Blavatskyden Ormuzd ve Ahriman zerine Dnceler H. P. Blavatsky eviren: Ik UKUN Yayn Tarihi: 05.Mays.

2010

Dnya dinlerinin alegorileri iinde hibiri, Ahura Mazda veya Angra Mainyu ya da modernize edilmi formlaryla Ormuzd ve Ahriman ad verilen Zerdtlk Dininin iki karde gc hakknda felsefi olarak daha derin, daha geni, daha ak ve net ve fikir verici deildir. Yce ve Bilinmez Prensipten (1) yaylan bu iki unsurun; snrsz zamann ocuklarnn (Zeruana Akarana) iki tezahr ortaya kmaktadr; bunlardan ilki yi Dnce (Vohu Mano), dieri ise Kt Dncedir (Ako Mano). In Kral ya da Ahura Mazda ilksel ktan (2) hasl olmutur ve Kelam vastasyla ekil vermekte; Honoveri (Ahuna Vairya), saf ve kutsal dnyay yaratma eylemini gerekletirmektedir. Ancak Angra Mainyu, kardei kadar temiz domu olmasna ramen onu kskanr ve evrendeki her eyi bozar, tpk dnyada da gittii her yerde gnah ve ktlk rettii gibi. u anki dzlemimizde bu iki g ayrlmazdr ve tekamln bu aamasnda biri olmadan dier anlamsz olurdu. Dolaysyla bu gler tezahr etmi Tek Yaratc Gcn zt kutuplardrlar; bu yaratc g dnyalar ina eden Evrensel Kozmik G olarak grlr ya da insani boyutunda ele alndnda onun vastas dnen insandr. nk Ormuzd ve Ahriman (sras ile) yi ve Ktnn temsilcileridirler; insandaki ve evrendeki ve evrenin

iindeki her eye ait ruhsal ve maddi unsurlardr. Dnya ve insan Makrokozmos ve Mikrokozmos olarak isimlendirilirler, yani Byk ve Kk Evren olarak. Kk Evren Byk Olann yansmasdr. Drak olarak bile In ve Karanln Tanrlar hem ruhsal hem de fiziksel olarak, ister gkyznde ister yeryznde (3) olsun her zaman savaan iki gtr. *Parsiler (*Hindistana g eden ranllar) bugn belki kendi kutsal ve iirsel alegorilerinin gerek yorumlarn aa karacak anahtarlarn ounu kaybetmi olabilirler ama Ormuzdun ve Ahrimann sembolizmi yle aktr ki doubilimciler bile onu geni anlamlarn yorumlayarak hemen hemen doru sonuca ulamlardr. *Vendidadn (*Zerdtln kutsal kitab Zend Avestann bir blm) evirmeninin (4) yazd gibi Parsilerin Avrupadan ve Hristiyanlktan haberdar olmalarndan ok nce Ahriman otuz sene boyunca at olarak sren Tahmurath mitini aklayan yorumcular eski efsanevi kraln ayan kt tutkular zaptetmek ve Ahriman insann yreinde tutmann sembol olarak yorumladlar. Ayn yazar Mecusilii yle zetlemektedir: Dnya, tpk imdi olduu gibi iki almldr, iki kart varln bir almasdr; Ahura Mazda, iyilik prensibi ve Angra Mainyu ktlk prensibi. Dnyadaki iyi olan her ey Ahura Mazdadan, kt olan her ey ise Angra Mainyudan gelir. Dnyann tarihi bunlarn atmasnn tarihidir; Angra Mainyu Ahura Mazdann dnyasn nasl istila edip bozmu ve en sonunda oradan nasl kovulmutur, onu anlatr. Bu atmada insan aktiftir ve bu mcadelede nne konan grev Ahura Mazdann Zerdte vahyettii yasada belirtilmitir. Belirlenen sre geldiinde, yasa koyucunun oullarndan biri olan, henz domam olan Saoshyant (Sosiosh) ortaya kacak, Angra Mainyu ve cehennem helak edilecek, ller dirilecek ve tm dnyaya ebedi bir mutluluk hkim olacaktr. Yazda baz kelimeler italik yazlarak vurgulanyor, nk bunlar ezoterik ierikli anlamlar tayor. Zerdtilerin Kutsal Kitaplar, tpk Dounun tm dier kutsal kitaplar gibi ezoterik adan ele alnarak okunmal. Zerdtiler pratik olarak iki dine sahiptiler tpk dier hemen tm kadim uluslar gibi. Bunlardan biri halk iin, dieri ise inisiye rahipler iin. yleyse ezoterik adan alt izilen szcklerin zel bir nemi olmal, ki bu da

