STANBUL TEKNK NVERSTES SOSYAL BLMLER ENSTTS

STANBUL CEM EVLERNDE CEM ERKNI, RTELLER VE MZKAL FORMASYONLAR ZERNE ANALTK KARILATIRMA

YKSEK LSANS TEZ Sevgi DEMR

Anabilim Dal : Trk Mzii Program : Trk Mzii

TEMMUZ 2009

STANBUL TEKNK NVERSTES SOSYAL BLMLER ENSTTS

STANBUL CEM EVLERNDE CEM ERKNI, RTELLER VE MZKAL FORMASYONLAR ZERNE ANALTK KARILATIRMA

YKSEK LSANS TEZ Sevgi DEMR 415041022

Tezin Enstitye Verildii Tarih : 04 Mays 2009 Tezin Savunulduu Tarih : 03 Haziran 2009

Tez Danman : San. r. Gr. Sleyman enel (T) Dier Jri yeleri : Prof. Adnan Ko (T) Yrd. Do. Dr. Mehmet Ali zdemir (M)

TEMMUZ 2009

ii

NSZ Bu alma, stanbul li dhilinde bulunan muhtelif cem evlerinde, gnmz kent yaam koullarnda cem erkn, riteller ve mzikal formasyonlarn belirlenmesi amac ile alanda yaplan cem kaytlarnda mevcut olan cem ritellerinin ve derlenen eserlerin karlatrmal ekilde incelenmesi ile olumutur. Alevilik dendiinde akla ilk gelen ey, mzikle ibadetin i ie olduu cem trenleridir. Gemiten gnmze szl ekilde babadan ola aktarlarak ulaan bu kltr, kendi iinde gsterdii dinamizmle dikkat ekicidir. Son yllarda gerek anlamda rgtlenmeye balam olmalar ve ibadetlerini gemite olduu gibi gizleme gerei duymamalar, krsal kesimden kente g srecindeki uyum abalar sonucu ortaya kmtr. Gizliliin ortadan kalkmas ile Alevilik hakknda yazlan kitaplarn ve yaplan aratrmalarn saylarnda da dikkate deer bir art gzlemlenmektedir. Ancak, Alevi kltrnn szl olmas, ayn ile snrlar iinde bile deikenlik gstermesi, yazl kaynaklarn yok denecek kadar az olmas ve gerek anlamda bilimsel saylabilecek almalarn sayca yetersizlii sebebiyle durum iinden klmaz bir hale gelmektedir. Bugn itibariyle Alevi cemaati tm bu sorunlarn farknda olmakla birlikte, gizlenmek zorunda olmamann verdii rahatlk ile yaanan bu karmaann arasnda kimliini bulma ve netletirme abas iindedir. Kent yaamna uyum sreci Alevi cemaati asndan geri dn olmayan bir deiimi beraberinde getirmitir. Bu deiim ve yaratt karmaa iin bulunan zm ise, her trl farkll ortadan kaldrmak ve inan elerini sistematik hale getirip birlik oluturmaktr. Bu sebeple stanbul Cemevlerinin bazlarnda yaplan bu alan aratrmas genel bir sonu kartabilmek ve tam da bu dnm srecinde durumu tespit edebilmek amac ile yaplmtr. Teknoloji ann hzyla doru orantl olarak her kltrn zorunlu ekilde deitii ve geleneklerin yitip gitmekle yz yze kald gnmzde, Alevi kltr de bu durumdan payna deni almtr. Bu sebeple vakit kaybetmeden verilerin toplanmas gerekmektedir. Bu alma, son derece geni bir ierie sahip olan Alevi kltr asndan ancak denizde damla kadar olmasna karn, konuya ilgi duyan herkese k tutmasn temenni ederim. Aratrma srecinde ok deerli bilgi ve birikimini esirgemeyen, yol gsterip rehberlik eden danman hocam Sayn San. r. Gr. Sleyman enele, cemlerinde grnt kayd yapmama izin verip, sorduum her soruya sabrla cevap veren ve bu almada emei geen tm Alevi nan nderlerine, yresel tavr ile nemli bir deer olan Zakir Elvan Koa ve dier tm zakirlere, gler yzleri ve yardmseverlikleriyle kaplarn ardna kadar aan tm cem evlerindeki canlara ve Alevilerin Mzii hakkndaki birikimini paylap, yardmn esirgemeyen sevgili Erdal Erzincana, eserlerin notaya alnmasnda gnll almasndan dolay sevgili dostum Sinem Demirciye, eserler notalarn byk bir sabr ve titizlikle bilgisayar ortamna aktaran sevgili Sinan Ayyldza, manevi desteklerini her zaman hissettiren sevgili aileme, adn sayamadm ve bu almada emei geen herkese teekkrlerimi sunarm. MAYIS 2009 Sevgi DEMR

iii

iv

NDEKLER KISALTMALAR ..................................................................................................... vii ZELGE LSTES .................................................................................................. ix EKL LSTES ........................................................................................................ xi ZET........................................................................................................................ xiii SUMMARY .............................................................................................................. xv 1. GR ...................................................................................................................... 1 2. STANBUL CEMEVLER.................................................................................... 5 2.1 Tarihsel Sre...................................................................................................... 5 2.2 Yasal Stat .......................................................................................................... 6 2.3 Faaliyetleri........................................................................................................... 7 3. NCELENEN CEMEVLERNN BALI OLDUU DERNEK ve VAKIFLAR ............................................................................................................ 9 3.1 CemVakf ............................................................................................................ 9 3.1.1 Cem Vakfna Bal stanbul Cemevleri ............................................... 10 3.1.2 Alevi slam Din Hizmetleri Bakanl ................................................. 11 3.1.3 Alevi slam Anlay ............................................................................. 12 3.2 Pir Sultan Abdal Kltr Dernei ....................................................................... 13 3.3 Hac Bekta Veli Anadolu Kltr Vakf ........................................................... 14 3.4 Karacaahmet Sultan Kltrn Tantma ve Yaatma Dernei ......................... 14 3.5 ahkulu Sultan Klliyesi Mehmet Ali Hilmi Dedebaba Aratrma-Eitim Ve Kltr Vakf ..................................................................................................... 15 3.6 Sargazi Kltrn Tantma, Yaatma, Dayanma ve Trbesini Onarma Dernei ............................................................................................................. 16 3.7 Eriklibaba Kltr Dernei Ve Cemevi .............................................................. 16 3.8 Erenler Eitim Ve Kltr Vakf ........................................................................ 17 4. ALEVLK ve CEM AYNLER LE LGL BAZI TEMEL KAVRAMLAR ..................................................................................................... 19 4.1 Hz Muhammedin Mirac .................................................................................. 19 4.1.2 Krklar Meclisi ...................................................................................... 19 4.2 Alevilikte Cem .................................................................................................. 20 4.2.1 Grg Cemleri ....................................................................................... 21 4.2.2 Birlik Cemleri ....................................................................................... 23 4.3 Cemde On ki Hizmet ....................................................................................... 24 4.4 Alevilikte Dedelik Kurumu ve Ocak Sistemi ................................................... 26 5. ARATIRMA DHLNDE KAYIT ALINAN CEM EVLERNDEK RTEL SIRALAMASI ...................................................................................... 29 5.1 Cem Vakf Yenibosna Cemevi.......................................................................... 29 5.2 Cem Vakf Fatma'na Cem ve Kltr Evi .......................................................... 34 5.3 ahkulu Sultan Klliyesi Mehmet Ali Hilmi Dedebaba Aratrma-Eitim Ve Kltr Vakf Cemevi ........................................................................................ 39 5.4 Sargazi Kltrn Tantma, Yaatma, Dayanma ve Trbesini Onarma Dernei Cemevi ............................................................................................... 44 5.5 Pir Sultan Abdal Kltr Dernei mraniye ubesi Mustafa Kemal Cemevi ... 49

5.6 Eriklibaba Kltr Dernei ve Cemevi .................................................................. 53 5.7 Karacaahmet Sultan Kltrn Tantma Dernei Cemevi ................................. 58 5.8 Hac Bekta Veli Anadolu Kltr Vakf Okmeydan Cemevi .......................... 62 5.9 Erenler Eitim Ve KltrVakf Esenyurt Cemevi ............................................ 69 5.10 Pir Sultan Abdal Kltr Dernei mraniye ubesi Mustafa Kemal Cemevi Yozgat Grg Cemi ......................................................................................... 74 5.11 Cem Ritelleri zerine Genel Deerlendirme ................................................ 79 6. CEMLERDE OKUNAN DUALAR .................................................................... 93 6.1 Dr Duas .......................................................................................................... 93 6.2 Secde Duas ....................................................................................................... 93 6.3 Tvbe Duas ...................................................................................................... 95 6.4 Mnacat Duas .................................................................................................. 96 6.5 Na't- Ali Duas ................................................................................................. 95 6.6 Fatiha hls Ve Nr Sureleri ............................................................................. 98 6.7 Salt Ve Selam .................................................................................................. 99 6.8 Erkn Duas ....................................................................................................... 99 6.9 Hizmet Dualar ................................................................................................ 102 6.9.1 On ki Hizmet Duas .............................................................................. 102 6.9.2 Tecella Temenna Duas .......................................................................... 103 6.9.3 Post Hizmeti Duas................................................................................. 103 6.9.4 Tezekr Hizmeti Duas ........................................................................... 104 6.9.5 era Hizmeti Duas .............................................................................. 104 6.9.6 Gzc Hizmeti Duas ............................................................................. 106 6.9.7 Sprge Hizmeti Duas .......................................................................... 106 6.9.8 Sakka Hizmeti Duas .............................................................................. 107 7. MZKAL FORMASYONLAR ZERNE ANALTK KARILATIRMA ........................................................................................... 109 7.1 On ki Hizmet Deyii ...................................................................................... 191 7.2 era Deyii .................................................................................................... 191 7.3 Duvaz mam .................................................................................................... 192 7.4 Tevhid ............................................................................................................. 193 7.5 Semah .............................................................................................................. 193 7.6 Mersiye ............................................................................................................ 194 7.7 Cemde Mzik Unsuru ..................................................................................... 195 7.8 Alevilerde Mzik Ve Yre Kavram ............................................................... 197 8. SONU ................................................................................................................ 199 KAYNAKLAR ....................................................................................................... 207 EKLER .................................................................................................................... 209 A. Cem Vakf Kitap ......................................................................................... 209 B. Eser Notalar ...................................................................................................... 238 C. Szlk ................................................................................................................. 457 D. Grnt Kaytlar ............................................................................................. 458 ZGEM ............................................................................................................ 459

vi

KISALTMALAR

a.g.e Bkz. C. Cem. Do. Dr. H.B.V .T. r. Gr. Prof. PSAKD. San. T.M.D. K

: Ad geen eser : Baknz : Cilt : Cumhuriyeti Eitim ve Kltr Merkezi : Doent : Doktor : Hac Bekta Veli : stanbul Teknik niversitesi : retim grevlisi : Profesr : Pir Sultan Abdal Kltr Dernei : Sanat : Trk Mzii Devlet Konservatuvar

vii

viii

ZELGE LSTES
Sayfa No

izelge 5.1 izelge 5.2 izelge 5.3 izelge 5.4 izelge 5.5 izelge 5.6 izelge 5.7 izelge 5.8 izelge 5.9 izelge 5.10 izelge 5.11 izelge 5.12 izelge 7.1 izelge 7.2 izelge 7.3 izelge 7.4 izelge 7.5 izelge 7.6 izelge 7.7 izelge 5.8 izelge 7.9 izelge 7.10 izelge 7.11 izelge 7.12 izelge 7.13 izelge 7.14 izelge 7.15 izelge 7.16 izelge 7.17 izelge 7.18 izelge 7.19 izelge 7.20 izelge 7.21 izelge 7.22 izelge 7.23 izelge 7.24 izelge 7.25 izelge 5.26 izelge 7.27 izelge 7.28 izelge 7.29 izelge 7.30

: Yenibosna Cemevi Cemi Ritel izelgesi : Fatmaana Cemevi Cemi Ritel izelgesi : ahkulu Cemevi Cemi Ritel izelgesi : Sargazi Cemevi Cemi Ritel izelgesi : P.S.A.K.D. Mustafa Kemal Cemevi Cemi Ritel izelgesi : Eriklibaba Cemevi Cemi Ritel izelgesi : Karacaahmet Cemevi Cemi Ritel izelgesi : H.B.V Okmeydan Cemevi Cemi Ritel izelgesi : Esenyurt Cemevi Cemi Ritel izelgesi : P.S.A.K.D Mustafa Kemal Cemevi Yozgat Grg Cemi Ritel izelgesi : Ritel Sonu izelgesi : Cemlerde Sylenen Eserler izelgesi : Hakktan Bize Name Geldinin Analiz izelgesi : Hata Ettim Hd Yakt Delilinin Analiz izelgesi : Muhammet Mustafa Ey h- Merdann Analiz izelgesi : Medet Allah Medetin Analiz izelgesi : Medet Hey Allahm Medetin Analiz izelgesi : Aliye Selman Olasnn Analiz izelgesi : u leme Nr Dodunun Analiz izelgesi : Erenler Tevhide Balarn Analiz izelgesi : Mrvete Geldim : Geldi Cebrail ardnn Analiz izelgesi : Geldi Cebrail ardin Analiz izelgesi : Geldi ard Cebrailin Analiz izelgesi : Geldi ard Cebrailin Analiz izelgesi : Bugn Matem Gn Geldinin Analiz izelgesi : ekelim Akn Yaynn Analiz izelgesi : Yaradan Akna Bir Semah Eylenin Analiz izelgesi : Yaradan Akna Bir Semah Eylenin Analiz izelgesi : Ben Bugn Pirimi Grdmn Analiz izelgesi : Kaldr Kaldr Kollar Kaldrn Analiz izelgesi : Kaldr Kaldr Kollar Kaldrn Analiz izelgesi : Turnam Erenlerden Almsn Himmetin Analiz izelgesi : Turnam Erenlerden Almsn Himmetin Analiz izelgesi : Ey ahin Baklmn Analiz izelgesi : Ali Sevilmez Minin Analiz izelgesi : Bam Ak Yaln Ayak Yrttnn Analiz izelgesi : Bam Ak Yaln Ayak Yrttnn Analiz izelgesi : Eylen Yolcum Eylenin Analiz izelgesi : Gitme Turnam Gitmenin Analiz izelgesi : Gitme Turnam Gitmenin Analiz izelgesi : Gitme Turnam Gitmenin Analiz izelgesi

30 35 40 44 49 54 59 64 70 75 88 91 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 127 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138

ix

izelge 7.31 izelge 7.32 izelge 7.33 izelge 7.34 izelge 7.35 izelge 7.36 izelge 7.37 izelge 7.38 izelge 5.39 izelge 7.40 izelge 7.41 izelge 7.42 izelge 7.43 izelge 7.44 izelge 7.45 izelge 7.46 izelge 7.47 izelge 7.48 izelge 7.49 izelge 7.50 izelge 7.51 izelge 7.52 izelge 7.53 izelge 7.54 izelge 7.55 izelge 7.56 izelge 7.57 izelge 7.58 izelge 7.59 izelge 7.60 izelge 7.61 izelge 7.62 izelge 7.63 izelge 7.64 izelge 7.65 izelge 7.66 izelge 7.67 izelge 7.68 izelge 7.69 izelge 7.70 izelge 7.71 izelge 7.72 izelge 7.73 izelge 7.74 izelge 7.75 izelge 7.76 izelge 7.77 izelge 7.78 izelge 7.79 izelge 7.80

: Hakktan Bize Nida Geldinin Analiz izelgesi : Bir Kral Olunu Selman Eyledinin Analiz izelgesi : Beni Diri Sanma oktan lmemin Analiz izelgesi : Beni Diri Sanma oktan lmemin Analiz izelgesi : Arzulayp Hakk Cemine Girincenin Analiz izelgesi : Erenler Uymu Katarann Analiz izelgesi : Eer Seremenin Gzn Ararsann Analiz izelgesi : Ol Hakktan Hidayet Oldunun Analiz izegesi : Allah Semavat Okunur Ayetin Analiz izelgesi : Sabah Oldu Da Gnler Douyorun Analiz izelgesi : Dilim De Virdim De Sensinin Analiz izelgesi : u leme Nr Dodunun Analiz izelgesi : Geldi Cebrail Buyurdunun Analiz izelgesi : Geldi Cebrail Buyurdunun Analiz izelgesi : Ali Yolu Nr Yolumuzun Analiz izelgesi : Hata Ettim Hda Girdi Bu arkann Analiz izelgesi : Gn Doarken Oku Bununun Analiz izelgesi : Kyamet Gnnde Maher Yerinenin Analiz izelgesi : Felekler Zuhur Edelinin Analiz izelgesi : Felekler Zuhur Edelinin Analiz izelgesi : Felekler Zuhur Edelinin Analiz izelgesi : h Hseyine Byle Zulm Olur Munun Analiz izelgesi : Elhamdlillah Ki slamzn Analiz izelgesi : efaat Kl Ya Muhammet Mustafann Analiz izelgesi : Geldi Cebrail Buyurdunun Analiz izelgesi : Geldi Cebrail Buyurdunun Analiz izelgesi : Nurhak Semahnn Analiz izelgesi : Nurhak Semahnn Analiz izelgesi : Hakk Muhammed Ali Vard Bir Halann Analiz izelgesi : Zlcell h-I Sbhnn Analiz izelgesi : Zlcell h-I Sbhnn Analiz izelgesi : Gnh Ettim hm Drna Durdumun Analiz izelgesi : unca Yldr Yatyorsunun Analiz izelgesi : Gnl Kalk Gidelimin Analiz izelgesi : Medet Allahm Medetin Analiz izelgesi : Hakk Telnn Hb Nefesindenin Analiz izelgesi : Yalan Szler Mat Olurun Analiz izelgesi : Yrk Olur mi Bu Gnl Kuunun Analiz izelgesi : Yrk Olur mi Bu Gnl Kuunun Analiz izelgesi : Gene Krcaland Dalarn Bann Analiz izelgesi : Gene Krcaland Dalarn Bann Analiz izelgesi : Gene Krcaland Dalarn Bann Analiz izelgesi : Ol Hakktan Bize Name Geldinin Analiz izelgesi : Hata Ettim Hda Yakt Delilinin Analiz izelgesi : Bugn Akam Cumadr Cumann Analiz izelgesi : Yeti Pirim Hzr Yetiin Analiz izelgesi : Adaletin Tutmu Btn Cihannn Analiz izelgesi : Medet Hey Allahm Medetin Analiz izelgesi : Geldi Cebrail ardnn Analiz izelgesi : Geldi Cebrail ardnn Analiz izelgesi

139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 176 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188

izelge 7.81 : Gezip Drt Keyi Seyran Eyleyenin Analiz izelgesi izelge 7.82 : Kzn Zeynep Hani hn Medinenin Analiz izelgesi

189 190

xi

xii

EKL LSTES
Sayfa No

ekil B.1 ekil B.2 ekil B.3 ekil B.4 ekil B.5 ekil B.6 ekil B.7 ekil B.8 ekil B.9 ekil B.10 ekil B.11 ekil B.12 ekil B.13 ekil B.14 ekil B.15 ekil B.16 ekil B.17 ekil B.18 ekil B.19 ekil B.20 ekil B.21 ekil B.22 ekil B.23 ekil B.24 ekil B.25 ekil B.26 ekil B.27 ekil B.28 ekil B.29 ekil B.30 ekil B.31 ekil B.32 ekil N.33 ekil B.34 ekil B.35 ekil B.36 ekil B.37 ekil B.38 ekil B.39 ekil B.40 ekil B.41 ekil B.42 ekil B.43

: Hakktan Bize Name Geldi : Hata Ettim Hd Yakt Delili : Muhammet Mustafa Ey ah- Merdan : Medet Allah Medet : Medet Hey Allahm Medet : Aliye Selman Olasn : u leme Nr Dodu : Erenler Tevhide Balar : Mrvete Geldim : Geldi Cebrail ard : Geldi ard Cebrail : Bugn Matem Gn Geldi : ekelim Akn Yayn : Yaradan Akna Bir Semah Eyle : Ben Bugn Pirimi Grdm : Kaldr Kaldr Kollar Kaldr : Turnam Erenlerden Almsn Himmet : Ey ahin Baklm : Ali Sevilmez mi : Bam Ak Yaln Ayak Yrttn : Eylen Yolcum Eylen : Gitme Turnam Gitme : Hakktan Bize Nida Geldi : Bir Kral Olunu Selman Eyledi : Beni Diri Sanma oktan lmem : Arzulayp Pirim Hak Cemine Girince : Erenler Uymu Katara : Eer Seremenin Gzn Ararsan : Ol Haktan Hidayet Oldu : Allah Semvat Okunur Ayet : Sabah Oldu da Gnler Douyor : Dilimde Virdimde Sensin : u leme Nr Dodu : Geldi Buyurdu Cebrail : Ali Yolu Nur Yolumuz : Hata Ettim Hd Girdi Bu arka : Gn Doarken Oku Bunu : Kyamet Gnnde Maher Yerine : Felekler Zuhur Edeli : ah Hseyine Byle Zulm Olur mu : Elhamdlillah ki slamz : efaat Kl Ya Muhammet Mustafa : Geldi Cebrail Buyurdu

238 241 243 245 248 250 253 256 258 260 267 270 273 274 282 284 290 293 296 298 302 304 315 318 320 324 327 329 332 335 337 339 342 345 353 355 356 358 361 368 370 378 382

xiii

ekil B.44 ekil B.45 ekil B.46 ekil B.47 ekil B.48 ekil B.49 ekil B.50 ekil B.51 ekil B.52 ekil B.53 ekil B.54 ekil B.55 ekil B.56 ekil B.57 ekil B.58 ekil B.59 ekil B.60 ekil B.61 ekil B.62 ekil B.63 ekil B.64

: Nurhak Semah : Hakk Muhammet Ali Vard Bir Hala : Zlcell h-i Sbhn : Gnh Ettim hm Drna Durdum : unca Yldr Yatyorsun : Gnl Kalk Gidelim : Medet Allahm Medet : Hak Tealann Hub Nefesinden : Yalan Szler Mat Olur : Yrk Olur mi Bu Gnl Kuu : Krklar Semah II. Blm : Yine Krcaland Dalarn Ba : Ol Hakktan Bize Name Geldi : Hata Ettim Hda Yakt Delili : Bugn Akam Cumadr Cuma : Yeti Pirim Hzr Yeti : Adaletin Tutmu Btn Cihan : Medet Hey Allahm Medet : Geldi Cebrail ard : Gezip Drt Keyi Seyran Eyleyen : Kzn Zeynep Hani ahn Medine

389 394 397 402 405 407 411 413 417 419 422 425 430 433 436 439 441 444 447 454 455

xiv

STANBUL CEM EVLERNDE CEM ERKNI RTELLER VE MZKAL FORMASYONLAR ZERNE ANALTK KARILATIRMA ZET stanbul Cem Evlerinde Cem Erkn, Riteller ve Mzikal Formasyonlar zerine Analitik Karlatrma isimli tez almamz sekiz blmden olumaktadr. lk olarak giri blmnden sonra stanbul Cem Evlerinin tarihsel srecine yer verilmitir. ncelikle cem evi kavram zerinde durulmu, kavram zerinde gemi ile bugn arasnda bir karlatrma yaplm ve stanbul Cem Evlerinin ksa tarihesi anlatlmtr. Daha sonra nc blmde cem kayd alnan ve izlenen cem evleri gz nnde bulundurularak, stanbul Cem Evleri, bal olduklar dernek ve vakflar olarak incelenmi ve kurumsal niteliklerinden bahsedilmitir. Drdnc blmde Alevi nancnn temel kavramlarna yer verilmitir. Hz Muhammedin Mirac ile balayan ve cemin tanmndan ilevlerine, cemde On ki Hizmet ve Alevilikte Dedelik Kurumu ve Ocak Sistemi gibi nemli unsurlar, ksa tarihi bilgiler verilerek ve alanda yaplan gzlemlerle desteklenerek aklanmtr. almamzn beinci blm, alan aratrmas dhilinde bulunan cem evlerinde izlenen cem erkn ve ritellerden olumutur. Birbirine benzer zellik gsteren cemler zet ekilde anlatlm, farkl saylabilecek olanlar ise grup altnda incelenmitir. Birinci grupta; birlik cemi olarak tanmlanan ve riteller ve gerekse cem srasnda okunan eserler asndan sistematik bir dzene oturtulmu cemler, ikinci grupta; ritel asndan birinci grupla benzer fakat mzikal eserler asndan farkl olan bir cem, nc grupta; hem riteller, hem mzikal eserler, hem de cem eidi olarak farkl olan bir cem bulunmaktadr. Aratrmann son blmnde ise genel olarak cemde mzik unsurundan bahsedilmi, Alevi Mziinde var olan belli bal formlar aklanm, derlenen ve notaya alnan eserlerin yapsal zellikleri anlatlmtr. Bilhassa otantik zellik tayan eserlerin kayda geirilmesi n koul olarak belirlenmi ve mevcut materyallerin el verdii lde analitik karlatrma yaplmas amalanmtr. Ayn zamanda Cem Vakf tarafndan kartlan Cem rnei Kitapnn riteller blm ve cemlerde derlenen eser notalar ekler blmnde sunulmutur.

xv

xvi

CEM RULES AND CONVENTIONS, RITUALS AND FORMATIONS IN ISTANBUL CEMEVLERI /CEM HOUSES SUMMARY

MUSICAL

Our paper titled Cem (=public-gathering in Alevi-Bektashi traditions) rules and conventions, Rituals and Musical Formations in Istanbul Cemevleri /Cem Houses (pronounced and sometimes written as Djemevi meaning literally a house of gathering in Turkish/Cem=public-gathering/ev=house) consists of eight parts. Following the introductory chapter the historical process of stanbul Cemevleri has been explained in the first instance. The concept of Cemevi has been accentuated at the outset and a comparison of the cited concept has been made with regard to its current and historical usage and a short history of stanbul Cemevleri has been explicated. Subsequently, in the third part, the stanbul Cemevleri, where cems have been recorded and observed, have been examined regarding the associations and foundations they belong to and their institutional characteristics have been expounded. In the fourth part basic concepts of the Alevi belief have been examined. Description of Cem ceremony which has started with the night journey of Prophet Mohammed, its functions, and fundamental elements like Twelve Services in the Cem ceremony, and the Institution of Dedelik (Religious Guides) in Alevism, and the Ocak (Ojak) System in Alevism have been explained with their short historical backgrounds supported by observations made on cited fields. The fifth part of our study consists of the Cem rules and conventions, and rituals observed in Cemevleri. Cem ceremonies having close similarities in different Cemevleri and Cem ceremonies that can be regarded as different in different Cemevleri have been examined under three groups. In the first group, there are the Cem ceremonies which are defined as Birlik Cemi (The Cem of Oneness) and which are performed in a systematic way with regard to the rituels thereof and the ritual chants that are sung during rituals whilst in the second group there are the Cem ceremonies which are similar with the first group in terms of rituals but with different ritual chants and in the third group there is another kind of Cem ceremony with different rituals and ritual chants. In the last part of the paper the music factor in Cem ceremonies has been examined by and large; the principal forms in Alevi Music have been explicated and the structural formation of the ritual chants that have been compiled and written in musical notes have been expounded. Particularly recording of authentic ritual chants have been determined as the pre-condition and performance of the analytical comparisons of ritual chants bearing authentic qualifications have been purposed as far as possible considering the existent materials. In addition, the musical notes of the ritual chants that have been compiled in Cem ceremonies and in the rituals section of the Cem Sample Booklet published by the Cem Vakf (Foundation) have been represented in the Appendix section.

xvii

xviii

1. GR evremize baktmzda gelenek ve greneklere bal kalmak konusunda zellikle aba sarfeden insanlar/topluluklar grebilmekteyiz. Ancak bu aba bile, nne geilemeyen deiime kar son rpnlar gibi gzkmektedir. nsann, dnen yapsyla zaten dinamik bir varlk olmasna karn, teknolojik gelimelerin balamasyla birlikte allagelen deiim srecinin birden hzlanmas, ileri zorlatrmmtr. Oysa gemite bu sre o kadar doal bir hzda ilerliyordu ki, insanlar farkna varmadan ayak uydurabiliyorlard. Bugn ise, kendi doamza aykr ekilde elektronik eyalar ile i ie bir hayat srmekteyiz. Hayatmzn vazgeilmezleri olan kitle iletiim aralar ile artk her klr bir dierine kolayca nfuz edebilmekte ve toplumlar aras bu dengesiz al-veri sebebiyle homojen bir yap olumaktadr. Bugn artk neredeyse hibir kavram, ayn ekilde sylense bile ayn many tamamaktadr. Gemie ait oluumlar ok hzl ileyen bu srece ayak uyduramayacaklarndan, kalmaktadr. nan her kltrde varolan ortak bir kavramdr ve bu ana balk altnda her trl farklkla karlaabilmek mmkndr. Belki de bu sebeple tarih boyunca sava sebebi olarak ok fazla karmza kma sebebi de budur. Her toplum kendi kltrnn egemen olmas iin urar durur. Ya da en azndan herhangi bir mdahale grme kaygs tamadan inancna uygun yaayabilmeyi ister. stanbul, gemite olduu gibi gnmzde de bu anlamda en ok eitlilie sahip ve birok farkl kltr bnyesinde barndran bir ehir olma zelliini korumaktadr. Burada yaayan her toplum bir yandan ehrin yaamna ayak uydurmaya alrken, bir yandan da gemiten getirdikleri kltr elerini bugne yanstabilmek ve doal olarak gelecee tayabilmek amacn tar. lkemizin birok ehri gibi stanbul da, bu aktarm srecinde ok nemli bir yeri olan tarihi ibadet meknlarna ev sahiplii yapmaktadr. ya deiime uramak ya da unutulmak zorunda

stanbulun eski Bektai Derghlar, bu meknlar arasnda kayda deer bir tarihe ve sayya sahiptir. Osmanlda hem ilmi hem de askeri adan faaliyet gsteren Bektai Derghlar uzun yllar boyunca kaderlerine terk edildiklerinden, yakn gemiimize kadar harabe eklinde varlklarn srdrmekteydiler. Bektailiin Anadolu kolu olarak tanmlanan Alevilik ise Anadoluda daha kapal bir toplum olarak yaamna devam etmekteydi. Anadolu Alevilerinin tm ayn zamanda Sereme olarak bilinen Hac Bekta Veli Derghna baldr. Konuma dilimizde Alevi-Bektai olarak yer etmi olan bu inanlar teoride ayn olmakla birlikte pratikte birbirlerinden farkldrlar. Hatta Anadolu Alevilii de kendi iinde birok fark sergileyebilmektedir. almamz, krsal yaamdan ekillenmi ve olgunlam bir inan olan Alevilik ve ibadet ekli olan cemlerin, kent koullarndaki deiim-dnm srecini tespit etmek amacn tar. almann ilk blmnde eski ve yok olmaya yz tutmu Bektai Derghlarndan, ayn mantkla yeni ina edilen cemevlerine dnm sreci anlatlm, ardndan Alevi rgtlenmeleri, buna bal olarak cemevlerinin bal olduklar belli bal kurumlar ve bamsz kurumlarn ilevsel yaplarna ksaca deinilmitir. Bu kurumlarn sylemleri ve bunlarn cem ritellerine etkisi olup olmad ilgili blmlerde incelenmitir. Aratrmann temelini tekil eden cem erkn ve riteller, grnt kayd yaplan ve izlenen cemlerdeki uygulama sras gz nne alnarak belirlenmi, dedelerle ve zakirlerle yaplan grmeler dorultusunda ifade edilmeye allmtr. Aratrmaya dhil olan on cem, ritel sras ve zamanlama elerinin bulunduu ritel izelgeleri ile belli bir ablona oturtularak gsterilmitir. Bu izelgeler zerinden yaplan deerlendirmelere gre; cemevlerinin mekn olarak kullanm dnda herhangi bir kuruma bal olmadan yaplan grg cemleri, Cem Vakf tarafndan belirlenen ve birok cemevinde uygulanan cem rnei ve buna bal olarak yine ounlukla benzerlik gsteren mzikal eserler, riteller asndan ayn olmakla birlikte mzikal eserlerin zellikleri asndan farkl olan cemler, son srada ise hem eserler hem de ritel sralamas farkl cemler olarak snflandrabileceimiz drt tip cem olduunu sylemek mmkndr. Bunlar yalnzca aratrmamz neticesinde ortaya koyulabilenlerdir. Ancak lke geneline bakarak bir sonu 2

karmaya alldnda bu eitlilik artacaktr. Bu alma ile yalnzca stanbul li snrlar iinde bulunan ve aratrmaya zaman-mekn erevesi iinde uygun den cemevlerinden derlenen bilgilerle, byk ehir yaamnn geleneksel bir toplumun yaantsna olan etkileri de gz nne alnarak, ortalama bir sonuca ulamak amalanmtr. Ritel izelgelerinde yer verme imkn bulamadmz ancak cem ibadetinin vazgeilmez unsurlar olan hizmetler ve dualar, ayr bir blmde incelenmitir. Dualar da yrelere gre eitlilik gstermektedirler. Bu sebeple ilgili blmde, inceleme sahasnda bulunan cemlerden rnekler verilmekle yetinilmitir. almann son blmnde, elimizde grnt kayd bulunan cemlerden derlenen eserlerin notalarna yer verilmi, form ve yapsal zellikleri izelge ve formller ile ifade edilmeye allmtr. On tane cemin ritel tablosu verilmi, Cem Vakf tarafndan 2004 Ylnda yaplan bir cemden ise sylenen eserler asndan faydalanlm ve eserler notaya alnmtr. Bu yntem cemler arasndaki eser benzerlik ya da farkllklarn daha eski bir tarihten bugne deerlendirebilmek amac ile kullanlmtr. Bu eserler arasnda daha nceden derlenmi ve notaya alnm olduu kesin olanlar vardr. Bunu dnda kalanlar iin ise ilk defa tarafmzdan derlendii ya da notaya alndn sylemek etraflca bir aratrma yaplmadan mmkn deildir. Bu sebeple almamzda yer alan eser notalarnda, zakir, notaya alan ve kayt tarihi bilgileri verilerek yalnzca icra edildikleri an yanstma amac gdlmtr. Bu bilgiler ile eserleri ilk derleyen ya da notaya alan olunduu iddias olmad belirtilmelidir. (Ayrntl bilgi iin bkz: Ekler B. Eser Notalar) Mzikal adan bakldnda kendine has zellikler tayan cem eserleri incelendiinde mzik, inan ve hareket unsurlarnn birbirleriyle olan ilikilerini anlamak daha da mmkn olabilecektir. Eserler srasnda tutulan tempolar, saz aralarnda ve eser iinde sylenen terennmler ile semahlar, hem riteller hem de mzikal formlar belirlemek asndan nem tamaktadr. Bu amala almamzda, stanbul Cemevlerinden hareketle bu inan ve bugn almaya balad ekil hakknda birok noktaya deinilmeye allmtr. Elde bulunan veriler dorultusunda tespitler mmkn olduunca net ekilde ortaya konulmutur.

2. STANBUL CEMEVLER

2.1 Tarihsel Sre Gemite krsal kesimde bugnk cemevi kavramnn olmad, kylerin byk evlerinin ya da dedelerin zel odalarnn kullanld bilinmektedir. Cemevi olarak kullanlan bir mekn, gerektiinde baka sebeplerle de kullanlabiliyordu. Buna karn Alevilerle ayn dergha (Hac Bekta Veli Dergh) bal olan, fakat ounlukla kentlerde yaayan Bektailer daha tekilatl bir yaplanmaya sahiptiler. Bektai Derghlarnda yalnzca cem yapmak iin kullanlan meydan odalar bulunmaktayd. Bu farkllk ky ve kent yaamnn gereklilikleriyle doru orantldr. Byk kentlere yaplan gler sonrasnda kltrlerinden ve ibadetlerinden uzak kalan Aleviler, bu boluu bir sre aile iinde yaplan cemler ve toplantlar ile doldurmaya almlardr. Bu toplantlarda da dnem koullar sebebiyle gizlilik esastr. Fakat bu gizli toplantlardan dahi yoksun olan ve kltrn tm elerinden tamamen uzak kalan bir kesim de vardr. Alevilik hakknda en temel bilgilerden dhi haberdar olmayan ve hayatnda bir defa bile cem grmemi olan bir nesil olumutur. Tm bu koullar gz nne alnarak, kent yaamna alma srecinde, Aleviler asndan rgtlenmek zorunlu hale gelmitir. Bu rgtlenme almalarnn ilk aamalarndan biri, eski Bektai derghlarnn onarm iin kurulan dernek ve vakflardr. stanbulda cemevi olarak kullanlan ilk yer, Karacaahmet Sultan Trbesidir. ener, lknur (1995: 88) Ardndan yaplan yeni yerler de cem ve kltr evleri mantyla bu derghlarn modeline uygun dnlmtr. yle ki, eski Kent Bektailerinin yaam tarz, gnmz Kent Alevilerinin yaam tarzna rnek tekil etmitir. stanbulun eski Bektai Derghlar bugnn cem evlerine dnmtr. ahkulu Sultan Klliyesi Mehmet Ali Hilmi Dedebaba Aratrma-Eitim ve Kltr Vakfna bal ahkulu Sultan Dergh Cemevi, Erikli Baba Kltr Dernei Cemevi bu oluum dhilinde saylabilecek olan kurumlardr.

Eski Bektai derghlarnn onarm ile balayan almalar, Alevi-Bektai felsefesinin temel talar saylan Hac Bekta Veli ve Pir Sultan gibi yol ulularnn isimleri kullanlarak alan dernek ve vakflarn kurulmas ile 80li yllardan sonra hz kazanmtr. 1980li yllarn ikinci yarsndan itibaren Alevilerin rgtlenme srecine girdikleri gzlemlenmektedir. Bugnk anladmz anlamda ilk rgtlenme stanbul Kadkyde kurulan Hac Bekta Veli Kltr Derneidir. Bu dernek 1989da kurulmutur Ardndan Pir Sultan Abdal Dernei ve ubeleri kuruluyor. 1995 ylnda da Prof. Dr. zzettin Doann nderliinde Cumhuriyeti Eitim ve Kltr Merkezi Vakf, ksaca Cem adn tayan vakf kuruluyor. Son olarak da Ankarann Dikmen Semtinde 19 Mays 1998 tarihinde Cumhurbakan Sleyman Demirelin de katld bir trenle Hac Bekta Veli Anadolu Kltr Vakf hizmete ald (Glba, 2007: 55). Aleviliin rgtlenme srecinde son yirmi yln byk nemi vardr. Eski Bektai derghlarnda gizli ekilde yaplan cemlerden, kitlesel rgtlenmeye ve bu rgtlenmeler kapsamnda tam teekkll cem evleri kurmaya kadar olan dnem, ayn zamanda Aleviliin kent yaamna uyum aamalarn da yanstmaktadr. Bektai derghlarn onarma ve yaatma amacyla kurulan bamsz dernek ve vakflarn yan sra, PSAKD, Cem Vakf ve Hac Bekta Veli adn tayan eitli dernek ve vakflar bnyesinde kurulan cem evleri ile Aleviler iin yeni bir dnem balamtr. Ad geen kurumlar bnyesinde alan cem evlerinin, yalnzca stanbul snrlar iinde bile tam bir listesini kartmak olduka gtr. Her geen gn byk ehirler bata olmak zere Anadolunun eitli il ve ilelerine kadar birok yerde cem evleri almaya devam edilmektedir. Aratrma konusu olan stanbul Cem Evleri, bu say okluu sebebiyle, gerek kurumsal yaplar ve gerekse cem ritelleri asndan yalnzca cem izlenen ve grnt kayd yaplan cem evleri ile snrlanmtr. 2.2 Yasal Stat Aleviler tarafndan cemevine yklenen anlamn zaman iinde baz deiikliklere urad sylemek mmkndr. Yalnzca cem yaplabilen tek gz odalardan bugnk cemevlerine uzanan sre incelendiinde, deien eleri grmek mmkndr. Ancak zaman iinde Aleviler asndan deiime uramayan nemli olgular vardr. Bunlardan bir tanesi cemin ibadet; cemevinin de ibadethane olduudur. Fakat son dnemde hzlanan almalara ramen cemevleri, devlet 6

tarafndan ibadethane olarak henz kabul grmemitir. Buna ramen cemevi says lke apnda, zellikle Alevi nfusun youn olarak yaad blgelerde hzla artmaya devam etmektedir. Bu meknlarda gemite olduu gibi herhangi bir yasak ya da engelle karlalmadan, hatta baz televizyon kanallarndan canl verilerek yaplmaktadr cemler. Ancak yine de slam Dininin resmi ibadethanesi olarak kabul edilen caminin alterNatifi olamayaca gerekesiyle cemevlerine, son dnemlerde artarak devam eden bavurulara ramen yasal stat verilmemitir. Bu nedenle bugn cemevi olarak faaliyet gsteren tm kurumlarn resmi statleri dernek ya da vakftr. lk olarak Tekke ve Zaviyelerin Kapatlmas Kanunu ile kaplarna kilit vurulan ve kaderine terk edilen Bektai Derghlarnn onarm iin dernek ve vakflar kurulmutur. Bugn itibariyle lkemizin muhtelif yerlerinde onlarca ubesi olanlardan, tek ubeli ya da yeni oluum iinde olan kurumlara kadar uzanan geni bir yelpaze grmek mmkndr. Bu vakf ve derneklerin birou tek bir at altnda toplanmak ve birlikte hareket edebilmek amac ile federasyonlara baldrlar. Bunlar; Alevi Bektai Federasyonu, Alevi Vakflar Federasyonu, Alevi Dernekleri Federasyonu ve Cemevleri Birlii Federasyonu gibi merkezleri lkemizin Ankara, zmir ve stanbul gibi byk kentlerinde olan kurumlardr. Ancak herhangi bir fedarasyona bal olmadan faaliyet gsteren vakf ya da dernekler de vardr. Genellikle byk araziler zerinde bulunan Alevi-Bektai dernek ve vakflarnn arazileri kendilerine aittir. Tm bu kurumlar halkn balar ile ayakta durmaktadrlar. 2.3 Faaliyetleri Alevi kurumlar, dernek ya da vakf statsnde olmalarna karn ilgintir ki daha ok cemevi olma zellikleri ile tannr ya da tanmlanrlar. Bununla birlikte bu kurumlarn cem yapmak dnda da nemli faaliyetleri vardr. Bu faaliyetler, Alevi toplumunun ncelikli ihtiyalar gz nne alnarak organize edilir. ehir ortamnda Alevilerin karlat en byk sorunlardan saylan cenaze kaldrma ilemi nem verilen almalar arasndadr. Bu sebeple, mmkn mertebe her cemevinde bu i iin gerekli insanlar, blmler ve aralar mevcuttur. Bundan baka Alevilikle ve cem ile ilgili gerekli bilgilerin verildii Alevilik temel eitim 7

dersleri, on iki hizmet kurslar, semah kursu, balama kursu, zakirlik kursu; ayrca talebe gre, rencilerin okul derslerine yardmc kurslar, bilgisayar ve dil eitimi, niversite rencilerine verilen burslar; yazlar kyne gidenler iin tarmhayvanclk ve arclk kurslar; zellikle bahar-yaz aylarnda Alevilerce kutsal bilinen yerlere ( Hac Bekta Veli, Abdal Musa vb.) dzenlenen turlar ve enlikler yaplmaktadr. htiya sahipleri iin yardm toplama ve lokma datm gibi almalar da cemevlerinin faaliyetleri arasndadr. Ayrca Cem Vakf tarafndan dzenlenen ve gen dedelerin eitimlerine ynelik verilen kurslar da vardr. (Bu kurslarn sonunda dedelik sertifikas verilmektedir.) Son dnemde gelien teknoloji ile kitle iletiim aralarnn kazand nem dorultusunda, baz Alevi dernek ya da vakflar tarafndan alan zel radyo ve televizyon kanallar da bu kurumlarn en nemli faaliyetleri olarak karmza kmaktadr.

3. NCELENEN CEMEVLERNN BALI OLDUU DERNEK VE VAKIFLAR 1. Cem Vakf1 2. Pir Sultan Abdal Kltr Dernei2 3. Hac Beka Veli Anadolu Kltr Vakf3 4. Karacaahmet Sultan Kltrn Tantma ve Yaatma Dernei4 5. ahkulu Sultan Klliyesi Mehmet Ali Hilmi Dedebaba Aratrma-Eitim ve Kltr Vakf5 6. Sargazi Kltrn Tantma, Yaatma, Dayanma ve Trbesini Onarma Dernei6 7. Erikli Baba Kltr Dernei ve Cemevi7 8. Erenler Eitim Ve Kltr Vakf8

3.1 Cem (Cumhuriyeti Eitim ve Kltr Merkezi) Vakf Cumhuriyeti Eitim ve Kltr Merkezi Vakf (CEM Vakf) 1995 ylnda Sayn Prof. Dr. zzettin Doan nderliinde kurulmu olup, Bakanlar Kurulu kararyla kamu yararna alan vakflar arasna alnmtr. CEM Vakf (2006: 6) Vakf

Adres: Zafer Mah. Ahmet Yesevi Cad. No:290 Yenibosna/stanbul

Adres (Genel Merkez): Ziya Gkalp Cad. No:16/15 Kzlay/Ankara (mraniye ubesi): Mustafa Kemal Mah. 3049 Sok. No:22/1 mraniye/stanbul
3

Adres (Genel Merkez): Sokullu Mehmet Paa Cad. de Sok. No:24 Dikmen/Ankara (Okmeydan ubesi): Mahmut evket Paa Mah. Piyale Paa Cad. No:154 ili/stanbul
4

Adres: Gndoumu Cad. No:169 skdar/stanbul Adres: mam Ramiz Tekkealt Sok. No:6 Gztepe/stanbul Adres: nn Cad. Hakkbey Sok. No:37 Sargazi/stanbul Adres: Kazleme Mah. Zekirba Sok. No:1 Zeytinburnu/stanbul Adres: ncirtepe Mah. Fatih Oto San. Sitesi Alt Erenler Cad. No:12 Esenyurt/stanbul

bnyesinde Aratrma Merkezi, Ktphane ve Kltr Arivi, Hazrlk Dershanesi, Alevi slam Din Hizmetleri Bakanl, Cem Radyo, Dosteli Yardm Komisyonu ve Cemevleri bulunmaktadr. Ayrca Cem Dergisi ve dier yayn faaliyetleri yan sra Anadolu nan nderleri Toplants ve I. ve II. Din ve Devlet likileri ve Trkiyede Din Hizmetlerinin Yeniden Yaplanmas Sempozyumu gibi nemli toplantlar ve cemevleri bnyesinde eitli vesilelerle gerekletirilen periyodik panel, seminer konferans vb. toplantlar dzenlenmektedir (Sarkaya, 2005: 217). Vakfn amac, resmi senedinin 3. Maddesinde u ekilde aklanyor; Evrensel kltr deerlerini yakalayan engin ve esiz kltr mirasmzn zellikle tasavvuf kltrmzn aratrlmas, ortaya kartlmas, gelitirilmesi ve korunmas, lkemiz kltr hayatnn uluslar aras kltr deerlerine katkda bulunmas amac dorultusunda seminer, brifing, konferans, tartma, sohbet toplantlar, aratrmalar, kurslar ve benzeri toplantlar dzenlemek, kltrel faaliyetlerde bulunmak, ayn amala alan gerek ve tzel kiilere yardmc olmak, hibir din, dil, cins, renk ve rk ayrm yapmakszn yetenekli fakat maddi imkndan yoksun rencilere her trl eitim, retim ve barnma olanaklar ile ada bir toplumda gerekli sevgiyi gelitirmek ve n dayanmay salamak amacyla birletirici bir istikamette katkda bulunmaktr (Glba, 2007: 76). 3.1.1 Cem Vakfna Bal stanbul Cemevleri Cem Vakfna bal olan cem evlerinin says Trkiye genelinde otuz, stanbul genelinde on yedidir. Aada verilen listede yalnzca stanbul l snrlar iinde bulunan cemevleri bulunmaktadr. 1- Halkal (Kkekmece) Yunus Emre Cemevi 2- Bakrky Cem Kltr Evi 3- Haramidere Cem Kltr Evi 4- kitelli Cem Kltr Evi 5- Firuzky Cem Kltr Evi 6- Fatma Ana Cem Kltr Evi 7- Maltepe Cem Kltr Evi 8- Kartal Cem Kltr Evi 9- Pendik Slntepe Erenler Cem Kltr Evi 10- Cem Vakf Sultanbeyli Hubyar Sultan Cem Kltr Evi 10

11- Kaynarca Cem Kltr Evi 12- Saryer Cem Kltr Evi 13- Beykoz Cem Kltr Evi 14- Tuzla Orhanl Cem Kltr Evi 15- atalca Cem Kltr evi 16- Beykoz Cem Kltr Evi 17- Esenyal Seyitseyfi Cem Kltr Evi (www.cemvakfi.org) 3.1.2. Alevi slam Din Hizmetleri Bakanl Alevi cemaatinin son gnlerde ska dile getirdii belli bal sorunlar vardr. Diyanet leri tarafndan inan ve ibadetlerinin resmi olarak tannmamas, cem evlerinin ibadethane olarak kabul grmemesi, Alevi-Bektai vb inanlarn din derslerinde yer almamas ve din derslerinin zorunlu olmas gibi meselelerin zm hakknda devlet makamlarna birok kez bavurmu olan Alevilerin taleplerine henz karlk verilmemitir. Buna karn 80li yllardan sonra hz kazanan rgtlenme almalarna ek olarak, Alevi-Bektai inancnn temsili ve felsefi adan AleviBektailie yakn olan tm cemaatleri bir at altnda toplamak amacyla, Cem Vakf bnyesinde, Alevi slam Din Hizmetleri Bakanl kurulmutur. Cem Vakfnn nclnde yllarca sren almalar sonucunda oluturulan ve Alevi slam inancn benimsemi milyonlarca insann inan ve kltr dnyalarna ait sorunlarna zmler retmek iin nc nan nderleri toplantsn da gerekletirdikten sonra 27 Aralk 2003 tarihinde Alevi slam Din Hizmetleri Bakanl kurulmu ve tm dnya kamuoyuna aklanmtr. Bu kurum tm Trkiyedeki, bu arada bata Balkanlar olmak zere, tm dnyadaki Alevi- BektaiMevlevi- Nusayri slam anlayn benimseyen insanlarn inan nderlerinin yer ald bir kurumdur (CEM Vakf, 2006: 67-68). Kurumun amac u ekilde aklanmtr; Alevi slamn inanc, ibadet ekli, tarihi geliimi, felsefesi, sosyal ve ahlaki esaslar, iletiim ve kltr ile ilgili grevleri yrtmek; din, inan ve ibadet konusunda eitim vererek, toplumu aydnlatp, ibadethanelerde amacna uygun olarak uygulamalarn yaplmasn ve denetlenmesini salamaktr (CEM Vakf, 2006: 64).

11

Alevi slam Din Hizmetlerinin bakan Ali Rza Uurludur. lke ve dnya apnda kuruma bal bine yakn inan nderi (dede) vardr. Hangi vakf ya da dernee bal olursa olsun tm cem evlerinin haftalk cemlerini yrten dedeler, Alevi slam Din Hizmetleri Bakanl tarafndan atanmakta ya da bu kurumdan bamsz olduklarn dile getirseler de belirlenen cem ileyiine belli bir seviyede uymaktadrlar (Uurlu, 2008). 3.1.3 Alevi slam Anlay Alevi-Bektai inanc hakknda yaplan birok aratrma, Trklerin slamiyet ncesi inanlarna iaret etmektedir. Alevi Bektai nde gelenleri ve aratrmaclar arasnda ise bu konu hakknda farkl grler bulunmaktadr. Eski Trk inanlarnn bu inanca olan etkilerini gz nne alarak, Alevilik slam ddr ya da slam elbisesi altnda eski inanlarn devamdr eklindeki savlara karn, Alevi slam Din Hizmetleri ve Cem Vakf tarafndan Alevi, Bektai ve ad geen dier inanlarn hepsinin slam Dininin tasavvuf yorumu olduu fikri savunulmaktadr. Bu inancn slam d ya da slam ncesi izler tad yok saylmamakla birlikte, asl temellerinin slam tarihi ile atld savunulmaktadr. Bu durum Alevi slam Tznde net ekilde dile getirilmitir. Alevi slam anlay; Hoca Ahmet Yesevi, Ebul Vefa, Hac Bekta Veli, Yunus Emre, Mevlana, Pir Sultan Abdal ve Anadolu erenleri Kuran en iyi yorumlayan filozof velilerin grlerinden ilham alnarak hayat alan bulmutur. Anadoluyu slamlatran bu yorumdur. Anadoludan da Balkanlara ve Budapeteye kadar giden slam anlaydr. Kuran- Kerimin Maverannehirdeki Trk kavimlerince uygulanan, yorumlanan oradan gler yoluyla, yol boyunca grd gzellikleri de ierisine katarak, Anadoluda gerek kimliini bulan ve Viyanaya kadar srayan slam anlaynn addr (Cem Vakf, 2006: 18). Bin drt yz yldr slamiyetin yce deerlerini drt ktada yaatan tm Trk boylarnn slamiyeti alglamalar; Mslmanl kabul etmi dier uluslardan farkllklar arz ede gelmitir. Bu bilimsel olduu, sosyal olduu kadar; inan dnyasnca da tabii kabul edilen bir gerektir.

12

Hangi etnik kkene sahip olursa olsun, slamiyetin evrenselleen dnya grlerini kendi inan ve kltr eleriyle de rttrerek, Anadolu ve Balkanlar bata olmak zere; Orta Asya, Kafkasya, ran, Irak, Suriye, Msr bata olmak zere Yemenden spanyaya kadar, ok byk bir corafyada yaatan Aleviler (Alevi, Bektai, Mevlevi, Nusayri slam inancna sahip insanlar); kendilerine temel rehber olarak slamiyetin kutsal kitab Kuran- Kerimi ve onu zyle en iyi ekilde yorumlayan ehlibeytin hayat ilkelerini klavuz edinerek ibadetlerini tm zorluklara karn yaatmlardr (www.aleviislamdinhizmetleri.org). stanbul, lke ve dnya apnda en ileri gelen Alevi vakflarndan olan Cem Vakf ve bu vakfa bal Alevi slam Din Hizmetleri Bakanl, grld zere Ortodoks slam dnda saylan ve Ehli Beyte kar zel bir yaknlk duyan tm inanlar tek at altnda toplamak ve ibadetler konusunda da birlik ve beraberlik salamak amac ile almalarn yrtmektedir. Bu almalar ve amalarn yansmalar ise Cem Vakf tarafndan zellikle yeni cemevi allar ya da zel gnlerde, siyasilerin de katlmnn saland ve spor salonlar gibi geni meknlarn kullanld cemlerde grlebilmektedir.

3.2 Pir Sultan Abdal Kltr Dernei Pir Sultan Abdal Kltr Derneklerinin gemii 1960l yllarn ortalarna, kkeni de Banaz Ky Kltr ve Turizm Derneine dayanyor. Banazl retmen Gazi Torun tarafndan kurulan dernee, kapatld 12 Eyll 1980 tarihine kadar yalnzca Banazllar ye olabiliyordu. Ky leinde kurulan bu dernek, bugn Banazda enliklerin dzenlendii tepedeki byk antn yaplmasna nclk etti. Ant al ile birlikte 1979 yl 1. Pir Sultan abdal enlikleri ve 1980 yl 2. Pir Sultan Abdal enlikleri, Banaz Ky Pir Sultan Abdal Kltr ve Turizm Derneinin nclk ettii dier nemli sosyal etkinliklerdir. Pir Sultan Abdal Dernei, 1990 ile 2 Temmuz 1993 tarihine kadar Ankaradaki genel merkezi dnda stanbul ve zmirde ubeleri, Hatayda da bir temsilcilii bulunan ubeli bir dernekti (ener, lknur 1995: 102103). Bugn itibari ile Pir Sultan Abdal Kltr Derneinin Trkiye genelinde 49, stanbul genelinde ise 10 ubesi bulunmaktadr. Kadky, Kartal, Maltepe, Saryer ve Esenler ubeleri dernek olarak, mraniye, Pendik, Sultanbeyli, Alibeyky, Saryer 13

ve Eyp ubeleri tam teekkll cem evlerine sahip ubeler olarak faaliyetlerini srdrmektedirler (Aslan, 2008). Dernek, tm ubeleri ile birlikte Alevi Bektai Federasyonuna baldr. Dernein amac, dernek tznn 2. Maddesinde u ekilde aklanmtr. Pir Sultan Abdaln yaam ve felsefesi dorultusunda sosyal, kltrel almalar yapmak, bata Anadolu Alevi kltr olmak zere, tm kltrleri yaatmak. Gelitirmek ve yaymann yan sra Demokrasi, Liklik ve insan haklar gibi deerlere sahip kmaktr (Aslan, 2008).

3.3 Hac Bekta Veli Anadolu Kltr Vakf stanbulda ve lke apnda Hac Bekta Veli adn tayan birok dernek ve vakf olmas, dernekleri isimlerine ve faaliyetlerine gre snflandrmay gletirmektedir. Bu sebepten, inceleme snrlarmz iinde bulunan Hac Bekta Veli Anadolu Kltr Vakfndan bahsetmekte yarar vardr. Bahsi geen kurum, kapasite ve faaliyetleri asndan bakldnda Alevi dernek ve vakflar arasnda nemli bir yere sahiptir. 1998 Ylnda kurulan vakfn merkezi Ankaradadr. stanbulun Okmeydan Semtinde bir ubesi bulunmaktadr. Bu ube ayn zamanda cemevi olarak faaliyet gstermektedir. Vakf, Alevi Bektai Federasyonu'na baldr. Vakfn resmi senedinde amac u ekilde belirtilmitir. Anadolu, asrlardan bu gne eitli medeniyetlerin kurulup yeerdii ve yaad bir mekn olarak bu medeniyetlerin kltr izlerini gnmze tayan dou ve baty birletiren ok nemli bir yarm adadr. Vakfn amac bu kltr mozayiini ve onun en nemli sentezini yapan byk Trk dnr ve bilim adam Hac Bekta Velinin retilerini ulus ve uluslar aras alanda bir btnlk iinde ele alarak, aratrmak belgelemek ve yararl sonular elde etmek zere tanmlamak gelitirmek, yaatmak ve gelecee aktarmaktr (www.hacibektasvakfi.org).

3.4 Karacaahmet Sultan Kltrn Tantma ve Yaatma Dernei Karacaahmet Sultan Dergh, 1826da Yenieri syannn bastrlmasn takiben kapatlan Bektai derghlarndandr. Cumhuriyetin lanndan sonra Tekke ve Zaviyelerin kapatlmasna ilikin karar ile tekrar ayn akbete uramtr. Yakn 14

tarihte stanbulda yerleen Alevilerin tekke etrafnda toplanmalar ve onarm faaliyetleri neticesinde balayan srele gnmzdeki haline ulamtr. lk dnemlerde Alevilerce kutsal saylan gnlerde ya da ufak bir topluluun bir araya gelmesiyle yaplan cemler, stanbuldaki cem evlerinin temellerinin atld yerler olma zelliini tar. Gnmzde, Karacaahmet Sultan Dergh, otuz yldan beri faaliyet gsteren dernek tarafndan ynetilmektedir. Hizmetler arasnda dinsel, sosyal ve kltrel almalar yer almaktadr. Bu almalar, yz yllardr devam eden Alevi-Bektai inancnn vazgeilmez rnekleridir. Semah kurslar, saz kurslar, anma trenleri, lenler, kutlamalar, geziler ile birlikte amzn koullarna uygun kurslar, dernein verdii hizmetler arasnda yer almaktadr Karacaahmet Sultan Dernei Yaynlar, (1998: 91). Bunlarn yan sra, Perembe akamlar ve Cumartesi Pazar gnleri youn katlmn saland cemler yaplmaktadr.

3.5 ahkulu Sultan Klliyesi Mehmet Ali Hilmi Dedebaba Aratrma-Eitim Ve Kltr Vakf ahkulu Sultan Derghnn tarihi, Osmanlnn ilk dnemlerine dek uzanr. stanbul, Gztepe, Merdivenkyde kurulu ahkulu Sultan Dergh, Osmanl dneminde stanbulda kurulu 14 derghtan sadece biridir. Horasan Erenlerinden olduu kabul edilen ahkulu Sultan da, Bizansn son dneminde stanbula gelip derghn kuran ve evresini aydnlatan bilge bir yol eridir. Derghn son dnem postniinlerinden olan Mehmet Ali Hilmi Dedebaba (18421907), klliyeyi restore etmi, mritlerin maddi ve manevi yardmlaryla dergh gelitirmi, bir dizi ev, bahe, arazi, ipekbcekilii iin dutluk, meyve ve sebzecilik iin yer salanmtr. Mehmet Ali Hilmi Dedebabann lmnden sonra mtevelli heyeti vakfn mallarna sahip kmadndan, dergha ait yzlerce dnm arazi, arsalar ve binalar bakmszlk yznden tahrip olmu. Arkasndan da Tekke ve Zaviyeleri kapatan kanun sonucunda dergh harabeye dnmtr (Glba, 2007: 61-62). Dergh, 1985 Ylnda onarma ve eski ilevine kavuturulma amacyla, belli bir sreten sonra imdiki adn alarak tekrar faaliyete geer. Ayn zamanda trbe olmas 15

sebebiyle ok sayda ziyaretisi vardr. Vakf bnyesinde bulunan cemevinde yaplan cemlerin yan sra kurban kesimi, lokma datm, semah kursu, on iki hizmet kursu, renci burslar ve Alevi-Bektai Temel Eitim Kursu gibi birok faaliyet yer almaktadr.

