indekiler 1. Giri.................................................................................................... 2 2. Bantl Konveyr................................................................................. 2 3. Bantl Konveyr retimi ................................................................... 4 3.1 Makara .......................................................................................... 4 3.1.1 Makara Malzemesi .................................................................

5 3.1.2 Makara Grup Aralklar .......................................................... 6 3.2 Tambur ......................................................................................... 6 3.2.1 Tahrik Tamburu ..................................................................... 6 3.2.2 Yardmc Tamburlar............................................................... 7 3.2.3 Motorlu Tamburlar ................................................................ 7 3.2.4 Tambur Hesab ...................................................................... 8 3.3 Tayc Bant ................................................................................ 9 3.3.1 A Tipi Anmaya Dayankl Konveyr Bantlar ................... 10 3.3.2 O Tipi Yaa Dayankl Konveyr Bantlar ........................... 10 3.3.3 T Tipi Isya Dayankl Konveyr Bantlar ............................ 11 3.3.4 F Tipi Aleve Dayankl Konveyr Bantlar ........................... 11 3.3.4 Dier Bantlar........................................................................ 12 4. rnekler ........................................................................................... 12 5. Kaynaka 16

1. Giri
Konveyr ngilizcede tama band manasna gelmektedir. Genelde elikten yaplrlar ve fabrikalar gibi byk kurulularn malzemelerini uzun mesafelerde tamak iin kullanlrlar. ok geni kullanm alan mevcuttur, hatta yle ki; seri retim yapsn yapmasn, iinde srekli tama gerektiren, otomotivden gda sektrne, hemen hemen tm fabrika ve tesislerde farkl eitleri kullanlmaktadr. En ok kullanlan tipleri bantl konveyrlerdir. Bantl konveyrlerin en byk avantaj tadklar malzeme ile dii-erkek ilikisinde olmamas ve ekil bal snrlamalar olmamasdr. Tek snrlamas yatay veya az meyille (tanan malzeme ve bant malzemesine gre deiiklikler gsterebilir.) kullanm gereklilii ve maliyet hesab asndan uzun mesafede kullanlma gerekliliidir. Bantl konveyrler zellikle kuru-slak kum, kmr,
ekil 1 C ekil 1 B ekil 1 A

tahl ve yma malzemelerin kullanmna byk

kolaylklar getirmitir ve gnmzde fazlasyla kullanlmaktadr.

2. Bantl Konveyr
Prensip olarak bir bant zerine yl malzemenin bandn belirli bir gzerghta srekli olarak evrilmesi ile malzemeyi tayan sistemdir. zellikle yma malzemenin tanmasnda ok nemli bir yeri vardr. Bantl konveyrlerde malzeme tanmas, germe tamburu ve bir motorredktr sistemi ile hareket verilen tahrik
ekil 2 A

tamburu arasna gerilen bant ile salanr. Bant periyodik aralklarla genellikle dnme serbestlii bulunan makaralar ile desteklenirler. Bant seimi tanacak rnn cinsine gre yaplr ve PVC, poliretan, kauuk, hasr bant gibi tipler seilebilir. Kutulu, dkme, ambalajl rnlerin tanmasna uygundur. Kullanm alan en geni konveyr tipi olup, kullanm kapasitesi
ekil 2 B

de olduka deikendir. Konveyr ayak grubu ve asesi, alminyum veya elektrostatik toz

boyal elik konstrksiyondan yaplr. Tanan malzemenin dzgn oturma yzeyi yoksa zellikle bantl konveyr kullanlr. Uzak mesafelere iletimde, eimli k ve inilerde zellikle eitli byklklerde mallarn iletiminde uygundurlar. PVC ve poliretan esasl bantlar uzama yapmaz ve dzgn yzeye sahiptir. Tahrik grubu ba ksmndan veya alttan ortadan yaplabilmektedir. Tahrik ounlukla redktrl ve bazen tambur motorla yaplmaktadr. Tamburlarn konik olmas bandn dzgn almasn temin etmektedir. stee gre sabit hzl veya hz ayarl redktrler kullanlr. Alminyum gvdeli konveyrler estetik grnts, boya gerektirmemesi, korozyona kar dayankl olmas ve montaj kolayl asndan tercih edilmektedir. elikler ise yksek dayanmlar ile gerektiinde tercih ediliyorlar. Bantl konveyrlerin balca kullanm alanlarn u ekilde sralayabiliriz; o Maden ocaklar o Cevher hazrlama tesisleri o Dkmhanelerde kum hazrlama tesisleri o Termik santraller o Liman ykleme ve boaltma tesisleri o Byk inaat antiyeleri o Hafriyat ve beton hazrlama tesisleri o Kimya, kt, imento ve eker sanayii o Tahl silolar

