yayorlar, okuyorlar, okutuyorlar, gezip toplanyorlar, sanki ne oluyor, ite i meydanda .. Evet kardeim ok doru sylyorsun, fakat bu szler slamdan ve kalb leminden haberi olmayan zavalllarn szdr. Mslman byle eyi hibir zaman sylemee cesaret bile edemez. Baknz et- Terib-Ve-Terhibin 3. C cildinin 263. c sayfasnda Buhari, Mslim, Ebu Davud ve Nesainin rivayet ettikleri bir hadis-i erifte -rivayet Ebu Hreyredendir- sallallah aleyhi, ve sellem Hazretleri buyurmular ki: Zina, eden zani mmin olduu halde zina edemez. kincisi: Hrsz,
Mehmed Zahid Kotku
mmin olduu halde hrszlk edemez. ncs: arap ien mmin olduu halde arap iemez. Nesainin rivayetinde u fazlalk vardr. Eer o fiili ilerse onun boynundan slam ipi izale olunur yani islama ball kalmaz. Eer tevbe ederse Allahu Tel da onun tevbesini kabul eder. Malumdur ki iman pek byk ve pek de kymetli bir cevherdir ve dorudan doruya Allahu Telnn ltfudur, ayn zamanda iman bir nurdur, onun muhafazas hepimize ilk bortur. bn-i Abbasta bir rivayette:
391

Allah, zina edenin kalbinden iman nurunu ekip alr. Yani basiretindeki nuru giderir. Zina ettii vakitte o nur sahibinden ayrlr, alnr. Kalb yava yava karara karara simsiyah olur, sonra da temizlenmesi ok zor olur.nk allan bir ey tabiat-i sariye dedikleri bir adet, bir huy hkmn alr. kiye ve sigaraya alanlarn brakamadklar gibi. Artk bu da zinann mbtelas olur. Eer haram olduuna inanmaz da helal diye yaparsa zaten dinsiz demektir. Eer haram olduunu bildii ve inand halde yaparsa ona da fask, mnafk derler. Tevbe ederlerse Cenab- Haktan afivleri memuldr. Zina nekadar fena ise iki ve hrszlk da ayn gnah muciptir. Bugn iki hem serbest hem de tevikisi ok. Hrsz yakalasalar adam hapisaneye atarlar, dverler, elini ayan keserler de iki iene hibir ey demezler. Sarho olarak araba kullananlarn, yaptklar kazalarda arabalar ve insanlar bedava yok olup giderler de bir trl bunun nne gemee kimse kmaz. Halbuki zavall hrszn elini kesmek la-
392
zm amma evvela sen o hrszn karnn doyur sonra ona iman ve islam ala, bak sonra hrszlk yaparsa o zaman hapse koy, elini kes, ne yaparsan yap. Amma evvela biz, cemiyyetimize kar vazifelerimizi tam manas ile yapmadmz iin evvela cezay bizlere vermek lazm. Bu hususta idarecilerin mesuliyeti pek byktr Hz. merin hilafeti esnasndaki hizmeti ve szleri hepimizin kulana kpe olmaldr. Fakat o adalet sayesinde mslmanlk nasl etrafa, eknafa yaylmt.Bugn mmkn deildirdemek ok hatal bir szdr. Onun devrindeki cehalet ile bugnk medeniyyet devrinde o adaletin bugn on misli daha fazla olmas lazm deil mi? Fakat heyhat! te zinalar, ikiler bizim nurumuzu ne hale getirmi ki ne kadar iren hadiseler gzlerimiz nnde cereyan etmekte devam ederken, mslman ve bahusus idare mekanizmasnn kl bile kprdamyor. Zira hepimiz o nurdan, i alemin nurundan mahrum bulunmaktayz. Baknz insan ok kymetli bir mahluk olduu halde onun aleyhinde konumak bile caiz deilken eyden dolay onlar ldrmekle memur edilmiizdir: 1 - Evli iken zina eden ki recm edilerek ldrlr. 2 - Dinden dnen mrted. 3 - Adam ldren. Birkere zina edenin vcudunu dnyada, ahirette ate kaplar, yani dnyada yanar ahiretteki de baka. Bir de zanilerin ok gemeden ters bir rzgarn tesiriyle elindeki, avucundakiler gider. Dilenecek derecede fakirlie derler. yle bir vakay zikretmekte herhalde fayda vardr:
Mehmed Zahid Kotku
srail oullar devrinde bir abid ehirden uzak tenha bir yerde altm sene ibadete devam etmi. Yaz aylarnda yamurlarn yamas ile, aalarn yeillenmesi ve gzel bir manzara iinde biraz hava almak iin olsa dar km. Biraz da gezerken yannda da iki dilimcik ekmei varm. O srada kadna da rast gelmi, grp konuurken i fenaya varm, zina etmiler. Lakin abid herhalde yapt bu irkin hareketinden zlerek baylm, sonra ykanmaa, gusletmee gitmi. O srada bir de fakir gelmi. Yannda tad bir veya iki dilim ekmei o fakire vermi. Fakat ecel de gelip ruhunu alm. imdi bu adamn altm senelik ibadeti ile zina gnah llm altm senelik ibadet umu, hibir eye yaramam. Fakat o iki dilim ekmek abidin imdadna yetimi. Bu, seferki lde hasenat seyyiatna galip gelerek mafireti ilahiyeye mazhar olmu. (Bu hadis 274. c sayfada Eb Zer radyallah anhden
rivayet edilmektedir.)
393
Kyamet gnnde Cenab- Hak kimsenin yzne rahmet nazar ile bakmayacak Onlarn gnahlarn afv etmeyecek ve onlara elim, ac bir azab vardr:htiyarlnda zina eden kadn veya erkek. Yalanc amirler. Kibirli fakirler. Baz rivayetlerde: Zalim hkmdarlarla, borlarn zengin olduu halde demeyenler de ilave edilmitir. Cennete giremeyeceklerden birisi de miskin olmakla beraber kendini beenip ibadet etmeyen kibirliler, ihtiyarlkta zina edenler, yaptklar hayrl emelleri baa kakanlar. Bir de valideyninize asi olmaynz.nk valideynine asi olanlar cennetin kokusunu bile koklayamayacaklar.
394
kinci: Akraba-i tealkat ile ilgi ve alakay kesenler, ihtiyar zaniler, kibrinden nai ettiklerini ekenler. Hele una baknz: Yedi kat semavat ve yedi kat yer ihtiyar zani kimseye lanet ederler. Zanilerin pis kokular ehli cehennemi bile ezalandrr. Binaenaley, zinaya devam edenler putlara tapanlar gibidir. Sonra da fenas u ki: Zinadan meydana gelen veled-i zinalar, dediimiz ocuklarn oalmas ile Allahu Telnn azabnn umumi olmasndan da korkulur. bn-i Mesud der ki: Ben Resulullaha sordum: nd-i lahide en byk gnah nedir? Allaha erik komak o halk ettii halde. Evet bu pek byk bir gnahtr dedim. Bundan sonra hangileri gnahtr? dedim: Buyurdular ki: Seninle yemek yeme korkusundan evladn ldrmektir. (Vakti ile arap kabilelerinden bazlar bu cinayeti ilerlermi) Sonra hangisidir? dedim. Komusunun karsyla zina etmektir dediler: (Buhari, Mslim, Tirmizi ve Nesai) ve arkasndan bu husustaki ayet-i kerimeyi okudular. Komu ile bir zina dier kimselerle yaplan on zinaya muadildir. Komu hakk ok mhimdir. Ebu Hreyrenin rivayet ettii ve Buhari ile Mslimin naklettii hadis-i erifte: Yedi kimsenin, glgelerin bulunmad ahiret gnnde Cenab- Hakkn hususi glgeliklerinde glgelenecek olanlardan birisinin de mevki sahibi ve pek de gzel olan bir hatunun davetine kar: Ben Allahtan korkarm diye icabet etmeyen bahtiyar olduu yukarda gemiti. Bunlardan ders ve ibret alabilen kimselere ne mutlu.
Mehmed Zahid Kotku
Yine Buhari ile Mslimin Hz. merin olundan rivayet ettikleri u hadis-i erif ihlas ksmnda zikrolunmutur ve bu ders ile alakal olduu iin burada da zikr edilmitir:Hz. merin olu Abdullah diyor ki: Ben Resulullahtan iittim, yle buyurdular: Sizden evvelki zamanda kii yolculuklarnda gece vakti barnmak iin bir maaraya girip snmlar, iltica etmiler. Ancak yukardan kopan kocaman bir kaya paras gelip maarann kapsn, menfezini tkam. Burada mahsur kalan zavalllar demiler ki: Buradan bizi salih, iyi amellerimizi anarak, Allaha dua etmekten baka bir ey kurtaramaz. En nihayet birisi dedi ki: Benim amcamn bir kz vard. Bana da nasn en sevgilisi idi. Ben onunla mnasebet-i cinsiyyede bulunmak istedimse de, o bana muvafakat etmiyordu ve nihayet senelerden bir sene ktlk olmutu ve bana geldi. Ben de kendisine:Bana muvafakat ettii takdirde 120 dinar vereceimi syledim, o da raz oldu. Tam o mnasebet-i cinsiyye esnasnda bana: Bu mhr bozmak sana helal olmaz (ancak bu mhr bir nikah eri ile bozulabilir) deyince, bu gayri meru iten vazgetim. Halbuki bu kadn bana nasn en sevgilisi idi, verdiim 120 dinar da ona baladm ve dedim ki: Ya Rab ben bu ii ancak senin rzan talep ederek braktm. mdi sen bizi bulunduumuz u kapal maaradan kurtar dedim ve ta bir miktar ald, ila ahril hadis. Sonra o iki arkada da dua etmiler. Birisi ana ve babasna hrmet ve saygsn, dieri de hukuka riayetini bahs ederek. Cenab- Hak da bunlarn bu ileri yapmalarndaki samimiyyetlerinden nai dualarn kabul edip, ta oradan herhangi
395
396
bir sebeble kaydrp maarann menfezini am ve bu bahtiyarlar da buradan tehlikesiz birekilde kurtulmular. Bu vakada ok byk ibretler, nasihatlar vardr. Bir kere gayri meru btn iler Hakkn houna gitmez, onlar Allah korkusundan terk edenleri de Allah sever ve istedikleri vakit onlarn imdadna yetiir, yardm eder ve kurtarr. Ve bilakis emirlerine uymayan ve yasaklarndan kanmayan zavalllar da her zaman ve her yerde hem yardmsz ve hem de felaketlere, musibetlere, dert ve belalara urarlar, dnyalar berbad olur, ahiretleri de vesselam. Onun iin ey muhterem ve aziz kardeim senin bilgilerin senin olsun, sen sen ol da sakn haktan ayrlma, kendi kendini aldatma, hak yolundan daha doru ve daha gzel hibir yol yoktur. Sakn bu Avrupann bugn ahlaken tam manas ile skut eden Avrupann mukallidi olmaa alma ve hem de yine ok dikkatli ve basiretli ol da, haktan ayrlanlarn yardmcs, destekisi olma ve kendi kendini de hakl karmaa alma. Zalimlerin topu var, gllesi var, kalas varsa, Hakkn da bklmez kolu ve dnmez yz var olduunu bilmez misin? Yazksana, hem de ok yazk. Bu kadar okumay, tahsili dinsizlerin, ahlakszlarn, Avrupa uaklarnn yardmcs olmak iin mi yaptn, eyvahlar olsun bizlere. Sen bu numaralara daha ne kadar zaman aldanacaksn bilemem. Allah, o maaradan, lmden kurtulanlarn kurtulduu gibi bizleri de hem cahillikten hem de din, islam daha akcas Allah dmanlarndan da Allah dmanlarna yardmda bulunan mslman klkl biz gnahkarlar da kurtarsn. Amin!
MMN YLKLER SEVNDRR, FENALIKLAR ZER

