R^

.1

._

do

L
1

'

//
-.11.

i.

=.^^V^'
e
i 1

badet

e Ahlk

il

gi

is

Muhammed Es'ad Erbll

istanbul 1410/1989

KENZU'IrlRFAN HAKKINDA

Mutasavvflarn hadis ilmi ve hadis rivayetiyle ilgili almalar, tasavvufun zuhuruna tekaddm eden asrlara kadar uzanr. Tasavvuf tabakatnn ilklerinden saylan Slem'nin Tabakatu's-sfiyye'sihde hayat hakknda bilgi verilen 100'den fazla sfnin yailmi, ya da hadis rivayetiyle megul olduu grlmektedir. Tarikat mutasavvflardan Ahmed er-Rif, Abdulkadir Geyln, ihbuddin Shreverd, bn Arabve Sadreddin Konevgibi mutasavvflarn hadis ilmiyle megul oldubilinmektedir. Mutasavvflann hadislerden semeler yaparak derledikleri krk hadisler ve tasavvuf! hadis erhi faaliyetleri, asnmza kadar devam etmitir Nitekim geen asnn byk mutasavvflanndan bir ksm, ayn zamanda muhaddistir. Ve bu konuda eser sahibidir Ahmed Ziyaddin Gmhnev ile mer Ziyeddin DastanVhunlara rnek olarak zikredilebilir.

ndan ounun hadis

ilk

kurucusu

Elinizdeki Kenzu'l-rfan adl eser,

konulanna gre

tasnif

edilmi 1001 hadis

ter-

cemesidir ve son devir mutasavvflarndan Nak-Halid eyhi M. Es'ad Erbil(. 1931)'ye aiddir. Daha ok ibdet ve ahlk konularndaki hadislerden derle~nen bu eser, mellifi
hayatta iken eski harflerle
Yeni harflerle
iki

defa tb'edilmitir. {stanbul, 1317,

1327.).

de mteaddid neirleri bulunan Kenz'l-rfn, Trk okuyucusu tarafndan byk bir hsn-i kabule mazhar olmutur Nitekim stad Necip Fzl Ksakrek, eser ve mellifi hakknda unlan sylemektedir: "Es'ad Efendi'nin Kenzu'I-rfan isimli eserindeasi metne ve Osmanlca'ya byk bir sadakat ve hkimiyet mhade ettiimizi belirtmek borcundayz... iirlerine gelince, bunlar, eyh Es'ad Efendi'nin bir hassasiyet ve iir kabiliyetine mlik bulunduklanna iaret." (bkz. Son Devrin Din Mazlumlar, s-

tanbul 1988,

s.

169-170).
Rlsle-i Es'adiyye adl eserlerini nerettiimiz mellifin Kenzu'l-irfn

Mektbat ve
adl
eseri,

okuyuculanmz tarafndan sk sk aranp sorulmakta idi. Okuyucularmzdan gelen bu srarl talepler zerine, slbunu bozmadan, fakat gnmz insannn da istifade edebilecei bir ekilde eseri yeniden nere hazrlamaya karar verdik. Hadislerin
Trke tercemesini aynen koruyarak anlalmas zor kelime ve terkipleri parantez iinde bugnk karlklaryla akladk. Mtercimin asl nshada parantez iinde gsterdiklerini ise trnak iine alarak orijinal metni korumaya altk. Bu duruma gre, parantez iinde gsterilen kelimeler yok sayldnda, ya da okunmad takdirde okuyucu, asl metin ile kar karya gelmi olacaktr. Parantez ii aklamalarda kelime y da terkiplerin lgat manasndan ok metinde kasdediien manay esas aldk. Arapa olan, blm balkiann aynen muhafaza ederek hemen altna gnmz Trkesiyle karl-

gsterdik.

Hadislerin metinlerini

Arapa aslyla dizdirdik ve eserden

ilm

seviyede

bir istifade

salanmas maksadyla

hadislerin tahrcin yaptrdk.

Hadisler ncelikle ei-Mu'(emu'l-mfehres li elfzi'I-hadisi'n-nebev'den yararlanlarak Bhr, Mslim, Eb Davud, Tirmiz, Nes, bn Mce, Drim, Muvata ve Ah-

med

b.

Hanbel'in Msned'inde yer almlarsa, bu

durum

aadaki

ekilde

gsteril-

mitir.

verilen rakam,

bn Mce, Drim ve Nes iin blm adndan sonra bab numarasdr: Mesel, Buhr, edeb 15. denmise, bu Sahih-i Buhr'nin Kitabu'i-edeb blmnn 15. bab demektir. Mslim, ve Muvatta iin blm adndan sonra verilen rakam ladis numarasdr. Mesel Mslim, imre 40 denilmise bu, Sahih-i Mslim'in kitabu'l-imre blmnn
Bulr, Eb, Davud, Tirmiz,

40. hadsi demektir.

Ahmed
cildin 375.

b. Hanbel'in Msned' sayfas demektir

.

iin

Ahmed b.

Hanbel,

1,

375 denilmise, bu,

birinci

Concordance diye mehur olmu bulunan hadis mucemi vastasyla kaynaklarna iaret edilemeyen hadisler iin, cild ve sayfalan verilmek suretiyle aadaki eserlerden yer gsterilmitir.

el-Hakim ei-Neysbr, el-Mstedrek,

l-IV,

Beyrut, tarihsiz.

Eb Nuaym, Hilyetu'l-evly, L-X, Msr 1932 bn Hbban, Sahih (el-hsan bi tertbi Sahih bn Hbban),
Heysemi, Mecmeu'i-Zevd, Beyrut, 1967 el-Beyhak, es-Snenu'I-kbr, Haydarabd, 1344
el

Beyrut, 1987

Deylem,

Msned

(el-Firdevs bi me'sri'l-hitb),-

l-V,

Beyrut, 1986

el-Mnv, Kunzu'l-haklk, E^hire 1285 el-Mnv, Feyzu'l-kadir erhu'l-Caml'i's-sa|lr,

es-Suyti, el-Cmiu's-sar,
el-Acln,
Ali el-Muttak,

Msr, 1938

Msr, 1321

Kefu'l-haf ve mzlu'l-ilbs, Beyrut, tarihsiz Kenzu'l-umml, Haydarabd, 1312-1314 ed-Drekutn, Snen, l-IV, Medine, 1966 bn Hacer, el-Metlifau'l-liye, Kuveyt 1973 Hakm et-Tirmiz, Nevdiru'l-usl stanbul, 1294
Kenzu'l-irfn'n
orijinal

tercmesinde yeralan baz

anlalmas

zor kelime ve ter-

kiplerin

gnmz

Trkesinde1(ullanlan

karNklann koyarak tercmenin anlalr hale

gelmesinfsalayan Do.Dr. H.Kmii Ylmaz'a, hadislerin yukarda zikredilen kaynaklardan tahricini yapan M.. lahiyat fakltesi Hadis Yksek Lisans rencileri, Ayhan tekini, Alican Tath ve Mustafa &^'e burada teekkr etmeyi yaynevimiz bir bor bilmektedir.

Erkam ^ynlar

-'^^

j^g^^^^g^j^IS^^^;^

MUKADDME

u bedyi'-hne-i lemde (Cenb- Hakk'n san'at

da) cevher-l insaniyyeti (nsanlk cevheririi)
tan)

evi olan

dnya-

a'aa-dan eyleyen (parlane kadar ahlk- hamde (gzel ahlk) ve evsf- cemle (ho sfatlar)
cnnlesi

var

se

ummn-

irfan (ma'rifet

deryas) olan Peygam.ber-i

z-

n Efendimiz hazretlerinden alnm ve tercemelerle btn cihana da-

lm

iken marif-i islmiyyeden (islm bilgiden) b-behre (nasipsiz)

nev-residegn-

zamandan

(amzn yeni yetmelerinden) bazlan gy

tda)

menba- marif, (ilim ve marifetin kayna) ecnibde (ecnebilerde, baimi zu'm- fasidine (bozuk ve yanl zannna) dtklerini vakit
Bir

vakit iitir, mteessir olurdum.

gen lisnndan bizzat dahi iitmekle oi-bbdaki (o konudaki) teessrtm (zntm) artt. Binenaleyh nihyetivahim olan bu gibiefkr- sakmeden (sakat dniki

gn

u zehb- btl (yanl gr)

celerden) ihvan-udinimizi (din kardelerimizi) kurtarmak zere Nebiyy-i

mur ileyh

Efendimiz fazretlerinin ehdi-i erfelerinden (deerli ve

sedet-i dniyye ve dnyeviyyeyi

mbarek szlerinden)

mtemil ve

mstekmil binbir (1001) kadarn cem' ve tertbe (toplayp derlemeye)

baladm.

Sem-i saltanatn (saltanat semsinn) hurd-i

rahn

(parlak gveliyy-i

nei) sultan-

seltn-i

cihan (cihan padi^hlannm

pdih)

ni'met-i b-imtinn (minnetsiz bir

ekilde nimetlerimizin

sahibi) es-

Sultanu'l-Gz "Abdulhamd"

h'n-i

sni -eyyedehullahu Tel- (Allah

Tel kendisini g.ijlendirip yceltsin), Efendimiz hazretlerinin sye-i marif ser-mye-i hilfet-penhlerinde (hilfet zamannda) .ikml ve itma-

mna

(tamamlamaya) muvaffak oldu m.

mid ederim ki, Kenz'l-irfn ser-levhasyia (adyla) tab' ve neredilen (baslp yayna sunulan) eser-i aciznemi mtla edenler, artk ahlk- hamdenin menba (kayna) ve ulm-l marifin (ilim ve marifetin) mecma (toplanp birietii yer) dn-i mbin-i islm olduunu tasdk ve her tri hallerini irdt- ilhm-gyt- CenbRisiet-

penh'ye (Cenb- Peygamber'in ilham dolu

tatbik
ile

dnce ve

iradelerine)

ilmen ve amelen sedet-i dareyn'e

minellahi't-tevfik

(iki

cihan saadetine) vsl

olurlar.

Ve

(Baar

Allah'tan).

Muhammed

Es'd

Erbil

MraikMHta

:r.r-^r--r-:^^r--^-:-;^r--^

Besmele'nin

fazileti

1- Bilcmle ktb-i semviyyenin (ilh kitaplann)mifth(anahtar)

besmele-i

erfedir.^''^

j^zil

j^

A)!

(-1^^.

aJ l-L

J^U

(5 yi

JS'

t"

2-

Umr- merann (meru

ile

ilerin) her hangisi olur ise olsun

besmele-i erfe

bed'olunm.azsa (balanmazsa) behresiz (nasipsiz,

gdk)

olur.<^'

J>

^j

^ ^CiJ

^^> ^> 4J1 '^^^ j ji ^^ u ^j^ii ^\ li J>: JCj

dil

^3 k A5U.

^
^

Ni sji

1-

Mnvi, Knz'l-hakik,

s.

52.

2- bk. Drekutn,

Snen,

I,

229.

3- Bir vartaya (tehlikeye)

dtn

vakit " Bismillah irrahmnirrahm

ve

havle vel kuvvete

ill

billhi'l-Aliyyi'l-Azm"e

devam

etmeli; zra

Cenbrin

Allah bunlarn erefiyle bel ve mesibin her trlsn) defeder.

envn

{musibetle-

(r--H

lyM^ '^y.j

j-*^^ '^--i tj^

(^^ '^

V>-^

01

:5ijl

(V

ta'zbinden (azb etmesinden) necat

Cehennemin balca memurlar bulunan ondokuz zebniyenin bulmasn (kurtulmasn) arzu eden kimse besmele-i erfeye devam etsin. >
4o
1,

^J,0^^

kimse evine girmek murad edince bir eytan ol hanetakb eder. Lkin haneye girerken besmele-i erfeyi okur ise eytan "Benim iin bu haneye medhal (girecek yer) yoktur" diye me'ysen (midsiz olarak) avdet eder (geri dner).^^)
ye girmek
iin kendisini

5- Sizden bir

Elhamdu

lillh'n fazleti

Umr- meraya (meru lere) "el-Hamdu lillh" ile ibtd olunmazsa (balanmazsa) hayr ve bereketi maktu olur (kesilir). ^^^
6-

5- bk. Mslim, esrice, 103;

6- Drekutn,
I,

Eb Dvud, etime

15.
I,

229; ibn Mce. nikah 19; Eb Dvud, edeb 18; ibn Hibban, Sahih,

.102.

10

i.^.--

-^^^-.;-s^^>^^^,'3.gr:e^;-??T;rs^-..-^^

7-

Cenb- Hakk'n in'mna (ihsanna) hamd ve sena, insan nimetin

f''^

zevalinden (yok olmasndan) mahfuz eder (korur),

"Elhamdu lillh" demek krlerin badr. Hamd ve sena meyen kimse, Hakk'a kretmemi olur.^^^
8-

et-

AJ

JUAI

J^-^^
lillh"

9-

Cenb- Hakk' sena etmek

^^)

iin

"el-Hamdu

J-^' ~ ^ demek zikir-

lerin efdalidir.

Peygamberi miz'e salt'n

fazleti

^ Oi^

dil

10- Bir kimse nezdinde ismim zikrolunduu halde, bana salt selm gndersin. Tahkka (gerekten) b^na bir kerre salt gnderenlere Cenb- Allah on defa rahmet eder.<^^

11- Efdal-i kinat Efendimz'e salt u selm

gndermek abd

(kle)

zd etmekten

efdldir.^''^^

Jip

'>C2J!

jf^ W^b

^^

(_5^

'-'^

*^

""
ti/

7- Mnv, Knz'l-hakik s. 65.

8-

Mnv, Knzu'l-Hakalk,

s.

65

9- bk. !bn Mce,.-,edeb 55.

10-

Eb Nuaym,

Hilye,

I,

224.
s.

11- Mnv, Kunz'l-hakik,

85.

11

.12- Cenb- Allah'a rziyen (honud olarak) mulk olmak (kavumak) arzusunda bulunanlar bana oka salt gndersinler.

13- Tahkka (gerekten) sizden

bana en yakn olan kimse beni ok-

salt u

selm

ile

yd edenlerdir. ^^^>

^
14bir

j.>j

j}> jir i^j.J^Jl^

Jl^, jji

JU.

ju!^ -

Bana

salt gnderenlere

Cenb- Hakk srat kprs zerinde

ehl-i

nr ihsan eder. Ehl-i nr ise

bedhdir (aktr).
^^"^^

nrdan (cehennemliklerden)

ol-

mayaca

lt

15- Sizden cennette en ziy^de huri kaznah kimse u selm gnderenlerdir.

.

baha oka

sa-

16- Bir kerre

eder.
^'^^

bana

salt gnderenlere

Cenb-

Allah on defa rahmet

^^'>^'

w.5?^"^"j

"-^Uj*^'

^c^'j

vjJ^'j

f_r*^'j f>*^'

17- Husl-i matlabnda (gayesini gerekletirmede) drusret olan

(zorlua den) kimse bana oka salt u selm gndersin. Tahkika izle-i gumm (skntlarn giderilmesi) ve teksr-i erzak (rzkn oaltlmas) ve hall-i mkilt (mklerin zl(gerekten) salt u selm,

mesi)

iin bir vesledir.

13- ibn Hibban, Sahih,

II,

132.
142.

14- ibn Hibban. Sahih.

II,

16-

Eb Davd.

vitr

26; Drim, rikak 58.

mr^.-^i^^.--r::^r'^^--:r--^^

>^

!^^

.^ ^ ;-^::^vr^r?^

slm ve man

.5

3*

>

c ^

tA-^j^OC-.-jii-^lO.C-^H^'^^

Uii-aj ^j.v2JJ

* J^_/^

(5_?^J

'>Cy!aJ^

18- islmiyet kelime-i ehdetle, ed-y

savm

(oru tutmak) ve salat

(namaz klmak) ve erbb- servet mek) ve zekttan ibarettir/"^ ^

(zenginler) iin f-y

hacc (hacca

git-

19-

Hukuk- ibd
kfrdeki
(^9)

(kul

Zamaneder.

(kfirlik

hakk) mstesna olduu halde dn- slm, dnemindeki) msiyeti (gnah) imha (yok)

^O

Jl,

jlS'J'yU

J-^J

LJJL; JJj ^JUL;

'A3JC>

lj\

18-

Eb Dvud, snne
II,

16; Nes,

iman

5, 6;

bn

Mce,

fiten 12;

Ahmed

b.

Hanbel,

1,

27, 51,

107.
b.

19-

Ahmed

Hanbel,

IV,

199, 204, 205.

13

20- Iman- kmil, kalb

vrih ve

ile

marifet (Hakk' tanmak), lisan

ibarettir.
^^^

ile ikrar,

ce-

ile

amel eylemekten

21- Kadere man etmek, hzn ve kederi

giderir.

^^''^

22- mn- kmil," haramdan tama'dan mberrdr (uzaktr). ^^2)

amel yek-dieriyle nitekarin ve mtelzlmdir (birbirinden aynlmayan iki arkadatr). Binen aleyh man amelsiz, yahud amel
ile

23- mn

mnsz

bir

ie yaramaz.

^^^^

24- man ne

temenna (temenn) ve arzu ile ve ne de zahirde

fiilen

kendini

kavlen (szle) ne
nin

evliyullah'a benzetmekle olur. Velkin

ki

mmi-

man

yle bir
^^'^^

eydir

kalbinde yer

tutmu

ola ve ibdeti de onu

tasdik ede.

^pl^ J:^ j jlLl

25- mn kalb
ile bilip

j\J\j cJij\
ikrar

li^

C\

lisan

ile

ve z ve cevrihle (organlarla)

amel ve ibadet eylemektir.

^^^^

26-

man

kavi (sz) ve

amel

(i)dir.

Zid ve

naks

olabilir (artp eksi-

20- (bn Mce,

mukaddime

9.
s. s.

21- Mnv, Knz'l-hakik, 22- Mnv, Knz'l-hak[k,

156.
156.

23- Suyti, el-Cmls-sar, I, 127. 24- Suyti, el-Cmis-sar, il, 140. 25- bk. Ibn Mce, mukaddime 9.

14

wm

-^T^=-^-^.-s^^^-^r:w?^-.^y^. -^^^

,-

-:^,^r-T^r-o

lebHr).

Yni

herkesin

mn amel ve

ibdeti

nisbetindedir.

^^^^

27-

Cenb-

Allal amelsiz man,:ve

mnsz ameli kabul buyurmaz.

Niyyet

28- Amel ve ibdetle me'cr olmak (sevap kazanmak) huls-i niyyete (temiz bir niyyete)

mtevakkftr (baldr).

(^^>

29- Bir kimse teheccd

namazna kalkmak

niyyetiyle

yataa yatp
nis-

sonra nevm galebe ederek (uyku

ar

basarak) uyanamazsa niyyeti

^^^>

betinde me'cr olur (sevap kazanr). Uykusu ise

Cenb- Hakk tarafn-

dan kendisine

bir

tasadduk (ikram)

olur.

30- Mminlerin niyyeleri amellerinden ve mnafklarn da amelleri

niyyetlerinden hayrldr.^^"^

-{yCis

\i^\

j^. ^u;
iin

md\-rs

31- Sadet-I uhreviyye (hiret mutluluu)

ibadet ve tatta bulu-

26- bk. Buhr, iman

1;

Ibh Mce,
s.

mukaddime

9.

27- Munv, Khz'l-hakik, 28- Buhr, bed'l-vahy

talk 11;
1,

182.

bn Mce, zhd

tk6, menkib'l-ensr 43, talak 11; Mslim, imre 155; EbDvud, 26;Tirmiz, fedil'l-cihad 16; Nes, tahre 59..

29-

bn Mce, ikme

177; bk.
II,

Eb Dvd, tatavvu
194.

20.

30- Suyt. el-Cmis-safr,

15

nanlarn Cenb- Hakk sadet-i dnyeviyyesini (dnya mutluluunu) da

ihsan buyurur.
^^^^

:r^ r^^

vJj

ji

VI

^.^

!^

^'

j4

^^^c^

vj - rr

32- Nice oru tutan kfmse vardr ki alktan baka bir ey istifde edemez. Ve nice kaim kimseler (namaz klanlar) vardr ki uykusuzluktan gayr bir menfaat bulamaz. Yni amel hsn-l niyyete (iyi ve ^^9'^"^ (^2) ^\ ^'^'""^ salam
bir niyyete) tbi

olmaldr.

''"

lenen nyyet, hasene len'en nfvvtt'h'^i'f

f^f

;'

"?'" <^?"^d'^9^"" kazanmak)

sahibini cennete dahil eyler.
(33)

iin

bes-

(iyilik)

Amelde sdk ve hlasn

fazileti

^'

Jr-I^^^

'^1

Ji

Jj

piJ^ ^:Uu ~ rt

" V Yoksa Cenb- Hakk

^"'^'.''^ ibdetinizi riyadan, sivdan (gsteriten) hlis ediniz

kabul buyurmaz.^^^)

-^i^

^1

^:

^j ^U ^-^1 ^^
.

J;;^

s-

j^;

^,

_ ^^
lui

Li^ c^jI^

IJl^

JlL-

Jli

35- Tahkika (gerekten) bir kul namazn. gerek alenen ve gerekse s.rren (gizlice) ed eyledii esnada db ve erknn, snen-i senTyye ^''"''^ ^"y^un yaparsa) Cenb-, Allah: "Hakka ki (phesiz) buT^''' benim kulumdur" buyurur, ^^s)

Zn^^'Tl

31- ibn Hibban, Sahih, III, 150. 32- ibn Mce, sym 21; bk. Beyhak, es-Snen'l-kbr IV 270 33- Mnv, Knz'l-hakk, s. 156. 34- bK. Nes, cihd 24; Ahmed b. Hanbel, IV. 126; bk. Darekutn 35- bn Mace, zhd 20. N
. .

I >

51
.

16

:^^igS^^^^^Kr^^^?-^rT-^;^T?r:r=^^^

'

"

"

"

fil-'''

--

'^'^

* '

t *a

/,

'.

llr

insan hayra, hayr ise cen(doru sylemenete sl eder (gtrr). ye devam ettike) ndallah (Allah katnda) "sddk" olur. Keziik (ayn eklide) kizb (yalan) insan fska (gnahkrla), fsk ise nr'a (cehenneme) sl eder{gtrr).nsan kizbi iltizam edince ndallah "kezzb"
36- Tahkika (phesiz)

doru sylemek

nsan doruyu

iltizam ettike

(yalanc) yazlr.

<^^5

37- Ecir ve

mesbatm (sevaplann) mkemmeli

)

halvette (tenhda) ya-

plan' ibdete dah ns (halk eylemektir.

^^'^

iinde yaplan ibadet gibi itin ve dikkat

38-

Bir

kimse zahir ve

btnn

(iini

ve

dn) tanzif ve tathir

<^^^

ile (te-

mizleyerek) krk
kalbi

gn hlisan Cenb- Allah iin amel ve ibdet ederse menba- hikmet (hikmet pnar) olup lisnndan zll-i marifet (matatl

rifetli^

suyu) cereyana (akmaya) balar.

.jjis! jij dus:; dii^

>Ui - r%

39- bdetini riya (gsteri) ve garaz ve ivazdan (dnyev maksat ve (^^> hesaplardan) hlis et! O hide az bir amel senin iin kfdir.

36- ibn Hibban, Sahih,

1,

246; Beyhak. es-Snen'l-kbr. X, 243.

s.

37- Mnv, Knzu'l-hakik, 38-

58.

Eb Nuaym, 39- Eb Nuaym,

Hilye, V, 189.
Hilye,
I,

224.

17

Cenb- Allah, amel ve ibdeti kabul buyurmaz. Riya (gsteri) le garaz ve ivazdan (dnyev maksat ve hesap40- Tahkka (phesiz)
lardan) hlis

olmadka.

^"^^^

iJl^' 4jl5 lj:

^p

jU

l\) djuis"

4JJI

Ju^- ji

jL^^^ -

41- hsan; yni en gzel bir hizmet

Cenb- Allah' grr gibi

<'*^^

keml-i

teeddble (edebe

O'nu

yakr tarzda) ibadette bulunmaklmdr. gremiyorsan, muhakkaktr ki O seni gryor.

Geri sen

42- Lisn

ile

kalb bir

olmadka

hibir kul

mmin-i kmil olamaz.

^^^'

43- Riyadan vareste (uzak)

lan

amel ve ibadetin
("^25

ecri

vuku bucehren (aktan) yaplandan yetmi kat ziy-

olduu

cihetle srren (gizlice)

dedir.

40- bk. Nes, cihad 24; Ahmed b. Hanbel, V, 126. 41- Buhr, tefsru sreti'l-Iokman 2, iman 37; Mslim, iman 57;

Eb Dvud, snne
!i,

16; Tirmz,

imn

4; ibn

Mce, mukaddime
s. s.

9;

Almed

b.

Hanbel,

1,

27, 51, 53,

107, 426.

42- Mnv, Knz'l-hakik,

43- Mnv, Knz'l-hakik,

177.
192.

18

^^^7^

M.. ^.^-

'^^'

.>.

^-

^^W^^^f^^Ai.'h-'^}^^.::.-".o^..'-^^'-rn..---^

i3ij-Jl J-i2j

4yi

s-brU

^k

Temizlik ve misvak kullanmann

fazileti

44- Misvak

istimali

(kullanlmas) fesahati tezyd eder (artrr).

^"^^

i^ij^ j^.
ile

jL^

^^i^^ Cft

cP^'

r'^^r^-

*'^>^

~ t

(misvak kullanlarak abdest alnp) ed olunan namazn, misvaksiz klnan namaz zerine fazl (stnl) pek oktur, de45- Misvak
^^^^

mektir.

46- Misvak
gibi,

rayihasn (kokusunu) Cenb- Allah'n dah rzsn mcib

azn

tatyb ettii (gzelietirdii)

olur.
^^^^

44- Mnv, Knz'l-hakik,

s.

80.
23.

45- Beyhak, es-Snen'l-kbr, I, 38. 46- bk. Ibn Hibban, Sahih, II, 201; ibn Hacer, el-Metlib'l-liye,

I.

19

jil^l

J\ J^Aj

aiuilji

47- Nezfete (temizlie) riyet ve mdvemet (devaml olarak itin gstermek) insan keml-i mana (tam ve salam bir inanca) davet
eder.(4^>

Abdest

48- Sizden; yni mminlerden bir kimse dima abdestli bulunmak niyyetiyle abdest alr ise abdesti bozulmadka namazda bulunmu gibi

me'cr olur (sevap kazanr).

