KON PENETRASYON DENEY

Zemin snflandrmas Kayma direnci tayini Bal birim hacim arlk OCR Svlama analizi Hidrolik iletkenlik Kazk Boyutlandrmas

T P K CPT SONULARI
Tip resistance Sleeve friction fs (MPa) qc (MPa) 0 5 10 15 20 25 30 35 40 0 5 10 15 20 0 5 0 0.1 0.2 0 5 Friction ratio Rf (%) 0 2 4 6 8 10

qca1 qca2 qca3

10 15 20 25

fsa1 fsa2 fsa3

10 15 20 25

Depth (m)

qca4 qca5 qca6

fsa4
30 30

fsa5
35 40 35

fsa6
40

CPT LE ZEM N SINIFLANDIRILMASI

Robertson, 1990 Bol ve di., 2003

Robertson 1990a gre zemin cinsleri

Blge 1 2 3 4 5 Zemin Cinsi Hassas ince daneli Organik zemin turba Killer; kil siltli kil Siltli karmlar; killi silt siltli kil Kumlu karmlar; siltli kum kumlu silt Blge 6 7 8 9 Zemin Cinsi Kumlar; temiz kum siltli kum akll kum kum ok sk kum killi kum ok sert ince daneli

PCPT: ZEM N SINIFLANDIRMA PRENS B

ZEM N T P Koni Direnci qC Srtnme Oran (fS/qC)x100% Boluk Suyu u 0 + u

u3

SAND
u2 u1f u1t

Yksek

Dk

Ani u snmlenmesi Uzun srede u snmlenmesi

CLAY

Dk

Yksek

STRESS induced EXCESS PORE PRESSURE

STRESS HISTORY u1 > u2 > u3 (N.C.) u1 >> u2 >> u3 (O.C.)

CPT LE ZEM N SINIFLANDIRMASI

(Eslami-Fellinus)

q E = (q t u 2 )

CPT ile DRENAJSIZ KAYMA D RENC

su

(qc 0 ) =
Nk

N k = 6 29

nalp, Bol ve Ural (2006)

Kumda koni u direnci-efektif kayma direnci as ilikisi (Robertson&Campanella, 1983)

Kumda koni u direnci-elastisite modl ilikisi (Robertson&Campanella, 1983)

CPT Deneyi ile Kazk Tama Gcnn Belirlenmesi

Qult = Qtip + Qshaft
aft srtnme kapasitesi,

Qshaft = f . As
U diren kapasitesi,

qt

Qtip = qt . At

ZEM N KES T

KAZIK KAPAS TES

Snmlenme: Penetrasyon dolays ile oluan ar boluk

suyu basncnn, u, zamana bal dalm

ch = yatay konsolidasyon katsays kh = yatay hidrolik kondktivite

u2

log Zaman
(After Paul Mayne)

Vision Koni Penetrasyon (VisCPT)

Ksmi Doygun Kum Siltli nce Kum

Doygun Kum

Siltli Kil

Siltli Kum

Silt

SONDAJ+CPT

SONDAJ ve CPT LOGU

Plaka Tama Deneyi

Temel ortamlarnn zelliini deerlendirmede kullanlan en eski deneylerden biri NL killer Yumuak ve ayrm kaya ri daneli zeminler Mhendislik dolgular Tama gcn dorudan yanstr, Arazide drenajsz kayma direnci (su) TS 5744

ARAZ DENEYLER Plaka Tama Deneyi

Ykleme sisteminin etki alan dna yerletirilmi saatlerle en az noktadan okuma alnr

Minimum ap 30 cm 25-50 kPa lk yk artlar uygulanr Hidrolik Kriko

PLAKA TAIMA DENEY LE TAIMA GCNN TAY N

Gerilme (kPa)
0,0

50

100

150

200

q10

250

qd

300

350

400

5,0

B' O

10,0

A'

Oturma (mm)

15,0

20,0

25,0

30,0

qd em = GS veya q10mm em = 2
B

35,0

AA'=Ykleme erisinin elastik-doru kabul edilen aya BB'=Ykleme erisinin doruya dntrlm ve tama gcnn ald blm

40,0

TABAKALI ZEM NDE PLAKA TAIMA DENEY

gerilme art alan blge

*Burgulama ile zemin kontrol yaplmal

Konsolidasyonun tam olarak llememesi ve plakann temelden olduka kk olmas ve tabakal zeminlerde gereki olmayan sonular vermesi sebebiyle iki nemli sakncas vardr. d apl plaka yklendiinde 5d apl bir blge gerilme art alacandan, bu deneye gre hesaplanm d apnda bir yk byk oturmalar gsterecek ve hatta tama gcnn almas bile sz konusu olabilecektir. Benzer olarak tam plaka altna byk apl bir blok kaya gelebilir ve sonular olumsuz etkileyebilir. Gerekten ok az skabilirlik deerleri llebilir. Burgulama ile zemin kontrol yaplmaldr.