Seni, iyiliklerin sevindirdii ve ktlklerin seyyiatn da (yani gnahlarn da)sana fena geldii zaman, senin (kamil) bir mmin (olduuna alamet)tir. Bu ksack hadis-i erif hepimize pek gzel bir miyardr. Haseneler ki yaptmz hayrlar, salih ameller, ibadet- taatlar, hayr hasenatlar, vaz nasihatlar, byklerine ve bahusus ana ve babasna, akraba-i teallukatna, hoca ve stazlarna hrmet ve sayg ve bunlara yaplan yardmlar, iyilikler, kklere kar gsterilen efkat, muhabbetler, onlara ikram ve ihsanlar. Her nevi yardmlarndan nai mmin kii lezzet duyar ve sevinir, bu gibi iyilikler iin de frsat bekler. te mminin bu gibi hareketleri onun imanndaki salabet ve ahlakndaki gzellie alamet olmakla beraber imannda tekemmle ia-
398
rettir. nk imannda kemal olmayan insan bu gibi hayrlar, ibadet taatlar tam manas ile yapamaz, bugn yaparsa yarn brakr, bugn yapar, yarn da bana kakar. nsann ve bahusus bir mminin hasenatnn kendisini sevindirmesi demek onun imannda kamil ve olgun bir mmin olduuna delalet eder ve hayrl ilerde art olan bir de sebat lazmdr. Bkmamak, ylmamak lnceye kadar. Byle hayrl, salih, gzel, herkesin memnun olaca amelleri ilemek elbetteki en byk cihaddr. Bugn; yalnz bizim deil, btn mslman lkelerde yaayan mslmanlarn hep byle mcahid, gayretli hayrhah olmasn gnl isterken maalesef bu gzel huylarn, ahlaklarn, meziyyetlerin yerlerini hrs, hased, kin, buz, ehvet ve hret, kibir ve ucup gibi irkin, istenmeyen ve insanlarn bana bela olan ve mminleri yoldan, izden karp nursuz, sevimsiz, hayasz, alelade bir mahlk haline getiren, o kymetli, paha biilmez insanlk cevherini yok pahasna elden karan bir bedbaht kiiye benzeten irkinlikler insanda hi kemal mi brakr? te bizim tarikatlar istemeyiimizin sebeblerinden birisi de bu nefs-i emmaremize kle oluumuzdur. Bu irkinlikler hep nefs-i emmarenin huy ve sfatlardr. Erbab tarikin yani tarikata slk edenlerin, vazifeleri banda gnaha teallk eden btn irkin ve yaramaz huylar tedrid bir surette terk etmeleri arttr. Yalnz tesbih ekmek kafi deildir. Baz ok tesbih ekenler vardr ki, benim gibi yerinde sayarlar ve kymetli mrlerini boa giderirler ve kemal-i insaniyyete ve imana ulaamadan terk-i dnyaya edip giderler. Artk ahiretteki mesuliyetleri ayr. imdi sen bu muvakkat hayat ierisinde hangisini seersin. Ham armut gibi ie yaramaz bir
Mehmed Zahid Kotku
mslman bir mmin mi olmak iyidir, yoksa kemale ulam, tatl, yiyenin tad damanda kalan olgun bir meyve gibi mi olmak istersin? Hadisin ikinci metni: Seyyiesi, gnahlar, irkin ve yaramaz, halleri, isyanlar ise mmine ho gelmiyorsa bunlar yaptna piman olup utanyorsa ve bir daha yapmamaa alyorsa ki, bu da mminin olgunluunun ve kemalinin alametidir. Bir vcud ki Allah ve Resulne mutidir, inanr, iman eder, sonra da iyi, salih ve gzel ameller iler, hi pheniz olmasn ki Allahu Tel bu vcudu korur, muhafaza eder, her nevi derd ve belalardan, felaketlerden, tehlikelerden Peygamberimizi koruduu gibi korur. Halbuki her mslmann iinde yanan mslmanlk ak, onu daima mcahedeye hazr bir mcahid olarak grmek ister. Byle mslmanlk akn yaayan hibir mcahid Hakkn sevmedii ve raz olmad bir ie burnunu elbette sokmaz. Amel-i salihlerin ba imandan sonra Allah rzas iin yaplan bir mcahededir, Allahu Tel da bunlarn herzaman yardmcsdr. Bir mcahidin mcahedesinde muvaffak olup olmamas Hakkn takdirine baldr. Muvaffak olamam diye hibir zaman mcahede braklamaz, mcahid mcahedesinin sevabn eksiksiz alr. Kt, fena, irkin amellerin ba da evvela imanszlk, dinsizlik, ahlakszlk ile beraber bu mcahedelerden kamaktr. Bununla beraber bir de dinsizlikleri malum olan komnist veya Avrupal fikirli dinsizlerin yardmclar yok mu ya? Bu nasl insanlk ve nasl mslmanlk bir trl aklmz ermiyor. Bir adam mslman olsun da mslman dmanlarn desteklesin, hi olacak ey deil. Bu gibi cinayeti ancak deliler yapar. Hele o dinsizlerin ok daha irkin resimlerle dolu gazete ve mecmualarnn hayran olanlara amamak
399
400
mmkn deil. Binaenaleyh, ilmin hem faydal olmas hem de tam olmas arttr. Mehur bir sz vardr: Yarm doktor adam candan, yarm hoca da adam dinden karr derler ya ne kadar doru bir szdr. Bugn menfaatlar icab dinsizleri destekleyen ve onlara reyler veren hocalarn saysn Allah bilir. Bir cahil bir dinsizi destekleyebilir hi kymeti yoktur. Fakat alim olarak geinen; hem korkak hem de kafasz alimlerin errinden Allahu Tel bu mmet-i Muhammedi kurtarsn ve korusun. Bak u hadisi erife: -Ramuz sayfa 50. de- Sen komularnn sana iyi ettin dediklerini duyduka sen, iyisin, iyilik zeresin ve yine sen komularnn sana fena yaptn, fena i iledin dediklerini duyduka iyi bil ki sen de fenasn, fenalk yapmsn. Yani seni, mslman, salih iyi komularn beenirler ve senin iin: Ne iyi kimsedir diye medh ve senan yaparlarsa, o zaman senin de iyi, makbul bir kimse olduun anlalr ve bilakis bu mslman, salih komularn senin aleyhinde konuur ne kt, ne fena adamdr diyorlarsa o zaman senin de fena bir adam olduun anlalr. Onun iin insann kula delik olup salih kimselerin kendi hakknda sylediklerini dinlemeli ve ona gre halini dzeltmee almaldr. Bu komularn iyi insanlar olmas arttr. Zira sarholar da medheden kadeh arkadalar vardr. Hrszlar yle. Fakat, onlar, iyi veya kt demi hi kymeti yoktur. nsan Allah beenmelidir ve Allahn beendii sevdii kullar iyiliine ehadet etmelidirler ki sen de iyi bir insan olarak yaayasn.
SABAH NAMAZINDAN SONRA DUA ETMEK RIZKI GENLETR
Siz, sabah namazn kldktan sonra rzklarnz taleb etmeden uyumaynz, gaflet etmeyin. Hem de her farz :namazn arkasndan on kere
402
deyiniz. Bunu diyene bir kle azad etmicesine sevap verilir. Bu mmet-i Muhammede Cenab- Hakkn ltuflar saysz derece oktur. te onlardan birisi de sabah namazndan sonra hemen uyumayp Allahu Telnn rzkn bol etmesi iin dualarda ve ilticalarda bulunmasn tavsiye ediyor ki, bu nimetin bolluu ayrca bir nimettir. nsan hem kendi yer, efrad ailesi sknt ekmez, bol bol yerler sonra da etrafnda bulunan muhtalara da ikramda bulunurlar. Fakirlik demirden leblebi, ateten gmlektir derler. Her babayiidin tahamml edebilecei bir ey deil. (El-fakr fahri) diyen Resulullahtr. O makama senin, benim gibi zavalllarn erimesi ve bu mbarek sz sylemesine hi imkan var mdr? Binaenaleyh, Alan el veren elden hayrldr da demiler. Bu, fazilet babndandr. Yoksa veren el, daima hayrl eldir. Cenab- Peygamberin ihsan ve ikram kadar kimse ikram, ihsan yapamamtr. O verirken sr ile birlikte verirdi, bizim gibi birer, ikier deil. Onun cmertliini yazan ifa-i erif kitabn tekrar tekrar oku. Bu hadis-i erifi zikr eden Peygamberimiz salallah aleyhi ve sellem Hazretleri bunu bouna m syledi. Rzkn bolluu bir nimettir ki ona nail olmak byk bir saadettir. nk insanlarn kalbleri kendilerine ikram ve ihsanda bulunduklar sevmek hasleti zre yaratlmtr. Bylece ikram ve ihsann bol olunca herkes seni sever; zdrap iinde kalanlara yardmndan hasl olan srur, sevincin sevab da yine
Mehmed Zahid Kotku
ayrdr. Asl mhim olan Allahu Telnn emirlerine itaatla beraber zikir ve cemaata devama kolaylk hasl olur, gnlde huzur bulunur, yapt iyiliklerden nai ayrca sevin duyar. Maazallah dar gelirli, veya hibir geliri olmayan, kendisi de beceriksiz, ekmek parasn kazanmayan, odun kmr alamayan, st ba perian, kir pas iinde, oluk ocuu da sefalet ierisinde kalan kimselerin halini bir dn. Allahu Telnn bu ltfuna mazhar olabilmek ve bu ac hem de ok ac olan sefaletten kendini kurtarabilmek iin yapacan ey gayet basit:Sabah namazlarna, camie ve cemaata devamla birlikte namazn arkasndan hemen camiden kmayp biraz Kuran- Kerim okumakla ve biraz evrad, biraz da zikrullah yaparak arkasndan ellerini aar, Cenab- Feyyaz- Mutlak Hazretlerine tatl bir dua eder, hem dnya, saadetini hem ahiret saadetini istersin. Hele bir de irak namazn klp camiden yle karsan hi bhen olmasn ki tam bir hac ve umre sevabn alrsn.
403