3.6 Sargazi Kltrn Tantma, Yaatma, Dayanma ve Trbesini Onarma Dernei Sargazi Kltrn Tantma, Yaatma, Dayanma ve Trbesini Onarma Derneinin temelleri 2 Temmuz 1993 Ylnda atld. Dernek, yedi kiilik bir ynetim kurulu tarafndan ynetilmektedir. Aslen Sargazi Cemevi olarak bilinmektedir ve yaz aylar da dhil olmak zere, Perembe akamlar cem yaplmaktadr. Cemlere 1994 Ylnda balanm bir dnem ara verilmi, 2004 Ylndan bu yana ise aralksz olarak devam edilmitir. Cemlerin yan sra, balama, semah ve on iki hizmet kurslar ile cenaze hizmetleri, kurban kesimi, lokma datm ve ihtiya sahiplerine yardm faaliyetleri yaplmaktadr (lker,2008).

3.7 Eriklibaba Kltr Dernei ve Cemevi stanbulda bulunan en eski Bektai Derghlarndan olan Eriklibaba Derghnn tarihi Osmanlnn ilk dnemlerine kadar uzanr. Dier Bektai Derghlar ile ayn akbeti paylam olan dergh, 1996 Ylnda Eriklibaba Kltr Derneine tahsis edilmi, yenileme almalarnn ardndan ziyarete almtr. 1999 Ylnda cem yaplmaya balanan Eriklibaba Kltr Dernei, Metin Tarhann bakan olduu on kiilik bir ynetim kurulu tarafndan ynetilmektedir. Derghn sahip olduu alann olduka byk olmas, dernek faaliyetlerinin de youn olmasna izin vermitir. Dernekte, semah, balama, halk mzii ve tasavvuf mzii, ngilizce, niversiteye hazrlk ve ev hanmlarna beceri kurslar verilmektedir. Bunlarn yan sra dernein faaliyetleri arasnda yaz k, her Perembe akam yaplan cemleri de saymak gerekir (Erolu, 2008).

16

3.8 Erenler Eitim Ve Kltr Vakf Erenler Eitim Ve Kltr Vakf 1992de nce dernek olarak kurulmu ve 1998 Ylna kadar da almalarn dernek vasfyla yrtmtr. Gerekli koullarn salanmas ile 1998 Ylnda vakfa dntrlm ve bugne kadar da vakf olarak almalarna devam etmitir. Alevi Vakflar Federasyonuna bal olan kurumda Cengiz Altnorak ynetim kurulu bakan olmak zere, 9 kiilik ynetim kadrosu bulunmakta ve mdr olarak da Binali Erdomu grev yapmaktadr. stanbulun Baclar Semtinde bulunan merkez binas dnda baka bir ubesi yoktur. Vakfn bnyesinde Esenyurt Cemevi adnda bir de cemevi bulunmaktadr. Alevi Kltr, kadn haklar ve benzeri birok gncel konu hakknda yaplan almalar, balama, semah ve tiyatro kurslar vakfn faaliyetleri arasndadr(Erdomu, 2009).

17

18

4. ALEVLK VE CEM AYNLER LE LGL BAZI TEMEL KAVRAMLAR

4.1 Hz Muhammedin Mirac slam inannda, Hz Muhammedin ge ykselmesi. Hicretten (622) bir yl nce, Recep aynn 27. gecesi gerekletiine inanlr. Kuran, olayn yalnzca isr ad verilen ilk aamasndan sz eder. Cebrail tarafndan nce Mekkeden Kudse gtrlen Hz Muhammed yolculuun ikinci aamasnda gene Cebrail tarafndan ge ykseltilir. Bu yolculuk srasnda gn eitli katlarnda bulunan peygamberlerle grr. Sonunda gn en yksek katna ulaarak Tanr huzuruna kar; ama Tanry gerekten gzleriyle grp grmedii tartmaldr. Bu kabul srasnda baka emirlerin yan sra, mminlerin mirac saylan be vakit namaz farz klnr, Hz Muhammede Cennet ve Cehennem gsterilir (Ana Britannica, 1989: 130). Alevi Bektai inancnda Hz Muhammedin Miracna ilikin bilgiler Mirac dnnden itibaren farkl bir anlatm kazanr. 4.1.2 Krklar Meclisi Mirac srasnda Peygamber, Krklar Bezmine varr ve nerede olduunu sorar. Bir ses, Biz Krklarz ve krkmz Biriz yantn verir. Peygamber kant ister. O zaman Ali, -ki Peygamber, ezeli ruh varl iinde onu tanyamamtr-, parman keser ve Krklarn hep birden elleri kanamaa balar. Ancak Peygamber bakar ve Siz otuz dokuz kiisiniz! der. Bunun zerine Birimiz yardm toplamaya gitti yantn alr. Tam o anda kanayan bir el kendisine uzanr. Bu, parsa toplamaya giden Selman- Frsinin elidir; ancak bir zm tanesi bulup getirebilmitir. Bu bir tek zm tanesinden, Peygamber krk kiiye pay edilecek kadar erbet karr. Bu erbetten ien Krklar, kendilerinden geer ve dnmeye balarlar. Peygamber de

19

katlmak zere kalktnda trban zlr, der, krk paraya blnr. Krklarn her biri bir paray beline dolar ve dnmeye balarlar (Melikoff, 1998: 264). Alevi inancna gre, cem ve cemin iinde bulunan On ki Hizmet ile semahn kayna, Hz Muhammedin Miracndan sonra yolunun uradna inanlan Krklar Bezmine dayanr. slami kaynaklara gre, Hz Muhammedin Tanr ile grmesinden sonra mminlere be vakit namaz armaan olarak almas, Alevi inancnda tevhide dnmtr. Aleviler, tevhidin mminlere armaan olarak alndna inanrlar ve cem srasnda okunan Miralamada bu durum ok ak ekilde ifade edilir. Krklar Bezminde Selman- Frisinin getirdii zm tanesi, Hz Muhammed tarafndan ezilip erbet haline getirilir ve buna Engr Suyu denir. Baz kaynaklara gre krk kiiye eit ekilde pay edilir. Cemlerde yaygn olarak okunan ve szleri ah Hataiye ait olan Miralamada ise, zm tanesinden bir damlann Krklardan birinin azna dokunmasyla, Krklarn hepsi mest olur. Bu durum, Hz Alinin eline neter vurmas akabinde, Krklarn her birinin elinin kanamas ve krkmz birimiz, birimiz krkmz ifadesine daha uygun dmektedir. Krklarn Engr Suyu ile mest olmas ve dnmeye balamalar ise Alevi inancna gre semahn kaynadr. Bu sebeple Miralamann ikinci blmnde tam bu olayn anlatld esnada semahlar Krklar Semah dnerler. Bu olay esnasnda Hz Muhammedin bandaki rtnn yere dmesi, krk paraya blnmesi ve Krklarn her birinin bir para alp beline balamas ise, cemlerde cemin mhrlenmesinden sonra On ki Hizmet sahiplerinin kuandklar kemerbest in kaynadr. Cem olgusunun kkeni, Alevilerce Krklar Bezmine dayandrlmasna ve slam tarihi ile balatlmasna karn, birok aratrmac tarafndan Trklerin slam ncesi inanlar ile benzerlikler olduu ifade edilmektedir. Hatta , yedi, on iki ve krk saylarnn Trklerin eski inanlarnda da kutsal olduuna dair birok bilgi olmasna karn cemlerin bilinen halini slamiyet sonras ald aktr.

4.2 Alevilikte Cem Halk arasnda Krklar Cemi, Krklar Meydan, Erenler Cemi, cem yini, cem erkn, cem bezmi, cem treni ve ksaltlm ekliyle cem veya cvad ad verilen y(i)n-i 20

Cem, szck anlamyla bir araya gelme, toplanma, birlikte ibadet etmek demektir. Genel anlamyla y(i)n-i Cem, Alevi-Bektailerin topluca ibadetlerini yapt; ikrar verme, yola girme, sorgulama, bartrma, haklatrma, era uyarma, tevhid tutma, semah dnme, yol ulularn anma, kurban tlama gibi inan ve tre kurallarn belli usul ve erknlara gre yerine getirdii toplantlara denir (Gliek, 2004: 143). Cemin genel tanm yaplrken ana tema olarak ibadet ekli olduu

vurgulanmaktadr. Ancak cem treninin yapld yer, zaman ve ieriklerinin farkl olmas, beraberinde eitlilii de getirmitir. Bugne kadar yaplan alan aratrmalar ve kaynak taramas sonucunda, ka eit cem olduuna dair net bir bilgiye ulamak mmkn olmamtr. Bunun balca sebeplerinden biri; Anadolu kltrnn gsterdii eitlilik ve yresel farkllklardr. Birbirinden uzak kalan ve kk bekler halinde yaayan Alevi toplumu, ayn ierii tayan cemlere deiik isimler verebilmektedir. Bu durum, cemleri isimlerine gre deil, ieriklerine gre snflandrmay zorunlu klmaktadr. lk etapta, hukuksal ierik tayan ve toplum yaamn dzenlemeyi ama edinen cemler yer almaktadr. Bu tr cemler grg cemleri bal altnda incelenecektir. kinci srada ise katlm kurallarnn dier cemlere gre daha esnek olduu, Alevi genlerinin sosyallemesi ve yolun kurallarn renebilmeleri amacyla ya da zel gnler vesilesi ile yaplan cemler yer almaktadr. Bu cemler ise birlik cemleri bal altnda incelenecektir. (Abdal Musa Cemi, Hzr Cemi, Nevruz Cemi, Yamur Cemi vb) 4.2.1 Grg Cemleri Cem gelenei, ncelikli olarak toplum dzeninin salanmas ilevi asndan nemlidir. Alevi halkn yaama dair tm inanlarnn ve kurallarnn uygulamal olarak ortaya konduu yerdir. Grg Cemi bal altnda toplanan ve gizlilik nkoulu bulunan cemler, dorudan toplumun ahlak kurallar ve hukuksal dzenini ierir. Bu cemlerde, ciddi yaptrmlar uygulamak yoluyla toplum dzeninin salanmas hedeflenir. Alevilikte Hak-Muhammed-Ali Divan olarak kabul edilen Cem ibadetinde, lmeden nce lnz, hesaba ekilmeden nce hesabnz grnz, Ahirete kul hakk ile gitmeyiniz. Hi kimseyle alp vereceiniz kalmasn. Alnnz ak, yznz ak olsun. Drst, mert, iyi huylu olun. Gerek erenler safna katlm insan- kmillerden olun. Halk sizden raz olsun ki, Hak da raz ola ve dktnz varsa doldurun, alattnz varsa gldrn kurallar geerlidir (Yaman, 2003: 5). 21

nsann, insan- kmil mertebesine ulaabilmesi iin egosundan arnmas, bencillikten uzak durup bakasn kendinden nce gzetebilmesi gerekir. Alevilikte kiinin bu arnmaya ulaabilmesi iin art koulan bir kurum vardr ve ad msahipliktir. Msahip ya da Ahiret Kardei deti; kan ba tamayan iki insan (ve kadnlar) arasnda, bir dede tarafndan oluturulan manevi kardelik diye tanmlanabilir. Kken olarak ger, yar ger ya da yerlemi cemiyetlere zg sosyal nitelikli bir kurumdur. Bu, kent cemiyetine katlm bulunan Bektailerde ayn detin niin yer almadn aklar (Melikoff, 1998: 268). Grg Cemleri bal altnda ifade ettiimiz cemlere girme ve msahip edinme kurallar da kaynaklardan anlald zere yresel farkllklar gstermektedir. Cemlere bekr veya evli girebilmek: Genellikle ve Dou Anadolu Alevileri Grg Cemlerine (Msahip Tutma Erkn) dullar ve bekrlar almazlar. Msaip tutma olaynn en belirgin yan, msahiplerin evli olmalardr. Grtmz btn Alevi erenleri, belirttiimiz blgelerde ceme girebilme koullarndan birinin evli olmak olduunu sylediler. Tahtaclarda ise ikrar alma treni genler daha evlenmeden yaplabiliyor. Onlarda ikrar alma treninin dnda msahip alma treni var. Bunda evli olmay koulluyorlar (Birdoan, 2006: 340-341). Anlald zere msahip tutma ve ikrar verme baz yrelerde ayn anda bazlarnda ise farkl dnemlerde yaplabilmektedir. Ama, Alevi genlerinin yola girmeleri ve yolun tm kural ve hukukuna tabi olmalarnn, ilgili cem treninde cemaatin huzurunda kesinletirilmesidir. krar ve msahip tutmadan sonra artk tm sorumluluklar kabul eden bireyler, kendilerinden nce msahibini ve cemaatin dier tm yelerini dnmekle ve ylda bir kez yaplan grg cemlerine (bir yln sorgusunun yapld cem) katlmakla ykmldr. Yolun kurallar olduka ardr. Bu sebeple dede ikrar verecek olan kiilere; Ey talip, sen bu tarikata ve On ki mam katarna, Muhammed ve Hnkr Hac Bekta Veli yoluna girmek istersin. Bu yol zordur. Bu yol melmet yoludur. Bu yol demirden leblebidir, ateten gmlektir. Son pimanlk para etmez. Erenler buyurmu ki: Gelme, gelme Dnme, dnme Gelenin can, dnenin mal. Bunlara ne dersin (Erseven, 1996: 174).

22

Bunlardan baka l dar ve erkn vardr. Alevi inan ve tresinde; Hakka yryen bir kimse (kadn veya erkek) daha na gmlmeden bir toprak kurban tlanr. Cenaze evden karken Su Selas denilen hseyni makamnda nefes sylenerek uurlanr ve ardndan kovayla su dklerek yolcu edilir. Cenazenin defnedildii gn akam len ahs, Dara ekilir ve l Dar Erkn ve Cemi dzenlenir. len ahs msahibi ve birinci derecedeki akrabalaryla sorgulanr. Meftann insanlara borcu alaca varsa denir. ncinen varsa rzal alnr. len ahs kul hakkyla dar- bekaya gitmez. Bu dnyada aklanr ya da dkn olarak gnderilir. Birinci gn kesilen kurban piirilerek l a yemei verilir. Alevilik tasavvufunda Devriye Kuram gerei lm olay olmadndan toplumdan rzalk alnarak, Hakka yryen 40. gn dardan indirilir. Krknc gn yine yemek verilir. Bu cemde len ahs aklanr ya da ulu divana braklarak uhrevi dnyaya yolcu edilir (Onarl, 2003: 36). Yukarda bahsi geen dknlk kavram, grg cemleri ierisinde deinilmesi gereken konulardandr. Yoldan dme eklinde de ifade edilir. Yoldan dme u biimde olur: 1) Kuranda evlenilmesi yasak edilmi kimselerle evlenilmesi, 2) krardan dnlmesi, 3) Zinada bulunma durumu. Bu durum kesinlikle yasaklanmtr. Herhangi bir biimde bu duruma denler Alevilikte yoldan dm (tard edilmi; kovulmu) ve Mervan saylrlar. lmleri halinde bile cenazeleri ykanmaz, namazlar klnmaz. ylece defnedilirler (Birdoan, 2006: 253). 4.2.2 Birlik Cemleri Birlik cemi, muhabbet cemi ve zel gnlerde yaplan cemler (Hzr Cemi, Nevrz Cemi) grgnn olmad cemlerdir. Bu tr cemlere halk arasnda ksr cem de denilmektedir. Adndan da anlalabilecei gibi birlik cemleri, yaz aylar hari her hafta peremeyi cumaya balayan akamlarda yaplan ve cem geleneinin devam ile birlik beraberlik amac tayan cemlerdir. Muhabbet cemlerinin amac, yola henz girmemi olan genlere yol kurallarn retmek ve hazrlk yapmalarn salamaktr. Dedenin kye tayin ettii 23

rehberlerden biri veya br, cemde post sahibi etmi kiilerden yolu yordam iyi bilen herhangi birisi, zaman elverili olduunda, ortam elverili olduunda ky genlerini kk provalarla bu hayata hazrlar. Bu hayatta, yola girme, msahip tutma olmaz ama anlatlr. yle edilir, byle edilir diye Yolda var olan kimi terimler, sz bekleri, beyitler sylenip aklanr. On ki mam, Kerbela, dedelik, mritlik, pirlik, dem, semah vb. akla gelenler anlatlr. O ocuklarn sorularna yant verilir. Bu hizmette kz erkek ayrm yoktur. Birlikte olabilirler. te bu trenlere Muhabbet denir (Birdoan, 2006: 440). Farkl isimler almalarna karn cem olgusunun en nemli ilevi sosyal yaam dzenini salamaktr. Kiiler aras ilikiler grg cemleri ve msahiplik kurumu ile belli kurallara balanm, muhabbet cemleri ile de yeni yetien neslin, gelecekte sorumlu tutulaca yol kurallarn renmesi ve hazrlanmas amalanmtr. Hangi ada olursa olsun insanlar iin birlikte yaamann getirdii kurallar btn geerlidir. Ancak zaman getike yntemlerin deimesi sz konusudur. inde bulunduumuz dnemde hukuksal sorunlar mahkemeler tarafndan zlmektedir. Buna karn halkn kendi arasnda zebilecei boyuttaki sorunlar, grg cemlerine halledilebilmektedir. Anadolunun baz blgelerinde halen ilevlerini srdren ve devam eden grg cemlerine stanbul gibi byk bir ehirde de rastlamak mmkndr.

4.3 Cemde On ki Hizmet Alevi cemlerinde On iki hizmet temel kavramlardan biridir. On iki says AleviBektai felsefesinde kutsaldr. Ancak hizmet grecek kiiler bu say ile snrlanmazlar. Bir hizmeti birden fazla kii ya da bir kii birden fazla hizmeti stlenebilir. Bu durum cemin tryle ya da hizmeti tam anlamyla yerine getirebilecek kii saysnn yeterli olup olmamasyla ilgilidir. Her yrede On ki Hizmet olarak bilinir. Yrelere gre grev ismi ya da tanm konusunda baz farklar grlebilmektedir.
1. Mrid: Mrid, cemi yneten kiidir. rad eden, doru yol gsteren ve her ynyle kmil (olgun, yetkin) insandr. Mrid, Hz Muhammed, Hz Ali ve Hac Bekta Velinin makamlarn temsil eder. Onlarn adna ikrar alr, nasip verir. Mridlik, Dedelik kurumunun en st makamdr. Cemi yrten kiiye Dede, Seyid, Sercem veya Baba da denir.

24

2. Rehber: Dedenin yardmcsdr. Yol ve tre kurallar hakknda talipleri aydnlatr; onlara, yola girme, nasip alma konusunda; sorgu ve grg ilemlerinin yaplmasnda yardmc olur. 3. Gzc: Cemde dzeni ve skneti salar ve yerine gre Rehberin hizmetlerinde yardmc olur. Karaca Ahmet Sultann bu makamn sahibi, yani Piri olduu sylenir. 4. erac, dier adyla Delilci: Cemevinin aydnlatlmasndan; eralarn hazrlanp uyarlmasndan sorumludur. 5. Zakir: Kimi blgelerde k, Gvende veya Sazandar da denir. Aynicemde saz alp, nefes, duaz, mersiye, semah, miralama gibi inan ve treyle ilgili deyileri okuyarak Dedeye yardmc olan kiidir. Bunlar birka kiinden oluabilir. 6. Sprgeci: Kimi blgelerde Ferra veya Carc da denir. Cemevinin temizliinden sorumludur. 7. Saki veya Sakka: Aynicemde saka suyu datr; erbet, dolu veya dem sunar. Tezekr (briktar): Elinde ibrik ve leenle cemde tevhid blmnden nce alnmas gereken manevi abdest srasnda, Mridten balayarak halkadaki canlarn eline su dker, peinde bir bac havluyla kurular. Ayrca, yemekten sonra da elini ykayanlara su dker. Baz blgelerde sakka ve tezekar hizmeti iki ayr grevli tarafndan yerine getirilir. 8. Sofrac veya Kurbanc: Kimi blgelerde Niyazc ya da Nakip denir. Bu grevi birka kii stlenebilir. Cemevindeki yiyecek ilerinden sorumludur. Cemevine gelen lokmalar (niyazlar) teslim alr; kurban varsa kurban tlar (keser); lokmalar datr. 9. Sema(h)zen, dier adyla Pervane veya Semah: Aynicemde yerine getirilen hizmetlerden biri de, ibadetin ayrlmaz bir paras olan trenidir. Semahc, semah trenini organize eder ve yetimesini salar. 10. Beki: Cemin d gvenliini salar. 11. Peyik: (peyk ten) haber getirip gtren kiidir. Aynicemin yaplaca yeri ve zaman canlara duyurur. 12. Meydanc, zniki veya Bamaklk: Cemevinin temizliine bakar; ayrca ceme katlan musahip canlara yer gsterir (Gliek, 2004 s.641, 642). semah semahclarn

25

4.4 Alevilikte Dedelik Kurumu ve Ocak Sistemi Anadolu Aleviliinin bugne uzanan tarihsel srecinde dedelik kurumu, halka yol gsteren, aydnlatan, hem sosyal hem siyasi hem de dini adan yol gsterici vasflaryla en nemli kurum olma zelliini tar. Dedelik kurumu ve ocak sisteminin tarihsel srecine ksaca gz attktan sonra, gnmz koullarnda yaanan deiimden bahsetmekte yarar vardr. nk bu deiim, dedelik kurumu ve cem ritelleri arasndaki ba orannda gnmz cemlerine de yansmtr. Bilindii zere Alevi kylerinde cemaatin lideri dedelerdir. Dedeler, sosyal hiyerarinin en st noktasnda bulunurlar. Dedelerin sahip olduklar yetkiler ve yaptrm gleri cemaatin sosyal dzenini salayan ok nemli bir gtr. Bu ekilde farkl blgelerde yaayan Alevi topluluklar, ayn gcn yani dedelerin sk kontrol altndadr. Alevi dedeleri Trkiyenin eitli yrelerinde bulunan Ocaklara baldrlar. Bundan dolay kendilerine Ocakzade de denilir. Ocakzade dedelerin Peygamber soyundan geldikleri yani Evlad- Resul olduklar kabul edilir ve bu nedenle seyyid ad ile de anlrlar. Dede ailelerinde bu durumu kantlamak zere belli derghlarn ve Nakibl Eraflarn onaylarn tayan belgeler yani ecereler bulunur. (Yaman, 1998). ecereler yoluyla soylarnn Peygambere dayandna inanlmas sebebiyle dedeler, Alevi toplumunda en saygdeer kiiler olarak hrmet grrler. Ancak yakn gemiimizde yaanan ve halen devam etmekte olan kyden kente g srecinde dedelik kurumu eski ilevini kaybetmitir. Eitim seviyesinin artmas, insanlarn sorgulamadan ve kant grmeden mistik anlatmlara inanmasn gletirmitir. Krsal kesim yaamnda dedeler, yalnzca dini deil, ayn zamanda sosyal ve siyasi nderlik grevini de yerine getirmekteydiler. Bunun yan sra grg cemlerinde halkn hukuksal sorunlarn zme kavuturmak, haklya hakkn vermek ve gerekirse sulu olann cezasn belirlemek gibi toplum yaantsnn en nemli grevleri de dedelere aitti. Deien yaam koullar ve kiilerin bireysel yaam tarzna doru hzla yol aldklar teknoloji ana ayak uyduramayan dedelik kurumu, ilevleri, toplumdaki saygnlk ve gvenilirlikleri asndan talipleri tarafndan sorgulanmaya balamtr. Bu sre sonunda ise eski nemlerini yitirmiler ve yolu

26

geleneklerine gre sren talipler tarafndan, yalnzca inan nderi olarak grlmeye balamlardr.

27

28

5. ARATIRMA DHLNDE KAYDI ALINAN CEM EVLERNDEK RTEL SIRALAMASI

5.1 Cem Vakf Yenibosna Cemevi Yenibosna Cemevi, Cem Vakf tarafndan kurulan ilk cemevidir. Vakfn merkezi ve Alevi slam Din Hizmetleri Bakanl da cemevi ile ayn binada bulunmaktadr. stanbul genelinde katlmn en yksek olduu cemevlerinden biri olan Yenibosna Cemevinde, ilk dnemlerde ayn zamanda Alevi slam Din Hizmetleri Bakan olan Ali Rza Uurlu Dede cemleri yrtmtr. Her hafta Perembe gnleri yaplan cemlere ek olarak, Cem Vakfnn yeni cem evlerinin al vb. vesileler ile byk spor salonlarnda, siyasi partilerin nde gelen isimlerinin de bulunduu ve yzlerce kiinin katld cemler yaplmtr. Bu cemlerde dede ve zakir says olduka fazla olabilmektedir. Ancak cemler Ali Rza Uurlu tarafndan ynetilir, secde dualar ise farkl dedeler tarafndan verilir. Ayrca Alevi-Bektai felsefesine inan ve ibadet ritelleri asndan yakn grlen Mevlevi semas da be-alt semazen tarafndan bir Alevi semah ezgisiyle, semahlarn da katlmyla birlikte dnlr. Kimi zaman yresel kyafetleriyle Hubyar kltrne mensup kiiler de cemde bulunur ve kltrlerine has bir semah dnerler. Bu tr cemlerde Alevilerin mziinin nde gelen isimleri tarafndan minik dinletiler de verilmektedir. Baz kaytlarda zakir topluluunun arasnda renk sazlar da grmek mmkndr. Perembe akamlar rutin olarak yaplan cemler ise daha sade bir grntye sahiptir ve ounlukla Cem Vakfnn yayn organ olan Cem Tvden yaynlanmaktadr. Son be yldr bu cemler Ali Yce tarafndan yrtlmektedir. Ali Yce, 1974 Ordu doumlu ve Sar Saltuk Ocana baldr. Cem Vakfndaki grevine balamadan nce tekstil ve insan kaynaklar gibi blmlerde almtr. Alevi slam Din Hizmetleri tarafndan verilen dedelik kurslarnda retici olarak da grev yapmaktadr. (Yce, 2009)

29

Cemlere katlm olduka yksektir ve cem yaplan mekn da bu oranda bir genilie sahiptir. Dede ve zakir says cemevi allarnda yaplan cemlere gre daha azdr. Semahlar on iki hizmet sahipleri ile birlikte halkn da katlmyla dnlebilmektedir. Zakirler deiebildii iin okunan eserlerde de farkllk grmek mmkndr. Bazen ayn szler farkl ezgilerle okunur. Ya da belli bal tevhid ve duvazlar ayn kalsa bile onlara ek olarak farkl rnekler verilebilmektedir. Aada ritel izelgesi sunulan cem, 23/04/2009 tarihinde Perembe akam yaplmtr. Tr olarak birlik cemidir ve Ali Yce tarafndan yrtlmtr. Cemde zakirlik grevi, kurum bnyesinde verilen zakirlik kurslarndan yetien Volkan Ylmazer tarafndan yaplmtr. On iki hizmet, gen insanlar tarafndan yerine getirilmitir. Fakat Miralamaya bal dnlen Krklar Semahnda halkn da katlm sebebi ile ya ortalamas artmtr. Cemde bir duvaz, drt tevhid sylenmi, era Deyiine de yer verilmi ve bir de istek semah dnlmtr. Ksa kesmek kaygs tanmam ve cem ortalama iki saat srmtr. Cemde ritel sras u ekildedir. izelge 5. 1: Yenibosna Cemevi Cemi Ritel izelgesi Dede, konuma yapar. Dede, dar duas verir. Dede, cemaatten rzalk alr. 00:00 Sohbet konusu Alevilik ile ilgili temel bilgilerdir. Konuma srasnda cemaat rahat oturur. Dua srasnda herkes ayakta ve eller bal ekilde durur. Dua cmleleri sonunda cemaat Allah Allah! der. Duann sonunda herkes yerine oturur. Dede, tm cemaate birbirlerinden raz olup olmadklarn sorar. Dargn kskn olanlar var ise meydana kmalarn, yoksa Allah eyvallah! demelerini ister. Cemaat hep bir azdan Allah eyvallah! der. Dede; Birbirlerinizden raz msnz? diye bir kez sorar ve cemaat; Razyz! der. Dede; Birbirlerinize haklarnz helal ediyor musunuz? diye bir kez sorar ve cemaat; Helal olsun! der. Bunun zerine Dede; Edep erkn! Skt-u lisan! Mmine nian! der ve herkes yanndakiyle niyazlar. Dede; Fahr-i Kinat! lemlere rahmet! Verelim Muhammet Mustafa ve Ehli Beytine salvat! der. Tm cemaat salvat getirir.

00:27

00:25

00:28 Salvat getirilir. -

30

hls ve Fatiha Suresi okunur. Salt ve Selam blm balar. Zakir, On ki Hizmet Deyiini alp sylemeye balar. Dede, hizmet sahiplerinin duasn verir.

- Sureler Trke okunur. - On ki Hizmet Sahipleri ve cemaatin ounluu Dede ile birlikte okur. - Ara vermeden birbirine bal ekilde okunurlar. - Salt ve Selam blm On ki Hizmet Sahipleri ve cemaatin ounluu tarafndan Dedenin nderliinde okunur. - Saz blmlerinde cemaat Allah! Allah! H h! diye elik eder. - Cemaat Zakir ile birlikte syler. - Ad geen hizmet sahibi meydana gelir, niyaz eder, sraya geer ve deyiin sonuna kadar ayakta durur. Dua srasnda hizmet sahipleri elleri bal vaziyette ayakta dururlar. Hizmet duasna bal olarak tecella temenna duas verilir ve bu srada hizmet sahipleri rkda dururlar. Duann sonunda hizmet sahipleri niyaz eder ve yerlerine geerler. Hizmet bir bayan ve bir erkek tarafndan yerine getirilir. Hizmet sahiplerine Gzc elik eder. Hizmet sahipleri dualarn verirler ve Dededen dua alrlar. Postu yere serer ve zerine niyaz ettikten sonra yerlerine geerler. Bir bayan ve bir erkek tarafndan yerine getirilir. Hizmet sahipleri dualarn verirken bir yandan bayan olan erkek olann eline su dker. Her su dkte srasyla Allah, Muhammed, ya Ali! der ve birer adm atarak defada Dedeye yaklarlar. admn sonunda bayan olan hizmet duasn verir ve cemaatten salvat getirmesini ister. Cemaat hep birlikte salvat getirirken, hizmet sahipleri birbirlerinin ellerine su dkp sonra havlu ile silerek temsili abdest aldrrlar. Son olarak hizmet sahipleri, Dedenin eline su dkp tekrar meydana gelirler. Dualarn verdikten sonra Dededen dua alr, niyaz eder ve yerlerine geerler. Hizmet bir erkek tarafndan yerine getirilir ve Gzc grevliye elik eder. Grevli meydanda bulunan eran bana gelip diz ker ve duasn verir. Ardndan salvat getirilmesini ister. Bunun zerine herkes salvat getirir. Grevli duasna devam eder ve srasyla eralar uyandrr. Grevliye dua esnasnda cemaat de katlr. Duann sonunda grevli Gzc ile birlikte ayakta bekler ve Zakir era Deyiini alp sylemeye balar. Deyi cemaatle birlikte sylenir. Deyiin bitiminde Dede era duas verir. Duadan sonra hizmet sahipleri niyaz edip yerlerine geerler. 31

00:36

00:31

00:30

00:29

00:37

Post Hizmeti gelir.

Tezekr Hizmeti meydana gelir.

00:38

00:40

era Hizmeti gelir.

00:41

Sprge Hizmeti gelir.

Gzc, meydana gelir. Dede, Tvbe Duas okur. Dede, Nat- Ali Duasn okur. Dede secde duas verir. Zakir bir duvaz imam alp syler. Dede, secde duas verir. Zakir, ilk tevhidi alp sylemeye balar. Zakir, ikinci tevhidi alp syler. Dede, secde duas verir. Zakir, nc tevhidi alp syler. Zakir, drdnc tevhidi alp syler. Dede, secde duas verir. 00:42

00:53

Hizmet bayan tarafndan yerine getirilir. Hizmet sahiplerinden birisi elindeki sprgeyi temsili olarak yere alar ve hepsi birden; Allah, Muhammed, ya Ali! diyerek ve her defasnda bir adm atarak admda Dedeye yaklarlar. Son admda durup eilerek birlikte dualarn verirler. Dededen dua alp niyaz ettikten sonra yerlerine geerler. Gzc meydanda ayakta durur ve duasn verir. Dede, Gzcye duasn verir. Gzc niyaz eder ve yerine geer. Duadan sonra Dede, szleri ah Hataiye ait bir nefes okur ve cemaat son msralarda Tvbe gnahmza estafurullah! der. Dua Trke okunur. Baz yerlerde cemaat duaya elik eder. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: Medet Ya Muhammed Medet Ya Ali Tm cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: Medet Hey Allahm Medet Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Birinci tevhide bal olarak sylenir. Eser: Aliye Selman Olasn Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: Diz kelim Zikredelim Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Eser: Erenler Tevhide Balar Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der.

00:54

00:43

00:53

00:58

01:00

01:05

01:04

01:06

01:10

01:14

32

Zakir, Miralamay alp syler.

01:15

01:25

Gzc meydana gelir ve dua verir. stek semah dnlr.

01:24

Cemaat szlere elik eder ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Miralamann ikinci blmnde Krklar Semah dnlr. Semahn bitiminde Semahlar nce hizmet duas, ardndan da tecella temenna duas alrlar. Gzc meydanda diz ker ve duasn verir. Cmle sonlarnda cemaat Allah Allah! der. Eser: Yaradan Akna Bir Semah Eyle Bir arlama ve bir yrtme blmnn tekrar ile drt blmden oluur. Semah sonunda hizmet sahipleri hizmet duas ve ardndan tecella temenna duas alr ve niyaz edip yerlerine geerler. ki erkek tarafndan yerine getirilir. Ellerinde su dolu srahiler ile meydana gelir ve dualarn verip salvat getirilmesini isterler. Bunun zerin hep birlikte salvat getirilir. Dede, szleri ah Hataiye ait bir mersiyeyi ezgisiz olarak okur ve cemaat hep bir azdan elik eder. Bu srada Zakir doalama bir ezgi alar. Eser: Bugn Matem Gn Geldi Cemaat ayaa kalkar ve el ele tutuur. Mersiye hep bir azdan sylenir. Ara verilmeden salvat getirilir ve bal olarak bir uzun hava sylenir. ekelim Akn Yayn Dua srasnda cemaat ellerini havaya aar ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Fatiha Suresi hep birlikte Arapa okunur. Secdeye varlp niyaz edilir. Meydan temsili ekilde sprerek yine admda Dedeye yaklar ve dualarn verirler. Dededen dua aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Hizmet sahipleri ellerinde lokmalar ile meydana gelir dualarn verirler. Dededen dua aldktan sonra defa; Ey canlar! Gz nizam, el terazi, herkes hakkna oldu mu raz? diye sorarlar. Cemaat; Allah eyvallah! diye karlk verir. Dededen lokma ve hizmet duas alr, niyaz eder yerlerine geerler. Meydanda diz ker ve duasn vererek srasyla eralar srlar. Dededen duasn aldktan sonra niyaz eder ve yerine geer. Grevliler postu toplayp darda dururlar. Dededen dua aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. 33

01:34

Sakka Hizmeti gelir.

01:39 Zakir, mersiye alp syler. -

Dede, mnacat duas verir. Sprgeciler tekrar meydana gelir. Lokmaclar meydana gelir.

01:53

01:52

01:50

erac meydana gelir. Post Hizmeti meydana gelir. 01:54 -

01:55

5.2 Cem Vakf Fatmana [Fatma Ana] Cem ve Kltr Evi Fatma Ana Cem ve Kltr Evi, Cem Vakfna bal cem evlerinden olup, 2005 Ylnda kurulmutur. Murtaza Baytok bakan olmak zere, toplam yedi kiilik ynetim kadrosuna sahip bir dernektir. Kurulduu gnden bugne, yaz aylar da dhil olmak zere her hafta Perembe gnleri cem yaplmaktadr. Dernee, Alevi slam Din Hizmetleri tarafndan dede atanmaktadr. 2007 Ylna kadar farkl dedeler tarafndan cem yrtlmtr. Ama, dedelerin cemaati tanmas gereklilii olarak belirtilmitir. Gnmz itibariyle cemler, Ali Gndz Dede tarafndan yrtlmektedir. Dernein mevcut binas yalnzca cem yapabilecek ve lokma databilecek kapasiteye sahip olup, cenaze hizmetleri ve eitici kurslara yer verilememektedir. 22.11.2007 Tarihinde itirak edilen cem kaydedilmitir. Cem, Birlik Cemidir. Cemde zakirlik grevini Cem Vakfndan zakirlik dersleri alm olan, Burak Bezgin stlenmitir. 16-17 yalarndadr. On iki hizmet sahipleri de olduka gen, hatta bazlar ocuk denecek yatadr. Buna ramen hizmetlerini yerine getirirken ciddi bir tavr sergilemektedirler. Hizmetlerine ilikin dersleri kurum bnyesinde verilen kurslardan almlardr. Cemevinin sahip olduu alann kk olmasna ramen, katlm olduka youndur. Cem, riteller ve cem srasnda okunan eserler asndan dier birlik cemlerine benzemektedir. Hizmet sahiplerinin dualar ve dede tarafndan grevlilere verilen dualar ayn olmakla birlikte, secde dualar farkllk gstermektedir. Dr duasndan sonra hls ve Fatiha Sureleri okunmu, fakat era hizmeti srasnda okunan Nr Suresinin 35. ve 36. Ayetleri okunmamtr. Cemde, iki duvaz, tevhid sylenmi ve Miralamaya bal Krklar Semahndan sonra bir istek semah dnlmtr. Baz cemlerde karlalan cemi ksa tutma kaygs bu cemde yoktur. Bu sebeple cemin ortalama sresi 2 saati akndr. 34

01:57

On ki Hizmet Sahipleri meydana gelir. Dede dalma duas verir.

01:56

Tm grevliler meydanda darda durur, Dededen toplu bir hizmet duas ve tecella temana duas aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Bu dua ile cem son bulur.

Cemde ritel sras u ekildedir; izelge 5.2: Fatmana [Fatma Ana] Cemevi Cemi Ritel izelgesi 00:00 Dede, Konuma yapar. Dede, dar duas verir. Sohbet konusu Alevilik ile ilgili temel bilgilerdir. Konuma srasnda cemaat rahat otur. Dua srasnda herkes ayakta ve eller bal ekilde durur. Dua cmleleri sonunda cemaat Allah Allah! der. Duann sonunda herkes yerine oturur. Lokma sahipleri ellerinde lokmalarla meydana gelirler ve balar hafife ne eik ekilde ayakta dururlar. Dede Lokma duas verirken her cmlenin sonunda tm cemaat; Allah Allah! der. Dede, tm cemaate birbirlerinden raz olup olmadklarn sorar. Dargn kskn olanlar var ise meydana kmalarn, yoksa Allah eyvallah! demelerini ister. Cemaat hep bir azdan Allah eyvallah! der. Dede; Birbirlerinizden raz msnz? diye bir kez sorar ve cemaat; razyz! der. Dede; Birbirlerinize haklarnz helal ediyor musunuz? diye kez sorar ve her defasnda cemaat; helal olsun! der. Bunun zerine Dede; Edep erkn! Skt-u lisan! Mmine nian! der ve herkes yanndakiyle niyazlar. Dede; Fahr-i Kinat! lemlere rahmet! Verelim Muhammet Mustafa ve Ehl-i Beytine salvat! der. Tm cemaat salvat getirir. Sureler Trke okunur. On iki hizmet sahipleri ve cemaatin ounluu Dede ile birlikte okur. Ara vermeden birbirine bal ekilde okunurlar. Salt ve Selam blm on iki hizmet sahipleri ve cemaatin ounluu tarafndan Dedenin nderliinde okunur. Saz blmlerinde cemaat; Allah Allah h h! diye elik eder. Cemaat Zakir ile birlikte syler. Ad geen hizmet sahibi meydana gelir, niyaz eder, sraya geer ve deyiin sonuna kadar ayakta durur.

00:20

00:22

Dede, lokma duas verir.

Dede, cemaatten rzalk alr. 00:25 -

00:27

Salvat getirilir.

00:27

hls ve Fatiha Suresi okunur.

00:28

Salt ve Selam blm balar. Zakir, On ki Hizmet Deyiini alp sylemeye balar.

00:29

35

Dede, hizmet sahiplerinin duasn verir.

00:35

Post Hizmeti gelir.

00:36

Gzc, meydana gelir.

Tezekr Hizmeti meydana gelir.

00:40

era Hizmeti gelir.

Dua srasnda hizmet sahipleri elleri bal vaziyette ayakta dururlar. - Hizmet duasna bal olarak tecella temenna duas verilir ve bu srada hizmet sahipleri rkda dururlar. - Duann sonunda hizmet sahipleri niyaz eder ve yerlerine geerler. - Hizmet bir bayan ve bir erkek tarafndan yerine getirilir. - Hizmet sahiplerine Gzc elik eder. - Hizmet sahipleri dualarn verirler ve Dededen dua alrlar. - Postu yere serer ve zerine niyaz ettikten sonra yerlerine geerler. - Gzc meydanda ayakta durur ve duasn verir. - Dede, Gzcye duasn verir. - Gzc elindeki denee niyaz olur ve yerine geer. (Btn hizmet sahiplerine de grevleri srasnda elik eder.) - Bir bayan ve bir erkek tarafndan yerine getirilir. - Hizmet sahipleri dualarn verirken bir yandan bayan olan erkek olann eline su dker. Her su dkte srasyla Allah, Muhammed, Ya Ali der ve birer adm atarak defada Dedeye yaklarlar. - admn sonunda bayan olan hizmet duasn verir ve cemaatten salvat getirmesini ister. Cemaat hep birlikte salvat getirirken, hizmet sahipleri birbirlerinin ellerine su dkp sonra havlu ile silerek temsili abdest aldrrlar. - Son olarak hizmet sahipleri, Dedenin eline su dkp tekrar meydana gelirler. Dualarn verdikten sonra Dededen dua alr, niyaz eder ve yerlerine geerler. - Hizmet sahibi elinde mumlarla meydana gelir ve diz ker. - Duasn verir ve devamnda Besmele ile balayarak srasyla mumlar yakar. - Hizmet sahibinin duasnn ardndan Zakir, era Deyiini alp sylemeye balar. Bu srada Gzc ve erac ayakta beklerler. - Deyi cemaatle birlikte sylenir. - Deyiin bitiminde Dede, era duas verir. - Duadan sonra hizmet sahipleri niyaz edip yerlerine geerler. -

00:38

00:34

36

00:46

Sprge Hizmeti gelir.

00:47

Dede, tvbe duas okur. Dede, Nat- Ali Duasn okur. Dede secde duas verir. Zakir ilk duvaz imam alp syler. Zakir ikinci duvaz imam alp syler. Dede secde duas verir. Zakir ilk tevhidi alp sylemeye balar. Zakir ikinci tevhidi alp syler. Zakir nc tevhii alp syler. Dede secde duas verir.

00:51

Hizmet bayan tarafndan yerine getirilir. Hizmet sahiplerinden birisi elindeki sprgeyi temsili olarak yere alar ve hepsi birden Allah, Muhammed, Ya Ali! diyerek ve her defasnda bir adm atarak admda Dedeye yaklarlar. - Son admda durup eilerek birlikte dualarn verirler. - Dededen dua alp niyaz ettikten sonra yerlerine geerler. - Duadan sonra Dede, szleri ah Hataiye ait bir nefes okur ve cemaat son msralarda Tvbe gnahmza estafirullah! der. - Dua Arapa okunur. - Baz yerlerde cemaat duaya elik eder. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der.

00:52

00:02

- Eser: Muhammed Mustafa Ey ah- Merdan - Tm cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. - Birinci Duvaza bal olarak sylenir. - Eser: Medet Allah Medet Ya Ali - Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. - Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. - Eser: Medet Ey Allahm Medet - Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. - lk Tevhide bal olarak sylenir. - Eser: Aliye Selman Olasn - Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. - Eser: u leme Nur Dodu - Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. - Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der.

00:15

01:11

01:06

01:03

00:58

00:54

37

Zakir Miralamay alp syler.

Gzc meydana gelir ve dua verir. stek semah dnlr.

01:26

Miralama srasnda bayanlar ayaa kalkarlar. Szlerden nce salvat verilir. Cemaat szlere elik eder ve cmle sonlarnda Allah Allah!der. - Miralamann ikinci blmnde Krklar Semahdnlr. - Semahn bitiminde Semahlar nce hizmet duas, ardndan da tecella temenna duas alrlar. - Gzc meydanda diz ker ve duasn verir. - Cmle sonlarnda cemaat Allah Allah! der. Eser: Yaradan Akna Bir Semah Eyle Bir arlama ve bir yrtme blmnn tekrar ile drt blmden oluur. Semah sonunda hizmet sahipleri hizmet duas ve ardndan tecella temenna duas alr ve niyaz edip yerlerine geerler. ki erkek tarafndan yerine getirilir. Ellerinde su dolu srahiler ile meydana gelir ve dualarn verip salvat getirilmesini isterler. Bunun zerin hep birlikte salvat getirilir. Dede, szleri ah Hataiye ait bir mersiyeyi ezgisiz olarak okur ve cemaat hep bir azdan elik eder. Bu srada Zakir doalama bir ezgi alar. Mersiyenin ardndan grevli cemaate su datr. Eser: Bugn Matem Gn Geldi Cemaat ayaa kalkar ve el ele tutuur. Mersiye hep bir azdan sylenir. Ara verilmeden salvat getirilir ve bal olarak bir uzun hava sylenir. ekelim Akn Yayn Dua srasnda cemaat ellerini havaya aar ve cmle sonlarnda Allah Allah der. Fatiha Suresi hep birlikte Arapa okunur. Secdeye varlp niyaz edilir. Meydan temsili ekilde sprerek yine admda Dedeye yaklar ve dualarn verirler. Dededen dua aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler.

01:27

01:16

01:37

Sakka Hizmeti gelir.

01:42 Zakir, mersiye alp syler. -

01:52

Dede, mnacat duas verir. Sprgeciler tekrar meydana gelir.

01:55

38

01:56

Lokmaclar meydana gelir.

01:59

Sakka Suyu datlr. Lokmalar datlr.

Hizmet sahipleri ellerinde lokmalar ile meydana gelir dualarn verirler. Dededen lokma ve hizmet duas alr, niyaz eder yerlerine geerler. Dede bu srada kendine verilen lokmadan elma seer ve dua ettikten sonra cemaate datr. Bu hizmet, tm on iki hizmet sahipleri tarafndan yerine getirilir. Bu hizmet Lokmaclar tarafndan yerine getirilir. Grevliler ellerinde lokmalarla meydana gelir ve Gz nizam el terazi, herkes hakkna oldu mu raz? diye kez sorarlar. Cemaat her defasnda Razyz! Allah da sizden raz olsun! der. Grevliler Dedenin nnde tekrar dara durur ve son bir dua alp lokmalar datrlar. Meydanda diz ker ve duasn vererek srasyla eralar srlar. Dededen duasn aldktan sonra niyaz eder ve yerine geer. Grevliler postu toplayp darda dururlar. Dededen dua aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Tm grevliler meydanda darda durur, Dededen toplu bir hizmet duas ve tecella temana duas aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Bu dua ile cem son bulur.

02:01

02:03 erac meydana gelir. Post Hizmeti meydana gelir. On ki Hizmet Sahipleri meydana gelir. Dede, dalma duas verir. -

02:06

02:05

5.3 ahkulu Sultan Klliyesi Mehmet Ali Hilmi Dedebaba Aratrma-Eitim Ve Kltr Vakf ahkulu Sultan Derghnda 30.04.2007 tarihinde yaplan ceme itirak edilmi ve kayt yaplmtr. Cem tr, Birlik Cemidir. Bu derghta cemler, tatil gn olmas vesilesi ile yalnzca Pazar gnleri yaplmaktadr. Yaz aylarnda katlmn az olmas sebebiyle cemlere ara verilmektedir. Cemi yrten dede ile balama alp deyi ve semahlar seslendiren zakir ayr kiilerdir. Cemi yrten Dede, Hasan Harabat, Malatya Arapgirli ve mam Bakr Ocana baldr. ahkulu Cemevinde cemleri aslen Veli Akkol Dede ile dnml olarak 39

02:07

yrtmektedirler. Hasan Dede, ahkulu Cemevinde yetimi ve daha sonra Alevi slam Din Hizmetlerinden dedelik sertifikas almtr. Cemde zakirlik grevini Bayram Ergl yerine getirmektedir. On be yldr ara vermeden hizmete devam etmi ve halen etmektedir. Cem srasnda zakirlik dnda, Saki ve erac olarak grev almtr. Cem srasnda okunan Duvaz mamn mzii, ifade ettiine gre kendisine aittir. On ki Hizmet sahipleri orta ya ve zeridir. Hatta aralarnda ok yal olanlar bile vardr. Hizmetleri yerine getirebilecek yeterlilikteki kii saysnn o gn iin az olmas sebebiyle, bir kii birka hizmeti birden yerine getirmek durumunda kalmtr. Cemde bir duvaz ve tevhid sylenmi, Miralamaya bal olarak Krklar Semah ve ardndan istek semah olarak, Turna Semah dnlmtr. Semahlarn da ya ortalamalarnn yksek olmas, ortaya otantik bir grnt kmasna sebep olmutur. Bu cemde de era hizmeti srasnda Nur Suresinin 35. ve 36. Ayetleri okunmamtr. Cem uzadnda insanlar sklabildiinden, ksa tutmak amacyla olduka hzl ekilde yrtlmtr. Bu sebeple ortalama 1 saat 45 dk srmtr. Cemde ritel sras u ekildedir. izelge 5.3: ahkulu Cemevi Cemi Ritel izelgesi Dede Konuma yapar. Dede, cemaatten rzalk alr. 00:00 Sohbet konusu Alevilik ile ilgili temel bilgilerdir. Konuma srasnda cemaat rahat otur. Dede, tm cemaate birbirlerinden raz olup olmadklarn sorar. Dargn kskn olanlar var ise meydana kmalarn, yoksa Allah eyvallah! demelerini ister. Cemaat hep bir azdan Allah eyvallah! der. Dede; Birbirlerinizden raz msnz? diye kez sorar ve cemaat her defasnda razyz! diye cevap verir. Bunun zerine Dede; Edep erkn! Skt-u lisan! Mmine nian! der ve herkes yanndakiyle niyazlar. Dede; Fahr-i Kinat! lemlere rahmet! Verelim Muhammet Mustafa ve Ehli Beytine salvat! der. Tm cemaat salvat getirir.

00:15

00:16

Salvat getirilir.

40

hls ve Fatiha Suresi okunur. Salt ve Selam blm balar. Zakir, On ki Hizmet Deyiini alp sylemeye balar. Dede, hizmet sahiplerinin duasn verir.

00:17 00:16

Sureler Trke okunur. Ara vermeden birbirine bal ekilde okunurlar. Salt ve selam blm yalnzca Dede tarafndan okunur.

00:18

Ad geen hizmet sahibi meydana gelir, niyaz eder ve sraya geer. On ki Hizmet Sahipleri, deyiin sonuna kadar meydanda ayakta dururlar. Dua srasnda hizmet sahipleri elleri bal vaziyette ayakta dururlar. Hizmet duasna bal olarak tecella temenna duas verilir ve bu srada hizmet sahipleri rkda dururlar. Duann sonunda hizmet sahipleri niyaz eder ve yerlerine geerler. Hizmet bir erkek tarafndan yerine getirilir. Grevli, nce duasn verip sonra postu meydana serer. Dededen duasn alr ve posta niyaz ettikten sonra yerine geer. erac elinde era ile meydana gelir. Gzc grevliye elik eder. erac duasn verir ve salvat getirdikten sonra srasyla eralar uyandrr. Grevli elinde eralarla birlikte ayaa kalkar duasyla birlikte yeniden salvat getirir. Dede era duas verir. Dede grevliye hizmet duas verir, bunun zerine grevli meydana niyaz edip yerine geer. Hizmet bayan tarafndan yerine getirilir. Grevliler srayla sprgeyi elden ele geirir ve temsili olarak meydan sprrler ve srasyla; Allah, Muhammed ya Ali! derler. Grevlilerden birisi hizmet duasn verir. Dededen dua aldktan sonra meydana niyaz eder, yerlerine geerler. Gzc meydanda ayakta durur ve duasn verir. Dede, Gzcye duasn verir. Gzc meydana niyaz eder ve yerine geer. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Duadan sonra Dede, szleri ah Hataiye ait bir nefes okur ve cemaat son msralarda Tvbe gnahmza estafirullah! der. 41

00:23

00:24 Post Hizmeti gelir. era Hizmeti gelir. -

00:25

00:28

Sprge Hizmeti gelir.

Gzc, meydana gelir. Dede secde duas verir. Dede tvbe duas okur. 00:29 00:30

00:31

00:33

Dede, secde duas verir. Dede Nat- Ali Duasn okur. Dede secde duas verir. Zaki, bir duvaz imam alp syler. Dede, secde duas verir. Zakir ilk tevhidi alp sylemeye balar. Dede secde duas verir. Zakir ikinci tevhidi alp syler. Zakir nc tevhidi alp syler. Dede secde duas verir.

Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Dua Dede tarafndan okunur, cemaat son cmlelerde Allah Allah der. Duann ilk blm Arapa, son blm ounlukla Trkedir. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: Bir Kral Olunu Selman Eyledi. Eser yalnzca Zakir tarafndan sylenir, cemaat tarafndan elik yoktur. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: Aliye Selman Olasn Eser, Dede tarafndan duvaz olarak tanmlanmtr. Fakat dier cemlerde tevhid olarak sylenmektedir. Yalnzca Zakir tarafndan sylenir. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: u leme Nur Dodu Cemaat, eserin L ilahe illallah! szlerine ve nakaratlara elik eder, dizlerine vurarak tempo tutar. Eser: Erenler Tevhide Balar. Bir nceki esere bal olarak sylenir. Cemaat, eserin L ilahe illallah! szlerine elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutar. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Duann sonunda Dedenin isteiyle salvat getirilir. Cemaat tarafndan oturur vaziyette dinlenir. Eserin ikinci blmnde Krklar Semah dnlr. Semahn sonunda semahlar Dededen dua alrlar ve ardndan rkuya eilip tecella temenna duas alrlar. Eser: Beni Diri Sanma oktan lmem Semah blmldr. Biri erkek olmak zere yalnzca iki kii tarafndan dnlr. Semahn sonunda semahlar Dededen hizmet duas ve tecella temenna duas alp niyaz ettikten sonra yerlerine geerler. 42

00:34

00:36

00:37

00:42

00:43

00:46

00:47

00:54

00:51

Zakir Miralamay alp syler.

00:55

01:03

stek semah dnlr.

01:08

Sakka Hizmeti gelir.

01:12

Zakir mersiye alp syler.

Dede, mnacat duas verir. Sprgeciler tekrar meydana gelir. Lokmaclar meydana gelir. erac meydana gelir. Post Hizmeti meydana gelir. On ki Hizmet Sahipleri meydana gelir. Dede dalma duas verir.

01:18

Hizmet bir erkek tarafndan yerine getirilir. Grevli meydanda diz kp duasn verir, salvat getirir ve su datr. Su datmndan sonra Sakka, Gzc ile birlikte meydanda diz ker ve Dededen dua alrlar. Bu duaya bal olarak Dede, ah Hataiye ait bir nefes okur. Grevli cemaatten datt su iin helallik ister ve kez Helal ediyor musunuz? diye sorup her defasnda Helal olsun! cevabn aldktan sonra niyaz eder ve yerine geer. Eser: Bugn Matem Gn Geldi. Cemaat ayaa kalkp el ele tutuur ve mersiye hep birlikte sylenir. Dede dua verir. Zakir salvat getirir ve uzun hava olan son bir mersiye syler. ekelim Akn Yayn Dua srasnda cemaat secdededir. Cmle sonlarnda Allah Allah! denir. Grevliler srayla sprgeyi elden ele geirir ve temsili olarak meydan sprrler ve srasyla Allah, Muhammed ya Ali! derler. Grevlilerden birisi hizmet duasn verir. Dededen dua aldktan sonra meydana niyaz eder, yerlerine geerler. Grevliler elerinde lokmalarla meydana gelir ve dualarn verirler. Dededen lokma duas aldktan sonra niyaz eder, yerlerine geerler. Grevli meydana gelir, era nnde diz ker ve duasn verdikten sonra srasyla eralar srlar. Dededen duasn aldktan sonra niyaz eder ve yerine geer. Grevliler postu toplayp darda dururlar. Dededen dua aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Tm On ki Hizmet Sahipleri meydanda toplu ekilde durup nce hizmet duas,sonra tecella temenna duas alrlar ve niyaz edip yerlerine geerler. Bu dua ile birlikte cem sona erer.

01:39

01:42

0142

01:41

01:40

01:43

43

5.4 Sargazi Kltrn Tantma, Yaatma, Dayanma ve Trbesini Onarma Dernei Cemevi Sargazi Cemevinin Dedesi Kasm lkerdir. Kasm Dede, 1976 Ylnda Erzincann Tercan lesine bal, Kzlca Kynde domu. mam Rza Ocana baldr. 13-14 yalarnda cem yrtmeye balam ve 1993 Ylnda stanbula gelmitir. 2005 Ylndan beri Alevi slam Din Hizmetleri Bakanlnn yesidir. Dede, Sargazi Cemevindeki cemlerde zakirlik yapmamakta, fakat ev cemlerinde hem zakirlik, hem dedelik grevini birlikte yrtmektedir (lker, 2008). 19.04.2007 tarihinde Perembe akam yaplan ceme itirak edilmi ve grnt kayd alnmtr. Cem birlik cemidir. Cemde zakirlik grevi Ali nce ve Gven Turan tarafndan yerine getirilmitir. Cem srasnda dikkate deer olan noktalardan bir tanesi, on iki hizmet sahiplerinin yalarnn olduka gen olmasdr. Bu durumun sebebi, gen neslin kltrn renebilmesi iin kullanlan, uygulamal renim yntemidir. ocuk yata olmalarna ramen cem srasndaki ciddiyetleri olduka dikkat ekicidir. (Bu durumu birok cemevinde grmek mmkndr.) Hizmetli says yeterli olduundan her hizmet farkl kiiler tarafndan yerine getirilir. Cem srasnda verilen hizmet dualar dier birlik cemleri ile benzerdir. Secde dualar farkllk gsterebilmektedir. Ksa tutulan cemlerde yer verilmeyen, era uyandrlmas srasnda Nr Suresinin 35. ve 36. Ayetleri bu cemde okunmutur. Cemi ksa tutma kaygs yoktur. Cemaat srekliliin verdii alkanlkla dualara ve zakir tarafndan sylenen eserlere hep bir azdan elik edebilmektedir. Cemde iki duvaz, tevhid sylenmi, Miralamaya bal Krklar Semahna ek olarak iki istek semah dnlmtr ve ortalama olarak 2 saat 15 dk srmtr. Cemde ritel sras u ekildedir. izelge 5.4: Sargazi Cemevi Cemi Ritel izelgesi Dede, konuma yapar. 00:00 Dede, Hz. Muhammedin slam yaymaya balad ikl dnemler ile ilgili uzun bir konuma yapar ve bu srada cemaatin toplanmas beklenir. Konuma srasnda cemaat rahat oturur.

44

00:30

Salvat getirilir. Dede, dar duas verir.

Dede, cemaatten rzalk alr.

hls ve Fatiha Suresi okunur. Salt ve Selam blm balar. Zakir, On ki Hizmet Deyiini alp sylemeye balar. Dede, hizmet sahiplerinin duasn verir.