ARAZ DENEYLER Kanatl Kesici, Veyn

Bir ok normal yklenmi kilde kayma direnci o denli dktr ki rselemeden numune alm ihtimali yok denecek kadar azdr. Bu durumda lmn yerinde yaplmas tek seenek olarak kalr. Art (+) kesitli ap/ykseklik (D/H) oran 0.5 olan elik kanatlar klf iinde deney yaplacak seviyeye kadar indirilir. Kanatlara yukardan manivela yardmyla bir burulma kuvveti (Tmax) uygulanarak zeminin silindirik bir biimde yenilmesi salanr. En az 10 kez daha evrilerek de kalc diren llerek deneye son verilir. Elde edilen drenajsz kayma direncinin gerek deerinden yksek kt anlaldndan su deerinin zeminin plastisitesine gre bir dzeltme yaplmas gerekmektedir. En zayf zeminlerde dahi gvenli sonular verir.

Kanatl Kesici, Veyn

DENEY N UYGULANMASI

Suv = St =

6Tmax ( H / D = 2iin) 3 7 D Su (max)

Su ( yurulmu )

ARAZ DENEYLER Pressiyometre

Hacim lme

Basn Uygulama

Silindir Sonda

Zemin veya yumuak kayada -Elastik parametreler -Kayma direnci PBP: Delii nceden alm PIP: Zemin iine itilen SBP: Kendi deliini aan CPT/PIP: CPT zerine montajl

Zemin ve yumuak kayada uygulanan presiyometre, ortamdaki bir bolua iki veya eksende esnek bir klf aracl ile niform bir basn uygulayan silindir biimli bir sondadr. Zemin veya kayann elastik parametreleri hakknda salkl bilgiler verebildii gibi kayma direnci hakknda da iyi fikir verir. ndirilen silindir biimli sondann zeminlerde skabilirlik ve kayma direncinin yerinde lm iin ilk kez Almanyada kullanlmas nerilen presiyometre, uygulama alanna Fransada Menardn almalaryla sunulmutur.

Silindirsel bir sonda, hacim lme ve basn uygulama sistemini ierir. Alet zemine akarak veya alan bir sondaja indirilerek deney yaplr. Basn art srasnda lm hcresindeki hacim art llr. Son modellerde hidrolik lm sistemi yerini elektronik aygta brakmtr. Deney elastik blgeden plastik blgeye getiinde zeminin gerilme-yanal deformasyon erisi yenilmeye edeer bir limit gerilmesi (PL) asimptotuna yaklamaktadr. Buradan kohezyonlu zeminlerin yaklak kayma direncini veren bantlar retilmitir.

PBP: Delii nceden hazrlanan presiyometre PIP: Zemin itilen presiyometre CPT/PIP: CPT zerine takl pressiyometre ile hem dey hem yatay lmler yaplabiliyor. SBP: Kendi delen presiyometre. Pressiyometreler ilk olarak 25-30 cm olarak ortaya km daha sonra itirazlar ile 70 cmye kadar kmtr.

Sf65-66

Presiyometre Deneyinin Uygulanmas

PRESS YOMETRE PROBU

YASSI D LATOMETRE
(Marchetti Dilatometresi)

Skunetteki toprak basnc,Ko Teet deformasyon modl

Marchetti dilatometresi olarak da adlandrlan bu 95 mm genilik 15 mm kalnlktaki elik krek biimli alet, bir yznde bulunan 60 mm apl elik diyaframn uygulanan gaz basnc ile hareketi sonucu lm yapar. Zeminde belirli derinlie (z) itilerek indirilen dilatometreye gaz basnc verilerek diyafram zemin itkisine kar iirilir. Denge salanp diyafram zemine doru 1.1 mm daha itildiinde yatay gerilme llp bylece sukunette toprak basnc katsays deeri ve teet deformasyon modl bata olmak zere birka nemli parametreye ulalr.