Bu hadis-i erifte: Siz sabah namazn kldnzda duaya srat ediniz ve hacetleriniz iin sabahn erken vakitlerini frsat, bilip hacetlerinizi, isteyiniz. Ya Allah, sabahn erken vaktini mmetim iin mbarek eyle. Evvelki hadis-i erifte; Sabah namazndan sonra uyumaynz ve rzklarnz Allahtan istemekte gaflet etmeyiniz emri ile sabahn erken vakitlerinde, ki duann ind-i lahide daha abuk olunacana iaret buyurulmakta iken; mam
404
Ali efendimizin rivayet ettii bu ikinci hadis-i erif, bu hususta daha fazla bir aklama ile beraber evvelki hadiste, yalnz rzknz, bu hadiste ise, btn hacetlerinizi Allahtan istemekte acele ediniz buyurmutur. nsann hacetleri malum olduu vech ile pek oktur. Baz insanlarn ihtiyalar ise adeta tkenmez derecede oktur. Zira ihtiya sahibi olanlarn ihtiyalarn da bitirmee alrlar. Bundan dolay Hak celle ve alaya ihtiyalar da bitirmee alrlar. Bundan dolay Hak celle ve alaya ihtiyalar bitmez. Allahu Tel Hazretlerinin ise ltfu hesapszdr, kullarnn btn ihtiyalarn bir anda vermekle hazinesinden bir ey eksilmez olduu cmlece malumdur. Binaenaleyh, bize den vazife Allahu Tel, ve Tekaddes Hazretlerinin ve onun Resul Muhammed Mustafa sallallah aleyhi ve sellem Hazretlerinin gsterdii yol zerine ibadetlerimizi yapmakla beraber bir de sabah namazn vakti ile cemaatla klp namaz bittikten sonra irak vaktine kadar Kuran okumak veya evrad ve zikrullah ile megul olup gne doduktan sonra yarm saat veya eyrek yani 45 dakika geince iki rekat veya drt rekat itirak niyyeti ile namaz klp ellerini barigah- ehadiyyete ap, istediklerini Hak Sbhanehu ve Tel Hazretlerine arz eder. Bu hadisi ve dua kitaplarnda yazl dualar brakmayn. Sonra dualarnzn evvelinde ve sonunda salevat-i erifeleri okumay unutmaynz ve iyi bilinizki muhakkak dualarnz kabul olacaktr ve her trl hayrl nimetlere mazhar olursunuz. Bu suretle dnya ve ahiretin saadetine de nail olursunuz. Bir de ok dikkat edilmesi lazm gelen bir ey vardr. O da namaz insanlar meakkata giriftar etmek, vakitlerini zayi etmelerine sebeb olmak iin emr olunmamtr. Namaz k-
Mehmed Zahid Kotku
lnmasn emr eden Allahu Tel ve Tekaddes Hazretleri ile yaratt kullarnn irtibat ancak namazla olur. Binaenaleyh, namazsz kul, halk olan Allahu Tel ile irtibatn kesmi demektir. Hem dua ve ilticalarna kulak aslmaz ve hem de kendisine ne yardm ne nusret ne de ilerinde asanlk ve kolaylk gsterilir ve ne de tevfikat, ilahiyyeye mazhar olabilir. Tevfikat ilahiyye ok mhimdir. Belki yle daha kolay anlalr: Deirmeniniz var, her eyi pek mkemmel ve muntazam. Faka deirmeninizi dndrecek su gelmiyorsa o zaman deirmeniniz ne ie yarar? Veya evinize elektrik tesisat, su tesisat gzelce yaptrmsnz, lakin, eve ceryan ve su gelmiyorsa bunlar ne ie yarar. Gerek ceryann ve gerekse sularn gelmesinin baz artlar vardr. Bu da suyu ve ceryan veren mahallelerle olan mukavelelerdir. Ben sana su ve ceryan veririm amma, sen de bana buna mukabil u kadar para deyeceksin der. Paray verdiiniz mddete su ve ceryan muntazam gelir, telefonunuz da alr. Lakin mukavele mucubince paralar vermediiniz takdirde irketler derhal suyu da keserler, ceryan da keserler, muhabereyi de. yle deil mi aziz kardeim. imdi Allah, Tel, bizleri yaratm hem de pek mkemmel olarak. Sonra hayatmzn idamesi iin de yine her eyi elhamdlillah bol bol ihsan buyurmu. Bunlarn bir ksm bizim say gayretimizle elde edilebilirse de, bir ksmna sahib olabilmemiz elimizde deildir. O srf Cenab- Hakkn ltuf ve ihsandr. Hava, su ve teneffsmz gibi. Bunlara olan ihtiyacmz baka bir eyle gidermek imkan yoktur. Hava ve su hayatiyyetimizin balca esaslarndandr. Bak hava bozuldu diye ne kadar zorlanlyor. Hele suyun kymeti ile bir de o nefes alp verme yok mu ya? Birka dakika nefes alamazsak veya havasz kalsak lm hazr deil mi?
405
406
imdi seni bu kadar sonsuz, saysz, hesapsz nimetlere gark eden Allahu Telya ibadet etmei ok mu gryorsun, buna nankrlk demezler mi? Neden ibadetten kaarsn, gsterdiin bahaneler hep sudan, bo eyler. Allah, kuluna, yapamayacaca bir eyi hi emr eder mi? Ne mmkn! Bu emrettikleri mkafat yine kullarna ait olmakla beraber halk ile mahluk arasnda en byk rabta, namaz denilmitir. Onun iin namaz klanlarla klmayanlann arasndaki en byk fark, mslmanlarn yzlerinde parlayan nurlardr. Gnllerin nuru da yine bu namaza baldr. Ayn zamanda bizlere musallat olan eytann mslmanlara hibir zarar da dokunamaz, baka zararlarndan da yine Allahu Tel korur. Onun iin dnyada mesud, bahtiyar, ahirette de. Dnyada cennette gibi yaarlar, ahirette de. Sakn sen aldanp da o kafirlerin yaaylarna bakma. Onlarn ilerini kemiren dinsizlikleri, nursuzluklar onlara kafidir. Ahiretteki yerleri de tabii malum. Namazdan sonraki dualarn gne doduktan sonra olmas lazmdr. nk sallallah aleyhi ve sellem Hazretlerinin gne douncaya kadar zikrullah ile megul olduklar, duay irak vakti olan gnein douundan sonraki vakitlerde yapt rivayet olunmaktadr. Onun iin bizim de byle yapmamz lazmdr. Bir de sabah namazndan sonra kimse ile konumadan bu duay yedi kere okumay unutma. Bir de akam namazndan sonra. Dua udur: Allahmme ecirni minennar edhinelcennete maalebrar.
Mehmed Zahid Kotku
Bu dualar okuyup o gn veya o gecede emr-i Hak vaki olursa bu kimseye cehennemden eman verir. Aman ya Rab! Ne kadar gzel eyler. Ya Rab! Sen bizlere ltuf, ihsan eyle. Senin ve Resulnn emirlerine uyan kullarndan eyle. Salavatullahi ve selamh aleyhi ve aleyhim ecmain.
407
FARZ NAMAZLARINDAN SONRA DUA VE TESBHAT

Farz namazlar kldktan sonra her namazn arkasndan on kere:

deyiniz. Bundan nai bir kle azad etmi sevab verilir. Defteri amalinize her her farz namazn arkasnda okuyacanz bu dua sebebi ile hem sevap alrsnz ve hem de Cenab- Hakk en gzel bir ekilde zikr etmi olursunuz. Bir de sabah
Mehmed Zahid Kotku
ve ikindi namazlarndan sonra yaplacak zikir ve dualarn fezaili pek oktur. Bu fezaili ve sevab baka vakitlerde bulmak mmkn deildir. Zira sabah namaz, o gnn ilk al saatdr. O saattaki ibadet taat ve zikrullahn yaplmasn tavsiye eden Cenab- Peygamberdir; kindiden sonra -ki o da o gnn kapan andr-Ondan sonraki saatlar o geceye aittir. Binaenaleyh, al ve kapan saatlarinde uyank olup Halk- Zlcelalin zikrine, Peygamberimizin gsterdii vechile devam etmek en gzel ve en efdal ve en ala bir zikirdir. Sevaplar da kat kat artrr. Binaenaleyh, bu zikri yapmakla on hasenat yazlr, on seyyiat silinir, on derece verilir ve o gn akama kadar her mekruhtan emin ve eytandan da mahfuz olur ve o gn kendisine bir gnah isabet etmez Allahu Telya irk etmedike. kindiden sonra da bu zikri yapt takdirde o gece de kendisi her mekruhtan emin ve eytann vesveselerinden muhafaza olunur ve o gece kendisine bir gnah isabet etmez. Ve yine sabah namazn ve bir de akam namazn kldktan sonra yedi kere kimse ile konumadan Allahmme Ecirni Minennar dersiniz. O gn veya o gece lrseniz Allahu Tel sizleri korktuklarnzdan emin klar. (Ebu Davud ve Nesai). Hz. Umameden rivayet olunan (Birinci cild 306. c sayfa) Her kim her sabah namaznn arkasndan ve yerinden kalkmadan, yz kere:
409
410
derse o gn amel cihetinden yer ehlinin en efdal amelini ilemitir. Yalnz onun kadar yani, yz kere veya daha fazla yapanlar da yer ehlinin en efdal amelini ileyenlerinden olurlar. Muaz b. Cebelin rivayetinde ise: Bu zikri yapanlara yedi fayda verilmitir: 1- On hasenat yazlr. 2- On seyyiat mahv edilir. 3- On derece terfi eder. 4- On canl azad etmi (kurtarm) olur . 5- eytan aleyhillanenin errinden korunur. 6- Mekruhattan muhafaza olunur. 7- Allaha irk komadka ona gnah eriemez. Bu mkafat akam namazndan sonra okunursa aynen caridir. Ve yine Her kim sabah namazndan ve ikindi namazndan sonra kere:
derse onun gnahlar mahvolur, silinir Gnahlar deniz kpkleri kadar ok olsa dahi. (bnssine kitabnda zikr etmitir). Ve yine sabah namazndan sonra da kere: Sbhanellahilazim ve bihamdihi unutma ve brakma. Zira krlkten, czzam illetinden ve fel hastalndan afiyette olursun. Bahusus sabah ve ikindi namazlarndan sonra ve bir de akam namazndan sonra yaplan gerek zikir ve gerek dualarn ve istifarlarn fezaili hakknda ksa da olsa
Mehmed Zahid Kotku
verilen malumat iyi oku ve dikkatle bu zikir ve tesbihlere devam etmekten sakn ekinip kama. Bak, bunlann hepsi sallallah aleyhi ve sellemin kymetli tavsiyelerindendir. Namaz ne kadar mhimse zikir ve tesbih de o kadar mhimdir. Namaz kul ile Halk arasnda bir ip bir badr. p kopunca insan tuttuu yerden nasl derse, namazdan mahrum insanlar da Hakkn gznden ylece derler. Derse ne olacak deme. Tayyareden dene ne olursa Hakkn gznden den daha beter olur.
411
KND NAMAZINI KAIRANIN HAL

