Professional Documents
Culture Documents
RISCOS ELTRICOS
CEEST
PROGRAMAO
Aula 1: Riscos Eltricos e a NR 10 Aula 2: Proteo contra Choques Eltricos em Baixa q Tenso. (NBR 5410/2005) Aula 3: Proteo contra Choques Eltricos em Alta Tenso. (NBR 14.039/2005) Aula 6: Sistema de Proteo contra Descargas Atmosfricas Aula 7: Eletricidade Esttica e Ambientes Especiais Aula 8: Avaliao.
OBJETIVO
RISCOS ELTRICOS
CEEST
OBJETIVO
Apresentar os principais conceitos e medidas de controle para evitar os efeitos nos seres vivos de descargas atmosfricas, eletricidade esttica, induo e campos eltricos e magnmagn ticos.
RISCOS ELTRICOS
CEEST
CONCEITOS BSICOS
RISCOS ELTRICOS
CEEST
CONCEITOS BSICOS
DESCARGA ATMOSFRICA a descarga eltrica de origem atmosfrica entre uma nuvem e a terra ou entre nuvens, consistindo em um ou mais impulsos de vrios kAs. PONTO DE IMPACTO o ponto onde uma descarga atmosfrica atinge a terra, uma estrutura ou o sistema de proteo contra descargas atmosfricas.
7
RISCOS ELTRICOS
CEEST
CONCEITOS BSICOS
RAIO um dos impulsos eltricos de uma descarga atmosfrica para a terra. RELMPAGO - a luz gerada pelo arco eltrieltri co do raio. TROVOADA OU TROVO - o rudo estrondoso produzido pelo deslocamento do ar p p devido ao sbito aquecimento causado pela descarga. g
8
DESCARGAS ATMOSFRICAS
RISCOS ELTRICOS
CEEST
1 0
FORMAO DA DESCARGA
10
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS DISRUPTIVAS
Quando campos eltricos so aplicados a um dieltrico, ele se polariza. Quando a intensidade do campo eltrico supera a rigidez dieltrica do meio os eltrons meio, so arrancados do ncleo. Nesse instante ocorre uma descarga disrup disruptiva. A rigidez dieltrica do ar aproximadamente 3 MV/m.
11
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGA ATMOSFRICA
A descarga atmosfrica uma descarga disruptiva ou uma ruptura d meio do i isolante entre uma nuvem e a terra compreendida terra, por um ou mais impulsos de correntes.
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGA ATMOSFRICA
a ruptura do meio isolante entre a terra e as nuvens. Consiste de um ou mais impulsos de vrios kA. kA
97% das descargas so menores ou iguais a 10 kA 85% d d das descargas so menores ou i iguais a 15 kA i 50% das descargas so menores ou iguais a 30 kA 4% das descargas so menores que 80 kA.
RISCOS ELTRICOS
CEEST
RISCOS ELTRICOS
CEEST
15
RISCOS ELTRICOS
CEEST
16
RISCOS ELTRICOS
CEEST
17
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGA POSITIVA
18
RISCOS ELTRICOS
CEEST
19
RISCOS ELTRICOS
CEEST
NBR 5419/2005
1 N d = 0 , 04 .Td , 25
20
RISCOS ELTRICOS
CEEST
21
RISCOS ELTRICOS
CEEST
INCIDNCIA DE RAIOS
De um modo geral os raios cairo sempre sobre os locais mais altos tais como topos de morro, montanhas,sobre rvores isoladas e na ponta de pra-raios. pra raios. Em cada localidade a incidncia de raios est associada ao ndice cerunico I que retrata o I, nmero de dias de trovoada ao longo do ano dentro de sua localidade localidade.
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS DIRETAS: so as de maior severidade Podem gerar parada severidade. cardiorrespiratria, carbonizao, morte, destruio, incndio... d t i i di DESCARGAS INDIRETAS OU PRXIMAS: embora sendo menos severas so as mais freqentes freqentes.
23
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS DIRETAS
Dois parmetros se destacam na anlise das descargas diretas: a energia por unidade de resistncia e o valor de pico da corrente. Uma descarga negativa atingindo um corpo humano de 650 ohms, a corrente de descarga seria capaz de transferir (55 x 650) kJ durante 0,18 ms, correspondendo uma potncia de 6435 kW kW.