00:35

00:37

Dede; Fahr-i Kinat! lemlere rahmet! Verelim Muhammet Mustafa ve Ehli Beytine salvat! der. Tm cemaat salvat getirir. Dua srasnda herkes ayakta ve eller bal ekilde durur. Dua cmleleri sonunda cemaat Alla Allah! der. Duann sonunda herkes yerine oturur. Dede, tm cemaate birbirlerinden raz olup olmadklarn sorar. Dargn kskn olanlar var ise meydana kmalarn, yoksa Allah eyvallah! demelerini ister. Cemaat hep bir azdan Allah eyvallah! der. Dede; Birbirlerinizden raz msnz? diye bir kez sorar ve cemaat; Razyz! der. Dede; Birbirlerinize haklarnz helal ediyor musunuz? diye kez sorar ve her defasnda cemaat; Helal olsun! der. Bunun zerine Dede; Edep erkn! Skt-u lisan! Mmine nian! der ve herkes yanndakiyle niyazlar. Sureler Trke okunur. Tm cemaat hep birlikte okur. Ara vermeden birbirine bal ekilde okunurlar. Salt ve Selam blm on iki hizmet sahipleri ve cemaatin ounluu tarafndan Dedenin nderliinde okunur. Saz blmlerinde cemaat Allah Allah! diyerek elik eder. Ad geen hizmet sahibi meydana gelir, niyaz eder, sraya geer ve deyiin sonuna kadar ayakta durur. Dua srasnda hizmet sahipleri elleri bal vaziyette ayakta dururlar. Hizmet duasna bal olarak tecella temenna duas verilir ve bu srada hizmet sahipleri rkda dururlar. Duann sonunda hizmet sahipleri niyaz eder ve yerlerine geerler. Hizmet bir bayan ve bir erkek tarafndan yerine getirilir. Hizmet sahiplerine Gzc elik eder. Hizmet sahipleri dualarn verirler ve Dededen dua alrlar. Postu yere serer ve zerine niyaz ettikten sonra yerlerine geerler.

00:34

00:33

00:31

00:41

00:42 Post Hizmeti gelir. -

45

Tezekr Hizmeti meydana gelir.

00:43

00:45

era Hizmeti gelir.

Sprge Hizmeti gelir.

00:52

Gzc, meydana gelir. Dede, tvbe duas okur. Dede, Nat- Ali Duasn okur. Dede, secde duas verir. Zakir, ilk duvaz imam alp syler. -

00:58

Bir bayan ve bir erkek tarafndan yerine getirilir. Hizmet sahipleri dualarn verirken bir yandan erkek olan bayan olann eline su dker. Her su dkte srasyla Allah, Muhammed, ya Ali! der ve birer adm atarak defada Dedeye yaklarlar. admn sonunda erkek olan hizmet duasn verir ve cemaatten salvat getirmesini ister. Cemaat hep birlikte salvat getirirken, hizmet sahipleri birbirlerinin ellerine su dkp sonra havlu ile silerek temsili abdest aldrrlar. Son olarak hizmet sahipleri, Dedenin eline su dkp tekrar meydana gelirler. Dualarn verdikten sonra Dededen dua alr, niyaz eder ve yerlerine geerler. Hizmet sahibi meydana gelip dara durur ve Nr Suresi Ayet 35 ve 36y Trkeletirilmi olarak okur ve salvat ister. Bunun zerine hep bir azdan salvat getirilir. Grevli duasn verirken srasyla eralar uyandrr. Zakir era Deyiini alp sylemeye balar. Bu srada grevli meydanda diz kp oturur. Deyiin sonunda grevli ayaa kalkp dara durur ve Dededen duasn aldktan sonra niyaz edip yerine geer. Hizmet bayan tarafndan yerine getirilir. Hizmet sahiplerinden birisi elindeki sprgeyi temsili olarak yere alar ve hepsi birden; Allah, Muhammed, ya Ali! diyerek ve her defasnda bir adm atarak admda Dedeye yaklarlar. Son admda durup eilerek birlikte dualarn verirler. Dededen dua alp yerlerine geerler. Gzc meydanda ayakta durur ve duasn verir. Dede, Gzcye duasn verir. Gzc elindeki denee niyaz olur ve yerine geer. Duadan sonra Dede, szleri h Hataiye ait bir nefes okur ve cemaat son msralarda Tvbe gnahmza estafuirullah! der. Dua Arapa okunur. Baz yerlerde cemaat duaya elik eder. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: Muhammed Mustafa Ey ah- Merdan Tm cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar.

00:59

00:54

00:53

01:00

46

Zakir, ikinci duvaz imam alp syler.

01:08

Dede, secde duas verir. Zakir ilk tevhidi alp sylemeye balar. Zakir ikinci tevhidi alp syler. Dede, secde duas verir. Zakir nc tevhidi alp syler.

Birinci Duvaza bal olarak sylenir. Eser: Medet Allah Medet Ya Ali Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Deyiin sonunda Dede secde duas verir. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: Medet Ey Allahm Medet Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Birinci Tevhide bal olarak sylenir. Eser: Aliye Selman Olasn Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: u leme Nur Dodu Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Deyiin sonunda cemaat secdeye kapanr ve Dede secde duas verir. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Cemaat szlere elik eder ve cmle sonlarnda Allah Allah der. Miralamann ikinci blmnde Krklar Semah dnlr. Semahn bitiminde Semahlar nce hizmet duas, ardndan da tecella temenna duas alrlar. Gzc meydanda diz ker ve duasn verir. Cmle sonlarnda cemaat; Allah Allah!der. Eser: Ey ahin Baklm

01:04

01:09

01:15

01:12

01:16

01:20

Dede, secde duas verir. Zakir Miralamay alp syler.

01:22

01:30

Gzc meydana gelir. stek semah dnlr. kinci istek semah dnlr. nc istek semah dnlr.

01:32

01:35

Eser: Ali Sevilmez mi

01:38

Eser: Bam Ak Yaln Ayak Yrttn Semah sonunda semahlar meydanda dara durup Dededen hizmet duas ve tecalla temenna duas aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler.

47

01:43

Sakka Hizmeti gelir.

Hizmet, bir bayan ve bir erkek grevli tarafndan yerine getirilir. Ellerinde su dolu srahiler ile meydana gelip dara dururlar. Erkek olan grevli dua verir ve duann sonunda salvat getirilmesini ister. Bunun zerine hep bir azdan salvat getirilir. Zakir sazyla doalama bir ezgi alarken Dede ah Hataiye ait bir mersiyeyi ezgisiz ekilde okur. Dede, dua verir ve grevliler su datrlar. Bu ilem bittiinde tekrar meydanda dara durup Dededen dua alr, niyaz eder ve yerlerine geerler. Eser: Eylen Yolcum Eylen

02:03

Zakir bir mersiye alp syler. Mnacat duas verilir. Sprgeciler tekrar meydana gelir.

01:58

Dua srasnda cemaat ellerini havaya aar ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Hizmet sahiplerinden birisi elindeki sprgeyi temsili olarak yere alar ve hepsi birden; Allah, Muhammed, Ya Ali diyerek ve her defasnda bir adm atarak admda Dedeye yaklarlar. Son admda durup eilerek birlikte dualarn verirler. Dededen dua alp yerlerine geerler. Hizmet bayan tarafndan yerine getirilir. Lokma tepsisi grevli tarafndan tutulur ve meydanda durup dualarn verirler. Dededen dua aldktan sonra defa; Ey canlar! Gz nizam, el terazi, herkes hakkna oldu mu raz? diye sorarlar. Cemaat Allah eyvallah! diye karlk verir. Grevliler ellerindeki lokma tepsisini Dedenin yanna brakr, niyaz ettikten sonra yerlerine geerler. Meydanda diz ker ve duasn vererek srasyla eralar srlar. Dededen duasn aldktan sonra niyaz eder ve yerine geer. Grevliler postu toplayp darda dururlar. Dededen dua aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Tm grevliler meydanda darda durur ve Dededen toplu bir hizmet duas ve tecella temana duas aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler Bu dua ile cem son bulur.

02:06

02:07

Lokmaclar meydana gelir.

erac meydana gelir.

02:09

02:11

Post Hizmeti meydana gelir. On iki hizmet sahipleri meydana gelir. Dede, dalma duas verir.

02:12

02:14

48

5.5 Pir Sultan Abdal Kltr Dernei mraniye ubesi Mustafa Kemal Cemevi 12.04.2007 Tarihinde bu cemevinde izlenen ve grnt kayd yaplan cem, birlik cemidir. Her Perembe akam cem yaplmaya allmaktadr. Mustafa Kemal Cemevinin Dedesi, Abdullah Yldzdr. Erzurum Akaleli olup; ah Ahmet Yesevi Ocana baldr. Aslen postanede memur olarak grev yapmaktadr. Cemlerde gnll hizmet verir. Alevi slam Din Hizmetlerinden dedelik sertifikas almtr. On ki Hizmet sahipleri yine gen insanlardan olumaktadr. Bu kiilerin eitimi, cemlerde gzc olarak hizmet eden ve dernekte aktif ekilde grev yapan Erol nder tarafndan verilmektedir. Grevli says yeterli olduundan, her hizmet baka kiiler tarafndan yerine getirilmitir. Cemde zakir grev almtr. Birinci ve cemevinin asl zakiri Mehmet Ali Yldzdr. Dier iki zakir ise konservatuvar rencisi Orhan Bilge ve Erkan Akalndr. Cemde o gn iin gnll olarak bulunmulardr. Balama icrasndaki seviyeleri yksektir. Bu durum, cemin genel havasn etkileyen bir unsur olmutur. Ceme katlm youndur. Ksa tutma kaygs tanmadan tm hizmetler yaplm ve tm dualar okunmutur. ki duvaz, tevhid sylenmi, Miralamaya bal Krklar Semahnn ardndan istek semah olarak Erzincan Semah dnlmtr. Cem ortalama 2 saat srmtr. Cemde ritel sras u ekildedir. izelge 5.5: P.S.A.K.D Mustafa Kemal Cemevi Cemi Ritel izelgesi 00:00 Dede, dar duas verir. Dua srasnda herkes ayakta ve eller bal ekilde durur. Dua cmleleri sonunda cemaat Alla Allah! der. Duann sonunda herkes yerine oturur. Konuma Krklar Meclisi hakkndadr. Bu srada cemaatin toplanmas beklenir.

Dede, konuma yapar.

00:02

49

Dede, cemaatten rzalk alr.

00:36

00:38

Salvat getirilir. hls ve Fatiha Suresi okunur. Salt ve Selam blm balar. Zakirler, On ki Hizmet Deyiini alp sylemeye balar. Dede, hizmet sahiplerinin duasn verir.

Dede, tm cemaate birbirlerinden raz olup olmadklarn sorar. Dargn kskn olanlar var ise meydana kmalarn, yoksa Allah eyvallah! demelerini ister. Cemaat hep bir azdan Allah eyvallah! der. Dede; Birbirlerinizden raz msnz? diye bir kez sorar ve cemaat; Razyz! der. Dede; Birbirlerinize haklarnz helal ediyor musunuz? diye kez sorar ve her defasnda cemaat; Helal olsun der. Bunun zerine Dede; Edep erkn! Skt-u lisan! Mmine nian! der ve herkes yanndakiyle niyazlar. Dede; Fahr-i Kinat! lemlere rahmet! Verelim Muhammet Mustafa ve Ehli Beytine salvat! der. Tm cemaat salvat getirir. Sureler Trke okunur. On iki hizmet sahipleri ve cemaatin ounluu Dede ile birlikte okur. Ara vermeden birbirine bal ekilde okunurlar. Salt ve Selam blm on iki hizmet sahipleri ve cemaatin ounluu tarafndan Dedenin nderliinde okunur. Ad geen hizmet sahibi meydana gelir, niyaz eder, sraya geer ve deyiin sonuna kadar ayakta durur.

00:40

00:39

00:41

00:45

00:46 Post Hizmeti gelir. -

Dua srasnda hizmet sahipleri elleri bal vaziyette ayakta dururlar. Hizmet duasna bal olarak tecella temenna duas verilir ve bu srada hizmet sahipleri rkda dururlar. Duann sonunda hizmet sahipleri niyaz eder ve yerlerine geerler. Hizmet bir bayan ve bir erkek tarafndan yerine getirilir. Hizmet sahiplerine Gzc elik eder. Hizmet sahipleri dualarn verirler ve Dededen dua alrlar. Postu yere serer ve zerine niyaz ettikten sonra yerlerine geerler.

50

Tezekr Hizmeti meydana gelir.

00:47

00:49 era Hizmeti gelir. Salvat getirilir ve Fatiha okunur. Sprge Hizmeti gelir. 00:56 -

00:57

Gzc, meydana gelir. Dede, tvbe duas okur. Dede, Nat- Ali Duasn okur. Dede secde duas verir. 00:58 -

Bir bayan ve bir erkek tarafndan yerine getirilir. brik ve leen erkek grevlinin elindedir. Grevli Manay- marifet! Srr- Hakikat! Geldi Hizmet-i Muhammed! Skt et ey cemaat! der ve ardndan leene defa su dker. Her defasnda srayla Allah, Muhammed, ya Ali! diyerek admla Dedeye yaklar. Bu ilem kez tekrarlanr. Grevli son defasnda duasn verir ve salvat ister. Bunun zerine hep bir azdan salvat getirilir. Hizmet sahipleri yere karlkl diz kp birbirlerine, Dedeye ve halkada bulunan birka kiiye abdest aldrdktan sonra dua verirler. Bu srada salvat devam etmektedir. Grevliler darda durup dualarn verir ve Dededen dua aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Grevli, elinde era ile meydana gelir ve diz ker. Dede, Nr Suresinin 35. ve 36. Ayetlerini okur. Grevli hizmet duasn verir ve salvat getirilmesini ister, bunun zerine hep birlikte salvat getirilir. Grevli duasna devam eder ve srasyla eralar uyandrr. Grevli ayaa kalkp duasn tamamladktan sonra Zakir, era Deyiini alp syler. Grevli Dededen hizmet duas alr ve niyaz edip yerine geer. Dede; Dualarmzn ve secdelerimizin kabul iin el Fatiha! der ve cemaat nce salvat getirip ardndan sessizce Fatiha okur. Hizmet bayan tarafndan yerine getirilir. Hizmet sahiplerinden her biri srayla sprgeyi temsili olarak yere alar ve hepsi birden Allah, Muhammed, ya Ali! deyip, eilerek birlikte dualarn verirler. Dededen dua alp, niyaz edip, yerlerine geerler. Gzc elinde denei ile meydana gelir ve duasn verip Dededen dua aldktan sonra, elindeki denee niyaz edip yerine geer. Duadan sonra Dede, szleri ah Hataiye ait bir nefes okur ve cemaat son msralarda Tvbe gnahmza estafirullah! der. Dua Arapa okunur. Baz yerlerde cemaat duaya elik eder. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der.

00:59

01:02

01:03

51

Zakirler, ilk duvaz imam alp syler. Zakirler, ikinci duvaz imam alp syler. Dede secde duas verir. Zakirler, ilk tevhidi alp sylemeye balar. Zakirler, ikinci tevhidi alp syler. Dede secde duas verir. Zakir nc tevhidi alp syler. Dede secde duas verir. Zakirler, Miralamay alp syler.

01:04

Eser: Muhammed Mustafa Ey ah- Merdan Tm cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Eser: Medet Allah Medet Ya Ali Tm cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: Medet Ey Allahm Medet Cemaat saz aralarnda Allah Allah h h! der ve eseri zakirle birlikte syler. Eser: Aliye Selman Olasn Cemaat szlere elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutar. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: u leme Nur Dodu Cemaat szlere elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutar. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Cemaat szlere elik eder ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Miralamann ikinci blmnde Krklar Semah dnlr. Semahn bitiminde Semahlar nce hizmet duas, ardndan da tecella temenna duas alrlar. Eser: Gitme Durnam Gitme

01:07

01:10

01:11

01:14

01:17

01:18

01:23

01:24

01:32

stek semah dnlr. Sakka Hizmeti gelir.

01:40

01:42

Zakir, mersiye alp syler.

Hizmet iki erkek tarafndan yerine getirilir. Grevlilerden biri hizmet duasn verir ve salvat getirilmesini ister. Bunun zerine hep birlikte salvat getirilir. Dede, szleri h Hataiye ait bir mersiyeyi ezgisiz olarak okur ve cemaat hep bir azdan elik eder. Bu srada Zakir doalama bir ezgi alar. Eser: Bugn Matem Gn Geldi Cemaat ayaa kalkar ve el ele tutuur. Mersiye hep bir azdan sylenir. Ara verilmeden salvat getirilir ve bal olarak bir uzun hava sylenir. ekelim Akn Yayn 52

Dede, mnacat duas verir. Sprgeciler tekrar meydana gelir. Lokmaclar meydana gelir.

01:52

Cemaat dua srasnda secdededir ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Meydan temsili ekilde sprerek yine admda Dedeye yaklar ve dualarn verirler. Dededen dua aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Grevliler ellerinde lokmalar ile dualarn verdikten sonra Dededen lokma duas alrlar. Niyaz ettikten sonra lokmalar datrlar. Grevliler meydana gelir ve Gz nizam el terazi, herkes hakkna oldu mu raz? diye kez sorarlar. Cemaat her defasnda Razyz! Allah da sizden raz olsun! der. Grevliler Dedenin nnde tekrar dara durur ve son bir dua aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Meydanda diz ker ve srasyla duasn vererek eralar srlar. Dededen duasn aldktan sonra niyaz eder ve yerine geer. Grevliler postu toplayp darda dururlar. Dededen dua aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Tm grevliler meydanda darda durur, Dededen toplu bir hizmet duas ve tecella temana duas aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Bu dua ile cem son bulur.

01:54

01:55

erac meydana gelir. Post Hizmeti meydana gelir. On ki Hizmet Sahipleri meydana gelir. Dede dalma duas verir.

02:02

02:04

02:03

5.6 Eriklibaba Kltr Dernei ve Cemevi Eriklibaba Cemevinde, 27.09.2007 tarihinde, Perembe akam yaplan ceme itirak edilerek, grnt kayd yaplmtr. Yaz k her Perembe akam cem yaplmaktadr. Katlm olduka yksektir. Cemi, Baba Mansur Ocana bal Binali Doan Dede yrtmektedir. Zakirlik grevi mran Aslan tarafndan stlenilmitir. Gelenekte bayanlarn zakirlik yapmas rastlanlan bir durum olmamasna karn, bununla ilgili bir yasak da yoktur. Kent yaam koullarndaki deiime bal olarak ortaya km gibi grnen bu durum, aratrma kapsammzda bulunan cemler arasnda tek olma zellii tar.

02:05

53

On ki Hizmet Sahipleri gen yatadrlar. Hizmet kurslarn kurum bnyesinde almlardr. Semah eitimi de bu dersler arasnda yer almaktadr. Grevli says yeterli olduundan her hizmet baka kiiler tarafndan stlenilmitir. Hizmet dualar dier birlik cemleriyle ayn olmakla birlikte, secde dualar deiiklik gsterebilmektedir. Cemi ksa tutma kaygs burada da sz konusu deildir. Tm hizmetler yerine getirilmi, tm dualar ve deyiler saysnca okunmutur. Cemde iki duvaz, tevhid sylenmi, Miralamaya bal Krklar Semahnn yan sra iki de istek semah dnlmtr. ki yerine mersiye sylenmitir ve cem ortalama 2 saat srmtr. Cemde ritel sras u ekildedir. izelge 5.6: Eriklibaba Cemevi Cemi Ritel izelgesi 00:00 Dede, konuma yapar. Dede, bir hazrlk deyii alp syler. Dede, cemaatten rzalk alr. Konuma slamn Alevi yorumu ve uygulan zerinedir. Eser: Ben Bugn Pirimi Grdm

00:16

00:19

00:20

Salvat getirilir.

00:21

hls ve Fatiha Suresi okunur.

00:22

Salt ve Selam blm balar.

Dede, tm cemaate birbirlerinden raz olup olmadklarn sorar. Dargn kskn olanlar var ise meydana kmalarn, yoksa Allah eyvallah! demelerini ister. Cemaat hep bir azdan; Allah eyvallah! der. Dede; Birbirlerinizden raz msnz diye bir kez sorar ve cemaat; Razyz! der. Dede; Birbirlerinize haklarnz helal ediyor musunuz? diye kez sorar ve her defasnda cemaat; Helal olsun! der. Bunun zerine Dede; Edep erkn! Skt-u lisan! Mmine nian! der ve herkes yanndakiyle niyazlar. Dede; Fahr-i Kinat! lemlere rahmet! Verelim Muhammet Mustafa ve Ehli Beytine salvat! der. Tm cemaat salvat getirir. Sureler Trke okunur. On iki hizmet sahipleri ve cemaatin ounluu Dede ile birlikte okur. Ara vermeden birbirine bal ekilde okunurlar. Salt ve Selam blm on iki hizmet sahipleri ve cemaatin ounluu tarafndan Dedenin nderliinde okunur. 54

Zakir, On ki Hizmet Deyiini alp sylemeye balar.

00:23

Dede, hizmet sahiplerinin duasn verir.

00:27

00:28 Post Hizmeti gelir. -

00:29 Tezekr Hizmeti meydana gelir. -

00:34

era Hizmeti gelir.

Saz blmlerinde cemaat Allah Allah! diyerek ve eser boyunca dizlerine vurarak elik eder. Ad geen hizmet sahibi meydana gelir, niyaz eder, sraya geer ve deyiin sonuna kadar ayakta durur. Dua srasnda hizmet sahipleri elleri bal vaziyette ayakta dururlar. Hizmet duasna bal olarak tecella temenna duas verilir ve bu srada hizmet sahipleri rkda dururlar. Duann sonunda hizmet sahipleri niyaz eder ve yerlerine geerler. Hizmet iki erkek tarafndan yerine getirilir. ki grevli beraberce postu tutarak meydana gelirler. Bu srada Dede, post hizmeti hakknda ksa bir aklama yapar. Grevlilerden biri duasn verdikten sonra Dededen dua alr ve postu meydana sererler. ki grevli de posta er kez niyaz eder ve yerlerine geerler. Bir bayan ve bir erkek tarafndan yerine getirilir. brik ve leen erkek grevlinin elindedir. Grevli Manay- marifet! Srr- Hakikat! Geldi Hizmet-i Muhammet! Skt et ey cemaat! der ve ardndan leene defa su dker. Her defasnda srayla Allah, Muhammed, ya Ali! diyerek admla Dedeye yaklar. Bu ilem kez tekrarlanr. Grevli son defasnda duasn verir ve salvat ister. Bunun zerine hep bir azdan salvat getirilir. Hizmet sahipleri yere karlkl diz kp birbirlerine, Dedeye ve halkada bulunan birka kiiye abdest aldrdktan sonra dua verirler. Dede, tarikat abdesti hakknda ksa bir aklama yaptktan sonra grevlilerin duasn verir. Grevliler niyaz edip yerlerine geerler. Hizmet bir erkek tarafndan yerine getirilir. Dede, era hakknda ksa bir aklama yapar. Grevli duasn verir ve salvat ister. Bunun zerine tm cemaat salvat getirir ve srasyla eralar uyandrlr. Grevlinin duas bittiinde Dede de grevlinin duasn verir ve grevli niyaz edip yerine geer.

55

00:39

Sprge Hizmeti gelir.

00:40 Gzc, meydana gelir. -

Hizmet bayan tarafndan yerine getirilir. Hizmet sahiplerinden her biri srayla sprgeyi temsili olarak yere alar ve hepsi birden; Allah, Muhammed, ya Ali! deyip, eilerek birlikte dualarn verirler. Dededen dua alp, niyaz edip, yerlerine geerler. Gzc meydana gelir ve dara durup duasn verir. Dededen duasn aldktan sonra niyaz eder ve yerine geer. (Btn hizmet sahiplerine de grevleri srasnda elik eder.) Duadan sonra Dede, szleri ah Hataiye ait bir nefes okur ve cemaat son msralarda Tvbe gnahmza estafurullah! der. Dua Arapa okunur. Baz yerlerde cemaat duaya elik eder. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: Muhammed Mustafa Ey ah- Merdan Tm cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Birinci duvaza bal olarak sylenir. Eser: Medet Allah Medet Ya Ali Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: Aliye Selman Olasn Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Eser: Medet Ey Allahm Medet Birinci tevhide bal olarak sylenir. Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: Diz kelim Zikredelim Cemaat elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutarlar. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der.

00:41

Dede, tvbe duas okur. Dede, Nat- Ali Duasn okur. Dede secde duas verir. Zakir ilk duvaz imam alp syler. Zakir ikinci duvaz imam alp syler. Dede secde duas verir. Zakir ilk tevhidi alp sylemeye balar. Zakir ikinci tevhidi alp syler. Dede secde duas verir. Zakir nc tevhidi alp syler. Dede secde duas verir.

00:44

00:45

00:46

00:52

00:49

00:53

01:02

00:58

01:03

01:08

56

Zakir Miralamay alp syler.

01:09

01:21

Gzc meydana gelir ve dua verir. stek semah dnlr. kinci istek semah dnlr.

Cemaat szlere elik eder ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Miralamann ikinci blmnde Krklar Semah dnlr. Semahn bitiminde Semahlar nce hizmet duas, ardndan da tecella temenna duas alrlar. Gzc meydanda diz ker ve duasn verir. Cmle sonlarnda cemaat; Allah Allah! der. Eser: Kaldr Kaldr Kolun Kaldr. Semahn bitiminde semahlar Dededen nce hizmet, sonra tecella temenna duas alrlar. Eser: Turnam Erenlerden Almsn Himmet Semahn sonunda semahlar Dededen hizmet duas ve tecella temenna duas alr, niyaz eder ve yerlerine geerler. Hizmet on iki hizmetde grevli olan btn erkekler tarafndan yerine getirilir. Toplam yedi kiilerdir ve her biri elinde su dolu srahiler ile meydanda dara dururlar. lerinden biri dua verir ve salvat ister. Bunun zerine herkes salvat getirir. Dede, dua verir ve hizmet sahipleri su datrlar. Eser: Kurban Olam Kalem Olam Koluna Cemaat szlere elik eder. Sakka suyu datan grevliler su datma ii bittiinde meydanda diz kp oturur ve mersiyeyi dinlerler. Eserin sonunda Dededen dua alr ve niyaz edip yerlerine geerler. Eser: Bugn Matem Gn Geldi Herkes el ele tutuur ve hep birlikte sylenir. Ara verilmeden salvat getirilir ve bal olarak bir uzun hava sylenir. ekelim Akn Yayn Tm cemaat secdeye varr ve duann her cmlesinin sonunda Allah Allah! der. Hizmet sahiplerinden her biri srayla sprgeyi temsili olarak yere alar ve hepsi birden; Allah, Muhammed, ya Ali! deyip, eilerek birlikte dualarn verirler. Dededen dua alp, niyaz edip, yerlerine geerler.

01:30

01:22

01:36

Sakka Hizmeti gelir.

01:46

Zakir, mersiye alp syler.

Zakir, ikinci kez mersiye alp syler. Dede, mnacat duas verir. Sprgeciler tekrar meydana gelir 01:53 02:00

02:01

57

02:02

Lokmaclar meydana gelir.

02:03

erac meydana gelir.

02:04

Post Hizmeti meydana gelir. On ki Hizmet Sahipleri meydana gelir. Dede dalma duas verir.

5.7 Karacaahmet Sultan Kltrn Tantma ve Yaatma Dernei Cemevi Karacaahmet Sultan Kltrn Tantma ve Yaatma Dernei Cemevinde 15.02.2009 Tarihinde yaplan ceme itirak edilmi ve grnt kayd yaplmtr. Cem, eyh Hasanlar Ocana bal Celal elik Dede tarafndan yrtlmtr. Celal Dede, 1953 Sivas doumludur. Karacaahmet Vakf, Cem Vakf, Anadolu Kltrn Yaatma Vakf kurucu yelerindendir. Bir yldr Karacaahmet Cemevinde dedelik grevi yapmaktadr. (elik, 2009) Derghn merkezi bir yerde bulunmas sebebiyle, muhtemel ulam zorluklar dikkate alnarak cemler Perembe, Cumartesi ve Pazar gnleri leden sonralar yaplmaktadr. Ancak itirak edilen cemin yapld hafta Hzr Orucuna denk geldiinden, katlm yksek tutabilmek amacyla cem akam saatlerinde yaplm ve Hzr Cemi olarak tanmlanmtr. Bu sebeple cem srasnda ilk sylenen eserlerden tanesi Hzr ile ilgili deyilerdir. Bu deyiler Dede Celal elik tarafndan duvaz imam olarak tanmlanmtr. Zakirlik grevi Celal Dede tarafndan yerine getirilmitir. Ceme katlm olduka yksektir.

02:07

Lokmaclar ellerinde lokmalar ile meydana gelip nce dua verip sonra Dededen dua alrlar. Bu grev de btn erkek grevliler tarafndan yerine getirilir. Lokmalar datrlar ve tekrar meydana gelip tekrar dua alp, niyaz ettikten sonra yerlerine geerler. Meydanda diz ker ve duasn vererek srasyla eralar srlar. Dededen duasn aldktan sonra niyaz eder ve yerine geer. Grevliler postu toplayp darda dururlar. Dededen dua aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Tm grevliler meydanda darda durur, Dededen toplu bir hizmet duas ve tecella temana duas aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Bu dua ile cem son bulur.

02:05

58

Cemde ritel sras u ekildedir. izelge 5.7: Karacaahmet Cemevi Cemi Ritel izelgesi 00:00 Dede, konuma yapar. Cemin yapld gnn Hzr Orucuna denk gelmesi sebebiyle sohbet konusu da Hzr ve Hzr Orucu hakkndadr. Bu sebeple cem Hzr Cemiolarak adlandrlr. Dede, kul hakkyla ilgili baz bilgiler verir. Dede; Mmin canlar, mmin baclar! Aranzda kskn, dargn ya da birbirinden istekli olan can var ise, buras Hak-Muhammed-Ali Divandr, meydana ksn bartralm. Yok ise Allah eyvallah desin! der. Bunun zerine cemaat Allah eyvallah! der. Dede bu soruyu kez sorar ve her defasnda ayn yant alr. Son olarak Dede bir kez de kendi iin rzalk ister ve cemaat Razyz! der. Bunun zerine Dede herkesten yanndakiyle niyazlamasn ister. Dede; Fahr-i lem -i Kinat! Verelim habibim Muhammet Mustafa ve Ehli Beytine can gnlden salvat der. Tm cemaat salvat getirir. Sureler Trke okunur. On iki hizmet sahipleri ve cemaatin bir ksm Dede ile birlikte okur. Ara vermeden birbirine bal ekilde okunurlar. Salt ve Selam blm on iki hizmet sahipleri ve cemaatin bir ksm tarafndan Dedenin nderliinde okunur. Cemaatin bir ksm Dede ile birlikte syler. Ad geen hizmet sahibi meydana gelir, niyaz eder, sraya geer ve deyiin sonuna kadar ayakta durur.

00:30

Dede, cemaatten rzalk alr.

00:34

Salvat getirilir.

00:34 hls ve Fatiha Suresi okunur. -

00:35

Salt ve Selam blm balar. Dede, On ki Hizmet Deyiini alp sylemeye balar. Dede, hizmet sahiplerinin duasn verir.

00:36

00:40

Hizmet sahipleri balar eik ekilde meydanda darda dururlar. Dede, hizmet sahipleri adna cemaatten rzalk alr. Rzalk alndktan sonra Dede, grevlilere hizmet duas ve tecella temenna duas verir. Duann sonunda hizmet sahipleri niyaz eder ve yerlerine geerler.

59

00:43

Tezekr Hizmeti meydana gelir.

00:46 Post Hizmeti gelir. 00:47 era Hizmeti gelir. Dede, era deyiini alp syler. Sprge Hizmeti gelir. 00:50 -

00:55

00:57 Gzc, meydana gelir. -

00:58

Dede, Nat- Ali Duasn okur.

Bir bayan ve bir erkek tarafndan yerine getirilir. Bayann elinde havlu, erkein elinde ibrik ve leen vardr. Erkek olan grevli duasn verirken ikisi birden admda ileri gider ve her bir admda srasyla Allah, Muhammed, ya Ali! derler. Bu hareket kez tekrarlandktan sonra grevliler meydanda durup dualarn verir ve Dededen hizmet dualarn alrlar. Grevliler karlkl ekilde yere diz ker ve birbirlerine temsili abdest aldrrlar. Daha sonra nce Dedeye, sonra Rehbere ve en son Gzcye de abdest aldrp hizmet sahipleri tekrar meydana gelirler. kinci kez dua verip Dededen hizmet duas alr, niyaz edip yerlerine geerler. Hizmet iki erkek tarafndan yerine getirilir. Hizmet sahiplerine Gzc elik eder. Hizmet sahipleri dualarn verirler ve Dededen dua alrlar. Postu yere serer ve zerine niyaz ettikten sonra yerlerine geerler. Hizmet sahibi meydanda diz ker, Nur Suresinin 35. ve 36. ayetlerini Trke olarak okur. Hizmet duasn verir ve bu esnada srasyla eralar uyandrr. Ayaa kalkar ve duasna devam edip salvat getirir. Son olarak Dededen duasn alr, niyaz eder ve yerine geer. Cemaat eserin genellikle cmle sonlarnda Allah Allah!der. Deyiin bitiminde cemaat secdeye varr ve Dede era duas ve ona bal olarak da secde duas verir. Hizmet bayan tarafndan yerine getirilir. Hizmet sahiplerinden her biri srayla sprgeyi elde ele geirerek ve yine srayla Allah, Muhammed, ya Ali! diyerek temsili ekilde meydana sprge alarlar. lerinden bir tanesi hizmet duasn verir. Dededen dua alp, meydana niyaz edip, yerlerine geerler. Grevli meydanda darda durur ve duasn verir ve salvat getirilmesini ister. Cemaat ve Dede birlikte salvat getirir. Dede, hizmet sahibinin duasn verir. Hizmet sahibi meydana niyaz olur ve yerine geer. Dua Arapa okunur. Baz yerlerde cemaat duaya elik eder.

60

01:00

Dede, tvbe duas okur. Dede, secde duas verir. Dede, bir deyi alp syler.

01:02

Duadan sonra Dede, szleri Dervi Sleyman mahlasl bir nefes okur ve cemaat son msralarda tvbe gnahmza estafurullah! der. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Arka arkaya eser birbirine bal ekilde sylenir. Eserlerin ortak zellii, szlerinin Hzr ile ilgili olmasdr. 1.Eser: Bugn Akam Cumadr Cuma 2.Eser: Yattm Bir Dalda Uyudum 3. Eser: Adaletin Tutmu Btn Cihan Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: Medet Ey Allahm Medet Cemaat Dede ile birlikte syler ve dizlerine vurarak tempo tutar. Eser: Aliye Selman Olasn Cemaat Dede ile birlikte syler ve dizlerine vurarak tempo tutar. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: u leme Nur Dodu Cemaat Dede ile birlikte syler ve dizlerine vurarak tempo tutar. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Dedenin iaretiyle tm cemaat ayaa kalkar ve cmle sonlarnda Allah Allah!diyerek elik ederler. Miralamann ikinci blmnde Krklar Semah dnlr. Semahn bitiminde Semahlar nce hizmet duas, ardndan da tecella temennaduas alrlar. Gzc meydana gelir ve dua verir. Dededen dua alr ve niyaz edip yerine geer. Ayakta beklemekte olan cemaate oturmasn syler. Drt erkek tarafndan yerine getirilir. Ellerinde su dolu srahiler ile meydana gelir ve ilerinden biri duasn verdikten sonra Dededen dua alrlar. Dede, szleri ah Hataiye ait bir mersiyeyi ezgisiz olarak okur ve cemaat baz yerlerde elik eder. Mersiyenin sonunda cemaate su datlr.

01:03

01:09

Dede secde duas verir. Dede, ilk tevhidi alp syler. Dede, ikinci bir tevhid alp syler. Dede secde duas verir. Dede, nc bir tevhid alp syler. Dede secde duas verir. Dede, Miralamay alp syler.

01:10

01:14

01:12

01:15

01:19

01:20

01:32

Gzc meydana gelir ve dua verir. Sakka Hizmeti gelir.

01:30

61

01:37

Bir Mersiye sylenir. Dede, Sakka hizmeti grenlere dua verir. Bir mersiye sylenir. Dede secde duas verir. Dede, mnacat duas verir. Sprgeciler tekrar meydana gelir. erac meydana gelir.

01:42

Eser: Gezip Drt Keyi Seyran Eyleyen Eser, cemde bulunan Aye Sever isimli bir bayan tarafndan uzun hava eklinde sylenmitir. Mersiye srasnda diz km halde bekleyen grevliler ayaa kalkp dara dururlar. Gzc grevlilere elik eder. Dededen hizmet duas alan grevliler, niyaz edip yerlerine geerler. Eser uzun hava eklinde sylenir.

01:41

01:47

Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Dua srasnda cemaat ellerini havaya aar ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Fatiha Suresi hep birlikte Arapa okunur. Secdeye varlp niyaz edilir. Meydan temsili ekilde sprdkten sonra dualarn verirler. Dededen dua alr, niyaz edip yerlerine geerler. Meydana gelir ve srasyla duasn vererek eralar srlar. Dededen duasn aldktan sonra niyaz eder ve yerine geer. Grevliler postu toplayp darda dururlar. Dededen dua aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Tm grevliler meydanda darda durur, Dededen toplu bir hizmet duas ve tecella temana duas aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Bu dua ile cem son bulur.

01:49

01:54

01:53

01:55

Post Hizmeti meydana gelir. On ki Hizmet Sahipleri meydana gelir. Dede, dalma duas verir.

01:56

5.8 Hac Bekta Veli Anadolu Kltr Vakf Okmeydan Cemevi Hac Bekta Veli Anadolu Kltr Vakf Okmeydan Cemevinde 27.04.2007 Tarihinde yaplan ceme itirak edilmi ve grnt kayd alnmtr. Cem, Hubyar Sultan Ocana bal Erol Kapkaya tarafndan yrtlmtr. Erol Dede, 1965 Sivas doumlu olup, on iki yldr cem yrtmekte ve son yldr Okmeydan Cemevinde dedelik yapmaktadr. Kendi taliplerine gidip yresel cemler de yaptn, ancak bu cemlerin belli bir dzenle yaplamadn ifade etmitir. Aslen zel bir

01:57

62

irkette almakta ve dedelik grevini gnll olarak yrtmektedir (Kapukaya, 2008). Cemde en nemli hizmetlerden biri olan zakirlik grevini, yine Hubyar Sultan Ocana bal olan Elvan Ko stlenmitir. Ayn zamanda vakfn ynetim kurulu yelerinden ve kurucularndandr. al ve syleyi tarz olduka otantiktir. Sivasl olmasna karn, Hubyar Ocana bal ve Tokat kltrne yakn bir blgede yetimi olmasndan dolay, Hubyarllara zg bir tavr vardr. Cemin genel ileyii hizmet srasnda bulunan baz farklar dnda CEM Vakf tarafndan belirlenen ileyi ile ayndr. Ancak zakirin yresel tavr cemin ehresini tamamen deitirmi ve tam bir yresel cem havas kazandrmtr. (2008 Ylnn Kasm aynda yine ayn cemevinde bir cem izlenmitir. Bu cemde Elvan Ko ile birlikte yeni nesil zakirlerden bir tanesi grev almtr. kinci zakirin okuduu eserler CEM Vakf tarafndan belirlenen eserlerden olduundan, ilk izlenen ve grnt kayd yaplan cem ile bahsi geen ikinci cem, birbirinden ok farkl bir grnt sergilemitir.) Hubyar cemlerine zg olan, yresel kyafetlerle ceme katlma gelenei Okmeydan Cemevinde devam ettirilmektedir. Ancak bu durum yalnzca On ki Hizmet sahipleri ile snrl kalm, cemde bulunan cemaat gnlk kyafetleri ile katlmtr. On ki Hizmet Sahipleri olduka gen yata insanlardr. Rehber, Gzc ve Sakka Hizmetini ayn kii stlenmitir. Cem ritelleri asndan bakldnda dualar, hizmet adlar vb. ileyi eleri dier birlik cemleri ile benzer olmakla birlikte, okunan eserlerin yresel tavr zellikleri kadar sralamas da farkldr. Birok cemde cemi ksa kesmek amacyla okunmayan ceme hazrlk deyileri bu cemde okunmutur. Ardndan gelen deyilerin sralamas Miralamaya bal okunan Krklar Semahndan sonra deimektedir. Semahtan sonra semahlar meydanda oturup Zakirin okuduu niyazlamay dinlerler. Niyazlamann ardndan Krklar Semahnn ark Blm gelir ve semaha kalklr. Semahn bitiminde semahlar otururlar ve Zakir tevhid okur. Tevhidin ardndan Hubyar Semah dnlr ve samahlar yerlerine dnerler. Pervaz olarak tanmlanan eser okunurken gen bir kz postun kenarnda bekler ve Pervazn ikinci blmnde dnmeye balar. Son blm serbest okunur ve gen kz, postun ortasnda oturarak dinler. zlenen cemin ritel sralamas bu farklardan dolay aada ayrntl ekilde verilmitir. 63

Cemde ritel sras u ekildedir. izelge 5.8: H.B.V. Okmeydan Cemevi Cemi Ritel izelgesi Zakir birbirine bal hazrlk deyii alp syler. Dede hizmet duas verir. 1.Eser: Arzulayp Hak Cemine Gelince ( 6 dk) 2. Eser: Erenler Uymu Katara ( 4 dk) 3. Eser: Eer Seremenin Gzn Ararsan (7 dk) Dede, Zakire deyiler bittiinde hizmet duas verir. Dua hizmet duasna gre uzundur ve bir sre sonra genel istek ve temennileri ieren bir dua halini alr. Grevliler meydanda Dedenin karsnda darda durur ve hizmet duas alrlar. Duann ardndan diz kp niyaz eder ve yerlerine geerler. Sohbet konusu Cuma gnnn zellii ve ibadettir. eitli tarihsel olaylar ksa ksa anlatlm ve misal verilmitir. Dua srasnda herkes ayakta ve eller bal ekilde durur. Dua cmleleri sonunda cemaat Allah Allah! der. Duann sonunda herkes yerine oturur. Dede konumaya kendine ait bir nefes ile balar. Konuma, Hubyar Sultann tarihsel kiilii hakkndadr. Dedenin ifadesine gre, her hafta baka bir Yol Ulusunun hayat ve kiilii konu edilmektedir. Gzc darda durur ve duasn verdikten sonra salvat getirilmesini ister. Dede; Fahr-i Kinat! lemlere rahmet! Verelim Muhammet Mustafa ve Ehli Beytine salvat! der ve salvat getirir. Dede, Gzc Karacaahmet ile ilgili bir nefes okur ve ardndan hizmetlinin duasn verir. Duann ardndan Gzc elindeki denee niyaz olur. Ad geen hizmet sahibi meydana gelir, niyaz eder, sraya geer ve deyiin sonuna kadar ayakta durur. 00:00 00:17

On ki Hizmet Sahipleri meydana gelir. Dede konuma yapar.

00:22

00:24

00:32

Dede, dar duas verir.

00:34

Dede konuma yapar.

00:47

Gzc, meydana gelir.

Zakir, On ki Hizmet Deyiini alp sylemeye balar. 00:49 -

64

Dede, hizmet sahiplerinin duasn verir.

00:53

Sprge Hizmeti gelir. -

Tezekr Hizmeti meydana gelir. 00:58 -

01:02 Post Hizmeti gelir. -

Dua srasnda hizmet sahipleri elleri bal vaziyette ayakta dururlar. Hizmet duasna bal olarak tecella temenna duas verilir ve bu srada hizmet sahipleri rkda dururlar. Duann sonunda hizmet sahipleri niyaz eder ve meydanda diz kp otururlar. Dede, grevliler adna cemaatten rzalk alr. Bir bayan tarafndan yerine getirilir. Grevli elindeki sprgeyi temsili olarak Ya Allah! Ya Muhammed! Ya Ali! diyerek meydana alar ve duasn verir. Dede, sprge hizmeti hakknda ksa bir aklama yapar. Grevli, Dededen dua aldktan sonra niyaz eder ve yerine geer. Hizmet bir bayan ve bir erkek tarafndan yerine getirilir. Bayann omzunda havlu, ibrik ve leen erkek grevli ile birlikte tutar ve Dedenin karsna gelip dara dururlar. Dede, grevlilere hizmet duas verir. Duann ardndan grevliler karlkl olarak diz ker ve birbirlerinin ellerine er kez su dkp, her su dkte srayla Ya Allah! Ya Muhammed! Ya Ali! derler. Bu ekilde temsili abdest alm olurlar. Grevliler Dede, Rehber ve tm on iki hizmet sahiplerini temsilen bir kiiye daha abdest aldrdktan sonra tekrar meydanda diz kerler. Bu srada Dede, tarikat abdesti ile ilgili bir aklama yapar. Konumann ardndan grevliler Dededen dua alr ve niyaz edip yerlerine geerler. Bir bayan tarafndan yerine getirilir. Gzc grevliye elik eder. Grevli elinde post ile H erenler! HakMuhammed-Alinin Hizmeti geliyor! diyerek admda Dedeye yaklar ve her admda ayn sz tekrar eder. Son admda duasn verir ve Dededen hizmet duas alr. Duann ardndan Gzc ile birlikte postu meydana serer ve drt kesi ile tam ortasna niyaz ettikten sonra yerine geer.

00:56

65

01:04

era Hizmeti gelir.

Dede, cemaatten rzalk alr. 01:11 -

01:15

Salvat getirilir.

01:16

Dede, tvbe duas okur. Dede, Nat- Ali Duasn okur. Dede, secde duas verir. Zakir, duvaz imam alp syler.

Bu hizmet de Gzc tarafndan yerine getirilir. Hizmete balamadan nce elindeki denei bir baka grevliye emanet eder. Gzc dnene kadar grevi dier hizmet sahibi stlenmi olur. Grevli era meydana getirir, darda durur ve duasn verir. Bu srada eralar uyandrr. Zakir, era Deyiini alp sylemeye balar. Bu esnada erac diz kp bekler. Deyiin bitiminde Dede, bir nefes okur ve era hakknda aklama yapar. Dede era duasn verir. Grevli bu srada ayakta (darda) durur. Duann bitiminde Gzc deneini niyaz ederek dier grevliden alr ve hizmetine devam eder. Dede, rzalk alma ile ilgili bir aklama yapar ve ardndan bir nefes okur. Dede, tm cemaate birbirlerinden raz olup olmadklarn sorar. Dargn kskn olanlar var ise meydana kmalarn, yoksa Allah eyvallah! demelerini ister. Cemaat hep bir azdan Allah eyvallah! der. Dede; Birbirlerinizden raz msnz? diye kez sorar ve cemaat her defasnda razyz! der. Dede; Birbirlerinize haklarnz helal ediyor musunuz? diye kez sorar ve cemaat her defasnda helal olsun! der. Bunun zerine Dede; ki Cihan Gnei Muhammed Mustafa Efendimiz, ah- Velayet Aliyyel Mrteza Efendimiz, Yolun Serveri Pir mam Hseyin de sizlerden raz olsun! der. Dede; Fahr-i Kinat! lemlere rahmet! Verelim Muhammet Mustafa ve Ehli Beytine salvat! der. Tm cemaat salvat getirir. Duadan sonra Dede, szleri ah Hataiye ait bir nefes okur ve cemaat son msralarda tvbe gnahmza estafurullah! der. Dua Arapa okunur. Baz yerlerde cemaat duaya elik eder. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: Sabah Oldu da Gller Douyor. Eserin szleri tvbe duasn anmsatmaktadr fakat Zakir tarafndan duvaz imam olarak tanmlanmtr.

01:19

01:20

01:23

66

01:33

Zakir, bir tevhid alp syler. Zakir, ikinci kez tevhid alp syler. Dede, secde duas verir. Zakir, Miralamay alp syler.

01:27

Eser: Dilim de Virdim de Sensin Nakarat blmlerinde cemaat Zakire elik eder. Eser: u leme Nur Dodu Cemaat nakarat blmlerinde Zakire elik eder ve dizlerine vurarak tempo tutar. Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Miralama salvat ile balar. Eserin ikinci blmnde Krklar Semah dnlr. Semah bayan ve bir erkek semah tarafndan dnlr. Semahn bitiminde grevliler Dedenin karsnda darda durup dua alp meydana diz kp otururlar. Eser: Ali Yolu Nur Yoludur. Krklar Semahnn hemen ardndan sylenir. Semahlar meydanda Dede karsnda oturup dinler ve eserin son msralarnda birbirleriyle niyazlarlar. Eser: Hata Ettim Hda Girdi Bu arka . Bu blm Niyazlamaya bal olarak sylenir ve bu srada oturmakta olan Semahlar ayaa kalkp tekrar semah dnmeye balarlar. Semahn sonunda Dedenin karsnda dara durur ve dua alp tekrar diz kerek otururlar. Eser: Gn Doarken Oku Bunu Semahlar oturduklar yerde h h diyerek ve saa sola sallanarak elik ederler. Eser: Kyamet Gnnde Maher Yerine Zakir tarafndan Krklar Semahnn son blm olarak tanmlanmtr. Bu eser bir nce sylenen tevhide baldr. Semah balar balamaz Semahlar ayaa kalkp meydanda yerlerini alr ve semaha balarlar. Semah bitiminde Semahlar meydanda dara durup Dededen dua alr ve niyaz edip yerlerine geerler.

01:30

01:37

Zakir, niyazlama okur.

01:47

Zakir, Krklar Semahnn ark Blmn alp syler. Zakir, nc kez tevhid alp syler. Zakir, Hubyar Semahn alp syler.

01:50

01:54

01:52

67

Zakir, Pervaz Deyii alp syler.

01:58

Zakir, Pervazn ikinci blmn alp syler. 02:00 -

02:04 Sakka Hizmeti gelir. -

02:08

Zakir, mersiye alp syler. Zakir ikinci kez mersiye alp syler. Dede, mnacat duas verir. erac meydana gelir. Lokmaclar gelir. Sprgeci tekrar meydana gelir.

02:32

Bu eser Zakir tarafndan bu ekilde tanmlanmtr. Eser: Felekler Zuhur Edeli Eser balad srada gen bir kz postun kenarnda, sa eli sol eli zerinde gs hizasnda balanm, sa ayak baparma sol ayak baparma zerine kapanm halde saa sola salnarak bir ekilde elik eder. Pervazn ilk blm bu ekilde biter ve ara verilmeden ikinci blme geilir. Eser: Ah Dedim ah Dedim Bu blmn okunmas srasnda kz yava yava postun ortasna doru adm atar ve tam ortaya geldiinde elleri yukar doru ak halde dnmeye balar. Eserin ritmli blmnn sonunda Gzcnn yardmyla durur ve secdeye varr. Eserin son blm serbest ritimli sylenir. Eser tamamen sona erdiinde tekrar secdeye varp dua alrlar ve niyaz edip yerlerine geerler. Bu hizmet yine Gzc tarafndan yerine getirilir. Grevli elinde srahi ile meydana gelip darda durur ve duasn verdikten sonra salvat getirilmesini ister. Bunun zerine salvat getirilir. Dede, ezgisiz ekilde ah Hataiye ait bir mersiye okur. Bu srada grevli diz kp oturur. Dede, dua verir. Eser: Bugn Matem Gn Geldi Cemaat ayaa kalkar ve el ele tutuur. Mersiye hep bir azdan sylenir. Eser: ah Hseyine Byle Zulm Olur mu. Eser uzun hava eklinde sylenir. Cemaat yine ayaktadr ve cmle sonlarnda Ya Hseyin! ya da Allah Allah! der. Cmle sonlarnda cemaat Allah Allah! der.

02:28

02:34

Grevli eralar srlar ve duasn verir. Dededen duasn aldktan sonra yerine geer. Lokmaclar ellerinde lokmalar ile gelip dualarn verip, Dededen dua alrlar. Grevliler ellerindeki lokmalara niyaz edip yerlerine geerler. Grevli meydan temsili ekilde spr ve her defasnda Allah, Muhammed, ya Ali! der. Sprgeci, Dededen dua alr ve niyaz edip yerine geer.

02:38

02:36

68

5.9 Erenler Eitim ve Kltr Vakf Esenyurt Cemevi Erenler Eitim ve Kltr Vakfnn kurulu sreci 80li yllarn sonunda balamtr. Tam anlamyla faaliyete gemesi ise 1997 Ylnda olmutur. Vakf bnyesinde bulunan cemevinde her hafta Perembe akamlar cem yaplmaktadr. Bununla birlikte bilgisayar, tiyatro, eitli konser ve seminerler de vakfn dier faaliyetleri arasndadr. Esenyurt Cemevinde 17.11.2008 tarihinde yaplan cem, Gven Abdal Ocana bal cemaatin cemidir. Cem, yine ayn ocaa bal olan mdat elebi Dede tarafndan yrtlmtr. mdat elebi 1966 Ordu Fatsa doumludur ve asl meslei mzisyenliktir. On be yanda cem yrtmeye balam ve bu zamana dek Trkiyenin birok ilinde bulunan taliplerinin grgsn de yapmtr. (elebi, 2009) Gven Abdal Oca ve bu ocaa bal bir cemaatin cemi olarak elimizdeki tek rnek, Esenyurt Cemvinde yaplm olan ve yukarda bahsi geen cemdir. Cem, ritel sralamas gstermektedir. Cem srasnda grlen hizmet isimleri benzerdir. Hizmetlerin yerine getirili srasnda cemi yrten Dede mdat elebiye ait olan baz deiiklikler mevcuttur. rnein, btn cemlerde son sray alan Sakka Hizmeti bu cemde tam ortada bulunmas gereken Miralamadan da nce yerine getirilmitir. Dier cemlerde birok hizmetin ardndan yaplan secde bu cemde daha azdr. Ancak secde duas zellii gsteren dualar, cemaat ayakta darda dururken verilmitir. Cem srasnda yaygn olan Trkeve Trkeletirilmi dua okuma gelenei de bu cemde farkllk gsterir. renek cemlerimiz iinde en fazla Arapa dua bulunan cem olma zelliini de yine Esenyurt Cemevi Cemi tamaktadr. 69 asndan dier rnek cemlerle baz alardan farkllk

02:41

On ki Hizmet Sahipleri meydana gelir. Dede, dalma duas verir.

02:39

Tm grevliler meydanda darda durur, Dededen toplu bir hizmet duas alrlar ve niyaz edip yerlerine geerler. Bu dua ile cem son bulur.

Hizmet sahiplerini de iki gruba ayrmak mmkndr. Tezekr, sakka, sprge ve gzc hizmeti orta yan stnde insanlar tarafndan yerine getirilmitir. Bununla birlikte Miralamaya bal olarak dnlen Krklar Semahda yine ayn grevliler tarafndan dnlmtr. Ancak bu semahtan sonra gelen istek semah baka bir zakir tarafndan alnp sylenmi ve semah ekibi tarafndan dnlmtr. Her cemde olduu gibi bu cemde de hizmetlerin icras ya ortalamasna gre olduka deimektedir. Cemde ritel sras u ekildedir. izelge 5.9: Esenyurt Cemevi Cemi Ritel izelgesi Cem, Dedenin yapt konuma ile balar. Sprge Hizmeti gelir. 00:00 Alevi toplumunda kadnn yeri ile ilgili bir konumadr. Bu srada cemaatin toplanmas beklenir. Hizmet bayan tarafndan yerine getirilir. Grevlilerden her biri sprgeyi meydana er kez Allah, Muhammed, ya Ali! diyerek alp yerine dner ve yanndaki grevliyle niyazlaarak sprgeyi teslim eder. grevli de srayla ayn ilemi uyguladktan sonra darda durup hizmet dualarn verirler. Dededen dua aldktan sonra niyaz edip yerlerine geerler. Bir bayan tarafndan yerine getirilir. Gzc elik eder. Bayan grevli meydanda diz ker ve iki eliyle Allah, Muhammed, ya Ali! diyerek yeri sprr gibi yapar. Daha sonra postu alr ve Gzc ile birlikte tutup Dededen dua alrlar ve cmle sonlarnda Allah Allah! derler. Gzc hizmet duasn okur ve bu srada dier grevli ile birlikte postu meydana sererler. Postun drt kesine ve ortasna niyaz ettikten sonra ayaa kalkp darda durur ve Dededen bir dua daha aldktan sonra tekrar niyaz edip yerlerine dnerler.

00:15

00:16 Post Hizmeti gelir. -

70

Tezekr Hizmeti meydana gelir.

00:18

00:24

Dede, tvbe duas okur.

On ki mamlarn zikri (Salt ve Selam) Dede, Nat- Ali Duasn okur. Dede, dua verir. (Akam Duas) Dede, hayr istek duas verir. Dede, secde duas verir.

00:27

Bir bayan ve bir erkek tarafndan yerine getirilir. Grevlilerin elinde bir leen ve ibrik vardr. Karlkl diz kp Allah, Muhammed, ya Ali! diyerek er kez su dkp, srayla birbirlerine Tarikat Abdesti aldrrlar. Bu srada cemaat Dede ile birlikte slvat getirir ve hizmetin sonunda kadar devam ederler. Grevliler, halkada bulunan tm On ki Hizmet Sahiplerine de abdest aldrp meydanda dara durur, Dededen dua aldktan sonra birlikte tuttuklar ibrie niyaz edip yerlerine geerler. Sonu estafurullah! diye biten satrlarda, cemaat de bir kez estafurullah! der. Duaya bal olarak Dede, genellikle ah Hatai mahlasyla okunan Tvbe Duas Dervi Sleyman mahlasyla okunmutur. Tvbe Duasna bal ekilde yar Arapa olarak okunur. Cemaat cmle sonlarn takiben Allah Allah! der. Dua Arapa okunur. Bu duaya bal olarak, istek ve temenni ierikli Trke bir dua okunur. Trke duaya bal olarak hls Suresi Arapa okunur. Dua, okunduu yer ve ierii sebebiyle secde duasna benzemektedir. Ancak cemaat secdeye kapanmamtr. Cmle sonlarn takiben herkes Allah Allah! der. Dede, tm cemaatten ayaa kalkmasn ister. Cemaat meydana niyaz ederek ayaa kalkar. Dede istek ve temenni ierikli bir dua okur. Cemaat, dua cmlelerinin sonunda Allah Allah! der. Dede yalnzca halkadakilerden ve erkeklerden secde etmelerini ister. (herkesi yormamak iin) Dua bitiminde secdedekiler ayaa kalkp tm cemaatle birlikte darda dururlar. Dede, tecella temenna duas verir. Cemaat oturur.

00:29

00:31

00:33

00:32

71

00:34

Gzc meydana gelir.

00:40 00:38 Dede, tvbe duas okur. Dede, secde duas verir. Sakka Hizmeti meydana gelir. -

Gzcnn elinde denei vardr ve ona dayanarak darda durur. Dede, duasn verir. Gzc nce elindeki denee niyaz eder. Gzc, cemaate birbirinizden raz msnz? diye sorar. stei dilei olann meydana gelmesini ister. Cemaat eyvallah! diye cevap verir. Gzc ban eerek diz ker ve Dededen duasn alr ve ban kaldrp oturmaya devam eder. Dede, cemaatten Gzc iin rzalk ister ve cemaat eyvallah! der. Dede, Gzcden cemaat iin rzalk ister ve Gzc eyvallah! der. Gzc ve cemaat niyaz edip ayaa kalkar ve salvat getirirler. Cemaat msra sonlarnda estafurullah! diye elik eder. Cemaat ve Gzc secdeye varrlar ve Dede secde duas verir. Ayaa kalklr ve Dede tecella temenna duas verir. Bir bayan tarafndan yerine getirilir. Gzc hizmet sahibine elik eder. Hizmet sahibinin elinde bir kse su vardr ve bir kesme eker tanesi suya atlr. Dede bir kakla su ve ekeri kartrrken Arapa bir dua okur. Trke bir nefesle devam eder ve nce Gzcye, sonra Sakkaya, bir kak su verir ve bir kak da kendi ier. Hizmet srasnda tm cemaat ayakta bekler. Dede son bir kak daha itikten sonra, hizmet sahipleri ile birlikte ayaa kalkar. Ksa bir Trke duadan sonra Dede ve cemaat bir tevhid syler. (Mzikal bir eser olmasna ramen alg elii olmakszn sylenir.) Eser: Uyan Ya Muhammed Uyan Salvatn ardndan Dede dua okur. Gzc elinde su dolu kse ile gelir ve Dededen balayarak srayla tm halkadakilere bir kak iirir. Eser: Bugn Matem Gn Geldi Eser sylenirken Dede ve tm cemaat ayaktadr. Cemaat ayakta eller bal darda durur ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser: Gnl Kalk Gidelim Hseyne Doru Gzc meydana ve On ki Hizmet Sahipleri ile erkekler de yerlerine otururlar. Kadnlar ayaktadr.

00:41

00:49

Salvat getirilir. Zakir, bir mersiye alar. Dede, dua verir. Dede, bir deyi alp syler.

01:00

00:52

01:02

72

01:06

Dede, secde duas verir. Dede, bir tevhid alp syler. Dede, secde duas verir. Dede, Miralamay alp sylemeye balar.

Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Eser; Medet Allahm Medet

01:07

01:10

Dua srasnda tm cemaat secdeye iner ve cmle sonlarnda Allah Allah! der. Miralama uzun hava eklinde serbest okunur. Miralamann ilgili blmnde Gzc ve bir bayan semah dnmeye balar. Eser halen serbesttir ve bu sebeple semah dnenlerin hareketleri de serbesttir. Ksa bir sre sonra semahlar iki bayan iki erkek olmak zere drt kii olurlar. Miralamann son ktas ritmik okunur. 9 zamann 2.3.2.2 dzm ekliyle ve olduka hzl biimde sylenir. Semahn ardndan semahlar meydana secde edip otururlar. Diz km vaziyette, sa el gs zerine, sol el ise onun altna gelecek ekilde dururlar. Dede Niyazlama y okurken, ilgili yerlerde birbirleriyle niyazlarlar. Eser: Yrk Olur mi Bu Gnl Kuu Eserin sonuna doru Dedenin iaretiyle semahlar ayaa kalkarlar. Dede, Niyazlamann son ktasn serbest okur. Bu srada semahlar ayakta beklerler. Niyazlamaya hi ara vermeden baka bir serbest ezgi balanr ve semahlar semaha balarlar. Ksa bir sre semaha ara verip birbirlerine sarlm halde bir kez daha niyaz edip semaha devam ederler. Bir sre dndkten sonra yine ayn vaziyette meydanda durup Dededen dua alrlar. Meydana niyaz edip yerlerine geerler. Eser: Bam Ak Yaln Ayak Yrttn Semah, Zakir tarafndan alnp sylenir. Semah ekibi 14 kiiden olumaktadr. Yresel kyafetler giyinmilerdir. Ya ortalamalar 15 ila 30 arasndadr. Semah hareketleri dzenli ve nceden kurgulanm hareketlerdir.

01:11

Dede, niyazlama deyii alp syler.

01:15

01:19

stek Semah dnlr.

73

kinci stek Semah dnlr.

01:23

Gzc ve Meydanc meydana gelir. Sprgeciler tekrar meydana gelir. Tezekr Hizmeti tekrar gelir. Gzc duasn alr.

01:29

01:31

Eser: Krat Semah Semah drt blmldr. lk blm ar, sonra hzl, sonra daha hzl bir blm ve en son ikinci blmn tekraryla yavalayarak sona erer. Semah yine Zakir tarafndan alnr ve sylenir. Semahn sonunda Samahlar meydanda dara durur ve Dededen dua alrlar. Duann ardndan niyaz edip yerlerine geerler. Niyaz edip otururlar ve Dededen dua alp, tekrar niyaz edip, ayaa kalkarlar. Postu toplar ve birlikte tutarak Dededen bir dua daha alrlar. Cemin banda yaptklar ilemi aynen tekrar edip, Dededen dua alrlar ve niyaz edip yerlerine geerler. Hizmet sahipleri meydanda darda durup Dededen dua alr ve niyaz edip yerlerine geerler. Dede, meydanda hazr bulunan Gzcnn duasn verir. Bu srada Gzc elindeki denee yaslanm halde darda durur. Duann sonunda deneine niyaz eder. Herkes, el ayalar karya bakacak ekilde durur ve Allah Allah! der. (Cem srasnda dier cemlerde olduu gibi era uyandrlmam olmasna ramen duas verilmitir.) Halkada bulunan btn On ki Hizmet Sahipleri secdeye varrlar ve Dededen hizmet duas alrlar. Bu esnada cemaatte bulunan bayanlar halen ayaktadrlar ve cem boyunca ayakta durmulardr. Bu son dua ile cem sona erer.

01:33

01:34

01:35

Dede, era duas okur. On ki Hizmet Sahipleri toplu halde dua alrlar. -

5.10. Pir Sultan Abdal Kltr Dernei mraniye ubesi Mustafa Kemal Cemevi Yozgat Grg Cemi Yozgat Yre Cemi, 29.04.2007 tarihinde kaydedilmi bir grg cemidir. Bu tip cemlere sk rastlamak olana pek yoktur. Bunun sebebi mekn olarak kullanm dnda cemaatin ve dedenin cem evleriyle srekli bir balarnn olmamasdr. Halen eskiden olduu gibi ou grg cemi evlerde yaplmaktadr. Bu sebepten dolay Yozgat Yre Cemi riteller ve mzikal eserler asndan birlik cemlerinden ayrdr. Cemi yrten Dede, Erzade Yldzdr. 1981 Ylnda Yozgatn ekerek lesine bal Krkdilim Kynde doan Erzade Dede, Canbek Airetinden olup, mam Rza Ocana baldr. On drt yanda dedelik yapmaya balam, dedelik eitimini 74

01:36

z dedesinden, balama almay ise babasndan renmitir. Yakn zamana kadar yalnzca dedelik yapm, daha sonra zel bir irkette almaya balamtr. Yalnzca kendi taliplerinin grg cemlerini yapmaktadr. Alevi slam Din Hizmetleri Bakanl ya da herhangi bir cemevine bal deildir Yldz (2008). Bu durum yrtt cemlerdeki belirgin yresel tavrn sebebidir. Cem srasnda okunan eserler yreye zgdr. Gnmzde Alevi Mzii olarak tanmlanan ve gn getike popler olan eserlere oranla, duyulmam ve bakir kalm deyilerdir. Alevilikte genel olarak grg cemi ayn amaca hizmet etmekle birlikte, farkl yrelerin ya da farkl ocaklara bal dedelerin yrttkleri cemler karlatrldnda izlenen cem says kadar eitlilie rastlamak mmkndr. Hatta ayn ocaa bal dedelerin yrtt cemler arasnda bir kyaslama yapldnda da sonu ayn olacaktr. Bu sebepten, aada ritel sras verilen cemin tm grg cemleri ile ayn olduu dnlmemelidir. Mekn olarak elverili olmas sebebiyle cemevleri kullanlmakta, ancak ylda bir kez yapld iin bu tip cemlere rastlama olasl da azalmaktadr. Bu sebeple Yozgat Yre Cemi, aratrmamza konu olan dier cemler arasnda istisnai bir yere sahiptir. Cemaatin ya ortalamasnn yksek olmas ve hizmetler konusunda sreklilikten uzak olmalar sebebi ile grevlilerin dualar da Dede tarafndan verilmitir. Yine ayn sebepten semahlar da dier cemlerdekilere oranla daha kural kaygsz bir grnt sergilemilerdir. Cemin son blmnde yer alan grg ksmna kadar, genel cem ileyii grlmektedir. Cemde ritel sras u ekildedir. izelge 5.10: PSAKD Mustafa Kemal Cemevi Yozgat Grg Cemi Ritel izelgesi Rehber cemevine gelir. Ceme katlm devam eder. 00:00 Rehber ieri girdiinde tm cemaat ayaa kalkar. Rehber hepsine dua verir ve cemaat cmle sonarnda Allah Allah! der. Dede, Rehber oturduktan sonra ayakta duran cemaate dua verir ve cemaat oturur. Yeni gelenler meydanda dara durup Dededen dar duas ve ardndan tecella temenna duas alp nce meydana, sonra da halkada bulunanlara niyaz edip yerlerine geerler. Dua alanlara Gzc elik eder.

00:02 -

75

00:23

Dede, konuma yapar. Tarikat abdesti alnr.

00:06

Konuma Alevilikte ikrar verme ve Yola ballkla ilgilidir. Hizmet bir bayan ve bir erkek tarafndan yerine getirilir. (Bu cemde tezekr yerine izniki olarak adlandrlmlardr. ) Grevliler srayla birbirlerinin ellerine su dker ve havlu ile kurularlar. Gzc de grevlilerin yanndadr ve Onun da eline su dklr. Grevliler halkada bulunan herkese abdest aldrrlar. Hizmetin sonunda grevliler meydanda dara durup Dededen nce hizmet duas, sonra da tecella temenna duas alp yerlerine geerler. Tarikat abdesti alndktan sonra halkada bulunanlar kemerbest balarlar. Hizmet iki erkek tarafndan yerine getirilir. Gzc onlara elik eder. Grevliler postu birlikte tutarak meydanda dara durur ve Dededen hizmet duasn alp postu meydana sererler. Grevliler srayla postun drt kesine niyaz edip yerlerine geerler. mumlu bir amdan kullanlmtr. grevlinin her birinin elinde kibrit pleri vardr. Dede hizmet duasn okurken grevli ayn anda mumlar yakar. Hizmet bir erkek tarafndan yerine getirilir. Grevli elindeki sprgeyi kez yere alar ve her defasnda srayla; Ya Allah! Ya Muhammed! Ya Ali! diyerek adm atar. Son admda darda durur ve Dededen hizmet duasn alp yerine geer. Dedenin iareti ile on iki hizmet sahiplerinden drt tanesi nce kendininkileri, sonra da halkada bulunanlarn oraplarn karrlar. Geri kalan cemaat de oraplarn karr ve herkes plak ayakla devam eder ceme. Dedenin Edep erkn! Skt-u lisan! Mmine nian! demesiyle birlikte herkes yanndakiyle niyazlar. Dede, cemaate Byk kk, Mmin Mslim, bac karda! Hepiniz birbirinizden raz msnz? der ve raz msnz diye iki kez daha sorar. Her defasndan cemaatten razyz yantn alr. Bunun zerine Dede; Hak-Mhammed-Ali, Mazlum Hseyin de sizlerden raz olsun! der. 76

00:26

Kemerbest balanr. Post Hizmeti gelir.

00:27

00:29 Delil (era) uyandrlr. Sprge Hizmeti gelir. -

00:31

00:32 oraplar kartlr. -

00:33

Niyazlalr.

00:34

Rzalk alnr.

Dede, On ki Hizmet Deyii alp sylemeye balar. Dede, Tvbe Duas okur.

00:35

00:40

00:44

Secde duas verilir. Dede bir Duvaz mam alp syler. Secde duas verilir. Dede ikinci defa Duvaz mam alp syler. Secde duas verilir. Dede Miralamay alp syler. Secde duas verilir. stek semah dnlr.

Eser: Haktan Bize Name Geldi Cemaat eser srasnda dizlerine vurarak tempo tutar. Ad geen hizmet sahibi meydana gelip dara durur ve Rehberden duasn alp, niyaz ettikten sonra yerine geer. Duann cmle sonlarnda cemaat estafurullah yerine Allah Allah! der. Dua, ayn zamanda iir formundadr ve Dervi Ali mahlasyla okunmutur. Duann sonunda tekbir getirilir. Tm cemaat secdededir ve srekli Allah Allah! der. Eser: Elhamdlillah ki slamz Eserin nakarat blmlerinde cemaat Dedeye Allah h h diyerek ve dizlerine vurup tempo tutarak elik eder. Tm cemaat secdededir ve srekli Allah Allah! der. Eser: efaat Kl Ya Muhammed Mustafa Eser boyunca cemaattekiler mtemadiyen Allah Allah! derler. Tm cemaat secdededir ve srekli Allah Allah! der. Miralamann ikinci Semah dnlr. blmnde Krklar

00:46

01:01

01:02

01:07

01:09

01:17

Tm cemaat secdededir ve srekli Allah Allah! der. Eser: Nurhak Semah ki bayan ve erkek tarafndan dnlr. Semahlarn ya ortalamas yksektir. Semahn bitiminde Semahlar darda durup Dededen hizmet duas alrlar. Eser: Hak- Muhammed- Ali Vard Bir Hala Semahlar Dedenin isteiyle yerlerine gemeyip meydanda oturur vaziyette dinlerler. Tm cemaat secdededir ve srekli Allah Allah! der.

01:18

Dede nc defa Duvaz mam alp syler. Secde duas verilir.

01:24

01:26

77

Dede bir tevhid alp syler.

01:28

01:33

Secde duas verilir. Dede bir tevhid alp syler.

Eser: Zlcell h-i Sbhan Bu eser Dede tarafndan hlama olarak tanmlanmtr. Fakat ayn zamanda tevhid olduu sylenmitir. Eser boyunca cemaattekiler ellerini yan yana ba aa tutup, parmaklar yere gelecek ekilde saa ve sola hareketlerle tempo tutar ve her defasnda h derler. Tm cemaat secdededir ve srekli Allah Allah! der. Eser: Gnh Ettim hm Drna Durdum Cemaat bu eser srasnda yalnzca szlere hafife elik eder. Eser sakin bir gidere sahip olduundan herhangi bir tempo hareketine rastlanmaz, yalnzca cmlelerin sonunda Allah Allah! derler. Tm cemaat secdededir ve srekli Allah Allah! der. Dede; Failatn failet! Verelim Muhammed Mustafa ve Ehli Beytine salvat! der ve bunun zerine hep birlikte salvat getirilir. Grevli Ya Alla! Ya Muhammet! Ya Ali! diyerek her defasnda meydana sprge alp birer adm atar ve darda durur. Dededen hizmet duas alr ve yerine geer. Drt erkek grevli, uzunlamasna sarlm orta boy bir kilimi (ikinci bir post) birlikte tutarlar ve meydanda durup Dededen dua alrlar. Duann ardndan hep birlikte kilimi meydana sererler. Bir erkek grevli tarafndan klf iinde duran Erkn, klfndan kartlr ve Dedeye verilir. Cemaat el ele tutuur ve Dede, dr ve erkn zerine h Hataiye ait bir nefes okur. Erkn, Dede ve iki yannda bulunan kiilerle birlikte tutulur. Bu srada Dede salt ve selamlama duasn okur. Cemaattekiler halen el ele tutmaktadr. Salt ve selam blmnn sonunda Dede salvat ister ve bunun zerine hep birlikte salvat getirilir.

01:35

01:39

Secde duas verilir. Salvat getirilir. Sprgeci tekrar meydana gelir. Grgye hazrlk.

01:40

01:41

01:43

01:46 Erkn gelir. Salt ve selamlama. -

01:52

78

01:57

Grg balar.

Grg devam eder.

5.11 Cem Ritelleri zerine Genel Deerlendirme Cem Vakf Yenibosna Cemevi, Cem Vakf Fatma Ana Cem ve Kltr Evi, ahkulu Sultan Klliyesi Mehmet Ali Hilmi Dedebaba Aratrma-Eitim Ve Kltr Vakf Cemevi, Sargazi Kltrn Tantma, Yaatma, Dayanma ve Trbesini Onarma Dernei Cemevi, Pir Sultan Abdal Kltr Dernei mraniye ubesi Mustafa Kemal Cemevi ve Hac Bekta Veli Anadolu Kltr Vakf Okmeydan Cemevi,

02:00

Dede, elinde Erkn ile postun kenarnda durur. Msahip iftler iki erkek ve iki bayan olarak ayr ayr grgden geerler. Grgye girecek olan bayanlar srasyla Delile, Dedeye ve Rehbere niyaz ettikten sonra geri ekilerek kar karya diz kp otururlar. Erkekler karlkl oturan bayanlarn arasndan geerek ayn sra ile niyaz edip, postun zerinde birbirlerine sarlp beklerler. Rehber; Elif Allah! Mim Muhammed! Cim Cebrail! diyerek yerde birbirlerine sarlm vaziyette bekleyen taliplerin zerinden geirir. Dede; Hal erenler haldr, yol erenler yoludur! Gafil olmayn gaziler, gelen stad elidir! dedikten sonra, Erkn yerdeki taliplerin srtlarna srerek kez geirir. Bunu yaparken her harekette; Ya Allah! Ya Muhammed! Ya Ali! ehitler uyana! der ve ardndan dualarn verir. Erkek taliplerin grgsnden sonra, oturur vaziyette bekleyen iki bayan talip ayaa kalkar ve ellerini avular yukar bakacak ekilde birbirlerinin elleri stne koyarlar. Rehber de onlarn elleri altna elini koyar ve Dede Erkn ile avularna kez dokunur. Bunu yaparken; Elif Allah! Mim Muhammed! Cim Cebrail! Haktan indi bir top nur! Fatima Ana baclarn yzn yur! Fatima Anann katarna nail olasnz! Hayr hizmetiniz kabul olsun! Hizmetinizden efaat bulasnz! der. Duann ardndan bayanlar ellerini yzlerine srp Erkna niyaz ettikten sonra yerlerine dnerler. Cemin bundan sonras sre lm yaplamayacak kadar uzundur. Grg, cemde bulunan her msahip ift iin ayr ayr yaplmaktadr. ou zaman bu tip cemler sabaha kadar srmektedir.

79

Karacaahmet Sultan Kltr Dernei Cemevi ve Esenyurt Cemevinde izlenen ve grnt kayd yaplan cemlerin ritel izelgelerinden edinilen sonulara gre; Cemlerden dokuz tanesi birlik cemi, bir tanesi grg cemidir. Birlik cemlerinin arlkta olmasnn sebebi, zellikle k aylarnda her hafta belli bir gnde (genellikle Perembe, baz cemevlerinde Cumartesi-Pazar) yaplyor olmalardr. 48 Perembe (ya da 48 Cuma) inancna dayanlarak yaplan bu cemler, Muharrem Ay ya da Hzr Orucuna denk geldiinde baz deiiklikler yaplr. Tm cemler sohbetle balar ve bu esnada cemaatin toplanmas da beklenmi olur. Sohbet konular dedelerin bilgi birikimi ile anlatm ekli ise hitabet yetenekleri ile doru orantldr. Genellikle Alevi inancnda nemli yer tutan Krklar Bezmi, slamn ilk dnemleri, Kerbela Olay, Hzr Peygamber vb. yol ulular hakknda yaplan bu konumalar srasnda dedelerin kiisel birikim ve inanlar ak ekilde grlebilmektedir. Buna gre, nesil asndan baklarak yaplabilecek tahminlerin yanl olmas muhtemeldir. nk gen yataki dedelerin bazen kendilerinden yaa olduka byk olan dedelere oranla daha az bilimsel ve ada olduklar sylenebilir. Ancak tam bir genelleme yapmamak, ehir ortamnda ba gsteren yeni oluumlar dikkate alarak baz eyleri zamana brakmak doru olacaktr. Ayrca dedelerin iyi niyet ve emeklerini takdir etmek de gerekir. Elimizde bulunan rnek cemlerin bir ksmnda dr duas mevcuttur. Bazen dede cem meydanna girer girmez, bazen de sohbetten sonra tm cemaat toplandnda gerekletirilen bir riteldir. zellikle daha krsal saylabilecek semtlerde, devaml bir kitleye sahip cemlerde (ritellere aina cemaatlerin bulunduu cemler) yapld gzemlenmitir. Alevi inancnn en nemli elerinden olan rzalk kavram, ayn zamanda cemlerin olmazsa olmaz unsurlarndandr. Cemin eidi ya da amac gzetilmeksizin rzalk alma gerekletirilen bir riteldir. nce dede rzalk hakknda bir aklama yapar. Daha sonra cemaate kez birbirinizden raz msnz diye sorar ve her defasnda razyz cevab alr. Sonra dede, kul

80

kuldan raz ise, Allah da kulundan razdr der ve bunun zerine herkes iki yannda bulunanlar ile niyazlar. Rzalk alma, ehir ortamnda yaplan cemlerde yalnzca gelenein devam iin yerine getirilen ritellerdendir. nk birbirini tanmayan ve hasbelkader bir cemde yan yana oturan insanlarn birbirlerinden raz olmamas sz konusu deildir. Cem meydan sorgu meydandr. Krsal kesim yaamnda birbirini olduka iyi tanyan insanlarn olduu cemlerde gerek manasn bulan bu ritel ile dargn ve ksknlerin bartrlmas, bu dnyaya ait sorunlarn bu dnyada zlmesi amalanr. Cem olgusu ve Alevilik sz konusu olduunda gzden karlmamas gereken en nemli ey dede-talip ilikisidir. Elimizde bulunan cem rneklerinden Yozgat Grg Cemi ve Esenyurt Cemi dnda hibir cemde dedeler kendi talipleri ile birlikte deildirler. Bu sebeple ehir ortamnda yaplan cemlerde ounlukla rzalk alma riteli gelenein devam ve hizmet grenlerden raz olmakla snrl kalmtr. Salt ve Selm blm btn cemlerde vardr. Bu blmde ama kutsal saylan ztlar anmak ve onlara olan saygy dile getirmektir. Cemlere gre okunan metinler farkllk gsterebilmesine karn elimizde grnt kayd bulunan cemlerin sekiz tanesinde bu blmn ierik ve sralamas ayn ya da benzerdir. Yine Yozgat Grg Cemi ve Esenyurt Ceminde farkldr. Ancak cemde ritelin uyguland yer hepsinde birbirine yakndr. Bu blm cemlerin balarnda Miralamadan nce gelir. Dedelerin cem srasnda ya da gnlk hayatlarnda stlendikleri grev ve iinde yetitikleri gelenee bal olarak Kurandan alnt yapmalar sk karlalan bir durumdur. Bununla birlikte cem srasnda baz surelerin tm cemaatin katlm ile hep bir azdan Trke okunmalarnn gelenekteki yeri ve gemii hakknda kesin bir yargya varmak gtr. Bu konuda daha net bir sonuca varabilmek iin Anadoluda cem geleneinin devam ettii yerlerde inceleme yapmak gerekmektedir. Ancak dedelerle yaplan grmelere dayanarak diyebiliriz ki cemlerde hls, Fatiha ve Nur surelerinin okunmas gelenekte var olmayan, son dnelerde cemlere dhil edilmi bir riteldir. Alan aratrmamz iindeki on cemden sekizinde hls ve Fatiha sureleri okunmutur. Nur Suresi 35.ve 36. Ayetleri de Sargazi, ahkulu ve Mustafa 81

Kemal Birlik Ceminde okunmutur. Cem Vakf ritel srasn benimseyen dier cemevleinde olmaynn sebebi kimi zaman tercih, kimi zaman da srenin kstl olmasdr. Esenyurt Ceminde ise era riteli uygulanmamtr. On ki Hizmet Deyii, Esenyurt Cemi hari dier btn cemlerde sylenmitir. Bahsi geen cemde deyi sylenmese de ritel srasnda onun ardna balanan ve grevlilerin toplu halde aldklar hizmet duas vardr. Yozgat Grg Ceminde ise On ki Hizmet Deyii vardr ancak hizmet sahipleri sras geldike meydana gelip dualarn alp yerlerine gemilerdir. Bu ilem, deyiin sylenmesi srasnda Dedenin yannda postta oturan Rehber tarafndan yaplmtr. Grevliler deyiin sonunda toplu halde dua almamlardr. Tarikat Abdesti ya da El Suyu olarak bilinen hizmet btn cemlerde karmza kan ritellerdendir. Hizmeti yerine getiren grevliler tezekr olarak adlandrlrlar. rnek cemlerimizin hepsinde hizmet bir erkek ve bir bayan tarafndan yerine getirilmitir. Genellikle dededen balayarak ya sadece birka kiiye, ya da halkann n srasnda oturanlara uygulanr. Ritelin uygulann almamzn ritel izelgesi blmnde her cem iin ayr ayr grmek mmkndr. Ancak bu ritel ile zellikle belirtilmesi gereken bir unusur vardr. Bu ritelin birlik cemlerinde uygulanma zorunluluu yoktur. zellikle grg cemleri iin byk nem tayan bir riteldir. nk bir nevi mahkeme gibi ileyen grg cemlerine balamadan nce ruhen gerek bir arnmla ulam olmak nemlidir. Birlik cemlerinde srarla uygulanma sebebi ise gelenei devam ettirebilmek ve hizmetin yeni nesiller tarafndan renilmesini salamak iindir. Sprge hizmeti; elimizdeki rneklere gre birlik ya da grg cemi fark gzetilmeksizin her cemde vardr. Yozgat Grg Ceminde bir erkek, Okmeydan Hubyar Ceminde bir bayan ve dier cemlerde ise bayan tarafndan yerine getirilmitir. Ritelin uygulan srasnda sprge yere demedii iin bu hizmetin meydann fiziki temizlii iin yapldn sylemek mmkn deildir. Eldeki verilere dayanarak denebilir ki ritel, sembolik olarak temizlii ifade eder. 82

Gzc hizmeti cemlerde en ok ileve sahip olan grevlerdendir. Cem srasndaki asayiten sorumludur. Cem kurallarna aykr davranlara mdahale eder. Cemin banda ve sonunda hizmet sahiplerine grevlerinin icras srasnda elik eder. Bunun dnda kalan zamanlarda ise cemde bulunanlar arasnda gezinir ve uygunsuz davranlar olup olmadn kontrol eder.

Tvbe duas btn cemlerde okunan dualardandr. Elimizde grnt kayd bulunan on cemin hepsinde tvbe duas olarak ah Hatai mahlasl bir nefes okunmutur. Bu nefesin metni dualar blmnde, ritelin ayrntlar ise ritel izelgelerinde ayrntl ekilde verilmitir. Cem Vakf tarafndan belirlenen ritellerinin hkim olduu cemlerde tvbe riteli Tahrim Suresi 8. Ayetin Trke okunmasyla balar. Yaar Nuri ztrk tarafndan yaplan meal tercih edilmitir ve dua ok fazla deiiklie uramadan okunur. Yozgat Grg Cemi ve Esenyurt Cemi dndaki cemlerde mevcuttur.

Nat- Ali kimi zaman Trke kimi zaman da eski dilde olmak zere btn cemlerde okunan dualardandr. Cemde okunu sras farkllk gsterebilmesine karn genellikle tvbe duasndan sonra okunur.

Cemin Aleviler arasndaki bir baka ismi halka namazdr. Cem srasnda cemaatin halka eklinde oturmas ve belli yererde secdeye varlmas sebebiyle bu ekilde adlandrlr. Her cemde secde vardr. Say deiebilir ancak ilki Nat- Ali duasndan sonradr denebilir. Bunu takiben duvazlardan tevhidlere geerken ve bazen tevhidler arasnda olmak zere en az drt kez secde edilir.

Duvazlar cemde yeni bir blmn balangc demektir. Eer zaman snr yok ise en az tane okunmas gerektii sylenir. Ancak elde bulunan verilere dayanarak ounlukla yerine iki duvaz bulunduu sylenebilir. Fakat dedelerle yaplan grmelerin ounda edinilen bilgilere gre cem srasnda sylenen tm deyiler, iinde kutsal saylan zatlarn isimleri getii iin duvaz olarak adlandrlabilmektedir. Ancak bu almada duvazlar cemdeki syleni sras ve yapsal zellikleri ile ayr bir kategori olarak alnmtr.

Tevhidler cem srasnda duvazlardan sonra gelen deyilerdir. Duygusal younluu ykselten bir yapya sahiptirler. Duvazlar gibi tevhidler iin de en 83

az tane olmas gerektii sylenir. Elimizde bulunan verilerden anlaldna gre cemde sylenen tevhid says en az iki, eer zaman sorunu yok ise genellikle n zerinde hatta bazen drt tanedir. Tevhidler srasnda dizlere vurarak tempo tutmak yaygn bir davrantr. Bu blm bir nevi zikr halinde yaplr. Miralama tevhidlerden sonra gelir. Hz Muhammedin mirac Miralama deyii ile anlatlr ve olay rgsne gre Hz Muhammedin mest olup dnmeye balad yerde semahlar ayaa kalkp Krklar Semah dnerler. Miralama, birok cemde Krklar Semahnn dnlmesi ile sona erer ve ondan sonra gelen semahlar istek semah olarak adlandrlrlar. Ancak Okmeydan Cemi ve Esenyurt Ceminde Krklar Semahna bal olarak niyazlama, pervaz, ark ve tevhid gibi blmler grlmtr. Okmeydan Ceminde bu blmn sonunda Hubyar Semah istek semah olarak dnlmtr. Esenyurt Ceminde ise Miralamaya bal olan bu uzun blmler yal saylabilecek iki bayan ve erkek tarafndan doalamaya yakn ekilde dnlmtr. Bu blmden sonra istek semah cemde hazr bulunan ve genlerden oluan kalabalk denebilecek bir ekip tarafndan dnlmtr. stek semah, Krklar Semah haricinde dnlen tm semahlar iin kullanlan genel isimdir. Eer cemde zaman kstl deilse ve dnmeyi bilen var ise her cemde en az bir, en fazla tane istek semah olabilmektedir. Duvazlar ve tevhidler gibi semahlarn da e tamamlanmas gerektii gibi genel bir kan vardr. Sakka hizmeti cemin sonlarnda yer alr. Kerbela ehitleri iin cemaate su datlr. Elimizdeki kaytlara gre genellikle erkekler tarafndan yerine getirilmi olmakla birlikte bu konuda kesin bir kural yoktur. Hizmetliler tarafndan meydana srahiler iinde konulan su dede tarafndan dualanr. Bu ritel srasnda ah Hatai mahlasl bir mersiye okunmas yaygndr. Bu ritel yalnzca Yozgat Grg Ceminde yaplmamtr. Grg, uzun zaman ald iin ve geleneklerine gre bu ierie sahip bir cemde yaplma zorunluluu olmad iin yer almamtr. Esenyurt Ceminde ise hizmet cemin balarnda yer almtr ki bu allmn olduka dnda bir durumdur. Suyun iine eker atldktan sonra duas verilmitir. Bir ekilde Krklar Bezmindeki Engr 84

Suyu ile Kerbela ehitleri iin datlan Sakka Suyu zdeletirilmitir. Dede tarafndan bu durumun gelenekte bu ekilde var olduu aklanmtr. Mnacat duas genel istek ve temennileri ieren uzun bir duadr. Bu dua srsnda cemde bulunanlar ellerini yukar doru ap cmle sonlarnda Allah Allah! derler. Aratrmamz dhilindeki on cemden sekizinde okunmutur. Esenyurt Cemi ve Yozgat Grg Ceminde okunmamtr. Dalma duasnn bir baka ad da oturan-duran duasdr. Elimizde grnt kayd bulunan on cemden dokuz tanesinde vardr. Yalnzca Yozgat Grg Cemi kaydnda yoktur. Grgnn uzun olmas sebebiyle cem ge saatlere kadar srm ve bu sebepten grgnn nasl yapldna dair fikir sahibi olabilmek amacyla birka msahip iftin grnts kaydedilmi, cemin son blmn izlemek ya da kaydetmek ans olmamtr. Ancak cemin genel yaps dnldnde bu duann her cemde olduunu sylemek mmkndr. Cemdeki dua ve hizmetlerle ilgili ritellerin genel deerlendirmesinden sonra, cemin belkemii denilebilecek mzikal eserlerden bahsetmekte yarar vardr. almamzn Cemlerde sylenen eserler izelgesi (izelge 5.12) blmnde net ekilde grlebilecei gibi, incelenen cemlerde benzer eserlerin benzer srayla yer aldklar, ya da cemlerin yapsna gre farkl eserlerin bulunduu gzlemlenebilmektedir. Buna gre; Aratrma snrlar iindeki on cemden yedi tanesinde ilk mzikal eser On ki Hizmet Deyii olmutur. Geriye kalan cemden Eriklibaba Cemi ve Okmeydan Ceminde nce hazrlk deyii olarak adlandrlan ve cemaatin toplanmas beklenirken sylenen eserlere yer verilmi, Esenyurt Ceminde ise bu iki tre de yer verilmemi ve ilk olarak bir tevhid sylenmitir. Cemlerden alt tanesinde ikinci eser era deyiidir. era riteli deyi de okunduunda olduka uzayabilen bir yapya sahip olduundan zaman sknts olan cemlerde bu esere yer verilip verilmemesi istee baldr. Bu sebeple Eriklibaba Yozgat Grg ve ahkulu cemlerinde olmay

85

zaman kaygsna balanabilir. Ancak Esenyurt Ceminde era hizmetine hi yer verilmediinden era deyii de sylenmemitir. Duvaz imam her cemde muhakkak yer verilen bir trdr. (Hatta kimilerine gre cemlerde sylenen eserlerin hepsine bir anlamda duvaz imam denir. Ancak duvaz imamlarn genel yaps ve sz unsuru incelendiinde bunun ok yerinde bir ifade olmad gzlemlenecektir.) Cemlerde duruma gre en az bir en fazla drt duvaz imama yer verilir. ncelenen on cemden Yozgat Grg ve Karacaaahmet Ceminde 3, Fatmana, Sargazi ve Mustafa Kemal Birlik Cemlerinde 2 ve Yenibosna, ahkulu, Eriklibaba, Okmeydan ve Esenyurt Ceminde 1 duvaz imam seslendirilmitir. Tevhid cemde en ok nem verilen eser trlerindendir. Bu sebeple saynn ikiden az olmamasna zen gsterilir. Aratrma sonularna gre, ritel analizi yaplan cemlerde en az iki, en fazla drt tevhid yer almtr. Yenibosna Ceminde 4, Esenyurt ve Yozgat Grg Ceminde 2 ve geriye kalan yedi cemde de 3er tevhid sylenmitir. Yozgat Grg, Okmeydan ve Esenyurt Ceminde yer verilen tevhidler farkl, dier yedi cemde yer alan tevhidler ounlukla ayndr. Miralama ve ona bal olarak dnlen Krklar Semah, istisnasz her cemde yer alan eserlerdir. Ayn zamanda tevhidlerden sonra duygusal younluun en fazla hissedildii blm olma zelliini tar. Eserin mzikal ve ritmik adan varyantlar olmasna karn, sz unsuru birok cemde neredeyse ayndr. Fakat inceleme sahamzdaki on cemden ikisi bu anlamda olduka ciddi bir farkllk arzeder. Bununla birlikte bahsi geen iki cem, Miralamaya bal eser (ritel) sralamasnda birbirleriyle benzer zellikler gstermektedirler. Miralamada anlatlan olay rgsnde, Hz. Muhammedin Krklarla birlikteyken gelen engr suyu ile mest olup dnmeye balamasnn canlandrld Krklar Semahndan sonra niyazlama, tekrar Krklar Semah, tevhid ve pervaz gibi blmler yer almaktadr. Dier sekiz cemde ise Miralama ve Krklar Semahdan sonra bu blmlere yer verilmemitir.

86

Miralama ve devam olarak gelen riteller tamamlandnda cemlerde ounlukla karmza kan istek semah yer alr. Ancak edinilen izlenimler dorultusunda Krklar Semah gibi zorunlu olmadn sylemek mmkndr. Ancak incelediimiz on cemden yalnzca bir tanesinde (Karacaahmet Cemi) yoktur. Dier dokuz cemde en fazla ve en az bir olmak zere bu ritele yer verilmitir.

Cemlerin genellikle en son blmnde mersiyeler yer alr. Elimizde bulunan rneklerden bir tanesinde (Esenyurt Cemi) cemin balarnda yer almtr. Esenyurt Cemi ile birlikte toplam sekiz cemde Bugn Matem Gn Geldi isimli mersiye ortaktr. Bu sekiz cemden yedisinde (Esenyurt Cemi hari) ayn bu mersiye ile birlikte ekelim Akn Yayn isimli mersiye de ortaktr. Yalnzca Karacaahmet Ceminde bu iki esere hi yer verilmemi, uzun hava formunda baka mersiyeler sylenmitir.

87

izelge 5.11: Cem Ritel izelgesi Yenibosna Cemevi 1 2 3 4 5 Sohbet Dr duas Rzalk alma Salvat hls ve Fatiha Salt ve Selam On ki Hizmet Deyii On ki Hizmetlilerin duas Post Hizmeti Tezekr Hizmeti era uyandrma Sprge Hizmeti Gzc meydana gelir Fatmaana Cemevi Sohbet Dr duas Lokma duas Rzalk alma Salvat hls ve Fatiha Salt ve Selam On ki Hizmet Deyii On ki Hizmetlilerin duas Post Hizmeti Gzc meydana gelir Tezekr Hizmeti era uyandrma Eriklibaba Cemevi Sohbet Hazrlk deyii Rzalk alma Salvat hls ve Fatiha ahkulu Cemevi Sohbet Rzalk alma Salvat hls ve Fatiha Salt ve Selam On ki Hizmet Deyii On ki Hizmetlilerin duas Post Hizmeti era uyandrma Sprge Hizmeti Gzc meydana gelir Secde Tvbe duas Karacaahmet Cemevi Sohbet Rzalk alma Salvat hls ve Fatiha Salt ve Selam On ki Hizmet Deyii On ki Hizmetlilerin duas Tezekr Hizmeti mraniye Cemevi Dar duas Sohbet Rzalk alma Salvat hls ve Fatiha Salt ve Selam On ki Hizmet Deyii On ki Hizmetlilerin duas Post Hizmeti Tezekr Hizmeti era uyandrma Salvat Sprge Hizmeti Sargazi Cemevi Sohbet Salvat Dr duas Rzalk alma hls ve Fatiha Salt ve Selam On ki Hizmet Deyii On ki Hizmetlilerin duas Post Hizmeti Tezekr Hizmeti era uyandrma Sprge Hizmeti Gzc meydana gelir Okmeydan Cemevi I. Hazrlk deyii II. Hazrlk deyii III. Hazrlk deyii Zakir iin hizmet duas On ki Hizmetlilerin duas Sohbet Dr duas Esenyurt Cemevi Sohbet Sprge Hizmeti Post Hizmeti Tezekr Hizmeti Tvbe duas mraniye Cemevi Grg Cemi Sohbet Tezekr Hizmeti Post Hizmeti era uyandrma Sprge Hizmeti Rzalk alma On ki Hizmet Deyii Tvbe duas

6 7

Salt ve Selam On ki Hizmet Deyii On ki Hizmetlilerin duas Post Hizmeti Tezekr Hizmeti era uyandrma Sprge Hizmeti Gzc meydana gelir

Salt ve Selam Nat- Ali Duas Dua Hayr-istek duas Secde Gzc meydana gelir Tvbe duas Secde

Sohbet Gzc meydana gelir On ki Hizmet Deyii On ki Hizmetlilerin duas Sprge Hizmeti Tezekr Hizmeti

Post Hizmeti era uyandrma Sprge Hizmeti

Secde

10 11

I. Duvaz imam Secde

12 13

Gzc meydana gelir Nat- Ali Duas

II. Duvaz imam Secde

88

Yenibosna Cemevi 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 Tvbe Duas Nat- Ali Duas Secde I. Duvaz mam II. Duvaz mam Secde I.Tevhid II. Tevhid Secde III. Tevhid IV. Tevhid Secde Miralama

Fatmaana Cemevi Sprge Hizmeti Tvbe Duas Nat- Ali Duas Secde I. Duvaz mam II. Duvaz mam Secde I.Tevhid II. Tevhid III. Tevhid Secde Miralama Gzc meydana gelir. stek Semah

Eriklibaba Cemevi Tvbe Duas Nat- Ali Duas Secde I. Duvaz mam II. Duvaz mam Secde I.Tevhid II. Tevhid Secde III. Tevhid Secde Miralama Gzc meydana gelir. stek Semah

ahkulu Cemevi Secde Nat- Ali Duas Secde Duvaz mam Secde I.Tevhid Secde II. Tevhid III. Tevhid Secde Miralama stek semah Sakka Hizmeti

Karacaahmet Cemevi Tvbe Duas Secde I. Duvaz mam II. Duvaz mam III. Duvaz mam Secde I.Tevhid II. Tevhid Secde III. Tevhid Secde Miralama Gzc meydana gelir. Sakka Hizmeti

mraniye Cemevi Gzc meydana gelir Tvbe Duas Nat- Ali Duas Secde I. Duvaz mam II. Duvaz mam Secde I.Tevhid II. Tevhid Secde III. Tevhid Secde Miralama

Sargazi Cemevi Tvbe Duas Nat- Ali Duas Secde I. Duvaz mam II. Duvaz mam Secde I.tevhid II. tevhid Secde III. Tevhid Secde Miralama Gzc meydana gelir. I. stek Semah II. stek Semah

Okmeydan Cemevi Post Hizmeti era uyandrma Rzalk alma Salvat Tvbe Duas Nat- Ali Duas Secde Duvaz mam I.Tevhid II. Tevhid Secde Miralama Niyazlama

Esenyurt Cemevi Sakka Hizmeti Salvat Mersiye Dua Duvaz mam Secde Tevhid Secde Miralama Niyazlama Deyii I. stek Semah II. stek Semah Gzc meydana gelir Sprge Hizmeti Tezekr Hizmeti

mraniye Cemevi Grg Cemi Miralama Secde stek Semah III. Duvaz mam Secde I. Tevhid Secde II. Tevhid Secde Salvat Sprge Hizmeti Grgye hazrlk Erkn karma Salt ve Selam Blm Grg

27

Gzc meydana gelir. stek Semah

Mersiye

stek Semah

Krklar Semah ark Tevhid

28

Sakka Hizmeti

II. stek Semah

Mnacat duas

I. Mersiye

Sakka Hizmeti

89

Yenibosna Cemevi 29 30 31 Sakka Hizmeti Mersiye Mnacat duas Sprge Hizmeti Lokma duas era Srlama Post Hizmeti On ki Hizmetlilerin duas Dalma Duas

Fatmaana Cemevi Mersiye Mnacat duas Sprge Hizmeti Lokma duas era Srlama

Eriklibaba Cemevi Sakka Hizmeti Mersiye II. Mersiye Mnacat duas Sprge Hizmeti Lokma duas era Srlama

ahkulu Cemevi Sprge Hizmeti Lokma duas era srlama

Karacaahmet Cemevi II. Mersiye Secde Mnacat Duas Sprge Hizmeti era Srlama

mraniye Cemevi Mersiye Mnacat Duas Sprge Hizmeti Lokma duas era Srlama

Sargazi Cemevi III. stek semah Sakka Hizmeti Mersiye Mnacat duas Sprge Hizmeti Lokma duas era Srlama

Okmeydan Cemevi Hubyar Semah Pervaz I Pervaz II

Esenyurt Cemevi Gzc meydana gelir era Duas On ki Hizmetlilerin duas

mraniye Cemevi Grg Cemi

32 33

Post Hizmeti On ki Hizmetlilerin duas Dalma duas

Sakka Hizmeti I. Mersiye

34 35

36

Post Hizmeti On ki Hizmetlilerin duas Dalma duas

Post Hizmeti On ki Hizmetlilerin duas Dalma duas

Post Hizmeti On ki Hizmetlilerin duas Dalma Duas

Post Hizmeti On ki Hizmetlilerin duas Dalma duas

II. Mersiye Mnacat Duas

Post Hizmeti On ki Hizmetlilerin duas Dalma Duas

Lokma Duas Sprge Hizmeti On ki Hizmetlilerin duas Dalma Duas

37

38

39

90

izelge 5.12: Cemlerde Sylenen Eserler izelgesi

Yenibosna Cemevi 1 2 On ki Hizmet Deyii era Deyii Fatmaana Cemevi On ki Hizmet deyii era Deyii ahkulu Cemevi On ki Hizmet deyii Bir Kral Olunu Selman Eyledi (Duvaz mam) Aliye Selman Olasn (Tevhid) Sargazi Cemevi On ki Hizmet deyii era Deyii Mustafa Kemal Cemevi (Birlik Cemi) On ki Hizmet deyii era Deyii

Medet Ya Muhammed Medet Ya Ali (Duvaz imam) Medet Hey Allahm Medet (Tevhid) Aliye Selman Olasn (tevhid) Diz kelim Zikredelim (Tevhid) Erenler Tevhide Balar (Tevhid) Miralama ve Krklar Semah Yaradan Akna Bir Semah Eyle (Semah) Bugn Matem Gn Geldi (Mersiye) ekelim Akn Yayn (Mersiye)

Muhammed Mustafa Ey ah- Merdan (Duvaz mam) Medet Allah Medet Ya Ali (Duvaz mam) Medet Ey Allahm Medet (Tevhid) Aliye Selman Olasn (Tevhid) u leme Nr Dodu (Tevhid) Miralama ve Krklar Semah Yaradan Akna Bir Semah Eyle (Semah) Bugn Matem Gn Geldi (Mersiye) ekelim Akn Yayn (Mersiye)

Muhammed Mustafa Ey ah- Merdan (Duvaz mam) Medet Allah Medet Ya Ali (Duvaz mam) Medet Ey Allahm Medet (Tevhid) Aliye Selman Olasn (Tevhid) u leme Nr Dodu (Tevhid) Miralama Ve Krklar Semah Ey ahin Baklm (Semah)

Muhammed Mustafa Ey ah- Merdan (Duvaz mam) Medet Allah Medet Ya Ali (Duvaz mam) Medet Ey Allahm Medet (Tevhid) Aliye Selman Olasn (Tevhid) u leme Nr Dodu (Tevhid) Miralama Ve Krklar Semah Gitme Durnam Gitme (Semah) Bugn Matem Gn Geldi (Mersiye) ekelim Akn Yayn (Mersiye)

u leme Nr Dodu (tevhid) Erenler Tevhide Balar (Tevhid) Miralama ve Krklar Semah Beni Diri Sanma oktan lmem (Semah) Bugn Matem Gn Geldi (Mersiye) ekelim Akn Yayn (Mersiye)

5 6

10

Ali Sevilmez Mi (Semah) Bam Ak Yaln Ayak Yrttn (Semah) Eylen Yolcum Eylen (Mersiye)

11

12

91

Eriklibaba Cemevi Ben Bugn Pirimi Grdm On ki Hizmet Deyii Muhammed Mustafa Ey h- Merdan (Duvaz mam) Medet Allah Medet Ya Ali (Duvaz mam) Aliye Selman Olasn (tevhid) Medet Ey Allahm Medet (tevhid) Diz kelim Zikredelim (tevhid) Miralama ve Krklar Semah Kaldr Kaldr Kolun Kaldr (semah) Turnam Erenlerden Almsn Himmet (semah) Kurban Olam Kalem Olam Koluna (mersiye) Bugn matem Gn geldi (mersiye) ekelim Akn Yayn (mersiye)

Karacaahmet Cemevi On ki Hizmet Deyii era Deyii Bugn Akam Cumadr Cuma (Duvaz mam) Yattm Bir Dalda Uyudum (Duvaz mam) Adaletin Tutmu Btn Cihan (Duvaz mam) Medet Ey Allahm Medet (Tevhid) Aliye Selman Olasn (Tevhid) u leme Nr Dodu (Tevhid) Miralama Ve Krklar Semah Gezip Drt Keyi Seyran Eyleyen (Mersiye) Kzn Zeynep (Mersiye)

Okmeydan Cemevi Arzulayp Hak Cemine Gelince (Deyi) Erenler Uymu Katara (deyi) Eer Seremenin Gzn Ararsan On ki Hizmet Deyii era Deyii

Esenyurt Cemevi

Uyan Ya Muhammed Uyan (Tevhid) Bugn Matem Gn Geldi (Mersiye) Gnl Kalk Gidelim Hseyine Doru (Duvaz mam) Medet Allahm Medet (Tevhid) Miralama Yrk Olur mi Bu Gnl Kuu (Niyazlama) Yalan Szler Mat Olur ( Krklar Semah I. Ve I. Blm) Bam Ak Yaln Ayak Yrttn (Semah) Gene Krcaland Dalarn Ba (stek Semah)

Mustafa Kemal Cemevi Yozgat Grg Cemi On ki Hizmet Deyii Elhamdlillah ki slamz (Duvaz mam) efaat Kl Ya Muhammed Mustafa (Duvaz mam) Miralama ve Krklar Semah Nurhak Semah

Sabah Oldu Da Gller Douyor (Duvaz mam) Dilim De Virdim De Sensin (Tevhid) u leme Nr Dodu (Tevhid) Miralama Ve Krklar Semah Ali Yolu Nr Yoludur (Niyazlama) Hata Ettim Hd Girdi Bu arka (Semah) Gn Doarken Oku Bunu (Tevhid) Kyamet Gnnde Maher Yerine (Semah) Felekler Zuhur Edeli (Pervaz)

Hak- MuhammedAli Vard Bir Hala (duvaz imam) Zlcell h-i Sbhn (Tevhid, hlama) Gnah Ettim hm Drna Durdum (Tevhid)

10

11

12

13

14

15

Ah Dedim h Dedim (Pervaz) Bugn Matem Gn Geldi (Mersiye)

16

17

h Hseyine Byle Zulm Olur Mu (Mersiye)

92

6. CEMLERDE OKUNAN DUALAR

6.1 Dr Duas Dr duas, genellikle cem balarken yaplan sohbetten sonra, bazen de nce okunur. Dua srasnda tm cemaat ayaa kalkar ve drda durup cmle sonlarnda Allah Allah! der. Kiinin zn dara ekmesi; ruhen arnmas ve balanma dilemesi demektir. Ritelin cem balamadan yaplmasnn sebebi, ceme atfedilen deerdendir. Hakkn huzuru saylan cem meydanna zn dara ekip, manevi temizlie ikrar vererek girme amac tanr.
Bismih Allah Allah! Geldiiniz yoldan, durduunuz drdan, ardnz pirden efat gresiniz. Drlarnz, divanlarnz kabul ola! Muratlarnz hsl ola! Vakitleriniz hayrola! Hayrlarnz fethola! erleriniz defola! Hakk Muhammed Ali yardmcnz, gzcnz, bekiniz ola! Drna durduk ya Allah! Ya Allah! Y Allah! Divanna durduk ya Muhammed! Ya Muhammed! Ya Muhammed! Keremine sndk ya Ali! Ya Ali! Ya Ali! nayet eyleyin ya On ki mamlar! Yol gsterin ya On Drt Masum-u Paklar! Ceminize aln ya Krklar! Balanma senin yzn suyu hrmetine olsun ya Pirimiz Hnkrmz Hac Bekta- Veli! Ya Rabbi! Hallac Mansurun, Seyyid Nesiminin, Fatma Anamzn drlarn divnlarn kabul eylediin gibi, bizlerin de drlarn divnlarn kabul eyle Ya Rabbi! u anda yapacamz ibadetleri, verilen glbanklar, sylenen tevhidleri, dnlen semahlar, verilen lokmalar da dergh- izzetinde kabul eyle Ya Rabbi! Duas bizden kabul de Allahtan ola! Geree h Mmine Ya Ali! (Sargazi Cemi, 2007)

6.2 Secde Duas Secde duas cem boyunca en az drt kez verilir. Dua srasnda cemaat secdeye varp cmle sonlarnda Allah Allah! der. Genellikle ilk secde Nat- Ali duasndan sonra yaplr. Daha sonra duvazlarn bitiminde, eer ikiden fazla ise tevhidlerin sylendii 93

blmn ortasnda ve sonunda da secdeye varlr ve dua verilir. Hangi blmden sonra geliyorsa (Nat- Ali, duvazlar, tevhidler vb.) o blmde yaplan ibadet ve edilen dualarn kabul dilenir. Her defasnda farkl ekilde olabilir nk istek ve temenni duasdr. Bu sebeple aada verilen metin yalnzca bir rnektir.
Bism-i h! Allah Allah! Vakitler hayrola! Hayrlar feth ola! erler def ola! Muratlar hsl ola! Mminler ad ola! lhi Yarabbi! Talibimizi, muhibimizi, eimizi, dostumuzu, cmle insanlk lemini her trl kazalardan, belalardan emin eyle Yarabbi! Dertlermiz derman, hastalarmza ifa, borlarmza ed ihsan eyle Yarabbi! Gkte hayrl rahmetini, yerde hayrl bereketini esirgeme Yarabbi! lhi Yarabbi! Cmlemizi, lemlerin Rahmeti Muhammet Mustafann efaatine nail eyle Yarabbi! On ki mamlarn didrndan katarndan ayrma Yarabbi! lhi Yarabbi! Birlik ve beraberliimiz daim eyle Yarabbi! zmirde defettiimiz i ve d dmanlarmza bir daha frsat verme Yarabbi! Duas bizden, kabul Allahtan ola! Geree h Mmine Ya Ali! (Cem Vakf, zmir Cemi, 2006)

Secde dualar genellikle ilk rnekteki gibi dz yaz eklinde olmalarna ramen, aadaki rnekte grld zere Tvbe Duasnda olduu gibi iir eklinde olan rneklerine de rastlamak mmkndr.
Allah Allah! Esirgeyen, balayan, O acyan, O koruyan Allahn adyla Allah Allah! Arzuhalim budur Nr-u lhi Binbir ismin hrmetine bala Ne ibadetim var ne de gzyam Rahman ismin hrmetine bala Nefsimin elinde isyana daldm Emareye uydum arada kaldm Medet mrvet dedim kapna geldim Gaffar ismin hrmetine bala Nefsin galip itikatn ba etmez Cehdetsen de doru hak yola gitmez Kapna gelenler eli bo gitmez Rahim ismin hrmetine bala Sana snmm Ya Rabbl Rahman Sil gnlm aynasn kalmasn gman Kapna gelenler olur adman Kerim ismin hrmetine bala Akn arabndan verildi sultanm Himmet eyle tamam olsun noksanm Affeyle sultanm crmm isyanm Serdar ismin hrmetine bala Yarabbi! Merhametine, rahmetine, hrmetine bala! Geree h

(Eriklibaba Cemi, 2007)

94

6.3 Tvbe Duas Tvbe, kulun nefsi ile yapt yanllarn farkna varmas ve bir daha tekrar etmeyeceine dair Yaratana sz vermesidir. Ama ruhu arndrmaktr. Cem srasnda yaplan ritellerin birounda ayn ama gdlmektedir. Aada verilen rnekte bulunan Tahrim Suresi 8. Ayetinin okunmas son zamanlarda yaygn ekilde kabul gren ve Cem Vakf tarafndan belirlenen ritellerde yer almaktadr. Bu ayete bal olarak yer alan dua da ok fazla deiiklik gstermeden okunmaktadr. Bununla beraber krsal kesimdeki ritellerin devam ettirilmeye alld cemlerde Tahrim Suresinden herhangi bir blme rastlanmamtr. Ancak mahlas farkllklarna ramen en sonda bulunan ve ounlukla ah hatai mahlasyla okunan nefes (dua), elimizde bulunan tm cemlerde tvbe riteli srasnda okunmutur.
Ey iman edenler! Etkili t veren bir tvbe ile Allah'a ynelin! Umulur ki Rabbi'miz, irkinliklerinizi ve gnahlarnz rter ve sizi altndan rmaklar akan cennetlere yerletirir... O gn Allah, Peygamberleri ve onunla birlikte inananlar utandrmayacaktr. Onlarn nlerinden ve sa yanlarndan koup gelir. yle derler: Ey Rabbimiz! Imz tamamla ve bizi bala! Sen her eye kadirsin, her eye gcn yeter. (Tahrim Suresi, 8. Ayet) Eksikliklerimize tvbeler olsun! Estafurullah! Estafurullah! Tvbe gnahlarmza estafurullah!

Allahmme Yarabbi! Benlikten, yaramazlktan, kibri hasetten, gnlmzde, gzmzle, kalbimizle, dilimizle, cemi azalarmzla yapm olduumuz gnahlarn cmlesine, bir daha yapmamak kayd ile tvbe gnahlarmza estafurullah! Estafurullah! Estafurullah! Tvbe ettik, piman olduk, dndk senin ululuuna, yceliine, rahmetine ve birliine sndk. Her trl gazay, belay, acy, afeti, tufan, gam, gaseveti def etmeye, gnahlar affetmeye kadirsin. Af eyle ey Yce Allah'm! Merhametin sonsuzluuna snarak, kul beerdir hata iler, sultan olan da balar niyetiyle, zmz dara ekip, tvbe edip sana yalvaryoruz. Tvbe gnahlarmza estafurullah! Estafurullah! Estafurullah! Bismiah Allah Allah! Gece gndz hata etmektir iimiz Tvbe gnahlarmza estafurullah Muhammed Ali'ye baldr bamz Tvbe gnahlarmza estafurullah Hasan Hseyin sr iinde sr ise mam Zeynel nur iinde nur ise zmzde kibir benlik var ise Tvbe gnahlarmza estafurullah

95

Muhammed Bakr'n izinden kma Ykn Cafer'den tut gayriye bakma Hatra deip gnler ykma Tvbe gnahlarmza estafurullah Benim sevdiceim Musa-i Kazm mam Rza'ya baldr zm Eksiklik noksanlk hep kusur bizim Tvbe gnahlarmza estafurullah Muhammed Taki ile varalm ha Ali Naki emeimizi vermeye zaya Ettiimiz kem ilere bed huya Tvbe gnahlarmza estafurullah Hasan Askeri'nin glleri bite Mehdi gnlmzn gamn ata Ettiimiz yalan gova gybete Tvbe gnahlarmza estafurullah ah Hatayi'm der Badat Basra Kazdk zamaneye byle asra Ya Ali Kerem kanisin kalma kusura Tvbe gnahlarmza estafurullah (Mustafa Kemal Cemevi, Birlik

Cemi, 2007) 6.4 Mnacat Duas Cemin sonunda okunan ve olduka uzun srebilen bir duadr. Mnacat kelime manas olarak yakarmak demektir. Cemin bandan sonuna yaplan tm hizmetlerin, dualarn ve gnlk yaama dair dileklerin kabul iin edilen bir duadr. Her cemde farkl olabilmektedir. Ancak ierik ve ama bakmndan fark yoktur. Aada verilen dua metni yalnzca bir rnektir.
Yarabbi! Ellerimizi atk, boynumuzu bktk, sana yalvaryoruz. Dualarmz dergh- izzetinde kabul eyle Yarabbi! Sana alan ellerimizi bo evirme Yarabbi! Sana hamd olsun ki bizleri sana kul, habibin Muhammed Mustafa'ya mmet, veli ve vasi olan Ali'yyl Murtaza'ya talip ve soyuna taraf kldn Yarabbi! Hatice-i Kbra ve Cennet Seyyidesi Fatma-i Zehra'nn hakk hrmetine, rahmetini bizlerden esirgeme Yarabbi! Yaknlarm deyip salt ve sevmeyi bizlere farz kldn Ehlibeyt'in ve On ki mamlarn yz suyu hrmetine yardmlarn bizlerden esirgeme Yarabbi! Esma-i Hsnalarnn yz suyu hrmetine sana snanlar her trl kazalardan, belalardan, grnr grnmez afetlerden, aclardan emin eyle Yarabbi! Merhametinin sonsuzluuna snarak, kul beerdir hata iler, sultan olan da balar niyetiyle, zmz dara ekip, tvbe edip, sana yalvaryoruz Hatalarmz affeyleye Yarabbi! Yarabbi! Sen evvelsin, ahirsin, zahir ve batnsn. Dua edenin duasn kabul edensin. lemlere rahmet olarak yarattn Muhammed Mustafa'nn, masum ve pak olduuna ahadet ettiin Ehlibeyt'inin yz suyu hrmetine; yurdumuzu, ulusumuzu, varlmz, birliimizi, dirliimizi sonsuz eyle Yarabbi! Ordumuzun szn stn, klcn keskin eyle Yarabbi! lkemizin ulusal kurtulu savann byk nderi Atatrk'mzn, silah arkadalarn ve tm

96

ehitlerimizin ruhlarn d, yerlerini cennet-i mekn eyle Yarabbi! lkemizin i ve d dmanlarna frsat verme Yarabbi! Yalnz sana ibadet eder, yalnz senden yardm dileriz. Dosdoru giden yoluna ilet cmlemizi Yarabbi!(Cem

Vakf, Birlik Cemi, 2004) 6.5 Nat- Ali Duas Bir eyi methederek anlatmak, vasflandrmak anlamna gelen Nat, edebiyatta zellikle Hz. Muhammedi vmek zere yazlan iirlere denir. Nat- erif olarak da adlandrlr. Hz. Ebubekir, Hz. mer, Hz. Osman ve Hz. Alinin medhi hakknda yazlan manzmelere Nat- ryr; yalnzca Hz. Alinin medhi hakkndaki manzmelere ise Nat- Ali denir (enel,2007:123) Nat- Ali Duas, cem srasnda tvbe ritelinden sonra yer alr. Farkl rneklerine rastlamak mmkndr. Genellikle eski dilde okunmasna karn bazen Trke okunduu da grlr. Fakat ok tercih edilmeyiinin sebebi, eviri srasnda ifadenin bozulduunun dnlmesidir. Aada Nat- Ali, ilk olarak eski dilde ve sonra Trke metin halinde farkl cemlerden alnarak rneklenmitir.
Bismillahirahmanirrahim. Nat- Ali'yyen mazharul acaib, Teciduhu avnen leke fin nevaib, li klli hemmin ve gammn seyenceli ve bi nru azametike! Ya Allah! Ya Allah! Ya Allah! Ve bi nuru nbvvetike! Ya Muhammed! Ya Muhammed! Ya Muhammed! Ve bi nuru velayetike! Ya Ali! Ya Ali! Ya Ali! Edrikni Ya Fatma! Ya Fatma! Ya Fatma! Edrikni Ya Hasan! Ya Hasan! Ya Hasan! Edrikni Ya Hseyin! Ya Hseyin! Ya Hseyin! Edrikni, edrikni, edrikni L feta ill Ali l seyfe ill Zlfikr, l gaza ill gaza, el Murtaza bil iktida! Her gaza ve bela nerden gelirse defeyle ya perverdigr! Mnkirin boynundan gitmesin t ile teber! L feta ill Ali l seyfe ill Zlfikr! L havle ve l kuvvete ill billhil aliyyil azim, sadakallahl aliyyl azim! (Fatmana

Cemevi, Birlik Cemi, 2007)

97

Esirgeyen, balayan Allahn adyla! Zorda kaldnda Hz mam Aliyi ar! O Ali ki stn niteliklere sahiptir. Tm sknt ve glklere kar Ondan medet um! Dile ki yardm gresin! Dile ki mrvet bulasn! Yce Yaratann nru akna Ya Allah! Ya Allah! Ya Allah! Peygamberliin nru akna Ya Muhammed! Ya Muhammed! Ya Muhammed! Velayetin nru akna Ya Ali! Ya Ali! Ya Ali! Himmet eyle Ya Fatma! Ya Fatma! Ya Fatma! Himmet eyle Ya Hasan! Ya Hasan! Ya Hasan! Himmet eyle Ya Hseyin! Ya Hseyin! Ya Hseyin! Yoktur Aliden gl yiit ve bulunmaz Zlfikrdan keskin kl! Ey gazi ve ehit! Ne kutludur ol Mrteza akna edilen gaza! Her trl belalardan koru bizi Rabbimiz! Mnkire kar t ile teber! Mminlere zulmedenler olsunlar heder! Yoktur Aliden gl yiit ve bulunmaz Zlfikrdan keskin kl! Ey eriyi dorultan dzgn kl! Ey gazi! Ey ehit! phesiz Alidir anl yiit! Dildeki duann, gnldeki dilein kabul iin gerekler demine, evliya keremine, gnller birliine h Ya Muhammed! Ya Ali! (Yenibosna Cemevi, Birlik Cemi, 2009)

6.6 Fatiha, hls Ve Nr Sureleri Fatiha, hls ve Nr sureleri, stanbul cemlerinde olduka yaygn ekilde kabul grd tespit edilen ve Cem Vakf tarafndan belirlenen cem ritellerinde mevcutturlar. Kesin olmamakla birlikte denebilir ki, gelenekte cem srasnda okunmalar ok yaygn deildir. Aratrmamz srasnda karlatmz cemler arasnda gelenee en yakn zellik tayanlarnda bu dualara rastlanmamtr. Fatiha ve hls sureleri cemin balarnda, Nr Suresi ise era uyandrma riteli srasnda okunmaktadr. Fatiha ile hls, bu dualarn okunduu her cemde okunmasna karn, zaman kstll bulunan cemlerde Nr suresine yer verilmeyebilmektedir. Dualar Trke ve cemaatle birlikte hep bir azdan okunurlar. Dua metinleri aadaki ekildedir; hls Suresi:
Esirgeyen Balayan Allah'n adyla! Syle ki gndz gece; Tanr tek! Tanr yce! O domaz, dourmaz! Kimse O'na denk olmaz! (Yenibosna Cemevi, Birlik Cemi, 2009)

Fatiha Suresi:
Esirgeyen, balayan Allah'n adyla! Hamd evrenler sahibi yce Allah iindir! Allah ki acyandr, koruyandr, sevendir! Gn gelince ancak, O'dur hesap soracak! Tek sana tapan, senden medet umanlarz biz! Saptmlarn yoluna dmekten koru bizi! Doru yoldan ayrma bizi! Aman Rabbimiz! (Yenibosna Cemevi, Birlik Cemi, 2009)

98

Nur Suresi 35. ve 36. ayetleri:

Esirgeyen Balayan Allah'n adyla! Tanr, gklerin, yerin klar verenidir. Bu nr; ii eral kandil nuru gibidir. Bu era, bir billurun iindedir. Bu billur, parldayan bir yldz gibi balkyp durur. Yaklr; douluda olmayan batlda olmayan, mbarek kutsallam zeytin aacndan. Onun ya bir ate, ona demese de pek, ona dokunmasa da sanki k verecek nurdur O. Tanrm pekiyi bilir. Kimi dilerse onu bu nruna iletir. Hakk alap insanlara mesel getirir durur. Her eyi bilen Odur. Her eyi bilen Odur. (Nur, 35). Bu k Allah'n yksek tutulmasna ve ilerinde adnn anlmasna izin verildii evlerde yaklr. Onlar buralarda sabah akam onu tebsih ederler. (Nur, 36).