Bak, iyi dikkatle oku. Hz. merin olu rivayet ediyor. Buhari, Mslim, mam Malik Ebu Davud, Nesai de dahil, Tirmizi, bn-i Mace ve bn-i Huzeyme sahihinde:
Bu hususta drt hadis zikr edilmi, hepsinin hulasas, Her kim ikindi namazn karrsa, klamazsa (yani vaktinde klamayp kazaya brakrsa) ehlini ve maln zayi edip, gayb edip yalnz kalan kimsenin haline benzer. kindi namaznn vaktini geirenlerin haline ne kadar gzel bir ders. Cenab- Hak cmlemizin kusurlarn afv etsin de bu ibadet taatn kadr- kymetini bilip hepsini vakti vaktinde yapabilmek eref ve devletine nail eylesin. Amin, bihrmeti seyyidilmrselin velhamdlillahi Rabbilalemin. nsan insan eden hakk ile, ihlasla kld namazdr. Namaz olmadan islamlk ve de insanlk olamaz vesselam. Btn bilgiler hep dnyaya ait. Ahirette ise ancak ibadet, taat ve zikir, tesbihlerle mahluka efkattir.
KADINLARIN, KURTULMASINA VESLE OLAN DRT EY

Kadn, be vakit namazn kld, ramazan orucunu tuttuu, iffetini, namusunu muhafaza ettii, kocasna da itaat ettii takdirde ona: Cennete gir, hangi kapsndan istersen denir. Hanm kadnlarmzdan istenilen: Namaz, oru, iffet ve itaat. Drt eyi iledikleri takdirde cennete dahil olacaklar bildirilmektedir. Cennete muhakkak, her mmin, muvahhid mslman girecektir. Bazs hesapsz ve sorgusuz, bazlar da ince bir hesaptan ve sorgudan sonra. Bazs da cehenneme girip ktktan sonra girecei her ne kadar malm ise
414
de. Bunlarn dorudan doruya ilk girenlerle birlikte girecekleri kasd olunmaktadr. Allah alem. Fakat bu be vakit namaz, vaktinde klmak da pek mhim bir arttr. Kadnlara cemaat art da olmadndan vakti ile ve erkan ile dikkat ile klabilmek bugnk kadnlar aleminde pek de kolay bir ey deildir. Mbarekler gezmeyi ve ss ok severler. Kadnlarn yolculuk aleminde bahusus namazlarn vaktinde klabilmeleri ok mkil olacandan evde klarz diye bir ok namazlarn kazaya braktklar grlegelmektedir. Halbuki bir evelki derste getii zere vaktinde klamamak ne kadar byk bir tehlikedir. Bir insann bir ok ocuklar, hanm, anne babas gibi ve bir de kardeleri bir kazaya kurban gidip tek kalan bir kiiye benzetilmi, ayn zamanda mallar da kayb olmu veya yanm veya zayi olmu insann halini bir dnrse namaz vakitlerini karmann ne fena bir ey olduunu birazck olsun anlam olur. Halbuki bugnn genleri, genlik devrelerini umumiyetle heva- hevesle geirip nefsin klesi oluyorlar. Bunlar nedamet ve tevbe edip Hakka dnseler ne mutlu. Birok genlerimizin namaz niyaz bilmeden ve renmeden ve yapmadan ahirete gp gittikleri de grlmektedir. Artk bunlarn hali kim bilir nasl olacak. man nimeti 32 artla yaar. Azdaki dilerin says 32 deil mi? Onlar olmaynca insann hali ne acayip oluyor. Yemei ineyemedii gibi konuurken de sylediklerinin anlalmaz olduu gzlerimiz nndedir. Halbuki namaz iin abdest ve gusul lazm. Allah tanmak ve bilmek de ayr mesele. Bunlar okumadan veya dinlemeden kendi akl ile bilmek de mmkn deildir. Halbuki namaz, kul ve Halk arasnda manevi bir badr. Bu ba olmaynca kul irtibatsz ba
Mehmed Zahid Kotku
bo bir hayvana benzer. Kulun kulluu namaz nisbetindedir. Namazsz kul, bizim nesebsiz dediimiz kimse gibidir. Nesebsiz insan demek: Babas belli olmayan adamn halidir. Namaz hakknda fazla malumat isteyenler namaz bahsine baksnlar. Tabii oru da ok mhim. Bunlar da bile bile tutmamak pek byk bir gnahtr; inanmazsa bu sefer mslmanlktan da kar. O zaman cennete nasl girecek bilemem. ncs: iffetin muhafazasdr ki, bugn doru drst rtnme bilmeyen, alameleinnas plak gezen, herkesin gz nnde denize plak girmekten ekinmeyen zavall kzlarmzn ve hanmlarmzn hali ne olacak? Haya slamiyyetin pek mhim bir unsurudur. Haya ile iman bir karn kardeidirler. mann olduu yerde haya, hayann olduu yerde iman vardr. nsanda hayasz iman, imansz haya bulunmas mmkn deildir. plak gezinmek insanlarn deil, belki hayvanlarn halidir. Zira onlarda uur denilen nimet yoktur, nasl isterlerse yle yaarlar. Halbuki insan en mmtaz bir mahluktur, onun yle plak gezmesi eref-i insaniyyetle kabil-i telif olamaz. Binaenaleyh cennete girmek iin islami artlara riayet de arttr. art olmaynca merut da olmaz dediklerini unutma. Cennete girmek isteyenler muhakkak bu artlara uymak mecburiyyetindedirler. Drdncs ise: erkeine itaattr, bu da pek mhimdir. Bir ev dzeni, geinmek, huzur ile vakit geirmek dorusu herkesin arzu ettii en mhim bir ey deil mi? Erkek, ayn zamanda evin hem amiri hem de maietini temin etmekle mkellef ve hem de efrad- ailesini her trl yaramaz eylerden korumakla muvazzaftr. Buna mukabil hanm efendi de evin iindeki ileri yapar, ocuklarn en iyi bir ekilde yetitirmee alr. Erkeinin izni olmadka evinden dar k-
415
416
maz. Evine akrabas dahi olsa erkei yok iken kimseyi almaz. Yine erkeinin izni olmadan baka erkeklerle konumaz ve hatta uygunsuz kadnlar bile eve almaz. Bu gibi eylere msamaha etse bile son derece ihtiyatl olmal, yerli yabanc erkeklerle konumamay tercih etmelidir. Hz. Aie validemizin yabanc erkeklerin sorgularna bile cevap verirlerken perde arkasndan hem de azlarna ufak talardan koyup sesini deitirerek konutuu da unutulmamal. Malumdur ki, Ashab- Kiram Hazeratna bile Cenab- Hak: (Feseluhnne min verai hicab) onlara (Yani Peygamberin sorgularnz) perde arkasndan sorun buyurmuken acaba bizim halimiz nice olur. Sonra erkeklerin yabanc kadnlara, kadnlann da yabanc erkeklere bakmamasn tenbih eden yine Allahu Tel Hazretleri deil mi? Sakn sen yine nefsine uyup da itiraza kalkma, bunlardaki hikmetler pek oktur. Onlarn hepsine bizim aklmzn ermesi mmkn deildir. Biz bugn gzmzn nnde cereyan eden bir ok hadiselere ahid olduumuz halde, mesela bir Yahudi veya bir Hristiyan doktorun tavsiyesine uymay vazife sayar, ben bu mikrobu grmyorum, gster de inanaym demiyoruz da hemen onun szlerine mum yaptrp, dediklerini yapmaa alyoruz da, Allahu Telnn emirlerine, tavsiyelerine, tenbihlerine hi de ehemmiyet vermeden stelik bir de itiraza kalkmz artk aklmzn okluu mu yoksa yokluu mu? Mlkn sahibi varlklarn sahibi bizim halkmz, kainatn da halk, kainatn iinde neler varsa hepsinin de halk olan Allahu Telnn emirlerine uymaktan baka aremiz yoktur. Onun iin kadn erkek evlerinde huzur ve rahatlkla yaamak, mesud olmak istiyorlarsa zamana deil, Avrupa kafal-
Mehmed Zahid Kotku
larna deil, Allahn emirlerine ve onun Peygamberinin emirlerine uymaktan baka doru ve gzel bir yol yoktur. Onlar kadn evlerde gayet nadide bulunmaz bir gl gibi gsleri zerinde miskler gibi koklayarak muhafaza ederler iken, onlar sokaklara rlplak karp, fileleri de ellerinde ar pazar hizmetisi gibi yapmak m daha iyi? Sonra, muhabbet ve sevgi bambaka bir eydir. nsan ayn zamanda bir nefis ve bir de eytann esiridir. Cenab- Hakkn yaratt mahlukun ierisinde o kadar gzel ve cazib simalar vardr ki, onlar grnce insann hayretlere dmemesi mmkn deildir. Gnller de gzelleri ve bahusus kendilerine ikramda bulunanlar sevmee adeta mecbur kalmaktadr. Leyla ile Mecnunu da unutma. te kar koca arasndaki sevgi ve muhabbetin azalmasna, kesilmesine ve bakalar ile muhabbet ve nsiyyete ve daha sonra da byk gnahlara giren yollarn Allahu Telnn kapamasnn hikmetini bilmem anlayabildin mi? Lakin bugnn insan bunlar hep hie sayarak yine kendi bildiine gre hareket etmek serbestiyeti ierisinde yaamak istemektedirler. Fakat bu yaantda ne huzur, ne rahat ve ne de bereket vardr. Hastalklar, evhamlar, sinir bozukluu, ruhi bunalmlarn sebebleri hep yeni hayat nizamnn bozukluundan ileri gelmektedir. Kullarnn saadet ve selameti iin Allahn koyduu nizamlar gayet makuldur. Baknz et-Tergib-vet-Terhibin ikinci cildinin 48. nci sayfasnda evliler hakknda buyurulan hadisler, meyannda Hz. merin olunun rivayet ettii ve Buhari ile Mslimde de beyan buyurulduu veh ile salallah aleyhi ve sellem Hazretleri yle buyurmulardr:
417
ALEDE KARILIKLI MESULYET