24
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS DIRETAS
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS DIRETAS
26
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS DIRETAS
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS DIRETAS
28
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS DIRETAS
29
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS DIRETAS
30
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS DIRETAS
31
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS DIRETAS
32
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS INDIRETAS
So aquelas ocorrncias em que a corrente de uma descarga prxima transmitida por um corpo condutor a seres posicionados a alguma distncia do ponto de incidncia. Muitas vezes, condutores de redes de energia e comunicao e corpos metlicos longos longos, como cercas de arame, so responsveis por tal transferncia de corrente corrente.
33
RISCOS ELTRICOS
CEEST
34
RISCOS ELTRICOS
CEEST
35
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS INDIRETAS
36
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS INDIRETAS
37
RISCOS ELTRICOS
CEEST
38
RISCOS ELTRICOS
CEEST
ACIDENTE INTERNO
39
RISCOS ELTRICOS
CEEST
ESTATSTICAS DE DESCARGAS
40
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS INDIRETAS
41
RISCOS ELTRICOS
CEEST
42
RISCOS ELTRICOS
CEEST
43
RISCOS ELTRICOS
CEEST
44
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCARGAS NAS LINHAS DE TRANSMISSO A queda de descarga atmosfrica numa linha de transmisso pode ocorrer nos condutores de fase, nas torres, nos cabos pra-raios e prximos linha. A incidncia de descargas atmosfricas produz sobretenses cujas intensidades podem ser suficiente para provocar interrupo de forneci fornecimento de energia.
45
RISCOS ELTRICOS
CEEST
46
RISCOS ELTRICOS
CEEST
47
RISCOS ELTRICOS
CEEST
48
RISCOS ELTRICOS
CEEST
49
RISCOS ELTRICOS
CEEST
50
RISCOS ELTRICOS
CEEST
51
RISCOS ELTRICOS
CEEST
52
RISCOS ELTRICOS
CEEST
53
RISCOS ELTRICOS
CEEST
54
RISCOS ELTRICOS
CEEST
55
RISCOS ELTRICOS
CEEST
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MEDIDAS PREVENTIVAS
No constituir ponto de destaque em relao ao relevo prximo. Evitar carregar objetos elevados; Estando em campo aberto agachar e ag ardar aberto, aguardar o momento em que, reduzida a tempestade, seja possvel procurar abrigo; Sendo possvel, procurar abrigar-se dentro de estruturas naturalmente protegidas, como carros, nibus e edifcios construdos com estruturas metlicas.
57
RISCOS ELTRICOS
CEEST
GAIOLA DE FARADAY
58
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MEDIDAS PREVENTIVAS
Deve ser evitado abrigar-se sob rvores. O abrigo sob floresta mais seguro e se deve procurar uma posio eqidistante das rvores mais prximas e se deve permanecer agachado durante o perodo crtico de tempestade; A antiga recomendao de deitar se no solo deitar-se solo, atualmente substituda pela sugesto de permanecer agachado com os ps e tronco agachado, prximos.
59
RISCOS ELTRICOS
CEEST
60
RISCOS ELTRICOS
CEEST
SPDA um sistema de proteo contra raios que tem como objetivo escoar para o solo, no caminho mais curto e mais rpido possvel os raios que por ventura id l i t atinjam a edificao, reduzindo os riscos de vida e de danos materiais.
62
RISCOS ELTRICOS
CEEST
63
RISCOS ELTRICOS
CEEST
64
RISCOS ELTRICOS
CEEST
SISTEMA DE PROTEO CONTRA DESCARGAS ATMOSFRICAS (SPDA) um sistema completo destinado a proteger uma estrutura contra os efeitos das descargas atmosfricas. composto de um sistema externo e/ou de um sistema interno de proteo. O sistema interno um conjunto de disposi dispositivos que reduzem os efeitos eltricos e magnticos da corrente de descarga atmos atmosfrica dentro do volume a proteger.
65
RISCOS ELTRICOS
CEEST
SISTEMA DE PROTEO CONTRA DESCARGAS ATMOSFRICAS (SPDA) O sistema externo de proteo contra descargas atmosfricas, consiste de:
CAPTORES so os componentes do SPDA externo
destinados a interceptar as descargas atmosfricas. p g CONDUTORES DE DESCIDA so os componentes destinados a conduzir a corrente de descarga atmosfrica desde os captores at o subsistema de aterramento. ATERRAMENTO so os componentes destinados a conduzir e a dispersar a corrente de descarga atmosfrica na terra terra.