YASSI D LATOMETRE
(Marchetti Dilatometresi)

JEOF Z K ALIMALAR
S SM K YNTEMLER Geoteknikte uygulanan jeofizik yntemler arasnda en etkini kukusuz sismik yntemlerdir. lmler balyozla vurma/patlatmalardan zel vibratr kullanmna deien yollarla ortamda yaratlan titreimlerin oluturduu kitle (basn P, kayma S ) ve yzey (Love, Rayleigh) dalgalarnn alglanmasyla gerekletirilir. Deneyler sondaj kuyusu iinde ve zemin yzeyinde uygulanabilmektedir.
naat mhendisliinde sismik yntemlerin nemi zellikle kaya ortamlarnda sondaj kuyularnn saysn en aza indirmek zere kuyu aralarn sismik eksenlerle gvenilir biimde kapatmada belirir.

Sf49-50

S SM K YNTEMLER

YNTEM Kuyu yukar

PRENS P EMASI

AVANTAJLARI
-tek sondaj kuyusu gerekli -Zemin ve kayada uygulanabilir -Tabakal zeminde alnan sonular ortalamadr -tek kuyu yeterli -zemin ve kayada yaplr -tabakal zeminde sonular ortalama -patlama yzeyde olduundan dinamit kullanlabilir,kuyu hasar almaz

SAKINCALARI
-Sondaj kuyusunu tutmak iin plastik koruma borusu gerekli

Kuyu aa

- sondaj kuyusunun
gmemesi iin plastik muhafaza borusu gerekli

Sismik koni

-CPT aletinin ucundaki ivme ler

zemine itildiinden kuyu gereksiz - rijitlik yannda baka parametre ler salar - Tabakal zeminde alnan sonular ortalamadr

-kaya ve sert zeminde uygulanmaz -penetrasyon makina ve sondann gcyle kstl

Kuyular aras Kuyulararas tomografi Krlma

-dk hzl(rijitlik)tabakalar alglayabilir -tm zeminler ve kayada geerli -tm ortamlarda geerli -rijitliin 2 boyutta lm mmkn

-s lmlerde gvenilmez -ince tabakalarn hz egemen okuma olarak alnyor -ortamdaki yabanc cisimler sorun yaratr -yorumlama ve yapm pahal -ince tabakalar tesbit edemez -stte hzl altta dk hzl tabakalar olduunda geersiz -hzn derinlikle srekli deitii ortamda sorunlu

-sondaj kuyusuna gerek yok,yzeyden yaplyor

Yansma

-sondaj kuyusuna gerek yok,yzeyden yaplyor

-geoteknik uygulamalarda
yksek znrlkl tipi gerektiinden yksek maliyet -sadece tabakal ortamda etkin -oluturulan titreim frekanslar denetimsiz olduundan lmler bunlara bal -deiik enerji kaynaklar gerekli -ok byk vibratrler kullanlmadka derinlikler yumuak ortamda 10m,sert ortamda 30m ile kstl

SASW

-sondaj kuyusuna gerek yok,uygulama yzeyden yaplyor -sahada hzl ve basit uygulama

CSW

-sondaj kuyusuna gerek yok,yzeyden -sonular sahada grlebiliyor -sahada hzl ve basit uygulama

ARAZ DENEYLER Jeofizik almalar (Sismik Yansma)

JEOF Z K ALIMALAR
ELEKTR K ZD REN

Yntem, farkl zemin ve kaya katmanlarnn farkl elektriksel dirente olmas esasna dayanr. Genellikle bir hat zerinde eit aralklar ile yerletirilmi 4 elektrot kullanlr. Elektrot mesafesi (L) deitirilerek derinlikle ilgili inceleme yaplabilir.

CPT LE KUYU S SM K

CPT de S SM K DENEY SONULARI

Ground Penetrating Radar (GPR)

GEORADAR

Ground Penetrating Radar (GPR) is a high resolution, field-portable geophysical method that produces graphic sections of subsurface structure. A typical GPR system consists of an antenna unit, signal control console, display monitor and graphic recorder. The antenna unit is in direct ground contact with the remaining equipment vehicle-mounted. Data is collected along accurately located survey profiles. Electromagnetic impulses of UHF/VHF frequency are emitted from the moving antenna and propagated into the ground. Impulses are reflected at subsurface boundaries where an electrical contrast is present. Reflected signals are detected by the antenna receiver and digitally stored for post-survey data processing and interpretation.

LABORATUVAR

UD TPTEN NUMUNE ELDE ED LMES

UD TPTEN NUMUNE ELDE ED LMES

LABORATUVAR DENEYLER

SINAVDA ALINAN KT SONULARIN NEDENLER A)alamadm/almadm B)Sorular beklenmedik yerlerden geldi C) Sorular zordu D)Sorular ar kolayd,ardm E)Hoca az not verdi
F)Hocann bana ahsi garezi var,not vermiyor

G)Ders iyi anlatlmad H)Bu dersi sevmedim