6.7 Salt Ve Selam Salt ve Selam blm, cemlere gre farkl metinler ierebilmektedir. Aada ounlukla tercih edilen metin rnek olarak verilmitir.
Salt ve selm sana olsun Y Muhammed Mustafa! Salt ve selm sana olsun Y Aliyyel Murtaza! Salt ve selm sana olsun Y Hatice-i Kbra, Fatima-i Zehra, Hayrunisa! Salt ve selm sana olsun Y mam Hasan- Mteb Ya mam Hseyin-i Det-i Kerbal! Salt ve selm sana olsun Y mam Zeynel ba Y mam Muhammed Bakr- Bek! Y mam Cafer-i Stk Sef! Y Musa-i Kazm- Cismi pak! Salt ve selm sana olsun Y mam Ali Rza h- Horasan! Y mam Muhammed Taki! Y mam ah Aliyyel Nki! Y mam Hasan Askeri Gazi! Y mam Mehdi-i Sahib-i Zaman, Kutbl Devran! L havle ve l kuvvete ill billh il liyyl azim, sadakallahl liyyl azim

(Yenibosna Cemevi, Birlik Cemi, 2009) 6.8 Erkn Duas Erkn yalnzca grg yaplan cemlerde bulunur. Cemin ilk blm riteller

asndan dier cemlerle benzerdir. Fakat cemin son blmn oluturan grgden nce, uzun sren bir ritel ile erkn denei kartlr. Bu ritel srasnda da dua okunur. Bu dualardan ilki dar ve erkn zerine sylenmi ve ah Hataiye ait olan bir nefestir. Ali'yi grdm Ar'ta durunca
Yerin gn binasn kurunca Ali'nin srrna kimse ermedi Cebrail bir kez sual sorunca

99

Nice yldan sonra dnyaya geldi Gruh-u Naci O'na bend oldu Yerinen gn aras nurunan doldu Muhammed Mustafa dnyaya gelince Dirildiler ler Beler Yediler Hakkn lokmasn onlar yediler Katarlanp dergh ettiler L Mekn lm oldu onlar didar grnce Cennetin iini bir ho gezdiler Hak in Sema'y onlar dndler Selman bir zm getirdi ezdiler ol meseni pare pare blnce Okumuum a bilmem karadan Bu yolu kurmutur yoktan var eden Kaldrn ekki gman aradan Cebrail'e irehberim deyince Ali'm Kamberi'ne gel dedi geldi Cebrail elini eline sundu kr edin talipler bu da size yol kald Cebrail de gkten yere inince Hakkn rahmeti sel gibi akt Gaziler Hate'nin yzne bakt Muhammed'in teni gl gibi koktu Feritahlar inip yzler srnce Hak Cenab da bunu byle buyurdu nkr olan derghlardan srld Snklar sarld, rfan kuruldu Huriler, Glmanlar andan gelince Ortaya aldlar mam Cafer'i El ele tuttular ektiler katar kr eyledi ki Cihan Serveri Hutbe okunup da ikrar verince Muhammed Mira'ta Buraa bindi Bu nasl Burak't andan bilindi Aynan Gn secdeye indi Ali'ynen Muhammed dara durunca Yezitler elini batrd kana Ali'yi seven cemine gele Bu nefes sylendi on yedi hane Ali'ynen Muhammed divan kurunca Allah Allah! Hatai'm Hda iin bala Muhammed Mustafa iin bala Safi-i Cneyd-i Ali'yyel Mrteza Ali'yyel Mrteza iin bala Hatice-i Kbra iin bala

100

Okuram L Feta ll Ali ll Seyfe Zlfikr Hal erenler haldr Yol erenler yoludur Gafil olmayn gaziler Gelen stad elidir stad eli Hak'tr Derem Hak, alaram destur-i h

Bu nefesin ardndan Erkn, Dede ve iki yanndaki kiiler tarafndan tutulur. Bu durula birlikte Dede okumaya balar.
Birmillahirrahmanirrahim! Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin Muhammed Mustafa bir Hak iin yrd rza Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin mam Ali bir Hak iin yrd rza Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin Hatice, Fatime-i Kibriya bir Hak iin yrd rza Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin mam Hasan bir Hak iin yrd rza Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin mam Hseyin bir Hak iin yrd rza Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin mam Zeynel Abidin bir Hak iin yrd rza Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin mam Muhammed Bakr bir Hak iin yrd rza Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin mam Cafer-i Sadk bir Hak iin yrd rza Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin mam Musa-i Kzm Serfiraz- Hak bir Hak iin yrd rza Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin mam Ali Musi Rza bir Hak iin yrd rza Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin mam Muhammed Taki bir Hak iin yrd rza Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin mam Ali'yyl Naki bir Hak iin yrd rza. Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin mam Hasan'l Asger bir Hak iin yrd rza Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin mam Muhammed Mehdi Sahip Zaman bir Hak iin yrd rza

101

Allahmme Salli l Seyidine Hak Nur-i Cemalin Pirimiz, Hnkrmz Hac Bekta- Veli bir Hak iin yrd rza Failetn Failet! Verelim Muhammed Mustafa'nn Ehl-i Beyt'ine salvat! Allahmme salli l Seyyidine Muhammed ve l l Muhammed(Mustafa

Kemal Cemevi, Yozgat Grg Cemi, 2007) 6.9 Hizmet Dualar On iki hizmet ve dualar her cemde vardr. Ancak cemde bulunan dier tm unsurlar gibi yresel farkllklar gsterebilmektedirler. Buna karn mana ve ierik asndan benzer zellikler tarlar. Cem srasnda icra edilen her grev kutsal saylr ve her hizmetin atfedildii bir yol ulusu vardr. Dualarda bu ulu zatlarn isimleri zikredilir ve yaplan hizmetlerin kabul dilenir. ncelikle hizmet sahipleri gerekli ritelleri yerine getirip dualarn okurlar. Ardndan darda bekleyip dede tarafndan hizmetlilere dua verilir. Bu ilem her grev iin tekrarlanr. 6.9.1 On ki Hizmet Duas Cemin banda on iki hizmet deyiinin okunmas ile birlikte tm on iki hizmet sahipleri meydanda toplu halde darda durur ve dededen dua alrlar. Deyi sylenirken sras gelen grevli oturduu yerde niyaz olup ayaa kalkar ve meydanda yerini alp, sa el gs zerinde, sol el yanda, sa ayak baparma sol ayak baparma zerinde (darda) bekler. Deyi bittiinde durularn deitirmeden dededen hizmet duas alrlar. Daha sonra iki el diz kapaklar zerine gelecek ekilde eilip (rk) tecella temenna duas alrlar. Hizmet duas;
Bismiah Allah Allah! Hayr hizmetleriniz kabul ola! Muratlarnz hsl ola! Vakitleriniz hayrola! Hayrlar fethola! erler defola! Hazr gaib, zahir batn cem erenlerinin nr cemalleri ak ola! Yce Allah cmlemizi Ehlibeytine nail eyleye! Hizmet sahiplerinin kef-i kerametleri hsn- himmetleri zerinizde hazr ve nazr ola! Hak-Muhammed-Ali utandrmaya! Cehennem narna yandrmaya! On ki mamlar yardmcnz ola! Niyet ettik vaktin hayrna, girdik On ki mam yolunda mam Cafer-i Sadk kavline! Kbleghmz Muhammed! Secdeghmz Ali! Pirimiz stadmz Pir-i Pirn Hnkr Hac Bekta- Veli! Gerek erenler cemine, gnller birliiyle h diyelim! H (Sargazi

Cemevi, Birlik Cemi, 2007) Hizmet dualar ierik olarak ayndrlar. Grevlilerin cem srasnda yapacaklar hizmetlerin kutsalln vurgulayan, hizmet sahiplerinin dileklerinin ve hizmetlerinin 102

kabul temennisini ieren szlerden oluurlar. Doalama szlere ak olduundan her cemde baz farkllklar gstermesine karn, ierik snrlarnn dna talmaz. 6.9.2 Tecella Temenna Duas Tecella temenna duas, hizmet sahiplerine hizmet dualarndan sonra verilir. lki, on iki hizmet sahiplerinin ald toplu duadan sonradr. Grevlilerin meydana ayr ayr gelilerinde de yine nce hizmet duas, ardndan tecella temenna duas verilmesi yaygndr. Tecella temenna duas;
Tecellanz, temennanz kabul, yznz ak, gnlnz pak ola! steinizi dileinizi Hak-Muhammed-Ali vere! Gerekler demine, eyliya keremine h! Ya Allah! Ya Muhammed! Ya Ali! (Eriklibaba Cemevi, Birlik Cemi, 2007)

6.9.3 Post Hizmeti Duas Baz cemlerede seccade olarak geebilmektedir ve dedenin oturduu post ile ilgisi yoktur. Cemin yapld yerde dede ve cemaatin arasnda kalan bo ksma (meydana) serilir. Post kutsaldr ve bir anlamda manevi lemdeki sorgu yerini temsil eder. Bu sebeple itina ile serilir ve zerine niyaz olunur. Cemin banda serilii ve cem sonunda toplan ayn grevliler tarafndan yaplr. Hizmet sahipleri nce darda durup kendi dualarn verirler ve ardndan dededen dua alrlar. Aada verilen dualar yalnzca rnektir. Cemlere gre deiiklikler olabilmektedir. Post hizmeti duas;
Bismiah Allah Allah! Cem birliine, sohbet srrna, evliya keremine, uur aklna! Dest post Allah eyvallah pirim!

Dedenin verdii dua;

Bismiah Allah Allah! Erenler postu geldi, hizmetler yerin ald! Mmin mslim ikrar verdi! krarnzda daim olasnz! Hak didarn gresiniz! Post sahiplerinin himmet ve hidayetleri zerinizde hazr ve nazr ola! Geree h... Mmine Ya Ali!

Cemin sonunda grevliler gelip postu toplar ve darda durup dededen son kez dua alrlar. Dedenin verdii dua; 103

Bismiah Allah Allah! Post kadim ola! nkr yok ola! Burada sorulan ahirette sorulmaya! Mminler abad, mnafklar slah ola! Geree h... Mmine Ya Ali! (Fatmana Cemevi, Birlik Cemi, 2007)

6.9.4 Tezekr Hizmeti Duas Baz yrelerde el suyu ya da tarikat abdesti de denir. Hizmet srasnda yalnzca cemaatin oluturduu halkann n srasnda oturanlarn ellerine ya da iaret parmaklarna su dklp havlu ile kurulanmas eklinde yaplr. Ceme gelmeden nce herkesin beden temizliini yapm olmas kuraldr. Bu hizmet ile kastedilen ise ruh temizliidir. Bu sebeple tarikat abdesti denir. Tezekr hizmeti duas;
Bismiah! Allah Allah! Mnay marifet! Srr hakikat! Geldi hizmeti Muhammed! Skt eyle ey cemaat! Bismiah Allah Allah! Ben Gulamn Kamberiyem, etmezem adlerden hayf! Pirimiz, stadmz Krklar Meydannda briktar Selman- Pak! Ber cemal-i Muhammed, Ber kemal-i mam Hasan, mam Hseyin, mam Ali'yi pir bilip, verelim Muhammed Mustafa ve Ehlibeyt'ine salvat!

Salvatn ardndan her iki hizmetli nce biribirlerine sonra da dededen balamak zere halkada bulunan birka kiinin ellerine su dktkten sonra ayakta durup duaya devam ederler.
Bismiah Allah Allah! Haydar- Rahnda tenim oldu pak, yzm srp derghna eyledim hak! Krklar Meydannda pirimiz, stadmz briktar Selman- Pak! eyenlilah, Allah Eyvallah! Nefes pirdedir!

Dedenin verdii dua;

Bismiah Allah Allah! Hda Hakk'n kabul et, hizmetin ey ah! Bi hakk Murtaza ve Ali dergh! Hseyni Kerbela nru hakk iin, bu derghtan ayrma ey Gani ah! Erenlerden hakl hayrl himmet! eyenlillah, Allah Eyvallah! Geree h (Eriklibaba Cemevi, Birlik Cemi, 2007)

6.9.5 era Hizmeti Duas era, isel manada Yaratann nurunu temsil eder. Dsal olarak da cem yaplacak ortamn aydnlatlmas iin uyandrlr. Ancak gnmzde istisnai durumlar haricinde aydnlatma iin mum kullanlmadndan, cemlerde yalnzca isel manas ve gelenein devam iin bulunmaktadr.

104

era hizmeti duas; era Ruen! Fahr-i dervian! Zuhur-u mam! Himmet-i Piran! Pir-i Horasan!
Krad- Meydan! Kuvve-i Abdalan! Kanun-i evliya! Verelim Muhammed Mustafa ve Ehlibeyt'ine salvat! L feta illa Ali, l seyfe illa Zlfikr! Yaratann nuru akna! Ya Allah! Ya Allah! Ya Allah! Peygamberliin nuru akna! Ya Muhammed! Ya Muhammed! Muhammed! Velayetin nuru akna! Ya Ali! Ya Ali! Ya Ali!

Ya

(erac ayaa kalkar ve dara durup duasna devam eder.)

n era uyandrdk fahr-i Hdann akna! Seyyid-l Kevneyn Muhammed Mustafa'nn akna! Sak-i Kevser Aliyyl Murtaza'nn akna! Hem Hatice-i Fatima, Hayrn Nisann akna! ah Hasan, Hulki Rza! ah Hseyn-i Det-i Kerbela! Ol mam- Etkya Zeynel Abann akna! Hem Muhammed Bakr Cismi Pak- Murtaza! Cafer-l Sadk mam- Rehmna'nn akna! Musa-i Kazm Serfiraz- Ehl-i Hak! Hem Ali Musa Rza- Sabira'nn akna! ah Taki ve B Naki Hasan-l Askeri! Ol Muhammed Mehdi-i Sahibi Liva'nn akna! Pirimiz, stadmz Hnkr Hac Bekta Veli'nin akna! Harederek yanan yaklan Aikann akna! Hizmeti bizden, kabul Allahtan, nefesi Pirden! H pirim!

Dedenin verdii dua;

Bismiah Allah Allah! Allah'tan bize ulaan eramz sonsuza dek klavuzumuz olsun. eramz yansn yaklsn Yaradann nuru akna! eramz yansn yaklsn peygamberliin nuru akna! eramz yansn yaklsn velayetin nuru akna! eramz yansn yaklsn Ehlibeyt'in nuru akna! eramz yansn yaklsn tm ehitlerimizin akna! eramz yansn yaklsn Pir Hnkr Hac Bekta Veli akna! eramz yansn yaklsn yolumuz, birliimiz, dirliimiz, evlerimiz, ocaklarmz, hanelerimiz ve lkemizin aydnl akna! Allah Allah! Vakitler hayrola! Hayrlar fethola! erler defola! Hizmetleriniz kabul ola! Muratlarnz hsl ola! Gnlnz aydn, erenler, evliyalar haldanz ola! Sonsuza dek bu era, yolumuzun nru ve rehberi ola! Yce Allah da cmlemizin yardmcs ola! Geree h Mmine Ya Ali! H!

Cemin sonunda grevli tekrar meydana gelir ve srasyla eralar srlar ve dededen duasn alr.
Esirgeyen balayan Allahn adyla! Yaratann nuru akna: Ya Allah! Ya Allah! Ya Allah! Peygamberliin nuru akna: Ya Muhammed! Ya Muhammed! Ya Muhammed! Velayetin nuru akna! Ya Ali, ya Ali, ya Ali!

Dedenin verdii dua;

Bismiah Allah Allah!

105

Batn oldu era Nr-u Ahmet! Zahir oldu ems-i Mah- Muhammed! Allah Eyvallah! H (Mustafa Kemal Cemevi, Birlik Cemi, 2007)

6.9.6 Gzc Hizmeti duas Gzc, cemdeki asayiten sorumludur. Ancak grevi bununla snrl deildir. Btn on iki hizmet sahiplerine grevleri srasnda elik eder. Baz cemlerde, cemaatten on iki hizmet sahipleri adna rzalk alr. Elinde bir denek bulunmas yaygndr fakat olmad rneklere de rastlanmtr. Eer elinde bir denek bulunuyorsa yere eilmez ve ounlukla ayakta kalp gerektiinde deneine niyaz eder. Cemlerin gizli yapld dnemlerde gvenlik asndan en nemli grevlerden biri olmas sebebiyle eilmemesi gerekmektedir. Gnmzde ise byle bir kayg tanmadnda baz cemlerde elinde denek olmadan ve yere niyaz ederek grevini yerine getirebilmektedir. Gzc hizmeti duas;
Bismiah Allah Allah! Allah'tan ola hidayet! Muhammed Mustafa'dan ola efaat! Ali'yyel Murtaza'dan ola himmet! Pirimiz, stadmz Gzc Karacaahmet! Allah Eyvallah! Nefes pirden ola

Dedenin verdii dua;

Bismiah Allah Allah! Hizmetiniz kabul, muradnz hsl ola! stediinizi, dileinizi HakkMuhammed-Ali vere! Gzc Karacaahmetin himmetleri zerinizde, zerimizde hazr ve nazr ola! Hizmetinizden efaat bulasnz! Geree h... Mmine Ya Ali! (ahkulu Cemevi, Birlik Cemi, 2007)

6.9.7 Sprge Hizmeti Duas Sprge hizmeti dsal anlamda cem yaplan yerin temizliinin semboldr. sel manada ise, insann beer varlna dair her trl olumsuzluun cem meydanndan sprlmesi, ya da cemin farkl blmlerine gei srasnda bir nceki blmn etkilerini sprmek amacyla yaplr. Genellikle bayan tarafndan tarafndan yerine getirilmesine karn bu durum kesin bir kural deildir. Sprge hizmeti duas;
Bismiah Allah Allah!

106

Biz bac idik, Gruh-u Naci idik, Krklar Ceminde sprgeci idik. Sprgeci Selman, kr olsun Mervan! Hizmetimiz oldu tamam! Allah eyvallah, nefes pirimdedir!

Dedenin verdii dua;

Bismiah Allah Allah! Sahib-i Selman! Mlk- Sleyman! Cennette Rdvan! Kr olsun Mervan! Carmza yetisin ah- Merdan! Biz bac idik, Gruh-u Naci idik! Krklar Meydannda birimiz sprgeci idik! Hakiki pervana, mrid-i divna, kul hizmetine yr olana! Hayr hizmetleriniz kabul, muratlarnz hsl ola! steini dileini Hakk-Muhammed-Ali vere! Hatie-i Kbra Anamz, Fatima-i Zehra Anamz cmlemize efaat eyleye! Hzimetinden efaat gresin! Gerekler demine h Ya Allah! Ya Muhammed! Ya Ali! (Okmeydan Cemevi,

Birlik Cemi, 2007) 6.9.8 Sakka Hizmeti Duas Sakka hizmetinin de isel ve dsal olmak zere iki anlam vardr. Dsal manasyla cemde bulunanlarn su ihtiyacn karlamak, isel manasyla suyun kutsalln ifade etmek ve Kerbela ehitlerini anmak amac tanr. Genellikle erkek grevliler tarafndan yerine getirilir fakat bu durum kesin kural deildir. Sakka hizmeti duas;
Esirgeyen Balayan Allahn adyla! Btn canllar sudan yarattk. Allah her dilediine ifa verir. Selamullah l mam Hseyin Evlad- mam Hseyin Ltfuna muhtacz eyle ihsan Ya Hseyin Derdimize senden derman eyle derman Ya Hseyin Gayri'ye muhta eyleme sevenleri el-aman Sen medet kl bizlere her vakit Ya Hseyin Sed hezaren lanet olsun ol gruhu delale Ahd bozup, ehit kldlar onlar seni Ya Hseyin smi Pakn ak iin zikredeni koyma zulmette hergiz Bermurad et dide-i giryan ile alayan Ya Hseyin znin ile u taprdm akna vermek iin Aknla ienlere kl Ab-u Hayat Ya Hseyin Ber Cemal- Muhammed, Ber Kemal- mam Hasan, mam Hseyin, mam Ali'yi Pir bilip verelim Muhammed Mustafa'ya ve Ehlibeyt'ine salvat. (Salvat verilir.)

Dedenin verdii dua;

Bismiah Allah Allah! Erenler emine pervana geldim Ba ak yaln ayak ben divana durdum ehri ehre kattm ol tez iktidarm Derem derem bir yudum su

107

Kerbela'da mervanlar elinde ehit olan imamlar akna Saka mam Hseyin Cennet mekn mam Hseyin On ki mamlar Hakk'n sevgili yri Onlar birlemitir haliki perverdigri Susuz ehit ettiler Ali Evlad ol hanedan Derem derem bir yudum su Kerbela'da mervanlar elinde ehit olan imamlar akna Saki mam Hseyin Cennet mekn mam Hseyin Onlar ok ektiler mihnet ile belay Onlara nasip eyle bu kevser slaleyi Susuz ehit ettiler Ali evlad ol hanedan Derem derem bir yudum su Kerbela'dan mervanlar elinde ehit olan imamlar akna Saki mam Hseyin cennet mekn mam Hseyin ah Muhammed ah Ali'dir ahmz ah Hseyin'e kurban olsun canmz Erenler dergh bizim derghmz Derem derem bir yudum su Kerbela'da mervanlar elinde ehit olan imamlar akna Saki mam Hseyin cennet mekn mam Hseyin h Hataim yana yana Yrek dnd bir yana Lanet olsun Yezidolu Mervana Bir yudum su vermediler Ali Evlad ol hanedana Derem derem bir yudum su Kerbela'da mervanlar elinde ehit olan imamlar akna Saki mam Hseyin cennet mekn mam Hseyin Selamullah Ya Hseyin Selamullah Ya Hseyin Selamullah Ya Hseyin Ahmed-i Muhtarn akna Sadk- Stk Selman- Pakn akna mam Ali' Murtazann akna mam Hasan- Mtebann aka h-i ehid-i Nr-i Det-i Kerbelann akna Sakkahm Ya mam Hasan Sakkahm Ya mam Hseyin Kl efaat katresi dene ya Hseyin Yardm eyle Allah Allah diyene ya Hseyin Derdimize senden derman hastalarmza senden ifa Ya Hseyin enlerin dertlerine deva hastalarmza ifa eyle Ya Hseyin Ya Hseyin Ya Hseyin Ya Hseyin Allah Allah diyenlerden yardmn esirgeme! Binbir ismin yz suyu hrmetine! Kerbelada ehit olan ehid-i hedann yz suyu hrmetine! enlerin dertlerine deva, hastalarmza ifa ola! Ya Allah! Ya Muhammed! Ya Ali! (Sargazi Cemevi, Birlik Cemi, 2007)

108

7. MZKAL FORMASYONLAR ZERNE ANALTK KARILATIRMA Aratrmamzn bu blmnde mevcut eserlerin mzikal yap izelgelerine ve her izelgenin altnda ilgili eserin mzikal biim analizine yer verilmitir. Mzikal yap izelgeleri altnda bulunan mzikal biim analizi tablolar, eserlerin mzikal biimleri ile gfteleri arasndaki balant gz nnde bulundurularak yaplmtr. Cemlerde sylenen eserlerin baz kendine has zellikleri dolays ile btn biim zelliklerini ayrntl ekilde verme amac esas alnmtr. Buna gre; her bir harf bir mzik cmlesini, harf ss rakamlar mzik cmlelerindeki baz figr farkllklarn ve byk harfler ise eserin sahip olduu belli bal biimleri gstermektedir. izelge 7.1: Hakktan Bize Nme Geldinin Mzikal Yap izelgesi
ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:1 HAKKTAN BZE NAME GELD 20.05.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML ON K HZMET DEY

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {A (a+a)+( a1+ a2+ a1+ a2)} Giri Saz: (a+a) 109 Son Kta: {B (b+c+ a2+d)}

1. Msra: a1 2. Msra: a2 3. Msra: a1 4. Msra: a2

1. Msra: b 2. Msra: c 3. Msra: a2 4. Msra: d (serbest)

Genel ema: {A (a+a)+( a1+ a2+ a1+ a2)+ B (b+c+ a2+d)} izelge 7.2: Hata Ettim Hd Yakt Delilinin Mzikal Yap izelgesi
ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:2 HATA ETTM HD YAKTI DELL 20.05.2007 10/8 (3+3+2+2)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML ERA DEY

Mzikal Biim Analizi 1. Beyit: {(a+b)+( a1+ b1) Giri Saz: (a+b) 1. Msra: a1 2. Msra: b1 Eser dokuz beyitten olumaktadr. Dier beyitlerin mzikal biimi de ile ayndr.

110

izelge 7.3: Muhammet Mustafa Ey h- Merdnn Mzikal yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:3 MUHAMMET MUSTAFA EY H-I MERDN 10.04.2007 8/8 (2+3+3)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DUVAZ MAM

Mzikal Biim Analizi 1.Kta: [ (a+b)+ {(c+d)+(c+d)}+{(c+d)+( c1+d)}+{(a1+ b1)+ (a1+ b1)}+{(a1+ b1)+ (a1+ b1)}] Giri Saz: (a+b) 1. Msra: (c+d)+(c+d) 2. Msra: (c+d)+( c1+d) 3. Msra: (a1+ b1)+ (a1+ b1) 4. Msra: (a1+ b1)+ (a1+ b1) Eser be kta olup, dier ktalarn mzikal biimi ayndr. Eserin her msras 11 heceli ve 6+5 eklindedir. Bu iki hece grubu arasnda bir llk bir saz cevab ve h terennm vardr. 1. ve 2. msralar kendi iinde, 3. ve 4. msralarda kendi iinde ayn saz cevab ve terennm blmlerine sahiptir. Bu durum eser boyunca aynen tekrar edilir.

111

izelge 7.4: Medet Allah Medetin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:4 MEDET ALLAH MEDET 10.04.2007 8/8 (2+3+3)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DUVAZ MAM

Mzikal Biim Analizi 1.Kta: [ (a+b)+ {(a1+b)+( a2+b)+ (a3+b)+( a1+b)+ (a3+b)+( a4+b)+ (a3+b)+ ( a4+b)}] Giri Saz: (a+b) 1. Msra: (a1+b)+( a2+b) 2. Msra: (a3+b)+( a1+b) 3. Msra: (a3+b)+( a4+b) 4. Msra: (a3+b)+( a4+b) Eser bir nceki eserde olduu gibi her msras 6+5 =11 ekline olup, bu iki hece grubu arasnda birer l iinde birlikte bir saz cevab ve h terennm mevcuttur. Bu durum eser boyunca her ktada aynen tekrar edilir.

112

izelge 7.5: Medet Hey Allahm Medetin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:5 MEDET HEY ALLAHIM MEDET 10.04.20071 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML TEVHD

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(a)+(b+c+ a1+ a1)+ (a2+ a2)} Giri Saz: (a) 1. Msra: b 2. Msra: c 3. Msra: a1 4. Msra: a1 5. Msra: a2 6. Msra: a2 Eserin kta sonlarnda ikier kez Allah Allah terennm vardr. Bu blm giri saz ile benzer bir mzikal biime sahiptir. Tm ktalarda ayn terennmn 5. ve 6. msra gibi eklenmesiyle yap tekrar edilir. 113

izelge 7.6: Aliye Selman Olasnn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL ekil B:6 ALYE SELMAN OLASIN 11.04.2007 2/4

KARAR SES

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML TEVHD

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {( a+b+c)+( a1+ b1+ a2+ b1)+( a2+ b1)

Giri Saz: (a+b+c) 1. Msra: a1 2. Msra: b1 3. Msra: a2 4. Msra: b1 5. Msra: a2 6. Msra: b1 Eserin kta sonlarnda ikier kez olmak zere Allah Allah terennmleri vardr. Tm ktalarda ayn terennmn 5. ve 6. msra gibi eklenmesiyle yap tekrar edilir.

114

izelge 7.7: u leme Nr Dodunun Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:7 U LEME NR DODU 11.04.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML TEVHD

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [{(a+ a1)+ (b+ a2)+ (b2+ a2)+ (b1+ a2)}+{(c+d+e+f+ e1+g)}] Giri Saz: (a+ a1) 1. Msra: (b+ a2) 2. Msra: (b1+ a2) 3. Msra: (b2+ a2) 4. Msra: (b1+ a2) Nakarat 1. Msra: c 2. Msra: d 3. Msra: e 4. Msra: f 5. Msra: e1 6. Msra: g Eser ktalar 4er msradan olumaktadr. Ancak her ktann sonuna ayn szleri ieren 6 msralk bir nakarat blm eklenir ve bu blmn mzikal biimi de analizde grlebilecei gibi tamamen farkldr.

115

izelge 7.8: Erenler Tevhide Balarn Mzikal yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:8 ERENLER TEVHDE BALAR 20.05.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML TEVHD

Mzikal Biim Analizi 1. Kta:

{(a+b)+[ (b1+ b2)+ (b3+ b2)+ (b4+ b2)+ {(b4+ b2)+(b4+ b2)}]}
Giri Saz: (a+b) 1. Msra: (b1+ b2) 2. Msra: (b3+ b2) 3. Msra: (b4+ b2) 4. Msra: (b3+ b2)+(b4+ b2)

116

izelge 7.9: Mrvete Geldimin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALINMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B: MRVETE GELDM 29.02.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZOMA GRE KARAR TONU RTEL KML DUVAZ MAM

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [A(a+b) +{(c+b)+( b1+b)+ (a2+b)+( a2+b)+ (a2+b)+( a2+b)+ (a1+b)+ ( a3+b)+ (a2+b)+( a2+b)}] Giri Saz: (a+b) 1. Msra: (c+b)+( b1+b) 2. Msra: (a2+b)+( a2+b) 3. Msra: (a2+b)+( a2+b) 4. Msra: (a1+b)+( a3+b) 5. Msra: (a2+b)+( a2+b)

117

izelge 7.10: Geldi Cebrail ardin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:9 GELD CEBRAL AIRDI (I. BLM) 12.04.2007 10/8 (3+3+2+2)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MRALAMA

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [A(a+b)+{(c+b) +(c1+b)+ (c1+b)+ (c+b)}] 2. Kta: {B(d+b)+(c2+b)+(c3+b)+(c+b)} 1. Kta Giri Saz: (a+b) 1. Msra: (c+b) 2. Msra: (c1+b) 3. Msra: (c1+b) 4. Msra: (c+b) 1. Msra: (d+b) 2. Msra: (c2+b) 3. Msra: (c3+b) 4. Msra: (c+b) 2. Kta

118

izelge 7.11: Geldi Cebrail ardnn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:9 GELD CEBRAL AIRDI (II. BLM) 12.04.2007 9/16 (2+3+2+2)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MRALAMA KIRKLAR SEMAHI

Mzikal Biim Analizi Semah Blm: {C (e+f+g+ f1)} Semah Blm: 1. Msra: e 2. Msra: f 3. Msra: g 4. Msra: f1 Biti ekli: { C1 (e1+ e2+ g1+ f2 +h)} Biti ekli: 1. Msra: e1 2. Msra: e2 3. Msra: g1 4. Msra: f2 5. Msra: h Genel ema:

{[A(a+b)+{(c+b) +(c +b)+ (c +b)+ (c+b)}]+

1 1

{B(d+b)+(c2+b)+(c3+b)+(c+b)}+ {C (e+f+g+ f1)}+ { C1 (e1+ e2+ g1+ f2 +h)} = A+B+C+ C1

119

izelge 7.12: Geldi ard Cebrailin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:10 GELD AIRDI CEBRAL (I. BLM) 29.02.2009 10/8 (3+3+2+2)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU TR MRALAMA

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [A{(a+x)+(b+y) + a1+(x)+ b1+(y)+ a1+(x)+ b2+(y)}] Giri Saz: (a+x)+(b+y) 1. Msra: a1+(x) 2. Msra: b1+(y) 3. Msra: a1+(x) 4. Msra: b2+(y)

120

izelge 7.13: Geldi ard Cebrailin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:10 GELD AIRDI CEBRAL(II. BLM) 29.02.2009 9/8 (2+3+2+2) / 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU TR MRALAMA KIRKLAR SEMAHI

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [B{c+d+ c1+ d1}] 1. Msra: c 2. Msra: d 3. Msra: c1 4. Msra: d1 Eserin Genel emas: [A{(a+x)+(b+y) + a1+(x)+ b1+(y)+ a1+(x)+ b2+(y)}]+ [B{c+d+ c1+ d1}]=A+B

121

izelge 7.14: Bugn Matem Gn Geldinin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:11 BUGN MATEM GN GELD 29.02.2009 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MERSYE

Mzikal Biim Analizi

1 1 1 1. Kta: {(a+b)+c+c+d+d +e+(a +b )}

Giri Saz: a+b 1. Msra: c 2. Msra: d 3. Msra: d1 4. Msra: e 5. Msra: a1+b1

122

izelge 7.15: ekelim Akn Yaynn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:12 EKELM AKIN YAYIN 29.02.2009 SERBEST

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MERSYE

Mzikal Biim Analizi

1. Kta: {a+b+c+d+ b1} Giri Saz: x 1. Msra: a 2. Msra: b 3. Msra: c 4. Msra: d 5. Msra: b1

123

izelge 7.16: Yaradan Akna Bir Semah Eylenin Mzikal Yap izelgesi
ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:13 YARADAN AKINA BR SEMAH EYLE (I.BLM) 25.11.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi Arlama Blm 1. Kta: [A{(a+b)+ (b+c)+(b1+c)+(b2+c)+(b1+c)+(d+ b3)+(c1+ b3)+ b4+ (b5+ c2)+ (c1+ b6)+ (b7+ b6)+ (b8+ b6)}] 1. Msra: (a+b) 2. Msra: (b+c) 3. Msra: (b1+c) 4. Msra: (b2+c) 5. Msra: (b1+c) 6. Msra: (d+ b3) 7. Msra: (c1+ b3) 8. Msra: b4 9. Msra: (b5+ c2) 10. Msra: (c1+ b6) 11. Msra: (b7+ b6) 12. Msra: (b8+ b6)

124

izelge 7.17: Yaradan Akna Bir Semah Eylenin Mzikal Yap izelgesi
ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:13 YARADAN AKINA BR SEMAH EYLE (II. BLM) 25.11.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi Yrtme Blm [B{e+f+ f1+ f2+ f3+ f4+ f5+ f6+ f7+ f8+ f9+ f10}] 1. Msra: e 2. Msra: f 7. Msra: f5 8. Msra: f6 9. Msra: f7 10. Msra: f8 11. Msra: f9 12. Msra: f10

3. Msra: f1 4. Msra: f2 5. Msra: f3 6. Msra: f4

Eserin Genel emas:[A{(a+b)+ (b+c)+(b1+c)+(b2+c)+(b1+c)+(d+ b3)+ (c1+ b3)+ b4+(b5+ c2)+ (c1+ b6)+ (b7+ b6)+ (b8+ b6)}]+ [B{e+f+ f1+ f2+ f3+ f4+ f5+ f6+ f7+ f8+ f9+ f10}]=A+B

125

izelge 7.18: Ben Bugn Pirimi Grdmn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:14 BEN BUGN PRM GRDM 02.10.2007 10/8 (3+3+2+2)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DEY

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [(a+b+b)+{ a1+ b2+( b3)+a+ b2+( b3)}] Giri Saz: (a+b+b) 1. Msra: a1 2. Msra: b2+( b3) 3. Msra: a2 4. Msra: b2+( b3) 2. ve 4. msralarda parantez iinde bulunan harfler, msralarn tekrarndan oluan farkll ifade etmek iin kullanlmtr.

126

izelge 7.19: Kaldr Kaldr Kollar Kaldrn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:15 KALDIR KALDIR KOLLAR KALDIR (I. BLM) 02.10.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi t= Terennm( hey dost) t1= Terennm (h) Arlama Blm: 1. Kta: A(a+a)+{ a1+(a+a)}+ (t+a2){ (t1+ a2)+ (a+a)} Giri Saz: (a+a) 1. Msra: a1+(a+a) 2. Msra: (t+a2) 3. Msra: (t1+ a2)+ (a+a) 1. ve 3. msralarda bulunan (a+a) iaretleri giri saznn bu msralara ilaveten cevap saz olarak alndn belirtmek iin kullanlmtr.

127

izelge 7.20: Kaldr Kaldr Kollar Kaldrn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:15 KALDIR KALDIR KOLLAR KALDIR (YRTME BLM) 02.10.2007 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi

x=farkl saz cevab

Yrtme Blm: B{c+c+d+ c1+ d1+ d2+ d3+ c2+t+ c2+ t1+( c2+x)} 1. Msra: c 2. Msra: c 3. Msra: d 4. Msra: c1 5. Msra: d1 6. Msra: d2 7. Msra: d3 8. Msra: c2 9. Msra: t 10. Msra: c2 11. Msra: t1 12. Msra: c2+x

Genel ema: A(a+a)+{ a1+(a+a)}+ (t+a2){ (t1+ a2)+ (a+a)} + B{c+c+d+ c1+ d1+ d2+ d3+ c2+t+ c2+ t1+( c2+x)} =A+B

][

128

izelge 7.21: Turnam Erenlerden Almsn Himmetin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:16 TURNAM ERENLERDEN ALMISIN HMMET (AIRLAMA BLM) 02.10.2007 9/8 (2+2+2+3)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi Arlama Blm 1. Kta: A(a+a){ (b+b)+ (a1+ a1)+ (b+b)+ (a2+ a2)} Giri Saz: (a+a) 1. Msra: (b+b) 2. Msra: (a1+ a1) 3. Msra: (b+b) 4. Msra: (a2+ a2) Her msrada parantez iinde ayn harfin ayn ekilde tekrar kullanlmasnn sebebi, msralarn aynen tekrar edilerek iki kez sylenmesidir.

129

izelge 7.22: Turnam Erenlerden Almsn Himmetin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:16 TURNAM ERENLERDEN ALMISIN HMMET (YRTME BLM) 02.10.2007 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi Yrtme Blm: [B {c+ c1+ c2+ c3+ c4+d+(x)}] Giri Saz: c 1. Msra: c1 2. Msra: c2 3. Msra: c3 4. Msra: c4 5. Msra: d+(x)

x=Farkl saz cevab

Genel ema: [A(a+a){ (b+b)+ (a1+ a1)+ (b+b)+ (a2+ a2)}]+[B {c+ c1+ c2+ c3+ c4+d+(x)}]=A+B

130

izelge 7.23: Ey ahin Baklmn Analiz izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:17 EY AHN BAKILIM 25.04.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {A(a)+ a1+ a1+b+ a2+ a3} Giri Saz: (a) 1. Msra: a1 2. Msra: a1 3. Msra: b 4. Msra: a2 5. Msra: a3 Genel ema: [{A(a)+ a1+ a1+b+ a2+ a3}+{ A3(a)+b+ a4+ a3+ a3}]= A 2. Kta: { A3(a)+b+ a4+ a3+ a3} Ara Saz: (a) 1. Msra: b 2. Msra: a4 3. Msra: a3 4. Msra: a3

131

izelge 7.24: Ali Sevilmez minin Analiz izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:18 AL SEVLMEZ M 25.04.2007 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(a)+b+ a1+ a2+ a3+ a3} Giri Saz: (a) 1. Msra: b 2. Msra: a1 3. Msra: a2 4. Msra: a3 5. Msra: a3

132

izelge 7.25: Bam Ak Yaln Ayak Yrttnn Analiz izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:19 BAIM AIK YALIN AYAK YRTTN (AIRLAMA BLM) 25.04.2007 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi

x=Farkl saz cevab

Arlama Blm 1.Kta: {A(a)+ a1+ a2+ a3+b+c+(x)} Giri Saz: (a) 1. Msra: a1 2. Msra: a2 3. Msra: a3 4. Msra: b 5. Msra: c+(x)

133

izelge 7.26: Bam Ak Yaln Ayak Yrttnn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B: 19 BAIM AIK YALIN AYAK YRTTN (II. BLM) 25.04.2007 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi Yrtme Blm: {B(d+ d1+ d2+ d3+ e + d4+ d3+ d2)} 1. Msra: d 2. Msra: d1 3. Msra: d2 4. Msra: d3 5. Msra: e 6. Msra: d4 7. Msra: d3 8. Msra: d2

Genel ema: [{A(a)+ a1+ a2+ a3+b+c+(x)}+{B(d+ d1+ d2+ d3+ e + d4+ d3+ d2)}]=A+B

134

izelge 7.27: Eylen Yolcum Eylenin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:20 EYLEN YOLCUM EYLEN 25.04.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MERSYE

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(a+ a1+b+c)+ a2+ a3+( a4)+ a5+ b1} Giri Saz: (a+ a1+b+c) 1. Msra: a2 2. Msra: a3+( a4) 3. Msra: a5 4. Msra: b1 Dier ktalarn mzikal biimi ayndr.

135

izelge 7.28: Gitme Turnam Gitmenin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:21 GTME TURNAM GTME (AIRLAMA BLM) 9/4 (2+2+2+3)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU TR SEMAH

Mzikal Biim Analizi Arlama Blm

x,y ve z: Msra sonu saz cevaplar

1. Kta: [A(a+ a1+b+ b1+c+ c1+d+ d1+e+ e1)+{ a+(x)+ a+( x1)+ b2+( x1)}+ { c2+(y)+ c3+(y)}+{ c2+(y)+ c3+(y)}] Giri Saz: (a+ a1+b+ b1+c+ c1+d+ d1+e+ e1) 1. Msra: a+(x)+ a+( x1)+ b2+( x1) 2. Msra: c2+(y)+ c3+(y) 3. Msra: c2+(y)+ c3+(y) 4. Msra: d2+(z)+ d3+(z1) 5. Msra: d3+( z1)+ d3+( y1)

136

izelge 7.29: Gitme Turnam Gitmenin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:21 GTME TURNAM GTME (YRTME BLM) 9/8 (2+3+2+2)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi

q=Ara saz

Yrtme Blm: {B(f + f1+ q + g + g1+ g2+ h + g3+ g4+ g5+ h1} 1. Msra: f 2. Msra: f1 3. Msra: q 4. Msra: g 5. Msra: g1 6. Msra: g2 7. Msra: h 8. Msra: g3 9. Msra: g4 10. Msra: g5 11. Msra: h1

137

izelge 7.30: Gitme Turnam Gitmenin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:21 GTME TURNAM GTME (YELDRME BLM) 12/8 (3+3+3+3)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi

&=Ara saz

Yeldirme Blm: [C{i+ i1+ i2+ i3+ i2+ i3+ i4+ i3+ (&+&1)+j+k+ i5+ i3+ i4+ i3+ (&+&1)+j+k+ i5+ i3+ i4}] Eserin Genel emas=A+B+C 1. Msra: i 2. Msra: i1 3. Msra: i2 4. Msra: i3 5. Msra: i2 6. Msra: i3 7. Msra: i4 8. Msra: i3+ (&+&1) 9. Msra: j 10. Msra: k 138 10. Msra: i5 11. Msra: i3 12. Msra: i4 13. Msra: i3+ (&+&1) 14. Msra: j 15. Msra: k 16. Msra: i5 17. Msra: i3 19. Msra: i4 20. Msra: i3

izelge 7.31: Hakktan Bize Nid Geldinin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:22 HAKKTAN BZE NDA GELD 10.05.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML ON K HZMET DEY

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(a+b)+(a+b)+ a1+ a2+ a3+ b1} Giri Saz: (a+b)+(a+b) 1. Msra: a1 2. Msra: a2 3. Msra: a3 4. Msra: b1

139

izelge 7.32: Bir Kral Olunu Selman Eyledinin Mzikal Yap izelgesi
ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:23 BR KRAL OLUNU SELMAN EYLED 10.05.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU TR DUVAZ MAM

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {a+ a1+ a2+b+(x)} Giri Saz: x 1. Msra: a 2. Msra: a1 3. Msra: a2 4. Msra: b+(x)

140

izelge 7.33: Beni Diri Sanma oktan lmemin Mzikal Yap izelgesi
ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:24 BEN DR SANMA OKTAN LMEM 10.05.2007 5/8 (2+3)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi Arlama Blm 1.Kta: {A(a)+b+(t) + a1+ a1+ a2} Giri Saz: (a) 1. Msra: b+(t) 2. Msra: a1 3. Msra: a1 4. Msra: a2

t=Terenm(mrm, mrm)

141

izelge 7.34: Beni Diri Sanma oktan lmemin Mzikal Yap izelgesi
ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B: 24 BEN DR SANMA OKTAN LMEM (YRTME BLM) 10.05.2007 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi Yrtme Blm: {B(a1)+c+ c1+ c2+ c1+ d + d1+e+f+g+ g1+ g2+ g3+ g4+ g5+ g6+ c + c1+ c2+ c1} Giri Saz: (a1) 1. Msra: c 2. Msra: c1 3. Msra: c2 4. Msra: c1 5. Msra: d 6. Msra: d1 7. Msra: e 8. Msra: f 9. Msra: g Esein Genel emas: A+B 10. Msra: g1 11. Msra: g2 12. Msra: g3 13. Msra: g4 14. Msra: g5 15. Msra: g6 16. Msra: c 17. Msra: c1 18. Msra: c2 19. Msra: c1

142

izelge 7.35: Arzulayp Hakk Cemine Girincenin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:25 ARZULAYIP HAKK CEMNE GRNCE 20.05.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DEY

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {a+( a1)+ b+( x1)+ c+( x1) + d+( x1)+ b1+( x2)+ c1+( x2)} Giri Saz: (x) 1. Msra: a+ (tekrarnda: a1) 2. Msra: b+( x1) 3. Msra: c+( x1) 4. Msra: d+( x1) 3. Msra (tekrar): b1+( x2) 4. Msra (tekrar): c1+( x2)

143

izelge 7.36: Erenler Uymu Katarann Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:26 ERENLER UYMU KATARA 20.05.2007 8/8 (3+2+3)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DEY

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(a+b+c+d+e+f)+ a1+ b1+(c1)+ b2+(c1)+ e1+(f1)} Giri Saz: (a+b+c+d+e+f) 1. Msra: a1 2. Msra: b1+(c1) 3. Msra: b2+(c1) 4. Msra: e1+(f1) Msralarn karsnda parantez iinde bulunan imgeler szlerin ardndan verilen saz cevaplarn ifade etmektedir.

144

izelge 7.37: Eer Seremenin Gzn Ararsann Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:27 EER SEREMENN GZN ARARSAN 21.05.2007 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DEY

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [{(a+b+c)+ {d+( c1)+e} + {f+(c)}+ a1+ {b1+(c)}] Giri Saz: (a+b+c) 1. Msra: d+( c1)+e (msra tekrar) 2. Msra: f+(c) 3. Msra: a1 4. Msra: b1+(c)

145

izelge 7.38: Ol Hakktan Hidayet Oldunun Mzikal Yap izegesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:28 OL HAKKTAN HDAYET OLDU 21.05.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML ON K HZMET DEY

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [{(a+b)+( a1+ b1)}+ b1+ b2+ b4 ] Giri Saz: (a+b)+( a1+ b1) 1. Msra: b1 2. Msra: b2 3. Msra: b3 4. Msra: b4

146

izelge 7.39: Allah Semavat Okunur Ayetin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:29 ALLAH SEMAVAT OKUNUR AYET 25.05.2007 7/8 (3+2+2)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML ERA DEY

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(a)+ a1+ a2+ a2+ a2} Giri Saz: (a) 1. Msra: a1 2. Msra: a2 3. Msra: a2 4. Msra: a2

147

izelge 7.40: Sabah Oldu da Gnler Douyorun Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:30 SABAH OLDU DA GNLER DOUYOR 21.05.2007 5/8 (2+3)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DUVAZ MAM

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(a+ a1)+ a2+ a3+ a4+ a5+ a5} Giri Saz: (a+ a1) 1. Msra: a2 2. Msra: a3 3. Msra: a4 4. Msra: a5 5. Msra: a5

148

izelge 7.41: Dilim de Virdim de Sensinin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:31 DLM DE VRDM DE SENSN 27.05.2007 7/8 (3+2+2)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML TEVHD

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(a+a+a)+b+c+ a1+ a2+ a3} Giri Saz: (a+a+a) 1. Msra: b 2. Msra: c 3. Msra: a1 4. Msra: a2 5. Msra: a3

149

izelge 7.42: u leme Nr Dodunun Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:32 U LEME NR DODU 25.05.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML TEVHD

Mzikal Biim Analizi

c=L ilhe llallah

1. Kta: [{(a+ a1)+ b+(c) + b1+(c)+ b2+(c)+ b1+(c)}+{N(c+d+e+f+ c1+g}] Giri Saz: (a+ a1) 1. Msra: b+(c) 2. Msra: b1+(c) 3. Msra: b2+(c) 4. Msra: b1+(c) Nakarat: 1. Msra: c 2. Msra: d 3. Msra: e 4. Msra: f 5. Msra: c1 6. Msra: g

150

izelge 7.43: Geldi Cebrail Buyurdunun Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:33 GELD CEBRAL BUYURDU (I. BLM) 28.05.2007 10/8 (3+3+2+2)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MRALAMA

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [A{(a+ a1)+( a1+ a1)}+{ a2+( a1)+ a3+( a1)+ a4+( a1)+ a5+( a1)}] Giri Saz: (a+ a1)+( a1+ a1) 1. Msra: a2+( a1) 2. Msra: a3+( a1) 3. Msra: a4+( a1) 4. Msra: a5+( a1) Eserin bundan sonra gelen 22 ktas benzer ekilde olup, daha sonra semah blmne gemektedir. (Semah blm mzikal yap ve biim analizi bkz: izelge 7.44)

151

izelge 7.44: Geldi Cebrail Buyurdunun Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:33 GELD CEBRAL BUYURDU (II. BLM) 28.05.2007 9/16 (2+2+2+3)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MRALAMA/ KIRKLAR SEMAHI

Mzikal Biim Analizi Semah Blm: [B{b+ b1+ b1+ b1+ b1+ b1+ b1+ b1+ b1+ b1+ b1+ b2+ b1+ b1+ b1+c+d}] Genel ema= A+B 1. Msra: b 2. Msra: b1 3. Msra: b1 4. Msra: b1 5. Msra: b1 6. Msra: b1 7. Msra: b1 8. Msra: b1 9. Msra: b1 10. Msra: b1 11. Msra: b1 12. Msra: b2 13. Msra: b1 14. Msra: b1 15. Msra: b1 16. Msra: c (serbest) 17. Msra: d (serbest)

152

izelge 7.45: Ali Yolu Nr Yolumuzun Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI USL VE DZM EKL NOTAYA ALMA TARH KARAR SES ekil B:34 AL YOLU NR YOLUMUZ 6/4 (2+4) 9/16 (2+2+2+3) 29.05.2007

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML NYAZLAMA

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(x)+a+b+c+d+(y)} Giri Saz: (x) 1. Msra: a 2. Msra: b 3. Msra: c 4. Msra: d+(y)

x=Giri Saz y= Ara Saz

153

izelge 7.46: Hata Ettim Hda Girdi Bu arkann Mzikal Yap izelgesi
ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:35 HATA ETTM HDA GRD BU ARKA 29.05.2007 9/16 (2+2+2+3)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML KIRKLAR SEMAHI

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {a+a+a+a} 1. Msra: a 2. Msra: a 3. Msra: a 4. Msra: a

154

izelge 7.47: Gn Doarken Oku Bununun Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:36 GN DOARKEN OKU BUNU 30.05.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML TEVHD

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(a+b)+c+d+ b1+ b2} Giri Saz: (a+b) 1. Msra: c 2. Msra: d 3. Msra: b1 4. Msra: b2

155

izelge 7.48: Kyamet Gnnde Maher Yerinenin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL ekil B:37 KIYAMET GNNDE MAHER YERNE 06.06.2007 9/8 (2+2+3+2) 4/8 ( + )

KARAR SES

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(a)+b+(a)}+{ c+( b1+a1)+ d+( b1+a1)+ d1+( b1+a1)+ d2+( b1+a1)+ e+( b1+a1)} Giri Saz: (a)+b+(a) 1. Msra: c+( b1+a1) 2. Msra: d+( b1+a1) 3. Msra: d1+( b1+a1) 4. Msra: d2+( b1+a1) 5. Msra: e+( b1+a1)

156

izelge 7.49: Felekler Zuhur Edelinin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:38 FELEKLER ZUHUR EDEL 02.06.2007 9/16 (2+2+2+3)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML PERVAZ

Mzikal Biim Analizi 1. Blm 1. Kta: {(a)+ a1+ a2+( a2)+b+ a4 } Giri Saz: (a) 1. Msra: a1 2. Msra: a2+( a2) 3. Msra: b 4. Msra: a4 Parantez iindeki imgeler giri saz ve kta iindeki saz cevab iin kullanlmtr.