^"^^^

49- Abdest alrken vesvis-i eytaniyyeden

(eytann verecei evham

Yni vesveseyi takb
et-

ve vesveselerden) Cenb- Hakk'a

meyiniz.
^"^^^

snnz.

50- Snnet-i seniyyeye tebean

rar

(tbi olarak)

abdesti
verilir.

olduu halde tek(^'

abdest alan kimseye on hasenat (sevap)

jj J^
5.1-

t->*^j^'

J^ ^y^r ~

^^
^^""^

Abdest zerine abdest almak, nr zerine nr kabilindendir.

47- Mnv, Knz'l-haklk, 48- Mnv, Knz'l-hakik,

s.

155.

s. 9. s.

49- Mnv, Knz'l-hakik,

57.
I,

50- Beyhak, es-Snen'l-kbr,

62,

Eb Dvud, tahare

32; Tirmz, tahre 42; ibn

Mce,

ta-

hre 73.
51-Acn, kef'l-haf.
II,

hadis no: 2898.

20

fe^v;^

'

ci

a"

^^

..^

i^.

,.,,.--

^'^^^ ^^^m^::^^^^T:w^^^wvf^^.-r^^-

Farz namazlar ve cematin

fazleti

52-

Hereyn

bir

almeti vardr.

mnn

almeti ise namazdr.

<^^^

53- Yevm-i kyamette (kyamet gnnde) muisebe-i bd (kullann hesaba ekilmesi) namazdan bed'olunur (balar). Bu lesab doru verilirse

ml-i sirenin

de kabulne
^^^^

yardm

olur.

Aksi takdirde kadiyye

(hkm) ber-aks

(tersine) olur.

^_j4^

jSI

VI ^f\

^1

Jlji^

jth - oi

52- bk. Tirmz, iman 9. 53- Tirmz, salt 188; Eb Dvud, salt 145; Nes, salt 9, tahrim 2; bk. ibn Mce,

kme 202.

54- Nr- cahm (cehennem atei) mstahkk- azb olan (azab hakk eden) mminlerin vcudunu yakar. Fakat Cenb- Hakk'a secde eder-

ken yere msadif olan (deen) zya dokunamaz.

^^'^^

nsan ile kfr beyninde (arasnda) yalnz terk-i salt (namaz kl^^^^ mamak) vardr. Yni namaz terketmek insan kfre yaklatrr.
55s
.^

--

56- Cemaatla ed olunan

namazn

ecri

mnferiden (tek

bana)

kl<^^'

nan namazn ecrinden yirmi

be derece efdaldir (daha faziletlidir).

57- Cemaata devam etmeyenler nedamet etmezlerse (pimanlk duyup tevbe etmezlerse) elbette evlerini yakarm. Yni hark (yangn) terk-i cemaat edenlere dnyada bir cez-y dildir (ilh adaletin bir cezasdr). Bu hads-i erifin bir mu'cize-i bahire (apak bir mucize) olduu

herkese msellem (kabul edilmi,) olsa gerektir. Zr zamanmzda camii ve cemaat terkedenler oaldndan hark (yangn) vukuu da he-

men

o nisbette oalyor,

j^^'

nsfn (yarsn) ibadetle geirmi, kezlik (ayn ekilde) sabah namazn cemaatle klarsa geceyi kamilen (btnyle) namaz ile ihya etmi (deerlendir58- Bir kimse yats

namazn

cemaatle klsa o gecenin

mi)

gibi olur.

^^^^

54- bk. Buhr, ezan 129, rikak 52, tevhid 24; Mslim, iman 299, ibn

Mce, zhd 38.

salt 29.

man 9; ibn Mce, ikme 77; Drim, 56- Buhr, ezan 30; Mslim, mescid 249; Nesi, mre 42. 57- ibn Mce, mescid 17; Nesi, cum'a 2. 58- Mslim, mescid 260; Eb Dvud, salt 47; Tirmz, mevkit 50.
55- Mslim, imn 134; Tirmiz,

22

.<^-::K^.

-,

^:

^^-

'

\^ ,^--^^i;?^^^^^mm-^-m-^:^r^?^^

-.^.^^

*^1 a3S

i^Ji

_^^^J

s-L>i->^l

Aj^Ci

-^ ^

^^

59- Bir kimsenin

kld namaz, kendisini menhiyyattan men'etmez-

se (ktlklerden alkoymazsa) o kimse in Cenb- Allah'n rahme^^^^ tinden uzaklamadan baka bir fayda vermez,

60-

Taam (yemek) hazr olduu

bir

zamanda ed edilennamaz
(kanimasndan)
korkula.

na^^'

kstr

(eksiktir).

Meer

ki

vaktin fevtinden

61- Kuvvet bulmak

iin dn-i

islmn cemaata olan ihtiyac, sevb

olan ihtiycndan ziydedir.
^^""^

al-

mak

iin

mminlerin cemaate

62-

Abd

ile

(kul ile)

irk beyninde (arasnda)

terk-i salat

(namaz

ter^^^>

ketme) vardr. Yni salt terkedilince abd

(kul)

mrik

gibi olur.

jLw2P aA- _^j

aI

^^

sjL^\ 2iy

tir"

'^^

63-.Namazn terkeden kimse vefat edince Cenbfatyla bulur.

(^^)

Allah'

gadab s-

64- Cennetin vasatnda (ortasnda)

oturmasn arzu eden kimse

ce-

maat namazndan aynlmasn.

^^"^^

59- bk.

Ahmed

b.

Hanbel,

II,

371, 441.
50.
Tlrmz,

60- Mslim, mescid 67. 61- Mnvi, Knz'l-hakik, 62- bk. Mslim, iman 134; 63- bk.
s.

Eb Dvud, snne-15;

imn

9; ibn

Mce, ikme

17.

Eb Nuaym,

Hilye, VII, 254,

64- bk. Tirmiz, flten 7.

23

65-

Namaz klmayan kimse

hibir din htiyar

etmemi

gibidir. ^^^^

Snnet namazlar

66- Ferizden (farzlardan) sonra namazlarn efdali geceleri

klnan

teheccd namazdr,

(ss)
.

"

'ti

''

67- Salt- duh'ya {kuluk

resi

(kk gnahlar)
^^^^

mafur

namazna) devam edenin gnah- saolur (balanT)"velev ki deniz kp

kadar ok olsun.

'dJI

^
iin

UjJaJ iS'j

^yli^ .^^^l ^UlJlj

fjs^l

[9

(cCtf' ^ji

*\A

68- Bir gn

kimse

bir gecede oniki rekat snnet-i mekkedeye devam eden Cenb- Allah cennette bir kk halk eder (hazrlar). ^^^

juJl

JLp

4JI

^j^

Uj'j^

j-/^' (_P

t_5Ctf'

J^

~~

"^^

65- Beyhak, es-ynen'l-kbr, 66- Mslim, siyam 202, 203;

leyl 6.

III,

366.
55; Tirmz, mevkit 207, 45; Nes, kiym'l-

Eb Dvud, savm

67-

Eb Dvud,
tavvu
1.

vitr

24; Tirmz,

68- Tirmz, salt 189; ibn

devt 59; Nes, sehv 96; ibnMce, ikme 187, edeb 56. Mce, ikme 187; Mslim, msflrn 101, 102, 103; Eb Dvud, ta-

24

B^3-.,'-

i^,

^.

^.--^b;.-^

.' -^-^.S^A'm-^S^:^^ 9,.-^ir:^^^7^Y^rW^-^ n J -^-^,oV^--^:i

69- kindi

namazndan mukaddem
^^^

(nce) drt rekt snnet

ile

na devam edenleri Cenb- Allah nr

namazmuazzeb etmez (cehennem

azabna sokmaz).

70-

Akam namazndan sonra kable't-tekeilm (dnya kelm konualt rekat

madan)

snnet klmaya devam edenlerin

elli

senelik

gnah-

sagresi (kk gnahlan)

mafur

olur

(balanr).

'^^^

71- Snnetimi terkeden kimse ndailah (Hakk katnda) hsirn gru-

hundan (zarara urayanlar taifesinden)

olur.

'^^^

69- bk. Tirmz, salt 201; Nes,

imame

65.

70- Tirmz, mevkit 204.

71- bk. Tirmz, kader 17; Drim,

mukaddime

22, 16.

25

aj^.t

jkaj U20J

J^ oU
fazieti

Ramazan ve orucun

72-

Ramazan.

erfte nafakalarnz vs'atlendirlniz (ok kimseyi ye-

dirip Ilriniz)

Zira bu tevs (nafakay oaltp yedirip iirme ii) mevkmuharebede (sava alannda) a kalan gzleri doyurmak kadar clib^^^^ ecir ve sevbdr (ecirli ve sevab bol) bir itir.
i

t_-i| ijl

CSlfij

4l;>J!

^\y\.

C->&

DL^j

j^

J^'^

'^\

'

73-

Ramazn-

erifin dhlyle (girmesiyle) nzl-i rahmet iin cen-

net kaplan

kd (ald) ve menhden

Ictnab (yasaklardan sakn-

ma) sebebiyle ebvb- cehennem (cehennem kaplar) mesdd olduu (kapand) gibi eytanlar da zincir ile bal ve mahbs olurlar (habso-

72- Suyt, el-cmis-sar,

I,

110.

S^rnif

lunuriar).

uras dayn-

beyandr (aklanmahdr)

ki fazil-i

mezk-

re (bu saylari fazietler)

orularn er-i erfe tatbikeden(islam emirlere

Yoksa nefse esr (kle) olanlar veuygun levki eytn (eytanlar)mahbs olsun yine mazhar-hayrolamazlarP^
olarak tutan) hrler iindir.

I?

-'

"'

^
1

^.

T'

' 1*.

' -

-'''-

*''-

'*"

\/

74- Aylarn

ef.daii

(en

fazletlisi)

Ramazan- erf ve ziyde muhtere-

mi ise

Zilhicce'dirJ'''*^

ju^

(^^Bij ^ji^ yj*>\j jus'

4-^j ^

fji 4j' fj-^

75- Receb-i erf'in birinci gnnde oru tutmak senelik ve ikinci gn sim (orulu) olmak iki senelik ve yine ehr-i mezkrun (bu ayn)

gnah- sare (kk gnahlara) keffret olur. Bunlardan sonra beher gn bir aylk sar (k^'^^^ k) gnhn afv ve mafiretine (balanmasna) medar olur.
nc gn orulu bulunmak
bir

senelik

f.lj j-ilp

^j^j

A^a^^-^j ^Lm^U

>_>I-.j

jjjvJ A9-jP

^jj ^

y^

^~

V"

76- Yevm-i arefede (arefe gnnde) oru tutmak mz ve mstak-

belden birer senenin gnah- saresine (kk gnahna) keffret olur. Savm- re (Aure gnnn. orucu) ise yalnz gemi olan bir senelik

gnhna

keffret olur.

^^'

77- Sim (orulu) olan kimse

bir

mmini gybet veyahut ez ve cef

<^^^

etmedike

iftar

edinceye kadar ibdettedir.

73- Buhr,

savm

5,

bed'l-halk 11; Mslim, siyam 2; Nes, siym 4, 5.

II, II,

74- Suyt, el-cmis-sar,

75- Suyt, el-cmis-sar,
.76-

37;

48.

Ahmed

b.

Hanbel, V, 296, 297, 304, 128.

II,

77- Suyt, el-Cmis-sar,

51.

27

jj>Z^\ Ij^ij

jUai'^i

'j^^^>=^

_ y^

78- ftarda taacci (acele), sahur

tine

iin tehir ediniz

(sahuru imsak vak-

doru

geciktiriniz). ^^^^

Ramazan- erf'i sim (orulu) olup sitte-i evvl'i (evval'den alt gn) dah ona tabi ederse (orulu geirirse) seneyi kami79- Bir kimse
len

(batan sona) oru tutmu

gibi olur.

^^^^

Ramazan- erifte sdk ve yakn ile (hakkn vererek) oru tutannamazlann terketmeksizin salt- teravihi (teravih namazn) da ed etseler gnh- sareleri (kk gnahlar) mafur olur (balanr). ()
80lar,

81- Kadir gecesini

i

sdk ve yakn

ile

(hakkn

vererek) hy

eden mmin-

kmilin

gnh- sareleri (kk gnahlar) mafur

O

olur

(balanr).

(81)

o^

82- Sim (orulu) olan kimse hurma

ile iftar

etsin,

bulamad

hlde

su

ile iftar

eylesin

ki

su taburdur (temizdir).

^^^^

78- Tirmz,

savm

13; ibn

Mce,

sym
savm

24; Drim,

savm

11.

79- ibn Mce, siyam 33; Tirmz,

52, 45, 53; Mslim, siyam 204.

80- Buhr, man 27; Mslim, msfirn 173, 174;

s,

Eb Dvud, ramazan
2.

1; Tirmiz,

savm

1;

Nera-

kym'l-leyl 3, siyam 39; ibn Mce, il<me 173, siyam

81- Buhrijman 27, 25, '28, 35,

;
;

82-

savm 6, tervh 1; Mslim, msfirn 173, 176; Eb Dvud, mazan 1 Tirmz, savm 1 Nes, sym 39; ibn Mace, siyam 2, 39. Eb Dvud, savm 21; Tirmz, zekat 26; Nes, siyam 28; ibn Mce^ siyam 25.

28

83-

Savmda

(oruta) riya tasavvur olunmaz.

<^^^

JAJl ^U? ujI^

jkil

-W ^^

fW?

At

yd- ftrdan (Ramazan bayramndan) sonra alt gn oru tutan ^^^ kimse o seneyi kamilen (batan sona) oru tutmu gibi olur.
84-

83- Mnv,

Knz

l-hakik, s. 125.
Tlrmz,

84- bk. ibn Mce,

syamSS;

savm

52, 45.

29

Zekt ve zekat terkedenler

IjjLPj Ju/Jb

IS'^y

^^jj^^j

l^y^. 1^'j^l

\jC^ A

(zektn vermek suretiyle) malnz muhafaza, fukaraya tasadduk ile (fakirlere sadaka vererek) hastalarnz tedavi, du ve tazarru (yalvarma) ile bel ve mesibi (musibetleri) redd (def) edi85- 't-y zekt
ile

niz.

^^^>

etmeyen (vermeyen) yevm-i kyamette (k^^^' yamet gnijnde) nr- cahmdedir (cehennem ateindedir).
86-

Malnn zektn

i't

LfRjLo

^XUil

c5JL^LJ1

AV

85- Mnv, Kunz'l-haklk,

s.

63.

86- Suyt, el-Cmis-sar.

II.

160.

30

^^J-

l^^i^^;^

'BiSSSSSSM&MiMSM ^-"-^-^^g-^^--^

87ye)

Malnn zektn mstahakk olmayana (zekt dmeyen veren, zekt vermemi gibi oiur. ^^^
.

kimse-

SirjlS

ibl

jX;M,l fLj

- AA

88- slmiyyetinizin kemli (tam oluu) ed-y zekta mtevakkftr

(zekt vermenize

baldr).

<^^>

J^ ^

D j

C.,. ^t

U A^

89- Re's-i maldan (sermayeden) zektn ihrac (karlp verilmesi) serveti tenkis etmez (azaltmaz). Yni bir kimse malnn zektn verir-

se bereketini tezyd etmi

olur.

^^^^

yJs

f L><JJ tijM |^_/^ /^^

90- Zekt vermeyenlerin boyunlarna yevm-i kyamette (kyamet g-

nnde) lalka

gibi siyah bir

ylan

geirilir.

^^)

91- Zekt vermeyenlerin kldkian namaz,

yn-

kabul (kabul

edil-

meye

lyk) olamaz.

^^^^

92-

Cenb- Hakk, zekt vermeyenlerin mn ve saltn (namazn)

kabule

yn

buyurmaz,

^^^^

87- Tirmz, zekat 19; Eb Dvud, zekat 5; ibn Mce, zekat 14. 88- Mnv, Knz'l-hakik, s. 58. 89- Mslim, birr 69; Tirmiz, birr 82; Drim, zekat 34.
ibn Mce, 90 bk.Buhr, savm 3 91- Mnv, Knz'l-iakik, s. 143. 92- Mnv, Knz'l-ilakik, s. 183.
;

savm

2.

31

ij-**^l

jpt^^j

Sj^ij

i-l

s-Ur^ r^^

Hacc,

Umre ve

Hacer-i Esved

93- Hacc ediniz; zahirdeki

kirleri

su izle ettii

gibi,

gnahlar dah

hacc- erf imha eder.

^^^'

94- Huccc- zevi'l-ibtihc (hacc sevincine erenler) zehb ve iybla<^'*) nnda (gidi-geiilerinde) Cenb- Allah'n hfz ve himyesindedir.

95- htilt- mehrimden

masun

kalan (yasaklarndan saknlarak yabir

plan) hacc

iin

cennetten

baka

ceza (karlk) yoktur.

<^^^

93- Suytl el-Cmis-sar, 1, 151. 94- Mnv, Knz'l-hakik, s. 64.

95- Buhr, umre

.

Mslim, hacc 437; Tirmz, hacc

2,

88; Nes, hacc 3. 5,

6; ifan

Mce. me-

nsil< 3.

32

^ryr:i^m^^.^'^^^rm?'^-;^-75^

96- Haceru'l-esved, Cennetten gelmedir. Kardan beyaz

olduu

halsi-

de

ehl-i

irkin (mriklerin)
^^^^

gnahndan mteessiren

(etkilenerek)

yahlanmtr.

97- Bir kimse hacc eder ve ba'deh (arkasndan) kabrimi ziyaret eylerse

hayatmda

beni ziyaret

etmi

gibi olur.

<^^^

98- er'-i erfe

muvafk

(islm esaslara
^^^^

uygun) olan hacc

cihad-

dan ma'dddur (saylmtr).

99- Umre, hacc- asgar (kk hacc) demektir.

^^^^

00- Bir kimse hacc

olur.
<^)

ettikten

sonra beni ziyaret etmezse bana cef

etmi

96- Buhr, hacc 56; Tirmiz, hacc 35, 43, kyme 15;Nes,menas^k 145;ibn Mce,mensik27. 97- Drekutn. Snen, II. 278; Beyhak, es-Snen'1-kbr, V, 246. 98- Buhr, chd 62; bn Mce, mensik 44; Nas, hacc 4. 99- Drekutn, Snen,
II,

285.
s.

100- Mnv, Knz'l-'hakik,

140.

33

Hz.

Eb

Bekir'in fazileti

101- Nebi mstesna

olduu

halde

Eb
il,

Bekir herkesten efdaldr.

^^^^

^j

Oiii

^ ^:i /; ^
^^^^^

lij

^ pj -

.X

102- Eb Bekir benden, ben Eb Bekir'denim. Eb Bekir, dnya ve

hirette kardeimdir.

103- Eb Bekir es-Sddk'a deyiniz

hadislerdendir.^^

imam

olup ns'a (halka)

kldrsn. Bu hads-i erf dah Hazret-i Sddk'n hilfetine iaret olan

namaz

101- Suyt, el-Cmius-sar,

i,

6.

102- Tirmz. menkib 20; Buhrr, fedil's-sahbe 5. -03- Drekutn, Snen, I, 398; Jbn Hibban, Sahih, III, 280. IX, 14.

34

m^^T^Ti^^^r^^^^rr-^ry^^^

104(104)

mmetimden en evvelcennetedhil

olan (giren)

Eb

Bekir'dir.

Eb Bekir ms105- Yevm-i kyamette herkesle hesap grlr, ancak

tesnadr.
<^^^

Eb Bekir ve mer'in

fazleti

mstesna ol106- Enbiy ve mrselin (neb ve rasl peygamberler) bilcmle kamiHeduklar halde Eb Bekir ve mer cennette bulunan
^""^^^

rin

(btn byklerin) seyYididirler.

/^' j^^ - ^""^ p-> o- >;i!3 .e^* 4P\ cA ve basar (gz 107- Eb Bekir ve mer benirf iin baa nisbetle semi
.

>j

ve kulak)

gibi aziz

ve mhimdirler.

(""^^^

ve Fatma ve Hasan ve Hseyin benim ehlimdir ve efdaldir. Eb Bekir ve mer ehluliahdr. Ehillah ise benim ehlimden
108-

mam

Al

104- Mnv, Knz'l-hakik, 105- Mnv, Knz'l-hakik,

107- bk. Tirmz,

s.
s.

47.

155.

106- Tirmiz, menkib 16; ibn Mce.

mukaddime

11;

Ahmed

b.

u t, Hanbei.
i

i,

on U.

menkib

16.

35

nuz). Onlar

109- Benden sonra gelen hulefma (halifelerime)'iktid ediniz (uyuv y Eb Bekir ve mer'dir. (^9)

J'-^r

e^^'

cp"'

i^ cJ^\

'^^jj^i

5^'Jl

j4

il

01

111- Eb Bekir es-Sddk ve meru'l-Faruk anhuma- Efendilerimiz hazartna muhabbet

(sevgi)

-'radyallahu tel

lan (onlan

sevmemek ve

mandan olup buz-

nefret) ise kfrdr.^^^^)

cennet (cennet lalknn) kmillerinin (ileri gelenlerinin) seyydf (efendfS!) Eb Bekir ve mer hazartdr. Tahkka (phesiz) Eb Bekir cennet ehli meyannda (arasnda) semda sreyy yldz gibi par-

112-

E1-

^ ^.

^113- Benden sonra hilfetin Eb Bekir ve ondan sonra mer hazartna intikali iin vuku bulan iaretlerim kendiliimden olmad. Belki Cenab- Allah bu iki zt irlerine takdim buyurdu (dierlerinin nne geirdi). Bunun hikmeti ise r; abweNMuhamLdlyyJy^^^^^

109- Tirmz. rnenk.fa 16, 37; ibn

110- bk.
111- bk.

112- bk.

Trmz, menkb 16. Ahmed b. Hanbel, V, 285, VI 7 Tirmiz, menkb 16, 37 ibn Mce. mukaddime

Mce. mukaddime 11; Ahmed

b.

nanoe, v, js, 385. Hanbel V 382 385

11:

Ahmed

b.

Hanbel.

I.

80.

36

si^ii^s^S^^iAaKiiiias:

>

.g^^^rgy^-.^.-.^,^^^ .^

gamberimizin peygamberlik ykn) mnhasran (zellikle) mrun ileyhima (ad geen bu iki) efendilerimizin tmil ve hiz olmas (tayp yklenmesi) ve br- nbvvet (peygamberlik yk), br- velayetin
(velilik
S^^^'^ yknn) fevkmda (stnde) bulunmasdr

^t

.114-

Benden sonra makam-

hilfet

Eb

Bekir'in,
'^^"^^

ve ondan sonra

mer'indir. Bunlardan sonra

ihtilf

zuhur eder.

Hz. mer'in fazileti

'lj

y^

JLJ

Jp J^l

Ji^

HJI

ol

> 1

115" Cenb- Allah, kelime-i hakk Hazret-i mer'in lisan ve kalbin-

den

car

buyurdu (Hazret-i

mer hak

lisanyla konuur).

^^""^^

116- Hakk "yahut"

sun.
("S)

sdk (doruluk) mer

iledir.

Nerede olursa

ol-

v-^ik^ ^y
sonra

jXji
bir

iSo

jj

L^^^' 015'

_^

117(117)

Eer benden

neb olayd

mer

ibnu'l-Hattb olurdu.

j^ y.'^

L^J

J^

^_^U!iJ!

c-iUU

-SSK

113- Suyt, ef-Cmiu's-satr,

II,

153.

114- Mnv, Knz'l-hakik,

115- Tirmz,

menkb

69 17, 19; ibn Mce, mukaddime 11; Eb Dvud, mre 18.

s.
1,

116- Suyt, el-Cmls-sar,

117- Bk. Buhr,

157.

edeb 109;

ibn

Mce, ceniz 27.

37

118- Hazret-i mer'den hayrl

bir zt

zerine

gne domamtr.

[Bu hadis-i erif, minde) nail olacaklar

mam mer'in zaman- hilfetlerinde (halifelii dnemakam tebirdir (mjdelemedir).

ile

Sddk'n ondan efdal olduu ahds-i erife

Yoksa Hazret-i msbettir (sabit olmu-,

tur)f^

119- Allah'm,

dn-i

slm' mer

ibnu'l-Hattb

ile

azz et

(^^^'

4JJI

S.W>j

y^

-Ui'jJ

y*S- f Ui'j 4UI .W5j

120- Cenb- Allah'n rzs mer'in, mer'in rzs Allah'n rzsdr. ^20)

jlS' ti-l>-

y^

A^

J^lj

J^

^
^''^'''

Ljlj

j^^ y>s-

ise

\\

121-

mam

mer

benimle'dir.

Ben dah onunlaym. Hak

her ne-

rede olursa olsun mer'den aynlmaz.

J
.

p-Ss-^

j-*^

*-^-*t^

t*-^^

ci-jul

IJ

jj

Y t
ba'-

122-

Eer iinizde ben vazfe-i risletle (peygamberlik greviyle)

(gnderilmeseydim) bu vazfe
^""^^^

solunmasaydm
nurdu
(verilirdi).

mam mer'e tevdi olu-

Hz.

Osman'n

fazleti

118- Hkim, Mstedrek,

li,

90.

119- Tlrmz, menkib 17; ibn Mce,

120- Mnvi, Knz'l-hakik,
s. s. s.

mukaddime

11.

75. 92.

121- Mnvi, Knz'l-hakik,

122- Mnvi, Knz'l-hakik,

124.

38

my,^^i^,-^,:;^,^^^,^.,r:,:ik^^^^^^^

123-

Osman

bin Affn hazretleri

^^^^^

dnyada ve

hiretta herkesten

zi-

yde bana

karbdir (yakndr).

124-

mam Osman

hazretleri

mmetimde haya ve seh

birincisidir..
^^^^^^

ile

mevsf

olanlarn (cmertlik sfat tayanlarn)

zah:

mam marun ileyh (Ad geen halife) yalnz klelerinden iki

zd buyurduu
rner-^

bin drt yz neferini f-sebilillah (Allah yolunda)

vdir (rivayet

olunmaktadr).

125- Cennette her neb

iin bir refk-

mahss

(zel

arkada)

var.