ancak oklt felsefe almas yaplarak elde edilebilir. Dolaysyla Angra Mainyu, doruland zere, vehelerinden birinde insann en alt seviyedeki doasnn cisimlemesidir, kt tutkular ve kutsal olmayan istekleri ile ona ait olan cehennem ise dnyada yerlemi olmal ve yeri bulunmal. Oklt felsefede bundan baka bir cehennem yoktur ve insann bu zel sefillii ile kyaslanabilecek baka bir hal de yoktur. Hibir atete yanmayan ruh, sndrlemeyen ate ya da asla lmeyen kurt (5) dnyadaki bu umutsuz sefaletten daha kt olamaz. Ama yine de tpk bir zamanlar balangc olduu gibi bir sonunun olmas gerekir. Ahura Mazda (6), lahi Olandr ve dolaysyla Snrsz Zamann lmsz ve ebedi semboldr, insann gvenli sna, ruhsal barnadr. Ayrca zaman da iki alml olduundan ve Snrsz Olan iinde snrl ve ll bir zaman olduundan Angra Mainyu yalnzca periyodik ve geici bir ktlktr. O, homojenlikten gelimi heterojenliktir. Kozmik planlardan farkllaan bir doada tezahr eden Ahura Mazda ve Angra Mainyu, belirlenen zamanda isel ya da ilahi bireysellik ve dier dsal kiilik; grnr ve grnmez unsurlarn ve ilkelerin bir birleimi olarak insann ikili trnn temsilcilerine dnr. Gkyznde olan ne ise

dnyada olan da odur; Yukarda olan ne ise Aada olan da odur. Eer insandaki ilahi k, Yksek Benlik kendini de kapsayan ve Ormuzdun da yedincisi olduu yedi Ameshaspendsi oluturursa; Ahriman, dnen kiilik ya da hayvan ruhu da bunun zerine yedi Ameshaspendsin zdd olan yedi Archidevi meydana getirir. Yaam siklusu iinde iyi Yazatalar, 99,999 Fravashi (7) ve hatta Kutsal Yedi, Ameshapendlerdir (8) ve onlar kt Titanlarn ordusuna kar hemen hemen gszdrler. Bunlar insann tutkularnn ve gnahlarnn kozmik olarak kart glerinin sembolleridir (9). Ktln temsilcileri dnyaya manevi ve fiziksel olumsuzluklar yayarlar; bunlar hastalk, fakirlik, kskanlk, kibirlilik, aresizlik, sarholuk, ihanet, adaletsizlik, acmaszlk, kzgnlk ve cinayet gibi hastalklardr. Ahrimann rehberlii altndaki ilk evlattan olan insan arkadalarnn alamasna ve ac ekmesine neden olur. eylerin bu hali ancak Ahura Mazda, yedi alml ilah yedinci

adn (10) zerine aldnda bitecektir. O zaman Kutsal Kelamn Mathra Spenta (Ahurann Ruhu) *Saoshyant (11) enkarne klmak iin gnderecek ve Saoshyant Angra Mainyuyu ele geirecektir. Sosiosh, Vahyin inanl ve gerek prototipidir ve Kalki-Avatardaki Vishnu ile ayndr. (*Tasavvuftaki karl nsan- Kamil, Neo Spiritalizmde de Evrensel nsandr. Ve ancak egonun belli derecelerde eitiminden sonra yaamnn kontrolu kiinin kendisinde olduunda ve evrensel yasalara uygun bir yaam yaandnda bu hale ulalr. eviren notu)

Ahuramazda Ormuzd ve Ahrimann her ikisinin de Dnyann Kurtarcs olarak ortaya kmas; beyaz bir atn zerinde ardndan gelen ruhlar ya da koruyucu melekler ordusu ile st beyaz renkteki sava atna binmi bir halde (12) gelmesi beklenir. Ancak ondan sonradr ki ller dirilecek ve lmszlk var olacaktr (13). Bu son anlattm elbette ki tamamen alegorik bir ifadedir. Materyalizmin ve gnahn lm olarak adlandrlmaya balanmas veya materyalistin ya da inansz olann spiritel olarak l bir insan kabul edilmesi oklt bir anlaya dayanmaktadr. Okltizm fiziksel kiilii hibir zaman insan olarak kabul etmemi, ayrca Pauln ncilde Romallara olan mektubu doru olarak anlalmamtr. Dolaysyla insanlk iin belirlenen zaman (mevcut devremizin sonu) geldiinde, byk