3. Bantl Konveyr retimi

Konveyr, aslen bir elik konstrksiyon zerine oturtulmu rulo gruplarndan oluur. Rulo gruplar hazr haldedir. Konstrksiyona vidalanr. Yani konveyr retimi temel olarak montajdan ibaretmi gibi grnebilir ancak tm bu montaj edilen malzemelerin tek kullanm alanlar konveyrlerdir. Bu paralar; 1. Makaralar 2. Bant 3. Tahrik sistemi 4. Gerdirme sistemi 5. Tamburlar 6. asi 7. Ykleme, boaltma sistemleri 8. Bant temizleme sistemi

3.1 Makara

ekil 3 Konveyr Makaras (Rulosu) (Martin Engineering FOUNDATIONS 4)

Tayc makara grubu en basit halde genilii banttan daha byk olan silindirik bir rulodan ibarettir. Bu tip dz tayc makara gruplar daha ok para malzemenin naklinde veya besleyici bantlarda kullanlr. Makaralarn asl amalar banda mesnetlik etmek ve bant

ekil 4 - l Makara Tertibat

yzeyine akla beraber ekil vermektir (genelde oluk). Gnmzde en ok standart l makara grubu (20-0-20) kullanlmaktadr. Piyasada tekliden beliye kadar istenen her ekilde makara gruplar vardr ancak optimum verim l makarada salanmaktadr. Hem istenen oluk as salanabilmekte hem de geni bantl tamalarda esasen daha iyi sonu veren beli sisteme gre daha ekonomik, konstrksiyon ve yalama asndan da daha kolay olduu iin tercih sebebidir. Makaralar genelde elik konstrksiyon bir asi zerine mesnetlenir. Makaralar tayan bu asi bant asisine cvatalarla balanr. Makaralarn bant hareketine dik ynde ayarlanabilmesi iin makara asisi zerindeki delikler oval yaplrlar. Makara asisinin tasarm makaralarn kolayca sklp taklmasna imkn verecek ekilde olmaldr. Ar malzemelerin tanaca geni bantlarda makara asisinin yeteri kadar rijit olmasna dikkat etmelidir.
ekil 5 - l makaralar, tambur, asi ve bant.

3.1.1 Makara Malzemesi Makaralar elik, dkme demir, plastik veya lastik kapl borudan; rulman yataklar ve kapaklar preslenmi sa, elik, temper, kr dkm veya hafif alamlardan pres dkm olabilir. Mil ilendii takdirde St 42 ve St 50 kalitesinde elikten; ilenmedii takdirde souk ekilmi elikten imal edilir. Tek sra bilyal veya konik rulmanlar kullanlr. Yalama bir gres nipeli ile yaplr. Nipel kapaa veya sabit olan mile taklr. Gnmzde kendinden yalamal rulmanl yataklar yaygn olarak kullanlmaktadr. Gresrle yaplan yalamalarda tek taraftan alma scaklna ve artlarna uygun seilen gres srekli beslenir ve ekil 6da grlen i kesitten dier yuvarlanmal yata da yalam olur.
ekil 6 - Makara kesiti

3.1.2 Makara Grup Aralklar ki makara veya makara grubu aras mesafe olduka nemlidir. Bu mesafenin fazla olmas bu mesafedeki bandn eilmesine ve makaralara istenmeyen yklerin binmesine sebep olur. Makaralarn sk dizilmesi ise nispeten yksek srtnme kayb ve daha da nemlisi gereksiz yatrm ve bakm maliyeti dourur. Bu mesafenin optimum deeri hesab iin aralktaki bant sarkma miktar;

denklemi ile hesaplanr.