Be-

nim de refkm

Osman
. .

bin Affn'dr.

^^^^^

;u

i ^

a, a

'i

w^jj

_^
a ^',

^'

l)jIi> uii^ i^uiij

y^-v - ^Y^
ahs,
Os

126-

Cehenneme mstahak
^^^s)

olanlardan

yetmi

bin

Hazret-i

man'n efaatyla bil-hsb (hesap grmeden) cennete

rerler).

dhil olurlar (gi

127-

mam

Osman, cennette benimledir ve refkm di r.^^^^^

Hz. Al'nin fazleti

;1

jQ

IJUJ!

Slj!

jli

LgjU Jli-j

Jl*JI

Lx^

>

YA

123- Suyut, el-Camiu's-sair, 11 61 124. bn Mce, Mukaddime, 11; Ahmed b. Hanbel,

.

I,

74,

111,

184, 281;

Eb Nuaym,

Hilye,

I,

56.

125- Tirmz, menkib, 18; ibn Mce, 126- Suyt, el-Cmiu's-sar,

II,

mukaddime

11.

140.
88.

127- Mnv, Knz'l-hakik,

s.

39

128- Ben ilmin mednesiyim (ehriyim),

isteyen

mam" Ali de kapsdr.

lmi

kapsna

rnracaat etsin J^'^s)

zah: Bu
niyyeden
rada:

hadis-i erf,

mam Ali hazretlerinin ulm-i dniyyede (dn

mracaat
ediniz, zra

ilimlerde) olan
bir

hazz- vfirini (byk hissesini) isbt ediyor, mesil-i dmes'ele iin Hazret-i Muviye'ye mracaat olunduu sAl hazretlerine

"mam

benden 'lemdir

(daha

bilgilidir)"

cevbn

verirdi.

129lerini)
(129)

mam Al hazretlerinin fazil ve menakbm (fazilet ve menkbe(Allah'n isimlerinden

"^

zikreylemek, yahut hakknda: -radyallahu anh- sylemek ibadettir.

zah: "Esmullah'n madas

zikrolunmaz" diye
(salihleri
itiraz

bakasyla)

olunmasn; zra

jus' S^,l<x!i

anmak

keffarettir),

" 'j~y:^\ 'fi

xs. 'zj^y

anld yere rahmet iner.) gibi ahds- erife

yiddir (teyid eder).

^i jp " (salihlerin dah bu mny mey-

130-

mam
."^
*

Al,

dnyada ve
'JT

hirette kardeimdir.
'

^^^^^

Ar

t)

-'

-T

o.-

a,

131'a

mam Al'nin bana olan

olan nisbeti gibidir.

u kadar var
yoktur).

nisbeti
ki

Harun'un Ms -aleyhisselmiin

benden sonra kimse

nisbet-i

nbv-

vet

olamaz ("peygamberlik

^^^^^

zah: Bu hads-i erften anlalan nisbet,

nbvvet veyahut

kendinden sonra intikal-i hilfet (halfeliin Al'ye intikali) deildir. Zr Hrn -aleyhisselm-, Ms -aleyhisselm-'dan evvel dr- ukbya (hirete) terif buyurmulardr. Belki

berimiz'in

maksad- Risalet penhileri (Peygambu szden maksad) Tebk gazasna teriflerinde mam Ali

128- Tirmz.m&nkb 20. 129- Suyt, el-Cmiu's-sar, II, 20. 130- Suyt, el-Cmis-sar, 11, 69.
131- Buhr, Fedil ashbn-neb 3; Tirmiz,

menkb2G;

ibn

Mce, mukaddime 11;

Ahmed

b.

Hanbel,

1.

170.

40

^^gr^i^ ....^,.

.6CK.......

...u,>^.T^^^?^mmim^?M^^^^^^^^^^^

hazretlerini itihlf buyurduldan

mndr (O'nu yerine

vekl

brai<mas-

na

iarettir).

v4^

L5*

;^

J^
J^^^^

"-^ ^-P'

y^?^

l>p

~ ^^^

132- Mminin saife-i amalinin (amel defterinin) almeti

hazretlerinin muhabbetidir

mam

Ali

^^^
133- Bir kimse
Al'yi

severse beni

sevmi

olur.

Ve Al'ye

buz eden

bana buzetmi

olur.^^^^^

134-

mam Ali

hazretlerinin

muhabbeti yle

bir

gzel eydir
ki

ki

onun

sahibine gnah zarar veremez. Yni gnah ilemez

zarar versin. Bi-

nen aieyh ahl(am- er'iyye

lerde biliniz ki

(islm hl<mler) hilfnda harelcet edenileyh'in

mam

Muarun
.

(mam

Al'nin)

muhabbeti

yokturP^^>

LP

(5:)Ip

aJ!

<^SIp

- \fd

135-

mam

Ali

hazretlerine adavet

eden (dmanlk besleyen) kim-

seye Cenb-! Allah aduyv (dman) olsun! Lkin ictihd zerine olan ashaba (sahblerin gr ayrlna) adavet tlak olunamaz (dmanlk denilemez) J''^^^
ihtilf-

mam Ali hazretleriyle kavlen ve fiilen (sz ve davranla) etb ve ensn olanlar (O'nun yolundan gidip O'na yardm edenler) yevm-i
136-

kyamette

faiz

ve ihsn-

ilhiyyeyi haizdirler

(kyamet gnnde
^^^^

kurtu-

lua

ererek

ilh

ihsanlara kavuacaklardr).

132-

Eb Nuaym,

Hilye.

VK, 235.

III, 135. 134- Mnv, Knz'l-hakik, s. 62. 135- bk. bn Mce, mukaddime 11; Ahmed b. Hanbel, 136- Mnv, Knz'l-hakik, s. 62.

133- Hkim, Mstedrek,

1,

118, 119.

41

137-

mam Ali

hazretlerinin vech-i eriflerine

(mbarek yzne) bak^''^''^

mak bdet makamna

kaimdir (ibadet yerine geer).

Hasan ve Hseynin
IfllS

fazileti

^J,^^

Jj

pj

ulJl
j
4-:i;>xJ

j^r^

Jj3 Jip jUli

*w->L-*w

JS

^\j\

- M*A
*ww**>tj!
c)'

^U*o

3Jmw;

A-oJ^li

'

i-^'

!JLwtf

-ww^j>l

138-

Bir
ile

melek semdan

birinci
ehl-i

defa olarak bana gelip selm verdi.

nis-i ehl-i

Hasan
leri

Hseyin,

ebb-

cennetin (cennetlik genlerin) seyyidcennetin (cennetlik ka-

(efendileri)

ve Fatmatu'z-Zehr

dnlarn) seyyidesi (efendisi) olduunu tebr eyledi (mjdeledi). ^^^^^

139-

Ehi-i

beyt'im
^""^^^

meynmda

(arasnda) ziyde sevdiim Hasan ve

Hseyin'dir.

:
I

"
!i

-radyallahu anh- byk

140-Tahkika (phesiz) benim bu mahdumum (olum) yni Hasan bir zattr. Me'ml ederim ki (umarm ki) CenbHakk iki azm (byk) ordu iinde tekevvn edecek (oluacak) olan mnazaay bununla slah buyursun.'^ "^^^

137- Eb Nuaym, Hilye.'V, 58.

138- Tirmz,

menkb

30; ibn

Mce, mukaddime 11;

s. 5.

Ahmed

b.

Hanbel,

I,

80, M, 62.

139- Mnv, Knuz'l-hakik,

140- Buhr, sulh 9; fedil ashbn-neb, 22, fiten 20;

Eb Dvud snne

12,

mehdi

8; Tirmz,

menkb30;ibn Mace, cum'a27.

42

ifsaiiiijis^^iiii^wsiiaiiisiasi^^

n^

^^t--t,-^:--':m

izah:

Vaka

mam Muarun ileyh (Hasan) hazretlerinin zaman- hil-

dneminde)ve taht- kumandasnda (komutas altnda) bulunan krk-elli bin kadar asker ile Hazret-i Muviye'ye tbi olan askir-i kesire (kalabalk askerler) arasnda muharebe vukuuna ramak
fetlerinde (halfelii

kalm iken

Hasan (nerede ise birbirlerine girecekleri srada) radyallahu anh- Efendimiz uhdesindeki hilfeti Hazret-i Muviye'ye terkederek te-i fitneyi itfaya (fitne ateini sndrmeye) inayet buyurmulardr

mam

(yardmc olmulardr).
<

>

141- Hazret-i Hasan

ile

Hzret-i

sevmi ve onlara bana buz etmi olur.

beni

buz
^^"^^^

Hseyni seven tahkka (gerekten) eden (nefret edip sevmeyen) muhakkak

UY
142- Hasan ve Hseyn'i seven kimse mulakkak beni
(142)

sevmi

olur.

Hz. Ftmatu'z-Zehr'nm fazletl

143- Ehl-i beyt'im

m'dr.(i43)

meynnda (arasnda) en

ziyade sevdiim Ft-

.-^-lj

i:>tjAj>^j 4;*JbUj >tJy XJjl 4_>J!

JA
^^^^

.U-J

e-U-.-

4 s

144- Cennet

hanmlarnn

ekbiri (bykleri) drttr. Onlar:

Meryem

ve

Fatma ve

Hatice ve siye hazrdr.

141- ibn Mce,

142- bk. ibn Mce,

mukaddime 11. mukaddime

11.

143- bk. ibn Mce, ceniz 64. 144- bk. Tirmz, menkb.30; ibn Mce,

mukaddime

11.

43

"
gadaplandrm

''.

"-'
{

-'

---ti.

4>

145- Ftmatu'z-Zehr benden

bir

czdr. O'nugadapiandran beni

^^'^^^

(fkelendrm)''blur.

*-_^ v^ 5X31 jj&i s,lj

jz^ ^u

-^

146- Hazret-i
net

Meryem mstejBn olduu hlde Ftmatu'z-Zehr cenkadnlarnn bydr. ^^"^^^

Hz. ie'nin fazileti

Lk^l 41i jil

^j

iil^

JJl ^iUJ!

4^1 -

147- Nisvan (hanmlar) iinde ziyde sevdiim ie, ricalden (erkeklerden) ise pederi olan H^ret-i Sddktr.
^^"^^

^J
sevgilisi

o-^ 4-^1-

UA
^^"^^^

148-

Nasn

(insanlarn)

bana en

ie-i Sddka'dr.

149- ie-i Sddka, cennette refkamdr (esimdir).

^^^^^

145- Buhr, fedil's-sahbe, 12, 16, 29, nikah 109; Mslim, fedil^s-sahbe 93. 94; Eb Dvud, nikah 12; Tirmz, menkb 60; ibn Mce, nikah 56. 146- bk. Buhr, fedil ashabn-neb 29; Tirmz, 147- Mnv, Knz'l-hakik, s. 6.
.

menkb 30.
1.

148-

Eb Nuaym,

Hilye, IV, 332; bk. Nes,

urel'n-nis

149- bk. Tirmz,

menkb

62.

44

.^fe^a-.- u

-^ i^-.

^-.

'

.,y-.-^'

-^^^^^^^Sm^w^-^''^P;W^^Wln^'''^''7;;^^^

Ashaba sayg ve onlara

dil

uzatmama

Jo'T^,

150- Sahabemi banaterkediniz. Nefsim kendi yedinde (elinde) olan

kasem ederim ki fukara ve duaf'ya (fakir ve dknUhud skletinde (Uhud da arlnda)altn infak etseniz onlann amelinin sevab gibi bir sevaba nail olamazsnz. (^^)
Allah'a
lere) cebel-i

Cenb-

150- Buhr, fedil ashbn-neb 5; Mslim, fedll's-ahabe 222-221;

Tirmz,

Eb Dvud, snne

16;

mehkb

58; ibn Mce,

mukaddime

11.

45

151-

Ashabm ve ashrm (hsimlarm) banaterkediniz. Onlarn aleylisn

ile (dil

hinde

itle-i

uzatarak)

bana eziyyet

verenleri yevm-i kya-

mette

(kyamet gnnde) Cenb- Allah

^""^^^

muazzeb buyursun

(cezalandrsn).

y4^' -^
152- ehidlerin

ey-

~'J^
bin Abdulmuttalib'dir.C^^^
.1

by
.

Hazret-i

Hamza

t^Jli?

^1 ^ Jii^ ^.JL^l

Jul-

153-

hednn

(ehdlerin)

by

mam Al hazretlerinin biraderi

olan Cafer bin Eb Tlib'dir.

^^^^^

154- Ashabmdan birine sebb ve

etm edene (sayp svene) Cenb-

Hakk

lnct etsin.

^^^^^

155-

Ashabmdan
ile

birini

sebb ve etmedenlere (sayp ovenlere)

Cenb-i Allah
neti olsun.

meiike-i kiram ve cem-i

nsn

(btn insanlarn)

la-

^^^^^

Uj^ biU

di>-l rt-^!

OLil-

j_^|

^, jjUl

^jy\

^j>^\

*\

156ye'dir.,

mmetim meynnda (arasnda) en sah (cmerd) olan MuviY Rabbi Muvye'yi hd ve mehd (hidyet rehberi) kl!
^iJuJl

A5j

c>J

1^1

JUw>sJI

4j

^ ^ ^\ - ^V
U^
16.

151- bk. Mslim, fedil's-sahbe 221, 222; 152- Hkim, Mstedrek,!!!, 195.

Eb Dvud, snne

153- Suyt, e-Cmis-sar,

II,

37.

154- Buhr, fedil ashbn-neb 5; Mslim, fedlls-sahbe 221, 222; Ebij Dvud, snne 10,
Tirmz,

menkjbSS.

155- Beyhak,es-SnenQ'I-kbr, VI, 372.

X
46

57-

disini

hesab ve kitab Muviye'ye tiim (ret) ve kenazb- hiretten (hiret azabndan) muhafaza buyur (koru)! <^^^^
ilm-i

Y Rabbi

158- Tahkika (piesiz) mmetimin en ziyde edepsizi aslb-

ki-

rammn
eirrdr

aleyhinde

italeri
^""^^^

lisna

(dil

uzatmaya) cr'et ve cesaret eden

(ktlerdir).

159- Ashabmda kadir ve haysiyetimi muhafaza edenleri CenbHakk muhafaza buyursun; yni onlara isnd edilen eref benden muktebes bulunmala (alnm olmakla) hakikatte bana isnd eylemektir. Kezlik (bunun gibi) onlar a'n ve ten eylemek (faysiyetlerine dil uzatmak) dah manen bana aiddirS^^^^

60-

Damadlarmla kaim-peder ve kaim

gibi

biraderlerim (kaynpeder ve

kaynbiraderlenm)
niyaz eyledim.

zevct ima (zevcelerime) karabeti

iin

lunantann cennete duhlleri (girmeleri)

(yaknl) buCenb- Hakk'a tazarru ve

beni mesrur eyledi.
^t
^""^^^

Cenb- Hakk dah kabulyle

161- mmetimin en edebsizi ashb-

kirammn

aleyhinde
^''^''^

itle-i lis-

na

(dil

uzatmaya) cr'et eden eirrdr

(ktlerdir).

162- efaatim mmetimden herbirine mildir, yalnz

ashabm

sebb

ve

etm

edenler (sayp ovenler) mahrumdur.

^^^^^

157- ibn Hibban. Sahih, 158- bk.

IX,

170.
II,

Eb Nuaym, Hlye.

183.
s.

159- Mnv, Knz'l-hakik, 160- Mnv, Knz'l-hakik,

64.

s.

77.

161- Eb Nuaym, Hilye, II, 183. 162- Mnv, Knz'l-hakik, s. 81.

47

163- Ashabma ihtiram

netteki

ile

an ve erefimi muhafaza eden kimse cenyni etmeyen imez. Zira dnimizin

havuzumdan su

ier;

esas

bulunan yet-i kerme ve ahds-i erfe onlardan rivayet olunduu cihetle onlara isnd- fsk (fklk isnad) ancak dn-i mbnin ibtline (ortadan kaldrlmasna), tene (ok istekli) olan bir zndktan beklenilirP^^^

164- Nr- cahm (cehennem atei) dokunmaz

ni

ol

bir

msJime

ki

be-

grm; yahud

beni greni

grm

ola.

^^^"^^

Sultana sayg

165mirine

Hkmdar yeryznde Cenb- Allah'n zillidir (glgesidir). Ev(emirlerine) itaat ve inktyd edeni Cenb- Allah aziz ve hilaf
zell eyler.
^^^^^

hlinde bulunanlar

ulii! yy_ dil

^i
icll

Jj jiaL
ve

^\
eder

'o^

>

nH
<^^^^

166- Cenb- Allah'n sultann

edeni (ycelteni) Cenb- Allah

icll
i'l

yevm-i kyamette (kyamet gnnde)

(yceltir).

.l Ji

Aiji

oil. d^\

^-

nv

163- Mnv, Knz'l-hakik,

164- TirmzT,

s.

140.

menkb

56.
VII,

165- Beyhak, es-Snen'l-kbr, 166- Tirmz, flten-47;

164.

Ahmed

b.

Hanbel, V, 42, 49.

48

ms^'i'.^-.', r^-: i^>..-^-:-.-}^.^^-^.^^^.>.kmwM'^^m^

167- Sultan- islm'a (islm pdihna) hrmet etmeyeni CenbAllah

zell eyler.

^^^^
i
s

Of

168- Hkmdar, fukara ve zuafnn

istirahat iin
hile

(fakir

ve dknlerin) syi ve

Cenb- Hakk'n yeryznde

^^^^>
'

syesidir (glgesidir).

Ona

ve hyanet eden dallette kalr.

Sj J^^ f ^1 ^*^*

ey-

^^

^* "^ ^'

^^

lP^' ^-

""

^ "^

69- Tahkka (phesiz) yevm-i kyamette (kyamet gnnde) ndal-

lah

(Hakk katnda) efdal-i ibd (kullarn en fazietllsi) refk ve efk (yumuak tabiatl ve merhametli) olan imam- dildir (dil devlet

bakandr).^^^^^

170- Hkmdr- islm'n (islm

zafferiyeti iin
(170)

pdihnn)

muvaffakiyet ve mu-

du

etmek, sebeb-i mafirettir

(balanma vesilesidir).

171- Emru'l-mminn'e (mminlerin bana) itaat eden kimse tahkka (gerekten) bana itaat ve ona msiyet eden (bakaldran) kimse bana
isyan

etmi

olur.

^^'"'^

167- Tirmtz, fifen 47; Ahmed b. Hanbel, V, 42, 49. 168- bk. Beyhak, es-Snen'l-kbr, VII, 164.

169- Tirmz,

ahkm

4.

170- Mnv, Kn-z'f-hakik, s. 77. 171- Buhrl, ahkam, 1; cihad, 109;Msllm, imre, 32, 53:Nes, bey'at, 27;bn Mce, cihad,39.

49

dalj

c^^j

jj'

J-ia^ <-r'^

Takva, ver ve ehli

Jl>o

jj-Ul (^oJ
j___53

UJ

ii>jlj

dJl

dJ>tj Jjl

J^jl^

Vt

172- Dnya muhabbetini kalbinden kar

,ki

Cenb- Allah'n mah-

bbu

(sevgi! isi)-olasn.

Nasn

(halkn) elindeki emvalden (mallardan) ta^""^^^

,

^'"^

mam

kes

ki

ns (nsanlar) seni sevsin.

173- Indallah (Hakk katnda) nsn (insanlann) mkerrem ve muhteremi takva ve tat ok olan kimsedir.
<^^^*

s.'.

J^l, Jiil JSJi

JliJl

cl^>cj

JU;

AJ!

(D

Vt

172- ibn Mce, zhd,

1.

173- Buhr, enbiy, 14.

50

l@sMSSs^Miiiit3i!iais3^

174evsf-

Gna ve servet (zenginlik) ve takva ve tat ve rfk ve efkat gibi cemleyi cami olan (gzel sfatlar kendinde toplayan) bdn
Cenb- Hakk
sever.
^^^^^

(kullann)

175- Cenb-i Allah kendine mut olan kimseyi hereyden maifz eder
(korur).
^^^^^

176- Aleyhi's-saltu ve'-selm Efendimiz kalb-i eriflerine iaretle

"takva buradadr" buyurmulardr.

^^^^

177- A'ml-i sliha'dan (slih amelden) ayrlmayan kimsenin iki rekank kimkt namaz, ml-i mahluta ashabnn (iyi ile kt ameli
selerin) bin rekt

namazndan

efdaldir.

^""^^^

j-

! ,^i

j~^*>li I3P ljl

rifat
^^''^^

WA

178- Kavim ve kabilesi olmad hlde izzet ve lik) arzu edenler takva ve tata devam etsinler.

(eref ve yce-

179- Genb- Allah'a mut' (itaatkr) ve muttaki olandan se

kil

baka

kim-

(gerek akll) deildir.

^""^^^

174- Mslim, zhd, 11;

Ahmed
II.

b.

Hanbel,

I,

168, 177.

175- Suyt, ei-Cmius-sar,

1'76-

166.

Mslim,

birr,

32; Tirmizi, birr 18;

Ahmed

b.Hanbel,

11,

277, 360.

177- Mnv, Knzu'l-hakaik, s. 75.

178- Mnvl, Knz'l-hakak,

179- Mnvi, Knzu'-hakak,

s. s.

136. 162.

51

Mu hammed mmetinin

fazileti

180- Mmin-i kmilin (gerek mminin) firasetinden hazer ediniz (sa-

knnz);

zra kalbindeki nr-i ilhiie

esrnnz (srlannz) kefedecei

aleb

iitimldir

(byk

ihtimldir). <^^^

mmettir. Ashb- kiram, tabin ve tebe(ashbdan balayarak birbirini izleyen nesil) mstesna olduu halde ricl-i mmetin (bu mmetin erlerinin) eslf ve ahlatndan (ncekilerinden ve sonrakilerden) hangisi hayrl olduu bilinemez. <^^^^
i

181-

mmetim mbarek bir

tabin

Yni velayet ve uluvv-i derect

velde
(ilk

(velilik ve yce dereceleri) sadr- evdevirlerde) bulunan evliy-i kirama hasr (tahss etmek) caiz

olamaz. nk Cenb- Hakk, hibir rinden eksik eylemez.

zamanda fyztn

kullar ze-

180-Tirmizi, tefsru sre 15, 6.

181- bk. Tirmiz, db, 81.

52

^^-i^. -^^ \,w-:*'\'^--^!fs^m^:^^^>r:rr^-^'y!:^:^-'7^^ ^^^^^y^^-^l^a^HOHUHMdHklk

,">

=>

182- Yevm-i kyamette (kyamet gnnde) srat kprsnden geirilirken nr- cahm (cehennem atei): "Ge ya mmin, senin nurun be-

nim ateimi sndryor" diyerek mmin-i kmil'e hitb eder.

^J^'

fi

j^

^J^ (Jj'h^

J^^ J^
<^^^^

(_s=^^

SAY
mi,

183- rtmetimin kmmelni (sekinleri)

yamur gibidir.

Eweiinden

hrndan

m ns (insanlar) hangisinden ziyde mstefd olaca (da-

ha ok faydalanaca) malm deildir.

184- Mmin-i kmjl olan kimse indallah (Hak katnda) baz melike-

den

efdaldir.

^^^^^

185- slmiyet dima

ve

glibdir,

malb

olmaz.

^''^^^

186- Mminlerin mr uzadka

hakknda hayrl
oii^!

olur.^''^^^

aUI

j^^ uJl ^^J-Jl

^JS'I

AV
et-

187- Bir kimse din kardeine ikram ederse Cenb- Hakk'a ikram

mi

olur,

(^^^)

183-Tirmizi, db, 81.

184- Ibn Mce, 186- bk.

fiten, 6.

185- Buhr, ceniz, 79.

Ahmed

b.Hanbel, V, 267.
s.

187- Mnav, Krizu'l-hakak,

137.

53

limlerin fazleti

-VI

LjjI

!-^

rt-Ji

^u-uil

ajr!

1AA

188- Uiema-i miine

retteki

iktid ediniz (ilmiyle mil olan limlere uyunuz).

Zira taayyu-i dnyev (dnyev

yaantnz) ve necttarkin

uhreviyyeniz (hi-

kurtuluunuz) iin slk ettiiniz nevviridirler (aydnlatcsdrlar). f"^^)

(tuttuunuz yolun) m-

^jTl

J5

jl^jSTl

^UVl

2jjj

^U

^L1]I \y>J'\

- VAH

189- U!ema-i miline (ilmiyle mil olan limlere) izaz ve ikram ediniz (sayg ve kramda bulununuz). Zira onlar tebl-i ahkm- ilhi hususunda (ilh hkmleri tebli konusunda) verese-i enbiydrlar (peygamberlerin mrssdrlar). Onlara ikram eden Cenb- Allah ve Raslne
ikram

etmi

olur.

^^^^^

188- Aclni, Kef'l-hafa, I, hadis no: 62. 189- Buhri, ilim, 10; Eb Dvud, ilim, 1; ibn IVIce, mukaddime, 17; Drimi, mulcaddime, 32.

54

sSsi^S^siSiSsiigs^ssaiiiai

ggg

ggigi^T^;

c -<

^.

i.^

.li's^^^p^-y.^j

190- lim-i milin

det

(ilmiyle mil olan alimin) bid-i chil (bilgisiz ib-

dkn)
vardr.

zerine

yetmi derece fazI u

meziyeti (fazilet ve stnl-

(^Q'

^li

A::i

^^

^^
iki

^l

o-^' i^

s^^ -

191- Nsdan (insanlardan)

lih

olular) saih-

snf vardr ki, salhlar (salam ve smmeyi (ummun salam oluunu), fesdlan fesdoiur.

mmeyi (umumun bozulmasn) mcib ler), dieri merdr (idarecilerdir).

Onlarn

biri

ulem

(lim-

192- lim-i milin (ilmiyle mil alimin) bid zerine fazl (stnl) benim mmetim zerine olan fazlm gibidir.^^^^^

jC

> jp a ^
5^'

^^i

> y.^ S^-S'^r ^

tP^ -

193- lim-i milin (ilmiyle mil limin) bid zerine olan fazl (stn("^^^ l) ondrt gecelik ayn, yldzlar zerine olan fazl gibidir.