maddeleme siklusunun sonunda, baz belirli btnsel deiimler gerekleecek ve gerein daha net bir ekilde ruhsal idrakine varlacaktr. Maddeden kurtulmak, buna oranla gnahtan kurtulmak demektir. (Bedenli halde yaarken maddeden tamamen kurtulmak mmkn deildir ama maddeye egemen olunabilir ve onun gc kontrol altnda tutulabilir.) Yedinci Irkn ortasnda bir oklt kahin iki atan gcn mcadelesinin (Buddhi ve Kama Manas) hemen hemen lm olacan sylemektedir. Dzelmeyecek denli gnah, kt, acmasz ve ykc olan her ey elenecek, hayatta kalanlar ise cinayetler, jeolojik sarsntlar ve dier ykm vastalar ile karmik bir gelgitle beraber sprlecektir. Beinci devre daha yksek bir insanlk trn beraberinde getirecektir ve zeki doa her zaman tedri yasasna gre hareket ettiinden bu devrenin son rk da mutlaka gereken materyali gelitirmelidir. Bu arada, bizler drdnc devrenin beinci rknda, Kaliyugada pazarlk dnemindeyiz. Ruh ve madde, k-iyilik ile karanlk-ktlk arasndaki lmcl sava dnyamzda ztlarn, kontrastlarn bitki ve hayvan doasnda ilk kez ortaya klaryla balad ve insan u anda olduu kadar bencil ve kiisel bir varla dntnde hi olmad kadar da iddetlenerek devam etti. Yanllk yerini doruya; bencillik yerini dierkamla brakana ve yksek adalet insann yreinde hakim olana kadar da sona erme ans olmayacak. O zamana kadar, grltl savan fkesi dinmeyecek. Buna neden olan zellikle bencilliktir, kibir hissinin de destekledii ve yedi lmcl gnahn nedeni olan, yeryzndeki ve gkyzndeki her eyin tesinde sadece Kendini Sevmektir. *Ashmogh (*Ahrimann rencisi),acmasz iki ayakl ylan o kadar kolay klmez. Zavall yaratn nnde, karanln penelerindeki insan k vastasyla zgrletiriliyor, bu k kendini bilme dr, insan kendini bilmek zorunda. Delfin emirlerini izleyen insan gerek kendisi ile kiilii arasndaki fark renmeye balamadan nce onun heterojen doasnn her bir kuytu kesini renmek ve ona hakim olmak zorundadr. Bu zor grevi baarmak iin iki koul mutlaka gereklidir: Kii uygulamada yksek Zerdt anlayn iyice fark etmelidir: yi dnceler, iyi kelimeler, iyi eylemler gerekletirilmeli ve onlar sadece azyla tekrar etmekten ve ekilsel bir gzlemlemeden tede insann ruhuna ve kalbine silinemeyecek

ekilde ilenmelidir. Her eyden nce insan, yeniden dirilmenin dier tarafndaki kibrini krmaldr. te size eski Zerdtlk almalarndan nasihat ieren bir fabl ve arpc bir alegori. Angra Mainyunun gcnn ilk balang aamasnda o ve onun gnahkar ktlerden oluan ordusu, In ordusuna yaptklar her eyde kar ktlar. ehvet ve kibir, bozgunculuk ve kfr eytanlar sistematik olarak Kutsal Olanlarn almalarn bozdular. Gzel iekleri zehirli ve parltl ldrc ylanlara, tanrln sembol parlak ateleri kt kokulu dumanlara dntrdler ve dnyaya lm sundular. In, safln, gerein, iyiliin ve bilginin karsna karanl, kirlilii, yanl, acmaszl ve cehaleti koydular. Ahura Mazdann yararl ve temiz hayvanlarna zt olarak Angra Mainyu vahi hayvanlar ve kana susam kular yaratt. ncitmeye hor grmeyi de ekledi ve kardeinin yaratt bar dolu ve zararsz varlklara gld. Yant olarak Bu senin kskanln dedi kutsal *Yazatalar (*Ormuzdun emri altndaki iyi gler) bir gn kt eytana, kt yrekli olana, Senin sanatn gzel ve zararsz bir varlk yaratmaktan acizdir Ey zalim Angra Mainyu dediler. Kurnaz eytan gld ve bunu yapabileceini syledi. Hemen dnyann grd o en sevgi dolu kuu yaratt. Bu, dalkavuka hareketleri olan muhteem bir tavuskuuydu, kibrin ve bencilliin simgesiydi. Bu, kularn kral olsun dedi karanlk olan ve insan ona tapnsn ve onun eklini taklit etsin. O gnden beri Melek Taus (tavuskuu melei) Angra Mainyunun zel yarat ve kurnaz eytann, birileri (14) tarafndan arlmasn salayan ve tm insanlarn beendii habercisi oldu. Gl yrekli erkeklerin ve kararl kadnlarn gl bir istekle doru olduunu bildikleri bir ideale doru yrdklerine, tm grnte olana, Ahrimana kar baarl bir sava verdiklerine ve onu yendiklerine ne sklkta rastlyoruz? Onlarn dsal benlikleri iki zt Prensip arasndaki lmcl sava iin zemin olmu, ancak onlar salam durularn bozmam ve bu sava kazanm olanlardr. Karanlk dman artk yenilmi grnmektedir, o ana dein hayvani igdlerin etkisi srmekteyken igd artk ezilmitir