66
CAPTORES
RISCOS ELTRICOS
CEEST
CAPTORES
So os componentes do SPDA destinados a interceptar as descargas atmosfricas que incidam sobre a edificao e distribu-las pelas descidas. Os captores podem ser constitudos por uma combinao qualquer dos seguintes elementos: hastes, cabos esticados, condutores em malha e elementos naturais naturais.
68
RISCOS ELTRICOS
CEEST
CAPTORES
69
RISCOS ELTRICOS
CEEST
CAPTORES
.
70
RISCOS ELTRICOS
CEEST
CAPTORES
71
RISCOS ELTRICOS
CEEST
CAPTORES
No projeto dos captores, podem-se utilizar os seguintes mtodos, conforme o caso:
ngulo de proteo (MTODO FRANKLIN); e/ou Esfera rolante ou fictcia (MODELO ELETROGEOELETROGEO
MTRICO); e/ou Condutores em malha ou gaiola (MTODO FARACo duto es e a a ga o a ( O O DAY).
Captores em malha consistem em uma rede de condutores dispostos no plano horizontal ou inclinado sobre o volume a proteger.
72
RISCOS ELTRICOS
CEEST
RISCOS ELTRICOS
CEEST
CAPTORES
74
RISCOS ELTRICOS
CEEST
CAPTORES NATURAIS
So quaisquer elementos condutores expostos, que possam ser atingidos pelos raios, se atenderem os seguintes critrios: A espessura do elemento metlico pode ser inferior a 2,5 mm, quando no for importante prevenir contra perfuraes ou ignio de materiais combustveis no volume a proteger; O elemento metlico no deve ser revestido de material isolante; A continuidade eltrica entre as diversas partes q g deve ser executada de modo que assegure durabilidade.
75
RISCOS ELTRICOS
CEEST
76
RISCOS ELTRICOS
CEEST
77
RISCOS ELTRICOS
CEEST
78
DESCIDAS
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCIDAS
So os componentes do SPDA destinados a conduzir a corrente de descarga atmosfrica desde os captores at o subsistema de aterramento. Para edificaes com altura superior a 20 metros tm tambm a funo de receber descargas laterais, assumindo neste caso tambm a funo de captao captao.
80
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCIDAS
81
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCIDAS
82
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCIDAS
Em cada pilar estrutural dever ser instalado um condutor adicional (cabo de ao galvanizado, barra chata ou redonda de ao) paralelamente s barras estruturais e amarrado com arame nos cruzamentos com os estribos para assegurar a eqipotencializao eqipotencializao.
83
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCIDAS
85
RISCOS ELTRICOS
CEEST
ANIS DE CINTAMENTO
Os anis de cintamento tem duas funes: Equalizar os potenciais das descidas minimizando assim o campo eltrico dentro da edificao. edificao Receber as descargas laterais e distribu-las pelas descidas descidas. Sua instalao dever ser executada a cada 20 metros de altura interligando todas as descidas.
86
RISCOS ELTRICOS
CEEST
ANIS DE CINTAMENTO
87
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCIDAS
Para diminuir o risco de centelhamento perigoso, os condutores de descida devem ser dispostos de modo que a corrente percorra diversos trajetos paralelos e que os comprimentos desses trajetos seja o menor possvel. As descidas devem ser distribudas ao longo do permetro do volume a proteger proteger.
88
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCIDAS
Os condutores de descida devem ser instalados a uma distncia mnima de 0,5 m de portas, janelas e outras aberturas. Os condutores de descida no devem ser instalados dentro de calhas ou tubos de guas pluviais, pluviais para evitar corroso corroso.
89
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCIDAS
Se a parede for de material combustvel e a elevao de temperatura dos condutores de descida implicar risco, a distncia entre estes e o volume a proteger deve ser, de no mnimo, 10 cm. Evitar a proximidade e o paralelismo das descidas do SPDA com os circuitos de instalaes eltricas ou de comunicaes (risco de tenses induzidas).