(i^*

S^

"'jf

f^'^'

SM

194- Alim-i milin (ilmiyle mil limin) irleri (dierleri) zerine olan ^^"^""^ fazl (stnl) nebinin mmeti zerine olan fazl gibidir.

190- Suyti, el-Cmiu's-sar,

1,

129.
17; Drtmi,

192-Tirmizi,

iiim,

19; ibn
1;

Mce, mukaddime

mukaddime,

29.

193- Ebij Dvd, ilim

194-

Tirmiz, ilim 19; ibn

Eb Dvud,

ilim, 1; tirmizi, ilim 19;

Mce, mukaddime, 32. ibn Mce, mukaddime, 32.

55

Jili'

4^' j_^^j

jXJl

J^llJl
-^

^_
%
_

(5J!
o

jJUJl
1*11
*

JS ~
. -*

^
'**

^^

(1

195rek)

Umr-

hayriyyeyi (hayrl ileri) nsa tlim (insanlara rete-

ve nefsini unutup

mahrum eden

lim bir

muma benzer ki,

kendini

yakp lemi

tenvir eder (aydnlatr)/'' ^^^

JjIp _iJI

'j^ ^Lj

aj

> l^oji

-^

,,\

*JIp

^*\
^^^^^

196- lminden istifde olunan

bir lini bin

bidden hayrldr.

J^^

^ P- J S^

u-^> l^.

^ri^^J^ -

^v

197- lim-i milin

(ilmiyle mil olan limin)

avam ( sradan

halk) ze-

rine olan fazI u meziyyeti (fazilet

ve stnl) Eb Bekir'in mmetim

zerine plan fazI u meziyyeti gibidir/^^^

"^-J

yj "^ '-^^yj
etmi
olur.

(>*

"

^A

198- Bir
gsteren)

lim-i mili (ilmiyle mil olan limi)

tzm ve tevkr eden (sayg

<^^^)

mmin Cenb- Hakk'

tevkr

199- limin uykusu shhat ve ibdetine nredr olmak niyyetiyle

ol-

duu

iin

ibdet ve nefsi tesbhtir.^^^^^

200- lim-l milin

(ilmiyle mil olan limin)

yzne bakmak ibdet

makamna

kim olur (ibdet yerine geer).

^^)

195- Suyti, el-camiu's-Sagir,

II,

160.
88. 96.

196- Mnavi, Knzu'l-hakaik, 197- Mnavi, Knzu'l-hakk, 198- Drimi,

fi

s. s.

tevkifi

ulem, mukaddime 37.

s. s.

199- Mnavi, Knzu'l-hakk,

154. 155.

200- Mnavi, Knzu'l-hakk,

56

^.^^-..

i^--

-.V.

^ ,- =t^^;^s^s^8^gl-ar:wug^g^??5-tfz^!^?^?rx-g^

^ig^-^*t>-j

201- mmetimin ve sayg

lardr).^20i)

ulemsn

(limlerini)

tzm ve tevkr ediniz (hrmet

gsteriniz).

Zira onlar

yeryznn kevkibidirler (yldz-

muhabbet ve ihtilt eden (onlar <^^^ severek gren) mery (idarecileri) Cenb- Aliah sever.
202- Tahkika (phesiz) ulem
ile

Fkh

ve fakihler

203- Tahkika (gerekten) hereyin

(yce dnin)
(eriate

bir

ess vardr. Bu
iin bin

dn-i

mbnin

esas
^^^^

ise ilm-i

eriattr (fkh

ilmidir).

Binenaleyh mteerri
bidin vcdun-

bal

fakih) bir limin

vcdu eytan

dan ardr.

204- Cenab- Allah

mesil-i

bir

kimsenin

hayrn murad ederse o

^^^^^

kimseyi

er'iyyeye

(dn

konulara) lim eder.

201- Mnavi, Kunz'l-hakk, 202- Mnv, Kunz'l-hakk,

s.
s.

163.
32.

203- ibnMce, mukaddime, 17; Tirmizi, lim 19. 204- Buhri, ilim, 10; i'tisam .10; Mslim, imaret 175, zekt 98, 100 Tirmizi,
ce,

ilim 4;

ibn

M-

mukaddime 17

57

205- Cenb-Hakk'n evmir ve nevhsini (emir ve yasaklarn) ule-

m ve fukahdan
dr,
^^os)

(lim

ve fakihlerden)

renmek herbir mslime farz-

tuu

206- eytan, ulm-i er'iyyeye {dn ilimlere) lim olan bir zattan korkkadar bin bidden (badete dkn kimseden) korkmaz.<^^^

207- Mesil-i er'iyyenin

(dn

konularn) mzkeresi

iin

eden bir' mecliste (oluan bir toplantda) hazr bulunmak det eylemekten efdaldir. ^^^

bir

teekkl sene ib-

lim

renmek

mbne hizmet maksadyla ilmi taleb ve tahsil edenler ndallah (Hakk katnda) mchid f-seblillh'dan (Allah yolunda savaan mchidden) efdaldir. Zra onlar, cihann cem-i cihtnda (btn yrelerinde) bulunan muhalifini (dne kar olanlar) seyf-i manev ile mar lb etmeye, muhrebelerdeki mchidin (mchidler) ise bir cemat-i mahssay mukabeleye (belli bir toplulua kar koymaya) almak208Dn-i

tadrJ^^^)

^^\

'^j ^^\ 4j>

z^"}\

4j> \^\ 4j4 -

205- Mnavi, Knzu'l-hakik, 206- Darekutn, snen, III, 79.

s.

60.

207- Mnavi, Knz'l-hakk, s. 132. 208- Suyt', el-Camlu's-sagir, II, 56.

58

SfBi^SiiiSSSSiSiS^SiiSlfiiSiSMSl?^^

?^

209- Tiib-i

ilim, tlib-i

rahmettir (ilim

renen rahmete talib olan kimse

mesbt
verilir.

demektir, nk

ilim)

isinrn rkndr. Bunlara ecir ve

(se-

vb) enbiy-y izam

ile

(byk peygamberlerle) beraber

^^^^

JU31

J^ ob
fazileti

lmin

^i

(dJ jiUu

^\j

diij j jji ^: d\ix> j!^ .

^\

ojCiIV JLJlj

JII

210- Cenb- Allah, Hazret-i Sleyman -aleyhisselm-' mal ve mlk ve ilim beyninde muhayyer buyurdu (zenginlik, sultanlk ve ilim arasnda serbest brakt). Nebyy-i murun iieyh (ad geen Sleyman Pey-

gamber)

hazretleri terchan ilmi ihtiyar ettii iin (ilm dierlerifB stfn

iin)

grerek onu setii

mlk

(sultanlk) ve

mala dah

nail oldu.

^^^^^

21 1-

Hereye vusi

iin

bVtark

(ulamak iin

bir yol)

vardr. Cenne-

f^^) tin tarki ise ulm-i dniyyedir (dn ilimlerdir),

oJb^l

J^J

.^-5^

cyt-

^-?^'
bir

^^

(*^'

Y VY

212-

ilim

ve

irfan

mminin kaybolmu

metadr (maldr). Nerede

bulursa alr.

^^''^^

213- lim haznedir, anahtar ise suldir (sormaktr).<2^^)

209- Suyti, el-cmiu's-sagir, 210- Suyti, el-cmiu's-sagir, 211- Suyti, el-cmiu's-sagir, 212- bk. Tirmizi, 213- Eb
ilim 19;

II,
il, II.

66.
12. 13.

ibn
III,

Mace, zhd
192.

15.

Nuaym, Hlye,

59

lim
^.
1

renmek

ve retmek

214- Ulm-i dniyyeyi teallum ettikten

ra din kardelerini dah tli
lidir

(dn ilimleri

rendikten) son-

m etmek (onlara retmek) sadakatin efda^^'^^^

(sadakalarn en

fazietlisidir).

215- mn ve islmn erkn ve eraitini (rkn ve artlann) ve CenbHakk'n evmir ve nevhsini (emir ve yasaklarn) renmek herbir rnslime farzdr.
^^""^V

216- Allah
Allah

iin ilmi

taleb edenlerin (renenlerin)

tekeffl
^^^^^

memul olunmadk mahallerden

rzklann Cenbetmitir (umulmadk yer-

lerden garanti etmitir).

^^1 iup

4J

j^

{/^[r'

^f*--^"^

<..>v^

^S'
.

217- lmullah'dan (Allah'n ilminden)

bir

kelimenin istimal (dinlenip

^^^''>

duyulmas) insan

iin bir

sene ibdetten

efdaldir.

218- Fahr ve mubht (bakalarna vnp bbrlenmek)

mi taallm eden (renen) kimseyi
eder.
^^'^^

iin bir

il-

Cenb- Hakk, cehennemine

dhil

214- Buhri, nafaka, 2; Mslim, zekat, 95; Eb Dvud, zekat, 39;Nes,'zekat 6;ibn Mce,edeb'3. 215- ibn Mce, mukaddime, 17.
.

216- Suyti, el-Cmiu's-Sagr, 217- bk. ibn

IVlce,

II,

182.
b.

mukaddime, 23; Drmi, mukaddime, 24; Ahmed

Vll,

Hanbe,

1,

19.

218- Eb Nuaym, Hlye,

96.

60

^^a^'d.^^^^^^^-^:^^^fw^mi^^^^r^^^^^

219- Ulm-i dniyyeye

olur.^^s)

(dn ilimlere) tlib olan

kimseye cennet

tlib

220- htiyarlar umr-i dniyyelerini (dn ilerini) renmek ^^^) olan genlerin huzurunda oturmaktan sklmasnlar.

iin fzl

j;ij!

Jn; il

,^y CspJ ^i^

^^^""^

,j^y

ya

221- htiyarlar yemekten sklmadklan

gibi, taallm-i

ilimden

(ilim

renmekten) dah sklmasnlar.

Kt limler
iuip aaIj jJ

-J^Lp

^^l

^ji yJip

(_j-u5l

JLI

Y Y Y
ile

222- Yevm-i kyamette (kyamet gnnde) eedd-i azb

(azbm
ol-

en iddetlisiyie) muazzeb olan (azb grecek olan) ilmiyle mntefi

mayan

(ilmi

kendisine fayda

salamam

bulunan) alimdir,

^^^^

^'
leri

/*45i

J.

O j^l

^ .^ JT ^

4^l j^-ir

Y YT

223- lm-i dniyyeyi muhta olandan saklayan ulemya

ihtiyc olanlara

(dn ilim-

retmeyen

daki

kulara varncaya kadar herey lanet okur.

limlere) denizdeki balklara ^^^^

ve sem-

219- Mnvi, Knzu'i-hakk, 220- Mnv, Knz'l-hakk, 221- Mnvi, Knzu'l-hakak, 223- Suyti, el-Cmlu's-sagir,

s.

146.

s.
s.

181.
181.
1,

222- Heysem, Mecmeu'z-zeyid,

11,

185.

94.

61

^\

^
Bir

^SJ7

Jj

'

a ^

LJUI

SS_J

pj Uip

Sbji

j^^

- tYt
j.;;
-^1

kimse ilmini tezyd eder de (artrr da) zhd ve kanaati tezyh de gayret etmezse Cenb- Hakk'a uzak kalmadan baka bir ey kazanamaz. (^^'^^
224-

225- Kendisinden sul edilen (sorulan) medip (gizleyip) cevbn vermeyesn limin

bir

mes'eleyi ehlinden ket-

azna nr-

cahmden

(ce-

hennem ateinden)

bir

gem

vurulur.

^^^>

Bilmeden fetva ve hkm vermek

j\
kimse
ilm-i

Ji^

'^^''\ il

J^ '^'^\ -

1 1

n.

226- Sizden nr- cahme (cehennem ateine) en ziyde cesur olan

yakni

(salam

bilgisi)

olmakszn

mesil-i er'iyyeyi iftya

cr'et eyleyendir (dn mes'eleierde fetva

vermeye cesaret gsteren-

227-

lrti

kad,

ikisi

olmayan kad ile, ilmi olduu halde ilmiyle amel etmeyen de cehennemde, ilmiyle beraber haktan aynlmayan kad da^^^''^

h cennettedir.

224- Suyti, el-Cmiu's-Sagr, 11, 169. 225- Eb Dvud, ilim. 9: Tirmizi. ilim, 3;
226- Drimi, snen,
.227-

Ahmed b.

Hanbel,

1,

431;

il,

263, 296; ibn Mce, ahkam, 3

mukaddime
ibn

20.

Eb Dvud, akdiyye, 2l

Mce, ahkam,

3.

62

Klfil^SB^SiSSii^SlB^SiiSialiSSS^

1^1

lhk olmadka (dn konularda yeterli ilmi bulunmad halde) bir mes'elede kendiliinden fetva veren kimseye semvt ve arznde (gklerde ve yerlerde) mevcd olan meli228- Mesli-i er'yyeye
ilmi

ke lanet eder. ^^^^

ksy^

^jp Jj.^

;y\

^ ^ - <\
olmadan
^^^^^

229-

Bil-ilim mesil-i

er'yyeye fetva veren

(bilgisi

dn ko-

nularda

ahkm kesen) kimseye melike

lanet okur.

228- Suytl, el-Cmiu's-saglr, 229- Hakim, Mstedrek.

I,

it,

172.

126.

63

Ot^l

J-i^j

Oj

aiij

^\^\^ v->b
fazleti

Kur'n ve Kur'an

okumann

l ^'

dJi j ^

lii

(54^^ '^t\):

o-^'

i^^ -

ahseni (oKu230- Kelm-t Kadm'i (Kur'n- Kerm'i) kraat edenlerin Cenb- Hakk'tan yanlarn en gzeli) esn-i kraatta (kraat srasnda)
havf ve hayetini (korktuunu)

grdn

kimsedir.

\% os>V

\jLl-\

- irs

231-Tilvet-i Kur'an' (Kur'n

vererek), tefekkr-i

okumay) tertl-i hurf (larflerin hakkmn (mnsn dnerek) ve terfk- avt ile

"Mde ona katarak) tezyn ediniz (gzelletirip ssieyiniz)! hadis sonraya mracaat n ale'l-kalbdir (mn batn mndr). oluna!" (Hadis Nu: 237f^^^
(sesinizi

Be

230- Suyti, el-Cmiu's-Sagir,

I,

13.
vitr,

231- bk. Buhri, tevhid. 52; Eb Davud.

20; Nes,

iftitah.

83;

bn Mace,

... ikame.
-

^-ro

176.

64

ii-m >

^^^-fJ! : ,/- .^^^^Jj!g^8^" ":::i'iJS-~^VJ*--ig5

^

r^-^^i^k^'

-.n.-^.-AO'

^':^-

232- Sizden
(232)

birisi

Cenb- Hakk

ile

mnct ve mklemeyi
ile

(O' na

yalvarp O'nunla

konumay)

severse huzr-i kalb

Kur'an okusun.

233- mmetimin erefi (en ereflisi) Kur'an'm ahkm- cellesiyle mil ve tilvetine muvzb olan (devam eden) huffz (hafzlar) ile salt- te-

heccd (teheccd namaz) ve

zikir iin

geceleri ihya edenlerdir.

*
,

^^^^^

Jo^

^,0

234- Lisndan car olan (dilden dklen) bilcmle szlerin

Kur'nerf'tir.^^^'^)

efdali

iJiJ 0J3I 6j'6

^\

dSup

JI;ail

- tf
Kur' n

235- mmetimin efdal ibdeti Mushaf- erf'e bakarak

tilvet-i

eden

kimsedlr.^^^^^

vj

d^
et,

di^
yoksa

(ti

m ^^
etmemi

iyji

\;}\

rx

236- Kur'n- erf in evmir ve nevhsiyle (emir ve yasaklanyla) mil

olarak Kur'n' tilvet
tilvet

olursun.^^^^^

237- Hsn-i savt (gzel ses) Kur'an'm

eyler (artrr).^^^'^

bir nevi znetidir ki tesrini tezyd

jt.

> ^j

^
II.
I,

^(.'^'

jC

>

oT>i

S^-yvA
o

232- Eb Nuaym, Hlye, Vll, 99. 233- Suytl, el-Camiu's-Sagir, I, 43.

234- Suyt, el-Cmiu's-Sagir, 235- Suyt, el-Cmiu's-Sagir, 236- Suyti, el-Cmiu's-Sagir,
37. 50.
52.
IV,

I,

237- Buhri, fedilu'1-Kur'n, 31; Eb Nuaym. Hlye,

236.

65

238- Kur'nfazleti

Azmu'-n'm ir kelm (dier szler) zerine olan Halik'n (Yaratan'm) mahlku (yarat) zerine olan fazl (sgibidir J^^^^

tnl)

cr^^:^'

4^'

(^

^'1

5U O ^^

iji

- tr^

239-yt- Kur'niyye'den (Kur'n yetlerinden) bir gecede yz yet okuyan kimse gafiln gruhundan mdd olmaz (gafiller zmresinden
saylmaz.)^^^^^

240- Her gece Ysn-i erf'i kraat eden (okuyan) mmin-i kmilin gnh- sairi mafur olur (balanr)/^'*^^

j'-^'

LJ^

'^-"^

lSj^^-^

^y

-AJi -Aj-i

4JU1

y-Js '^ tV

t i

241- hls- erf'i (hls sresini) bin defa kraat eden (okuyan) mmin-i kmil, nefsini nr- cahimden (Cehennem ateinden) kurtarolur.(24i)

lO-^

ol.;

Cj\^ if

JT ^i

lj

JIp ^! ^^

t i t

242- Ysn-i erf'i her gece kraate (okumaya) devam eden kimse vefat ederken ehd olarak vefat ederj^'^^^

243- Her gece "z Vakaa" (Vkt) sresini tilvet eden (okuyan) kimseye fakr- hl (fakirlik) tevecch etmez (gelmez)/^*^^

238- Buhri. fedailu'l-Kur'n, 17; Tirmz, sevab Kur'an, 14. 239- ibn Hacer, ei-Metalibu'l-liye, III, 282. 240- ibn Hbban, sahih, IV, 121; ibn Hcer.elt-Metlibu'i-liye,
241- Suyti, eJ-Cmiu's-Sagr, II, 185. 242- Mnvi, Knzu'l-hakak. s. 140. 243- ibn Hacer, ei-Metlib'l-liye, III, 383.

III,

361.

86

SSjJKl5#ilSiKSilS**iiSiiiiS

^PiTa

244- Uyku
olarak)

yataa yatarken evvel (nce) Ftila, saniyen (ikinci h!s- erf okuduun halde mevtten (lmden) baka heriin
i

eyden emn

olursun.

^44)

245- Tebreke sresinin kiratna devam eylemek azb- kabrden (kabir azabndan) emin olmakh istilzam eder (gerekti rir).(245)

Baz evrd ve
..

ezkr
j>^'^
2r^

kiijir

l^ju isbS/! jiN/j

ill

X^ -

tn

246- "L-havle ve l-kuvvete

billh" zikrini

ok

ediniz. Zira cen-

net haznesinin mcevhertndandr;(246)

247- Ed-y deyn

iin

(borcumu demek

iin) ilh,

ml-i hell

ile

(hell

mal

ile)

beni

haramdan ve mahz- fazlnla

(fazI

u ihsannla)

msivdan

mijstan

buyur.(247)
tes-

Bu hads-i erife devam eden kimse ne kadar borcu olursa olsun

viyesine (demeye) muvaffak olur.

Meer ki

Cenb- Hakk'n s ve mc-

rim kullarndan olsun.

244- Suyt, el-Cmlu's-Sagr, 245- Suyt, el-Cmiu's-Sagr,

i,

36. 36.

II,

246- bk. Tlrmizi,deavt, 57, 119; 247- Tirmiz, du, 110.

Ahmed

b.

Hanbel, V. 156.

67

248- Kuvvet-i man ve ykan

ile

(gl bir man ve yakin duygusuyla)

bu

zikr-i

erfin tekrar ve tilvetine

devam olunsa mal ve can

(korur)J^^^^

zerine

nzul (gelmesi) melhuz (muhtemel) olan mesib ve mehlikten (musibet ve tehlikelerden)

insan mahfuz eder

jii}j. cJ\

^A}\y

jj dJ ^^\

j_^'

j!

j[4^\. j-

t i ^

249- Bir kimse bu istifn

mmiyetle) sabah okuyup

sdk ve ykan
(o

ile

(salam

bir

man ve

sa-

gnnde
vefat

gn) vefat ederse veyahut aktahkka

am

st okuyup gecesi

eylerse

(phesiz)

ehl-i

cennettir.'^'*'*

juj! il Sf
.

"^,p\
'-r'jj

jt-iJi

il

S/l

\y

^^>i
iwJj
*dji

or j!^

Aj^pol

^jjI

_/*-r-^^

Oj-olJI

ajV)!

/.-ijl

erfe mdavemet olunursa (devam edilirse) bi-iznillhi mesib (glk ve musibetler) ferah ve ferece (sevin ve ne'eye) mbeddelolur (dnr). f^^^

250- Bu

zikr-i

tel sedid ve

j"

'

251- Bu kelime-i tayyibe doksan dokuz

illete

deva

olur

ki

en

hafifi

hzn ve

kederdir.^^^""'

J'^

J^^

^^-^j J.J vlUl-U - tY

248- Suyt, el-Cmiu's-Sagr, i, 152. 249- Buhr, deavt, 2, 16; Tirmiz, deavt. 15 Nes, 250- Suyti, ei-Camiu's-Sagr, '251- Suyt, el-Cmtu's-Sagr,
II,

istiare, 57.

130.

!i,

209.

68

rr^^?cgg,^7Pg?,^^gS^.V.,^.^,

~.^^^ ;,w.s^>.

^1^:

252- Uyku

iin

yataa

girildikte

bu

zikr-i

erifi vird

eylemek snnet-i

seniyyedir.^^^?^

j^ij
Zikir

jTJlJl

3jL^

oU

ve

fikrin fazileti

253- "Cennet bahesine

uradnz hide fevkihinden (meyvele-

rinden) tenvl ediniz (alp yiyiniz)" buyurulmastyla (cennet bahesin-

den maksad ne idii

olunmas olduu" beyn buyurulmutur/^^^^

sahbe-i kiram tarafndan istizah olundukta (feh istendiinde) "zikrullah iin teekkl eden (oluan) halka

bulunan (tarikatlarda icra e"murakabe-i maly" nmyla mruf olan (bilidilmekte olan) zikirlerden nen) zikre iaret buyuruian ibu hads-i erfin mns mnn efdali her nerede olursa olsun Cenb- Allah seninle hzr ve her hline nazr bu254- Tarka-i aliyyede
mer'iyyij'l-icr

lunduunu
aL

bilmektir.^^^"^'

luJi

^\1^js\

jiiJij

il

\ih

/h\

^\ ~ -Y
essn tekil
(vesle)

255- Kelime-i tevhd, aslettii) iin zikirlerin

man

tevlid

eyledii (imann

ekmeli ve Cenb- Hakk' tahmd (hamd etme), niam-i

Samedniyye'yi tezyde (Allah'n nimetlerini artrmaya) medar

olduu

iin

dualarn

efdalidir.^^^^'

252- Eb Dvud. edeb, 38; Tirmizi, deavt, 20.

253- Tirmizi, deavt, 82.

254- Suyt, el-Cmlu's-Sagr, 255- ibn Mace, edeb, 55; Eb
1,

49.
X, 387.

Nuaym, Hlye,

69

\j^

aI JjJS'lJl

I^I

^jj

4JJI

oap

;>-jS

iLJl

X^\

6%

256- Yevm-i kyamette (kyamet gnnde) mdallah (Hakk katnda)

efdal-i

ibd (kullarn en

faziletlisi)

olan kimse

Cenb- Hakk' dnyada

ok zikretmi olandrJ^^^^

257- Cenb- Hakk' m ve

sizi

medh

olunuz

ki

ok anarak) o derece mest (kendinizden geiniz ki) mnafikn (mnafklar)

kesret-i zikriyle (ok

mecnn

(deli) zannetsinler.^^^''^

j^ j

aJUI

^i vj^^

JUI; jlj JUI-

f-t_5^

J^,

Jl

""

YA

258- Tahkika (gerekten) hereye cila verecek bir let var, kalbin cils ise zikrullahdr. Azabdan necat (kurtulmak) iin zikrullah gibi bir ey olamaz velev ki seyfin (klcn) knlmcaya kadar f-seblillh muharebe edesinJ^^^^
1^0,

^.^^

259- Benim gzlerim uyur, lkin kalbim uyumaz. Yni zlkrullahtan

bir

lhza

(bir

n) gafil olmaz.^^^^^

s^^^
260- Zikrin ekmeli haf
kadar) olandr.(260)

''jy'

j^3

ls"^^'

^^s'JJi

j^

Y%

(gizli)

ve rzkn

efdali

mikdar-

kf (yetecek

256- bk. ibn Hacer, el-metallbu'l-liye, 257-

11,

232.

Ahmed

b. Hanbei.lll, 68, 71.

258- Suyt, el-Cmiu's-Sagr, , 99. 259- Buhri, teheccd, 16; teravih,

1;

Mslim, msafirin, 125; Eb Dvd, tahre, 79; Tirm'zi.

mevkt, 208; Nesi,

leyi,

36.
s.

260- Mnvi, Knzu'l-hakak,

67.

70

SiiIifiSaiifiiSsSiSfiKipft^^

izah: Burada zikr-i hafden maksad, zikr-i kalbidir; zira: "rA oJ.\ j jU. >^ jr (iki kiinin taan fer gizli ey lisnen olunan bir zikir hi olmazsa inayi olur, yaylr) m-sadaknca sann sa ve solunda bulunan meleklerle mlzemetindeki (onunla beraber bulunan) eytan tarafndan iitileceinden zikr-i haf deildir.

dna

261- Kalpte Cenb- Hakk'

dir).(26i)

zikir,

hased,

riya, kibir gibi

biyyeyl (kalp Jastalklarn) izle iin ayn-i

emrz- kalifdr (ifnn ta kendisi-

262-

Zikir

sadakadan

efdaldir.^^^>

\}i\j

Sj^ IjJU-

aJI

jS'j

(ili

^Sl

^\ CJ^

*-L

jikljJl

Wt

ben dem'in (nsanolunun) kalbine icr-y nfuz iin (nfuz etmek iin) istl eder, lkin kalb, Cenb- Allah' zikredince me'ysen (mitsiz olarak) geri ekilir, nisyan ederse (unutursa) istl eder

263-

eytan

(onu

etkisi

altna

alr).