Kiisel bencillik, kendi iin agzlce istemek, sadece kendini dnmek, ktlklerin nedenidir ve kendini bilen, eiten insanda artk kaybolmutur. Her aa igd, Ahura Mazdann hayrl tesirleri altnda kirli buzlarn eridii gibi erimi, yaylmakta olan ego gnei yok olmu, daha iyi ve daha kutsal zlemler iin kendine yeni yer amtr. Yine de, ilerindeki eski ama ksmen yok edilmi olan kibir bir kalnt olarak var olabilir; insan kibrinin ieride kalan ve yok olmaya mahkum son kvlcm tm eitim alanlarn da ilerinde pusuya yatmtr. Uyku halinde, gizli, herkese grnmez bir halde, uurlu ama sessizce beklemektedir. Onu bir an iin uyandrdnzda daha nce ezilen kiilik kendi sesiyle hayata geri dnecek, mezarndan tpk bir geceyars bycsnn emrindeki kt bir hortlak gibi yeniden ykselecektir. Onun ldrc tesiri altnda be saat, hatta be dakika kalmak yllarca yaplan kendini kontrol ve uygulama almalarn ve Ahura Mazdann hizmetindeki zahmetli almalar yok edip Angra Mainyunun geni kapsn yeniden aabilir. te adna kibir denen, bencilliin ve karanln ruhunun en gzel eserine, sessiz ve konuulmadan ama her zaman varolan tapnmann sonucu budur. Etrafnza bakn ve Ahrimann yarattklarnn dsal gzelliine ve zararszlna ramen bu son ve en kurnazca olannn neden olduu lmcl zarar bir grn. Yzyllar yzyllar kovaladka, yllar yllar izledike her ey deiiyor, dnyadaki her ey ilerliyor ama tek bir ey hep ayn: nsan Doas. nsan bilgi biriktirmekte, dinler ve felsefeler icat etmekte ama kendisi hep ayn kalmaktadr. Zenginlik peinde durmak bilmeyen kouu, maddi yeniliklere, hazza ve tutkulara ynelttii istekleri ile "ana motoru"; kibirliliin ve bencilliin etkisiyle hi hareket edememektedir. Bugnn szm ona ilerleyii ve uygarl deitiinde; bilgi cehaletin karanlnn yerini aldnda kimbilir daha ka gnllnn yiliin ve lahi In Prensibi olan Ahura Mazdann ordusuna katldn greceiz Yazk ki Mazdaizmin eytan Angra Mainyunun askerleri onlara oranla saylarn gn getike artrmaktadr. Melek Tausa tapnan bu varlklar dnyay istila etmiir ve ne kadar aydnlanabilirlerse direnleri o kadar kolay krlmaktadr. Bu doaldr. Tpk zaman gibi, hem snrsz hem de snrl olan da, Ik ta iki almldr; lahi ve Ebedi olanla sahte k, ya da paradoksal ama doru tanmyla Ahrimann karanl.