157

izelge 7.50: Felekler Zuhur Edelinin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:38 FELEKLER ZUHUR EDEL (II. BLM) 02.06.2007 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML PERVAZ

Mzikal Biim Analizi II. Blm 1. Kta: {c+ c1+ c2+ c3} 1. Msra: c 2. Msra: c1 3. Msra: c2 4. Msra: c3

158

izelge 7.51: Felekler Zuhur Edelinin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:38 FELEKLER ZUHUR EDEL (III. BLM) 02.06.2007 SERBEST

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML PERVAZ

Mzikal Biim Analizi III. Blm: {d+ e+(x)+f+ e1+(y)+ f1+g+ d1+h} 1. Msra: d 2. Msra: e+(x) 3. Msra: f 4. Msra: e1+(y) 5. Msra: f1 6. Msra: g 7. Msra: d1 8. Msra: h

x ve y=Ara saz

Eserin Genel emas: [{(a)+ a1+ a2+( a2)+b+ a4 }+{c+ c1+ c2+ c3}+{d+ e+(x)+f+ e1+(y)+ f1+g+ d1+h}]

159

izelge 7.52: h Hseyine Byle Zulm Olur munun Mzikal Yap izelgesi
ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:39 AH HSEYNE BYLE ZULM OLUR MU 29.05.2007 SERBEST

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MERSYE

Mzikal Biim Analizi

x ve y=Msra sonu saz cevab

1. Kta: { a+(x)+ b+(x)+ b1+(y)+ c+(y)+ b2+ d} 1. Msra: a+(x) 2. Msra: b+(x) 3. Msra: b1+(y) 4. Msra: c+(y) 5. Msra: b2 6. Msra: d

160

izelge 7.53: Elhamdlillah ki slamzn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:41 ELHAMDULLLAH K SLAMIZ 01.04.2007 4/4 / 6/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DUVAZ MAM

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(x)+a+b+c+ a1+ b1+d+ b2+ c1} Giri Saz: (x) 1. Msra: a 2. Msra: b 3. Msra: c 4. Msra: a1 5. Msra: b1 6. Msra: d 7. Msra: b2 8. Msra: c1

161

izelge 7.54: efaat Kl Ya Muhammet Mustafann Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:42 EFAAT KIL YA MUHAMMET MUSTAFA 01.04.2007 10/8 (3+3+2+2)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DUVAZ MAM

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {A(x)+a+b+a1+b} Giri Saz: (x) 1. Msra: a 2. Msra: b 3. Msra: a1 4. Msra: b 1. Msra: c 2. Msra: d 3. Msra: e 4. Msra: f Farkl Kta: [B{c+d+e+f}]

Eserin Genel emas: A+B

162

izelge 7.55: Geldi Cebrail Buyurdunun Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:43 GELD CEBRAL BUYURDU (I. BLM) 02.04.2007 10/8 (3+3+2+2)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MRALAMA

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [A{(a+b)+ (a1+ b1) (a2+ b1)+ (a3+ b2)}] 1.Msra: (a+b) 2. Msra: (a1+ b1) 3. Msra: (a2+ b1) 4. Msra: (a3+ b2) Farkl Kta: [A1{(c+d)+ (e+ b3)+ (a4+ b1)+ (a5+ b3)} 1. Msra: (c+d) 2. Msra: (e+ b3) 3. Msra: (a4+ b1) 4. Msra: (a5+ b3)

163

izelge 7.56: Geldi Cebrail Buyurdunun Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:43 GELD CEBRAL BUYURDU (II. BLM) 02.04.2007 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MRALAMA-KIRKLAR SEMAHI

Mzikal Biim Analizi Yrtme Blm: [B{e+ e1+ e2+ f +g+ g1+h+ f1+i}] 1. Msra: e 2. Msra: e1 3. Msra: e2 4. Msra: f 5. Msra: g 6. Msra: g1 7. Msra: h 8. Msra: f1 9. Msra: i (serbest) Eserin Genel emas: [A+ A1+B]=A+B

164

izelge 7.57: Nurhak Semahnn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:44 NURHAK SEMAHI (I. BLM) 03.04.2007 2/4 6/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi Arlama Blm: 1. Kta: [A{(x)+ (a+b) +(c+b) +(c+b)+d}] Giri Saz: (x) 1. Msra: (a+b) 2. Msra: (c+b) 3. Msra: (c+b) 4. Msra: (c+b) 5. Msra: d 6. Msra: e 7. Msra: e1 8. Msra: e2 Farkl Kta: [B{ d1+ f + f1+ f1+ d2+ f2+ f3++}] 1. Msra: d1 2. Msra: f 3. Msra: f1 4. Msra: f1 5. Msra: d2 6. Msra: f2 7. Msra: f3 8. Msra: f1

165

izelge 7.58: Nurhak Semahnn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:44 NURHAK SEMAHI (II. BLM) 03.04.2007 12/8 (3+3+3+3)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi Yrtme Blm: [C{g+h+i+j+ j1+k+ h1+j}] 1. Msra: g 2. Msra: h 3. Msra: i 4. Msra: j Eserin Genel emas: A+B+C 5. Msra: j1 6. Msra: k 7. Msra: h1 8. Msra: j

166

izelge 7.59: Hakk Muhammed Ali Vard Bir Halann Mzikal Yap izelgesi
ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:45 HAK MUHAMMED AL VARDI BR HALA 03.04.2007 10/8 (3+3+2+2)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DUVAZ MAM

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(x)+a+ a1+ a2+ a3} Giri Saz: (x) 1. Msra: a 2. Msra: a1 3. Msra: a2 4. Msra: a3

167

izelge 7.60: Zlcell h- Sbhnn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:46 ZLCELL H-I SBHN (I.BLM) 03.04.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML TEVHD

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {a+b+c+ b1} 1. Msra: a 2. Msra: b 3. Msra: c 4. Msra: b1 1. Kta+Nakarat=[A{a+b+c+ b1}+{(c1+ b2)+ (c2+ b2)+ (c3+ b3)}] Nakarat: {(c1+ b2)+ (c2+ b2)+ (c3+ b3)} 1. Msra: (c1+ b2) 2. Msra: (c2+ b2) 3. Msra: (c3+ b3)

168

izelge 7.61: Zlcell h- Sbhnn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:46 ZLCELL H-I SBHN (II. BLM) 03.04.2007 4/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML TEVHD (HLAMA)

Mzikal Biim Analizi II. Blm: [B{d+e+ d1+f+g+ f1+h+ h1+ e1+f+g+f}] 1. Msra: d 2. Msra: e 3. Msra: d1 4. Msra: f 5. Msra: g 6. Msra: f1 Eserin Genel emas: A+B 7. Msra: h 8. Msra: h1 9. Msra: e1 10. Msra: f 11. Msra: g 12. Msra: f

169

izelge 7.62: Gnh Ettim hm Drna Durdumun Mzikal yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL ekil B:47 GNH ETTM HIM DRINA DURDUM 03.04.2007 7/8 (2+2+3) 8/8 (2+3+3)

KARAR SES

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML TEVHD

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(x)+ a+(b)+ a1+(b)+ a1+(b)+ a1+(b)} Giri Saz: (x) 1. Msra: a+(b) 2. Msra: a1+(b) 3. Msra: a1+(b) 4. Msra: a1+(b) Son Kta: { c+(d)+ c1+(d)+ c2+(d)+ c3+(d)+ c4+(d)+e} 1. Msra: c+(d) 2. Msra: c1+(d) 3. Msra: c2+(d) 4. Msra: c3+(d) 5. Msra: c4+(d) 6. Msra: e (serbest)

170

izelge 7.63: unca Yldr Yatyorsunun Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:48 UNCA YILDIR YATIYORSUN 10.02.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML TEVHD

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {a+ a1+ a2+ b } 1. Msra: a 2. Msra: a1 3. Msra: a2 4. Msra: b 1. Kta+Nakarat= [{a+ a1+ a2+ b }+{ a3+ a4+ b1}] Nakarat: { a3+ a4+ b1} 1. Msra: a3 2. Msra: a4 3. Msra: b1

171

izelge 7.64: Gnl Kalk Gidelimin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:49 GNL KALK GDELM 10.02.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DUVAZ MAM

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [(a+b)+ (c+b)+ (c1+b)+ (a1+b)+ (c2+b)+ (a2+b)+ (a3+b)] Giri Saz: (a+b) 1. Msra: (c+b) 2. Msra: (c1+b) 3. Msra: (a1+b) 4. Msra: (c2+b) 5. Msra: (a2+b) 6. Msra: (a3+b)

172

izelge 7.65: Medet Allahm Medetin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:50 MEDET ALLAHIM MEDET 10.02.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DUVAZ MAM

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [(a)+b+ a1+b+ a1] Giri Saz: (a) 1. Msra: b 2. Msra: a1 3. Msra: b 4. Msra: a1

173

izelge 7.66: Hakk Telnn Hb Nefesindenin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:51 HAK TELNIN HB NEFESNDEN 11.02.2009 SERBEST

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU TR MRALAMA

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [A{a+b+ a1+ b1}] 1. Msra: a 2. Msra: b 3. Msra: a1 4. Msra: b1

174

izelge 7.67: Yalan Szler Mat Olurun Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:52 YALAN SZLER MAT OLUR 11.02.2009 9/16 (2+3+2+2)

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MRALAMA KIRKLAR SEMAHI

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [B{c+ c1+d+ c2 }] 1. Msra: c 2. Msra: c1 3. Msra: d 4. Msra: c2

175

izelge 7.68: Yrk Olur mi Bu Gnl Kuunun Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:53 YRK OLUR M BU GNL KUU 11.02.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MRALAMA KIRKLAR SEMAHI

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: [C{(e+f)+ (g+f)+ (g1+f)+ c2+(h+d)}] Giri Saz: (e+f) 1. Msra: (g+f) 2. Msra: (g1+f) 3. Msra: g2 4. Msra: (h+d)

176

izelge 7.69: Yrk Olur mi Bu Gnl Kuunun Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:53 YRK OLUR M BU GNL KUU (II. BLM) 11.02.2009 SERBEST

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MRALAMA KIRKLAR SEMAHI

Mzikal Biim Analizi Semah Blm: [D{i+j+ i1+j1}] 1. Msra: i 2. Msra: j 3. Msra: i1 4. Msra: j1

Eserin Genel emas: [A{a+b+ a1+ b1}+B{c+ c1+d+ c2 }+{C(e+f)+ (g+f)+ (g1+f)+ c2+(h+d)}+ D{i+j+ i1+j1}]=A+B+C+D

177

izelge 7.70: Gene Krcaland Dalarn Bann Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:54 GENE KIRCALANDI DALARIN BAI (I.BLM) 12.02.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi Arlama Blm:[A{a+b+ a1+ b1}] 1. Msra: a 2. Msra: b 3. Msra: a1 4. Msra: b1

178

izelge 7.71: Gene Krcaland Dalarn Bann Mzikal yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:54 GENE KIRCALANDI DALARIN BAI (II. BLM) 12.02.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi Yrtme Blm:[B{d+ t1+ x + t2}] 1. Msra: d 2. Msra: t1 3. Msra: x 4. Msra: t2

t=Terennm x=Ara Saz

179

izelge 7.72: Gene Krcaland Dalarn Bann Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:54 GENE KIRCALANDI DALARIN BAI (III. BLM) 12.02.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML SEMAH

Mzikal Biim Analizi III. Blm (Yeldirme): [C{(e+f)+ e1+ f1+ e2+ t1+ t3}] Giri Saz: (e+f) 1. Msra: e1 2. Msra: f1 3. Msra: e2 4. Msra: t1 5. Msra: t3

[A{a+b+ a1+ b1}]+[B{d+ t1+ x + t2}]+[C{(e+f)+ e1+ f1+ e2+ t1+ t3}]=A+B+C

180

izelge 7.73: Ol Hakktan Bize Name Geldinin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:55 OL HAKKTAN BZE ND GELD 10.03.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML ON K HZMET DEY

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(a+b)+c+ c1+ c2+ c3} Giri Saz: (a+b) 1. Msra: c 2. Msra: c1 3. Msra: c2 4. Msra: c3

181

izelge 7.74: Hata Ettim Hda Yakt Delilinin Mzikal Yap izelgesi
ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:56 HATA ETTM HDA YAKTI DELL 10.03.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML ERA DEY

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(a+b+c)+ (d+x)+ (d1+ x1)+ (d2+ x2)+ (d3+ x3)} Giri Saz: (a+b+c) 1. Msra: (d+x) 2. Msra: (d1+ x1) 3. Msra: (d2+ x2) 4. Msra: (d3+ x3)

182

izelge 7.75: Bugn Akam Cumadr Cumann Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL ekil B:57 BUGN AKAM CUMADIR CUMA 10.03.2009 2/4

KARAR SES

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DEY

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {(x+ a + a1+b+c+ c1+d)+ (f+ x1)+ (f1+x1)+ (f2+x1)+ (f3+x2)} Giri Saz: (x+ a + a1+b+c+ c1+d) 1. Msra: (f+ x1) 2. Msra: (f1+x1) 3. Msra: (f2+x1) 4. Msra: (f3+x2)

183

izelge 7.76: Yeti Pirim Hzr Yetiin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:58 YATTIM BR DADA UYUDUM 10.03.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DEY

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {a+(t+x)+ a1+(t1+ x1)} 1. Msra: a 2. Msra: (t+x) 3. Msra: a1 4. Msra: (t1+ x1)

184

izelge 7.77: Adaletin Tutmu Btn Cihannn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:59 ADALETN TUTMU BTN CHANI 10.03.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML DEY

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {a+b+ b1+(b2+x)+ b3+ b4+ b5+ b6} 1. Msra: a 2. Msra: b 3. Msra: b1 4. Msra: (b2+x) 5. Msra: b3 6. Msra: b4 7. Msra: b5 8. Msra: b6

185

izelge 7.78: Medet Hey Allahm Medetin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:60 MEDET HEY ALLAHIM MEDET 11.03.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML TEVHD

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {t+b+ b1+ b2+ b3+(t1+ t)} Giri Saz: 1. Msra: t 2. Msra: b 3. Msra: b1 4. Msra: b2 5. Msra: b3 6. Msra: (t1+ t)

t=Terennm (Allah Allah)

186

izelge 7.79: Geldi Cebrail ardnn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:61 GELD CEBRAL AIRDI (I.BLM) 11.03.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MRALAMA

Mzikal Biim Analizi 1. Blm 1. Kta: [A{(a+ b1)+ (b+x)+ (b1+x)+ (b2+x)+ (b3+ x)}] Giri Saz: (a+ b1) 1. Msra: (b+x) 2. Msra: (b1+x) 3. Msra: (b2+x) 4. Msra: (b3+ x)

187

izelge 7.80: Geldi Cebrail ardnn Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:61 GELD CEBRAL AIRDI (II. BLM) 11.03.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MRALAMA/KIRKLAR SEMAHI

Mzikal Biim Analizi Semah Blm I:[B{c+d+ c1+ d1}] Semah Blm II:[C{t+e+ e1+ e2}]

1. Msra: c 2. Msra: d 3. Msra: c1 4. Msra: d1

1. Msra: t 2. Msra: e 3. Msra: e1 4. Msra: e2

Eserin Genel emas: [A{(a+ b1)+ (b+x)+ (b1+x)+ (b2+x)+ (b3+ x)}]+ [B{c+d+ c1+ d1}]+[C{t+e+ e1+ e2}]=A+B+C

188

izelge 7.81: Gezip Drt Keyi Seyran Eyleyenin Mzikal Yap izelgesi
ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:62 GEZP DRT KEY SEYRAN EYLEYEN 12.03.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MERSYE

Mzikal Biim Analizi 1. Kta: {a+b+ b1+ b2} 1. Msra: a 2. Msra: b 3. Msra: b1 4. Msra: b2

189

izelge 7.82: Kzn Zeynep Hani hn Medinenin Mzikal Yap izelgesi

ESER NO ESER ADI NOTAYA ALMA TARH USL VE DZM EKL KARAR SES ekil B:63 KIZIN ZEYNEP HAN HIN MEDNE 12.03.2009 2/4

DZS

SES GENL

DYAPOZONA GRE KARAR TONU RTEL KML MERSYE

Mzikal Biim Analizi

1. Kta: {a+b+(b1+c)+ c1} 1. Msra: a 2. Msra: b 3. Msra: (b1+c) 4. Msra: c1

190

7.1 On ki Hizmet Deyii On iki hizmet deyii, cemde sohbetten ve varsa hazrlk deyilerinden sonra (cem gerek anlamda baladnda) sylenen ilk eserdir. Bu deyi sylenirken cemde hizmet grecek olanlar, deyite sylenen sraya gre meydana gelirler. Deyiin her ktasnda (ilk kta hari, ktalarn son msralarnda) bir hizmet sahibinin ad geer ve ad geen grevli meydana niyaz edip darda bekler. lk ktada nce pir(dede), sonra rehberin ad geer. Dede ve zakir, deyi srasnda adlar getiinde ayaa kalkmazlar. Kimi cemlerde zakirlik grevini de dede yerine getirir. Ancak dede zakirlik yapmasa bile cemi yneten ve dualar veren kii olduu iin dier grevliler gibi meydana gitmez. Dedenin yerine de ayn ktada ikinci srada ad geen rehber kalkar. Zakir ise deyii sylemekle grevli olduundan ayn anda meydana kmas zaten dnlemez. Rehberden sonra cem boyunca on iki hizmet sahiplerine hizmetleri srasnda refakat eden gzc meydana arlr. (Baz cemlerde kapcnn arld da olur.) Bundan sonraki sralama ve hizmet adlar deiebilmektedir. Tek bir iirin uzun yllar dilden dile sylenmesi ile olumu gibi grnen farkllklardr bunlar. Mevcut grnt kaytlarnda yer alan on iki hizmet deyilerinin tm ah Hatai mahlasldr. nceleme sonularna gre, on iki hizmet deyilerinin 2 ya da 4 zamanl olduklarn sylemek mmkndr. Bunun dnda ritmik yapya sahip bir rnekler karlalmam olmasna ramen bu durumu genele yaymak mmkn deildir. Tempo asndan ar ya da tevhidlerde olduu gibi dize vurarak elik edilebilecek kadar yrk olan rnekler ile karlalmtr. Mzikal adan in ise eserlerin 4 il 7 seslik bir ses sahasna sahip olduklar sylenebilir. Elbette bu rneklerin oaltlmas ile deiebilecek bir durumdur. 7.2 era Deyii era deyii, cemde on iki hizmet deyiinden sonra gelir. nce erac meydana gelip eralar uyandrp duasn verdikten sonra diz kp bekler. Bu srada zakir, era deyiini alp syler. Bu esere era duas da denir. Cem srasnda sylenen dier tm eserlerde olduu gibi era deyii de dua olarak grlr. Eer

191

cemde zaman sorunu var ise sylenmedii de olur. Bu durumdan anlald zere duvaz ya da tevhid gibi cemde yer alma zorunluluu yoktur. Mzikal adan herhangi bir snr olmamasna karn, La sesi zerinde Hicaz Drtlsne sk rastlanmaktadr. Usul asndan bakldnda ise yalnzca 10/8 (3+3+2+2) ve 7/8 (3+2+2) gibi birleik usul kalplarna rastlanmtr. Ancak belirtmek gerekir ki, era deyileri iin de rnekler arttka sonular deiecektir. Bu tespitler yalnzca tarafmzdan incelenen cemler ile snrldr.

7.3 Duvaz mam Duvaz mam, Duvazdeh mamn halk dilindeki syleni eklidir. Duvazdeh mam ise On ki mam demektir. Kelime Farsa kkenlidir. Halk dilinde Duvaz mam, yani mamlarn duas mana gelir (Erzincan, 2008). Duvaz mam, cemlerde dua yerine de gemekte ve dinsel ynn ar bast blmlerde (halka namaz sonunda, ikrar treninden hemen sonra vb.) ounlukla tane ard arda seslendirilmektedir. iirlerinin byk bir blmnn divan tarz ile yazlm olduu dikkat eken Duvaz mamlar, mistik karakterli bir ezgi yapsna sahiptir ve ayn duygular iinde de seslendirilmektedir (Onata, 2007) Sz unsuru asndan duvazlarn en nemli zellii, On ki mamlarn isimlerinin anlmasdr. Her cemde mutlaka duvaz imam okunur. Eer cemde zaman darl var ise say bire debilmektedir. Ancak yaygn olan iki ya da duvaz sylenmesidir. Baz duvazlar salvat ile balar ve Yozgat Grg Ceminde okunanlarda grld gibi hece snrn aan skk msralara rastlanr. Usul asndan 10 zamann 3-3-2-2 ekli en ok karlalan dzm eklidir. Ancak usul konusunda herhangi bir snrlama yoktur. Yine ayn cemde sylenen bir 4 zamanl duvaz rnei de vardr. Birlik cemlerinde sylenenler arasnda 2-3-3 dzm eklinde olan 8 zamanl rnekler mevcuttur. almamza dhil olan duvazlar arasnda serbest ritmli bir rnee rastlanmamtr. Ancak farkl eserler incelendiinde karlalabilecek bir durum da olabilir. Mzikal adan da duvazlarda herhangi bir snrlama yoktur. Ritmik ve melodik adan tevhidlerle benzer zellikler gsterebilmektedirler. Bu sebeple cemlerde 192

duvaz sylenirken, tevhidlerde olduu gibi dizlere vurma ve Allah Allah nidalar ile elik etme gibi durumlarla ska karlalmtr.

7.4 Tevhid Allahn varlna, tekliine (Ahad) balangsz ve sonsuz olduuna, tm evreni yarattna, yaratmaya devam ettiine, tm lemin ilhi nizamn saladna, dinin sahibi olduuna inanmaktr (Uurlu, 2007: 266). Bu sebeple tevhidlerin nakaratlar genellikle Hakk l ilhe illallah ve Allah Allah terennmleri ierir. Cemde sylendikleri srada tm cemaat hep bir azdan katlr ve saz aralarnda da ayn nakarat szlerini syleyerek elik eder. Cemde duvazlardan sonra sylenirler. ncelenen cemlerde en az iki, en fazla drt tevhid yer almtr. Ancak duvazlarda olduu gibi saynn bire dt grlmemitir. Cemde sz unsuru olarak Vahdet-i Vcut felsefesini yanstan tevhidlerin okunduu blmde ama; Allah adn srekli ekilde zikrederek, manevi younluu ykseltmek ve cemin dier blmlerine bu ekilde hazrlk yapmaktr. Tevhidlerde edebi yap mzikal yapdan nde gelir. Ritmik ya da melodik adan herhangi bir snrlama yoktur. Ancak serbest ritimli tevhide incelenen cemlerde sylenen eserler arasnda rastlanmamtr. Bu ekilde zikre pek uygun olmayacandan bu eit tevhidler gelenekte de olmayabilir. Tevhidlerde en ok karlalan rnekler 4 zamanldr. 7.5 Semah Semah, Alevilerin mzii ya da cem denildiinde ilk akla gelen eser trdr. Yrelere gre ok fazla eitleri vardr. Bu eitlilik yalnzca mzik deil, mzie elik eden dans iin de geerlidir. Kaynann Hz Muhammedin Miracna dayandna inanlr. Bu sebeple en yaygn olan semah trlerinden biri Mirac dn Hz Muhammedin rastlad Krklarn ismini alr. Her cemde Miralamaya bal olan Krklar Semah mutlaka dnlr. alma srasnda derlenen Miralama ve ona bal Krklar Semah rnekleri birbirleriyle benzer zellikler gstermektedirler. 9 zamann 2-2-2-3, 2-3-2-2 eklindeki dzmleri Krklar Semahnda karmza kan rneklerdir.

193

Mzikal adan bir snrlama olmayan semahlar, en az iki blmden olumaktadrlar. ya da daha fazla blml semahlar da yaygndr. Aratrmann ekler ksmnda verilmi olan semahlarn bazlar geleneksel yapya zt ekilde bir arlama, bir yrtme ve bu blmlerin ayn usul ve ezgiler korunarak tekrarndan ibarettir. Bu tip semahlar, nc bir blmn eksikliini hissettirmektedirler. Genel yaplar itibariyle semahlarn ilk blmleri arlama olarak balar. Ancak bahsi geen Miralamaya bal Krklar Semah, ounlukla 9 zamann 16lk biriminde alnp sylenmeye balamas ile semahlar kalkar ve eserin hzna ayak uydurarak dnerler. Bu sebeple karlatmz semah rnekleri arasnda arlama blm olmayan tek semah olma zelliini tar. Semahlarn yresel zellik gstermeleri, her yrede yalnzca kendilerine has semahlarn dnld dncesini akla getirmemelidir. Alevi Mziinde Yre Kavram balkl blmde anlatld gibi, bugne kadar dedeler ile tanan bu mziin farkl yrelerce de benimsenmesi normaldir. Yozgat Grg Cemi srasnda dnlen Nurhak Semah yaygn olarak bilinen ekline gre sylenmitir. Ancak cemin Dedesi Erzade Yldz ile yaplan grme sonucunda elde edilen verilere gre, bu semahn kendilerince biraz daha farkl alnp sylendii, ancak semahlarn o eklini bilmemelerinden dolay byle tercih edildii belirtilmitir.

7.6 Mersiye Mersiye Alevi-Bektai yol byklerine ve daha ok nc mam Hz Hseyine at zellii tayan iir ve mzik trdr. ounlukla Hz Hseyinin Kerbelada ehit edilmesini konu alan ve epik karaktere sahip olan bu iirlerin, mistik ve duygusal bir ezgi yaps bulunmaktadr (Onata, 2007). Mersiyeler, cemlerde sylenmesi yaygn olan eserlerdir. Ancak grmeler sonucu edinilen bilgilere gre, Muharrem Aynda yaplan sohbetlerde kesinlikle yer verilmesine karn, birlik ya da grg cemlerinde mersiye syleme zorunluluu yoktur. Ancak aratrmamz srasnda btn birlik cemlerinde mersiye sylendii gzlemlenmitir. (Yalnzca elimizdeki tek grg cemi olan Yozgat Ceminde mersiye sylenmemitir. nk ama talipleri yllk sorgudan geirmektir ve bu uzun bir ilemdir.) Bunun amac; gelenein devamn salamak ve Kerbela Vakasn hatrlamaktr. En yaygn olanlar Bugn Matem Gn Geldi ve ayn zamanda cemin 194

bittiini gsteren ekelim Akn Yayn isimli mersiyelerdir. Bu eserler, sakka hizmetinin iinde yer aldklarndan cemin sonunda icra edilirler. At olmas sebebiyle mersiyeler, ritmik yapda belirgin zelliklere sahiptirler. Alevi Mziinde en fazla serbest ritmli rnekler grlen form da yine bu sebepten dolay mersiyelerdir. 4 zaman da bu eserlerde sk kullanlr. Olduka ar ve ierindeki hzn yanstacak ekilde sylenirler. Mzikal adan herhangi bir snrlama olmayan bu eserlerin en fazla karmza kan Hseyni Makam ses rgsne sahip olanlardr.

7.7 Cemde Mzik Unsuru Mzik, insan doasnn vazgeilmezlerindendir. badet ve mzik ilikisi yalnzca Alevi-Bektailerde deil, birok din ve inan iinde var olan bir unsurdur. Her ne kadar bu durum kimi evrelerce yanl anlalsa ve de kabul grmese de Aleviler yzyllardr szl geleneklerini mzikle beraber bugne tamlardr. Her biri esiz deere sahip olan ve Anadolu Mziinin byk bir orann oluturan Alevi Mziinin bu derece geni bir paydaya sahip olmasnda, mzik ve ibadet birlikteliinin etkisi tartlmazdr. Cemin balangcndan sonuna kadar olan srete belli kurallar dhilinde birok eser seslendirilir. Gemite naslsa bugn de yledir. Ceme balarken dede ya da zakir, inan esaslar ve tler ieren aydnlatc szlere sahip eserler okurlar. Ardndan On ki mamlarn anld Duvaz mamlar, Allahn varlk ve birliini temsil eden ve belli nakaratlar ile bu inanc pekitiren ve hep bir azdan okunan Tevhidler, cemin kayna olduuna inanlan ve Hz Muhammedin Mirac ile Krklar Bezmini anlatan Miralama, Hak akna sylenen ve dnlen semahlar ve Kerbela ehitleri iin okunan Mersiyeler, cemin en nemli unsurlarn olutururlar. Cemde mzik unsurunun ne derece nemli olduunu anlatmak iin dedelerle yaplan grmeler ve eski cemlere ahit olmu yal insanlardan edinilen ve farkl blgelerde ayn ekilde yaanm olan bir olay anlatmakta fayda vardr. Eski tarihlerde balama olmad zaman dede cemi soba maas ile yrtrm. Alevi Mziinin temel saz olan balamann yokluunda bile deyilerden feragat edilmez ve yalnzca ritim verebilecek bir aletle bile eserler seslendirilirmi. Herhangi bir cemi izlemi ya da cemlerde ritel sralamasn okumu herkesin rahatlkla anlayabilecei 195

gibi, neredeyse cemin yarsndan fazlasn mzik kaplar. Sz unsuru asndan inan elerini, mzik unsuru asndan ise duygusal younlua ulamay hedefler deyiler. Cem srasnda okunan eserler zellikleri asndan belli bir manta gre sralanrlar. ncelikle cemaatin toplanmas beklenirken, szleri t ve inan elerini barndran deyiler okunur. Cemaatin tamam toplandktan ve cem mhrlendikten sonra, duruma gre says iki ya da olan Duvaz mamlar okunur. Duvaz mamlar ile duygusal younluk belli bir seviyede arttktan sonra, yine iki ya da tane Tevhid okunur. nsann ulaabilecei en yksek mertebeyi anlatan Hz Muhammedin Miracnn yaln bir dille anlatld Miralama ve bal olarak Hz Muhammedin aka gelip Krklar ile semaya durduuna inanlan blmde semah dnlr. Bu blm duygusal younluun en st seviyesidir. Eer istenirse Krklar Semahndan sonra istek semahlar dnlr. Cemin son blmnde Kerbela ehitleri anlr ve bu srada okunan mersiyeler hep bir azdan okunurken gzyalar dklr. Cem sonunda mersiye okumak, gnmzde yaplan cemlerde det haline gelmitir. Ancak dedelerden alnan bilgiye gre; Muhabbet, Musahip ve Grg Cemlerinde okunmas zorunlu deildir. Gelenekte mersiyeler Muharrem Ay sohbetlerinde ska okunur, dier cemlerde okunmas istee baldr. Cem Treni asndan mziin ne denli nemli olduu aktr. Bununla birlikte, her ne kadar yokluk sebebiyle soba maas kullanarak yrtlen cemlerden sz edilse de balama, Alevi kltrnn geleneksel saz olma zelliini bugne kadar tamtr. Dede sazlarnn fiziksel zelliklerinden tutun da farkl al tekniklerine kadar birok deer Alevi Mziine hastr ve bugne dede ya da zakirler tarafndan tanmtr. Cem srasnda bir ya da birden fazla kii ayn anda ya da belli bir sra ile eserleri seslendirebilir. Say konusunda bir snrlama yoktur, durum imknlarla ilgilidir. On ki Hizmet sahipleri arasnda cem ileyiinde en fazla rol oynayan kii, eserleri alp seslendirendir. Eer bu grevi dede stlenmise zaten cemin badr ve tm ileyi ondan sorumludur. Ancak dedenin balama almad durumlarda bu grevi stlenen 196

zakir, cemin bel kemiidir. Daha nce de bahsedildii gibi zakirin alma ve okuma tavr, cemin ehresini belirleyici temel unsurlardandr. Mziin ibadet iinde yeri ve nemi, Anadolu Alevilii asndan gemiten gnmze deimeyen ve yresel farkllk da gstermeyen bir olgudur. Birok slam mezhep ve tarikatnda gnah saylmasna, hatta yasaklanmaya maruz kalmasna ve bu evrelerce yadrganmasna karn Alevilerce gnmze kadar ulatrlm ve deerinden hibir ey yitirmemitir.

7.8 Alevilerde Mzik Ve Yre Kavram Halk kltrnn her alannda olduu gibi, harita snrlar ierisinde kltr elerini incelemek zordur. Alevi Mzii iin de durum ayndr. Gemiten bugne Alevi dedeleri sayesinde gelen kltr ve mzikal eserler, farkl bir yre kavramyla incelemeye tabi tutulmaldr. Alevilikte ocak sistemi, hiyerarik dzenin en nemli unsurudur. Dede ve talip ilikisi, kapal toplum zellii gsteren Aleviler asndan snrlar tesi denilebilecek bir zellik sergiler. Kimi dedeler, talip grmek iin bulunduklar yerden yzlerce kilometre teye gitmek durumundadrlar. Ya da ayn ocaa mensup ve akraba olan dedeler uzun yllar ncesinden talip kylerine yerlemi olabilirler. Fakat her ekilde, bal olduklar ocaa has geleneklerini gittikleri yere gtrrler. Dede, aydnlatan, reten ve yol gsteren sfatlaryla talipler arasnda en st seviyededir. Bu rol sayesinde dedenin mensup olduu ocak gelenekleri, taliplere sirayet eder. Bu sebeple, ayn ocaa bal dedelerin talipleri birbirlerinden yzlerce kilometre uzakta olsalar bile, benzer geleneksel zellikler tayabilmektedirler. Alan aratrmas dhilinde izlenen Yozgat Grg Ceminin dedesi Erzade Yldz, Yozgat doumludur. Ancak mam Rza Oca mensubudur ve Erzincanda bulunan ayn ocan dedeleriyle akrabadr. Bu sebepten cem srasnda okunan deyiler Yozgat deil, Erzincan ve civarnn yresel zellikleriyle benzerlik gsterir. Hac Bekta Veli Anadolu Kltr Vakf Okmeydan Cemevi zakiri Elvan Ko da bu duruma rnek tekil edebilecek zelliklere sahiptir. Aslen Sivas Hafiklidir. Hafik lesi Alevileri farkl ocaklara sahiptirler. Elvan Ko, Hubyar Ocana baldr ve dede soylu deil, taliptir. al ve syleyiindeki tavr Sivastan ok Tokat Yresini 197

anmsatr. Bunun sebebi, zakirlii kynde renmi olmas ve o ky halk Hubyar Ocana bal olduundan kyde yaplan cemlere Hubyar kltrnn etki etmesidir. Eldeki verilere dayanarak, Alevi Mziine etki eden unsurlarn banda, kltrn en nemli tayclar olan dedelerin bal olduklar ocak kltr yer alr demek pek yanl olmayacaktr. Bu nedenle ekler ksmnda notalarna yer verilen eserlere yre isimleri deil, kaydedildikleri cemevleri ve aktaran kaynak kii bilgileri yazlmtr.

198

8. SONU

stanbul, 60l yllarda balayan ve 80li yllarda hzla artan i gler ile krsal yaam kltrnn kent ortamna tanmasna ve kaynamasna tanklk etmi ve halen etmekte olan bir ehirdir. lk dnemlerde g eden bireylerin ncelikleri geimlerini salamak olmutur. Ancak zaman ilerledike ncelikli ama ayn kalmakla birlikte, topluluklar halinde yaamann gerektirdii baka olgular da n sralarda yerlerini almaya balamlardr. Bunlardan en nemlilerinden bir tanesi, rgtlenme ihtiyacdr. Gnmzde artk neredeyse her ilin, kyn ya da belli bir inanca sahip toplumlarn byk kentlerde yaayan mensuplar tarafndan kurulan dernek ve vakflar vardr. Alevi toplumu da gerek stanbulda ve gerekse lke apnda bu rgtlenme srecine girmitir. Kkl bir gelenee sahip olan ve gemiteki yaam koullar sebebiyle ibadetlerinde gizlilii tercih eden Alevilerin, zellikle 90l yllar itibariyle rgtlenmeye hz vermeleri sonucunda gizliliin ortadan kalkmas ve merulama abalarna girimeleri dikkat ekicidir. Da kapal yaam ve ibadetin getirdii baz olumsuz durumlarla karlam olan bu toplum, kimi zaman gerekle ilgisi olmayan iddialar ve iddet eilimli kart grler sebebiyle zarar grm ve bunun sonucunda koullar elverdiince rgtlenerek kendilerini ifade etme ve birlik olma ynelimi iine girmitir. Bugn ise bu inan birok vakf ve dernek tarafndan temsil edilmekte ve bu kurumlar da birlik ve beraberlikten uzak farkl sylemlerle karmza kmaktadrlar. almamzn banda ksaca tarihsel srelerine yer verilen Alevi dernek ve vakflar arasnda zellikle Aleviliin kkenlerine dair fikirler tartma konusu ve ayrlk sebebi olmaktadr. nk bu olgu, Alevilerin siyasi ve inan sisteminin temel noktas olarak grlmektedir. Bir tarafta Aleviliin slam ncesi tarihine arlk verip Alevilik slam ddr sylemleri ile dier bir tarafta Alevilik slamn zdr sylemi atmakta ve taraflar birbirlerini sulamaktadlar. Her iki taraf da bu iki 199

sylemin ksmen doru ve yanl birer ifade olduunu kabul etmemektedirler. Ancak Alevilik-Bektailik hakknda yaplan birok aratrma aka ortaya koymutur ki, bu inan slam ncesi unsurlar tamaklar birlikte, slamn kabulnden sonraki srete slami unsurlarla bezenerek gnmze ulamtr. Alevi rgtlenme srecinde ilk ve en gl kurumlardan olan Cem Vakf ve bu kuruma bal Alevi slam Din Hizmetleri Bakanlnca yaynlanan birok bildiride yalnzca Alevi-Bektai deil, ayn zamanda Mevlevi-Nusayri cemaatlerini de iine alan bir rgtllk abas gzlemlenmektedir. Birbirine bal bu iki kurumun varl ve almalar irdelenmesi gereken konulardr. nk mevcudiyeti dier vakf ve derneklere oranla daha geni bir yelpazeye yaylan Cem Vakf, birok konuda da ilke imza atm bir kurumdur. rnein dedelik ve zakirlik kurslar balatan ve bu alanlarda sertifika veren ilk kurumdur. Halen lke apnda birok cemevinde grev yapan dedeler, bu kurumda belli bir sre eitim grm ve Dedelik Sertifikas alarak bu ie balamlardr. Zakirlik kurslar ise, belli bir seviyede balama alabilen kiilere, kurumda zakir olarak grev yapan yetimi kiilerce 7 ay gibi bir srede verilmekte ve kurs sonunda renciler sertfika almakta ve isterlerse cemevlerinde zakir olarak grev yapabilmektedirler. Bu durumda aka grlebilir ki Cem Vakf ve Alevi slam Din Hizmetleri Bakanlnn rgtlenme anlay, Diyanet leri Bakanlnn yapt ekilde grevler iin eitim ve sertifika eklinde bir sistem kurmak ve Alevilikle ilgili tm unsurlar belli bir dzene sokmak amac tar. Ancak bu durumda gzden kaan ey, kendi iinde bir eitlilie sahip olan bu inanc belli kalplara zoraki sokmaya kalktnzda baz olmazsa olmaz kavramlarn iinin boalacadr. Bugn artk kesin olan ey, Alevilik iin de toplumun her kesiminde olduu gibi dnlmez bir yola girildiidir. Bu srecin farknda olan nc kurumlarn bulduu zmlerin sorgulanmadan kabul grmesi, plansz bir yaplanma ve anlk kararlar ile yol almann belirtileridir. Bu konunun zerinde bu denli durmamzn sebebi, kurumlamann asl konumuz olan cem ritellerine olan yansmalardr. Farkl siyasi sylemlere sahip kurumlara ait cemevlerinde bile kart sylemlere sahip bir kurum tarafndan belirlenen cem ritelleri aynen kabul grmektedir. lk dnemlerde ceme gelenlerin, kendi cemlerine benzemedii gerekesiyle cemlerden honut olmamalar ve bir sre sonra cemevlerine gitmemeleri sebebiyle bulunan zm, farkllklar

200

ortadan kaldrmak ve her kesimin uyum salayabilecei bir riteller btn oluturmak olmutur. Bu durum Alevilerce, yakn tarihimize kadar sregelmi bir gizlilik sonras gnmz koullarnda var olabilmenin zorunluluu olarak grlmektedir. Bu adan bakldnda hakl gibi grlebilecek olan bu durum sebebiyle artk lke apnda yerlemeye balayan bir cem dzeni var demek pek yanl olmayacaktr. Elbette halen bu etkilerden pek nasibini almam olan yrelere rastlamak mmkndr. Hatta stanbul Cemevlernde de karmza son dnemde etkisi iyice arlaan bu deiimden etkilenmemi olan cemlere rastlamak mmkndr. Soyu Hz Muhammede kadar dayandrlan dedeler ve onlarn bal olduklar ocaklar ile Mrid-Pir-Rehber sralamasyla oluan grev dalmna dayal hiyerarik bir dzene tabi olan Aleviler, szl gelenek ve tabiatn kanlmaz sonucu olan i dinamizmi ile gnmze kadar tanmtr. Bu durumu il ve ile kavramyla anlatmak gtr. Ayn ilenin farkl kylerinde yaayan ve farkl ocaklara bal olan Alevilerin cem ritellerinden, cem srasnda icra edilen eserlere kadar birok ede eitlilie rastlamak mmkndr. yle ki, ayn ocaa mensup olan dedelerin kendi yurtlarndan kalkp, taliplerinin kylerine yerlemeleri sonucunda cem ritelleri asndan ocaklar aras bir eitlilie de ok sk rastlanmaktadr. Ancak Alevi toplumu rgtlenme, birlik ve beraberlik abas iinde olmasndan tr farkllklarn dile getirilmesinden olduka rahatsz olmaktadr. Aratrma srasnda yaplan sohbetler ve incelemelere dayanarak bu farkllklar bir zr olarak grme eiliminde olduklarn sylemek mmkndr. Bu alma 2004 ile 2009 yllar arasnda yaplan 11 cem ve onlarn grnt kaytalarna dayanarak hazrlanmtr. Bu zaman ierisinde edinilen izlenimlere gre; Cem batan sona bir ibadet amac ile yaplr. Dardan izlendiinde mziki tempo ve hareket gibi unsurlar arlkl olarak tad iin ibadet tarafnn glgede kald dnlebilir. Ancak cemde bulunanlar iin sylenen eserlerin, eserlere tampo tutarak yaplan eliklerin, terennmlerin ve semahlarn hepsi bal bana bir duadr. Bunlar cem srasnda okunan secde, Tvbe, Na- Ali dualarndan farkl grlmemekte ve cemde varolan her ey bir btn olarak alglanmaktadr. Yresel farkllklardan kast; giyim-kuam, dualarn ierikleri, hizmetlerin icralar ve sralar olabilecei gibi, ayn zamanda mzikal eserler ve 201

semahlardr. Bunlar ayrntl bir inceleme ile ulalabilecek tespitlerdir. (almamzn ritel izelgeleri ve genel deerlendirme blmnde ayrntl ekilde aklanmtr.) Bir ceme genel olarak bakldnda birok unsurun ortak olduu grlecektir. rnein; on iki hizmet, dualar, balama, semah vb. Hizmetlerin isimleri ayn olsa dhi icralarnda yresel, daha dorusu ocak kltrne bal farkllklar vardr. Dua szlerinin iindeki tekrarlardan, hizmeti icra eden kii saysna, hizmet sahiplerinin cinsiyet ve ya ortalamasndan kyafetlerine kadar birok fark gze arpmaktadr. Son zamanlarda cemlerde On ki Hizmetin daha ok cemevlerinde eitim gren genler tarafndan yerine getirildii sylenebilir. Ayrca gelenekte baz blgelerde var olan yresel kyafet giyme alkanlnn devam ettii yerler olmakla birlikte, tek tip kyafet zorunluluu koyan cem evleri de mevcuttur. On ki Hizmet sahiplerinin tek renk (siyah) giymeleri, bayanlarn uzun, geni ve yine siyah etek giymeleri, baz dedeler tarafndan tercih edilen bir durum haline gelmitir. Semah, on iki hizmetten biridir ve cem iinde ok nemli bir yere sahiptir. Gelenekte, Krklar Semahna verilen deeri net ekilde ifade edebilecek ancak bugn gz nnde bulundurulmayan baz kurallar vardr. rnein; Alevi inancna gre o yln sorgusundan gememi ve kurbann kesmemi olan kiiler semah dnemezler (Yldz, 2007). Semahalarn eitlerine ya da yre geleneklerine bal olarak semahlar belli sayda kiilerce dnlrler. Ancak son snemde yaplan cemlerde bu koullarn hibirine uyulmad rahatlkla gzlemlenebilir. Elbette bunun koullarla ilgisi vardr. Bugnn genleri semah semah reticilerinden renmektedirler. Bu sre sonunda Semah ekibi diye bir kavram olumu, cemde semah dnenlerin says artm ve say pek de nemsenmez olmu, semah hareketleri dzenli hale getirilmi, ciddi estetik kaygs tayan belli kalplara sokulmutur. Yresel zellik tayan cemlerde dnlen semahlar, herhangi bir estetik kayg tanmadan, yalnzca kii saysna ve ciddiyete nem verilerek biraz da doalama denilebilecek hareketler ile dnlr. Her iki rnekte semah izlendiinde bu durum ok daha net grlebilecektir. (bkz: Ekler D)

202

Mzik ve balama da aratrma alanmzda bulunan tm cemlerin ortak zelliidir. Baz cemlerde Dede tarafndan yerine getirilen zakirlik grevi bazlarnda k ya da zakir olarak adlandrlan baka biri tarafndan stlenilmektedir. Son zamanlarda bu konuda da bahsi geen baz kurumlarn baskn tavr ile ortaya kan baz sonular gze arpmaktadr. Cemlerde yer alan eserlerin yreler aras tanmaya uramas ve ortak eserlere rastlanmas mmkndr. Ancak son dnemlerde stanbul Cemevlerinde ve lke apnda yeni alan cemevlerinde, ortak cem dzeninin kabulne bal olarak eserlerin de benzer olduu gzlemlenmitir. Cemler ou cemevinde yazlar da dhil olmak zere haftada bir gn yaplmakta ve bu durumda benzer eserlerin tekrar oran da artmaktadr. Bu da eitlilii trpleyen ve hakln ainaln artrmak, eserleri ezberleerek katlmn salamak iin bilinli olarak uygulanan bir yntemdir.

Her cemde mutlaka On ki Hizmet Deyii, Tevhid, Duvaz mam, Miralama ve Semah (zellikle Krklar Semah) olmasna karn; era Deyii ve Mersiye gibi trler tercihe bal gibi gzkmektedir. Zakirlik, cemde en nemli hizmetlerden bir tanesidir. Bunun sebebi zakirin okuduu eserlere gre cem ritellerinin de deiebilmesidir. rnein, Okmeydan Hubyar Cemi ve Esenyurt Ceminde grlen niyazlama ya da pervaz gibi blmler, dier rnek cemlerimizde grlmemektedir.

Bu genel yapnn iinde cemlerin yapl amalarna gre de bir snflandrmas vardr. almamz srasnda bu snflandrmada yer alan Grg ve Birlik cemleri rneklerine de rastlanmtr. Yozgat Grg Cemi adndan da anlald gibi bir grg cemidir. Gelenein en nemli elerinden olan dede-talip ilikisi ve bu ilikiye bal yllk sorgu nun yapld grg cemleri dier cemlerle ortak unsurlar tamalarna ramen farkl bir kategoride incelenmelidirler. On iki Hizmet ortak unsurlardan olmakla birlikte, cemin ikinci aamas tm taliplerin msahipleriyle birlikte grldkleri olduka uzun sren cemlerdir.

Okmeydan Hubyar Cemi ise hizmetler, hizmet icralar ve dualar asndan dier birlik cemi rneklerimizle ortak zellikler tamakla birlikte, zakirin alp syledii eserlere gre ekillenen farkllklara sebep olmutur. Birok 203

cemde karmza kmayan hazrlk deyii, niyazlama, Krklar Semah ark Blm ve pervaz gibi eserlerin varl, dier hizmet sahiplerini de (zellikle semahlar) bu dzene ayak uydurmak durumunda brakt iin riteller asndan da farlla sebep olmutur. Gven Abdal (Esenyurt) Cemi birlik cemidir. Fakat hizmetlerin sras, cem esnasnda okunan dualar, arlkl olarak kullanlan dil ve cemi yrten Dedenin alp syledii eserler asndan farkllk gstermektedir. Sakka hizmetinin cemin sonunda gelmesi yaygn olan bir durum olmasna karn bu cemde Miralamadan da nce yer almtr. Bu durumun gelenee bal olduu dede mdat elebi tarafndan aklanmtr. Yenibosna, Fatmana, Sargazi, Erklibaba ve Mustafa Kemal ve ahkulu cemleri de birlik cemi dir. Karacaahmet cemi ise yapld dnem sebebiyle Hzr Cemi olarak adlandrlmtr. lk be cem, hizmet sras, icras ve cemde alnp sylenen eserler asndan birbirlerine benzerlik gsteren cemler olmakla birlikte ritel sonu izelgesinde de grlebilecei gibi baz farkllklar da gstermektedir. ahkulu Ceminin en gze arpan fark zakirin icra ettii eserlerdir. Bunun dnda hizmet, hizmet icras ya da dualar asndan dier birlik cemleri ile olduka benzerlik gsteren bir cemdir. Hzr Cemi olarak adlandrlan Karacaahmet Cemi de yine yalnzca cemde icra edilen eserler asndan ksmen farkllk gstermekle birlikte, hizmet icras, hizmet dualar ya da sralamas asndan dier birlik cemleriyle ortak zellikler tamaktadr. Cemin ilk blmnde sylenmesi allagelen duvaz imamlar, yerini Hzr ile ilgili deyilere brakmtr. Ancak bu deyiler de ayn zamanda cemde zakirlik grevini de yapan Dede tarafndan yine Duvaz imam olarak tanmlanmtr. Eldeki grnt kaytlar incelenerek, gzlem ve kiisel grmeler yaplarak hazrlanan bu almann ortaya koyduu sonular eldeki veriler ile snrldr. Ancak zaman-mekn erevesi geniletilerek, daha fazla veri incelenerek tespitleri arttrmak mmkndr. Zamana bal yaantlarmzda kaybolan eylerin yerinin bir ekilde doldurulmas sz konusudur. Bu da gelenek zincirinde zaman ile uyum sorunu 204

yaayan halkalarn yerine daha uyumlu olduuna kanaat edilen yeni halkalarn gelmesi kanlmazdr. Bugn stanbul Cemevlerinde karmza kan sonu cem rtellerindeki arlkl tablonun, aslnda Alevi inan sisteminde kkten bir deiimin habercisi olduudur. Halkn kabullendii lde bu deiim devam edecektir. Ancak yine de ihtiya duyulur ve uyun koullar yerine gelirse gelenee uygun bir yapya daha yakn olmak da mmkndr. Belki artk Alevi genleri iin msahiplik imknsz gibi gzkmektedir. Ancak zamann ne getireceini de kesin olarak bilmek mmkn deildir. Msahiplik Alevi inan sistemi ve cem ritellerinin snflandrmasndan rol oynayan temel unsurdur. O olmadnda gelecekte yalnzca birlik, ksr ya da muhabbet diye adlandrlan cemleri grebileceiz. Ancak msahiplikle gelen, gerek dayanmann ve yllk sorgu ile toplum yaamnn dzenini salayan grg cemlerine rastlamak giderek daha da gleecektir. Bu durumda Alevilik iin her ey tepeden trnaa deiecek demektir. Bu almada stanbul Cemevlerinde karlalan her trl kavram ve durum incelenmeye allmtr. Btn alma boyunca ou zaman yalnzca Alevilik denmesinin sebebi, Alevilik ve Bektailik arasnda pratikte var olan farklar ve inceleme sahamzda bulunan cemevlerinde Bektai ya da yakn bir inanca ait baka bir ritel btn ile karlalmam olmasndandr. Konu zerine zelikle son yllarda birok aratrmac tarafndan saysz kitap ve aratrma sonucu yaynlanmtr. Buna ramen gn na kma gemii henz ok yeni olduundan inceleme sistemi ve kavramlar konusunda ciddi bir karmaa sz konusudur. Daha uzun yllar gerektiren bu konu zerine yaplan bu almann gelecekteki aratrmalara da k tutmas temennisi ile

205

206

KAYNAKLAR Ana Britannica, Yl. C.6, m. Mirac. Aslan, Metin, 2008. Kiisel grme. Birdoan, N., 2006. Anadolunun Gizli Kltr Alevilik, Kaynak Yaynlar, stanbul Cem Vakf Alevi slam Din Hizmetleri Bakanl., 2007 Cem,Cem Vakf Cep Kitaplar Dizisi Erdomu, Binali, 2009. Kiisel grme. Erolu, Rza, 2008. Kiisel grme. Erseven, , C., 2006. Alevilerde Semah (Anadolu nan Kltrnden Bir Kesit), rn Yaynlar, Ankara. Erzincan, E., 2008, Kiisel grme. Gelin Canlar Cem Olalm, 2006. Cem Vakf Cem Kitaplar Dizisi: 4 Glba, H., 2007. Alevi Bektai rgtlenmeleri, (Sosyolojik Bir nceleme), Alev Yaynlar, stanbul. Gliek, A, D., 2004. Alevilik, Bektailik, Kzlbalk ve Onlara Yakn nanlar, Anadolu Etnografyas Aratrma ve Kltr Merkezi Yaynlar, Kln. Melikof, ., 1998. Hac Bekta Efsaneden Geree, Cumhuriyet Kitaplar, Cumhuriyet Kitap Kulb (yaynlayan ve datan) stanbul Onarl, ., 2003. Alevilikte Cem Ve Msahiplik, Karacaahmet Sultan Kltr Dernei Yaynlar, stanbul. Onata, N, A., 2007. Alevi Bektai Kltrnde Krklar Semah (Mzikal Analiz almas), Balam Yaynclk. Sarkaya, M, S., 2005. Alevi Kimliinin Yeniden nas (Cem Vakf rnei), Uluslar Aras Alevilik Ve Bektailik Sempozyumu I, SD lahiyat Fakltesi, Isparta, 28-30 Eyll, s. 217-223. enel, S., 2007. Kastamonuda k Fasllar, Trler/eitler/eitlemeler, Cilt 1, Kastamonu Valilii l zel daresi Yayn: 12, stanbul.

207

ener, C. ve lknur, M., 1995. Krklar Meclisinden Gnmze Alevi rgtlenmesi, eriat ve Alevilik, Anadolu Matbaas, stanbul. Uurlu, A, R., 2007. Ak- Muhabbet, ISBN: 975-9944-62-165-X, stanbul. Uurlu, Ali Rza, 2008, Kiisel grme. Url-1 www.aleviislamdinhizmetleri.org Url-2 www.hacibektasvakfi.org Url-3 www.karacaahmet.com lker, Kasm, 2008. Kiisel grme. Yaman, A., 1998. Alevilikte Dedeler Ocaklar, Alevi nan ve Kltr Cem Kitaplar Dizisi-2, stanbul. Yaman, M., 2003. Alevilikte Cem nan-badet-Erkn, Can Yaynlar, stanbul. Yce, Ali, 2009. Kiisel grme.

208

EKLER

A. Cem Vakf Kitap Ritel Sras

Cemdeki sralama yledir; Dede Ceme girer, ayakta (darda) olan halka dar duasn verir. Sohbet eder. (Aydnlatc konumalar yapar.) Dede cemaatten razlk ister. Sorunlar varsa zer. (Ksknleri, dargnlar bartrr.) Edep erkna davet eder. Salt ve selm verilir. On ki hizmet grev deyii okunur (zakir). On iki hizmet sahiplerine dede toplu dua verir. Post serilir ve dualar verilir.

Tezekkr hizmetleri ve dualar verilir. era uyandrlr ve dualar verilir. Sprgeci hizmeti ve dualar verilir. Gzc hizmeti ve duas verilir Tvbe duas okunur. Secde duas (glbank) verilir. Duvazimam okunur. Secde duas verilir. Tevhid edilir. Secde duas verilir. Tevhid edilir. Miraclama okunur ve Krklar Semah yaplr. stek semahlar yaplr. Ski suyu datlr ve dualar verilir. Mersiyeler okunur. Sprge (Farra) hizmeti ve dualar verilir. era sndrlr. Post kaldrlr. On iki hizmet yapanlarn toplu duas verilir. Dalma (Gidene-Durana) duas verilir.

209

CEME BALAMA Alevi cemleri Perembeyi Cumaya balayan gece yaplr. Cemevinde cemaat (halk) toplanmtr. Btn hizmetliler yerini almtr. Gzc, cemaatin hazr olduunu dedeye duyurur. Bunun zerine Dede (Pir) ceme girer. Cemaat ayakta dardadr. Dede meydana gelir, niyazn yapar ve dardaki cemaatin karsnda dara durarak u duay okur: Bismiah Allah Allah! Geldiiniz yoldan, durduunuz drdan, ardnz Pirden efat gresiniz! Drlarnz, divanlarnz kabul ola! Muratlarnz hsl ola! Dergh- izzetine yazlm ola! Darna durduk! Ya Allah! Ya Allah! Ya Allah! Divanna durduk! Ya Muhammed! Ya Muhammed! Ya Muhammed! Keremine sndk! Ya Ali! Ya Ali! Ya Ali! nyet eyleyin Ya Oniki mamlar! Yol gsterin Ya On Drt Masum-u Paklar! Yardm eyleyin Ya On Yedi Kemerbestler! Ceminize aln Ya Krklar! Balanma, senin yz zsuyu hrmetine olsun, Ya Pirim Hnkr Hac Bekta Veli. Yarabbi! Drlarmz, divanlarmz dergh- izzetinde kabul eyle! Geree h Dede, postuna niyaz eder ve makamna oturur. Canlarn rahat oturmasn salar. Aydnlatc konumalarn yaptktan sonra ceme balayacan syler ve cemaatten razlk ister. yle hitap eder: Yolumuz, rza yoludur. Bizi, sizi size teslim edeceiz. Sizin nnze, znzdeki Hakka dar ve didar olacaksnz. Aranzda dargn ve kskn olanlar, zerinde kul hakk olanlar varsa, bilerek veya bilmeyerek hata ve gnah iledi iseniz ltfen Hakk Meydanna knz ve znz dara ekiniz! Yok ise Allah Eyvallah deyiniz! Birbirinizden raz msnz? Birbirinize haklarnz hell ediyor musunuz? Hell ediyorsanz edeb erkn, sktu lisan, mmine nian (Dzgn oturun, konumayn ve bark olduunuza dair niyazlan anlamndadr.) CEM BALAR Dede; Fahr-i Kinat! lemlere rahmet! Verelim Muhammed Mustafa ve Ehlibeytine Salvat. Allahmme salli l seyyidin Muhammedin ve l li Muhammed ve Ehlibeyt. hls Suresi Esirgeyen, balayan Allahn adyla.

210

Syle ki gndz gece! Tanr tek! Tanr yce! O, domaz dourmaz. Kimse Ona denk olamaz! Fatiha Suresi Esirgeyen, balayan Allahn adyla. Hamd evrenler sahibi yce Allah iindir. Allah ki acyandr, koruyandr, sevendir. Gn gelince ancak, Odur hesap soracak. Tek sana tapan, senden medet umanlarz biz! Saptmlarn yoluna dmekten koru bizi! Doru yoldan ayrma bizi! Aman Rabbimiz! Salvat ve Selmlama Salt ve selm sana olsun Y Muhammed Mustafa! Salt ve selm sana olsun Y mam Aliyyei Murtaza! Salt ve selm sana olsun Y Hatice-i Kbra, Fatima-i Zehra! Salt ve selm sana olsun Y mam Hasan- Mteb! Salt ve selm sana olsun Y mam Hseyin-i Det-i Kerbel! Salt ve selm sana olsun Y mam Zeynel ba! Salt ve selm sana olsun Y Muhammed Bakr- Bek! Salt ve selm sana olsun Y mam Cafer-i Stk Sef! Salt ve selm sana olsun Y Musa-i Kazm- Cismi Pak! Salt ve selm sana olsun Y mam Ali Rza ah- Horasan! Salt ve selm sana olsun Y mam Muhammed Taki! Salt ve selm sana olsun Y mam ah Aliyyel Nki! Salt ve selm sana olsun Y mam Hasan Askeri Gazi! Salt ve selm sana olsun Y mam Mehdi-i Sahibi Zaman! Evirip eviren, kuvvet, kudret sahibi olan ancak Allahtr! (Hadis) On ki Hizmet Grev Deyii (zakir tarafndan) okunur: Hakktan bize nida geldi Pirim sana haber olsun ahtan bize name geldi Rehberime haber olsun Hak kuluna eyler nazar Drt kalptan dem dizer Kalle gelmi cemi bozar Gzc sana haber olsun Bu yola giden haclar Krklar gruh-u naciler Cem kilidi kapclar Kapcya haber olsun

211

Mmin yolun yakn ister Mnkirlerden sakn ister Delil yanmaz yan ister eracya haber olsun Mmini ekti meydana Mnkiri srdr zindana Tekbir verildi kurbana Kurbancya haber olsun Mmini ektiler dara Mnkiri srerler nra Hizmet verildi Selmana Sprgeciye haber olsun Gelin gidelim tarikata Kulak verin marifete Tlip girmi hakikate Tarkya haber olsun Mmini ektiler dara Mnkiri srdler zindana Hizmet geldi tezekkara Tezekkara haber olsun Bu yolda giden haclar Krklar gruh-u Naciler Mminler Mslim baclar Peyik sana haber olsun Yola giden haslar has Giymi hakikat libas Doldur ver bir Engr Tas Sakkacya haber olsun Zakirin zikri saz ile Kuran okur avaz ile Mmin mslim niyaz ile Zakir sana haber olsun ah Hatayim var geldi

212

Var geldi var geti Sefil blbl zara dt znikiye haber olsun Zakirin davetiyle On ki Hizmet meydanda dardadr. Dede duasn verir: Bismiah Allah Allah! Hizmetleriniz kabul ola! Muratlarnz hsl ola! Vakitler hayrola! Hayrlar fethola! erler defola! Hazr-gaip, zahir-batn cem erenlerinin nr cemaller ak ola! Yce Allah cmlemizi Ehlibeyte nail eyleye! Hizmet sahiplerinin hsn himmetleri zerinde hazr ve nazr ola! Hak-MuhammedAli utandrmaya! Cehenem narna yandrmaya! On ki mamlar yardmcnz ola! Niyet ettik vaktin hayrna, girdik Oniki mam yolunda mam Cafer kavline! Kbleghmz Muhammed, secdeghmz Ali! Pirimiz, stadmz Hnkr Hac Bektai Veli! Gerekler demine, evliya keremine, gnller birliine h diyelim h On ki Hizmet sahipleri rkya eilirler; duas verilir. Dede: Tecellanz, temennanz kabul, yznz ak, gnlnz pak ola! Yce Allah cmlemizin yardmcs ola! Geree h... Secde yapp niyaz olunur. On ki Hizmet sahipleri grevlerine balarlar. Post serilir. Grevli duasn yapar: Bismiah! Allah Allah! Cem birliine, sohbet srrna, evliya keremine, uur aklna, dest post Allah eyvallah Pirim! Dede duasn verir: Bismiah Allah Allah! Erenler postu geldi! Hizmetler yerin ald! Mmin mslim ikrar verdi! krarnzda daim olasnz! Hakk didrn gresiniz! Post sahiplerinin himmet ve hidayetleri zerinizde hazr ve nazr ola! Geree h... Grevli meydana postunu serer ve niyazn yapar yerine oturur. Tezekkar (briktar) grevini yapmaya balar (Bir bac omzunda havlusunu, erkek elinde suyu ve leeni meydandadrlar.) Bismiah Allah Allah! Mnay marifet! Srr hakikat! Geldi hizmeti Muhammed! Skt et ey cemaat!

213

( kere tekrarlar ve her syleyite Allah-Muhammed-Ya Ali diyerek leene kere su damlatr.) Dedenin nne kadar gelerek dara durur ve grevli u duay okur: Bismiah! Allah Allah! Ben Gulamn Kamberiyem. Etmezem adlerden hayf! Pirimiz, stadmz Krklar Meydannda Selman- Pak. Ber Cemali Muhammed, Ber Kemali mam Hasan, mam Hseyin, mam Aliyi pir bilip verelim Muhammed Mustafa ve Ehlibeytine salvat!

Cemaat hep birlikte salvat verir. Tezekkarlar hizmette grev alanlarn ellerine kere Allah-Muhammed-Ya Ali diyerek srayla su dkerler. Hizmet bittikten sonra, grevli tezekkar duasn dara durarak tekrar verir: Bismiah Allah Allah! Haydar- rhnda tenim oldu pak! Yzm srp derghna eyledim hak! Krklar Meydannda Pirimiz, stadmz briktar Selman- Pak! eyenlilah! Allah Eyvallah! Nefes pirdedir! Dede dardaki tezekkar hizmetlilerin duasnn verir: Bismiah Allah Allah! Hda Hakkn kabul et hizmetin ey h! Bi hakk Murtaza ve Ali dergh! Hseyni Kerbela nuru Hakk iin bu derghtan ayrma ey Gani ah! Erenlerden hakl hayrl himmet! eyenlillah! Allah eyvallah! Geree h! Sra eralarn yaklmasndadr. (uyandrlmas) era hizmetlisi gelir, meydanda hazr olan mumlarn yaklmas iin nne diz st oturur. Nur suresinin 35 ve 36nc Ayetleri okunur... Esirgeyen Balayan Allahn adyla... Tanr; gklerin, yerin klar verenidir. Bu nur; ii eral kandil nuru gibidir. Bu era, bir billurun iindedir. Bu billur, parldayan bir yldz gibi balkyp durur. Yaklr; douluda olmayan batlda olmayan, mbarek kutsallam zeytin aacndan. Onun ya bir ate, ona demese de pek, ona dokunmasa da sanki k verecek nurdur. O. Tanrm pekiyi bilir. Kimi dilerse onu bu nuruna iletir. Hakk alap insanlara mesel getirir durur. Her eyi bilen odur. Her eyi bilen odur. (Nur, 35). Bu k Allahn yksek tutulmasna ve ilerinde adnn anlmasna izin verildii evlerde yaklr. Onlar buralarda sabah akam onu tebsih ederler. (Nur, 36). erac duasna devam eder...