264- Cenb- Allah buyurmutur ki: "Ey ben Adem (insanolu) beni zikrettike krm if etmi ve beni unuttuka hakkm unutmu olurg^p,"
(264)

261- Mnv, Knzu'i-hakk, 262- Mnv, Knzu'l-hakk,

264- Eb Nuaym, Hlye,

s. s.

72. 73.

IV.

338, 303.

71

265- Hibir cemat zikrullah iin cem'oiup dalmadrki zikirlerine sebeb Cenb- Hakk tarafndan afv ve mafiret ile tebr olunmasn (ba-

lanma

ile

mjdelenmesin).^^^^^

JUl]l

tj

^U^

j^i

^^

Y*\%

266- Kesret-i muhabbetten (an sevgiden) ni (dolay) Cenb- Allah' kalbinden karmayan kimse nifaktan (mnafklktan) kurtuiur/^^^'

267- ok zikreden kimseyi Cenb- Allah

sever.^^^*^

268-

Zikir, farz

olmayan orutan

efdaldir.^^^^'

^^gJlilJ j!

Jl5

A^aP ,j)^ J^ iS^\ ^^^ j^

ki:

Al

Jl -

t^^

269- Cenb- Allah buyurmutur

"Bir kul benim zikrimle itigal

talebini

eylemesinden dolay kendi ihtiyctnm

unutursa ben, o kulu-

ma

kendisi istemezden evvel in'm ve ihsan ederim. "^^^^^

270- Cenb- Hakk'n niam-i

(hirein

cellesini (nimetlerini)

ve ahvl-i

hireti

durumunu) tefekkr

gibi bir ibdet olamaz.^^''^

^j^\
det

S^'^jli

b'^i^

~ ^s\

271- 2ikr- murakabeyi kalbiniz

iin

ittihz ediniz (kalplerinizi

murakabeye aittrmz)!^^^^^

265- Suyti, e!-Cmiu's-Sagr, 266- Suyti, ei-Cmlu's-Sagr,

II,

147. 173.
.

II.

267- Suyt, el-Cmiu's-Sagr, II, 173. 268- Mnvi, Knuzu'el-hakak, s. ,73.

269- Tirmzi, Sevabu'l-Kur'n, 25; Drim, fedailu'l-Kur'n, 270- Mnvi, Knuzu'l-hakk, s. 175. 271- Mnvi, Knzu'i-hakik, s. 92.

6.

72

SiSiSissaSffiSSiillBiS^^

j^\

^j

Sl^t

IL^

u-Jb

Cihd ve nefsle cihdn

fazileti

^, cr-^

Aj

,Uj

272- Cenb- Allah'n rahmetini celb iin en messir (etkili) amel, cihd f-sebllh'dr (Allah yolunda cihddr) ki, efdaliyette ona bir ey
takarrb edemez/^^^^

273-

mmetimden en

evvel deryada cihd eden frka tahkika (ger-

ekten) cennet ve mafireti kazandlar.

Bu erefe Hazret-i Muviye maz-

har olmuturJ^^^^

c3jJ! S>k cJj

- tVt

272- Suyti, el-Cmiu's-Sagr,

I,

53.

273- Buhr, cihad. 93.

73

274- Cennet,

hn-i

muharebede (sava srasnda) guzt- muvahhklmlarn sa-

dnin (tevhd ehli gzierin) istimal ettikleri {kulland!<lar)

yesi (glgesi) aitmdadr.'^'''*^

, ^
\

275- Hakikatte mchid,

sedir.<275)

nefs-i

emmresiyle mchede eden kim-

ya
hud'adr

tvn
(hle

276- Muharebe
maktr).
^^'^^)

iin

en ziyde lzm olan

istiml-i

yap-

Yni fenn-i harbi bilmeyen /c/mse

iasmna malb
Ur^
JLaL>-

olur.

4>Ji

a]

c4>-j aS

j_5

j_^

YVV

277- R-sebliilh mchid olanlar Cenb- Hakk, cennete dhil

gj-jg|, (277)

274- Buhr, cihad, 22. 113; Mslim, cihad, 20;Eb Dvud.cihad, 89;TirmzfedaiI'l-cihad.23. 275- Tirmz, fedaitu'l-cihad, 2; Ahmed b.Hanbel, VI, 20. 276- Buhr, cihad, 157; had. 5.

menkb,
s.

25; Mslim, cihad, 18, 19;

Eb Dvud, cihad, 92;

Tirmiz, ci

277- Mnv. Knzu'l-hakk,

139.

*^^^TS^igfe^fe4fiS|;t^^*;cfci^

Velnin almeti ve fazileti

^jlJ

0^;^ jj'

J^ u-

Jjj

J;;^;

J\

- yva

278- Cenb- Hakk'n synetiyle (korumasyla) bel ve musibet bid (ibdete dkn)olan mmin-i kmilin kalbini zikir ve fikirden men'eyJeyemez^^^^'

o .I.
.

(j>jJi jjA

,0.

'kI'H r%s

^Jj

''''

^j

"

'

-'"'

'

^j^J^ f-^J

,o_=-* j^j-o

279- Her
lenler)

kamda
ki

vardr

(her asrda) benim mmetimde sbikun (nde gebunlara bdel ve sddkun tlak olunur (sylenir). Hakki

lanndaki inayet ve merhamet-i ilhiyye o kadar mebzuldr

ki)

(boldur

de o sayede yer ve iersiniz. Ve ehl-i arz (yeryz halk) iin vukuu hutasavver olan (tasavvur olunan) bel ve mesib (musbetler) onlarla def ve ref olur demektir.^^'^^J
sizler

278- Suyti, el-Cmiu's-Sagr, 279- Mnavi, Knz'i-hakik,

I,

5.

s.

98.

75

^'
280- Cenab- Hakk'n
lir.

^^

'jj

'M
ki

Si4^'*

-^^

^Oj bir

A*

velleri

onlardr

grldkte Allah htra ge-

ll
(280)

meer

ki

gren kimsenin dnyadan

baka

arzusu olma-

sn

iji

isli

jy^ry

^i ^1

jjjb! j^ip

" YA^

281- Mahlkattan hibir eye lanet etmemek

makam- velayette (velilik

makamnda) bulunan
/'i

ebdlnin (abdallann) almetidir/^^'''

^^

431 ^^yij ;;*>\^j 4ji

^i

4J. 41

4^

4;i*>^

- yay

282- Cenb- Allah'a muhabbetin almeti zikrullah' sevmek ve

bu-

zunun (sevmemenin) almeti

aUI

zikrullah'

sevmemekti r.^^^^'

^^i.>>.i

f.'y^\

'^.y'^

_p^-^ ^J' ^'Ijjl

YAI*

283- Evvb
da)

ol kimselere denilir ki Allah ile kendi beyninde (arasngemi gnahiann tezekkrle (dnp hatrlayarak) tevbe ve isti-

farda buluna/^^'

^SJ-

^K

^_5^-^ U-^ '^^ Jy^.

At
di-

284- Cenb- Allah dnyaya "Bana hizmet edenlere hizmet et!"

ye ferman buyurur (emreder)^^^**'

280- Suyti, el-Camlu's-Sagr, 281- Mnv, Knzu'l-hakk, 282- Mnvi, Knuzu'l-hakk, 283- Mnavi, Knzu'l-hakk, 284- Mnv, Knzu'l-hakk,

I,

113.
89.

s. s. s.

89. 51.

s.

192.

76

Emr

bi'l-mruf ve hayra dellet

285-

Ef'l-i

mstahseneyi (gzel
j^^^^

ileri)

emredenler o

fiilin faili

gibi

me'cr olurlar
-^.'

*.'

286-

Nsn

ber-gzdesi (insanlarn sekini) lemi ibdt ve tta te(kullan)

vik edip

o suretle ibd

Mabuduna sevdirmeye gayret eden

kim-

sedir.<286)

APiir

jJ\ J^

jlj

h\j)j ^sj )

^^ J^ jjs -

AV

285- bk. Tirmz,

ilim, 14.
l,

286- Suyti, el-Cmiu's-Sagr,

8.

77

yapan) kimse o hayr ileyen

o

287- Umr-i hayriyyeye dellet eden (hayrl ilerde yol gibi me'cr olurS^^'^
>

gstericilik

288- Tahkika (phesiz) Cenb- Hakk'n kullar iinde en ziyde sevdii kimse nsa (insanlara) nashat edenlerdlr.^^^^^

Aiii

j^-Sv.^,

o^Lp Js.

4JUI

!_^ - TA^
ki,

289- Cenb- Allah' ibadna (kullanna) sevdiriniz

sin.(289)

Allah

sizi

sev-

Yn] Cenb- Hakk'n dnyada ihsan ettii z ve cevrih (organslhat ve afiyet, rzkve maiet gibi tdd adm'l-imkn olan (saylmas mmkin olmayan) niam-i gn-gn (eit eit nimetler) ile mevt
lar),

(lm), kabir,

minin (mminler)

hair (kabirden kalk), hesb, srat hengmelerinde miin mev'd (vaad olunan) ve muntazar olan (bekle-

nen) merhim-i cellesini (yce merhametini) gafil bulunan kullarna ihtar ve tizkr ederek (hatrlatp uyararak) muhabbetlerini celbe sa'y ve gayret
ediniz.

4^

c^ \L 3^

"JJ. Sl4- j dL'Jb

il

^ j^'

'si

Y ^

290- Cenb- Allah seninle

bir

ahsa

hidyet ederse senin

iin

on-

dan hsi olacak ecir ve mesbat (sevap) o kadar byktr ki zerine ems tul eden (grie doan) eyann kffesinden (hepsinden) hayr(290)
jljjlj.

J.

^^^

lB-^

^.

^;^\^ v^!

4JUI

Jl5

Y ^

287- Tirmz,

ilim,

14.
s. s.

288- Mnavi.-Knzu'l-hakaik, 289- Mnv, Kn2u'l-hal<ak,

36. 63.

290- Buhar, cihad.-102; megz, 38; Mslim, edailu's-sahabe, 35

78

^^^^^'^-^'^-'^'^-^'^^^'^^-^r^^^

291- Cenb- Allah buyurmutur ki: "Kulumun bana en ziyde makbul bir ibdeti hlisan li-vechillh (yalnz Hakk rzs iin) nsa (insanlara)

nasihat eylemektir.^^^^*

Tevbe-kr gencin

fazleti

292- Tahkika (phesiz) Hakk -celle ve

bekrlar sever.^^^^^

al- hazretleri

gen olan

tev-

a)s\

ai-ik

^ a;l3
ki ile itaat)

jJj

<j jj 4^ijJi

^- J^'

^'

t ^

f
bir

293- Tahkika (gerekten) Allah Tel ve Tekaddes hazretleri

genci sever
lah'a takva

o!

mddet-i

ebabm
ifna

(genliini) takva ve tat- Br (Al-

yolunda

etmi (geirmi)

olsun/^^^^

(^JI

^rIiJl ^Js^

aO

^,*

j_^

JLpJ _$J( OjUJ!

JJl

Jl>9

t ^ t

294- Genliklerinde ibdet eden nev-civnlann (genlerin) ihtiyarlktan

sonra ibdete balayanlar zerine olan fazl (stnl) mrselnin.(peygamberlerin) sir-ns (dier insanlar) zerine olan fazl
gibidir.^^'^^

&*>u

d^J 4^!iJL

^L'

dil

D - t^e

295- Tahkika (phesiz) Cenb- Allah ibdete

ri

melike-i kirama gsterip onlarla

devam eden genlembht; yni zhr- meserret ve

291- Eb Nuaym, Hlye, VIII, 175. 292- bk. Tirmiz, zhd. 53; Ahmed
293- Tirmiz, zhd, 53; Ahmed 294- Suyt. el-Camiu's-Sagr, 295- bk. Eb Nuaym, Hlye,
b.
II,

b.

Hanbel,
II,

II,

429.

Hanbel,
79.

429.

VIII,

216.

79

azamet eyler (onlarn hlinden holanp meleklere

eder)/295)

kar

onlarla iftihar

"^

'

0^.

,1

296- Cenab- Hakk'n yannda tevbekr olan genlerden

sevgili bir

ey yoktur.^^^^

ehidierin

faziletleri

rin (ienlerin)

297- Berren (karada) mchede edip ehdet erbetini n edenlegnh, dynt ve emnt (borlar ve zerlerindeki ema-

netleri) gibi hukuk-i na (kul hakk) mstesna olduu hlde mafur olur (balanr). Gaz-y bahrde (deniz muharebesinde) ehid olanlara ge-

lince

Cenb- Hakk

zimmetlerinde olan hukuk- ns dah afv ve mafiret olarak hazne-i gaybmdan f ve ihsan eder/^^''^

onu

ren (karada)

298- Bahren (denizde) ehd olanlann ecir ve mesbt (sevab), berehid olanlarn ecir ve mesbatnn iki katdrJ^^^)

j!*-* bir

J^l 9342

j_jpl]aJl

t ^^

299- Taun

ile

vefat

eden her

mslim ehiddir.^^^^^

296- Mnvi, Knuzu'i-hakak, 97- ibn Mce, cihad, 10. 298- ibn Mce. cihad, 10.

s.

131.

299- Buhr, cilad, 30, tb, 30; Mslim, imre, 166; Nes, ceniz, 112.

80

;3S;;;;ig^a5J!^^::g^^'jPL-f'^a''"''^

(ij^ij jjii^j

^A^

j^ij

fiiiij

jpiyij ^j^i

- f

*^^ v^'
ekli

^'^j

o^j
tn ve

300- Zulmen lt- criha (kesici

ebniyenin hedmi (binalarn

letlerle) kati (ldrlen),

(yrtc hayvanlann yeyklmas) sibn mesi) gark (boulma) ve hark- ishal (ishal sebebiyle iin kuruyup yanmas), ztu'l-cenbhastalklan, bunlarn kffesi (hepsi) vesle-i ehdettir (ehd olarak lmeye sebeb olur). Yni bunlann biriyle vefat eden mslim,

cemat-i

hedya

iltihk eder.f^>

301- Saff- harbde (harp safnda) ehd olan kimse maktul olduundan dolay elem- katli (lm acsn) duymaz. Ancak sizden birisinin zas parmak ile sklrken ne kadar zahmet grrse bu dah o kadar

zahmet hisseder. <^^^

''
\
'

302- Gurbette vefat edenler

ehiddir.'^^'

sSL^

JjiJlj j}a2\

- T^T
(boularak)

303- Batn hastalyla (kann arsyla) olsun

olsun vefat edenler ehddir.^^^^'

marukan

304-

Humma

le vefat edenler

ehddir.^^'^>

300- bk. Buhr, cihad. 30; Mslim, imre, 164; Tirmiz, cenaiz,
301- Darmi, Snen, cihad, 16.

6.*5.

302- ibn Mace, ceniz, 61

303- Nes, ciJad, 48; ibn Mce, cihad, 17. 304- Mnv, Knzu'l-halck,
s.

66.

81

305- Her

bir

ehd

ehl-i

beytinden yetmi simse

iin

efaat etmeye

mezundur

(yetl<ilidir)/^^)

306- Mazlmen (haksz yere) l<atlolunanlarn (ldrlenlerin) znbu mafur olur (btn gnahlar balanr).^^^''^)

kffe-l

Hads ezberlemek ve nakletmenin

iJi

fazileti

-^\

l^^ jUL-ji

5.^

bj^

^f Ji

^jj

Y* *

307- Hlf- erat (eriate aykr) bid'atlardan sunnetH senlyyemden birinin icras iin
ahds-i

birinin

defi veyahut
birini

metime tebli eden

erfemden

m-

zt cennettedir/^^^'

308- Tezkiye-i nefs (nefsi artmaya)

kalplerim temizlemeye)

tathr-i kulb-i

ns'a (insanlarn

sama

mun (yardmc) olan ahds-i erfemden mmetine tebli iin krk hadis hfz (ezberleyip) ve mahallinde (yerinde) sarfeden kimseyi yevm-i kyamette (kyamet gnnde) efat- mahsdhil

ederim (efaatma

erdirlrjm).<^^>

305- Eb Davd, cihad. 26. 306- bk. Nesi, lahrm, 22. 307- Eb Nuaym, Hlye, X, 44. 308- Eb Nuaym, Hlye, IV, 189.

82

Kn-'f^kstmuiii^-r^aJ^?^

309leyen)

mmetimden krk hads-i erfi hmil ve hafz olan (renip belkimseyi Cenb- Allah yevm-i kyamette (kyamet gnnde)
fakihler),

fukah-y kiram (sekin resinde hareder/^^^

ulem-y

zm

(byk limler) zm-

310- Tahkika (gerekten) hads- erfi rivayet ederken mn bozulmamak artyla kelimatm (kelimelerin) takdm ve tehirinde (ne gemesinde, sonra gelmesinde) bes yoktur.

Bilmeden Kur'an ve hads hakknda sz sylemek

311- Tahkka (phslz)

ilimler)

tefsr

ve hadis

gibi ulm-i

mhimme (nemli
fer'iyye-i

zerine mbten plan (bina olunan)

fer'

ahkm-

er'iyye
(nemli

(eratn
bir

hkmleri) dninizdir. Byle bir emr-i

mhimmi

ii) ahzedeceiniz (alp reneceiniz) kimselere dikkat ediniz! Y-

ni keml-i ilim bir ilim

iktid

ve amel
iini

ile

zahir ve

ve amelle

ve

dn onarmam bulunanlara) emniyet ve

j^"^^jP^

btn mmur olmayanlara (salam

J^^^^ (gvenip uymak) caiz olamaz

j^^ jt "-^^^

*j^ r^

(j

J^

t>*

" ^^

312- Ulm-i arabiyye'de lim olmayan (Arapa olan let ilimleriyle dn ilimleri bilmeyen) kimse yt- Kur'niyye'ye (Kur'n yetlerine) mn verirse nr- cahmden (cehennem ateinden) kendisine yer hazriasin/3^2)

309- bk.

Eb Nuaym. Hlye,

IV,

189.

311- Darim. snen, mukaddime, 38. 312- bk. Buhr, ilim, 38; Ahmed b. Hanbel,

I,

323, 327.

83

313- Ulm-i arabiyye'ye mstenid olmakszn (arapaolan dn ilimlere dayanmadan) kendi reyiyie (gryle) Kur'n- Kerm'e mn veren kimse isabet etse bile tahkika (gerekten) hata etmi olur.<^^^)

J^'
yet

L>^

oJj^jl*

lj-xJ3

1-UjC^

i^

t->J6

j^

T* ^

314- Sylemediim
hazrlasn/^^'*^

bir hadsi

amden (kasden) bana isnd

edip riva-

eden kimse kendisine nr- cahmden (cehennem ateinden) yer

315- Sylemediim hadisi bana isnd eden nr- cahimdedir (cehennemdedir).<^^^^

316- ehdeti makbul (hidlii geerli) yni adaletle mevsf olmayan (adalet sfat tamayan) kimseden hads-i erfimi ahz ve kabul etmeyiniz (dinleyip renmeyiniz)/^^^^

317-yt- Kur'niyye'ye (Kur'n yetlerine) kendi reyiyie mn veren kimse cehennemden kendisine yer hazrlasnJ^'''^

313- Tirmizi,

tefsr, 1;

Eb Davud,

ilim, 5.
1; Tirmiz,
fi-

314- Buhri, lim, 38; ceniz, 33; Mslim, iman. 112; zhd, 72; Ebu Dvud, iman,
ten, 70, tefsr, 1; lienakb, 19; ibn

Mce, mukaddime,

4, 23.

315- Buhr, lim, 38. 316- Suytl, el-Camiu's-Sagr,

II,

205.

317- bk. Buhr,

ilim, 38.

8.4

ifMfff^^

Mekke ve Medine'nin

fazleti

'i'

318- Medne-i Mnevvere'de

irenin
bir

bir

Ramazan-

erfi tutmak, bild-i sgibi)

(dier beldelerin) bin ramazanndan, kezlik (aynen onun

cuma namazm orada ed etmek bin cumasndan efdaldirj'^''^^

biid- sirenin (dier beldelerin)

319- Beyt-i erfde (Kbede) ed olunan saltm (namazn)

slredekl (dier yerlerdeki)

biri

mahll-i

klnan namazn biri mazlarn binine ve Beyt-i Makdis'te (Kuds'teki Mescid-i Aks'da) ed edilen saltm (klnan namazn) biri dahi ir mahallerde klman namazlarn

namazlann yz binine ve benim mescidimde kezalik (ayn ekilde) baka yerlerde klnan na-

beyzne

mudildir

(denktir).^'^''^)

318- Suyt, el-Cmiu's-Sagr.

II,

26.
4, 7;

319- Mslim, hacc, 505, 510; Tirmiz, salat, 126; Nes, mescid,

hacc, 122.

85

320-

Zemzem

suyu

ihls

ve yakn

ile iilirse

her derde devadr. ^^^^^

321- Minberim

ile

hanemin beyni (evimin aras) cennet bahelerin-

den

bir bahedir.^^^"")

y.

322- Kabrimi ziyaret eden kimseye efaatim vcib olur/^^^*

323- Beyt-i erfi (Kabeyi) yedi defa tavaf edip iki rekt da namaz klan kimse bir kle zd etmi gibi me'cr olur (sevap kazanr)/^^^>

324-

Elli

defa Beyt-i mkerrem'i tavaf eden kimse anasndan yeni

domu gibi

gnahsz

olur.^^^"^^

325- Kbe-iMuazzama'ya nazar etmek

^
1

ibdettir.(325)

326- Vefatmdan sonra kabrimi ziyaret eden mmin hayatmda beni

ziyaret

etmi

gibi olur.<^^^^

320- Suyt, el-Camiu's-Sagr,

II, 147. 321- Buhri, mescidi Mekke, 5; mescidi Medine,

2; itisam, 16;

Trmiz, menafcb, 67; Nes,

me

sacid, 7.

322- ibn Hacer, ei-Metalibu'l-liye, 1, 371. 323- Nes, menask, 134. 324- bk. Buhri, hacc, 63; Mslim, hacc, 206, 207; Tirmiz, hacc, 41, 109; ibn Mce, menask, 32. 325- Suyt, el-Cmiu's-Sagr, II, 195.

326- Beyhak, es-nen'l-kbra, V, 245.

86

miimmmf^^^^^^u^g^...4'^^^-ii^^,^rim.,^^k^^^^^^

efaat

327- Enbiy-y slreden (dier peygamberlerden) fazla olarak kendime mahss bir efaat var ki mmetimden gnh-f kebre (byk gnah)

ashabn

(sahiplerini)

gnahkrlarn bir ksmm (cehennem ateinden) hals eyler (kurtarr). den ^ycJ\ Ll. 'j. \ h- ^lii (efaatim ashama ovenlerden bak'aannamubahtr) hads-i erifinden gaflet olunmayaJ^^^.

onunla yd ederim (hatrlarm). Bu efaat dah duhlden (girdikten) sonra nr- cahm

328- efaatim mmetimin mznibi (gnahl(rlar)

iindir.P^^l

327- Eb Dvd, Snne, 21; Tirmiz, kyame, 11; ibn Mace, zhd, 37. 328- bk. Eb Dvd, Snne, 21; Tirmiz, kyame.H.

B7

329- efat-i

mahsusam
ehl-i

(zei

efaatim) mmetimden

ehl-i

beytime

muhabbet edenler

iindir.^329)

beyte mulabbet onlarn amel ve ibdetlerine ttiyhud b eylemektir (uymaktr). Yoksa kavl-i mcerred (sadece sz) adavet mnsna deildir. Zira maazallah ir (dier) ashb- kirama

Malm

ola

ki,

eker gibi tatl olan muhabbet-i ehl-i beyt (ehl-i beyi sevgisi) smm (zehir) ashb (sahblergibi muzr ve mhlik (zararl ve tehlikeli) olan buzmntic den nefret) ile karrsa phesiz zarardan baka bir fayday
olamaz (meydana getiremez).

kavim cehenneme dhil olduktan sonra efatesmiye olunurlar atim sayesinde karlar ki bu kavm "cehennem?"
330-

mmetimden

bir

(bunlara cehennemi

ad

verilir).^^^^

331- Yevm-i kyamette frka (kyamet gnnde grup) efaat eder. ikincisi ilBunlarn birincisi enbiy -aleyhimsselm- (peygamberler),
miyle amil olan ulem-l kiram

hed-i

zevi'l-ihtirmdr

ncs saff- harbde (saygdeer ehidl^rdT).<^^^>

,

vefat

eden

332- Tahkika (phesiz)

ckarlar.^^^^^

bir

kavim cehennemden efaat sayesinde

Du
=

j^> ^j iC- J^
1

,^^\

^v j p.

bi

- rrr

329- Suyt, el-Camiu'sSagr, II, 42. Tirmz. cehennem. 330- Buhr, rkak, 51; Mslim, iman, 318; Eb Dvd, Snne. 21:

1:

bn

Mce, zld, 37,

331- ibn Mce, zhd, 37.
332- bk. Buhr, rkak, 51; MSiim, iman, 318.

88

TTaar-rrv;-

..

:wjyj ^

a" <.,

K^^SiimV.S
'

Mklt- azmeye dr olduunuz (byk bir skntya dtnz) zaman "Hasbunallah ve ni'me'l-Veki" zikr-i cemiine devam
333ediniz.'^^^'

S-vP l^i

,.?JLaj'

juj an

ji

334- Du ve tazarru

zamannda ziyde lhh ve

srar edenleri Cenb-

Hakk

sever.'^2^>

335-

Eer bir

kul

na (arzusuna)

nail

Cenb- Hakk'tan birey istirham eyler de meramolmazsa Cenab- Allah onun iin bir sevb yazar.^^^^'
<

Az^^

lin ^IpIT

1.

ajJ'lJ

jS\'^\

^LpS

TT'\

336daki

Bir

babann olu

iin

dus,

bir

peygamberin mmeti hakkn-

duas

gibi makbldr.^^^^^

yp .j^

^\ ^^^\
yi
j!

-,

"

;ipS

- rr^
ica-

337- Dn

karnda hakknda gyab olarak yaplan du

olunma kapsndan) reddolunmaz

dergh-

betten (kabul

(geri evrilmez).^^^^^

^J-^ JlT-^-^.