u anda bilgi enerjileri, en gl insan aktivitesi ve insann yaratc gleri neler iin ziyan ediliyor bir bakn; ykm iin kullanlacak sava motorlarn meydana getirmek, onlar mkemmelletirmek ve gelitirmek, silahlar ve dumansz barut ve karlkl cinayetler ilemek, insanlar katletmek iin! Geni bir kitle, insan hayatn yok etmek ve en gl, en kurnaz olan, en zayf ynleri olan kendi tavuskuu kibirlerini beslemek ve kendilerine yalvarilmas adna daha iyi vastalarn kefi iin birbirleriyle yaryor. Peki bu daha az gelimi uluslar ykarak elde edilen byk zenginlik ne iin harcanyor? Acaba eitli ekillerde ac ekmekte olan insan rahatlatmak iin mi bu zenginlikler agzlce kovalanyor? Hi te deil. u anda tpk 1900 yl nce, dilenci Lazarus zengin adamn masasndan den krntlarla beslenmekten honut olduu zamanlardaki gibi zenginler kendilerini fakirlerden ayr tutmak iin hibir vastay ihmal etmiyorlar. Verici olmay ve sa elinin verdiinden sol elinin haberi olmamas gerektiini bilen bir aznlk; sadece kendi isimlerinin basn yoluyla dnyaya duyurulmasndan holandklar iin bata bulunmada son derece msrif davranan byk ounlukla kyaslandnda son derece kk bir kitleyi oluturuyor. Ahrimann gc byktr! Zaman geiyor, her gn cehalet ve batl inan alar geride kalyor, bizlere fayda olarak ise sadece yzyllar boyu bencillik ve kibrin hi azalmamasn getiriyor. nsanlk byyor ve oalyor, gc ve kitabi bilgisi giderek artyor; fizik doann en derin gizemlerine nfuz etmek istiyor, tren yollar ina ediyor, dnyay bal petekleri gibi tnellerle donatyor; dev kuleler ve kprler ina ediyor, uzaklklar minimize ediyor, okyanuslar birletiriyor ve koca ktalar blyor. nsanl tek bir mutlu ailede birletirmek adna kablolar, telefonlar, kanallar ve tren yollar her saat giderek artyor; ama bunun tek amac bencil ve savurgan olmayann ilerleyiinden, biraz daha fazla almann her yolunu kullanarak, bencil ve kurnaz olan daha da fazla donatmak. Gerekte, bilimde ve zenginlikte en st sralarda yeralanlar kendi rahatlarna ve zevklerine, Havaya ve Topraa, Denize ve Atee baml olmulardr. inde bulunduumuz a, ilerleme a, aslnda insan dehasnn en baarl grntsne sahip bir a. Peki bu byk uygarlk ve ilerleyi Avrupadaki fakirlerin yaad blgelerde ve dk gelir seviyesindekilere ne gibi iyilikler yapmtr? Bu deha grntsndekilerden herhangi biri fakir ve muhta durumdaki insanlarn hayatlarna biraz daha

rahatlk katabilmi midir? Acnn ve aln Druidlerin ya da Zerdtn zamannda olduundan yz kat daha fazla olduunu sylesek doru olmaz m? Ve btn bunlar zenginlerin koltuklarnda kalan son unutulan gl yapraklarn besili bedenlerini rahatsz etmemeleri iin sprmek amacyla dzenlemek onca a insana yardm etmek demek midir? Elektriin yaratt mucizeler a insanlara tek bir ilave ekmek krnts verebiliyor mu? Zengin olana kendisinden zayf olan kardeini smrmek iin yeni bir frsat daha sunarak onu daha da zenginletiren onca kulenin, kprnn onca fabrikann insanoluna salad herhangi bir byk iyilik var m? nsanlk, cehaletinin en karanlk gnlerini yaad hangi dneminde u anda grdmz kadar dehetli bir alk yaad? rnein Londrada, kulplere giden herkes yemek imek iin gnlk olarak yirmibe aileyi btn bir gn boyunca besleyecek kadar harcama yapmaktadr. Baktmzda yzlerce, binlerce a insann mevcut olduunu grebiliriz. Scack, elektrik klarnn aydnlatt lks ehir restoranlarnn pencerelerinin altnda her gn titreyen, kapnn her alnda titreyerek burunlarna gelen yemek kokusuna a gzlerini eviren yal kadnlar ve kk ocuklar grmek mmkn. Daha sonra da alk ve titreyileri iinde birer birer karanlk bir kasvetin iinde kaybolup sonunda bir batakln donmu amurunda lyorlar Pagan Parsiler aln ortasndaki bu yardma muhta kiileri bilmemekte, bilse de toplumlar bu insanlara tahamml edememektedir. Bencillik amzn ana tetikleyicisidir ve bunun parolas da: Her koyun kendi bacandan aslr ya da Dene bir tekme de sen vur olmaktadr. yleyse doruluk nerededir ve her inanann iddia ettii insanla indirilen Dnya I uygulamada ne gibi bir fayda getirmitir? Asyann klarna Avrupa kmsemeyle bakmakta, Ahura Mazdann iinde bir ilahi n olduunu fark edememektedir. nsanln strabn dindirmek adna uygulamaya geirilen kck bir k bile, soyut teorilerin gerekliine hapsedilmi sonsuz ktan binlerce kez daha faydaldr. Gnmzde soyutta kalan k sadece milletlerin kibrini doruk noktasna karmaya neden olmu, kendilerini pohpohlamalarn artrm ve yasa herkesi balar sz altnda ta yrekliliklerini beslemitir. Hem bu milletin hem de kiilerin kiilikleri bencilliin topranda derin kkler oluturmutur ve en lks ekilde aan modern kltrn tm