90
RISCOS ELTRICOS
CEEST
EQUIPOTENCIALIZAO
As no equalizaes de potenciais externos e internos, ou seja a equalizao dos potenciais de todas as estruturas e massas metlicas que podero provocar acidentes pessoais, fascafasca mentos ou exploses. Deve ser definido uma posio estratgica para instalao de uma caixa de equalizao de potenciais principal (LEP/TAP) que dever ser interligada aos eletrodos de aterramento.
91
RISCOS ELTRICOS
CEEST
EQUIPOTENCIALIZAO
A cada 20 metros de altura devero ser instaladas outras caixas de equalizao secundrias, conectadas s ferragens estruturais, e interligadas atravs de um condutor vertical conectado caixa de aterramento principal. principal No nvel do solo e dos anis de cintamento devero ser equalizados aos aterramentos do neutro da alimentao, ao terra da concessionria de telefonia, outros terras de eletrnicos e de elevadores, , tubulaes metlicas de incndio e gs ( inclusive o piso da casa de gs quando houver), tubulaes metlicas d tli de gua, recalque, etc. l t
92
RISCOS ELTRICOS
CEEST
EQUIPOTENCIALIZAO
A ligao da caixa de equalizao bem como as tubulaes metlicas podero ser executadas com cabo de cobre 16mm2 antes da execuo do contrapiso dos apartamentos localizados nos nveis dos anis de cintamento cintamento. A amarrao das diferentes tubulaes metlicas poder ser executada por fita perfurada niquelada (que possibilita a conexo com diferentes tipos de metais e dimetros variados , diminuindo tambm a indutncia do condutor devido sua superfcie chata.
93
RISCOS ELTRICOS
CEEST
EQUIPOTENCIALIZAO Conjunto de componentes responsveis pela equalizao do potencial entre todas as partes metlicas internas e externas.
94
SUBSISTEMA ATERRAMENTO
RISCOS ELTRICOS
CEEST
SUBSISTEMA ATERRAMENTO
o subsistema do SPDA que recebe as correntes de descarga das descidas e as dissipam no solo. O aterramento equaliza os potenciais das descidas, os potenciais no solo e as tenses de passo. Um aterramento nico integrado estrutura prefervel e adequado para todas as finalidades (ou seja, proteo contra o raio, sistemas d potncia d b i t t i i t de t i de baixa tenso e sistemas de sinal). A dissipao dessas correntes para o solo feita pelos eletrodos.
96
RISCOS ELTRICOS
CEEST
ATERRAMENTO NICO E INTEGRADO (TAP/LEP) Sistemas de aterramento distintos devem ser interligados atravs de uma ligao eqipotencial de baixa impedncia.
97
RISCOS ELTRICOS
CEEST
TAP/LEP
98
RISCOS ELTRICOS
CEEST
ATERRAMENTO
99
RISCOS ELTRICOS
CEEST
ATERRAMENTO
100
RISCOS ELTRICOS
CEEST
TIPOS DE ELETRODOS
Aterramento natural pelas fundaes, em geral as armaduras de ao das fundaes; Condutores em anel; Hastes verticais o inclinadas erticais ou inclinadas; Condutores horizontais radiais; Eletrodos em forma de placas devem ser evitados, por razes de corroso.
101
RISCOS ELTRICOS
CEEST
102
RISCOS ELTRICOS
CEEST
ELETRODO NATURAL Eletrodos de aterramento naturais As A armaduras d ao embutidas nas d de b tid fundaes das estruturas, cujas caractersticas satisfaam s prescries de 5 1 5 devem ser preferencialmente 5.1.5, utilizadas como eletrodo de aterramento natural nas seguintes condies: a) as armaduras de ao das estacas, dos ) blocos de fundao e das vigas baldrame devem ser firmemente
103
RISCOS ELTRICOS
CEEST
ELETRODOS NO NATURAIS
Para o caso de eletrodos no naturais, a resistncia de aterramento deve ser menor ou igual a 10 , como forma de reduzir os gradientes de potencial no solo e a probabilidade de cencen telhamento perigoso. No caso de solo rochoso ou de alta resistividade, poder no ser possvel atingir valores prximos dos sugeridos Nestes casos a sugeridos. soluo adotada dever ser tecnicamente justificada no projeto projeto.