:u^

rrA

338- Ni'met-ddelerin (nimete ermilerin) in'm ediciler (nimeti verenler)

hakkndaki du-y hayr (hayr dus) reddolunmaz.^^^^'

\

,0

f,

rr^
olur

339- Ezan
(kabi
edilir),

ile

kamet beyninde (arasnda) olunan du mstecb o meyanda (o esnada) du ediniz/^^^'

333- Suyt, e-bmiu's-Sagr, 334- Suyut, ei-Camiu's-Sagr, 335- Suyt, ei-Camiu's-Sagr,

I,

37. 76, 25.

1,
I,

336- bk. ibn Mce, dua, 11. 337- Eb Dvd. vitr. 29.
338- Suyfi, ei-Camlu's-Sagr, II, 16. 339- Tirmiz, salat, 44, devt 128; Eb Dvud, saiat, 35, ci.had 39.
.

89

340- Aleyhi's-salt ve's-se[m Efendimz'e

ehl-i

beytine salt se-

lm okunmadka olunan du
sl olamazJ^)

makam-

icabete (kabul

makamna)

v-

zah:

Duann kabul iin bir takm artlar daha vardr ki, du eden kimse duann bidayet ve nihyetiyle vasatnda dah salt selm tekrar etmeli, duadan akdem tasadduk (duadan nce sadaka vermek) veyahut zikir ve fikir ve namaz gibi bir hayr ite bulunmal, Cenb- Hakk'a hamd
ve sena etmeli, huls-i kalb, nezfet, taharet,
kenet (acizliini Hakk'a arzetmek), tezelll
istikbl-i

kble, zhr- meskabul), ta-

(dknln

zarru ve enbiy ve evliyaya tevessl, gnahkr ve

itiraf

ve

ikrar ile

tevbe ve istifar edip

ten), ictlnb etmeli

(saknmal).

ekl-i

mcrim olduunu haramdan (haram yemek-

suretle vki olacak deavt-i hayriy-

yenin kabul

iin

itibh olunamaz (kabulnde

phe olmaz). Bunu da

ilve edelim ki, nasm (insanlarn) bzs her ne kadar Cenb- Hakk'n kaza ve kaderine nz gsterip skt eylemek cihetini du zerine tercih etmilerse de ekser muhakkkn (tahkik ehli limlerin ou) maslihn dnyeviyye ve uhreviyye (dnya ve hiret ileri) esbbdan mterettlb olduu (sebeplere bal olarak meydana geldii) ve du-y mstecb (kabule yn bir du) ise sebeplerin biri bulunduunu beyn ile duy terketmek, kazaya rz gstermek fikriyle yerhek yememek iddet-i itda (souk mevsiminde) elbise giymemek, hastalkta ila, muharebede silh istimal etmemek (kullanmamak) gibi bir takm harektn-meray (meru olmayan hareketleri) irtikb kabilinden olur, demilerdir. Hussiyle du, zhr- ihtiya (hacetini aka syleme) ve Cenb- Hakk'a iltica (snma) olduu iin mstakllen bir ibdet makamna kaim olacandan (yerine geeceinden) hlde lisnen du eylemek ve kalben Cenb- Hakk'n kaza ve kaderine rzve teslim olmak evl ve erchtr (daha iyi ve tercihe ayandr).

cr^-

J^* 'y' '^

^jy^ J^ *C^*

wLU!I^I

"^ -

TS

341-

Aryan diin

zerine

ehdet parman koyup

Ysn-i erf'in

340- Suyti, el-Camiu's-Sagr,

II,

17,

90

Mjfegggg%'js^ar^^^

hirini yni

ii-iV'

'}.

'-^'l

yet-i kermesini nihayetine

kadar

okumal.

Bi-iznillahi

fel(llah'n izniyle) ifyb olur (if

bulur).^^^^

'
- ' o

'

*% r>-

"r-^ <r
342-Sa
yup) yedi
elini

J' ^}^ r^ ^

'd
^

,,

*'

-'?-'
^'J-^-?
'

Il
'

-' '-^.

,^
"^ 1

"^

^^

I-'

^-?

vcudundan rahatsz olan mahalle (yere) vaz' edip (kodefa mesh ve mesihdeJU- ^ J-^ 2r; '^'j^'s *^* }ya i/ duasn
(342)

tilvet etmeli (okumal);Bi-iznillah (Allah'n izniyle)lf bulur.

'. iT

'^

343- Cenb- Allah buyurur ki: Bir abd (kul), ellerini kaldrp benden taleb etmezse ona gadb ederim. Zra bu hl ya gafletinden veyahut
kibrinden
iteri gelir.^^'^^

-,''

i,

AJliLp ^lIJU 15sll Jjli

344- Hazer (kanmak), kaderi def'edemez. Lkin sulehnm (slih kullarn) duas nzul etmi ve edecek (inmi ve inecek) olan bel ve musibeti def ve ref'e (ortadan kaldrmaya) medar (vesle) olur. yle
olunca, ey Allah'n kullar

du

ediniz.^^^^

345- Kur'n-

Azm'-n
bir

her ne vakit hatmolunursa akabinde (soolur).(^^>

nunda) olunan

du mstecbdr (kabule lyk

346I

Bir

kimsenin

sevgilisi

aleyhinde olan

duasnn

adem-i kabl-

(kabul

buyrulmamasm) Cenb- Hakk'tan

s.
II,

istirham eyledlm.^^^^

341- Mnv, Knuzu'l-hakk,

342- Suyt, el-Cmius's-Sagr, 343- Mnvi. Knzu'l-hakk,
344-

86.
55.

s.

99.

Ahmed b.Hanbel, V, 234. 345- Suyti, el-Camiu's-Sagr, II, 162.

s. 77.

346- Mnvi, Knzu'l-hakk,

91

347-

Bir farz

namazn huu
bir

ile

binde (sonunda) vki olacak

ed eden kimsenin o namazn akaduas mstecb olur (kabul olunur).(347)

Mazlm'un duas
^.
.

3ji^

l^V

's^T

isr

^U_J1

J\

j^

L^-u

^^jiU!

sj^S l^"l

- rtA

348- Mazlumun duasndan hazer ediniz (saknnz). Zr sr'at-i seyr'de (hzllkta) irare (imek) gibi sem-y icabete (kabul olunma makamna) sud eder (ykseiir)/^'^^^
'

349- Mazlumun duas makbuldr, velev fsk (gnahkr)

olsun.^^^s)

347- Mnvi, Knzu'l-hakk, 348- Hkim, Msledrek, I, 29.

s.

143.

349- bk. Buhr, cihad, 180; Tlrmiz, deavat, 47.

92

siagsiiMiaiiMspiliS^

Sadaka

Oa

Lixi Ij-^^
iie

[tJ

OU SjJ

jJ-j

jjj J!

Ijj

fd

350- Sadaka

nr- cahm'den (cehennnem ateinden) hazer edi-

niniz (korununuz). Velev bir

Inurmanm nsf (yans)

ile

olsun.

Ona da

mlik deilseniz kulb-i ns' (insanlann gnllerini) tatyb (ho) ede-

cek

bir keime-i

tayyibe

ile

(gzel ve

ho szle) olsun tasadduk ve tak-

vada bulununuz.^^^^

j">uj 015' ij ^i lir

okiJJ

vcdun salim (saollam), mlin mahbb (sevilen), imtidd- hayt me'ml duu (hayatn devamnn umulduu) ve fakru zaruretten korkulduu bir zamanda bil- te'hr (geciktirmeden) tasadduk ettiin bir maldr. Can
efdali (en fazletlisi)
350- Buhr, edeb 34; zekat, 10; Mslim, zekat, 66, 67, 68, 70; Tirmizi, kyme,
s, zekat, 63, 64; ibn
1.

351- Sadkatin (sadakalann)

Zhd, 37; Ne

Mace, mukaddime,

13, zekat, 28.

93

hulkuma (boaza) gelinceye kadar imhl edip

"Filna

(geciktirip)

u kadar ve filna u kadar" deme

^jUl L-

ki,

o anda

ister

de o vakit: istemez mal

senin deil, gsterdilf kimselerindir. ^^^^^

^JJ

Cij\

4--^

^J^

SJuaJI

0].

ft

352- Tahkka (gerekten) tasadduk, Cenb- Hakk'n gadabn itfa (sndrr) ve insan sedette ibka ile s-i htmed.en (kt sondan) muhafaza
eyler.^^^^^

353-

Bill, i't

ve infak

eti

Cenb- Hakk'n
korkmal^^^^

ltfuyla

emvaline (mal-

larna) noksan arz

olacandan

354- Tasadduk ediniz (sadaka veriniz)! Zr sadaka sizi nr- cahmden (cehennem ateinden) fikk yni hals eder (kurtarr).^^^*)

355- Mslim kimsenin sadakas

olduu

(gerektirdii) gibi s-i

mr (mrn artmasn) mucib hatimeden de muhafaza eder.(^^^>

tezyd-i

356- Sadaka yetmi nevi bely men'eder. Bunlarn

ve baras
(alatenlilik)
illet-i

hafifi

czzm

mehrasdr

(nl hastaldr).<^^^

jlj

^Hb

.e

"

^u:

'^

5ijuaji

01

- rV

351- Mslim, zekat, 93; Nes, zekat 60, vesy, 352- Tirmiz, zekat, 28. 353- Suyti. el-Gamiu's-Sagr, I, 111. 354- Eb Nuaym, Hlye, X, 40. 355- bk. Tirmiz, zekat, 28;

1; ibn

Mce, vesy,

4.

Ahmed
11,

fa.

Hanbel,

III,

502, 503.

356- Suyli, el-Camiu's-Sagr,

52.

94

^^^..H^^^^.^^^mm^^-^^.^^m^.^.,^^,^^^

357- Tahkka (gerekten) sadakay,

sil

(htiya sahibi)
eliyle)

ahzemeden

(almadan) Cenb- Hakk, yed-i kudretiyle (kudret

kabul edip ah-

zeder

(alir).(=^^^

ti

^*

,!*

,,

f.. 1:

i:^*

358- Sadaka savmdan (orutan) efdaldir. Savm ise insan nr- cahmden (cehennem ateinden) vikaye (korumak) iin kalkan makamndadr.<^^^^

Mmini sevindirmee

dir

359- Ed-y ferizden (farzlann yerine getirilmesinden) sonra CenbHakk'n ziyde sevdii amel mslim bir kimsenin kalbini mesrur eylemektir (sevindirmektir)^^^^^

360- Bir
rur

mmin

kalbini

mesrur eden (sevindiren) kimse, beni mes-

etmi

(sevindirmi)

olur.<^^>

357- Mnv, Knzu'l-hakk, 358- Mnvi, Knzu'l-hakk,

s. s.
I,

34. 85.
11.

359- Suyti, el-Cmlu's-Sagr, 360- Mnavi, Knzu'l-hakk,

s.

135.

95

Misafire

ikramn

fazleti

361- Ziyaret maksadyla gelen misafirlerinize ikram

ediniz.^^^^^

362-

Bir

kavme

misafir geldikte

rzkyla

gelir. Gittikte

o kavmin sebeb-i

mafireti olarak

gider.^^^^^

363- Misafire hrmet ve riyet vcibdir/^^^^

a.
f
o

eJ^^

361- bk. ibn Mce. edeb, 19. 362- bk. Ahmed b. Hanbel, II, 330. 363- bk. Buhr, savm, 54; ibn Mace, edeb,

5.

96

364- Misafir rzkyla beraber

vesle olarak gider.^^^^'
^
=>

gelir,

ve hne

siibinin

gnahn

afva

365- Gurbetine (garibiiine)

net vcib olu r.^^^^'

acyp

garibe ikram eden kimse

iin

cen-

366- Kalb

nd

(zntl) olan garibe gle yz gsterenleri Ce-

nb- Hakk

taltf

buyurur.^^^^^

367- Misafir
lk)

iin

takat hricinde olan tekellf

(skntya girerek hazr-

menhdir (yasaklanmtr).^^^'"'

Kerem ve cmerdliin

fazileti

^i\

j;

4--^i r>^'

v-4

r/e5^^'

^^

oi

~ rnA

368- Cenb- Allah kerrndir, kerem sahiplerini ye l-cenblar (cmerdieri) sever, den ve alak tabiatta bulunanlardan ikrah ederJ^^^^

369- Cennet ashiynn (cmertlerin) hn esidir

(evidir).

^^^^^

364- MOnvi, Knuzu'l-hakak, 366- Mnavi, Knuzu'l-hakak,

s.

82.

.365- Mnavi, Knuzu'l-hakak, s. 137.

s.

138.

367- bk. Buhr, edeb, 86. 368- Tirmiz, edeb, .41

369- Suyuti, el-Camiu's-Sagr,
i,

150.

97

370- Cd (cmerdlik) ve kerem Cenb-f Allah'n (sfatlarnn byklerindendir)/^''^'

zam- sfatndandr

beytimden birine kavlen (szl) ve fiilen ihsan eden kimseye yevm-i kyamette (kayamet gnnde) mkfat ederim/^^D
Ehl-i

371-

4^ij. 4ji_^

Ar.wa^_ji3

>i^,

(OU

Uij^

-rvt

372- Mslim kanndamm plak olduunu grp setr ile lemde rsvy etmeyen (utandrmayan) kimsenin Cenb- Allah yevm-i kyamette

(kyamet gnnde) ayplarn setreder

(rter).^^^^^

373- Cd (cmerdlik) ve seh ile mevsf olunuz hakknzda cd ile muamele buyursun/^^^^

ki,

Cenb- Allah

M^'

y.^> i^

Ji

Ji 4^1

J^

^ - r V
J!

ti)

374- Seh (cmerd) olan bir ehil, indallah (Allah katnda) bahl olan bir limden efdaldir.^^'''^^

(pin-

^^

J4^''
ki,

4^ J^^"
sen

Ju - rvd
de sana
infak

375- Cenb- Hakk buyurmutur

edeyim/^''^^

intak et.ben

370- Suytt, el-Camiu's-Sagr, II, 39. 371- Suyut, el-Camiu's-Sagr, II, 181. 372- Buhr, mezlim. 3; Mslim, birr, 58. 72; Eb Dvd, edeb, 38, 60; Tirmiz, hudud 319; ibn

Mace, mukaddime,
s.

birr
'

17.

'

'

373- Mnvi, Knuz'l-hakk, 374- bk. Tirmiz, birr, 40. 375- Mnavi, Knuzu'l-fakik.

61.

s.

98.

98

^';s^a^^fea^v^^^^s^v.Ai^^.^i^ti^--is:^BaML^r^^

.376- Sah (cmerd) olan bir chil, elbette bahl (pinti) olan bir abid-

den

indallah (Allah katnda)

T,
^

daha makbldr/^''^

aJu

jiiu

^ v^

cUi*'

- rvv
bezle-

377- Ns'm (insanlarn) mahabbetlni arzu eden kimse

dip

maln

(datp)

ihsan

eylesin.^^'''')

376- Tirmizi, birr, 40. 377- Mnavi, Knuz'l-hakk, 144.

99

Rzik

.-

'

. .*<>

378- Tahkka (gerekten) erzak (rzklar), insan ecelinden daha

zi-

yde

arar.

Ve nerede

olursa olsun slib^jni bulurj^''^^

379-

Rzk

ecelinden ziyde sahibini arar, nerede olsa bulur j^''^^

ecel, her

380- Ben dem (insanolu) ecelinden kat gibi nzktan da kasa nerede olsa onu bulduu gibi rzkta kendisini arar, bulur.<^^^

378- Suyuti. el-Camiu's-Sagr, 379- Suyti. el-Camiu's-Sagr, 380- Suyuti, el-Camiu's-Sagr.

I,

81. 27.

II,

II,

234.

100

ifflMfiff^^

jji

,^, J3>
indirir

j^
j^^^'

as

.01

ris\
y-

381- Tahkka (gerekten) Cenb- Allah, herkesin

ni ailesinin kllet

rzkn

teklfi,

ve kesreti nisbetinde

A^i ajJJ

vs

il^l

L_JiiJ

3jj\

- fAY

382- Rzk, ecel

olsa bulur.^^^^'

gibi

Cenb- Allah'n ibdn

(kullarn) arar, nerede

ojUl o
383- Sizden
sini bulur.
<^^^>

jJL U5' <5"jiV.

Ajj
firar

^v^

IS'jj?-!

Jj

t*

A T*

bir

kimse rzkndan

etse bile rzk, mevt gibi kendi-

Dilenmenin ktl

\jL>^\

^^ j^
<

JjU;

ail

TM

384- Cenb- Allah, hars ve muacciz olar

lencileri) buzeder.^^^'^)

(ba artan)

silleri (di-

^ .

JslJ

j7,

IgJ 4- iUlvvl

.r 'M-

,'

._^U?

-f.

jt^ ji
zll

fA

385- Silier
bilselerdi,

(dilenciler)

teslde (dilenmede) olan

etmezdi.^^^^'

ve hakareti

dnyada

hibir sil tesl

y^
s. s.

cK^' LJU

^^^

Jil-

- fAn

386- Fakr ve ihtiyac olmakszn tese'l eden kimsenin ahz ve tenv! ettii (eline

ald) ey,
32. 76.

atetir.^^^^^

381- Mnvi, Knzu'l-hakak, 382- Mnavi, Kunzu'i-hakak, 383- Mnavi, Knzu'l-hakak, 384- Mnavi, Knzu'l-hakak,

s.
s.

123.
31.
1

385- Mnavi. Knzu'l-hakak, s. 386- Ahmed b. Hanbel. IV. 165.

24.

101

387- gnlk kut'a (aza) mlik olan kimse

iin

dilenmek heli

J^l

fi

ftl^rU

ol)

Cimriliin ktl

388- Tahkika (gerekten) seyyid (efendi) oian, bahl yni buhl (cimrilik) ile byklk olamaz.^^^^^

(cimri)

olmaz;

389- Bahl
maz.(389)

(cimri) olan kabie'l-azb

(azbdan nce) cennete dhil

ola-

390- Bahillerin

(cimrilerin) bil-azb

cennete giremeyeceklerine,

Cenb-

Allah yemn etmiti r.(^^)

.0

o.

391- Buhl

(cimrilik)

ve kizb (yalan) sfatlan, man

ile

cem'olmaz; yni

bu

sfatlar,

mmin-i kmilde bulunmazJ^^^

o^

^y % j^^

^0

5W^ Jt

Js^t

j^.

^1

- r^Y

387- Mnvi, Knzu'l-hakrk, 388- Mnavi, Knzu'i-hakk, 389- bk. Nesai, cihad, 8.

s.

146.

s. 34.

390- Mnavi, Knzu'f-hakk, 100. 391-Tirmizi, birr, 41.

102

iit^^aisa^j^^p^FiA^^i;a*^^^

shhat ve hayatnda bahl olup da maraz- mevtinde (lm hastalnda) sehvet gsterenlere Cenb- Al392- Tahkika (gerekten)
hl-i

lah,

buzeder/^^^^

393- Bahl kimse, bil-azb (azb grmeden) cennete duhl edemez

(giremez)/^^^'

Jl

^',
ile

^ j/^./,^ir^y
(cimrilik) bir

TM

394- Imn- kmil

itim

eylemez

(bir

kimsenin kalbinde kat'iyyen arada bulunmaz).^^^'^^

buhl

392- Mnavi, KnuH'l-hakk, 393- Mnavi, Knuz'lhakk,

s. s.

31.

122.
II,

394- Nes, clhad,

8;

Ahmed

b.

Hanbel,

256.

103

Bz tler

I3

395- Bana

eli

gnderdiiniz hlde
j^^^^

hilkati

(yaratl) gzel,

ismi g-

zel birisini gnderiniz

396- Bir hark'(yangm) vukuunu

(sndrr).^^^^

grdnz

halde "Allah Ekber"

itfa

diyerek tekrar tekrar tekbir almz; zr tekbr, hark (yangn)

eder

397- Pene-i mevt'e (lmn eline) dmezden evvel, tevbe, istifar ve redd-i mezlim (haksz muamelelerin dzeltmek)gibi mukaddii

mt (n hazrlklar)

ile

mevte (lme)

hazrlanl^^^'^

395- Suyt, el-Camiu's-Sagr, 396- Suyut, el-Camiu's-Sagr,

397- Suvt, el-Camiu's-Sagr,

I,

15.

1,

27. 40.

1,

10.4

iffffffwmt^^

398- Her

zamann hkmdarna itaat et! Ve

Ve ashabmdan
hibirisini

her bir

imamn

ar!<asm-

da namaz
ma)i(^^^'

kl!

sebb ve etm

etme (svp say-

'

""^

'

I-

'
I

'

'

''-I

399-

Biliniz ki

sizden

bir ferd yoktur, ill vrisin

maln

kendi maln-

dan ziyde sever, Hl-i hayatnda tasad dk ettiin eyler, kendi mlkndr ki, ba'de'l-mevt (lmden sonra) semeresini (meyvesini) iktitaf
edersin (koparrsn).
(vrislerindir).^^^^^

Senden sonraya

terketiin mal ise veresenindir

400- mmetimin

efdali

ruhsat- er'iyye (er' ruhsat)

ile

mil olan

kimsedir. Yni halka

kar

zhr- salh ve takva

bir

(slih

ve takva sahibi
teklf-i

grnme)

fikr-i

mcerrediyle (dncesiyle)

takm

kka'-

y (zorluklara) mdavim olanlar (devam edenler)

tehlikesinden) vareste (uzak) olamaz.^'*^

tehlike-i riyadan (riya

401- Dire-i erattan (eriat snnndan) hrice

ribirinizle
lik

kmamak artyla biiddet

(sert-

mahabbet ve ltife ediniz; zr ^'*''' ve kabalk) isnadn sevmem.

dninize glzat ve

402- Fusekay (fsklar)

irtikb ettikleri ftsklaryla zikrediniz ki

ns

398- Suyt, el-Cmiu's-Sagr, 399- Nes. vesy, 400- bk.

1
II,

I,

44.

Ahmed

b.

Hanbel,

208.
I,

401- Syt, ei-Cmiu's-Sagr,

63.

105

^'"
g,p,J

^'''*

M^n'f^ (402)

^ ^kametlerinden (ktlklerinden)

ictinb etsin (sakn-

403- Arslandan nasl kaarsanz czzm

illetine

mbtel

zm hastahma yakalanm) kimseden

olmu (cz-

ylece kanz.<^^>

r^'>

^ i^

c)l

"^3^. ^i

r^ J^ > i^ Jl ijJ^' -

da olanlara) nazar ediniz (baknz). Fevkinizde olan(kendinizden aaaniyya (sizden

yukarda bulunan zenginlere)
(dnyada ve
hirette)

404- Servet ve

gnada (zenginlikte) m-dnunuza

bakmaynz

ki

iinde yni

met tasgr etmeyesinlz (kk grmeyesiniz);

bulunduunuz

n-

bu yzden dreyn'de

muazzeb olmayasnz (azaba uramayasnz).^'^'*)

^^J5l J^ JI

^ J^r^"^ il

Jj- _

vakitlerinde; yni shhat ve servet, syi ve esbb- istirahat mkemmel olduu bir zamanda CenbHakk'a ibdt ve at ile kendini takdim et ki, mudyakal

405-

Dnyann geni
gibi

emniyyet

manda

(dar) bir za-

seni

lutf ile

yd buyursun/'*^>

(#^

J. ^Oi ^'jj

pi-jTi

^ j^^lL^ > -

406- Rufeka ve clesnzn (arkada ve yoldalarnzn) hayrls ol

kimsedir
Szleri
ki

ryeti (grlmesi)

Cenb- Allah'
(artra)l

size zikrettire (hatrlata)

Fiili

amel ve ibdetinizi tezyd ede gnn) hatrnza getirel^'^^^)

yevm-i ahireti (hiret

402- Suyt, el-Cmiu's-Sar, li, 3. 403- el-Mttek, Kenz'l-ummal, X, hads no: 28331. 404- Eb Nuaym, Hilye, V, 60.

405- Ahmed b. Hanbel, 1, 307. 406- el-Mttek. Kenz'l-ummal,

IX,

hadis no: 24764, 24820.

106

^v.^.-a-^a^!;aig^!Bs^

,* *

407- Nice bid-i chil

(bilgisiz ibadet ehli kimseler)

var
ki

ki,

eytana
muaz-

maskaradr. Ve nice

lim-i

fsk (gnahkr lim) var

ilmiyle

zebdir (azaba urayacaktr). Bunlardan hazer ediniz.^'*^

408- Sefer ediniz, shhatinizi

mcibdir.('^^)

^..'

409- Ahlk- hamde (gze! ahlak) sahibi olan aniy-y kirin (kr ehli zenginler)
ile

sefer ediniz.^'^^^

Bundan maksad- NebevV (Peygamberimiz'in kasd) tl-i seferde insn-t kmile lzm olan bilcmle hl ve harekt renmek iindir.

410- Cenb- Allah'a muti

sn. Ve Cenb- Allah'a

denmeye yn (lyk) olamsiyette (isyanda) bulunma ki chil tesmiye

ol ki, kil (akll)

olunmayasn
iiiojj

(cahil

adn

almayasn)!^'^^^^

i*
J.J

'

oT

IpJ

js-i,

^Ipj v^y^

,\a, diiis" lii

J>^'cf-

^ ^

41 1-

Dnyada

garb,

yahud

bir

yolcu gibi

ol!

Nefsini ehl-i

kuburdan

(llerden) sayl^"^^^)

.'

f^^\

^li

Jli-

il^I jii

U^U

jT V;

407- el-Mttek, Kenz'i-ummal, IX, hadis no: 24847.

Ahmed b. Hanbel, II, 280. 409- el-Mttek, Kenz'l-ummal, VI, hadis no: 17472, 18471. 410- Eb Nuaym. Htlye, VI, 345.
408411- Tirmz, zhd 25; Ibn Mce, zhd 3;

Ahmed

b.

Hanbel,

11,

41, 343.