iekleri, terbiyeli bir yanlln, kibrin ve kendini yceltmenin iekleridir. unu kabul edenler ya da grmeye tenezzl edebilenler ok azdr ki; uygarlmzn ve kltrmzn parlak yzeyinin altnda yerinden kartlmay reddeden ve Ahrimann yaratt ktlklerin btn isel kirlilikleri gizlidir ve gerekte en doru sembol, bu uygarln gerek resmi kurnaz eytann son eseri; gzel tavuskuudur. Teozofi size bunun gereini sylemektedir: Bu eytann ta kendisidir.

Bana kulak verenler, eyann ve karanlklarn sembol olan Ahrimana deil, ilk atee, Kelama, yani Ahura Mazdaya gnl versinler ve onda yaasnlar. Bana kulak vermeyenler zamanlarn sonunda piman olacaklardr ZERDT AHURA MAZDA Bir ran Peygamberi olan Zerdt, dokunulmayan, iitilmeyen ve grnmeyen varla inanc reten bir dini liderdi. Bu varlk ise Ahura Mazda idi; dnyadaki btn iyilikleri yaratan tek Us Tanrs. Zerdtn retisine gre alem, iyilik ile ktln mcadele edip durduu bir sahneydi. Bir tarafta akll ruh olan adalet tanrs Ahura Mazda ile ona yardm eden iyi fikir, doru kanun, asil hkmet, mukaddes karakter, shhat ve ebediyet ve ona kar Angra Mainyu, yani yalan eytan ile yardmclar bulunmaktayd. nsan, bu iki ordunun ortasnda duran bir varlkt

ve bu ordulardan birine katlmak zorunda idi. nsann sadece iyilik, temizlik ve aydnlk, yahut bir uzlama yolunu bulmasna imkan yoktu. nsan bu iki taraftan birini tutmak zorundayd ve vazife yalnz insana mahsus deildi. Hayvanlar da, rzgarlar ve bitkiler de ayn ekilde hareket edeceklerdi. Zerdt, bir insan iyilik yaptnda bunun sadece kendi hayat kitabnda yazlmakla kalmayp, dnyann iyiliklerine de iyilik kattna inanyordu. Bunun iin de insan sadece dln grmek iin iyilik yapmamalyd; ayn zamanda dnyann iyiliklerine iyilik katmak ve Ahura Mazdaya, kt ruh Angra Mainyu ile olan mcadelesinde yardmc olmak iin de iyilikte bulunmalyd. Ktlk yapan, kt Ruh ile birlikteydi. Fakat iyilik yapan, Ahura Mazdann safna katlyordu. Ahura Mazdann tarafna katlmak iin u yollardan gemek artt:

Dnce, sz ve davranta saflk Temizlik Merhamet Hayvanlara efkat Yararl i grmek yi yetimeleri iin imkan olmayanlara yardm etmek.

Her insan karar verip taraflardan birini tuttuunda, her szyle ve hareketiyle bu mcadelenin kaderine bir etkide bulunmu olur. Ahura Mazdann tarafn tutmu olan bir insan btn vaktini ve gcn aydnlk mcadelesi yapmaya veriyordu ve onun en belli bal vazifesi ister bir yaramaz ot olsun, ister bir canavar veya insan olsun, dmana aman vermemek, dman korumamak, ya da belki onu imha etmekti. Bu yzden Ahura Mazda insanlardan ibadet beklemiyor, i ve baar bekliyordu. nsanlarn en byk ibadetleri bir l parasn ekilir bir hale getirmek ya da bir uurum zerinde bir kpr kurmakt. Zerdte gre devrim anlay, hayatn ve iftiyle obann yamac gebeye kar lm kalm mcadelesinin her anna kk salmtr: Buday eken iyilik eker. Tabiat insanoluna yararl klma mcadelesini engelleyen unsur ktlktr. nsan nerede yaratltan sorumlu biri olarak hareket ediyorsa Zerdt orada her trl yeni hayatn ncsdr. Eseri drt temel ana konuyu temel almtr:

-Tektanrc ve byklk kayna yeni bir Tanr gr; -nsanla onun insanlamasna kar koyan her ey arasnda bir sava alan olarak dnlen yeni bir dnya gr; -Tanryla ilikileri yeni bir anlayla srdrme tarz; nk insanlar artk tanrlarla birtakm ayinler veya kurban kesmeler yoluyla iliki kuramamakta, aksine insani hayatlarna ilahi bir boyut kazandrarak Tanry kendilerinde bulmaktadrlar. -Tabiatla ilikileri yeni bir anlayla srdrme tarz. Bundan byle her trl hayata, yani hayvanlarn ve bitkilerin hayatlarna da sayg gsterilecektir. Zerdtn yeni Tanr anlay sadece kozmik bir tanrdan ahlak bir tanrya gei deil, ayn zamanda her trl insan biimindeki Tanr dncesini de reddeditir Zerdte gre yalnz tek bir Tanr vardr. Hibir ktln kayna olmayan Ahura Mazda: O zgrl yaratmtr. yilikle ktlk arasnda bir seim yapma zgrln. Her insan kendi seimlerinden sorumludur. Zerdt retisinin kilit ta ite budur. nsan, Tanrnn sevgisini yitirmi olan Ahrimann ardna taklarak ktln ordusuna katlabilir veya iyiliin ana kayna olan Spenta Mainyunun (Ormuzd) stn gelmesi iin sabahtan tezi yok gnn artp bymesine alanlardan olabilir.

Ahriman Zamanda ve mekanda n ve karanlklarn iki ana kayna arasnda bir sava cereyan eder ama daha tesinde zgrlk vardr: Bu zgrlk ktln seimini mmkn klmtr. nsan her an kurtuluunu salayabilir, yani ktl semeden nce, ilk zgrln yeniden elde edebilir. Dolaysyla balangta gnah deil, seim vardr. Zerdte gre hayat bir savatr. Birbirinden ayrlmaz bir ekilde hem iimizde nefsimize kar, hem dmzda karanlklarn taraftarlarna kar verilen bir sava. Zerdte gre insan sorumludur. Onun yklendii grev, alma ve mcadeleleriyle, tarihin olduu kadar yaratln da devam ettirmektir. Zerdte gre dnya bir plana uymaktadr; bu tarihsel bir sretir; birbirine kart gler arasnda yaman bir savan getii bir sava alandr. Sava sonunda bu dnyada ele geecek olansa, ite bu mkemmel halin ok g koullar altnda domasdr.

Zerdte gre, doann tm sresi er bin yllk drt dneme ayrlmI-Yalnz Ormuzd hkm srer; nk yaratma iine o tek bana balamtr: Balangta her eyin stnde ykselmi olan Ormuzddu; en yce bilgiyle, arlkla (saflk) alemin nuru iindeydi. Bu nur tac, Ormuzdun oturduu bu yer, ilk nur denilen yerdi. Ormuzdun eseri olan bu en yce bilime, bu arla Yasa denilir (Zend Avesta, cilt III, s. 343) II-Ormuzd ve Ahriman birbirine eit bir baaryla, biri aydnlkta, dieri karanlkta hkm srerek, biri her eyi iin, dieri kt iin oluturmak suretiyle savar dururlar. III-Ahriman muzaffer olur; aleme hkmeden o ve kendi elinden km olan varlklardr. IV-Ormuzd, ebedi olarak stnlk kazanr. ller gnahlarndan arnm olarak yeniden dirilirler, kt kaybolur; ktyle birlikte cehennem de kaybolur. Ahriman da yalvararak, dua ederek, kurbanlar sunarak nurun kralna sadakat ve gayretle hizmet ederler. Atein yalnz bana bir tapnma unsuru oluuna tradisyonlarda ska rastlanr. Ate 15-16 ekilde mevcuttu ve her halinde ona taplrd. Tm eski geleneksel retilerde bilinen yaratln, tabiatn drt kuvveti denilen ve yaratc glerden biri olan ate, kainat meydana getiren en byk g ve enerjilerden olduu iin bunu bilen ve sezen eskiler ona sayg duymular, onu ruh ve tanr ile de zdeletirmilerdir. Dolaysyla atee tapanlar gerekte onun simgeledii byk gce tapmaktaydlar. Ate, Ik Tanrs olan yce varl simgeler. Her tapnakta bir ate odas vardr ve bunun iinde sonsuz bir ate yanar. Hi kimse buna dokunamaz, hatta nefesiyle bile kirletemez. yilik Tanrs Ahura Mazdann olu olarak kabul edilen Atarn (Ate) klt, bu duruma gre babasndan eskiydi. Ate tapnaklar ok eski alardan beri mevcut olup tapnma treni atein nnde yaplrd. nsanlara rahatlk, zeka ve erkeklik salad gibi btn yaratklar da eytandan korurdu. Zerdtn geleneksel dinden ald biricik ayin, atee sayg gstermek ayiniydi. Zerdte gre ate, eski ranllar tarafndan