Her mslmann mkellef olduu bir vazife var, ister ufak ister byk.Lakin herkes bulunduu ve yapt hizmetten nai mesul durumdadr. Erkek evinin her trl ihtiyacn, onlarn refah ve saadetlerini temine memur edilmitir. Gerek maietleri ve gerekse ocuklarnn tahsilinde ve onlara dinlerini gzelce retmek, Kuran- Kerimi belletmek ve onlar dinsiz brakmamak ve dnyalarn da bildirmek, sanat, ticaret, ziraat gibi bir meslek sahibi yapp ellere baktrmamak, gzel ad takmak, snnet etmek, evlenme anda dindar, namuslu, mesture, musalli bir hanm ile evlendirmek ve evlilik icablarn kendilerine gzelce retip iyi bir ekilde geinmelerini salamak da bu mesuliyetin altndadr. Aile hukukuna riayetsizlik gnahn da retmelidir. dareciler, idare ettikleri cemaattan mesuldrler. Onlarn her trl hukukunu Hz. mer gibi gzetmek mecburiyyetindedirler, yoksa indi lahide mesuldrler. Erkek de evinden, ailesinden,
Mehmed Zahid Kotku
ocuklarndan mesuldr. Kadn da kocasnn hukukundan, evinin idaresinden malnn muhafazasndan, iffetinden mesuldr. ocuklarnn yetimesinden, onlara edep ve terbiye retmesinden daha dorusu evinin her eyinden mesuldr. Hizmetkarlar da bulunduklar vazifelerinden nai onlar da mesuldrler, sadakatla ilerini grmekle memurdurlar, yanl hareketlerinden nai onlar da mesul olacaklardr. Binaenaleyh, herkes yapaca maddi ve manevi vazifelerini layk veh ile yapmazlarsa onlar da mesuldrler. Baknz u tek kelime: MESULYET. Bu kelime ancak mslmanlkta geerli bir kelimedir.nk bu mesuliyet korkusu ancak ahiret mesuliyetidir, indi lahideki mesuliyettir. Bundan korkanlar ise yalnz hakiki mslmanlardr, onun iin eski mslmanlarla bugnn uydurma mslman arasndaki fark bulmak bile mmkn deildir. Hele u Hz. merin hilafeti esnasnda gsterdii titizlii hangi millet, hangi kavim, hangi dindar gsterebilmitir. Bu incelikler hep mslmanla olan ballk nisbetinde olduu grlmektedir. te din kalknca, dindarlara da zulm ve ikence yaplnca, mesuliyet korkusu kalmaynca artk her fenalk beklenebilir ve o zaman dadaki ekiya ehre iner, banka soyar, ev soyar, araba soyar, cana kyar, kimseden korkmaz. Yalnz, onun da bir gayesi vardr, ona erimek iin her eyi yapmak caizdir. Zaten, Allah tantlmam, ahiretin varl bildirilmemi, cennet, cehennem retilmemi, hesap, kitap, mizandan haberi yok, ne yapabilirse o yanna kar! Ey azizkarde! imdi sen syle bir millete bundan daha byk fenalk tasavvur olunabilir mi? Adam ldren, ev soyan, cana kyanlar bunun yannda hi mesabesindedir. te bugnn anarisini incele, altnda kocaman bir dinsizlik yat-
419
420
makta olduunu greceksin. Belki sen dersin ki:te Rusya, ite in. Buralarda Allahtan bahsetmek bile mmkn deil amma ne kadar rahat ve ne mesuliyet korkusu var ne bir ey. Evet kardeim, ok doru sylyorsun. Fakat Allahu Telnn insanlara verdii hrriyet nerede, bunu bana anlatabilir misiniz? Her ne kadar anlatmaa alsanz da sen de bilirsin ki boadr. lk mektebte okuduumuz kurt kpek meselesini herhalde hatrlayacaksn. nsanda hrriyet olmaynca firavunlarn klelik devrinden ne fark kalr. Bu kadar yeter zannederim. Mslmanlk icab herkes gttnden mesuldr vesselam. kinci cild sayfa 49 da, bn-i Hbban ile Tirmizinin hadis-i sahihlerinde, Ebu-Hreyreden yle rivayet olunur:
Mminlerin iman cihetinden kamili, ahlakan en gzel olandr. Sizin en hayrlnz hanmlarna kar hayrl olannzdr. Baka bir tabirle de: Sizin hayrlnz ehline kar hayrl olandr, ben de ehlime kar sizin hayrlnzm. Kadn ksmnn yaratl itibar ile hlkatnda yamukluk, eksiklik, zafiyyet vardr. Bazan ilerinde olgun hanm efendiler bulunursa da ekseriyyet itibar ile zafiyyetleri galibtir. Onun iin hanmlardan hibir peygamber de gelmemitir. Yamuk olan bir eyi dzeltmek kolay deildir, hemen krlverir. Hayatnn tatl olarak gemesini istiyorsan herhalde musamahakar olmak mecburiyyetindesin. Cenab- Peygam-
Mehmed Zahid Kotku
berin tavsiyesi ile kadnlara kar efkatli ve merhametli olmaktr. Kadna yediinden yedirmek, giydiinden giydirmek ve onun yzne vurmamak ve onu evden dar atmamaktr. Yani kssen bile evinde ks. Hacc- Vedada Efendimiz salallah aleyhi ve sellemin hutbesi malumdur. Orada kadnlara kar hayrl olmamz bizlere tavsiye buyurmular. Kadnlar hakknda varid olan hadis-i erifler 36 tanedir. Bunlar ayr ayr yazmak da mmkn olamayacaktr, onu hadis kitaplarndan ve bahusus et-Terib-vet Terhibten okumanz rica edeceim. nk et-Terib-vet Terhib kitab -her nekadar bazlar beenmezlerse de, ilerine gelmez de onun iin bahaneler yaparlar. Vakti ile mam Gazalinin hyasna da ylece itiraz etmilerdi- dier hadis kitaplarndan da istifade ederek geni malumat vermektedir. imdi u hadis-i erif -ki o kitaba gre: 3. c cild, 54. c sayfada 20. ci hadis olarak Ahmet b. Hanbelin, Nesainin, bn-i Macenin sahihlerinden Biisnadin ceyyidin (kayd ile) Ebu Hreyre Hazretlerinden nakl ettikleri hadis-i eriften istinbat edilmitir. Enes b. Malik diyor ki: Ensardan bir ev sahibinin, bahesini sulamak zere kuyudan su karmak iin kulland bir devesi vard. Evvelce bizim deirmenlerimizde ve kuyularmzda olduu gibi ki, ekseriya merkeb ile su karlrd. te bunun gibi, bu Ensari de, bahesini sulamak iin bahedeki kuyusundan bir deveye dne dne su kartrd. Deve bu iden bkm veya yorulmu, her nedense kzm, artk hizmet etmiyor ve stelik de sahibine kar geliyordu. Deveyi kullanabilmekten aciz kalan insan, salallah aleyhi ve selleme gelip halini arz edip ve mahsul, mezruatn ve harmanllnn kuruma tehlikesinden
421
422
bahs ederek Resulullah Efendimize iltica eder. Resulullah sallallah aleyhi ve sellem de o srada yanlarnda bulunan zevat da alarak adamn bahesine giderler. Deve bir kede duruyor. Sallallah aleyhi ve sellem Hazretleri deveye doru giderken Ashab-i Kiram Hazerat:Ya Resulullah bu deve sran bir kpek gibi (yani kudurmu), azndan salyalar akmakta, belki bir zarar olur diye deveye kar gitmemesini istemilerse de Cenab- Peygamber Efendimiz onlar dinlemiyerek:Bir beis olmaz diye deveye doru giderken deve, Peygamberimize yle bir bakt da ona doru gidip nne varnca secde eder halde yere kapand. Sallallah aleyhi ve sellem Hazretleri, onu evvelkinden daha itaatli bir halde gelmi olarak alnndan tutup iine balatt. Ashab- Kiram: Ya Resulullah bu hayvan aklsz olduu halde sana secde eyledi, biz ise akll kimseleriz sana secde etmee elbette daha elyakz. Buyurdular ki: Beerin beere secdesi sahih olmaz. Eer beerin beere secde etmes lazm gelse, hakknn byklnden kadnn kocasna secde etmesini emrederdim. Eer kocann ayandan bana, tepesine kadar yaralar olsa, irinler aksa da hanm efendide onlar temizlemee alsa kocasnn hakkn yine deyemez buyurulmutur. Artk biz halimize glelim mi yoksa alayalm m? Vakti ile bir zat, hanmndan ikayet iin Hz. mere gelmi, fakat, evde hanm efendi kzgn. Bunu grnce adam ikayetten vazgeip, dnm giderken Hz. mer farkna varp adam artm ve sormu: Niye geldin ve ne iin gidiyorsun? Adam cevaben: Efendim hanmdan ikayet edecektim, baktm ayn hava sizde de var, onun iin ikayetten vazgemitim. Hz. mer o adama yle demi: Onlar bizim amarlarmz ykarlar, yemeklerimizi yaparlar, evlerimizi temiz-
Mehmed Zahid Kotku
lerler ve evlerimizi beklerler, ocuklarmza da bakarlar, daha dorusu onlarn bu hallerine kar msamahakar davranmak ve onlarn zafiyyetlerine hamd edip onlarla mcadele etmemek ve onlar daima afv etmek lazmdr, aksi takdirde geinmek mmkn olmaz. Bugne gelince kadn, tam bir hrriyet ierisindedir, istedii gibi yaar, zevk ve sefasna zerre kadar halel getirmez, herkesle grp konumas normaldir ve ayn zamanda erkeinin de kumandandr yani klbk tabir ederler ya o neviden. Eve hakim, erkee de hakim, duruma da hakim. stersen bir tecrbe et, lakin sakn yapma sonra piman olursun. nk eskiden kadnn bir korkusu vard o da boanmak. Bugn o da yok. Onun iin bugn kadnlar hakim, erkekler ise tam bir mahkum durumdadrlar. Senin kymetin onlara itaat ettiin mddete iyi. Fakat ne zaman tahakkme kalkarsn neticede muhakkak aldanrsn. Zira kadnn hilesi erkei yendi tabirini, misalini de unutma, bunlar ekseriyyet itibar iledir. Ashab- Kiramdan bazlar am ve sair beldelere gerek ticaret ve gerek seyahat dolays ile gezdiklerinde baz ehasn byklerine veya balarna kar secde ettiklerini grmler ve Medine-i Mnevvereye geldiklerinde Resulllaha bunlar arz edip Peygamberimize de secde etmelerine msaade istemilerse de Resulllah Efendimiz buna katiyyen raz olmayp Eer nsann insana secde etmesi lazm gelse, kadnn erkeine secde etmesini emrederdim. buyurmutur.
423
YALAN VE GIYBETTEN UZAK, GZEL AHLAK LE BADET ETMEK