Burada: (m) W (kg/m) malzeme+bant) S (kg) :Bant germe kuvveti :Makara gruplar aras mesafe :Birim uzunluk bana binen toplam arlk (tanan

Salkl bir dizayn ve retim iin sarkma miktarnn araln %2sinden fazla olmamas gerekmektedir. Bu hesap ile bant germe kuvveti;

olmaldr.

3.2 Tambur
Tamburlar, makaralarn aksine sadece dey yk tamann haricinde kendilerine yklenen ilevleri olan paralardr. Bu ilevlere gre dallara ayrlrlar.

3.2.1 Tahrik Tamburu Hareketi bantlara ileten tamburlara tahrik tamburu denir. Sistemde bir veya daha ok tahrik tamburu kullanlabilir. Neticede hareket srtnme kuvvetleri aracl ile iletildii iin yksek srtnme kuvveti aranan bir zelliktir. elik yzeyli tamburlarda srtnme katsays 0.05 il

ekil 7

0.45 arasndadr. Ancak, opsiyonel bir zellik olarak sunulan tambur kaplamasnda 12-16 mm kauuk malzeme kullanlabilir. Kauuk lastik kaplama malzemesi, suyun tamburdan atlmasn kolaylatrarak tambur mrn uzatr. Bant kaymasn nleyerek, tamburun itme performansn artrr. Bant kalklarn kolaylatrr. Bantla tambur arasndaki srtnme katsaysn artrarak, bandn daha dk gerilimlerde almasn salar. Kauuk kaplama sayesinde srtnme katsays 0.20 ve 0.60 arasnda deerler alabilir. 3.2.2 Yardmc Tamburlar Tahrik tamburu haricindeki tamburlarn genel addr. Srasyla ekil 8 A ve ekil 8 B kuyruk ve saptrma tamburlar grlmektedir.

ekil 8 A

ekil 8 B

3.2.3 Motorlu Tamburlar Tam olarak kapal bir sistem olan motorlu tamburlara hibir ekilde ya sznts veya ortamdan hava irtibat sz konusu deildir. Basit dizaynl ve gl olan bu tamburlar 140 kWa kadar g retebilirler. Yalama ve s transferi iin planet dili sistemi ve elektrik motoru zel ya iinde alr. Tambur kapaklar (flanlar) zel toz keeleri kullanlarak monte edilirler. Keeler sertletirilmi paslanmaz elik bur zerinde dnerler, ilave bir metal kee sayesinde zarar grmeleri nlemi olur. Motorlu tamburlarda, her iki tarafta da kare kesitli mil kullanlarak rijit

yataklama salanr. Bylece reaksiyon torku konveyr asesinin her iki tarafna datlm olur. Tambur kapaklar (flanlar) tambura gl cvatalarla monte edilmitir. Bylece demontaj da kolaydr.

ekil 9 Motorlu Tambur

Dililer uzun mr salamak zere alaml elikten imal edilirler, sertletirilmi, talanm ve honlanm olmalar nemlidir. Ya seviyesi kontrol veya ya deitirme ilemi motorlu tamburu aseden ayrmadan yaplr. Enerjinin tambur iine giriini salayan klemens kutusu 90 derece dnebilmekte bylece ase zelliine uyum salamaktadr. Backstop (mekanik geri dn freni) veya elektromekanik fren uygulanabilir. 3.2.4 Tambur Hesab Bant genilii 1000 mm ye kadar olan konveyrlerde, tambur genilii bant geniliinden 50 mm fazla; bant genilii 1000 mm den fazla ise tambur genilii bant geniliinden 75 ila 100 mm den fazla alnr. Tamburlarda bant eriliinden dolay, tambur aplarnn kk alnmas bant mr bakmndan zararldr. Buna karl tambur aplarnn byk alnmas ekonomik ynden uygun deildir. Tambur aplar genel olarak tanacak malzeme debisine ve bant malzemesine gre seilir. Tahrik tamburlarnn milleri hem eilme hem de burulmaya maruz olduklar halde yardmc tamburlarn milleri sadece eilmeye maruzdur. Tahrik tamburlarnn milleri tamburla birlikte dner, yardmc tamburlarnn milleri ise sabit veya dner