107

412- Fask'a ikram eden kimse isimiyyetin hedmine (yklmasna) muavenet, (yardm) etmi olur.^'^^^^
>

i*

413- mmetimin cmlesi cennete dhil

olur,

ancak bana
bir

itaat

etme-

yenler; yni onlar itaatsizi iKleriyie

mtensib (uygun)
olurlar/"*^^'

zaman

in nr-

cahm (cehennem atei)

ile

muazzeb

]\

}\^^^ ijj

^ ^y

^'s

414- Bir kimse, evld defnederse Cenab- Allah azb- cahmi (ce-

hennem azabn) ona haram

ederS^'^^^

415- Saf ipekten

mezler/'^''^^

mm (yaplm)
I

libas giyenler.hirette

onu

giye-

haidir

416- Oturulacak mahallerin (yerlerin) ahseni (en gzeli)ol ki insan kbleye tevecch etsin (yneltsin)/'^''^^
!

bir

ma-

417- Vaaz (t)

iin ihtiyarlk kfidir. ("^^^

418- Satran oynayanlar, Allah'n rahmetinden mahrumdur.f'^''^

412- Mnv, Knz'l-hakk, s. 137. 413- Buhr, el-i'tisam, 2. 414- Heysem, Mecm'z-zevid, lil, 7.

Ahmed b. Hanbel, i, hadis no: 46. 416- Mnv, knz'l-hakk, s. 68. 417- Deyem, Msned, hadis no: 4869.
415418- Deyem. Msned. hadis no: 6391.

108

ffHfii^

419- Nerd
slne isyan

(tavla) ile l'b

eden (oyun oynayan) Cenb- Allah

ile

Ra-

etmi

olur.^"*^^^

*,

II

420-

Bir

msiimin

bir

mslim

ile terk-i

tekellm

(konumamas)

ka-

nn

dkmek

gibidir.<'*^^

mmin iin din kardeiyle gnden ziyde terk- tekellm (konumamak) hell olmaz/'^^'''
421Bir

422-

Bir saat icra-y adalet (adaletle

grmek)

altm

senelik iba-

detten hayrtdr.^"^^)

UIp

jV^^r-H

^\^\

Jls ^~4l

s-ljji

I>J! J>-Ju

t ti*

423- mmetimin fukaras^ aniyasndan (zenginlerinden) yetmi sene mukaddem (nce) dhil-i cennet olur (cennete girer).^'^^^>

4U

SjliS'

L
1

"^

\j^>.>--

424- Bir gecenin

girine (kk

hummas

(ateli

hastal)

bir

senenin gnah- sa-

gnahna)

keffarettir.^"^^"^^

419- Eb Dvud, edeb 56; ibn Mce, edeb 43: Muvatta', rya 6; Ahmed b. Hanbel, 400. 420- Deyiem, Msned, hadis no: 7006 (farkl kelimeyle rivayet edilmitir). 421- Buhr, edeb 57, 62. isti'zan 9; Mslim, birr 23, 25. 26; Eb Dvud,

I.

394. 397

edeb 47;

Tirmz, birr

21, 24; ibn Mce,

mukaddime,

7;

Ahmed

b.

Hanbel,

I,

176, 183.

111,

11Q. 165, 199, 209

225. IV, 20, 327. 328. 422- Deyiem, Msned, hads no: 4135 (farkl kelimeyle rivayet edilmitir). 423- bk. Ahmed b. Hanbel, III, 224

424- Mnv, knz't-haklk,

s. 64.

109

mmetin

ittifak

ve

ihtilf

ve mctehidn-i izam (byk islm limleri)meynndaki (arasndaki) ihtilf, tevsM dire-i erat'a (eriat dairesini geniletmeye) ve teshl-i mumelt- mmet'e (mmetin dni muamelelerini kolaylatrmaya) medar (vesile) olduundan mahz- rahmettir (rahme(fakihler)
tin

425- Fukah

ta kendisidir.)^'^^^)

426-

Ashabm

beynindeki (arasndaki)

ihtilf, rahmettir/'^^s)

-4-^] JJ> J,\

limleri)

'^^

- iYV
^

427- Ulem-i mmetim (mmetimin

ittifak

etmez/'^sT)

hakkolmavanbir evde y >

?

425- el-Mttek, Kenz'l-ummal, X, Hadis no: 28686. 426- Mnv, Knz'l-hakik, s. 7. 427- bk. Ibn Mce, filen 8.

110

Byklere sayg

428- Size kavmin (toplumun)

slih

ehl-l

amel sahiplerinden)

bir zat geldikte

salh ve akvsmdan (takva ve ona ikram ediniz.^'*^^'

429- Byklerinize tzmen

nz)/'^29)

kyam

ediniz (sayg

iin

ayaa

kalk-

/,

430- Sinni (ya) kemfe

ermi

bir

mmini ikram etmek, Cenb-

Hakk' tazim etmektir

Z'^^^)

Ana-babaya

iyilik.

431- Vlideyn'e (ana-babaya) hizmet ve

itaat

ve ihsan sebebiyle

Cenb- Allah insann mrn mzdd buyurur (artrr). Yn vcduna shhat, kalbine vs'at (ferahlk) hsan eder de enfs- ma'ddesini (sayl nefeslerini) az bir zamanda ikml eylemezJ"^^^

428- Hkim, Mstedrek, IV. 292. 429- ibn Hlbban, Sahih. IX, 87. 430- Mnv, Knz'l-hakik, s. 133. 431- el-Mttek, Kenz'l-ummal, XVl, hadis no: 45467.

111

432- Vlideyn'e (ana-babaya) kavlen (szl) ve fiilen ihsan eylemek, olur f-sebllllah (Allah yolunda) cihadd bulunmak kadar faideyi mcib
(gerektirir).^'^^^>

g.l.,.^t?;

^^

433- Vlideyn'e (ana-babaya) -hsan mr tezyd (artrr), kizb rzk tenkis (azaltr), du-i hayr, kazalar reddeder (savutu rur).^^^^^

j'^i c^^y^

^^i

^^

^^ S^^^^-^"^^

434-
Birincisi

ey vardr ki

Cenb-

onlarla amel ve ibdet mfd (faydal) olamaz. Allah'a irk, ikincisi mmin olan ebeveyn'e (ana-

cepheden kababaya) isyan, ncs saff- harbden firardr (savata

maktr).('^34)

^\^i\

j.Aii

cJj

^"

- ir

435- Cennete duhl (girmek), validelere (analara) tevazu ve itaat ve pylerine (ayakistihsl-i nzlan (honudluklarn kazanmak) iin hk-i
lanna)

kapanmakla

olur.^"*^^^

436- Cenb- Allah'n rzs, ebeveynin rzsnda, gadab da gadablarndadr.<'^^^

437-

Bir

kimse vlideyninin (ana-babasnn) mahzniyetini (zlme-

432- Hkim, Mstedrek, I, 188, 189. 433- bk. Hkim, Mstedrek, 1,^188, 189. 434- el-Mttek, Kenz'l-ummal, XVI, hadis no: 43824, 43937.
435- Deylem, Msned, hadis no: 2611. 436- bk. Eb Nuaym, Hilye, VIII, 215; Hkim, Mstedrek,
IV,

152.

112

sini)

mcib (gerektirecek) harekette bulunursa gnah- kebre (byk

oiur.^''^^^

gnah) sahibi

(,

'O-

438- Ebeveynine (ana-babasna) ve halikna (yaratcsna) mt (itaatkr) olan abd (kul), cennet-i ly lliyyndedir (cennetin en yce ma-

kam lan ndad ir). f*^^>

'
,

'

^7

^,,

^,

>

*l|

f",.

439- Ebeveynine (ana-babasna) muhabbetle nazar etmek (bakmak)

evid
iin

ibdet makammdadr.^'^^^'

Evldn ana-baba zerindeki hakk

lS"^*y jl

!jJ J-! j

4JI

IjiJ^

-it*

440- Cenab-1 Hakk'tan korkunuz,

n'm ve

ihsan hususunda evld-

nz

beyninde (arasnda) adalet ediniz/'*^"^

441- Evldlarmz peygamberinize ve

an'a mahabbet gibi hasletle terbiye

ehl-i

beytine ve

kirat-i Kur'-

ediniz.^'^^^

437- el-Mttek, Kenz'l-ummal, XVI, hadis no: 45537, 45548. 438- el-Mttek, Kenz'l-ummal,.XVI, hadis no: 45480. 439- Mnv, Knzii'l-hakik, s. 153; 440- Mslim, hbe 13. 441- el-Mttek, Kenz'l-ummal, XVI, hadis no: 45409.

113

442- Bir kimsenin

mahdumu

(olu) olur da

birisini

olsun

"Muhammed"

ism-i erfiyle

tesmiye etmezse cehalet

etmi
_u

oiur.^'^^'

iU>tJi

vjl>sj j

-y

J lir

443- Veledin (ocuun) kokusu cennette bulunan "reyhan" koku-

sunu andrr,

demektir.^"^"^^'

babaya) merhamet buyursun ki, evldna umr-i hayriyye (hayrl iler) iin muavenet eder (yardmc
444- Cenb- Allah,
(o
olur).^^^'

<J^ ol pedere
iy-

'^-^j

^^^

*"^!b

'^^

^j

m
i t

'"I

.^_

j! j

^J^l

^,1^

jl

oJjjJl

oJJJI

J>-

445- Evldn pederleri zerindeki haklan, gzel

(isimlendirip)
tir

bir isim ile

tevsm

ve db- islmlyye
yetitirmektir).

ile

kendilerini te'db

ve

ta'lm

etmek-

(eitmek ve

^"^^^^

oluk ocuk nafakas

dJ-cJiS' l^L*i>J y^j'

'^'SJus'

4^

4ii

|_^ J^y^ J^^

^-^1.

""

^ ^

"^

446- Bir kimse tasadduk niyyet-i hayriyyesi (iyiniyeti) ile israf etmeksizin ehl u iyli ne (oluk pcuun()infak ederse (nafaka verirse) niyyeti nisbetinde me'cr olur (sevab kazanr).^"*"^^^
a!
JIp

aiL x>]\ jijjj

|_^

/c^jjU

Jj tV

442- bk. Hkim, Mstedrek,

IV,

336.

443- el-Mttek, Kenz'l-ummal, XVI, hadis no: 44422. 444- Deylem, Msned, hadis no: 3216. 445- Deylem, Msned, hadis no: 2670. 446- Buhr, iman 41, nafakt 1; Mslim, zekat 49; Nes, zekat 50; Drim. istizan 35;
b.

Ahmed

Hanbei,

II.

2, 4, IV, 120,

122, V, 273.

114

MgHEg^^

447- Kulun mzn-t hasenatna (iyilik.kefesine) en evvel vaz'olunan (konan) ey, ehl iyline verdii nafakadr/"^^^

448- Ns'n fenas (insanlarn kts) iktidan olduu halde ehl iyeden (dar tutan) kimsedir.^^^) iinin (oluk ocuunun) maetini tzyk
^^Lp jJLp jS p"

A^

AJl

^ ^
J

il;

JpJ

i i

449- Cenb- Allah, vs'at-i rzk (rzk bolluu) ihsan ettikten sonra iylini tazyk ile (skarak) iae eden (geim salayan) kimse, mmet-i

kmilemizden (sekin mmetimizden) deildirJ'^)

450- Bir insann kendi ehl iyline (oluk ocuuna) verdii nafakasadaka makamndadr.<'*^)

Akrabalk haklar

.-

Ji\

JjI;.

5>Lv!

'^^

jr^ -

6S

451- Biraderlerin (erkek kardelerin) dnen ve ilmen byk olan peder makamndadr/"^^^^

3Xya

4^JJ 4^'^

""

452- Zevcine(kocana) ettiin hizmet sadakadr. H52)

447- Deylem, Msned, hadis no: 18.

448- Heysem, Mecm'z-zevid, VIII, 25. 449- el-Mttek, Kenz't-ummal, XVI, hadis no: 44950.
b.Hanbel,
2, 4, IV. 120, 122, V, 273.

450- Buhr,rlman 41, nafakt-1; Mslim, zekat 49; Nes,. zekat 60; Drim, istizan 35;
II,

Ahmed

451-. el-Mttek, Kenz'l-ummal, XVI, hadis no: 45472.

452- el-Mttek. kenz'l-ummal, XVI, hadis no: 45138.

115

Bu hads-i erf,
ve

fakr hlinden

mahzun

olan

(ii

kanalayp

dolay sadaka veremedii iin dil-hn zlen) bir hatuna hitaben rd buyu -

rulmutur.

'^"^

^}j^ c?.^)j

s^y~

OT

453- Pederi olmayan

bir

ocuk

iin

days peder makamndadr/'^^^^

VI djll; 5jdjl

-idi

-454- Hle, yni validenin hemiresi (anann kzkardei olan teyze), insann validesi makamndadrj'^^'^^

'

oJI j

3I j saJlj

4JL>Jl

iOQ

455- Validenin ve pederin hemireleri (teyze ve halalar) valide makahundadr.^"^^^)

4j ^\ ~

6\

456-

nsann amcas,

pederi makamndadr.^'*^^^

Komuluk hakk

457-

Komunun komu

zerinde azm (byk) hakk

vardr.^'*^''^

453- Deylem, Msned, hadis no: 3026. 454- Buhr. sulh 6, megz 43; Eb Dvud, talk 35; Ttrmz, birr 6; Drim, feriz 38. 455- el-Mttek, Kenz'l-ummal, XI, hadis no: 30380. 456- Acln, Kef'i-haf, hadis no: 1770; el-Mttek, Kenz'l-ummi, XVI, hadis no: 45470. 457- el-Mttek, Kenz'l-ummal,, IX, hadis no: 34906.
-.

116

111^

458- Allah'a ve yeym-i kyamete manr olan kimse

etsin.
(458)

komusuna ihsan

459-

Komularn

haddi (snr) krk hnedir. Yni

bunun

kricine (d-

na) komu

denilemez/'^^^^

460-

Komusu

a ve kendisi tok olan

olartiaz.^'^^"^

bir

merhanetiz, mmin-i

k-

mir(gerek mmin)

461-

Komusunun
ile

yiyecek bulamayp da a olarak

bir

yattn

bildii

halde muavenette (yardmda) bulunmayan

gan (zengin) keml-irrin

(gerek iman)

mevsf (nitelenmi) deildir, demektir.(^6i>^

Kardeinin iltiycn grmek

'- ^0
,

462- Din kardeinin dnyev ve uhrev

leden kimse
iin

bir

mkilini

(skntsn)

hal

hacc ve umre

gibi bir

sevab

yazlr.^'^^^

A^[s>-

(c*o-'^^

Cr^ ^^^ 6^.^

ii^^

Cr

iy

~ ^^^

458- Mslim, man 74, 76, 77; Ibn Mce, edeb 4; Drim, et'ime 11;
174. 267, 433, 463, IV, 31, VI, 384, 385.

Ahmed

b.

Hanbel,

II,

459- el-Mttek, Kenz'l-ummai,

IX,

hadis no: 24895.

167.

460- ei-Mttek,.Kenz'f-ummal, IX, hadis no: 24904. 461- el-Mttek, Kenz'l-ummai, IX, hadis no: 24906; Heysem, Mecmz-zevid,

VIII,

(deiik

rivayet)

'

462- el-Mttek' Kenz'l-ummal, XV; tadis no: '43053.

117.

463lah

ol

bir

kimse

ki

din kardeinin ihtiyacn defeyier,

Ceibr).<'*^^^

Al-

da o kimsenin hctn (ihtiylarn) reva eder

X*vJi

(gideri

A^\ jjp

^_g

JLI

^bU

Jl>]\

jJp

-dJl

tAt

464-

Bir kul, din

kardeinin muavenetinde (yardmnda) bulunduka

buyurur/'*^'*^

Cenb-

Allah

da o kula muavenet

\j^\ (t-fUipl

^jl ^iUiin

*\

465- Kavmin hadimi (hizmetkn) sevb almak kndedir (stndedir). ^'^^^^

cmlesinin fev-

466- Kendisine
yurmaz).(^^)

iltica

edenlerin

(smanlann) ricasn
tervc

kat'eyleyenin

(yerine getirrreyenin)

ricasn Cenab- Allah

eylemez (kabLbu-

Yemek yedirmek
aLJI jL^j
467- Bir kimse a
bir
<uJI

<uju9 UiU-

LJiw

mmini doyursa Cenb- Allah da o kimseyi cennet meyveleriyle doyurur/'*^'

,

f ,:

>,'

-t-L*s.l

^UJal^ ^^aLI

C->u>-j-a

l)1

i'\A

463- Buhr, mezlim

b.

3, ikrah 7;

Mslim,

birr

58;

Eb Dvud, edeb

38; Tirmz, hudut 3;

Ahmed

Hanbel,

IV,

104.

464- Mslim,

zikir

37, 38;
b.

Eb Dvud. edeb
II,

60; Tirmz, hudut 3, kuran 10; ibn

Mce.mukaddi-

me

17;

Ahmed

Hanbel,

202, 296, 500, 514.

465- Mnv, Knz'l-hakik, s. 69. 466- Acln, Kef'l-haf, hadis no: 2573.
467- bk. Eb Dvud, zekat 41; Tirmiz,

kyama

18;

Ahmed

b.

Hanbel,

III,

14

118

468^Tahkka (gerekten) mslimi it'm(Ms!mariayemekyedirmek) mafireti istilzam eder (gerektirir)/"^.^^^

..f

469- Sizin ber-gzdeniz (hayrlnz) it'm- taam eden (yemek yediren) kimsedir S^^^^

470- Sah'nin (cmerdin)

(derddir)/^^^

taam

deva, bahlin (cimrinin) ise d'dr

o^

471- A

bir

karn doyurmaktan
''^'^

efdal, bir

amel ve ibdet
^IIja.!

olamaz.f'^^*)

J^'

ilr*

C^IS' ^^i^i

?tj

4J^

""

Vt
iin

472- Misafirine ikrmen bir koyur zebleden (kesen) mmin koyun nrdan fidye-i necat (kurtulu fidyesi) olur/"^^^)

473- hvan

ile

eki edilen (yenilen)

ile

taam

iin

yevm-i kyamette (kya-

met gnnde), insan

hesap grlmez.

474- Ramazan- erf mstesna olmak zere, nice oru olmayan kimse vardr ki, fukaray ifm (yedirmek) ve zuaf'y infak (zayflara ikramda

468- bk. Mslim, man 151;

Ahmed

b.

Hanbel,

111,

391; Tirmz, deavt 97,

vitr 17; ibn

Mce,

ik

me

189.
5, 6, istikraz 4, 6, 7, menkb 68, edeb 38, 39; Mslim; mskt 118, 123, Eb Dvud, nikah 46, buyu' 11; Tirmz, buyu 73, rd 11, birr 47; Nes, buyu' 103; ibn Mce, mukaddime 16, ezan 5, nikah 50, fiten64, zhd 4; Drim, nikah 34,

469- Buhr, veklet

fedil 68;

64,

buyu' 89; Ahmed b; Hanbel, II. 161, 472, VI, 459. 470- Deylem, Msned, hadis no: 3954 (kelime ferkyla rivayet edilmitir). 471- Deylem, Msned. hadis no: 6347 (kelime farkyla rivayet edilmitir).
472- el-Mttek, Kenz'l-ummal, VI, hadis no: 25853.

119

bulunmak) sebebiyle gndz sim (oru tutan) ve gece kaim olan (namaz klan) bidlerden ziyde me'cr olur (sevab kazanr)/'^'''^'

Bir

takm db

475- Ns'a (insanlara) hl ve anlaryla mtensib (uygun) mahaller gsteriniz; yni meclis ve mahfilde (toplantlarda) olsun, u harekette (yol yrrken) bulunsun Efdilin (fazletll insanlarn) haklarn kaybetmeyiniz; herkese lyk olan muameleyi icra ediniz.^"^^^

mey

4/6- Musafaha ediniz, kalplerinizdeki

gidenr.^'*^^)

buz ve adaveti (dmanl)

kavumannda) yek-dierinin

Musafaha, hn-i mlakatta (buluma ve

(birbirinin) elini tutup

pmek veyahud
;

hafife

skmak

demektir.

OllJ

^!

^j -

ivv

477- Akln

ba ns

ile
(iyi

(insanlarla)

mlyemet-(yumuak muamele)

ve hsn-i muaerettir

geinmedir)/'*^^^

478- Haf

(gizli)

olan amel ve ibdet, cel (ak) olandan efdaldir. Letsinler (uysunlar) fikriyle alenen

kin ns (insanlar), onu grp iktid yaplan ibadet daha efdaldir.^'^''^^

474- el-Mttek, Kenz'-ummal, lI, hadis no: 620 {farkl 475- Acln, Kef'l-haf, hadis no: 229. ^ 476- Muvatta, hsn'l-hulk 16. 477- el-Mttek, Kenz'l-ummai, ili, hadis no: 7170. 478- Deyiem, Mgned, hadis no: 3572.

bir kelimeyle.

120

479- Vad, bor

gibidir.(^^9)

.^S l^l - iV^

480- Niyyet eylediin

bir

iin

kalbinde havf (Icorku) ve tereddd

olursa o ii yapmamalJ'^^^^

S-Ws

^y\

ljJL^

A^

481- Kavlen ve
lernek

frilen

ns (insanlar)

ile

ho geinmek ve mijltafe ey" ^^^

(akalamak)

sadakadr.^'*^^^

vXo^

(3i!-^

Sy^ '^^

jr^

482- Pederinin
(482)
Cjjrj

ahbabn

ziyaret

hasenattandr (sevapl ilerden-

iJilVb

^^uUj -

Ar

483- Mecliste (toplantlarda) cereyan eden szler mektm

tulmaldr.<^^3)

(gizli) tu-

484- hvn- dn 'e (dn kardelerine) kar tebessm ve izhr- ferah eylemek (sevgi ve sevinle muamele etmek) sadakadr.^'*^'*^

*-Xx;^ --jj^
iirlerini)

"^Ji

ycjl

ltt.->JbJ

tA
istih-

485- E'r- arabiyyeyi (arap

leri

ve belki iir

iin

lzm olan ey-

taallm ediniz (reniniz). Zira

ind-

iir (iir sylemek in)

sli

rn) tahs

lzm gelen (elde edilmesi gereken) mukaddirhtn (n hazrlklalisnnz fasih eyler, demektir. ^^^^^^

479- Deylem, Msned, hadis no: 4228. 480- Ahmed b. Hanbel, V, 252, 256. 481- Acln, Kef'l:haf, hadis no: 2272. 482- Heysem, Mecm'z-zevid, VII, 147.

483- Eb Dvud, edeb 32; Tirmz, 484- Tirmz, birr 36.

birr 39.

485- Deylem, Msned, hadis no: 2239.

121

486- hsan sahibi olan

aniynm

(zenginlerin) fukara tarafndan

ile

kfat nush ve pend (nashat ve t)

mdu-y hayr eylemektir (hayr

du

etmektir).

<'^^)

\l^

^jJl

^^

^J^\

AV

487- Mminin me'klat ve merubatndan kalann yemek ve imek ifdrj'*^'^

(yiyip itii

eylerden) fazla

*-^'
f^'

-^j jp. jij oi^ -i^

i/^^

488- Vaad bortur. Veyl (yazk)

bir mni-i

er'

(meru

bir

engel)

ol kimseye ki vaad eyler de sonra bulunmakszn f etmez (vaadini ye-

rine getirmez).^'*^^'

489- Ns'a (insanlara) anlayabilecekleri mertebede sz syleyiniz. nkrlann mcib olacak (anlayamyacaklan) szlerden sarf- nazar ediniz
(saknnz).^'^^^^

aysUNd ^Jt*^ (-^1

^*-^-^'

tir*

^ ^

490- Size
nuz).(4s)

iyilik

edenlere mkfat ediniz (mukabil yilikte bulunu-

5^>'

4^

>

j4-> f%:v -

491- Bir kimse kavim ve kabilesine muhabbet etmekle (sevgi beslemekle) levm olunmaz (knan maz).^"*^^^

486- el-Mttek, Kenz'l-ummal, VI, hadis no: 16827. 487- el-Mttek, Kenz'l-ummal, IX, hadis no: 26143. (farkl 488- Deylem, Msned, hadis no: 4228. 489l\/1nv,

bir

ekilde rivayet edilmitir):

Knz'l-hakik,

s.

109.

490- Nes, zekat 72; Eb Dvud, zekat 38, edeb 108; 491- IVInv, Knz'l-hakik, s. 183.

Ahmed

b.

Hanbel,

II,

68, 99, 127.

122

Mminlerin

zelliicleri

492- Mmin olaniar,

lfetten (dostluk

ehl-i

man

ile

lfet ederler.

Mminler

ile

rbta-i

bandan)

munkati olanlarda

(kopmu
o

bulunanlarda)

hayr

yoktur.^'*^^^
'

o^

493- Mminin ns (insanlar) zerinde klfet ve meakkati (yk ve

arl)

az

olur.^"^^^)

494- Vaaz ve nashat iin ns (insanlar) ile ihtilaf edip (onlann arasna karp) ez ve cefalanna sabr ve tahamml eden lim ve bid ihtiyr-

492-

Ahmed b. Hanbel, 11, 400, V, 335. 493- Acln, Kef'l-haf, hadis no: 2691; Deylem, Msned, hadis no: 6555.

123

lehadan (salrhlerden)

suefdaldir.f'^^^)

efdaldirT-T'""'

''"'" '^"'^^ '"'^"^^ '^"^^ Ka*da)bz,melakeden

"^f

"'-

s^

e-^Mmin-i kmil vakur

olur

(vakarl) ve

umuru

(ileri)

sehl ve kolay

A.ynAj

C.>sjU

<U>-'
iin

497- Bir kimse kendi nefsi

arzu ettii ecir ve rtesbt

(s^vm

j^'4^';^i.]-iu

(tatly sever).(^98)

r"f,!:W4r"

^^"^'^'^'^ '^'*^- Binenaleyh ta.l,ya meyyaldir

di.1ni^n!f dsm grnce

"'^'"'?. "^"'^y^"^^^'

(yumuakl)

"ahmak" zannedersin/^^^)

o kadar ziyde olur

ki

ken-

(^

cr4^

(_5r--'

^jp

s-*?' j

(^

~-

4fc ,t

m5 ;;L"-f '''* ^"^'==: Ah^d

rio:

6.
^

Ha*e,,

V. 365. -

..

496- Deylem, Msned, hacJis

6541

''''' "'^^ 278, 289. IV. 233, 236. 498- Deylem, Msned, hadis no- 6551 499- Acln, Kef'l-haf, hadis no: 2674.

^- ^^"''^'' "' f^B, 177,

206, 207. 251, 272. 225.