214

era ren! Fahr-i dervian! Zuhur-u imam! Himmet-i pirn! Pir-i Horasan! Krad- meydan! Kuvve-i Abdalan! Kanuni evliya! Verelim Muhammed Mustafa ve Ehlibeytine salvat! (Salvat btn cemaat verir.) Mumlar (3 adet) u dua ile birlikte yaklr;

Bismillahirahmanirrahim. L feta illa li, l seyfe ill Zlfikar! Yaradann nru akna! Ya Allah! Ya Allah! Ya Allah! Peygamberliin nuru akna! Ya Muhammed! Ya Muhammed! Ya Muhammed! Velayetin nuru akna! Ya Ali! Ya Ali! Ya Ali! mum da yaklmtr. Hizmetli ayakta drdadr. Devamla u duay okur: n era uyandrdk Fahri Hdann akna! Seyyid-l Kevneyn Muhammed Mustafann akna! Sak-i Kevser Aliyyl Murtazann akna! Hem Hatice-i Fatima Hayrn Nisann akna! h Hasan, Hulki Rza, Hem h Hseyn-i Kerbela! Ol mam- Etkya Zeynel Abann akna! Hem Muhammed Bakr ol kim Nesli Pak- Murtaza! Cafer-l Sadk mam- Rehmnann akna! Musa-i Kazm Serfiraz- Ehl-i Hk! Hem Ali Musa Rza- Sabirann akna! h Taki ve B Naki, hem Hasan-l Askeri! Ol Muhammed Mehdi-i Sahibi Livann akna! Pirimiz, stadmz Hnkr Hac Bekta Velinin akna! Harederek yanan yaklan Aikann akna! Allah Eyvallah! H era yakan hizmetli oturur. Btn hizmetler yaplrken hizmetlinin yannda gzc de darda olacaktr... Zakir saz ile balar: Hata ettim Hda yakt delili Muhammed mustafa yakt delili Ol Ali Abdan Haydar- Kerrar Aliyyl Murtaza yakt delili Hatice- Tl Kbra Fatima Zehra

215

Ol Hayrn Nisa yakt delili Hasann akna girdim meydana Hseyn-i Kerbela yakt delili mam Zeynel, mam Bakr- Cafer Kazm Musa Rza yakt delili Muhammed Takiden hem Ali Naki Hasan-l Askeri yakt delili Muhammed Mehdi Ol sahibi zaman Eiinde Ayet yakt delili Bilirim Gnahm hadden aubdur Hnkr- Evliya yakt delili On ki mamdr bu nur Hatayi ir-i Yezdan Ali yakt delili era hizmetlisi drdadr. Dede (pir) duasna balar: Bismiah Allah Allah! Allahtan bize ulaan eramz sonsuza dek klavuzumuz olsun! eramz yansn yaklsn Allahn nru akna! eramz yansn yaklsn Peygamberliin nru akna! eramz yansn yaklsn velayetin nru akna! eramz yansn yaklsn Ehlibeytin nru akna! eramz yansn yaklsn Pir Hnkr Hac Bekta Veli Akna! eramz yansn yaklsn, yolumuz, birliimiz, dirliimiz ve lkemizin aydnl akna! Allah Allah! Yarab! Bizleri ilahi nurundan feyz alan kullarndan eyle! Peygamberlerin, Ehlibeytin velilerin ilmini yol gstericimiz eyle! era gibi k vermemizi, nurudan nasiplenmemizi mazhar eyle! Mum gibi Hakk akna eriyip insanla k saanlardan eyle! Yoluna hizmet edenleri himmetlerinden mahrum eyleme! Sonsuza dek bu era yolumuzun ve yaantmzn ola! Yce Allah cmlemizin yardmcs ola! Geree h Sprgeciler meydandadr. ( bac) Hizmet dualarn verirler; Bismiah Allah Allah!

216

 bac idik! Gruh-u Naci idik! Krklar Ceminde sprgeci idik! Sprgeyi sprd Selman! Kr olsun Yezid-i Mervan! Zuhura gelsin Mehdi-i Sahib-i Zaman! Allah Eyvallah! Nefes pirimdedir! Dede sprgecilere duasn verir: Bismiah Allah Allah! Sahibi Selman! Mlk Sleyman! Cennette Rdvan! Carmza yetisin h- Merdan! Hayr hizmetleriniz kabul, muratlarnz hsl ola! stediiniz dileinizi Hakk-Muhammed-Ali vere! Geree h Sprgeciler niyaz ederek yerlerine otururlar. Sra gzc hizmetine gelmitir. Gzc dara durur ve duasn yapar: Bismiah Allah Allah! Allahtan ola hidayet! Muhammed Mustafadan ola efaat! Aliyyel Murtazadan ola himmet! Pirimiz, stadmz Gzc Karacaahmet! Allah Eyvallah! Nefes pirdedir! Dede gzc hizmetlisinin duasn verir: Bismiah Allah Allah! Hizmetiniz kabul, muradnz hsl ola! stediiniz, dileiniz Hakk-Muhammed-Ali vere! Gzc Karacaahmet Sultann himmetleri zerinizde hazr ve nazr ola! Geree h Dede Tevbe Duasna balar: Esirgeyen Balayan Allahn Adyla. Ey iman edenler! Etkili t veren bir tvbe ile Allaha ynelin! Umulur ki Rabbimiz, irkinliklerinizi ve gnahlarnz rter ve sizi altndan rmaklar akan cennetlere yerletirir... O gn Allah, peygamberleri ve Onunla birlikte inananlar utandrmayacaktr! Onlarn nlerinden ve sa yanlarndan koup gelir! yle derler: Ey Rabbimiz! Imz tamamla ve bizi bala! Sen her eye kadirsin, her eye gcn yeter! (Tahrim, Ayet 8) Eksikliklerimize Estafurullah! Allahmme Yarabbi! Benlikten, yaramazlktan, kibri hasetten, gnlmzde, gzmzle, kalbimizle, dilimizle, cemi azalarmzla yapm olduumuz gnahlarn cmlesine, bir daha yapmamak kayd ile tvbe gnahlarmza estafurullah! Estafurullah! Estafurulla! Tvbe ettik, piman olduk! Dndk senin ululuuna, yceliine, rahmetine ve birliine sndk! Her trl gazay, belay, acy, afeti, tufan, gam, gaseveti def etmeye, gnahlar affetmeye kadirsin! Af eyle ey Yce Allahm! Merhametin sonsuzluuna snarak, kul beerdir hata iler, sultan olan da balar niyetiyle, zmz dara ekip, tvbe edip sana yalvaryoruz! tvbeler olsun; Tvbe gnahlarmza estafurullah! Estafurullah!

217

Tvbe gnahlarmza estafurullah! Estafurullah! Estafurullah! Bismiah Allah Allah! Gece gndz hata etmektir iimiz Tvbe gnahlarmza estafurullah (3 kez hep birlikte tekrar edilir.) Muhammed Aliye baldr bamz Tvbe gnahlarmza estafurullah Hasan Hseyin sr iinde sr ise mam Zeynel nur iinde nur ise zmzde kibir benlik var ise Tvbe gnahlarmza estafurullah Muhammed Bakrn izinden kma Ykn Caferden tut gayriye bakma Hatra deip gnler ykma Tvbe gnahlarmza estafurullah Benim sevdiceim Musa-i Kzm mam Rzaya baldr zm Eksiklik noksanlk hep kusur bizim Tvbe gnahlarmza estafurullah Muhammed Taki ile varalm ha Ali Naki emeimizi vermeye zaya Ettiimiz kem ilere bed huya Tvbe gnahlarmza estafurullah Hasan Askerinin glleri bite Mehdi gnlmzn gamn ata Ettiimiz yalan gova gybete Tvbe gnahlarmza estafurullah ah Hatayim der Badat Basra Kazdk zamaneye byle asra Ya Ali Kerem kanisin kalma kusura Tvbe gnahlarmza estafurullah Nat- Ali Bismillahirahmanirrahim! Nat- Aliyyen mazharul acaib

218

Teciduhu avnen leke fin nevaib Li klli hemmin ve gammn seyenceli Ve bi nr-u azametike Ya Allah! Ya Allah! Ya Allah! Ve bi nr-u nbvvetike Y Muhammed! Y Muhammed! Y Muhammed! Ve bi nr-u velayetike Ya Ali! Ya Ali! Ya Ali! Edrikni Ya Fatima! Ya Fatma! Ya Fatma! Edrikni Ya Hasan! Ya Hasan! Ya Hasan! Edrikni Ya Hseyin! Ya Hseyin! Ya Hseyin! Edrikni... Edrikni... Edrikni... L feta ill Ali! L seyfe ill Zlfikr! L gaza ill gaza, el Murtaza bil iktida! Her gaza ve bela nerden gelirse defeyle ya perverdigr! Mnkirin boynundan gitmesin t ile teber! L feta ill Ali! L seyfe ill Zlfikr! Cem birliiyle tm cemaat secdeye eilirler. Dede secde (Glbank) duasn verir; llahi Yarabbi! Sevgileri ve ycelikleri zerimize vacip olan Muhammed ve Ali hrmetine cmle insanla yardm eyle! lahi Yarabbi! Bu okunan Nat- Ali duasnn azameti, fazileti, mucizat, kerameti, hikmeti ve hrmeti hakk iin; u anda ban secdeye koymu ve teslim olmu canlarn, dualarn kabul eyle! Bismiah Allah Allah! Vakitler hayrola! Hayrlar feth ola! erler def ola! Mminler ad ola! Hakk-Muhammed-Ali gzcmz, yardmcmz, bekimiz ola! On ki mamlar, On Drt Masum-u Paklar, On Yedi Kemerbest efendilerimiz katarndan, didarndan ayrmaya! lerin, Belerin, Yedilerin, Krklarn ve Rica-l Gayp erenlerinin, Kutbl Aktab Efendilerimizin hayr himmetleri zerimizde hazr ve nazr ola! Yce Allah dertlerimize derman, hastalarmza ifa ihsan eyleye! Bizleri dermansz dertlerden, grnr, grnmez afetlerden saklayp koruya! Gemilerimize rahmet eyleye! Yce Allah yurdumuzu, ulusumuzu, varlmz, keskin, szn stn eyleye! Dualarmz dergh- izzetinden kabul eyleye! Duas bizden, kabul Allahtan ola! Geree h Secde bitmitir. Zakirler duvaz imam sylemeye balarlar. (Bilinen herhangi bir dvaz- imam sylenebilir. duvaz sylenmesi usuldendir ama iki duvaz yeterlidir.) Birinci Duvazimam Muhammed Mustafa ey ah- Merdan Aliyyel Mrteza sana sndm

219

Hatice Fatma, Hasan Mcteba Hseyn-i Kerbela sana sndm mam Zeynel ile Muhammed Bakr Cennet bahesinde blbller akr Cafer-i Sadka erdik ok kr Kzm Musa, Rza sana sndm Muhammed Takiye ver bir selavat Aliyyel Nakiden umarz imdat Hasanl Askeri elaman mrvet Mehdi Sahip Liva sana sndm On Drt Masum-u Pak, Gruh-u Naci On Yedi Kemerbest derdim ilac Pirim Hac bekta serimin tac Hnkr- Evliya sana sndm Virdi Dervi senin kulun kurbann Yarn arasatta ulu divan Senin mcrimlere oktur ihsann Pirim Sca Baba sana sndm kinci Duvazimam Medet Allah, ya Muhammed, ya Ali Bizi derghndan mahrum eyleme Pirim Hnkr Hac Bekta- Veli Bizi derghndan mahrum eyleme dem-i Seyfullah atam hakk iin Muhammed Mustafa Hatem hakk iin Eybe verdiin sitem hakk iin Bizi derghndan mahrum eyleme Hasann akna ekelim zar ah Hseyin dinimizin serveri lem in nurusun Cenab- Bari Bizi derghndan mahrum eyleme

Zeynelin canna kldlar ceza

220

Muhammed Bakrdr Srr- Mrteza mam Cafer, Kzm, Musa-i Rza Bizi derghndan mahrum eyleme Dervi Muhammedim ey Gani Kadir Taki Naki Asker rehnumanmdr Muhammed Mehdiye niyazm budur Bizi derghndan mahrum eyleme Secde (tm cemaat secdededir) Dede glbankn verir: Bismiah Allah Allah! Hayrlar tmden feth olsun! Gnahlar hepten def olsun! Ya Rabbim! Bala bizi! Bezm-i elest ikrarna bala! Nimetin vahdetin iin bala! Kudretinle rahmetinle bala! Kemaline, cemaline bala! Resul, nebi, veli hakk iin bala! Ahmed-i Muhtar iin bala! Aliyyl Murtaza iin bala! Ehlibeyt ve nesli iin bala! ler, Beler, Yediler hakk iin bala! Masum-u Pak hrmetine bala! On Yedi Kemerbest hakk iin bala! Hseyn-i Kerbala acsna bala! Kuran hakk derman iin bala! Ber Cemal Muhammed mustafa iin bala! Gerein demi iin bala! Duas bizden, kabul Allahtan ola. Geree h... Zakir tevhide balar, nakaratlar cemaat hep birlikte dillendirir. TEVHD 1 Medet ey Allahm medet Gel dertlere derman eyle Yeti ya Ali, Muhammed Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Hasan, Hseyin akna Yardm ederler dkne mam Zeynelin akna Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah mam Bakrn katna Caferin ilmi zatna Musa, Rza hrmetine Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah

221

ah Takinin hem Nakinin mam Hasanl Askerinin Yarglamak senin ann Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Varp Hakktan dilek dile Mehdi Sahip Zaman gele Dedemolu secde kla Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah TEVHD 2 Muhammedi candan sev ki Aliye Selman olasn Ehl-i Beyte gnl ver ki Aliye Selman olasn Nakarat Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Muhammedi hazr bil ki Can Hakka nazr bil ki Her grdn Hzr bil ki Aliye Selman olasn Nakarat Muhammede gnl kat ki Ceht edip rehbere yet ki Bir gerekten etek tut ki Aliye Selman olasn Nakarat

Hasan ile girdim ceme Hseyin srrn deme Msahipsiz lokma yeme

222

Aliye Selman olasn Nakarat Zeynel Bakr Cafer Kzm Rzaya baldr zm Hatrn krma ahbazn Aliye Selman olasn Nakarat Takiye Nakiye eri Askeride biter her i Mehdinin srrna kar Aliye Selman olasn Nakarat ah Hatayim zn rma Gerekler gnln krma Her deme srrn verme Aliye Selman olasn Nakarat Secdeye varlr ve dede secde (glbang) duasn verir; Ey ilahi! Ey evvellerin evveli, ahirlerin ahiri! lahi Yarab! lah sensin, Mabut sensin, Aliyy sensin! Cmertlerin cmerdi, ycelerin ycesisin! Azimsin, kerimsin! Senden baka taplacak mabut yoktur! Bin bir ismin yz suyu hrmeti hakk iin yardmlarn bizlerden esirgeme Yarabbi! Bedbahtlklara yol aan hatalarmz iyilie evir ya Rabbi! lemlerin rahmeti Hz.Muhammed Mustafann ve Elhibeytinin efatlerine bizleri nail eyle Yarabbi! Veballerimizi ve eksiklerimizi Muhammed Ali Derghnda srr Kerbela hakk iin bala ya Rabbi! uanda yzmz yerde, zmz drda, Allah Allah diyen dillerin, mesrur olan gnllerin hakk hrmetine cmle lem lere yardm eyle ya Rabbi! Dualarmz ve ibadetlerimizi tm insanln huzuru, mutluluu ve esenlii iin vesile kldk kabul eyle ya Rabbi! Duas Bizden Kabul Allahtan Ola. Geree h... TEVHD 3 u lem e nr dodu / L ilhe illallah Muhammed doduu gece / L ilhe illallah Yeil kandilden nur indi / L ilhe illallah Muhammed doduu gece / L ilhe illallah

223

Nakarat Hak l ilhe illallah llallah h illallah L ilhe illallah llallah h illallah Sen Alimsin Gzel h hm eyvallah eyvallah Huri Kzlarn hepisi / L ilhe illallah Muhammed dinin tapusu / L ilhe illallah Ald Cennet kaps / L ilhe illallah Muhammed doduu gece / L ilhe illallah Nakarat Muhammed anadan dt / L ilhe illallah Kfirlerin akl at / L ilhe illallah Bin bir putlar yere geti / L ilhe illallah Muhammed doduu gece / L ilhe illallah Nakarat Huri Kzlar geldiler / L ilhe illallah Muhammed dinin sordular / L ilhe illallah Nurdan kundaa sardlar / L ilhe illallah Muhammed doduu gece / L ilhe illallah Nakarat Muhammed kalkt oturdu / L ilhe illallah lemi nura batrd / L ilhe illallah Yer gk selavat getirdi / L ilhe illallah Muhammed doduu gece / L ilhe illallah Nakarat ah Hatayim ey gardalar / L ilhe illallah Gzel olur hep bu iler / L ilhe illallah Secdeye indi hep balar / L ilhe illallah Muhammed doduu gece / L ilhe illallah Nakarat TEVHD 4 Erenler tevhide balar / L ilhe illallah Akar dideden yalar / L ilhe illallah Cemi cmle cumbular / L ilhe illallah

224

Alidendir Aliden / L ilhe illallah Halimi arz ettim yre / L ilhe illallah Eyle dertlere are / L ilhe illallah Hemi mehlem, hemi yre / L ilhe illallah Alidendir Aliden / L ilhe illallah k olan balar bahre / L ilhe illallah Bahr ire girer ehre / L ilhe illallah Hatice, Fatma, Zhre / L ilhe illallah Alidendir Aliden / L ilhe illallah

ah Hasan bamz tac / L ilhe illallah Hseyin derdim ilac / L ilhe illallah Zeynele bend olan ac / L ilhe illallah Alidendir Aliden / L lhe llallah Muhammed Bakr- Cafer / L ilhe illallah ah Kzm Musa server / L ilhe illallah Taki, Naki, Ali Asker / L ilhe illallah Alidendir Aliden / L ilhe illallah Eyerleyin Dldl At / L ilhe illallah sm-i Azam kuvveti / L ilhe illallah Muhammed Mehdinin zat / L ilhe illallah Alidendir Aliden / L ilhe illallah Aklm fikrimi alan / L ilhe illallah Serimi sevdaya salan / L ilhe illallah Vallahi bu ok kelam / L ilhe illallah Alidendir Aliden / L ilhe illallah Sadk zikreyle ahm / L ilhe illallah Zikrim fikrim Allahm / L ilhe illallah Size olan selamm / L ilhe illallah Alidendir Aliden / L ilhe illallah Dede, Secde glbankn verir:

225

Bismiah! Allah Allah! lahi Ya Rabbi! Varln, birliin, efkatin, rahmetin, doksan dokuz Esmal-Hsnann hrmeti hakk iin, secdeye ban koyup, varln varlnda yok eden canlar rahmetin ve kereminle lfuna mazhar eyle! lahi Ya Rabbi! Ar yznde olan camle meleklerin ve onlarn ulularnn ettikleri ibadetler ve yapm olduklar hizmetlerin hakk hrmetine bizlere, ailemize, lkemize ve tm insanla yardmlarn esirgeme! lahi Yarabbi! Peygamberlerin evveli dem (A.S) ve keremler sahibi Hz. Muhammed Mustafa arasnda geen yz yirmi drt bin peygamberlerin, nebilerin, velilerin, evliyalarn hakklar hrmetine gnllerimizdeki muratlarmza vasl eyle! lahi Yarabbi! Tevhidimiz oldu tamam, yardmcmz On ki mam, ibadetlerimiz kabul, muratlarmz hsl ola! Yce Allah, zikirlerimizi dilimizden kesmeye! Duas bizden kabul de Allahtan ola! Geree h Zakir Miraclamay okumaya balar. MRALAMA Geldi ard Cebrail Hakk Muhammed Mustafaya Hakk seni Miraca okur Davete kadir ya Hda Evvel emanet budur ki Piri, rehberi tutasn Kadim erkna yatasn Tariki Mstaykime Muhammed skta vard Vard Hakk zikreyledi imdi senden el tutaym (cemaat el tutuacak) Hak buyurdu vedduha Muhammedin belin balad (cemaat bel balayacak) Anda ahr Cebrail ki gnl bir oluben Hep yrdler dergha Vard dergh kapsna Grd orda bir aslan yatar Aslan anda hamle kld Korktu Muhammed Mustafa

226

Buyurdu Srr- Kinat Korkma Ya Habibim dedi Hatemi azna ver ki Aslan ister bir niane Hatemi azna verdi Aslan orda oldu sakin Muhammede yol veruben Aslan gitti nihaneye Vard Hakk tavaf etti Evvel bunu syledi Ne heybetli irin varm Hayli cevreyledi bize Grd biare dervi Hemen yutmak diledi Ali yanmda olayd Dayanrdm ol ahma Gel benim Srr- Devletlim Sana tabiyim ey habibim Eiliben secde kld Eii kbleghna Kudretten hon geldi St elma baldan ald Muhammed destini sundu Nu etti Azametullaha Donsan bin kelam dant ki cihan dostu dostuna Tevhidi armaan ald Yeryzndeki insana

Muhammed ayaa kalkt (tm cemaat ayaa kalkar) Hep mmetini diledi

227

mmetine rahmet olsun ( kere tekrar edilir) Anda dedi Kibriya Eiliben secde kld (secde klnacak) Hoa kal sultanm dedi Kalkp evine giderken Yol uratt Krklara (bu drtlk iki kere okunacak) Vard Krklar makamna Oturuben oldu sakin (Edeb-Erkn oturulacak) Cmlesine secde kld (secde klnacak) Hazreti Emrullaha Muhammed srd yzn (secde klnacak) Hakka teslim etti zn Cebrail getirdi zm Hasan Hseyin ol aha Canm size kimler derler ahm bize Krklar derler Cmleden ulu yolumuz Eldedir klli varmz Madem size Krklar derler Niin noksandr biriniz Selman eydullaha gitti Ondandr eksik birimiz Cmleden ulu yolumuz Eldedir klli varmz Birimize neter vursan Bir yere akar kanmz

Selman eydullahtan geldi H deyip ieri girdi Bir zm tanesini koydu Selmann eydullahna Kudretten bir el geldi Ezdi bir Engr eyledi

228

Hatemi parmakta grd Urad bir mkl hale (Semaha kalklr) Ol erbetten biri iti Cmlesi oldu hayran Mmin Mslm ryan bryan Hep girdiler semaha Cmlesi de el rpben Dediler ki Allah Allah Muhammed bile girdi Krklar ile semaha Muhammedim coa geldi Tac bandan dt Kemeri krk pare bld Hepsi sard Krklara Muhabbetler galip oldu Yol Erkn yerini ald Muhammede yol grnd Hatrlar oldu sefa Muhammed evine gitti Ali Hakk tavaf etti Hatemi nne koydu Dedi saddaksn Ya Ali Evveli sen, ahiri sen Zahiri sen, batn sen Cmle srlar sana ayan Dedi h- Evliya h Hatayim vakf oldum Ben bu srrn tesine Hakk inandramadm z rk ervaha

Semah eden canlar dardadrlar.

229

Gzc her hizmette olduu gibi yanlarnda o da dardadr. Dede duasna balar: Bismiah Allah Allah! Semahlar saf ola! Gnahlar af ola! Dndnz ark pervazlar Hakk iin ola! Hakk iin ola, seyir iin olmaya! Yardmcnz On ki mamlar ola! stediinizi, dilediinizi Hakk-MuhammedAli vere! Semahnz krklar semah ola! Semah bizlere balayan Muhammed Mustafann efaat zerimizde hazr ve nazr ola! Geree h Semahlar rukya durur. Dede duasna devam eder: Bismiah Allah Allah! Tecallanz, temennanz kabul ola! Hakkn derghna yazla! Yznz ak, gnlnz pak ola! Yce Allah da cmlenizin yardmcs ola! Geree h... Semahlar yerine otururlar. Gzc meydandadr. Yere niyaz olur ve diz st oturarak u duay verir: Allah! Muhammed! Ya Ali! Dar eken, didar gre! Didar gren cehennem nar grmeye! Sofular safaya vara! Tm cemaat hep birlikte rahat otururlar. Yrelere gre istek semah yaplr. Gnmzde sylenen ok semah rnekleri vardr. rnek olsun diye semah yazmay gerek grmedik. stek semahndan sonra saki suyu gelir. Sular temiz srahilere konulmutur. Saki bir elinde bardaklar, dier elinde srahisi dara durur ve duasna balar: Esirgeyen balayan Allahn adyla! Btn canllar sudan yarattk! (Enbiya 30) Allah her istediine ifa verir! (Hadis) Selamullah l mam Hseyin! Evlad- mam Hseyin! Ltfuna muhtacz eyle ihsan Ya Hseyin! Derdimize senden derman eyle derman Ya Hseyin! Gayriye muhta eyleme sevenleri elaman! Sen medet kl bizlere her vakit Ya Hseyin! Sed hezaren lanet olsun ol gruhu delale! Ahd- bozup ehit kldlar onlar seni Ya Hseyin! smi Pakn ak iin zikredeni koyma zulmette hergiz! Bermurad et dide-i giryan ile alayan Ya Hseyin! znin ile u taprdm akna vermek iin! Aknla iinlere kl Ab-u Hayat Ya Hseyin! Ber Cemal- Muhammed, Ber Kemal- mam Hasan, mam Hseyin, mam Aliyi Pir bilip verelim Muhammed Mustafaya ve Ehlibeytine salvat! (Cemaat hep birlikte salvat getirir.)

230

Dede darda duran sakinlere ve cemaata duasn verir: Bismiah Allah Allah! Erenler emile pervana geldim Ba ak yaln ayak ben divana durdum ehri ehre kattm ol tez iktidarm Derem derem bir yudum su ver Kerbelada zalimler elinde ehit olan imamlar akna Saki mam Hseyin, cennet mekn mam Hseyin Oniki mamlar Hakkn sevgili yri Onlar birlemitir haliki perverdigr Susuz ehit ettiler Ali Evlad- ol hanedan Derem derem bir yudum su ver Kerbeladan zalimler elinde ehit olan imamlar akna Saki mam Hseyin cennet mekn mam Hseyin Onlar ok ektiler mihnet ile belay Onlara nasip eyle bu kevser slaleyi Susuz ehit ettiler Ali Evlad- ol hanedan Derem derem bir yudum su ver Kerbeladan zalimler elinde ehit olan imamlar akna Saki mam Hseyin, cennet mekn mam Hseyin ah Muhammed ah Alidir ahmz ah Hseyine kurban olsun canmz Erenler dergh bizim derghmz Derem derem bir yudum su ver Kerbelada zalimler elinde ehit olan imamlar akna Saki mam Hseyin, cennet mekn mam Hseyin Devamla: Selamullah Ya Hseyin! Selamullah Ya Hseyin! Selamullah Ya Hseyin! Ahmed-i Muhtar akna! Sadk Stk Selman- Pak akna! mam Aliyyel Murtaza akna! mam Hseyn-i Kerbela akna! Sakkahm Ya mam Hasan!

231

Sakkahm Ya mam Hseyin! Kl efaat katresi dene Ya Hseyin! Yardm eyle Allah Allah diyene Ya Hseyin! Selamullah Ya Hseyin! Selamullah Ya Hseyin! Selamullah Ya Hseyin! Nur ola Allah! Sr ola Allah! enler ifa bula Allah! Derdimize derman, hastamza ifa senden ola Allah! Hazreti mam Hseyinden gelen Engr Suyu ola Allah! Geree h... Sakiler suyu cemaata datrlar. Allahtan ifa olsun diye iilir. Sakiler niyaz ederek yerlerine otururlar. Sra mersiyelere gelmitir. Btn cemaat ayaa kalkarak el ele tutuurlar ve mersiyeyi hep birlikte ak ve huu ile sylerler. (ah Hatayinin mersiyesi ksaltlarak rnek olarak verilmitir.) MERSYE Bugn matem gn geldi Ah Hasanm vah Hseynim Senin derdin barm deldi Ah Hasanm vah Hseynim ehit dm h- Merdan h Hseynim vah Hseynim Bizimle gelenler gelsin Serini verenler versin Hseyinle ehit olsun Ah Hasanm vah Hseynim ehit dm h- Merdan h Hseynim vah Hseynim Kerbelann yazlar ehit dt gazileri Fatma Ana kuzular Ah Hasanm vah Hseynim ehit dm h- Merdan h Hseynim vah Hseynim Kerbelann n dzdr Geceler bana gndzdr h Kerbelada yalnzdr Ah Hasanm vah Hseynim ehit dm h- Merdan h Hseynim vah Hseynim

232

Gkte yldz paraland ehriban Ana karaland h Hseyin yaraland Ah Hasanm vah Hseynim ehit dm h- Merdan h Hseynim vah Hseynim

Bir su verin masum cana Yezit iti kana kana Fatma Ana yana yana Ah Hasanm vah Hseynim ehit dm h- Merdan h Hseynim vah Hseynim Boz bulank puslu dalar Virandr bahalar balar ah Hatayim durmaz alar Ah Hasanm vah Hseynim ehit dm h- Merdan h Hseynim vah Hseynim Cemaat hep birlikte el ele tutuarak bu mersiyeyi sylemitir. Peinden zakir ksa olarak Kerbelay anan bir mersiye daha okur. MERSYE (rnek) Gar ki huni Kerbelaym Ya Hseyin senden medet Mateminle gam fezaym Ya Hseyin senden medet Senden Cenab- Stk Sultan Resulsn Ya Hseyin Bab- ltfunda gedaym Ya Hseyin senden medet Kerbeladan Ali evladnla kurban olmusun Bense rahnda fedaym Ya Hseyin senden medet Kesseler ger bam dne cenabndan eha Ak- Ali Abaym Ya Hseyin senden medet

Alarm her dem senin ol vakay nalnna Alamakla pr cefaym Ya Hseyin senden medet

233

Derghn dar-l amandr AKyi bi areye Rah akta bir nevaym Ya Hseyin senden medet Cemaat ayakta iken oturur ve zakir ara vermeden salvatlara geer: Ya mam- Mtakkin Server Muhammed Mustafann akna verelim salvat! Allahmme salli l seyyidina Muhammedin ve l li Muhammed ve Ehlibeyt. Ya mam- Muttakin Server Muhammed Mustafaya ve Ehlibeyte verelim salvat. (Salvat cemaatla birlikte verilir) Zakir devamla: ekelim akn yayn Ceme girmesin hayn Tevhid kararn buldu Yol erkn yerin ald Mminler ah ekip alad Ah Hasanm, vah Hseyin, h Hseyin Evveli h diyelim ahiri h diyelim Lanet zalimin canna Geree h diyelim h lemlere rahmet! Verelim Muhammed Mustafaya ve Ehlibeytine salvat! (Zakirle birlikte tm cemaat salvat verir.) Cemaat secdededir. Secde (Mnacaat) duasn Dede verir: Bismiah Allah Allah! Yarabbi! Ellerimizi atk, boynumuzu bktk, bamz secdeye koyup sana yalvaryoruz! Dualarmz dergh- izzetinden kabul eyle Yarabbi! Sana alan ellerimizi bo evirme Yarabbi! Ey Yce Allahm! Sana hamd olsun ki bizleri sana kul, habibin Muhammed Mustafaya mmet, veli ve vasi olan Aliyyl Murtazaya talip ve soyuna taraf kldn Yarabbi! Hatice-i Kbra ve cennet Seyyidesi Fatma-i Zehrann hrmetine, rahmetini bizlerden esirgeme Yarabbi! Yaknlarm deyip salt ve sevmeyi bizlere farz kldn Ehlibeytin ve Oniki imamlarn yz suyu hrmetine yardmlarn bizlerden esirgeme Yarabbi! Merhametinin sonsuzluuna snarak, kul beerdir hata iler, sultan olan da balar niyetiyle, zmz dara ekip, tvbe edip, sana yalvaryoruz, hatalarmz affeyleye Yarabbi! Dualarmz kabul eyle Yarabbi! Esma-i Hsnalarn yz suyu hrmetine sana snanlar her trl kazalardan, belalardan, grnr grnmez afetlerden, aclardan emin Eyle Yarabbi! Yarabbi, sen evvelsin, ahirsin, zahir ve batnsn, dua edenin duasn kabul edensin. lemlere rahmet olarak yarattn Muhammed Mustafann, masum ve pak olduuna ahadet ettiin Ehlibeytin yz suyu hrmetine, yurdumuzu, ulusumuzu, varlmz, birliimizi, dirliimizi sonsuz eyle Yarabbi! Ordumuzu denizde, havada, karada muzaffer eyle Yarabbi! lkemizin ulusal kurtulu savann byk

234

nderi Atatrkmz, silah arkadalarn ve tm ehitlerimizin ruhlarn ad eyle Yarabbi! lkemizin i ve d dmanlarna frsat verme Yarabbi! Hastalarmza, yolculuk edenlerimize, darda, zorda olan cmle insanlarmza yardm senden olsun Yarabbi! Aramzda olmayp da gnlleri ile aramzda olanlarn da niyetlerini ve dualarn kabul eyle Yarabbi! Duas bizden kabul Allahtan ola! Geree h... Sprgeciler meydandadr. Dualarn verirler: Bismiah Allah Allah! Hseyin Kerbela iin gzlerim yatr! Zalimlerin bar kara tatr! Erenler yolunda Aliyyl Murtaza batr! Krklar Meydannda pirimiz stadmz Seyyidl Faratr! Eyvallah Pirim! Nefes Pirimdedir! Dede sprgecilerin duasn verir: Bismiah! Allah Allah! Hayr hizmetleriniz kabul ola! Muradnz hsl ola! steinizi, dileinizi Hakk-Muhammed-Ali vere! Hizmetlerinizden de efaat bulasnz! Geree h... Lokmaclar meydandadr. Elinde lokma dara durarak duasn verir: Bismiah Allah Allah! Allah Allah diyelim! Kadim Allah diyelim! Geldi Hakk sofras! Hakk versin bizi yiyelim! Demine h diyelim! Allah eyvallah! Nefes pirdedir! Dede lokma duasn verir: Bismiah Allah Allah! Niyaznz nur ola! h zuhur ola! Yiyene helal, yedirene delil ola! Dertlerimize derman, hastalarmza ifa Allahtan ola! Erenler kerem eyleye! Lokmalarnz Hakk derghnda kabul ola! eyenillah Allah eyvallah! Geree h... Lokmalar eit olarak herkese datlr. Hizmet (datm) bittikten sonra hizmetli razlk ister: Canlar; Gz nizam el terazi! Herkes oldu mu hakkna raz? ( kez tekrar eder.) Cemaat: Biz razyz, Hakk da senden raz olsun! Lokmac: Allah da sizlerden raz olsun!

235

erac eralar sr eder (Sndrr) ve u duay okur: Esirgeyen Balayan Allahn Adyla! Yaratann nuru akna! Ya Allah! Ya Allah! Ya Allah! Peygamberliin nuru akna! Ya Muhammed! Ya Muhammed! Ya Muhammed! Velayetin nuru akna! Ya Ali! Ya Ali! Ya Ali! Dede duasn verir: Bismiah Allah Allah! Batn oldu era nr-u Ahmet Zahir oldu ems-i mah- Muhammed Allah Eyvallah! h dost! Posta kaldrlr. Dede duasn verir: Bismiah Allah Allah! Post kadim ola! nkr yok ola! Burada sorulan ahirette sorulmaya! Mminler abad, mnafklar slah ola! Geree h... On iki Hizmette grev alanlarn tm dardadr. (Oniki hizmet sahiplerine toplu dua verilir.) Dede duasn verir. Ey Yce Allahm! Senin rzan iin yaptmz ibadetleri, okuduumuz duvazlar, tevhidleri, verdiimiz glbanklar, dndmz semahlar ve getirilen lokmalar dergh- izzetinde kabul eyle! Bizleri sevgin ve rahmetinle dllendir. Allahm! Sen, bizleri senden, Hakk-Muhammed-Ali yolundan ve Hakk kitabndan, Hakk Resuln Muhammed Mustafadan ve Onun temiz ve masum Ehlibeytinden ayrma! Bizlere Hakk erenlerinin izinden yrmeyi nasip eyle! Hakk-Muhammed-Ali yoluna hizmet edenlerin de hizmetlerini kabul eyle! Hizmet sahiplerinin kefi kerametlerini zerimizde hazr ve nazr eyle! Erenlerden hakl, hayrl himmet, eyenillah! Allah eyvallah! Geree h... Cem bitmitir. Dalma duasn dede verir: Oturan, duran, kovsuz, gybetsiz, srr sr ederek evine varana! Hakk-Muhammed-Ali yardmcs, gzcs olsun! Geree h... Cemaat meydana niyaz ederek edebince ayrlr. Cem bitmitir.

236

Musahiplik erknnn olmad cemler irad (Birlik reti) cemleridir. Kii cemlerinde olunlaacak, yetiecek, ikrarln gerek boyutunu renecek ve sonradan ikrar verip musahip olacaktr. Ulular ulusu yce Allah, cmlemize Ayn-l Cem nasip eylemesi niyaz ile... (CEM Vakf,

2007)

237

B. Eser Notalar
Yer: Mustafa Kemal Cemevi Zakir: Erkan Akaln-Orhan Bilge Kayt Tarihi: 12.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Hakktan Bize Nme Geldi

ekil B.1: Hakktan Bize Nme Geldi

238

Hakktan bize nida geldi Pirim sana haber olsun ahtan bize name geldi Rehber sana haber olsun Hak kuluna eyler nazar Drt kalptan dem dizer Kalle gelmi cemi bozar Gzc sana haber olsun Bu yola giden baclar Krklar Gruh-u Naciler Cem kilidi kapclar Kapcya haber olsun Mmin yolun yakn ister Mnkirlerden sakn ister Delil yanmaz yan ister eracya haber olsun. Mmini ekti meydana Mnkiri srd zindana Tekbir verildi kurbana Kurbancya haber olsun Mmini ektiler dara Mnkiri srerler nara Hizmet verildi Selmana Sprgeciye haber olsun Gelin gidek tarikata Kulak verin marifete Talip girmi hakikata Tarnya haber olsun

239

Mmini ektiler dara Mnkiri srd zindana Hizmet geldi tezakkra Tezekkra haber olsun Bu yola giden haclar Krklar Gruh-u Naciler Mminler Mslim baclar Peyik sana haber olsun Yola gider haslar has Giymi hakikat libas Doldurup ver Engr Tas Sakacya haber olsun Zakirin zikri saz ile Kuran okur avaz ile Mmin Mslim niyaz ile Zakir sana haber olsun ah Hatayim var geldi Var geldi var geti Sefil blbl zara dt znikiye haber olsun

240

Yer: Mustafa Kemal Cemevi Zakir: Erkan Akaln Orhan Bilge

Kayt Tarihi: 12.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Hata Ettim Hd Yakt Delili

ekil B.2: Hata Ettim Hd Yakt Delili Hata ettim Hda yakt delili Muhammed Mustafa yakt delili Ol Ali Abdan Haydar- Kerrar Aliyyl Murteza yakt delili Haticetl Kbra Fatime Zhre Ol Hayrn Nisa yakt delili Hasann akna girdim meydana Hseyn-i Kerbela yakt delili mam Zeynel mam Bakr- Cafer Kzm Musa Rza yakt delili Muhammed Takiden hem Ali Naki Hasanl Askeri yakt delili Muhammed Mehdi ol Sahib-i Zaman Eiinde ayet yakt delili

241

Bilirim gnahm hadden aubdur Hnkr- Evliya yakt delili On ki mamdr bu nur Hatayi r-i Yezdn Ali yakt delili

242

Yer: Abdi peki Spor Salonu Zakir: Mustafa Uluam - Ozan Uluam

Kayt Tarihi: 25.09.2004 Notaya Alan: Sevgi Demir

ekil B.3: Muhammet Mustafa Ey h- Merdn

243

Muhammed Mustafa ey h- Merdn Aliyyel Mrteza sana sndm Hatice Fatma Hasan Mcteba Hseyn-i Kerbela sana sndm mam Zeynel ile Muhammed Bakr Cennet bahesinde blbller akr Cafer-i Sadka erdik ok kr Kzm Musa, Rza sana sndm Muhammed Takiye ver bir selavat Aliyyel Nakiden umarz imdat Hasanl Askeri elaman mrvet Mehdi Sahip Liva sana sndm On Drt Masum-u Pak Gruh-u Naci On Yedi Kemerbest derdim ilac Pirim Hac bekta serimin tac Hnkr- Evliya sana sndm Virdi Dervi senin kulun kurbann Yarn arasatta ulu divan Senin mcrimlere oktur ihsann Pirim Sca Baba sana sndm

244

Yer: Abdi peki Spor Salonu Zakir: Mustafa Uluam Ozan Uluam

Kayt Tarihi: 25.09.2004 Notaya Alan: Sevgi Demir

245

ekil B.4: Medet Allah Medet

246

Medet Allah medet medet ya Ali Bizi derghndan mahrum eyleme Pirim Hnkr Hac Bekta- Veli Bizi derghndan mahrum eyleme dem-i Seyfullah atam hakk iin Muhammed Mustafa Hatem hakk iin Eybe verdiin sitem hakk iin Bizi derghndan mahrum eyleme Hasann akna ekelim zar h Hseyin dinimizin serveri lem in nrusun Cenb- Bri Bizi derghndan mahrum eyleme Zeynelin canna kldlar ceza Muhammed Bakrdr Srr- Mrteza mam Cafer Kzm Musa-i Rza Bizi derghndan mahrum eyleme Dervi Muhammedim ey Gani Kadir Taki Naki Asker rehnumanmdr Muhammed Mehdiye niyazm budur Bizi derghndan mahrum eyleme

247

Yer: Abdi peki Spor Salonu Zakir: Ozan Uluam

Kayt Tarihi: 25.09.2004 Notaya Alan: Sevgi Demir

ekil B.5: Medet Hey Allahm Medet

248

Medet hey Allahm medet Gel dertlere derman eyle Yeti ya Ali Muhammed Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Hasan Hseyin akna Yardm ederler dkne mam Zeynelin akna Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah mam Bakrn katna Caferin ilmi zatna Musa Rza hrmetine Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah ah Takinin hem Nakinin mam Hasanl Askerinin Yarglamak senin ann Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Varp Hakktan dilek dile Mehdi Sahip Zaman gele Dedemolu secde kla Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah 249

Yer: Abdi peki Spor Salonu Zakir: Ozan Uluam

Tarih: 25.09.2004 Notaya Alan: Sevgi Demir

250

ekil B.6: Aliye Selman Olasn Muhammedi candan sev ki Aliye Selman olasn Ehl-i Beyte gnl ver ki Aliye Selman olasn Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Muhammedi hazr bil ki Can Hakka nazr bil ki Her grdn Hzr bil ki Aliye Selman olasn Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah

251

Muhammede gnl kat ki Ceht edip rehbere yet ki Bir gerekten etek tut ki Aliye Selman olasn Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Hasan ile girdim ceme Hseyin srrn deme Msahipsiz lokma yeme Aliye Selman olasn Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Zeynel Bakr Cafer Kzm Rzaya baldr zm Hatrn krma ahbazn Aliye Selman olasn Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Takiye Nakiye eri Askeride biter her i Mehdinin srrna kar Aliye Selman olasn Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah h Hatayim zn rma Gerekler gnln krma Her deme srrn verme Aliye Selman olasn Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah

252

Yer: Abdi peki Spor Salonu Zakir: Ozan Uluam

Kayt Tarihi: 25.09.2004 Notaya Alan: Sevgi Demir

253

ekil B.7: u leme Nr Dodu u lem e nr dodu / l ilhe illallah Muhammed doduu gece / l ilhe illallah Yeil kandilden nur indi / l ilhe illallah Muhammed doduu gece / l lhe illallah Nakarat Hakk l ilhe illallah llallah h illallah L ilhe illallah llallah h illallah Sen Alimsin Gzel h hm eyvallah eyvallah Huri Kzlarn hepisi / l ilhe illallah Muhammed dinin tapusu / l ilhe illallah Ald Cennet kaps / l ilhe illallah Muhammed doduu gece / l ilhe illallah Nakarat Muhammed anadan dt / l ilhe illallah Kfirlerin akl at / l ilhe illallah Bin bir putlar yere geti / l ilhe illallah Muhammed doduu gece / l ilhe illallah Nakarat 254

Huri Kzlar geldiler / l ilhe illallah Muhammed dinin sordular / l ilhe illallah Nurdan kundaa sardlar / l ilhe illallah Muhammed doduu gece / l ilhe illallah Nakarat Muhammed kalkt oturdu / l ilhe illallah lem i nura batrd / l ilhe illallah Yer gk selavat getirdi / l ilhe illallah Muhammed doduu gece / l ilhe illallah Nakarat h Hatayim ey gardalar / l ilhe illallah Gzel olur hep bu iler / l ilhe illallah Secdeye indi hep balar / l ilhe illallah Muhammed doduu gece / l ilhe illallah Nakarat

255

Yer: Mustafa Kemal Cemevi Zakir: Erkan Akaln-Orhan Bilge

Kayt Tarihi: 12.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

ekil B.8: Erenler Tevhide Balar

256

Erenler tevhide balar / l ilhe illallah Akar dideden yalar / l ilhe illallah Cemi cmle cumbular / l ilhe illallah Alidendir Aliden / l ilhe illallah Halimi arz ettim yre / l ilhe illallah Eyle dertlere are / l ilhe illallah Hemi mehlem, hemi yre / l ilhe illallah Alidendir Aliden / l ilhe illallah k olan balar bahre / l ilhe illallah Bahr ire girer ehre / l ilhe illallah Hatice Fatma Zhre / l ilhe illallah Alidendir Aliden / l ilhe illallah h Hasan bamz tac / l ilhe illallah Hseyin derdim ilac / l ilhe illallah Zeynele bend olan ac / l ilhe illallah Alidendir Aliden / l ilhe illallah Muhammed Bakr- Cafer / l ilhe illallah ah Kzm Musa server / l ilhe illallah Taki, Naki, Ali Asker / l ilhe illallah Alidendir Aliden / l ilhe illallah Eyerleyin Dldl At / l ilhe illallah sm-i Azam kuvveti / l ilhe illallah Muhammed Mehdinin zat / l ilhe illallah Alidendir Aliden / l ilhe illallah Aklm fikrimi alan / l ilhe illallah Serimi sevdaya salan / l ilhe illallah Vallahi bu ok kelam / l ilhe illallah Alidendir Aliden / l ilhe illallah Sadk zikreyle ahm / l ilhe illallah Zikrim fikrim Allahm / l ilhe illallah 257

Size olan selamm / l lhe illallah Alidendir Aliden/ l lhe illallah

Yer: Cem Vakf Yenibosna Cemevi Zakir: Volkan Ylmazer

Kayt Tarihi: 26.02.2009 Notaya Alan: Sevgi Demir

258

ekil B.9: Mrvete Geldim

259

Yer: Abdi peki Spor Salonu Zakir: Ozan Uluam

Kayt Tarihi: 25.09.2004 Notaya Alan: Sevgi Demir

Geldi Cebrail ard

260

261

ekil B.10: Geldi Cebrail ard

Geldi Cebrail ard Hak Muhammed Mustafaya Hak seni Miraca okudu Davete kadir ya Hda Evvel emanet budur ki Piri, rehberi tutasn Kadim-i Erkna yatp Tark-i Mstakime Muhammed skta vard Yoktur senden bir aziz imdi senden el tutalm Hakk buyurdu vedduhaya Muhammed belin balad Anda Ahir Cebrail ki gnl bir oluben 262

Yrdler dergha Vard dergh kapsna Grd bir aslan yatar Aslan anda hamle kld Baa koptu bir fena Buyurdu Srr- Kinat Korkma ya habibim dedi Hatemi azna ver ki Aslan ister niane Hatemi azna verdi Aslan anda oldu sakin Muhammede yol verildi Aslan gitti nihane Vard Hakk tavaf etti Evveli bunu syledi Ne heybetli irin varm Hayli cevreyledi bana Grd bir biare dervi Hemen yutman diledi Ali bile olayd Dayanayd ol ha Gel benim Srr- Devletlim Sana tabidir habibim Eiliben secde kld Eii Kblegha Kudretten hon geldi St elmay baldan ald Elmay ar pare bld Nu etti Azametullah

263

Doksan bin kelam dant ki gnl dostuna Tevhidi armaan verdi Mmin olan insana Muhammed ayaa durdu mmetini diledi Cmlesine rahmet olsun Dedi anda Kibriya Eiliben secde kld Hoa kal sultanm dedi Koyup evine giderken Yol uratt Krklara Vard Krklar makamna Oturuben oldu sakin Cmlesi de secde kld Hazreti Emrullaha Muhammedim secdeye koydu yzn Hakka teslim etti zn Cebrail getirdi zm Hasan ile Hseyine Selman anda hazr idi eydullahn diledi Bir zm tanesi koydu Selmann keklne Kudretten bir el geldi Ezdi Engr eyledi Hatemi elde grd Urad bir mkl hale

264

Canm size kimler derler ahm bize Krklar derler Cmleden ulu yolumuz Eldedir kll varmz Birimize neter vursan Bir yere akar kanmz Cmleden ulu yolumuz Eldedir kll varmz Madem size Krklar derler Neden noksandr biriniz Selman eydullaha gitti Ondandr noksan birimiz Selman eydullahtan geldi H deyip, ieri girdi, Muhammed eserdi cotu Tac bandan dt Semah Blm Ol erbetten biri iti Cmlesi oldu hayran Mmin Mslm ryan bryan Hep girdiler semaha El tutuben co ettiler Dediler Allah Allah Muhammedim bile girdi Krklar ile semaha

265

Muhabbetler galip oldu Yol Erkn yerini ald Muhammede yol grnd Hatrlar oldu sefa

Muhammedim evine gitti Ali Hakk tavaf etti Hatemi nne koydu Dedi Sadaksn ya Ali Evveli sen ahiri sen Zahiri sen batn sen Gizli srlar sana ayan Dedi h- Evliya h Hatayim vakf oldum Ben bu srrn tesine Hak sz inandramadm z rk ervaha

266

Yer: Cem Vakf Yenibosna Cemevi Zakir: Volkan Ylmazer

Kayt Tarihi: 26.02.2009 Notaya Alan: Sevgi Demir

Geldi ard Cebrail

267

268

ekil B.11: Geldi ard Cebrail

269

Yer: Abdi peki Spor Salonu Zakir: Ozan Uluam

Kayt Tarihi: 25.09.2004 Notaya Alan: Sevgi Demir

Bugn Matem Gn Geldi

270

ekil B.12: Bugn Matem Gn Geldi Bugn matem gn geldi Ah Hasanm vah Hseynim Senin derdin barm deldi Ah Hasanm vah Hseynim ehit dm h- Merdn ah Hseynim vah Hseynim Bizimle gelenler gelsin Serini verenler versin Hseyinle ehit olsun Ah Hasanm vah Hseynim ehit dm h- Merdn ah Hseynim vah Hseynim Kerbelann yazlar ehit dt gazileri Fatma Ana kuzular Ah Hasanm vah Hseynim ehit dm h- Merdn ah Hseynim vah Hseynim

271

Kerbelann n dzdr Geceler bana gndzdr h Kerbelada yalnzdr Ah Hasanm vah Hseynim ehit dm h- Merdn h Hseynim vah Hseynim Gkte yldz paraland ehriban Ana karaland h Hseyin yaraland Ah Hasanm vah Hseynim ehit dm h- Merdn ah Hseynim vah Hseynim Bir su verin masum cana Yezit iti kana kana Fatma Ana yana yana Ah Hasanm vah Hseynim ehit dm h- Merdn h Hseynim vah Hseynim Boz bulank puslu dalar Virandr bahalar balar h Hatayim durmaz alar Ah Hasanm vah Hseynim ehit dm h- Merdn h Hseynim vah Hseynim

272

Yer: Yenibosna Cemevi Zakir: Volkan Ylmazer

Kayt Tarihi:26.02.2009 Notaya Alan: Sevgi Demir

ekil B.13: ekelim Akn Yayn

273

Yer: Cem Vakf Fatmana Cemevi Zakir: Burak Bezgin

Kayt Tarihi: 22.11.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Yaradan Akna Bir Semah Eyle

274

275

276

277

278

279

ekil B.14: Yaradan Akna Bir Semah Eyle Arlama Blm Yaradan akna da hey can bir semah eyle zn turaba sr de yle gel ahn himmetiyle de Haydar bir avaz eyle Yzn turaba sr de yle gel Benim sevdiceim Ol h- Merdn Nasibimiz senden ola Yaradan Sreriz bu yolu da Haydar bin yl aradan Coa gel de arka gir de yle gel Yrtme Blm Hey dost hey dost Turnam kaldr kollarn Coa gel de yle yr Krklarn ho sohbetini Dile al da yle yr Haydar Haydar Allah desem zikreylesem Hak akna niyaz etsem ark pervazma tutsam ahm anda yle yr

280

H Allah eyvallah ek katar illallah h- Merdn himmet eyle Ayrma bu yoldan Allah Muhammet Ali akna Hasan Hseyin akna Pir akna ah akna Ayrma bu yoldan Allah H Allah eyvallah ek katar illallah h- Merdn himmet eyle Ayrma bu yoldan Allah Arlama Aliyi seversen hey dost eylen dur turnam Gnlnden kibiri yar yar sr de yle gel Bu akn narna dost dost yanmak istersen Rehberin etein tut da yle gel Hzr ile yolda olaym dersen Dertlerine derman bulaym dersen Hak ile Hak olup da Haydar gelmek istersen Coa gel de arka gir de yle gel Yrtme Allah Allah Allah Allah Krklar sen dn ark pervaz Dldl olsun sana yolda Ali carmza yeti Salnarak yle yr

281

Yer: Eriklibaba Cemevi Zakir: Binali Doan

Kayt Tarihi: 27.09.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

ekil B.15: Ben Bugn Pirimi Grdm

282

Ben bugn pirimi grdm Pirin eii gldr gl Eildim yzm srdm Pirin etei gldr gl Glden terazi yaparlar Gl gl ile tartarlar Gl alrlar gl satarlar ar pazar gldr gl Glden deirmeni dner Onun ile gl nr Akar ark dner ark Derdi pnar gldr gl Gel ha gel ha Can Hatayi Pirin nefesi gldr gl u ten garip blbln Derdi figan gldr gl

283

Yer: Eriklibaba Cemevi Zakir: mran Aslan

Kayt Tarihi: 27.09.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Kaldr Kaldr Kollar Kaldr

284

285

ekil B.16: Kaldr Kaldr Kollar Kaldr Kaldr kaldr kollar kaldr Hak iin bir semah eyle Hey dost hey dost hey dost hey dost Hak iin bir semah eyle H h h h Hak iin bir semah eyle Be erenler be gaziler Gelen Mrteza Alidir Yezide Batn Klcn alan Mrteza Alidir Hey dost hey dost hey dost hey dost alan Mrteza Alidir H h h h alan Mrteza Alidir Alaa indirmi z Hakka balam zn Krklar ile bir zm Yiyen Mrteza Alidir

286

Hey dost hey dost hey dost hey dost Yiyen Mrteza Alidir H h h h Yiyen Mrteza Alidir Yrtme Blm Yr turnam yr yr Gitii katar kalmaz geri u sinenden akan teri Doldur ver ieyim zehri H h h h Doldur ver ieyim zehri Turnam vermi sesini mamlar eker yasn Yine kendi devesini eken Mrteza Alidir Alidir Allahn dostu H deyip Zlfikr kesti Selmana smbl desti Veren Mrteza Alidir Arlama Blm Eylen turnam eylen eylen Gnl balar deste deste Badata gnderir deste Mihmandan bir dolu ite Sunan Mrteza Alidir H h h h Sunan Mrteza Alidir Gerildi kt havaya ndi denir ovaya Gvercin kondu kayaya 287

Konan Mrteza Alidir H h h h Konan Mrteza Alidir Hey dost, hey dost, hey dost Konan Mrteza Alidir Yrtme Blm Yr turnam yr yr Gitti katar kalmaz geri u sinenden akan teri Doldur ver ieyim zehri Zlfikr kemer var belde Gaziler yrr sa solda Mirac- Muhammed yolunda Giden Mrteza Alidir Hey dost, hey dost Giden Mrteza Alidir Arlama Blm Eylen turnam eylen eylen Getir Ahret azn k eker yazn Muhammedin yzn Yutan Mrteza Alidir Hey dost hey dost hey dost hey dost Yutan Mrteza Alidir H h h h Yutan Mrteza Alidir Cennetin yemii elma Sarar benzimi hi sorma ah Hatayim gafil olma Gelen Mrteza Alidir Hey dost hey dost hey dost hey dost 288

Gelen Mrteza Alidir H h h h Gelen Mrteza Alidir Yrtme Blm Yr turnam yr yr Gitti katar kalmaz geri u sinenden akan teri Doldur ver ieyim zehri Zlfikr kemer var belde Gaziler yrr sa solda Mirac- Muhammed yolunda Giden Mrteza Alidir Hey dost, hey dost GidenMrtezaAlidir

289

Yer: Eriklibaba Cemevi Zakir: mran Aslan

Kayt Tarih: 27.09.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Turnam Erenlerden Almsn Himmet

290

ekil B.17: Turnam Erenlerden Almsn Himmet

291

Turnam erenlerden almsn himmet Dnyaya verildi zevk ile zihnet Mmine zindandr mnkre cennet Pervaz eyleyerek gr u lemi Argl Dandan kalkt havaya Szlerek iner bizim ovaya Avc vurur yetimezsin yuvaya Mevla byle yazm Levh-i Kalemi Turnam gkyznde ne ho szlr Katarlanm blk blk dzlr Dosttan ayr den elbet zlr Gtr dost eline gtr selam Yrtme Blm Alinin sevdas turna avaz Bizim yaylalarda geti bahar yaz Bozulur mu Hakkn yazd yaz Sezer misin gzel turnam Ali srrn Sen alaa ben namerde olalm rak Sen stadm telli turnam ben sana rak h- Merdn Ali dey dndmz ark Bilir misin gzel turnam Musa Turunu Turnam klavuz ol bana ha gideyim Engine szl seninle semah dneyim Candan vazgeerim didar greyim Grr msn gzel turnam Yusuf Nrunu Mevlam her kuluna vermez krn Kimse bilmez bugn ile yarn Yola evirmitir o bir haln Viraniyem sen de gerek Mansur Dan 292

Yer : Cem Vakf Yenibosna Cemevi Yer: : Volkan Ylmazer ZakirSargazi Cemevi Zakir: Gven Turan

Tarih : 26.02.2009 Kayt Tarihi: 19.04.2007 Demir Notaya Alan : Sevgi Notaya Alan: Sevgi Demir

293

ekil B.18. Ey ahin Baklm

294

Ey ahin baklm blbl avazlm Bir eli kadehlim bir eli sazlm te ben gidiyom kal ahu gzlm Ne sen beni unut ne de ben seni Hudey hudey hudey Dem dem dem dem Kul Hseynim der ki gl benzim soluk Alnmza yazlmtr ayrlk Vallahi sevdiim gnller birlik Ne sen beni unut ne de ben seni Hudey hudey hudey Dem dem dem dem

295

Yer: Sargazi Cemevi Zakir: Gven Turan

Kayt Tarih: 19.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Ali Sevilmez mi

ekil B.19: Turnalar Semah

296

-1Yemen ellerinden beri gelirken Turnalar O h grmediniz mi Aman turnam aman aman Ali misin sen Yoksa Hnkr Hac Bekta Veli misin sen Ali sevilmez mi hey dost deli misin sen

-2Gitme turnam gitme dalar dumandr Bizim srdmz hey dost ikrar imandr Dosttan ayr dtm halim yamandr Turnalar o h grmediniz mi Aman turnam aman aman Ali misin sen Yoksa Hnkr Hac Bekta Veli misin sen Ali sevilmez mi hey dost deli misin sen

297

Yer: Sargazi Cemevi Zakir: Gven Turan

Kayt Tarihi: 19.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

298

299

ekil B.20: Bam Ak Yaln Ayak Yrttn Bam ak yaln ayak yrttn Sen merhamet eyle lebi balm yar Yreimi ceviz gibi rttn Senin akn bkt kaddi dalm yar ektirme cefalar yandrma nara Yitirdim aklm oldum divane Keyi Vahdette koyma avare Dar-ul aman Cemallettin Velim yar Sdk yakma mrm kal-u kl ile Hazine bulunmaz hurafe ile Yrtk gmlek ile eski al ile Daha byle nasl olur halm yar 2. Blm Kerbela lnden sakin mi geldin Ne yaman firgatl tersin turnam mam Ali katarna uyuban Krklarn semahn tutarsn turnam