olabilir. Teorik, ideal hesaplar yaplr ve mil ap seilir. Yuvarlanmal yataklarn hesab yk ve alma mr belli olduu iin kolaydr. Miller zel durumlar haricinde 42-50 veya 1018- 1020 kalitesinde akma elikten retilirler. Tamburlar dkm veya daha ok kaynakl olarak imal edilirler. Dkm tamburlar, elik dkm veya dkme demir olabilirler. Yataklar milin yataklanmas bakmndan iten ve dtan yatakl olmak zere ikiye ayrlrlar. Tahrik tamburlar daima dtan yatakldr. Yardmc tamburlar ise iten veya dtan yatakl olabilirler. Tamburlar normal olarak (yatak kuvvetleri kk ksa bile) 222 veya 223 seri ift sra makaral rulmanlarla yataklanmaldr. Hafif hizmet tipi konveyrlerde ift sra oynak bilyal 12, 13, 22 ve 23 serisi rulmanlar kullanlabilir. Uzun konveyrlerde tamburlardaki srtnme kayplar nemsiz olduu halde, ksa ve yatay konveyrlerde gcn nemli bir ksmn tekil eder.

3.3 Tayc Bant

Tanan malzemeler kuru veya slak olabilir, plverize hububatta olduu gibi tane veya kmrde olduu gibi para halinde olabilir. alma scakl normal bantl konveyrlerde 100 - 150 C , zel sentetik bantl konveyrlerde 150 C kadardr. te bu eitlilik konveyr sistemlerinde deiik yapda bantlarn gelitirilmesini ve kullanlmasn gerektirmitir. Konveyr band, malzemenin nakledilmesine ilaveten hareket iin gerekli olan ekme kuvvetine, malzemenin mekanik ve korozif andrma tesirine, rutubete ve scakla dayankl olmaldr. Konveyr band ayrca malzemenin yklenme blgesinde darbe tesirine, rulolara yaslanmasndan ve kasnaklara sarlmasndan tr eilmeye ve santrifuj kuvvete de maruzdur. Banttan beklenen zellikler u ekildedir; 1. Az nem ekme 2. Yksek mukavemet 3. Dk zgl arlk 4. Az uzama 5. Tamburlara sarlma ve oluklamadan dolay hasl olan eilme tesirlerine mukavemet 6. Erilik deimelerinden hasl olan alternatif gerilmelere mukavemet 7. Malzemenin andrc tesirlerine mukavemet ve uzun mr 8. Darbeye yksek dayanm

9. Dk arlkta ve uzamada, enine ve boyuna yksek elastisite 10. Kimyasal bileenlerden etkilenmeme. alma artlarna, sresine, iletme boyutuna vs. bir ok etkene bal olarak bantlar seilir. Piyasada ok farkl trde bant mevcuttur. Bazlar ve zellikleri; 3.3.1 A Tipi Anmaya Dayankl Konveyr Bantlar

zellikler : Tabii kauuk esasl malzemedir. Andrc ve iri taneli malzemenin tanmasnda kullanlr. Darbelere kar dayankldr. 70 5C alma scaklna dayankldr. Elektrostatik geirgenlii vardr. Yal ve asitli ortamlarda kullanlmaz. Oksijene, darbelere ve anmaya dayankldr.

Kullanm Yerleri : Bu tip bantlar genelde konkasr antiyelerinde, kum ocaklarnda, imento fabrikalarnn baz blmlerinde, karayolu almalarnda, kmr madenlerinin baz ksmlarnda, demir ve elik fabrikalarnn baz birimlerinde, toprak rnleri ileyen fabrikalarda, eker fabrikalarnda, ta ve kire ocaklarnda ve zellikle fabrikalarn ykleme ve boaltma nitelerinin yan sra dier blmlerde de kullanlmaktadr. 3.3.2 O Tipi Yaa Dayankl Konveyr Bantlar

zellikler : Nitril kauuk esasl retilir. Yaa ve grese dayankldr. Bu tr ortamda alan konveyr bantlarda kullanlr.