Sizden birinizin orulu olduu gn refes etmesin ve cahillik de yapmasn. Eer bir kii ona etm ederse veya mkatele ederse ona:ben oruluyum, ben oruluyum desin. Bu hadis-i erif ve buna benzer daha birka hadis-i erif var ki, ibadetlerin ruhunu bizlere duyurmaktadrlar:Malumdur ki oru, niyetle birlikte imsak vaktinden ta gne batncaya yani akam oluncaya kadar yemeden, imeden, cinsi muameleden korunmaktr. Fkh kitaplarnda, ilmihal kitaplarnda bu hususta lazm gelen malumatlar tam olarak verilmitir.
Mehmed Zahid Kotku
Yalnz bize den vazife bu kitaplar ok ok ve tekrar tekrar okumaktr. Okuduumuzu tam manas ile anlayabilmek iin mutlaka tekrar tekrar okumaa mecbur ve muhtaczdr, yoksa rendiimiz eksik veya yanl olabilir, zihinlerde yerleebilmesi iin hafzlarmzn tekrarlar gibi tekrarlamak lazmdr. Bu hadis-i erifte beyan buyurulan:Refes kelimesi lgat manas ile: Cinsi muamele ve fuhu sz sylemek, yani hatunlara cimaya teallk eden fuhu kelam sylemek daha aka: irkin ve yaramaz szlerden dilini ve gnln de muhafaza etmei Cenab- Peygamber Efendimiz tavsiye ederlerken, Cenab- Hak da Sure-i Bakarada Hac bahsinde:
425

diyerek refes, fsk, cidalden haclar da men buyurmaktadr ki bu da haccn ruhunu tekil etmektedir, Hac da: Malum olduu veh ile niyyet ile ve lebbeyk ile beraber ihrama girip Arafatta bulunmak, mzdelifede yatmak, Minada gn kalp eytan talamak, Beytullah tavaf ve say edip tra olup ve kurbann da keserek ihramdan kmaktr. Bu vazifeleri yapanlarn haclar tam olmu olur. Fakat kt szl, fisk u fcur ile, ununla bunula herhangi bir ey iin mcadele eden kimsenin hacc makbul olsa bile tam bir hac yapm saylamaz.nk hacdan murad yalnz bu vazifeleri yapp hac olmak deildir, belki hac vazifelerini layk veh ile yapmakla beraber ahlakn da dzeltmee alp ne cima ve ne de sair gnl krc veya hatr yakc irkin ve bo szleri de brakarak hem gnln ve hem de lisann zikrullaha altrmak ve kimseyi de incitmeden ve elinden geldii kadar herkese maddi ve manevi yardmlarda bulunmak ve her
426
yerde bahusus o mukaddes beldelerde eit eit tabiatl insanlar olacandan; vaki olan hibir hata ve kusur zerinde durmayp, herkese hsn- zan etmee bak, kimseyi de sakn ayplamaa kalkma. te, gerek hacda ve gerek oruta dilini tutarsan ve kimseye fenalk yapmazsan ve yine kimse ile mcadele etmezsen ve bir de deliller bizden fazla para alyorlar diye mnakaa etmezsen, bunlara mukabil son derece ikramc, ihsanc, iyiliki, efkatli olabilirsen ne mutlu sana ve mutlaka byle olmaa al. Tabii herkes hacca gidemez, fakat bu yaramaz, kt, irkin, hatr ykc, gnl krc her hareketten hepimizin son derece dikkatli, mteyakkz olmasn ve saknmasn hem tavsiye ve hem de rica ederim. nsann insanl ve kemalat ancak ahlak ile tekemml eder ve kymetlenir. Binaenaleyh, gerek oruda ve hacda kt, irkin ve pis sz sylemeyi terk etmek ve ayn zamanda gafilane ve cahilane hareketleri brakmamz tavsiye eden yine Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellemdir! Cahillik haddi zatnda ok fena bir eydir, hele mslmana hi de yakmayan bir sfattr. Allahu Tel hepimizi korusun ve muhafaza buyursun, kt huy ve ahlak deitirmek kadar zor bir ey yoktur. Meer ki Allahu Tel, ltfedip kurtara. Onun iin ebeveynin ve stazlarn en mhim vazifelerinden biri de: ocuklarn ve talebelerin ahlaklarnn temizlii ve gzellii hususunda bkmadan, ok titizlikle durmalar lazmdr. Zira iyi terbiye alm; ahlaken mazbut bir ocuun inaallah sonuda iyi olur. Maazallah bir de kt huylar adet edinmi bir bed-
Mehmed Zahid Kotku
bahtn hali hem kendisine hem de beeriyyete kar bir felakettir. Bunlardan mesul ana, baba, staz ve cemiyyetlerdir. Kimsesizlerin himayesi de cemiyyete aittir. yle ise, gerek orulu ve gerekse orusuz, gerek hacda ve gerek sair eyyamda ne pis, irkin yaramaz sz syle ve ne de cahillik edip hatr yk. Gnl krma ve incitmeden de son derece sakn. Ayn zamanda sizlere etm eden, sven, pis ve irkin sz syleyenlerle bir de sizinle dvmek isteyenlere kar en gzel hareketiniz:ben oruluyum, ben oruluyum demek olmaldr, yani onlarn ne szlerine ve ne de yanl hareketlerine kar mukabele etmee tenezzl bile etmeden nihayet: Bana bak ben oruluyum, ben oruluyum. Yani yemek ve imekten nefsimi haps ettiim gibi hi kimSe ile de ne mnakaa ve mcadele ve ne de mkatele edip dvrm, zira oruluyum. Orulu kimseye tabiat ile bu mnasebetsizlikler yakmaz olduu gibi sair zamanlarda bu hal kendisinde bir tabiat- saniye halini alr da artk melekler gibi olur. Bu meselelere mtaallik et-Terib vet-Terhibin birinci cildinin 146. c sayfasnda Buharinin, Ebu Davudun Tirmizinin, Nesainin, bn-i Macenin nakil buyurduklar u hadis-i erifleri dikkat ile hem de pek dikkat ile mutalaa buyurmanz ve ezberleyinceye kadar da tekrarlamanz rica edeceim, nk bunlar mslmanln can noktalardr. Bir ok kimseler vardr ki ok gzel namaz klarlar ve ok da oru tutarlar, imkanlar olduka hacca da giderler, umreler yaparlar, sadakalar da boldur. Amma bizim gibi yine yerinde sayarlar ve hibir ilerleme yapamazlar. Halbuki slamiyyet daima, terakki isteyen ve kemalat- insaniyenin en st tabakasna ulamaa azimli olan bir dindir. Evet slamn art betir amma o bir beden yaps gibidir.
427
428
Onun ksmnn adeta hududu yoktur dersek belki de hata etmi olmayz zan ederim. nk yalnz kafatasnn beyin ksmndaki zerrelerin milyonlar at erbab- tahkik tarafndan sylenmektedir. Dier vcut zerrelerinin ise ne kadar olduunu bilemiyoruz. Bunlarn hepsinin hayat var, ayr ayr vazifeleri olduu da malumdur. Bunlarda vaki olacak olan ufak bir aksaklk, vcutta -doktorlarmz da aciz brakacak derecede- eitli arzalar meydana getirmektedirler. Fakat bunlarn hepsi de bir kumanda merkezine baldrlar, kendi balarna hareket edemezler. Yukarda geen bir derste btn azalarn dile nasl yalvarmakta olduunu grmtk. Zira dilin bozukluu btn azalara da sirayet etmekte olduundan onun doruluu, drstl dier azalarn da doru ve drstlne ve bilakis dilin fenal ve bozukluu da dier azalara da ayn ekilde sirayet edeceinden btn azalar elbirlii ile: Aman dil, sakn aldanp da doruluktan ayrlma. Zira sonra bizler de sana uyarak yanl ve yaramaz iler yaparak netice cehennemde yanmamza sen vesile olmu olursun. Aman dikkatli ol diye yalvarmalarna baladklar malumdur. Bu dil de gnle baldr, gnl temiz olursa dil de ve btn, azalar da temiz ve gzel olurlar, sahibi de, ok temiz ve gzeldir, insanlar da bunlarn hem ak hem de hayrandrlar. Kendileri dnyadan geli yzlerce hatta binlerce seneler olduu halde hala namlarna izafeten intifaller yaplmakta olduu grle gelmektedir. Bata Peygamberler sonra veliler sras ile hep mminlerin, mslmanlarn gnllerinde unutulmaz, derin sayglarla anlmaa olduu pheden azadedir. Konyadaki Mevlanay, Ankaradaki Hac Bayram Veliyi, Bursadaki saysz yzleri geen evliyalar unutma. smail Hakk Bursevi, brahim Hakk Erzurumi, Veysel Ka-
Mehmed Zahid Kotku
rani, ftade, Hazretlerini, Eyyub Sultan Hazretlerini, Emir Sultan, Gmhaneli Ahmed Ziya-d-Din ve emsali. te o hadislerden bir tanesi: Ebu Hreyre radyallah anhden: yle demitir:Nebi sallallah aleyhi ve sellem buyurdu ki:
429