yapld gibi taplmaya layk bir ilah deildi. Ahura Mazdann yalnzca sembol olmaktan ibaretti. Ahura Mazda ile ilgili yaratl efsanelerini incelediimizde ise u bilgileri buluruz: Dnya Ormuzdun vcudundan yaratlmt; gk onun bandan, dnya ayaklarndan, su gzyalarndan, bitkiler salarndan, kz sa elinden, ate zekasndan meydana geldiler. Hint Upaniadlarnda da rastlanan bu bilgi yani her ey Odur bilgisi, sonradan semitik dinlere de geerek Birlik veya Tevhid bilgisi haline gelmitir. Bu bilgi, Varln Birlii ilkesinden bir yansma olup bu ilkeye gre tm varolu Bir Olandan tezahr etmitir ve her ey Birin tezahrdr. Dnyann devam sresi olan oniki bin yl, drt ksma ayrlrd. lkin Ormuzd, varlklar dnd ve Ahriman karanlktan kar kmaz bar teklif etti, fakat o kabul etmeyince dokuz yl sren ve n zaferiyle sonulanan bir sava oldu. I zafere tlsml dua Ahura Verya ulatrmt. kinci blmde varlklar Tanr ve eytan tarafndan gerekten yaratldlar. nc blmde insanln Zerdte kadar urad felaketler yer alr. Drdnc blmde ise Ormuzdun nclnde yiliin zaferine ulalr. Zerdt ayn zamanda btn alarn en byk airlerinden biridir. Onun eseri olan Avesta ilahilerinin Gatalarndaki sesine kulak verelimtrDncede, szde ve eylemde birbirlerine taban tabana zt iki ana eilim vardr. Biri hayat verir. br lm getirir. Her iki eilim her insanda her ulusta birbiriyle arpr. arpma ilk insanla balad, dnyann sonu gelinceye kadar devam edecektir. nsanlk iyi kulak versin, iyi anlasnlar, nk her iki dnyadaki kaderleri aydnlkla karanlk arasnda yapacaklar seime baldr. Gndzle gece, hayatla lm birini nasl tanmal, brnden nasl kanmal? Kimi cezalandracaksn? Kime mutluk vereceksin? Tanrnn tercih ettii kimse insanlar dnyasnn iyi iftisidir. Buna karlk ift (koum) kzne ve gnee kt gzle bakan kimsedir ki benim szm ldrr. Kyleri yakp ykan ve hak bilir kiiye svp sayan, kaba g kullanarak hayatn yaamak isteyen, nasl olursa olsun para kazanmak iin gl olmaya can atan. te bunlar dnyay mahvedenlerdir Onlar her iki dnyay da ykarlar Onlar ruhlarn mahvederler ve dnyay da

mahvederler. Ama ktlkle ele geirilen bir krallk mahvolur Kim onlarn canlar istedii gibi zulmetmelerine engel olacaktr? Krlerle sarlar iktidarda birletiler. Onlar iyi insanlarn dnyasn mahvedecekler. Ben nereye gideyim? Nereye dua edeyim? Herkes beni terk ediyor. Zorba yneticiler byk bir kinle etrafm sarmlar bana zulmediyorlar. Senin gcnden baka hangi gle ben senin szn yayp adaletini muzaffer klaym ey Ahura Mazda? Ben senden dostun dosta verdii gc ve mutluluu bekliyorum. O beklenen mutlu gnleri yaatacak olanlar ne vakit gelecekler ki? te ellerimi sana uzatm, honut olacan amelleri ileme hazzn bana lutfetmeni diliyorum. Ey Mazda! Aydnln tanrs! Yeniden dirili gnnde o her eyi yakp kavuran atei, senin ateini neeyle karlayacaz. Ey Mazda! Senin o hzl ve gl ateini, mutluk saan, ama ayn zamanda cezalandran ve yakan ateini. Dnyann son dnne kadar, yeniden diriliine dek yanllarn hakimi insanlar bir daha ldrmeyecek. Dnya sona erdiinde dorulara g vereceksin sen. Ve ben senin ateine ba diye duam sunacam. Arzumun btn gcyle senin na doru yryorum. Onu dinleyiniz.