104
RISCOS ELTRICOS
CEEST
RISCOS ELTRICOS
CEEST
107
RISCOS ELTRICOS
CEEST
108
RISCOS ELTRICOS
CEEST
RISCOS ELTRICOS
CEEST
110
RISCOS ELTRICOS
CEEST
111
RISCOS ELTRICOS
CEEST
112
RISCOS ELTRICOS
CEEST
113
CAPTORES ESPECIAIS
RISCOS ELTRICOS
CEEST
CAPTORES ESPECIAIS No so admitidos captores especiais como ionizantes e radioativos radioativos. Os j instalados devem ser substitudos e redimensionados.
115
RISCOS ELTRICOS
CEEST
CAPTORES ESPECIAIS
Alguns fabricantes divulgam captores com ngulos majorados (tipo 80 ou mais), dispositivos artificiais e para ionizar o ar em volta do captor e atrair raios. Nenhum deles tem eficcia comprovada ou est previsto na NBR 5419/2005.
116
RISCOS ELTRICOS
CEEST
PRA-RAIOS RADIATIVOS
A maior eficcia dos pra-raios radioativos em relao aos convencionais no ficou tecnicamente comprovada. Pra-raios radioativos em bom estado de conservao podem permanecer instalados, at que venham a ser substitudos por dispositivos convencionais; Os pra-raios radioativos no oferecem risco de radiao externa para pessoas, pois contm pequenas quan t i t tidades de material; No caso de desativao de tais pra raios e com o pra-raios objetivo de evitar a disperso de radioistopos no meio , g ambiente, os mesmos devem ser entregues CNEN.
117
RISCOS ELTRICOS
CEEST
PRA-RAIOS RADIATVOS
Os pra-raios radioativos tiveram sua utilizao proibida pela Resoluo 4 da Comisso Nacional de Energia Nuclear CNEN datada de 19 de abril de 1989.
118
RISCOS ELTRICOS
CEEST
PRA-RAIOS RADIOATIVOS
YORK
GAMATEC
AMERION
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DOCUMENTAO TCNICA A NBR 5419/2005 exige que as edificaes devem manter no local ou em poder dos responsveis pela manuteno do SPDA: SPDA DOCUMENTAO TCNICA
121
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DOCUMENTAO TCNICA
122
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DOCUMENTAO TCNICA Relatrio de verificao da necessidade ou no do SPDA e de seleo do respec respectivo nvel de proteo. Projeto do SPDA. Clculos do sistema de aterramento e medies da resistncia de aterramento.
123
RISCOS ELTRICOS
CEEST
INSPEES TCNICAS
A NBR 5419/2005 exigem inspees peridicas no SPDA, excetuando-se os subsistemas excetuando se do SPDA que tenham seus acessos impossibilitados por estarem embutidos no concreto armado (ferragens estruturais) ou reboco. As inspees visam a assegurar que o SPDA est como o projeto e todos os componentes do SPDA esto em bom estado as conexes e estado, fixaes esto firmes e livres de corroso.
124
RISCOS ELTRICOS
CEEST
125
RISCOS ELTRICOS
CEEST
126
RISCOS ELTRICOS
CEEST
PERIODICIDADE
127
RISCOS ELTRICOS
CEEST
INSPEES VISUAIS So realizadas anualmente. Consistem d uma i C i t de inspeo visual ava i l liando o estado de conservao dos subsistemas do SPDA (conexes e fixaes). Devem ser realizados registros indicando a existncia ou no de no conformidades. dades
128
RISCOS ELTRICOS
CEEST
INSPEES VISUAIS
A inspeo avalia as condies das hastes, se esto esticadas ou no, e se os isoladores esto bem fixados estrutura. Inspeciona se o mastro do pra-raios possui a luz piloto, que identifica a altura do prdio. Quando feito o trabalho de manuteno faz manuteno, fazse tambm uma limpeza no cabeamento e nos captores. captores Troca de captores s em casos isolados, como de quebra.