Tipi (Yaa dayankl) bantlarn alma scakl en ok 95 C dir. Ya ve gresin yan sra asit ve aromatik hidrokarbonlara da dayankldr. 3 x 10 ohm elektrostatik geirgenlik vardr.

Kullanm Yerleri: Kimyevi maddeler reten baz fabrikalarda, gbre fabrikalarnda ve cam fabrikalarnda kullanlmaktadr. 3.3.3 T Tipi Isya Dayankl Konveyr Bantlar

zellikler: EPDM esasl imal edilen T tipi (sya dayankl) bantlar genelde scak malzemenin tanmasnda kullanlr. Asitlere, suya, ozona ve oksijene iyi ekilde dayankllk gsterir. Bant yzey scakl 50 C ile 200 C aras scakla dayanan bu tip bantlarda malzeme scaklda 100 C ile 400 C aras deikenlii tayabilmektedir. Bu tip bantlarda elektrostatik geirgenlik 3 x 10 ohm dur.

Kullanm Yerleri: Dkmhaneler, demir elik fabrikalar, tula ve kiremit fabrikalar, seramik fabrikalarnn baz kesimleri, imento fabrikalar, kire ocaklar, baz maden ocaklar, s ve sulu ortamda retim yapan fabrikalarda kullanlmaktadr. 3.3.4 F Tipi Aleve Dayankl Konveyr Bantlar

zellikler:

Genelde yeralt maden ocaklarnda kullanlan F tipi (Aleve dayankl) bantlar TS 547 normlarna gre imal edilir. Chloroprene esasl kauuktan imal edilen bu tip bantlar yanmaya kar iyi derecede dayankldr. 100 C alma scaklna kadar ok iyi mukavemet salayan bu tip bantlarn 3 x 10 ohm elektrostatik geirgenlii vardr. Kullanm Yerleri: Genelde maden ocaklarnda, scak ve alevli ortamlarda ve zel retim yapan fabrikalarda kullanlmaktadr. 3.3.4 Dier Bantlar
o Dokuma rgl Bantlar o elik Kordlu Bantlar o elik Sal Bantlar o Lastik Bantlar o Profilli Bantlar

o Kevlar Esasl Bantlar

4. rnekler

ekil 10 Ak Kmr Madeni letmesi

ekil 11 Byk ve Yksek Bir Konveyr Sistemi

Tamamen farkl bir sistemle alan bir konveyr tipi de boru tipi konveyrlerdir. Dardan sadece boru eklinde grnen konveyrlerin iinde ekil 13de grlen helezon g iletici malzemeler mevcuttur. Bu helezonlar boru ucundan genelde elektrikli bir motor ile tahrik edilirler. Daha ok kuru akkan iletiminde kullanlan bu konveyrler zellikle tahl ambar vb. iletmelerde ska grlebilir. Genel olarak kullanlan helezon konveyrler

ekil 12 Boru Tipi Konveyr

- Granl ve toz malzemeler, - Yar akkan malzemeler - Islak, yapkan malzemeler -Yal mamuller veya trevlerinde kullanlmaktadr.

ekil 13 Helezonlar

ekil 14

5. KAYNAKA

GERDEMEL, smail - Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu, Ders Notlar, stanbul

http://www.mutek.com.tr/bantli-konveyor.html http://konveyor.net/bantli_konveyor.htm http://www.teknikcad.com/sayfa.aspx?kategori=konveyormalzemeleri http://www.olcsankonveyor.com.tr/urunler/bantli.htm http://www.kontek.com.tr/urun_01.htm http://www.rulosan.com.tr/ http://www.rulmeca.it/english/prodotti_catalogo_serie.asp?UN=6&M F=19# http://www.imrenkonveyor.com/tambur.html http://www.vandergraaf.gen.tr/teknik1.html http://www.kaleconveyor.com/urunler_detay.asp?id=1 http://www.krupprobins.com/Products/Conveyors/pipeconveyors.ht ml