Dier bir rivayette:

buyurulmutur. Baknz: Her kim kavl-i zru, yani yalan sz (gybet, nemime dier ahlak- zemimeler, nifak, haset, kibir ve nefreti mucip btn szler, fisk u fcuru mucip her ey de bu kavl-i zurun iindedir) brakmaz ve onunla ameli terk etmezse, Allahn o kimsenin yemesini ve imesini terk etmesine ihtiyac yoktur. Yani oru ancak yemek ve imekle ve muamelat- cinsiyye ile bozulur. Bu zat, neden yemesini ve imesini terk ediyor ve ben oruluyum diyor. Halbuki Allah Tel byle bir orucu arzu etmez. Oru, orutur fakat makbul ve memduh deildir. Orucun kemali yoktur, olgun ve makbul deildir.
430
Cehil, adilik, alaklk, svp sayma, insanlarn namus ve ereflerine taarruz hep cahilliin alametidir. Taberaninin Sair ve Evsatnda Hz. Enesten bir rivayette ise:

buyurulmaktadr. Manas: Her kim ki yalancl terk etmeden oru tutarsa onun a ve susuz kalmasna Allahu Telnn ihtiyac yoktur. Allahu Tel Hazretleri ihtiyatan mstanidir:Fakat burada bizlere anlatabilmek iin olsa gerek -Allah alem- byle denilmitir. Daha dorusu Allahu Tel byle orucu arzu etmemektedir, istememektedir. Bu yalnz oruca ait deil, btn ibadetlerde aranlan en byk bir meziyyettir. Zaten, yalan ve dolan kim sevmi ki byle kark bir orucu, bir ibadeti Allah sevsin. Allahu Telnn sevdii ey, doruluk ve drstlktr. Sure-i Fatihada hergn en az krk defa okuyup istediimiz srat- mstakim deil mi? Artk ne istiyorsun? Allahu Tel cmlemize bu srat- mstakimi ihsan buyursun. Amin! Eb Hureyre Hazretlerinin- rivayet ettii bir hadis-i kudside: Ademolunun yapt btn ameller kendisi iindir, yalnz oru banadr (bana aittir). Orucun mkafatn ben veririm. Oru bir kalkandr. Binaenaleyh, siz orulu olduunuz gn refes yani cima hakknda fahi kelam sylemeyin ki, belki cimaya sebeb olabilir. Bir de sakn barp armasn, muhasama ve mcadele de etmesin. Eer
Mehmed Zahid Kotku
baka birisi sebbeder, sver veya dvmeye kalkarsa: Ben oruluyum, ben oruluyum desin. buyurulmaktadr. Bu demektir ki: Ben oru tutuyor, hayrlara ve sevaplara intizar ediyorum. Mkatele, sylenecek kt szler ise insann mid ettii sevaplar, yok eder, mahveder. Onun iin oruluyum deyip kurtulmaktan daha iyi bir yol olamaz. Zira karlk vermek en nihayet dvmee kadar gidebilir ve belki lm ve hastane veya hapisanelere srklenmesine de sebeb olur. Orulu bir kimsenin Hakkn rzasn kazanabilmek iin, tuttuu bu orucun sevabn gidermesi ve neticede daha vahim hadiselere sebeb olmas hi de istenmeyen bir eydir. Yegane are ise, oruluyum deyip hadiseleri nlemek kadar makul bir ey yoktur. nk insan nefis, sahibidir, kzar, gadab eder, sonrada nne geilmez bir hale der. En iyisi susup ben oruluyum deyip hadiseleri atlatmak kadar makul bir ey yoktur. Onun iin Cenab- Peygamber de hem iki defa, ben oruluyum, ben oruluyum deyin buyurmutur. Zira oru sahibini her trl gnahlardan, felaketlerden koruyan ve kalkandr, bunu yapmad mddete bu kalkan ie yaramaz hale getirir. e yaramaz bir hale gelmesine yegane sebeb, yalan ve gybettir. Gerek yalan ve gerekse gybet insan denilen mahlukatn en gzeli, en mmtaz, Hakkn gzidesi insan, yalan ve gybet ile bu, gzellii ve bu imtiyaz ye bu baha biilmez insanlk erefini kaybederek ailede bir mahluk olur ve belki de mahlukatn en aas olur. Yine sen sakn Bunda ne varm ki bu kadar aalk seviyesine dyor deme. nsan, yaratl itibar ile ne kadar gzel bir mahluktur ve insanda Cenab- Hakkn yaratm olduu ne gzel sanayii bedia vardr! O gzlerdeki yakc baklar ve o kalardaki
431
432
ss ve saltanat, bir taraftan ss gibi grnrken bir taraftan da gz en gzel bir ekilde, muhafaza edii. Sonra o yzdeki gzellik ve, insanlar hayrete dren cazibe ve ekicilik: Hakikaten insanda hayr brakmaz bir anda insan kendinden geer, maukunun halatn gzleri nnde canlandrdka mest olup gider. Artk onu sevmek, onu barna basmak, ondan ayrlmamak iin uykularn terk eder, adeta hayatndan vazgeer, sararp solar. Derdin nedir diye sorsan: Ak der. (Ki bu maddi aktr.) nsan, byle cokun duygularla Mevlasna ynelebilirse yksek makamlara erer! Bu ak dnya atelerine, benzemez. Bak Sleyman elebi ne diyor:
Bir kez Allah dese ak ile lisan Dklr cmle gnah misl-i hazan.
te o gzel insan ki dnyadaki btn mahluk ve btn mevcudat bu insann akdr. Bu ak hibir su sndremez. Halbuki dnya ateleri suyun karsnda snmek mecburiyetinde kalr. imdi, kainatn bile ak olduu, bu insanln gzellii, parlamas, prlantas yalan ve gybet ile cevherini, akn, safiyyetini kaybeder. Artk o sevgi ve ak yerine nefret ve soukluk, yaknlama yerine uzaklama, sevgi yerine nefret, auuna almak yerine onu sevmemek ve grmemek ve hatta ismini bile duymamak ister. Sen ve ben ey aziz karde, Hakkn insan oluna verdii bu pek nadide, bulunmaz yakuttan, zmrtten ve her eyden daha ok gzelolan insanl berbat, perian eden yalan ve gybetten daha baka ne aryoruz. Senin, benim insanlmz elimizden alan bu irkin hareketlerden her zaman her yerde kurtulmann tek aresi bu mnasebetsiz szlere iltifat
Mehmed Zahid Kotku
etmeyip skunet ile vekar ve haysiyetini koruyarak; oruluyum demeyi beenmedin mi? Bak hakiki oru yalnz yememek ve imemekle deil; belki hakiki oru pis, adi ve irkin ve bo szlerden ve (refes) denilen cinsi muamelelere mteallik ho olmayan szleri terk etmekledir ve eer sana birisi sebbederse veya cahilane; edep harici hareketlerde bulunursa ona verecek cevap: Ben oruluyum, ben oruluyum demek olsun ve eer ayakta isen, otur ki gadabn snsn. Binaenaleyh, ok oru tutanlar vardr ki, orularndan yanlarna yalnz a ve susuz kalmalar kr kalmtr, baka bir fayda elde edememilerdir, yani orucun o nihayetsiz sevabndan ellerine bir ey gememitir. Ve yine ok namaz klmak sureti ile gece kaim, ibadette daim olan kimseler vardr ki o ibadetlerden kendilerine ancak uykusuzluk kalmtr. Bunun ne demek olduunu bhesiz anlam olacaksnz. Bunlara bir misal olarak iki kadnn hali izah edilmitir. Bu muhterem hanm efendiler o scak memlekette susuzluktan yanarcasna orulu olduklar halde, Peygamberimize arz olunduklar vakit, Cenab- Peygamber onlar dinlemek bile istemediler ve onlardan iraz eylediler. Hatta lm haline yaklamlard. Fakat metanetlerinden orularn bozmuyorlard. Fakat Cenab- Peygamber Ashabna hakikat gstermek iin bu iki orulu kadn arp byk bir kaseye kusmalarn emir buyurdular da; o kablar kan ve irin ve et paralar ile doldu. Peygamber Efendimiz buyurdular: Bunlar, Allahn helal kld ekmek ve yemei yemediler ve fakat Allahn haram ettii dedi kodu, gybet, iftira
433
434
ve emsali gnahlarla orularn bozdular, karlkl oturup nasn etini yiyorlard. Bu hususta Kuran- azimann 518. ci sayfasnda, sure-i Hucuratta, ok iddetli bir surette gybet edenlerin hali, hem de pek ak bir ekilde beyan buyurulmutur. lmin hepsi dnyaya ait olup, yalnz amellerin ahirete mteallik olduu bildirilmiti. te bu gybet ilmini hemen hemen bilmeyen yok gibidir. Fakat tatbik edip kananlar pek azdr. Burunlarmz pis kokulardan hi holanmaz, hemen burunlarmz tkarz. Halbuki gybet ve emsali manevi gnahlarn pis kokularn burunlarmz duymamaktadr. nsan nezle olduu zamanda burun tkanr, artk koku duymaz olur. Tpk bunun gibi manevi hastalklar da burunlarmz tkadndan bu yalan ve gybetlerin, haset ve kibirlerin ve sair manevi hastalklarn pis kokularn ya altmzdan veya hastalmzdan nai duyamyoruz. Halbuki melekler ise bu pis kokulardan nai bizlere yaklaamamaktalar ve yerlerini de bilakis eytanlar alp bizleri perian edip, hakiki insanlktan ve kemal-i islamiyyetten mahrum etmektedirler. Bu gaflet, bizde olduka ne insanln ve ne de slamiyyetin tadn tadabiliriz. Allah yardmcmz olsun vesselam.
MMNLER BR BNANIN PARALARI GBDRLER
Mmin mmine mlaki olduunda bir bina heyetindeki gibi birbirlerini takviye ve tahkim ederler. Bu hadis-i erifte: Mminlerin birbirlerine kar olan vazifeleri pek ak bir ekilde belirtilmitir. Allahu Telya hakiki surette inanan kiilerin bir binann talar, tulalar, kerpileri veya bunlarn iindeki imento ve kumlarn ve demirlerin birbirlerine sarlp, sarmamalar ve birbirlerine kopmas mmkn olamayacak derece kaynamas gibi, mminlerin de byle birbirleri ile kaynap, sarma dola olmalarnn lzumu ne gzel belirtilmektedir. Bina talarnn hepsi byk byk, oyma ve muntazam talardan ibaret deildir, onlarn ierisinde aralarn dolduran ufak tefek talara da lzum olduu grlen ve bilinen bir eydir. Byk ta hibir zaman: ey kk ta senin burada ne iin var, defol git dememitir.nk o da byk talar arasndaki boluklar doldurmak iin lazmdr. Binaenaleyh, insanlarn hepsi kamil ve olgun olamaz, o kamil ve olgun-
436
larn arasndaki zayf kimselerin, cahillerin de bulunmas lazmdr. Demirler mknatsn yannda bulunduklar mddete delk ve temas sayesinde o demircikler de mknatslanrlar, hikmet-i ilahiyye byle cari olmaktadr. Cenab- Hak istese idi bizi de melekler gibi yaratrd. Mminlerin hadislerinde inallah daha fazla malumat verilmee allacaktr. Hepimizin malumat vardr ki, mminler ksmdr: Olgun, orta, bir de alt tabakada olanlardr ki, burada zikr, olunan mminler birinci snf olgun mminlerdir;Mminler her ne kadar karde iseler de bu kardelik ancak olgun mminlerde daha ak ve daha bariz bir ekilde grlmektedir. Hele ilk Sahabe-i Kiram devrinde ve daha sonraki tabiin ve Tebe-i tabiin devirlerinde ve bahusus ehl-i tasavvuf arasnda pek mkemmel bir surette grlmekte idi. Bugn bile hi ummadmz kimselerde bu olgunluk ve yardm grlebilmektedir. Sahabe-i Kiram devrinde ve bahusus Mekke-i Mkerremeden Medine-i Mnevvereye hicret eden muhacirlerin Medine-i Mnevverenin yerlisi bulunan ve Ensar ad verilen mminlerin halleri, Buhari-i erifte pek ak bir ekilde bildirilmektedir. ok okumanz tavsiye ederim. O gnn mslmanlarnn birbirlerine yardmlar gibi bizlerin de yek vcut olarak birbirlerimize yardmda bulunmamz Cenab- Allah nasib eylesin. Amin! imdi, Trabzon vilayetinin bir kynden gelen bir mektuptan anlaldna gre, zavalllarn ky yollar ve kprleri yokmu. Kendi gleri ile bir miktarn yapabilmiler, fakat takatlar kesilmi. Bir yardm olur umudu ile, Mslmanlar kardedirler, bizim zdrabmzdan bir an evvel kurtulabilmemiz iin sizlerin de yardmlarnz bekliyoruz diyorlar. Biz de mektubu yardm edebileceklere havale ettik, inallah yardmda bulunurlar. Bir vcut nasl ki bir ok azalarn birlemesinden meydana gelmitir, mminler de bylece bir vcut gibidirler. Ayrlk gstermeden birbirlerinin ellerinden tutarak yaamalar iktiza eder.
OLGUN MMNLERN VASIFLARI
Mmin kimdir? diye akla bir ey gelir. Mmin o kiidir ki Allaha ve Resulne ve kitaplarna, meleklerine ve ahiret gnne yani ldkten sonra dirileceine, hesaba mizana, cennet ve cehenneme, hayr ve errin Allahtan olduuna inanan ve iman edip tasdik eden kimseye denir. Bu bizim ilim kitaplarmzda:
diye yazldr ve kitabmz olan Kuran- aziman da (innema) edat- tahsisi ile zikr olunan ayet-i kerimeler ile dier ehli imann hallerini, vasflarn beyan eden yzlerce ayetler vardr. Sure-i Enfal 2, 3, 4): O hakiki mminler ki Allahu Telnn ismi anld vakitte korkularndan kalbleri titrer, havf ve hayet kendilerini istila ederdi ve Kuran-
438
Kerimin ayetleri okunduu vakit imanlar kat kat artar, kesb-i kuvvet eder ve her bakmdan Allahu Telya tevekkl ederler, tam bir teslimiyyet ierisinde bulunurlar. Ve yine o mminler yle kimselerdirki namaz istenildii gibi klarlar ve kendilerine verdiimiz rzklardan infak ederler. te bunlar gerek mminlerdir, onlara Rablar katnda dereceler vardr ve mafiret ve cennet, hesapsz, tkenmez nimetler (hep) onlarndr. Ve yine o olgun, kamil mminler hakknda nazil olan ayetlerden birisinde de yle denmitir: Mminler ancak o kimselerdir ki, Allah ve Resulne iman edip katiyyen ek ve bhe etmezler ve din dmanlar ile mal ve canlar ile fisabilillah cihad ederler. te onlar sadklardandr.Yani tam manas ile inanm, iman etmi olduklarndan gzleri ne mallarn ne de canlarn grmez. Sonra mminler yle kimselerdir ki daima birbirlerine iyiliklerle, hayrlarla emrederler ve bununla beraber birbirlerini mnker olan btn fenalklar, gnah eylerden nehyeder, menederler. Ve yine o kamil mminler Allahtan maada, kafirlerden dost ittihaz etmezler, dostlar Allah dr ve o kamil mminler Allahu Teldan son derece korku ierisindedirler.
Onlar da ancak ulema-i billah olan alimlerdir. Olgun mminler hem Allahtan korkarlar hem de emirlerine itaat edip sz dinlerler, namazlarn katiyyen brakmaz, orularn fazlas ile tutarlar, yalandan, gybetten, nemimeden, kibirden, hasetten gadabtan, hretten, ehvetten son derece saknrlar, kimseyi hakir grmezler, fakir miskin herkese, bi-
Mehmed Zahid Kotku
lafark acr ve yardmda bulunurlar. Allaha itaatlar gibi Resulne de ayn ekilde itaat ederler. Allahn mescidlerini ancak olgun, kamil mminler imar ederler ve mescidlerde ibadetleri yine bu kamil mminler yaparlar ve yine bu mminlerdir ki ana ve babalarna hrmet ve saygda ileri giderler ve onlar hibir surette rahatsz etmezler ve yine o mminler ki mesuliyyetten pek ok korkarlar, ondan nai hak ve hukuka son derece riayetkardrlar. Bunun iin hi bir kimseyi incitmemeye ok dikkat ederler ve yine o mminler alp ellerinin emeini yemee gayret ederler ve kimseye el amaz, tenezzl bile etmezler, ala ve susuzlua tahammlleri pek fazladr. Bununla beraber Allahu Telya, ibadeti her eyin zerine tercih ederler ve AllahTely da ok zikr ederler, ayn zamanda hem korkarlar ve hem de severler. Korku ve sevgilerinden nai Allah celle ve alann ve Resul Muhammed Mustafa selallah aleyhi ve sellemin emirlerine son derece muti ve saygldrlar ve Peygamberimize kar ok da salat selam okurlar. Sen de bunlar sakn brakma, hi olmazsa yz defa oku.
439
440
11 kere La- ilahe illellah, 100 defa Allah, 10 kere salavat- erife, 100 kere hlas- erif Bunlar hergn oku, sabah namazndan sonra okur ve irak namazn da klp camiden yle karsan bir hac ve umre yapm gibi hem ayn sevab alrsn, hem de rzkn senin arkandan koar yani rzkn hem bollanr, hem de zahmetsiz eline geer. Allaha hizmet ettike Allahu Tel da senin ilerini kolaylatrr. Bu namazlarn irak, duha, evvabin, yatarken taze abdest ile klnan drt rekat namaz ve gece namazlarn hep olgun mminler klarlar. Sonra o mminler pazartesi ve perembe orularn brakmadklar gibi her aym 13, 14 ve 15 nci gnlerinde de oru tutarlar. Sonra aylar dedikleri Recep, aban, Ramazan orularn tutarlar ve orutan hi kamazlar ve ok da severler.ok konumazlar, fakat ok zikrullah yaparlar, gece uykularn da pek fazla uyumazlar, erken yatp erken kalkmasn severler. Sonra bir binann ta, tula, aa ve demirleri birbirlerine nasl balanm, nasl birbirlerini takviviye edip salam bir halde iseler, mminler de; gerek din ve gerek dnya ilerinde birbirlerinin yardmna son derece muhtatrlar. Bu yardm yapmadka salam, kuvvetli ve yekpare olamazlar, abuk yklr ve mahvolurlar. Onun iin mminler ve mslmanlar birbirlerinin yardmna her zaman muhtatrlar. Yalnz gnah olan ilerde yardm olamaz. Ve sallallah ala seyyidina Muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ve sellem bi-adedi zerrat elfe elfe kerrat.