129
RISCOS ELTRICOS
CEEST
INSPEES COMPLETAS INSPEO VISUAL DETALHADA. REAPERTO DAS CONEXES INSPEES NAS FIXAES MEDIES DE CONTINUIDADE DOS CONDUTORES DE DESCIDA DESCIDA. MEDIES DAS RESISTNCIAS DE ATERRAMENTO. REGISTRO DE NO CONFORMIDADES
130
PROJETO DE SPDA
RISCOS ELTRICOS
CEEST
PROJETO DO SPDA
1. AVALIAO DE RISCO 2. 2 DETERMINAR O NVEL DE PROTEO 3. ESPECIFICAR O MTODO DE PROTEO
A SER ADOTADO ADOTADO, 4. DETERMINAR O NMERO DE DESCIDAS E O SEU POSICIONAMENTO 5. DIMENSIONAR AS MALHA DE ATERRAMENTO E A SUA INTEGRAO A MALHAS J EXISTENTES.
132
AVALIAO DO RISCO
RISCOS ELTRICOS
CEEST
PROCEDIMENTO
134
RISCOS ELTRICOS
CEEST
N g = 0.04.T
1,25 d
-6 6
N d = N G .A E .10
RISCOS ELTRICOS
CEEST
136
RISCOS ELTRICOS
CEEST
137
RISCOS ELTRICOS
CEEST
138
RISCOS ELTRICOS
CEEST
139
RISCOS ELTRICOS
CEEST
140
RISCOS ELTRICOS
CEEST
FATOR A
141
RISCOS ELTRICOS
CEEST
FATOR B
142
RISCOS ELTRICOS
CEEST
FATOR C
143
RISCOS ELTRICOS
CEEST
FATOR D
144
RISCOS ELTRICOS
CEEST
FATOR E
145
RISCOS ELTRICOS
CEEST
EFICINCIA DO SPDA
146
RISCOS ELTRICOS
CEEST
LAUDO TCNICO
147
RISCOS ELTRICOS
CEEST
LAUDO TCNICO
148
RISCOS ELTRICOS
CEEST
150
RISCOS ELTRICOS
CEEST
NVEIS DE PROTEO
151
RISCOS ELTRICOS
CEEST
NVEIS DE PROTEO
152
RISCOS ELTRICOS
CEEST
NVEIS DE PROTEO
153
MTODOS DE PROTEO
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MTODOS DE PROTEO Existem trs mtodos que podem ser empregados para determinar o SPDA requerido para proteger uma dada estrutura: t t Mtodo de Franklin, Mtodo de Faraday, Mtodo das Esferas Rolantes ou de Whitehead.
155
MTODO DE FRANKLIN
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MTODO DE FRANKLIN
O Mtodo Franklin consiste na proteo proporcionada por uma haste instalada a uma altura h. O volume de proteo dado pelo cone de altura h e ngulo . O crculo de raio R define a rea protegida.
157
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MTODO DE FRANKLIN
158
RISCOS ELTRICOS
CEEST
159
CEEST/2007
MTODO DE FARADAY
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MTODO DE FARADAY
O mtodo Faraday tambm conhecido como mtodo da utilizao dos condutores em malha ou gaiola. Captores em malha consistem em uma rede de condutores dispostos no plano horizontal ou inclinado sobre o volume a proteger proteger. As gaiolas de Faraday so formadas por uma rede de condutores envolvendo todos os lados do volume a proteger.
161
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MTODO DE FARADAY
Quanto menor forem as distncias dos condutores das malhas, maior ser o nvel de proteo. O mtodo Faraday recomendado para edifcios com grandes reas, especialmente os de altura no elevada onde a proteo Franklin elevada, implicar em problemas estticos. O mtodo Faraday obrigatrio para a prote proteo de edifcios com mais de 60 metros de altura. altura
162
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MTODO DE FARADAY
163
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MTODO DE FARADAY
164
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MTODO DE FARADAY
165
RISCOS ELTRICOS
1 CEEST 6 6
FRANKLIN x FARADAY
166
MTODO ELETROGEOMTRICO
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MTODO ELETROGEOMTRICO O modelo eletrogeomtrico tambm conhecido como o da esfera rolante ou fictcia. um mtodo recomendado para estrug q tura de grande altura ou de forma arquitetnica complexa. Este modelo baseia se no mecanismo de baseia-se formao das descargas atmosfricas.