300

Krklar senin ile biledir bile Yediler hizmetin ol mail ola Ol Hzr Nebi de yardmcn ola Gruh-u Naciye yetesin turnam Evel bahar yaz aylar doanda Semah tutup ark- ge aanda Yavru ahin tellerine deende Alim dost dost diye tersin turnam Alinin avaz sende bulundu Ne yaman tersin barm delindi O pirden bir haber al da gel imdi Gnlmn gamn atasn turnam Dedemolu durmu katlimi yazar Oturmu vahdetin bendini zer Mecnun Leyla iin lleri gezer Can ver ki canana yetesin turnam

301

Yer: Sargazi Cemevi Zakir: Ali nce

Kayt Tarihi: 19.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Eylen Yolcum Eylen

302

ekil B.21: Eylen Yolcum Eylen Eylen yolcum eylen bir su vereyim Susuz ller amadn m yaral Hseyinin cemali vardr yznde Beni mahrum etme dost yollarndan (h yollarndan) Ben de ayr dtm sevdiklerimden Ok yedim zamane yezitlerinden Dileim var Kerbelann lnden Beni mahrum etme dost yollarndan (h yollarndan) Sensin Zeynel Cann Kbe dedii Sana gelen oklar sinemi deldi Bak ben de susuzum o gnden beri Beni mahrum etme dost yollarndan (h yollarndan)

303

Yer: Mustafa Kemal Cemevi Zakir: Erkan Akaln-Orhan Bilge

Tarih: 12.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Gitme Turnam Gitme

304

305

306

307

308

309

310

311

312

ekil B.22: Gitme Turnam Gitme Arlama Gitme turnam gitme nerden gelirsin Sen nazl canana benzersin turnam Her bakta beni Mecnun edersin Gnlde mihmana benzersin durnam Has nenni nenni dost nenni nenni Mestanedir deli gnl mestane Btn cemaline oldum pervane Kalarn yakr btn cihana Yusufu Kenana benzersin durnam Has nenni nenni dost nenni nenni Yrtme Yusufu Kenana benzersin durnam Yr durnam yr canana yr Turnam gkyznde pervane dner Dertli klara badeler sunar klarn senden inayet umar Pir Balm Sultana benzersin durnam

313

Yeldirme Allah Allah Allah Allah Hdey hdey hdey hdey Bugn ben pirimi grdm Gelir saln saln Selamna kar durdum Barm delini delini Hdey hdey hdey hdey Barm delini delini Gel dedim yanma geldi Gamzesi sinemi deldi Bir izzetli selam verdim Aldm sevini sevini Hdey hdey hdey hdey Aldm sevini sevini Dedemolu der alatma Sinemi aka dalatma Varp ydlara balatma Zlfn telini telini Hdey hdey hdey hdey Zlfn telini telini

314

Yer: ahkulu Cemevi Zakir: Bayram Ergl

Kayt Tarihi: 30.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Hakktan Bize Nid Geldi

ekil B.23: Hakktan Bize Nid Geldi

315

Hakktan bize nid geldi Pirim sana haber olsun htan bize nme geldi Rehber sana haber olsun

Hakk kuluna eyler nazar Drt kalptan dem dizer Kalle gelmi cemi bozar Gzc sana haber olsun Bu yola giden baclar Krklar Gruh-u Naciler Cem kilidi kapclar Kapcya haber olsun Mmin yolun yakn ister Mnkirlerden sakn ister Delil yanmaz yan ister eracya haber olsun Mmini ekti meydana Mnkiri srd zindana Tekbir verildi kurbana Kurbancya haber olsun Mmini ektiler dara Mnkiri srerler nara Hizmet verildi Selmana Sprgeciye haber olsun

Gelin gidek tarikata Kulak verin marifete Talip girmi hakikata Tarkya haber olsun 316

Mmini ektiler dara Mnkiri srd zindana Hizmet geldi tezakkra Tezekkra haber olsun

Bu yola giden haclar Krklar Gruh-u Naciler Mminler Mslim baclar Peyik sana haber olsun Yola gider haslar has Giymi hakikat libas Doldurup ver Engr Tas Sakacya haber olsun

Zakirin zikri saz ile Kuran okur avaz ile Mmin Mslim niyaz ile Zakir sana haber olsun. ah Hatayim var geldi Var geldi var geti Sefil blbl zara dt znikiye haber olsun

317

Yer: ahkulu Cemevi Zakir: Bayram Ergl

Kayt Tarihi: 30.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Bir Kral Olunu Selman Eyledi

ekil B.24: Bir Kral Olunu Selman Eyledi

318

Bir kral olunu Selman eyledi Erzan dana da atan Alidir Selman da soyundu gl boylad Hrkann stnde yatan Alidir Selman at evre yanna bakt Kble tarafndan bir atl kt Aslan da atly grnce kalkt Selmann carna yeten Alidir Atl da Selmann haln sormad Ne taraftan geldiini bilmedi Atlnn srrna akl ermedi Selmann carna yeten Alidir Anann rahminden dnyaya dt Kimse tutamad yz st dt Gren ebelerin tebdili at Yznn stne yatan Alidir Selman geldi hlln eledi Adet zerine beiin beledi Ejderha beikte yutmak diledi Ejderhay ikiye blen Alidir

Evvel Ali idi sonra Veloldu Selman da hizmete lay oldu yanda mnafa Veloldu Kfire Zlfikr alan Alidir

Kul Himmetim ikisi de bir oldu kisinin ileri srr sr oldu Selman gidip o Krklara yar oldu Pir olup birlie yeten Alidir 319

Yer: ahkulu Cemevi Zakir: Bayram Ergl

Kayt Tarihi: 30.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Beni Diri Sanma oktan lmem

320

321

ekil B.25: Beni Diri Sanma oktan lmem

Arlama Beni diri sanma oktan lmem (mrm.. zm rehbere vermi gelmiem Ali ile Muhammedin akna Has neni nenni de dost nenni nenni Eylenin turnalar ben de varaym Ali ile Muhammedin akna Has nenni nenni de dost nenni nenni ah Hatayim ben ezelden pak idim (hey can pak idim mrm mrm) Kararsz hocamdan bir ders almam Ali ile Muhammedin akna Has neni nenni de dost nenni nenni Eylenin turnalar ben de varaym Ali ile Muhammedin akna Has nenni nenni de dost nenni neni 322

Yrtme Blm Dur eylen eylen eylen Dur eylen eylen eylen Has nenni nenni nenni Dost nenni nenni nenni Yryelim, yryelim meydana yryn canlar Hay hay h h Allah Allah Allah Allah ark edene maallah ark eden u kalbi dara Yolu urad ummana z pak meydana gelir Dostun ikrarn verir Allah Allah Allah Allah ark edene maallah

Dur eylen eylen eylen Dur eylen eylen eylen Has nenni nenni nenni Dost nenni nenni nenni

323

Yer: Okmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

KaytTarihi: 26.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

324

ekil B.26: Arzulayp Pirim Hak Cemine Girince

Arzulayp pirim hak cemine gelince Gnlde kin kibir eylemiyesin Hakikatn dnyasna girince Zerre kt kelam sylemiyesin dost

325

Ar ol sakin ol pirim postunda otur Evliya ceminde de saylmaz hatr Eer ister isen pirim bir kelam yetir Her yerde ataklk eylemiyesin dost

Beylik edipte postundan kalkma Delil arlrken de geriye bakma Anan musahibin odlara yakma Ykn gnahtan taylamyasn Sen seni gr pirim elin aybn grme Tarikat atetir tamuya yanma Sen de bir anln kimseye deme Bu szlerim garez anlamyasn dost Pir Sultan Abdalm mana bilemez Kibrine yedirip de haber alamaz Klavuzsuz giden yolu bulamaz Bulunmaz yolda yol aramayasn

326

Yer: Okmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

Kayt Tarihi: 26.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

ekil B.27: Erenler Uymu Katara

327

Erenler uymu katara Uyabilirsen gel beri te Rza lokmasdr Yiyebilirsen gel beri Gittiimiz Ali yolu tiimiz aslan st Doldurup ver Engr Suyu ebilirsen gel beri Ben bir bahenin glym inde ten blblym Yetmi kap kilidiyim Aabilirsen gel beri Karnda cennet yaps Nur umu onun kaps Kldan incedir kprs Geebilirsen gel beri

Pir sultan Abdalm aman Yolumuz brd duman te ncil ite Kuran Seebilirsen gel beri

328

Yer: Okmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

Kayt Tarihi: 26.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Geldi Cebrail ard

ekil B.28: Eer Seremenin Gzn Ararsan

329

Eer Seremenin pirim gzn ararsan Sakn bir kimseye bulma mahane (can pire kurban) On ki mam bulaym dersen Sakn bir kimseye bulma mahane Muhammet Ali de pirim ondan blnd Gh srat ekildi gh koyuldu demin hakknda ok ayet indi Sakn bir kimseye bulma mahane Be nokta yaratt pirim kandile koydu Her zaman kuranda sylensin dedi Hac Bekta Veli Haydarn ad Sakn bir kimseye bulma mahane Bana giydirdi nurdan tacn Ad melek hatun Gruh-u Naci nsanda tkendi dnyann ucu Kemlik besleyen demolu L ilhe illalah dedi kalbine girdi Meknn iine kendisi girdi Din ile iman insana verdi Sakn bir kimseye bulma mahane Kldan ince gider doruca yolu Nerede arsan orada gelir nsana halel bulan Allaha bulur Sakn bir kimseye bulma mahane Sureler yazld hakknda indi Binbir ismi vard birini bildi Gizlendi kendisi deme girdi Sakn bir kimseye bulma mahane 330

Hulusiyem bu srra ereyim dersen Hakkn cemalini greyim dersen Sorgusuz cennete gireyim dersen Sakn bir kimseye bulma mahane

331

Yer: Okmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

Kayt Tarihi: 26.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Ol Hakktan Hidayet Oldu

332

ekil B.29: Ol Hakktan Hidayet Oldu Ol Hakktan hidayet oldu Pirim sana haber olsun ahtan bize nme geldi Rehber sana haber olsun

Hakk kuluna eyler nazar Gerek olan irfan dizer Geldi kalle cemi bozar Gzc sana haber olsun eyda blbl ban ister Haktan yana dnmek ister Delil yanmaz yan ister Delilciye haber olsun Zakirlerin zikri sazdr Okuduu duvaz imamdr Hakka yaplan niyazdr Zakirlere haber olsun 333

Her can cemde karde bac Onlar da Gruh-u Naci Selman cemde sprgeci Selmana da haber olsun

Bu yola giden Nacidir Hakikata varcdr Cem kilidi kapcdr Kapcya haber olsun

Gel gidelim dost irfana Tavaf edelim erkna Tekbir verelim kurbana Kurbancya haber olsun

Bu yola serini koyan Fitildir kandilde yanan Krklar ile semah dnen Semahya haber olsun Yola giden haslar has Silinsin gnller pas Doldurup ver Engr Tas Sakacya haber olsun

Hak kuluna nazar eyler Hakkn kelamn syler Canlar geldi nasip diler Peyikiye haber olsun ah Hatayim pire geldi Drt kapy sre geldi Hakikatta dara geldi znikiye haber olsun 334

Yer: Okmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

Kayt Tarihi: 26.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Allah Semavat Okunur Ayet

ekil B.30: Allah Semavat Okunur Ayet

335

Allahu semavat okunur ayet Hdann akna yand bu delil Muhammed Aliyi metheder ayet Alinin akna yand bu delil Delil yanmaynca cemal grnmez Delilsiz cennete kimse giremez Crmsz talibe sitem srlmez Hasan Hseyin akna yand bu delil mam Zeynel bunu zindanda yakt Muhammet Bakrn nruna bakt Cafer-i Sadkn ilminden ald Musa-i Kzm akna yand bu delil mam Rzayadr darm niyazm Taki Naki Askeri kara etme yzm Muhammet Mehdiye vardr niyazm On ki mam akna yand bu delil

Delinin piridir Cabulul Ensar Car Sefil Aliye gl yzl Haydar Ruz-i Maher koyma arnaar Erenler akna yand bu delil

336

Yer: Okmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

Kayt Tarihi: 26.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

ekil B.31: Sabah Oldu da Gnler Douyor Sabah oldu da gller douyor Hata ettik gnahmz bala hsan ettiine de nurlar yayor Hata ettik gnahmz bala Allah Allah Allah pirim bala Seksen bin Urum da Erleri iin Doksan bin Horasan Pirleri iin Hasan Hseyinin de Nr-u Hakk iin Hata ettik gnahmz bala Allah Allah Allah pirim bala

337

Yaan yamurlar da esen yel iin Derghna varam da doru yol iin Hnkr Hac da Bekta Veli iin Hata ettik gnahmz bala Allah Allah Allah pirim bala Gelip geen Gayib Erenler iin Nazar edip yarattn yer iin Mkllerin hali de rehberler iin Hata ettik gnahmz bala Allah Allah Allah pirim bala Eyp Peygamberin de gzn ya iin, nim inim iniliyen ta iin Yusuf Peygamberin de aziz ba iin Hata ettik gnahmz bala Allah Allah Allah pirim bala Musaya verdiin de Tur Da hakk iin saya verdiin Hak Kelam iin Ol emsi Kamerin de Nur-u Hak iin Hata ettik gnahmz bala Allah Allah Allah pirim bala Talip hi olur mu da pirsiz babasz Kul hatasz olmaz hata tvbesiz Hata affedilmez Hakka duasz Hata ettik gnahmz bala Allah Allah Allah pirim bala Hatayim der bizden Enel Hak Haktr Mnkir kullarna da Hak ok uzaktr Gnahkrz baka aremiz yoktur Hata ettik gnahmz bala Allah Allah Allah pirim bala

338

Yer : Cem Vakf Yenibosna Cemevi Yer: : Volkan Ylmazer ZakirOkmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

Tarih : 26.02.2009 Kayt Tarihi: 26.04.2007 Demir Notaya Alan : Sevgi Notaya Alan: Sevgi Demir

Dilimde Virdim de Sensin

ekil B.32: Dilimde Virdimde Sensin

339

Dilimde virdim de sensin On iki imam Ali Ali Eyle sefillere yardm On iki imam Ali Ali Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Sefilim halimden bilen Alayp emimi silen ardmz yerde gelen On ki mam Ali Ali Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Hasan Hseyinin seri Zeynel Abidinin nuru Muhammet Bakrn srr On iki imam Ali Ali Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah mam Ali Musa Rza Derghndan etme cuda efaat eyle sen bize On ki mam Ali Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Muhammed Bakrn gl Aliyyl Nakinin srr Sen drdn kaldr bizi On ki mam Ali Ali Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah 340

Kul Himmetim durduk dara Yz srelim edep ile ardmz yerde gele On ki mam Ali Ali Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah

341

Yer: Okmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

Kayt Tarihi: 26.04.2009 Notaya Alan: Sevgi Demir

342

ekil B.33: u leme Nr Dodu u leme nr dodu Muhammed doduu gece Yeil kandilden nur indi Muhammed doduu gece Nakarat L ilhe illallah Hak l ilhe illallah Ali Mrd gzel h hm eyvallah eyvallah Muhammet anneden dodu Nr geldi alnna ald Kuran Muhammede indi Muhammet doduu gece Nakarat Huri Kzlar geldiler Kunda nurdan sardlar Eiine yz srdler Muhammed doduu gece Nakarat

343

Alayan uak avundu Douran anne sevindi Mnkrler imana geldi Muhammed doduu gece Nakarat h Hatayim der kardeler Ne gzel olur byle iler Secdeye indi hep balar Muhammed doduu gece Nakarat

344

Yer: Okmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

Kayt Tarihi: 26.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Geldi Buyurdu Cebrail

345

346

347

ekil B.34: Geldi Buyurdu Cebrail Evvel batan Muhammede selavat Geldi buyurdu Cebrail Ya Muhammet Mustafa Hak seni devah(davet) Eyledi Mirata kadim bu Hda Evvel emanet budur ki h Piri rehber tutasn Daim erkna yatasn Tark- mustakime Muhammet uule vard Yoktur senden bir aziz pti senden el tutalm Hak buyurdu vecduha

348

Cebrailden el tuttular h Muhammet belin balad ki gnl bir ettiler Yrdler dergha Vard dergh kapsna Grd bir aslan yatar Aslan o anda hamle kld Koptu baa bir figan ard binbir srrna h Korkmasn habibim dedi Hakk Teldan nida geldi Htemini azna ver dedi Aslan ister nian Muhammet Hatemi verdi Aslan oldu ya zakin (sakin) Yol verdi de Muhammede h Aslan gitti penaha Vard Hakk tavaf etti pti bunu da syledi Ne iddetli rin var Hayli cevreyledi bize Grd bir biare dervi Hemen yutmak diledi Emmim olu Ali olayd h Dayanrd bu zare Ey benim Srr- Devletim Sana habibim tabibim ndi eiine pervaz kld Kubbeyi Klblegha

349

Hak Teldan tavun (taun- tayn) geldi St bal elma ald Elmay krk pare bld No eyledi Azametullah Doksan bin kelam dant ki gnl dostuna Tevhidi armaan ald Yeryznde mmine Muhammet ayaa kalkt mmetini diledi mmetime snnet olsun Dedi h- Evliy Koydu alaa zn h Srd turba yzn Hakk Kudretten gnderdi ki salkm zm Elet Hasan Hseyine Selman anda hazr idi eydullahn diledi Selmann kekllahna Bir zm tanesi koydu Eiliben de secde kld h Hoa kal sultanm dedi Koyup evine giderken de Yol uratt krklara Vard Krklar makamna Oturuben de oldu zakin Cmlesi secde eyledi Hazreti Emrullaha

350

Muhammet lisana geldi Ya size kimler derler inden bir avaz geldi Ol bize Krklar derler Ya siz otuz dokuzsunuz Nerden malum krk olduunuz Krkmz birimiz krk h Sayr ya deil varmz Birimize neter vurulsa Bir yere akar kanmz Selman gitti eydullaha Onda tamam varmz Selman eydullahtan geldi H dedi ieri girdi Kekl meydana koydu Ho geldin sultanm dedi Selmann Kekllahndan Bir zm tanesi kt Kuduretten bir el geldi Ezdi Engr eyledi Hatemi parmakta grd Urad mkl hale Semah blm O Engrden birisi iti Cmlesi de oldu hayran Mmn mslm ryan bryan Hep yrdler semaha El verdiler dest-i kaba Yeti Muhammet Mustafa Muhammet de bile girdi Krklar ile semaha 351

Kemeri krk pare bld Dediler ki Allah Allah Eveli sen Ahiri sen Zatni sen Batni sen Gizli srlar sana ayan Dedi Settarsn ya Ali Can Hatayim kuluf (vakf)oldu bu srrn tesine Hak szne inanmad z rk ervah

352

Yer: Okmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

Kayt Tarihi: 26.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Ali Yolu Nr Yolumuz

ekil B.35: Ali Yolu Nr Yolumuz

353

Ali yolu nr yoludur Hakka malumdur halimiz Daim fran ( irfan) da birimiz franda bir niyaz eyleyin fran yolu gnl kuu Evliyasndadr ba frann bilen kii franda bir niyaz eyleyin frann bilen gelsin Hakka yzlerini srsn Ali katarna dursun franda bir niyaz eyleyin frana gelen baclar Grmesin ar aclar Yol olu mslm baclar franda bir niyaz eyleyin canm Ali katar nr katar Meclisi krklara yeter Erenler de semah tutar franda bir niyaz eyleyin frann bilen geldi Erenler niyazdan kand Muhammet miratan indi franda bir niyaz eyleyin Abdal Dedem oldu tamam te geldi sahip zaman eyh Safi ilen On ki mam franda bir niyaz eyleyin rfanda hakka secde eyleyin

354

Yer: Okmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

Kayt Tarihi: 26.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Hata Ettim Hd Girdi Bu arka

ekil B.33: Hata Ettim Hd Girdi Bu arka Hata ettim Hd girdi bu arka Muhammet Mustafa girdi bu arka Sofu nesli Cneyt olu Haydar Aliyyel Murtaza girdi bu arka Alinin bindii Dldl- Kanber Zilfikr kaza girdi bu arka Hasan ol akna girdik meydana Hseyn-i Kerbela girdi bu arka mam Zeynel mam Bakr- Cafer Musa Kzm Rza girdi bu arka Bilirim gnahm hadden ktr Ali Evlad leba girdi bu arka Muhammet Mehdi-i ol Sahip Zaman Eiinde geda girdi bu arka On ki mam kuldur Sultan Hatayi Nru bari Hd girdi bu arka 355

Yer: Okmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

Kayt Tarihi: 26.04.2009 Notaya Alan: Sinem Demirci

ekil B.37: Gn Doarken Oku Bunu

356

Gn doarken oku bunu La ilahe illallah h Budur Resulullahn virdi L ilhe illallah h demi hak etti dizdi Ar alay gezdi Evel kalem bunu yazd L ilhe illallah h Budur mminlerin ii Kfr gnahlara kar Ayetler deliller ba L ilhe illallah h Mmin olan bunu haklar Kalp iinde uruf (insan can, ruh) bekler Cehennem kapsn kitler L ilhe illallah h

Can Nesimi uruf bekler Alllah Muhammet Ali haktr Bundan zge dava yoktur L ilhe illallah h

357

Yer: Okmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

Kayt Tarihi: 26.04.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

358

ekil B.35: Kyamet Gnnde Maher Yerine

359

Kyamet gnnde maher yerinde Yeil beratyla Fatime Anne gel Sanda Hatice solunda Havva Yeil beratynan Fatime Anne gel Yeil beratn alm eline Seyirciler gelir maher yerine Mmnler mjdeler birbirlerine Yeil beratynan Fatime Anne gel Yedikleri arpa buday tanesi Habibullahm Onun atas Hasan ile hseyinin dedesi Yeil beratynan Fatime Anne gel Dervi Yunus der bu byle olacak Kii ettiini birgn bulacak Zayf hmmetine delil olacak Yeil beratynan Fatime Anne gel

360

Yer: Okmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

Kayt Tarihi: 26.04.2007 Notaya Alan: Sinem Demirci

Felekler Zuhur Edeli

361

362

363

364

ekil B.39: Felekler Zuhur edeli Felekler zuhur edeli Artt derdim fizahm var Gnahm oksa gamm yoktur Ali gibi bir hm var Artyor Alinin demi Hasan Ali gevher kan ah mam Hseyin gibi M Allahda derghm var

365

mam Zeynel mam Bakr Bakrnan girdi tuhur Mehr iinde imam Cafer emi gibi kbleghm var Musa-i Kzmdan getim mam Rzaya eritim Takiden Nakiden itim Dolu dolu kadehim var Pir Sultanm Naki cansn Askerisin din imansn Mehdi-i Sahip Zamansn Mrvet diyecek ahm var Pervazn devam ah dedim bak dedim Stknan Allah dedim k Safiyi sre sre Endim kuyu dibine Alack kiraz dal Dibinde yeil hal Ya Muhammet ya Ali Geldi ahn hayali h bir danesin verdi Hayr nefesin verdi Mnkre cevri cefa Bize sefasn verdi Semah erenlerindir arka girenlerindir Bu yola eri smaz Doru gelenlerindir

366

Can Hatayim naz geldi Sa elinde saz geldi Krklarn meclisine Cebrailnen kz geldi h ha kar canm Bah baha kar canm Erenler niyaz klalm Dergha kar canm ekelim ekn yayn Severiz Muhammet Ali soyunu Komaynz ceme hayn Tevhid temelini buldu Yol erkn yerini ald Hep gnller d oldu Hatayimin geliine hmn alna Diyelim Allah Allah

367

Yer: Okmeydan Cemevi Zakir: Elvan Ko

Kayt Tarihi: 26.04.2007 Notaya Alan: Sinem Demirci

ah Hseyine Byle Zulm Olur mu

ekil B.40: h Hseyine Byle Zulm Olur mu

368

Ali evladn ehit ettiler h Hseyine byle zulm olur mu Ehli din olanlar doru sylesin Ehli Beyte byle zulm olur mu

Ali nesli gibi mazlum gelmedi ehriban annenin yz glmedi Hi kimseye byle zulm olmad h Hseyine byle zulm olur mu

Haber verin Aliyel Murtazaya Haber verin Muhammed Mustafaya Haber verin Fatme-i Zehraya h Hseyine byle zulm olur mu sa ile Levh-i Kalem alad Musa ile bin bir kelam alad Btn dnya btn lem alad h Hseyine byle zulm olur mu Beyhaniyem ara kt nidamz Muhammed zikrimiz Ali duamz Bir ulu divana kald davamz h Hseyine byle zulm olur mu

369

Yer: Mustafa Kemal Cemevi Zakir: Erzade Yldz

Kayt Tarihi: 29.03.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

ekil B.41: Elhamdlillah ki slamz

370

Evvela Muhammede verelim selavat Allahmme Salli l Seyyidina Muhammet Allah h h Elhamdlillah ki slamz Delili Mustafa geldi Amirim Rehberim ahm Aliyyel Mrteza geldi Allah h h mam ol ki Kerem Kn Ben nice sevmiyem an (seni) Resuln Kudretl ayn Hasan Hulki Rza geldi Allah h h Feda olsun Ona canm Odur dinim imanm ki lemde sultanm Hseyn-i Gelbela (kerbela) geldi Allah h h

Ana insin melek menden (ona insin melekler benden) Et etnas bendedir bende Cihanda Kutbi lemde mam Zeynel Eba geldi Allah h h

Muhammet Bakr Ol hm mam- Caferdir mahm Onlardan Musa-i Kzm Ki O Nur-i Hda geldi Allah h h 371

Yzdr o Kafel Kuran Grnd Kbe-i rfan Cihanda Rahmet-i Rahman Ali Musi Rza geldi Allah h h Taki ah- Velyettir Naki Nur-i Hidayettir Bunlar Makbul-i Hazrettir Ki bu Zerunnme geldi Allah h h Hasan Ali Asger kblem Eiin tadr Kbem Yoluna can bam kurban Bana gayet sefa geldi Allah h h

Muhammet Mehdi-i Ahir Gele bir gn ola zahir O vakit Harici Mnkr Bu derghtan cda geldi Allah h h Be hey dervi gzn a bak Cihan bunlar ile revnak Bunlarn bast toprak Gzme ttiye geldi Allah h h

372

Szm Seyfi-i layktr Kelmn nutku ahndr Hakikat burcu mahndr Bu metah baha geldi Allah h h Temennamz budur Hakktan Nice yz bin sefan le Ola ol Ruz-i Maherde Muhammet Mustafa ile Allah h h Kyametin slarndan Susuzluun erdii demden e yz b-u Kevserden Aliyyel Mrteza ile Allah h h Hey yezitler yzler yzne Srne zar sergerdar Mminler krsler zere Hasan Hulki Rza ile Allah h h Liva-i Hamdan altnda Delinse cmle mminler Cenabn ( Cenab-) Hazrete gitsek Hseyn-i Kerbela ile Allah h h

373

Srat kprsn stnde Minadiler nid etse Sevenler Mustafa Nesli Gelsin Zeynel Eb ile Allah h h Kaan mizana vardktan Muhammet Bakr- Cafer Deseler bunu affeyle Ali Bin Eda ile Allah h h mamz Musa-i Kzm der Recamz bile kabul olmaz Muhabbet cennet iinde Ali Musi Rza ile Allah h h

Taki Sultan Din-i Server Gtrse bizi tarihe Ola Ol Rz-i Maherde Naki Sahip Liva ile Allah h h h Hasan Ali ve Asger Himmeti canan er grsek Kyamet Gn hair olmak Kamu Ali Ab ile Allah h h

374

Mehdinin devran erie lmeden evveli grsek Havali Ehrici derde Ulatr bin bela ile Allah h h Yr Seyid Nizamolu Muhib-i Ehli Beyt ol ki efaat eyleye ceddin Sana Ltf- Hd ile Allah h h Bu ne em- hidyettir Sual olmaz hm senden Bu ne cudi sekvettir Kamu kalkan hata senden Allah h h Cihnn fethin bb eyle Dilin yahi sebb eyle Gkte gne hicb eyle Muhammet Mustafa senden Allah h h

Zehi kuvvet zehi kudret Acep srdr acep hikmet Kamuya ba olan ksmet Aliyyel Mrteza senden Allah h h

375

Vcudun nara yanmaz m Yezit cismi sulanmaz m Snp Zehri (muaviye) utanmaz m Hasan Hulki Rza senden Allah h h ehitler zmresi ahtr Rzaim Hakka emrahtr Utanmaz imir-i Gmrahtr Hseyn-i Gerbela senden Allah h h Vebali zmresi canlar Gz ya bar bryanlar Vuruldu serhatlar canlar Ali Zeynel Eb senden Allah h h Muhammet Bakra er ki Tarik-i Cafere sor ki Reday Kzma ver ki Honut ola Rza senden Allah h h h Taki ve Naki geldi Mnevver mutaki geldi Cihann Revnaki geldi Her aydnlk ziya senden Allah h h

376

h Hasan Ali ve Asger Muhammet Mehdi-i Haydar Gerek dnya gerek maher Sefa senden cefa senden Allah h h

Muhabbet ola dillerde Gezer ak gnllerde Merref kutlu cemlerde Gelir kalbe cila senden Allah h h Beare aciz zimmetler Kamu mezhebi milletler Yarn uma efaatler Cami-i Enbiya ( Muhammet) enbiya senden Allah h h h Hatayim iim noksan Penhmdr (iimdir)h-i Sultan Yoluna can bam kurban Bana gayet sefa geldi

377

Yer: Mustafa Kemal Cemevi Zakir: Erzade Yldz

Kayt Tarihi: 29.03.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

378

ekil B.42: efaat Kl Ya Muhammet Mustafa

efaat kl ya Muhammet Mustafa Dertliyim derdime dermana geldim Sen hidyet eyle Aliyyel Mrteza Dertliyim derdime dermana geldim Hasanla Hseyin krmz tacm ah mam- Zeynel Bakr duacm Caferi-i Sadkn elindedir ilacm Dertliyim derdime dermana geldim

379

Mrdm Musa-i Kzm- Rza r (mam) Rzay seven ekmesin ceza Taki Naki hsan eyle gel bize Dertliyim derdime dermana geldim

Hasan Ali Asgerden merhem eyle yariye Muhammet Mehdisin emeimizi verme araya Sefil Kul Himmetem mrvet dileyem Dertliyim derdime dermana geldim El mn mrvet kapna geldim Muhammet Mustafa Ali gel yeti syanm oktur gark oldum kaldm Pirim Hnkr Hac Bekta gel yeti

Benim ahvalimi pirime bildir Cesedim lmeden nefsimi ldr Ulatr didra kabn doldur Hatice Fatime Ali gel yeti

Bir tarafta nefsi ambar azar Lahu Mefuz (Levh-i Mahfuz) ile defterim dzer Gnahlarm yazlmadan melekler bezer h Hasan Hseyin Ali gel yeti Damay aldatr gezdirir her bahar Hrsa nefse frsat verme ya cabbar Snmm sana vhi dulkahar Car Gnme mam Zeynel gel yeti

380

Dalarca gnahm var gel vurma yze Cehennem nrn gsterme bize Pirim Musa Kzm Ya mam Rza h Taki ve Naki Ali gel yeti Mahsum-i Paklardan erie himmet Snmm sana Asger Mehdi Muhammet Noksani kuluna sen kl hidyet Sar Saltk Kzl Deli gel yeti

381

Yer: Mustafa Kemal Cemevi Zakir: Erzade Yldz

Tarih: 29.03.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Geldi Cebrail Buyurdu

382

383

ekil B. 43: Geldi Cebrail Buyurdu Geldi Cebrail buyurdu Hakk Muhammet Mustafaya Hakk seni miraca okudu Davete kadir ya Hd 384

Muhammet oula vard Yoktur senden baka bir aziz pidi (nce) senden el tutaym Hakk buyurdu vedduha Cebrail belin balad Ali hutbesini okudu ki gnl bir ettiler Yrdler dergha Vard dergh kapsna Grd ki bir aslan yatar Aslan Ona hamle kld Baa koptu bir tufan Cenab- Hakktan hitap geldi Korkmasn habibim dedi Aslan ister nian Hatemi azna versin Hatemi azna verdi Aslan oldu ya sakin Yol verdi Muhammete Aslan gitti punhana Vard Hakk tavaf eyledi ptide bunu syledi Ne ho hiddetli rin var imi Gayr cevreyledi bize Grd biare bir dervi Hemen yutmak dilemi Emmimolu Ali olayd Dayanayd bu rre 385

Ey benim Srr-i Devletlim Aslan tabidir Habibe ndi eiine pezvaf oldu Kble-i Kblegha

Kudretten bir hun indi Ezuban Engr eyledi Muhammet destini sundu N etti Azametullah Doksan bin kelm dant ki gnl dostuna Tevhidi armaan verdi Yeryzndeki mmne Muhammet ayaa kalkt mmetini diledi mmetime snnet olsun Dedi ey h-i Evliya Alaa koydu zn Turaba srd yzn Hakk cennetten gnderdi ki salkm zm Eyletti Hasanla Hseyine Salman anda hazr idi Kekl nne koydu inde bir zm tanesi Koydu Salman kekllahna Yenileyip bir secde kld Hoa kal sultanm dedi Koyup evine giderken 386

Yolu urad Krklara Vard Krklar Makamna Oturuben oldu ya sakin Cmlesi secdeye indi Hazreti Emrullaha

Ya size kimler derler Ya bize Krklar derler Ya siz otuz dokuzsunuz Krk olduunuz nerden malum Birimiz krkz krkmz birimiz Seyriye deil varmz Birimize bir neter vursan Bir yere akar kanmz Salman eydullaha gitti Onunla tamam varmz Salman eydullahdan geldi H deydi ieri girdi Kekl meydana koydu inde bir zm tanesi Kudretten bir el geldi Hatemi parmanda grd

Muhammet destini sundu Urad bir mkl hala Birisi iti mest oldu Cmlesi de oldu hayran

387

Semah Blm Mmn mslm uryan buryan Hep girdiler semaha El vurdular Dest-i Kefa Dediler cana sefa Yeti Ya Muhammet Mustafa Evelim sen ahirim sen Zatn sen batn sen Gizli srlar sana ayan Dedi ya Can Hatayi

388

Yer: Mustafa Kemal Cemevi Zakir: Erzade Yldz

Kayt Tarihi: 29.03.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

389

390

391

392

ekil B.44: Nurhak Semah

393

Yer: Mustafa Kemal Cemevi Zakir: Erzade Yldz

Kayt Tarihi: 29.03.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

394

395

ekil B.45: Hakk Muhammet Ali Vard Bir Hala Hakk Muhammet Ali vard bir hala Hasan intizardr gonca bir gle Hseyin gn ekti bir le ehid-i Gerbela bu demedim mi mam Zeynel Ab ieri geti Bakr ile Cafer kaynayp cotu Kzm ile Rza hlle don biti Mklm Takiye de demedim mi Aliyyel Nakidir yrann dostu Hasan Ali Asger serilir postu Pir Mehmedem mehdi mhrn bast Elifim Aliyem demedim mi

396

Yer: Mustafa Kemal Cemevi Zakir: Erzade Yldz

Kayt Tarihi: 29.03.2007 Notaya Alan: Sevgi Demir

Zlcell h-i Sbhn

397

398

ekil B.46: Zlcell h-i Sbhn

Zlcell h-i Sbhn h h Ali Merdn Ali h-i Merdn r-i Yezdn Ey en olasn ya Ali

Nakarat Hak l ilhe illallah llallah h illallah 399

L ilhe illallah lallah h illallah Ali Mrd gzel h Eyvallah hm eyvallah Eyvallah hm hm h Takdir Allahn takdirem Ahmede Nutk-u Vezirem Her fakirem deste girem h h Ali Merdn Ali h-i Merdn r-i Yezdn Ey en olasn ya Ali

Nakarat

Berhad Bendine dalan Ar yznden aslan olan Muhammetten hatem alan h h Ali Merdn Ali h-i Merdn r-i Yezdn Ey en olasn ya Ali

Nakarat

Kesik ban carna yeten Yedi kat kuyu dibine inen fritle dava klan h h Ali Merdn Ali h-i Merdn r-i Yezdn Ey en olasn ya Ali

Nakarat

400

Ey Hdayim kerem Kni Sensin cihan madeni Mustafann pehlivan h h Ali Merdn Ali h-i Merdn r-i Yezdn Ey en olasn ya Ali

Nakarat mamlarn tamam ehitlerin makam Sefillerin imam h h Ali Merdn Ali h-i Merdn r-i Yezdn Ey en olasn ya Ali

Nakarat ah Hatayimdir gence maham Blbldr gldr penahm Yerin gn padiah h h Ali Merdn Ali h-i Merdn r-i Yezdn Ey en olasn ya Ali

Nakarat

401

Yer :Mustafa Kemal CemeviCemevi Yer: Cem Vakf Yenibosna Zakir :Erzade Yldz Zakir: Volkan Ylmazer

Tarih : 26.02.2009 Kayt Tarihi: 29.03.2007 Notaya Alan : Sevgi Demir Notaya Alan: Sevgi Demir

Gnah Ettim hm Drna Durdum

402

ekil B.47: Gnah Ettim hm Drna Durdum

403

Gnah ettim hm drna durdum Allah bir Muhammet Ali akna Krklarn eiine yzm srdm Allah bir Muhammet Ali akna mam- Hasana mrvete vardm mam- Hseyinden efaat buldum Zeynel-i Abidin sen eyle yardm Allah bir Muhammet Ali akna Muhammet Bakrn yz nuruna Cafer-i Sadkn durdum darna Kalma gnahma kll varma Allah bir Muhammet Ali akna Musa-i Kazmdan grnen nurlar Ali Musi Rzadan nahlolan srlar Bala gnahm erenler pirler Allah bir Muhammet Ali akna Muhammet Takinin hal (hl) akna Aliyyl Nakinin yolu akna Bala curmumuzu Veli akna Allah bir Muhammet Ali akna Hasanl Asgerin Nr-u Hakk iin Muhammet Mehdinin Srr- Hakk iin Bala gnahm bari Hakk iin Allah bir Muhammet Ali akna Seyit Dedeme de yolca varalm Kul olup Hseyinin darna duralm Sultann eiine yzler srelim Allah bir Muhammet Ali akna 404

Yer: Esenyurt Cemevi Zakir: mdat elebi

Kayt Tarihi: 17.11.2008 Notaya Alan: Sevgi Demir

ekil B.48: unca Yldr Yatyorsun

405

unca yldr yatyorsun Uyan ya Muhammed uyan Eshabelerin alsn gtrsn Uyan ya Muhammed uyan Seninle uyuyanlar uyand Alem senin nuruna boyand mmetlerin sana gvendi Uyan ya Muhammed uyan Abdestler alnmaz oldu Niyazlar verilmez oldu Gzel diller zayf oldu Uyan ya Muhammed uyan Cemi kular tmedi mi Gavil garar etmedi mi Mevlam destur vermedi mi Uyan ya Muhammed uyan Dervi Yunus syler sz Kan ya dker iki gz Evel ahir kurtar bizi Uyan ya Muhammed uyan

406

Yer: Esenyurt Cemevi Zakir: mdat elebi

Kayt Tarihi: 17.11.2008 Notaya Alan: Sevgi Demir

407

ekil B.49: Gnl Kalk Gidelim Hseyne Doru Alinin demine Hzrn irfanna h Evvel batan Muhammede salvat Gnl kalk gidelim Hseyne doru Ecel gelip pervanemiz solmadan Gnl kalk gidelim Hseyne doru Hnkr Hac Bekta Veliye doru Hasanla Hseyin Alinin olu ehitler yoluna giderler doru mam Zeynel Aba Hseyin olu Gnl kalk gidelim Hseyne doru Hnkr Hac Bekta Veliye doru Muhammed Bakrdan vuralm demi Cafer-i Sadktan alalm gam mam Musa Kzm Gnller Piri 408

Gnl kalk gidelim Hseyne doru Hnkr Hac Bekta Veliye doru Muhammed Rzadan dosun hidayet Taki ile Naki klsn inayet Ol Hasan Askeri h- Vilayet Gnl kalk gidelim Hseyne doru Hnkr Hac Bekta Veliye doru Abdal Pir Sultanm el aman aman Biilmedik ekin srle saman Ahir nefesimde On ki mam Gnl kalk gidelim Hseyne doru Hnkr Hac Bekta Veliye doru Medet Allah ya Muhammed ya Ali Bizi derghndan mahrum eyleme Hasan Hseyin ol benim derdim Bizi derghndan mahrum eyleme Zeynel Bakr Cafer kurdular yolu Kzm Musa Rza srdler demi Taki Naki Asker Muhammed Mehdi Bizi derghndan mahrum eyleme Ergvencim (mdat elebi) Hakka bal zmz On ki mamlara var niyazmz Ta Elestten kll varmz (ta elestten var ikrarmz) Bizi derghndan mahrum eyleme ekince glbengi srnce demi Safa-i Vahdetten devran seyret Hasanla Hseynin yekten gevheri Zeynelin ektii zindan seyret

409

Muhammed Mustafadan El Hekmlilllah ( Haktan gelen gcn sahibi) nandk Bakra Cafere elhamdlillah Musa-i Kzm Rza Alidir billh Erenlerin dald umman seyret Dervi Alim syler Taki Naki Asker Askeri de eker Mehdi iin gfer (Gevher) Velbasu badel mevtdr ahr (ahir) Alnmza yazlan ferman seyret

410

Yer: Esenyurt Cemevi Zakir: mdat elebi

Kayt Tarihi: 17.11.2008 Notaya Alan: Sevgi Demir

ekil B.50: Medet Allahm Medet Medet Allahm medet Gel dertlere derman et Yeti Ali ya Muhammed Gel dertlere derman et Hasan Hseyin mkne Hak Hidayet eyle dkne Hak mam Zeynel akna Hak Gel dertlere derman et Muhammed Bakr katna Caferin ilmi zatna Musa-i Kzm Rza hrmetine Gel dertlere derman et

411

Taki Naki Askeri Kul gnahkr sen gani Evliya enbiya serveri Gel dertlere derman et Sdk ile dilek dile Muhammed Mehdi gele Dedemolu secde kla Gel dertlere derman et Hidayet gn ya Allah efaat gn ya Muhammed Kaza gn ya Ali Gel dertlere derman et Dertlere derman Ali Mazluma mihman Ali Krklarda can can Ali

412

Yer: Esenyurt Cemevi Zakir: mdat elebi

Kayt Tarihi: 17.11.2008 Notaya Alan: Sevgi Demir

413

414

ekil B.51: Hakk Telnn Hb Nefesinden Hak Telnn Hb nefesinden Can gfere tututu Kpnden durdu dalar Tm ara ks dedi Arifolu nakn aradr Hak iinde biledir Ya Ali keramet gster Kambere sofra sun dedi 415

Kamber sofray serdi Doland bir dhi geldi Ben sefilim Kapy a dedi Sefilim kapy a dedi Krklarn cemine selam verdi Birine neter vurdu Krkndan kan deildi Kan deildi hemen dkld Girdi bedenler skld Kalkt bir engr getirdi Muhammede ez de i dedi Muhammed engr ezdi iti Co verdi Krklar semah srd Krklar ile semaha Muhammed de geldi Kalk bama devletli ta dedi Ta devletlinin seridir Gl Muhammedin tenidir Feyzi hizmetlinin eridir Yalan sylemez hi dedi

416

Yer: Esenyurt Cemevi Zakir: mdat elebi

Kayt Tarihi: 17.11.2008 Notaya Alan: Sevgi Demir

Yalan Szler Mat Olur

417

ekil B.52: Yalan Szler Mat Olur Yalan szler mat olur Alinin krs zat olur Muhammed miraca giderken Dur hey muallk ta dedi Muallk ta havada durdu Haclar Kbeye vard Arafat dana kurban geldi smaile inen sakalak ko dedi Ko kuzusunu meletir Hakikat tuzunu yalatr Can Hatai byle syletir (Kul Hseyin de sylenir) Selman- mira dedi

418

Yer: Esenyurt Cemevi Zakir: mdat elebi

Kayt Tarihi: 17.11.2008 Notaya Alan: Sevgi Demir

419

ekil B.53: Yrk Olur mi Bu Gnl Kuu

420

Yrk olur imi bu gnl kuu Evliya dedemiz syletir ta rfann bilen cem ehli kii rfanda Hakka niyaz eylesin rfan deryasn bilenler gelsin Kalp aynasn silenler gelsin Meclisimize uyanlar gelsin rfanda Hakka niyaz eylesin Ali gateridir canm bu gater nallah meclisimiz Krklara yeter Krklar da bu cemde semaha dner rfanda Hakka niyaz eylesin

421

Yer: Esenyurt Cemevi Zakir: mdat elebi

Kayt Tarihi: 17.11.2008 Notaya Alan: Sevgi Demir

422

ekil B.54: Krklar Semah II. Blm

423

Kul Budalam der bu dnya fani Veren Allah alr bu tatl can Kalma kusurlarmza gnl fani rfanda Hakk niyaz eylesin ktm evliyalar stnde yattm Gfer deryasnda balkyp kaldm Allah Allah deyip de bir semah tuttum Yrd h- Merdn nnde Haydar nnde

424

Yer: Esenyurt Cemevi Zakir: Tuncay Zeytun

Kayt Tarihi: 17.11.2008 Notaya Alan: Sevgi Demir

Yine Krcaland dalarn Ba

425

426

Yer: Esenyurt Cemevi Zakir: Tuncay Zeytun

Kayt Tarihi: 17.11.2008 Notaya Alan: Sevgi Demir

Yine Krcaland Dalarn Ba

(Yrtme Blm)

427

428

Yine Krcaland Dalarn Ba III. Blm

ekil B.55: Yine Krcaland Dalarn Ba

429

Yer: Karacaahmet Cemevi Zakir: Celal elik

Kayt Tarihi: 15.02.2009 Notaya Alan: Sevgi Demir

430

ekil B.56: Ol Hakktan Bize Nme Geldi Ol Hakktan bize nme geldi Mridime ayan olsun htan bize nme geldi Pirim sana ayan olsun Kimi okur kimi yazar Canan srrn dem dizer Cmle talip yoldan azar Rehberime ayan olsun Hakk kuluna eyler nazar Seyyah olup lem gezer Kalle gelir cemi bozar Gzcye de haber olsun Tark- Mustakm haktr Mminlerde hile yoktur Tezekr Selman- Paktr Tezekra da haber olsun eyda blbl ban ister Hak da yolun san ister Delil yanmaz yan ister Delilciye de haber olsun 431

Zakirin zikri sazdr Hakka klnan niyazdr Okunan nefes duvazdr Zakirlere haber olsun Her can cemde karda bac Onlardr Hakka duac Seyid-i Fara sprgeci Faraa da haber olsun Ta ezelden beri belli Muhammed Alinin yolu Hseyine geldi dolu Sakaya da haber olsun Gel gidelim dost irfana Tevaf edelim erkna Tekbir verelim kurbana Kurbancya da haber olsun k olan dolu ier Muhabbetten gller saar Canlar gelir ceme geer Peyikiye de haber olsun Bu yola giden hacdr Mmin Hakka duacdr Cem kilidi kapcdr Kapcya haber olsun ah Hataim Pire geldim Hak yolunu sre geldim Cmle lem dara geldim znikiye de haber olsun

432

Yer: Karacaahmet Cemevi Zakir: Celal elik

Kayt Tarihi: 15.02.2009 Notaya Alan: Sevgi Demir

433

ekil B.57: Hata Ettim Hd Yakt Delili

434

Hata ettim Hd yakt delili Muhammed Mustafa yakt delili Ol Ali Ab Haydar- Kerrar Aliyel Mrteza yakt delili Haticetl Kbra Fatime Zehra Ol Hayrn Nisa yakt delili mam Hasan akna girdik meydana Hseyn-i Kerbela yakt delili Muhammed Takiden hem Ali Naki Hasanl Askeri yakt delili

Muhammed Mehdi ol Sahib-i Zaman Eiinde ayet yakt delili Bilirim gnahm hadden aubdur Hnkr- Evliya yakt delili On ki mamdr bu nr Hatai r-i Yezdn Ali yakt delili

435

Yer: Karacaahmet Cemevi Zakir: Celal elik

Kayt Tarihi: 15.02.2009 Notaya Alan: Sevgi Demir

436

ekil B.58: Bugn Akam Cumadr Cuma

437

Bugn akam Cumadr Cuma Evliyalar dost dost gelir ceme aranlar mahrum koma Sefa geldin Hzr lyas Yarn bizim dost dost bayrammz Hakka malumdur bizim halimiz Daime irfandadr dilimiz Sefa geldin Hzr lyas Kerbelay beri geti Mnkirler peine dt lyas dedem kaa kaa Abu Hayat Suyunu ie ie Sefa geldin Hzr lyas Abdal Dedem konduralm lyas gelmi h dost gn derelim Halimizi dost bildirelim Sefa geldin Hzr lyas

438

Yer: Karacaahmet Cemevi Zakir: Celal elik

Kayt Tarihi: 15.02.2009 Notaya Alan: Sevgi Demir

Yattm Bir Dada Uyudum

ekil B.59: Yattm Bir Dada Uyudum Yattm bir dada uyudum Yeti pirim Hzr yeti pirim Hzr yeti Selamn aldm selam verdim Yeti pirim Hzr car sendedir Yeti pirim Hzr yeti 439

Terkisi de heybesi dolu Bize gitse dost dost doru yolu Cmle erden pirden ulu Yeti pirim Hzr yeti Krk yeil brk yeil lemi doyurur a Hzr Dedemim karda Yeti pirim Hzr can sendedir Medet mrvet Hzr car sendedir At var veyik donlu Eyeri hretli anl Yemez imez kendisi anl Yeti Pirim Hzr yeti Elinde kams yeil Saatte lem dolar Car denen yerde h dost cara ular Yeti pirim Hzr car sendedir Tepip atm durduramadm arp da kaldramadm Kim olduunu bildiremedim Yeti pirim Hzr car sendedir Elifle beyle hecem var Gnden beyaz gecem var Ali gibi h- Merdn Pirim var Yeti ya Bozatl Hzr yeti car sendedir Kul Himmetim gremedim Ben bu srra eremedim Kim olduunu bilemedim Yeti pirim Hzr yeti Yeti h- Merdn yeti 440

Yer: Karacaahmet Cemevi Zakir: Celal elik

Kayt Tarihi: 15.02.2009 Notaya Alan: Sevgi Demir

441

ekil B.60: Adaletin Tutmu Btn Cihan Adaletin tutmu btn cihan Sana yalvarann artar iman Dermansz derdime sen ver derman Yeti carmza ya Bozatl Hzr Gayet gnahkrz yzmz kara ardk yolumuz kaldk biare arnca hemen gelirsin cara Yeti carmza ya Bozatl Hzr Gafil yolcu dtk uzak yollara Yardm eyle darda kalan kullara Derbederiz dtk mkl hallere Yeti carmza ya Bozatl Hzr Yardmcmz sensin tipide yelde Sakla bekle bizi gedikte belde Cmlemizi koru tufanda yelde Yeti carmza ya Bozatl Hzr

442

Divannda karadr Caferin yz Tutyadr gzne ayan tozu Katnda kabul olsun naz niyaz Yeti carmza ya Bozatl Hzr

443

Yer: Karacaahmet Cemevi Zakir: Celal elik

Kayt Tarihi: 15.02.2009 Notaya Alan: Sevgi Demir

ekil B.61: Medet Hey Allahm Medet

444

Medet ey Allahm medet Gel dertlere derman eyle Yeti Ali ya Muhammed Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Er odur ki Hakk gre Hakkn divanna dura Hatice Fatime Zehra Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Hasan Hseyin akna Yardm ederler dkne Zeynel Abidin akna Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah mam Bakrn katna Caferin ilmi zatna Musa Rza hrmetine Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah h Takiyem hem Nakiyem Askeriyem Kemteriyem Yarglamak senin ann Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah 445

Varp Hakktan dilek dile Mehdi Sahip Zaman gele Dedemolu secde kla Gel dertlere derman eyle Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah Allah

446

Yer: Karacaahmet Cemevi Zakir: Celal elik

Kayt Tarihi: 15.02.2009 Notaya Alan: Sevgi Demir

Geldi Cebrail ard

447

448

ekil B.62: Geldi Cebrail ard

449

Geldi Cebrail ard Hak Muhammed Mustafaya Hak seni miraca okudu Davete kadir Hdaya

Evvel emanet budur ki Piri rehberi tutasn Kadim erkna yatasn Tarik-i Mstakime Muhammed skta vard Yoktur senden bir aziz imdi senle tutalm Hak buyurdu vedduha Muhammed belin balad Anda ahir idi Cebrail ki gnl bir oluben Yrdler dergha Vard dergh kapsna Grd bir aslan yatar Aslan anda hamle kld Baa koptu bir fena Buyurdu Srr- Kinat Korkmasn habibim dedi Htemi azna ver ki Aslan ister niane Htemi azna verdi Aslan oldu anda sakin Muhammede yol verildi Aslan gitti nihane 450

Vard Hakk tevaf etti Evvel bunu syledi Ne heybetli senin irin Hayli cevreyledi bana Grd bir biare dervi Hemen yutmak diledi Ali bile olayd Dayanrd ol ha Gel benim Srr- Devletlim Sana tbidir habibim Eiliben secde kld Eiine kbleghn Kudretten hon geldi St elmay baldan ald Elmay ar pare bld Nu etti Azametullaha Doksan bin kelam dant ki gnl dost dostuna Tevhidi armaan verdi Mmin olan insana Muhammed ayaa durdu mmetini diledi Cmlesine rahmet olsun Dedi anda kibriya

451

Eiliben secde kld Hoa kal Sultanm dedi Koyup evine giderken Yolu urad Krklara Vard Krklar makamna Oturuban oldu sakin Cmlesi de secde kld Hazreti Emrullaha Muhammed secdeye koydu yzn Hakka teslim etti zn Cemrail getirdi zm Hasan ile Hseyine Selman anda hazr idi eydullahn diledi Bir zm tanesi koydu Selmann da keklne

Kudretten bir el geldi Ezdi engr eyledi Htemi elde grd Urad bir mkl hale Canm size kimler derler ahm bize Krklar derler Ya siz otuz dokuzsunuz Neden eksik biriniz Cmleden ulu yolumuz Eldedir kll varmz Birimize neter vursan Bir yere akar kanmz 452

Selman eydullaha gitti Ondan eksik birimiz Cmleden ulu yolumuz Eldedir kll varmz Birimize neter vursan Krk yere akar kanmz Cmleden ulu yolumuz Eldedir kll varmz Selman eydullahtan geldi H deyip ieri girdi Muhammede destin sundu Ezdi erbet eyledi O erbetten biri iti Cmlesi oldu hayran Mmin Mslim ryan bryan Hepi girdi semaha El tutuban co ettiler Dediler Allah Allah Muhammed evine gitti Ali Hakk tevaf etti Dedi srr sr olasn Dedi h-i Mrteza Der Hataim vakf oldum Ben bu srrm syledim Hak szn inandramadm z rk ervaha

453

Yer: Karacaahmet Cemevi Zakir: Celal elik

Kayt Tarihi: 15.02.2009 Notaya Alan: Sevgi Demir

ekil B.63: Gezip Drt Keyi Seyran Eyleyen Gezip drt keyi seyran eyleyen Yaralarn bende (hey dost) mam Hseyin Hak iin serini kurban eyleyen Yaralarn bende (hey dost) mam Hseyin Ceddi Muhammettir atas Ali Anas Fatime cihan evveli Cmle evliyalar derlerdi veli Yaralarn bende (hey dost) mam Hseyin 454

Yer: Karacaahmet Cemevi Zakir: Celal elik

Kayt Tarihi: 15.02.2009 Notaya Alan: Sevgi Demir

Kzn Zeynep O Hani ahn Medine

ekil B.64: Kzn Zeynep O Hani hn Medine

455

Kzn Zeynep hani hn Medine Olan ceddi peygamberden niane Serveri sinei Zehra Hseynim Ne oldu syle ben bir hanmana Ana soldu o sahrada glistan Zemini Kerbelada koptu tufan Hseyini kestiler leb tene kurban Boyand kumlar zeri cismi kane

Yanan kalbim yine kan ile doldu Binay takati sabrm bozuldu Aman Zeynep kzm Abbas ne oldu Haber ver ben alili natvana Niin rengin solup nutkun ekilmi Aarm salarn efan dklm Yeni hilal gibi kaddin bklm Dnmtr rengi ruyun zagferane Soldu rengim hseyinden ayrlnca Aard salarm Abbas lnce Ana na Ali Ekber gelince Bkld kametim dnd kemane Yakn bildim harap oldu Medine Krm li Aliyi ehli kine Hani pes blbl matem sekine Ne geldi ahir ol irin zebane Sekine balad kalbi cihan Batrd yasa Evlad- bay Kuru yerlerde hasta verdi can Dnd glzar mr tez hazana 456

Ek C: Szlk Cemaat: Cemde bulunan topluluk. Drda durmak: Eller ve ayaklar bal ekilde meydanda durmak. Erkn: Grg cemlerinde taliplerin grgs balad srada, yeil klf iinde zel bir ritel uygulamas ile getirilen denek. Halka Namaz: Cem srasnda cemaat halka eklinde oturur. Halka says birden fazladr ve kkten bye doru sralanr. Cem srasnda birok kez secde edilir ve her biri en az bir dakika sren secde dualar verilir. Bu sebeple Alevilerce cemin bir baka ad halka namaz dr. stek Semah: Miralamaya bal olarak dnlen Krklar Semahndan sonra gelen tm semahlara istek semah denir. Lokma: Cemaat tarafndan getirilen ve cem srasnda dede tarafndan duas verildikten sonra lokma datmak ile grevli lokmaclar tarafndan cemaate datlan yiyecek. Niyaz: Cemevine girerken ya da hizmet ncesi ve sonrasnda yaplan secdede, baparmak, avu ii ya da iaret parmaklarnn kez plmesidir. Niyazlama: Cemin baz yerlerinde cemi yrten dedenin iaretiyle herkesin yannda bulunan kiiyle (leme inancna gre kez) pmesi. Rzalk Alma: Dargn ve kskn olanlar bartrmak, kiiler arasnda halledilmesi gereken durumlar varsa meydanda grmek ve herkesin birbirinden raz olmasn salamak amacyla cemin banda yaplr. Rk: ne doru eilme. Secde: Namazda eilip yzn yere srme. (Osmanlca Trke Szlk, 1990: 416) Talip: Dede (seyyid) soyundan olmayan kii.

457

Ek D: Grnt Kaytlar 1- Abdi peki Spor Salonu Birlik Cemi (Cem Vakf) 2- Yenibosna Cemevi Birlik Cemi (Cem Vakf) 3- Fatmana Cemevi Birlik Cemi (Cem Vakf) 4- Mustafa Kemal Cemevi Birlik Cemi (PSAKD-mraniye) 5- Mustafa Kemal Cemevi Yozgat Grg Cemi (PSAKD-mraniye) 6- Okmeydan Cemevi Birlik Cemi (Hac Bekta Veli Anadolu Kltr Vakf) 7- Sargazi Cemevi Birlik Cemi (Sargazi Kltrn Tantma, Yaatma, Dayanma Ve Trbesini Onarma Dernei) 8- ahkulu Cemevi Birlik Cemi (ahkulu Sultan Dergh Vakf) 9- Eriklibaba Cemevi Birlik Cemi (Eriklibaba Kltr Dernei) 10- Karacaahmet Cemevi Birlik Cemi (Karacaahmet Sultan Kltrn Tantma Ve Yaatma Dernei) 11- Esenyurt Cemevi Birlik Cemi (Erenler Eitim Ve Kltr Vakf)

458

ZGEM

Ad Soyad: Sevgi Demir

Doum Yeri ve Tarihi: Sivas 30.12.1977

Adres: Gzeltepe Mah. Cemal Grsel Cad. 32/7 engelky stanbul

Lisans niversite: stanbul Teknik niversitesi Trk Musikisi Devlet Konservatuar 1982 ve 1987 yllar arasnda Sivas Gazipaa lkokulu, 1987 ve 1992 yllarnda orta ve lise renimini Sivas Atatrk Lisesinde tamamlad. 1991 Ylnda zel bir kursta balama eitimine balad. 1995 Ylnda stanbul Teknik niversitesi Trk Musikisi Devlet Konservatuvar Temel Bilimler Blmn kazand. 2001 Ylnda mezun oldu. Lisans eitimi sresince r Gr. rfan Kurt ve r. Gr. Arif Yanmazdan balama dersleri ald. r. Gr. Cihangir Terzi tarafndan kurulan Balama Topluluunda iki yl balama icracs olarak grev yapan Sevgi Demir, ayn toplulukla birlikte birok konser ve radyo kaydnda bulundu. Prof.Dr. Can Etiliden ve r. Gr. Serap Baltutandan Halk Mzii Repertuvar dersleri ald. Lisanstan mezun olduu 2001 Ylndan beri zel kurslarda balama retmenlii yapt. 2004 ylnda stanbul Teknik niversitesi Trk Mzii Yksek Lisans Programna kabul edildi. Yksek Lisans eitiminin devam ettii dnemde SMEKte usta retici olarak almaya balayan Sevgi Demir halen bu grevi srdrmektedir. 459

460