Hadislerle Nasihatlar - Cilt 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hadislerle Nasihatlar - Cilt 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

EDEP YA HU!

Mehmed Zahid Kotku

Tm yayn haklar VUSLAT VAKFIna aittir. Kaynak gsterilerek iktibas yaplabilir.

Tasarm rfan Gngrr Kapak Tasarm Sena zgi

VUSLAT Eitim, Yardmlama, Kltr ve evre Vakf www.vuslatvakfi.com

Mehmed Zahid Kotku

Mehmed Zahid Kotku

Seyyid Mehmed Zahid Kotku (ks) Hazretleri Hakknda Ksa Bilgiler

Mehmed Zahid Kotku

Tasavvuf ve Din Hizmetleri

Mehmed Zahid Kotku

nakil olunmular ve vefatlarna kadar da bu camide vazifeli olarak kalmlardr.

Mehmed Zahid Kotku

Mehmed Zahid Kotku

Snnete Olan Ballklar

Mehmed Zahid Kotku

Talebelerini Yetitirme Tarzlar

Mehmed Zahid Kotku

Sosyal ve Ekonomik Yaamdaki Etkileri

Mehmed Zahid Kotku

Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinden Nasihatler

Mehmed Zahid Kotku

Mehmed Zahid Kotku

Evrad- erifin nas

Mehmed Zahid Kotku

Mehmed Zahid Kotku (ks) Hazretlerinin Altn Silsile-i erifleri

Mehmed Zahid Kotku

Mehmed Zahid Kotku

Mehmed Zahid Kotku

Mehmed Zahid Kotku

Mehmed Zahid Kotku

Mehmed Zahid Kotku