168
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MTODO ELETROGEOMTRICO
Nas descargas nuvem-terra, o raio precedido de uma onda lider descendente, que se desloca em saltos at chegar prxima do solo ou de uma estrutura. No solo ou na estrutura origina-se uma onda lder ascendente que parte em direo da onda lder descendente (o ponto onde vai cair o raio aquele onde se origina a onda ascendente) ascendente). O raio R da esfera rolante a distncia do ltimo salto da onda lder lder.
169
RISCOS ELTRICOS
CEEST
170
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MTODO ELETROGEOMTRICO
171
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MTODO ELETROGEOMTRICO
Captores (hastes ou condutores da malha) devem ser instalados em todos os pontos da estrutura que faam contato com a esfera fictcia. As reas hachuradas e a haste precisam ser analisadas para receberem captores (hastes ou condutores). Desde que as reas hachuradas sejam protegidas, o modelo eletrogeomtrico mostra que as restantes tambm estaro protegidas protegidas.
172
RISCOS ELTRICOS
CEEST
173
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MTODO ELETROGEOMTRICO
174
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MTODO ELETROGEOMTRICO
175
RISCOS ELTRICOS
CEEST
APLICAO
176
RISCOS ELTRICOS
CEEST
178
RISCOS ELTRICOS
CEEST
179
RISCOS ELTRICOS
CEEST
HISTRICO
A primeira utilizao das armaduras (ferragens) do concreto armado no aterramento data da Segunda Guerra Mundial, mais precisamente de 1941 para os depsitos de bombas da base area em TUCSON, no Arizona, EUA. Os objetivos desse sistema eram proteger contra descargas atmosfricas e eletricidade esttica, esttica esta ltima causada por vento e tempestades de areia.
180
RISCOS ELTRICOS
CEEST
HISTRICO A Unio Alem das Centrais Eltricas possui desde 1965 diretrizes para a utilizao das armaduras das fundaes como eletrodos d aterramento. l t d de t t Em 1979 foi publicada a norma alem p (caderno 35 da VDE) sobre a incluso do sistema de aterramento nas fundaes dos edifcios residenciais.
181
RISCOS ELTRICOS
CEEST
HISTRICO
Em 1978 o NATIONAL ELECTRICAL SAFETY CODE (ANSI C2) CODE (ANSI-C2) incluiu pela primeira vez especificaes para eletrodos de aterramento embutidos nas fundaes. O GREEN BOOK (ANSI/IEEE Standard 1421982), 1982) que trata especificamente de aterramento, ressalta em vrias sees as vantagens de se utilizarem as armaduras do concreto das fundaes como eletrodos de aterramento.
182
RISCOS ELTRICOS
CEEST
ARAMDURAS DAS FUNDAES PREPARADAS PARA A INTERLIGAO DAS FERRAGENS DOS PILARES
183
RISCOS ELTRICOS
CEEST
184
RISCOS ELTRICOS
CEEST
185
RISCOS ELTRICOS
CEEST
186
RISCOS ELTRICOS
CEEST
187
RISCOS ELTRICOS
CEEST
REQUISITOS MNIMOS
Para se utilizarem as armaduras do concreto como SPDA e como parte integrante do sistesiste ma de aterramento necessrio garantir a continuidade eltrica entre os pontos extremos da armadura. Deve ser comprovado por meio de medies comprovado, um valor de resistncia de contato eltrico menor ou igual a 1 entre os pontos extremos da armadura. vedada a utilizao multmetros convencionais convencionais.
188
RISCOS ELTRICOS
CEEST
REQUISITOS MNIMOS Deve-se, utilizar um miliohmmetro ou microohmmetro de quatro terminais (configurao Kelvin). As escalas do instrumento devem ter valor de corrente injetada de se fazer j circular uma corrente, com valor de no mnimo 1 A ou superior entre os pontos superior, extremos da armadura sob ensaio.
189
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MICROOHMMETRO
190
RISCOS ELTRICOS
CEEST
MEDIES
191
RISCOS ELTRICOS
CEEST
192
RISCOS ELTRICOS
CEEST
193
RISCOS ELTRICOS
CEEST
DESCIDAS
194
TELAS DE APOIO
RISCOS ELTRICOS
CEEST
ANTENAS EXTERNAS
197
RISCOS ELTRICOS
CEEST
198
RISCOS ELTRICOS
CEEST
EFICINCIA DO SPDA
199