^

124

500- Snnet-i seniyyeme tebeiyyet etmeyen (uymayan) benden de-

1^

f-

^^

^'^

501- Lzumsuz
yetine

kavil (sz)

ve

fiili

terkeylemek

nsann

hsn-i islmiy-

(mslmanlmn

gzelliine)

delldir.^^^^

^y^-iJi

i-\!T^

-r*^

^^SsliJl

i^Jl^^j

yr^^

ijl

uJ!-vsi3

jUl^

JUj*^!

502- mn- kmil iki nsftr (yanmdr). Bunlarn birisi irtikb- menh'den (yasaklarn ilenmesinden) imtina (saknmak, sabr) ve dieri imtisa!-i evmir (emirlere uymak) ve itat-i ilhden ibaret olan krdedir.(^2K

503- Cenb- Allah'a ziyde kreden kimseniz,

ziyde kredendirJ^^^

iyilik

grd

zata

504- Cenb- Hakk'n in'm ve ihsann

dQr.(504)

ikrar (dile getirmek)

kr-

1; Mslim, nikah 5; Nes, nikah 4; Drim, nikah 3; 241.259, 285, V, 409. 501- Buhr, iman 31; Nes.Jman 10; Tirmz, zhd 1 1 ibn Mce,fiten
III,
;

500- Buhr, nikah

Ahmed b.

Hanbel.

II,

158,

12; Muvatta, hsn'l-hulk

3,

Ahmed

b.

Hanbel,

I,

201.

502- Deylem, Msned, hadis no: 378. 503- Deyiem, Msned, hadis no: 1455 504-

(deiik

lafzla rivayet edilmitir).

Ahmed

b.

Hanbel,

VI,

278, 375.

125

Kanat, tevekkl ve rz

505- Cenb- Hakk'n verdiine kanaat, tkenmez

bir maldn^^?-^^

_^)2}\

[})jyCS

jt-^jJ3 <l5jjj5^

4JL51

^^

^^y ^^\

-T-

Jj

"\

506- Cenb-i Allah'a hakkyla tevekkl etseniz kulan merzk ettii

(nziklandrd)

gibi sizi

de merzk

eder.^^^^

507- Bir kimse Cenb- Hakk'n ihsan buyurduu az

olursa

Cenab- Hakk da o kimseden az

bir

bir rzka raz amel ve ibdetle raz

oiur.(so^)

os
.

a^

5IJI

Ji- Ji'J^I ^u!i

;5jil

OjS^

Jl

jl-

^^

- dA
te-

508- Herkesten kav

vekkl etsin/^^)

olmasn

arzu eden kimse

Cenb- Hakk'a

509- Mminlerin

slihi kani'

ve kts tmi' (tama'kr) olandr.^^^^^

510- Mminin izzet ve

(halka

rif'ati

(eref ve ycelii) ns'dn istinsdr

kar mstani

davranmasdr).^^^^

505- Deylem, Msned, hadis no: 4699. 506-Tirmz, zhd 33; Ahmed b. Hanbel,
507- Acln. Kef'i-haf, hadis no: 2487.

I,

30, 52, ibn

Mce, zhd

14.

508- el-Mttek, Kenz'l-umma!,

III,

hadis no: 5686.

509-

Deylenfi,

MiJsned, hadis no: 2885.

Vlll,

510- Eb Nuaym, Hilye,

338.

326

^^ ^^ g^gpggm^^ggg
j j

^m

^ls ^X!

jC "J

ikji

n
ka'-

511-

Gn-y

hakiki (gerek zenginlik)

ns'n (halkn) malmdan

tama etmektir (halkn malna tama

etmemektir).^^''^^

512- Kanaat, tkenmez

bir haznedir/^^^'

513- Cenb- Hakk'n taksimine raz olan kimse gn-y kalbe (gnl
zenginliine) mlik
olur.^^''^^

514- Cenb- Hakk'n verdii rzka kanaat eden

hil

mmin cennete

d-

olur (girer).

^^^"^^

51 5- Deveni bala,
l)

Cenb- Hakk'a da mtevekkil J^''^^ muhafaza tevekkle halel vermez

ol,

yni emvali (ma-

efkat ve merhametin

fazleti

516- Yeryznde bulunan fukara ve zuafya (dknlere) merhamet

ediniz
ki,

gkte olan melike-i kiram da size merhamet edip hakknzetsinler, demektir.^^^'

da du-i hayr

511- el-Mttek, Kenz'l-ummal,

li,

hadis no: 6121.

512- Deylem, Msned, hadis no: 4699. 513- Mnv, Knz'l-hal<il<, 141. 514- el-Mttel<, Kenz'l-ummal, ' 515- bk. Tirmz, kyme 60.
516- Tirmz,
birr 16.
III,

hadis no: 17241.

127

'

517- Rfk ve efkat; yni ns (halk) ile mlyemet ve met eylemek akl ve hikmetin badr.^^^''^

ltuf

ve merha-

fA- j^-A^
ile bir ile

c--^

5JJI

J!

^^^
bir

^^^1

- d>A
ki,

518- Cenb- Allah'n ziyde sevdii hne ol

iinde ihsan ve i'zz

hnedir

onun

alp da ikram ve i'zz

sever/^^^)

yetim beslenilir; yni bir yetimi hanesine bytp besleyenleri Cenb- Hakk ziyde

519- Kavmin (toplumun) muhterem ve mkerremi (sayg-deer olan) Cenb- Allah'n rzas iin kavmine hizmet eden kimsedir.^^^^^
.

fi

520-

Kmze

rterhamet,

bymze hrmet ve

itaat

etme-

yenler mmet-i kmilemizden (sekin mmetimizden) deildir.^^^^

^T'^

j ^^

jj^ yij

o^r-^

rt-L

^y^y> eJjs- J^i

~
^Ir*

'

521- Bir
dir iken

mmine yaplan

zillet

ve hakareti grp de men'ine mukte-

(engel olmaya gc yettii hlde) muavenette (yardmda) bulunmayanlan Cenb- Hakk, maherde zell eder, demektir.^^^''^

522- Her kim

ki

dualarnn kabuln ve gumm ve hmmunun (gam

517- Deylem, Msned, hadis no: 3298. 518- el-Mttek, Kenz'l-ummal, 520- Tirmz,
III,

hadis no: 5930.

257,

-519- Deylem, Msned, hadis no: 3473.

birr b.

15;

Ahmed
VI,

b.

Hanbel,

I,

II,

207.

521-

Ahmed

Hanbel,

256.

128

ma^^^^^ssa^

ve

skntsnn) def ve dadna yetisin .^^^^'

ref'ini

murd ederse skntda bulunanlarn

im-

0^%.

0^0^

tf
etmez.^^^^^

523- Merhamet etmeyenlere merhamet olunmaz; yni ns'a (halka)

rahm ve efkat etmeyen kimseye Cenb- Hakk merhamet

524- Bir kalbden merhamet eksik olmaz. ak olsun (akavet sfat shibidir).^^^'^^

Meer

ki

o kalbin sahibi

y*S>-ji\

^,.^M.J>~jl

jj^ljji

Q\

525- Fukara ve zuafya (dknlere) merhamet edenlere CenbHakk, merhamet eder/^^^^

526- Rfk (efkat) insan

iin

mteyemmen

(uurlu) ve mes'd oldu-

gibi aksi

olan

huunet (sertlik) dah

mcib-i eametidir (uursuzluk

sebebidir).<^2^>

527- ks-y libas ile (elbise giydirerek) din kanndamm avretini setreden (rten) kimsenin avretini yevm-i kyamette Cenb- Allah setr buyurur
(rter).^^^''^

i}}\

Ahmed b. Hanbel, VI, 23. 523- Buhr. edeb 18, 27; Mslim, fedil
522-

6; Eb Dvud. edeb
Ahmed
b.

145; TlrmzT, birr 12,

Ahmed

b.

Hanbel,

!1,

228. 241, 269, 514.

524- Eb Dvud, edeb 58; Tirmz, birr 16; 525- Eb Dvud, edeb 58; Tirmz, birr 16. 526- el-Mttek, Kenzii'l-ummai,
III,

Hanbel,

II,

301, 442, 461, 539.

hadis no: 5447, 5448.

birr 58, 72, zikr 38;

527- bk. Buhr, mezlim 3; Mslim,

3. birr 19,

Eb Dvud, edeb,
5,

38, 60; Tirmz, hudut

III,

Kuran

10; ibn

Mce, mukaddime
IV,

17,

hudut

Ahmed b.

Hanbel,

91 252, 296.
.

389, 404, 500, 514, 522,

62, 45. 104. V. 375.

129

528- Ns'a (halka) merhamet etmeyenlere Cenb- Hakk merhamet

buyurmaz.^^^^

529- Genb- Allah'a kasem ederim ki, kimse bil-azb (azb grmeden) cennete giremez, ill ki rahm (merhamet sahibi) olsun.^^^^^

^^Cs}i\ ^^jjJis'

ijSu 1/ - Qf^
(iyi

530- Dul ve b-kes (kimsesiz) kadnlara muavenette zevc-i slih

bir

e)

gibi

olunuz.

^<^y

y^^ j^^

^ - Qr\

531- Yetimlere gayet rahm ve efk (merhametli ve efkatli) olan peder gibi olunuz, demektir.^^^""^

Yumuakballk
>oi

532- Halim

(yumuakbal) olanlar dnyada ve hirette byk ve muh-

teremdirler.^^^^'

dpi

oi jtiAJ

sr - drr

533- Yni hilim

(yumuakballk) nbvvete
bir zelliktlr)/^^^)

karib bir faziettir (pey-

gamberlie yakn

328- bk. Buhr, tevhid 2; Msllm, fedil 66; Tlrmz, 360, 361, 365, 366.

birr 1 6,

zhd 48; Ahmed

b.

Hanbel,
_

IV,

358,

'

529- Deyiem, Msned, hadis no: 7067.

531- Heysem, Mecm'z-zevid

VIII,

163.

532

el-Mttek, Kenz'l-ummal, XIII, hadis no: 581.

III,

533- el-Mttek, Kenz'l-ummal,

hadis no: 5813, XVI, Hadis no: 44123.

130

i#t^-fcii-i:V>i,l=.;vi.

S.I-

s->rla

v*^

Haya

]^>

ji

xu.ji -

on

534- Kavim ve kabilendeki bir racl-l slihten (slih bir zattan) haya ettiin gibi her hline vkf olan Cenb-i Hakk'tan da haya ile haf ve cel (gizli ve aikr) bir gn fenala ecsr etmemek (cesaret etme-

mek)

iin

^^^'^^ sana vasiyyet eylerim.

U-w*i^
ile

'^\

'j\ijJu

Uj^

jLjVlj

Ul

535- Hy
yani
biri

man- kmil mtelzimdir; yek-dierinden aynlmaz; gidince teki de kalmaz.^^^^^

536- Nas'dan (halktan) haya etmeyen Cenb- Allah'dan da haya

mez.^^^^

et-

jlLVl
537- Haya mandandr.^^^^^

^
^

^aJ

- DfV

jUj!

^j ^CJi

AiJb

olL'^ i^:

^Ij ile

^fA

538- Akln

ba ba'de'l-man (mandan sonra) haya

hsn-i hulktur

(gzel huydur).(53^

534- Deylem, Msned, hadis no: 1749. 535- el-Mttek, Kenz'i-ummai, III, hadis no: 5759. 536- ei-Mttek, Kenz'l-ummal, 537- Buhr, man. 16,
80,
10;
3,
ili,

hadis no: 5777.

iman

7;

edeb 77; Mslim, iman 57, 59; Eb Dvud, snne 14; Tirmz, birr56, Nes, iman 16, 27; ibn Mce, mukaddime 9, zhd 17; Muvatta, hsn'l-huik

b. Hanbel, II, 56, 147, 292, 414, 442, 501. 538- Beyhak, es-Snen'l-kbr, X, 109 (farkl lafzla rivayet edilmitir). Deylem. Msned, ha-

Ahmed

dis no: 2257.

131

539- Haya ve hicabn

dendir).<^39)

azl

alim-i kfrdendir (kfr almetlerin-

Seknet ve vakar

Jj^oJLsJ

--J 1jj-s9jJj

j^y'^3 '^P^'J ij.<JjJj

(-*~'

'j--^

dt

ve ona lzm olan vakan tahsl ediniz ve ilmi ahzettiiniz (aldnz) zta tevzuda bulununuz. nk tevazu olmadka ilme vusul olamaz (uialamaz).^^'^^^
540- Ulm-i er'iyye'yi
(dn ilimleri)

541- Ser yrmek, insann vakarn izle eder (yok

eder).^^'^''^

542- Ey insanlar, vakar ve haysiyetinizi muhafaza ediniz/^'*^^

539- el-Mtek, Kenz'l-ummal, III, hadis no: 5790. 540- Deylem, Msned, hadis no: 2238. 541- Deylem, Msned, hadis no: 3508. 542- Buhr, hacc 94. iman 42, ezan 21; Mslim, hacc 267; Eb Dvud. mensik 63; Tirmz,

hacc 54; Nes. mensik 203, 204, 215, 219; Drim,

bel,
I,

salt 59,

mensik 59; Ahmed

b.

Han-

2i; 244. 269, 277, VI. 201, 202, 207, 379.

132

mmsmBmmm

Sabrn

fazileti,

acelenin ktl

Slp

^;JU31j

^?rj^l jUaiJl^
ile

tf

543- Mesib (musbet)

zamannda

sabr

inyet-i Br'ye intizar

(Cenb- Hakk'n

yardmn

beklemek)

ibadettir.^^'^^

Umurda teenn (ilerde acele etmeden ar davranmak) CenbHakk'tan ve acele ise eytann ilkandandr (onun telkiniyle olur)/^"^^
544-

545- Teenn(ar ve
te mteallik

tedbirli hareket)

her

eyde gzeldir.yalnz hlreisti'cldir

amel ve bdette mstahsen olan (gzel olan)

(acele davranmaktr).^^'*^^

543- bk. Tirmz, deavt 110. 544- Tirmz, birr 66. 545- Hkim, Mstedrek,
I,

64.

133-

546- Umr- hayriyye (hayrl iler) mstesna

acele eden hata
eder.^^"*^^

olduu

halde her ite

Sh
betinde ihsan
eder.'^'*'''

ajl

j!

iV
nls-

547- Tahkika (gerekten) Cenb- Allah, sabr bel ve musbet

548- Tahkka (gerekten) sabr- ceml (sabrn gzel olan)

senin sabrdr
ki

ol

bir

kim-

hlinden kimseye ikyet etmez.^^'*^^

Sup

>> ^^,
irtikb

Jl^\

oi^

549- Bel ve musbet zerine sabr ve tahamml edip Cenb- Hakk'n

nehy buyurduu (yasaklad)

ibdettir.<^'*^^

kavil

ve

fiili

etmemek (ilememek)

..^
.

Jj*^\\s^

-^_/'j .rj^^ r-bi jZaJl

Ofl%

550- Sabr ve tahamml, ferah ve srrn (sevincin) anahtan oldugibi, zhd ve kanat dah gn-y ebeddir (daim zen^inliktir)/^^^^

551- Sabr, cennet haznelerinden

bir

haznedir j^^^^.

548- el-Mttek, Kenz'l-ummal,

li,

hadis no: 7667.

547- Mnv, Knz'l-hakik,

548- Mnv, Knz'l-hakik,

s. s.

33. 34.

549- ibn Mce, fiten 23. 550- Deylem, Msned, hadis no: 3844. 551- Deylem, Msned, hadis no: 1589.

134

Tedbir,

stiare ve

istilre

oU

^j-.^

jl5' j[j

552-

Bir

ie balamak stediin zaman,

ise (gerektiriyorsa)

akbetini tefel<l<r edip hayr

(ktlk ve ce-

ve sevab clib

devam, err ve ikab

zay) mcib ise ictinb etmeli (sakmmal).^^^^^

553' Umurunda (ilerinde) istihare edenler hib (zarara

lar)

uramadk-

ve istiare eyleyenler nadim (piman) olmadklar gibi, idre-i maelerinde (yaantlarnda) israf etmeyip itidali iltizm edenler (orta-yolu
tutanlar)

de fakr u zarurete dmediler.^

S554- stiare olunan

zat,

i
kiidir).

m'temendir (kendisine gvenilen

stiare olundukta (kendini blrey

ettii haylrian kendisiyle

danldnda)

kendi nefsi

iin

arzu

gtre

edanieri sylemeli, demektir.^^^"^'

ddd
555- stiare olunacak (grne
mile
ile

b vurulacak) zt, emniyyet-i

bir

k-

linevsuf

olmaldr (kendisine tam

gvfl duyulmaldr), de-

mektir.^^^^^
5
'^i-V-AJ*^

-91

552- Suyt, el-Cmiu's-sar, I, 19. 553- el-Mttek, Kenz'l-ummal, Vll, hadis no: 21532. 554- Eb Dvud, edeb 114; Tirmz, edeb 57, zhd 39; ibn Mce, edeb 37; Drim, siyer 13; Ahmed b. Hanbel. V, 274. 555- Eb Dvud, edeb 114; Tirmz, edeb 57, zhd 39; ibn Mce, edeb 37; Drim, siyer 13; Ah-

med

b.

Hanbel, V, 274.

135

556- Mminlerin gzel

zeldir.f^ss)

grd ey,

indallah (Allah

katnda da) q-

S^j

^ ,_^ J4I
a

t\

J! !jjLiiJ*y

- V

557- Fuseka (fsk, gnahkr kimseler)

ile

istiare etmeyiniz; zra onlar

deillerdir.J^^^

musb

bir re'ye (isabetli bir

gre) mlik

Emnet

^^

^ i^'Vy

I3I

Jl

''^!

1\

- d A
Sana hya-

558- Nezdnde emnet braklan eyay sahibine iade net eden kimseye de hyanet etmel^^^^^

et

liktir).

559- Emnet (gvene lyk olmak) ayn- gnadr (bir bakma zenginYni emnetle mevsf olan (bakalarnn gvenine lyk olan)

zt servet-i itibra (itibarn

salad

bir

zenginlie)

maliktir.^^^^^

>4JI

44^;

JiJlJ s-/)\

44^' zO{\

~~

o\y

560- Ns'n (halkn) malnda ve rznda emanete mlik olmak vs'at-i rzk (nzk bolluunu), ve hiynet ise bil'akls fakr ve ihtiyac celbeder
(arr).<^^'

561- Emanete hyanet edenler, keml- mandan mahrumdurj^^^^

Ahmed b. Hanbel, 1, 379. 557- Beyhak, es-Snen'l-kbr, X, 27. 558- Eb dvud, buyu'79; Tirmz, buyu' 38; Drim, buyu' 57; 559- el-Mttek, Kenz'l-ummal, III, hadis no: 5496. 560- Deylem, Msned, hadis no: 410. 561- Ahned b. Hanbel, ili, 135, 154, 210, 251.
556-

Ahmed

b.

Hanbel,

III.

414.

136

562- Emnet (gvene lyk olmak) ayn- zzettir (eref ve yceliin

ta kendisidir)js^2)

Skt ve

dile

shib olmak

jili

L
.

^\

Jy

jLi^Sf! is.\

- enf

563- Cenab- Hakk'n ziyde sevdii amel, lisan mla-ynden (bo szlerden) hussiyle kizb (yalan), ve gybet (dedikodu), sebb ve etm svp sayma) gibi menhden (yasaklardan) hfzetmektir (korumaktr);'^^^'

jLJI

Jji>-

JLyaJl Jl;ai\

d%i

564- Sadakatin efdali (sadakalarn en deerlisi) m-l-yn ve haram (^^'^^ olan szlerden lisann hfz eylemektir.

n
565- Ben dem'in (insanolunun)
lisanndandr.<^^^'

bana gelen gnahlann eksersl

566- Hikmet ondur. Dokuzu uzlette (yalnz yaamakve halkn arasna kanmamakta), dier biri de sumt ve skttadr; yni m-l-ynden

lisnn hfzeylemektedir.^^^^'

562- el-Mttek. Kenz'l-ummal,

III,

hadis no: 5498.

4.

563- Buhr, rikak 23; Tlrmz, zhd 61; Drmi, rikak 564- ei-Mttek, Kenz'l-ummal, III, badis no: 7875. 565- el-Mttek. Kenz'l-ummal
566- el-Mttek, Kenz'l-ummal,
:lil,

hadis no: 7841. hadis no: 6998.

III

137

.'

567- Muharremattan (haramlardan) ictinb eden (saknan) simin sktu tesbh, nevmi (uykusu) ibadet duas makbul, amel ve ibdeti mudaf (kat kat) oiur.^^^^^

C"^'

onA

568- M-l-yni'den skt, ibdetlerin

efdalidir.(^^^>

569- Nutk'a (konumaya) lzm-i er' olmazsa lunmazsa) skt, ulemy (limleri) tezyn eder,

(dn bir

gerek bu(chillerin) '

aybn

rter

j^^^>

chelann

570- Skt, ahlk-i hamde'nin (gzel ahlakn)

badr. (^^o)

571- M-l-ynden skt eden zt, mehlik-i dreynden (dnya ve ahretin tehlikelerinden) necat buldu (kurtuldu),
demektir.^^^^)

572- Selmetini arzu edenler lisanlarn hfz eylesinler/^^^)

0^,

o ^

573- Selmetini isteyen kimse, sumt ve sktu

iltizm etsin/^^^^

567- Deylem, Msned, hadis no: 3761. 568- el-Mttek, Kenz'l-ummai, III, hadis no: 6881. 569- Deylem, Msned, hadis no: 2771. 570- Deylem, IVIsned, hadis no: 3761. 571- Tirmz, kyme 50; Drim, rilcak 5; Ahmed b. Hanbel, VI, 159, 177. 572- bk. Buhr, rikak 23; Tirmz, zhd 61; Drim, rikak 4. 573- el-Mttek, Kenz'-ummal, III, hadis no: 6889.

138

JJl

(friaS'j

j^Ul

yp J *W^
yenme

*-^^

Afvve

fkeyi

^^

jJ3

b!_

574- Musa-aleyhi's-selm-: "Y Rab senin

i

ind-i

lhiyyetlnde eazz-

ibadn (en deerli kulun) kimdir?" diye sul eyledikte Cenb- Hakk cevabnda: "Kendisine ez edenin cezasn vermeye kudreti olduu
halde afveyleyenler" buyurdu.^^^'^^

4jIJlP

4J;P

aJI

x3,3

4.,P

^:

^y

V
azabn
ref

575-.

Kendi

gadabn def

edenlerden Cenb-i Allah

eder.^s^^)

^575- el-Mttek, Kenz'l-ummal,

574- bk. Eb Nuaym, Hilye, VI, 290. III, hadis no: 7707.

139

s^tlnTZT' "T '""' ^""''"' '^'^^^^"' ^^^^y'^y^n kimCenab- Allah yevm- kyamette (kyamet gnnde)
seyi
afveder.^^^e)

577- Maktl'n (ldrlen kimsenin) kann afveden verese ler) m cennetten baka bir ecir yoktur/^^^

(vris-

578- Esna-y

mas

istenmesi ya da yaralanhalinde) katlini afveden maktul, cennete dahil olun'^s/

kati

ve cerhinde (ldrlmek

tikfe^nde'^'NTJ" klernde Nefslenne

^^'"9"^'^^^' (hayrls)
esir olup fenalk

ol

bir hrlerdir ki,

nndan ruc

yapmazlar" Allah

iin

ederler, demektir. ^^^9)

gadab etgadabSy*aaDia

..

J:-Ji

jki iJ;
'^'"^
9'^''

lir

ju,vrJL;

4^1

_ ^^,

580- Sirke bal ifsd ettii

gibi

gadab dah man

ifsd eyler Yni

[tlj^T''''^

^-^^-'

--''--

(9zel sfatlarlm) ille

576- el-Mttek, Kenz'l-ummal, III, hadis no: 7007, 7023 577- el-Mttek. Kenz'l-ummal. XV. hadis no: 39854. 578- bk. Heysem,

Mecmz-zevid,

Vlil,

579- bk. Acln, Kef'i-haf, hadis no: 1228 580- Deyiem, Msned. hadis no: 4315.

68

140

Gzel ahlak ve kt huy

581- ndallah (Allah katnda) ibdn ziyde

sevgilisi

ahlk- hamde'-

ye (gzel ahlka) mlik olandr.^^^^^

j^CJ

*UJi

i^js jUjI

^^^vAj iJjl5

S^^Kl - dAt

582- Tahkka (gerekten) mmin, ahlk- hamde (gzel ahlk) ve evsf- ber-gzdesiyle (iyi zellikleriyle) simu'd-dehr (gndzleri de-

vaml

orulu) ve kaimu'l-leyl olan (geceleri

namaz ve

ibadetle geiren)

zhidlerln

makam-

lsine nail olur/^^^^

er'an ve aklen gzel olan ef'lln (fiillerin) sudru (ortaya kmas) iin mheyya olan (hazrlanan) kuwe-i nefsniyyeye "hn-i hulk" (gzel huy) nam verilir. S-i hulk bunun aksidir.
.

ji

j^i

l^_

lir Juii

l2

^p
.

- ^^r

581- bk. Buhr.fedirs-sahbe 27,menkb 23;Tirmz,birr 71;Ahmed b.,Hanbel,!V,193. rivayet edilmitir) 582- ibn Hibban, SahihJ,350; (kelime farkyla
,^

141

.^?R?''''^

^^'' '^^^ "'9' 9'^' ^-i

hulk dah amel ve ibdeti ifsd

^1 v^u
^^t;^"!^^'^^''

j^i' ^:^ ji^[ _ Ai

*^^^"^ ^9"^' ^^'*^) l^end' sahibini cennete dhil

LJJI

^:

li*>Ul

^\^

585- Sizlerden cennettebana refk olan kimse dnyada seneye (gzel ahlka) mlik olanlarnzdr^^^s^

^j^

^.Lj - Ad
ahlk-i ha-

586- S-i hulk (kt huy) insan iin eameti mcib olur. Sizin en nanz, ahlk- seyyie (kt huy ve ahlk) sahibidir. ^^^^^

fe-

ji^'
587-

i^

Cj^I

jLr - AV

mann

kemli hsn-i hulktur (gzel huydur).^^^^)

Tevazu

^J^y

'^'

Ji

^j

01

- AA

588- Cenb- Allah, tevazu ediniz, diye bana emir buyurdu.f^^^^

583- bk.

Eb Dvud.

talak 40; Tirmz, birr 41;

Ahmed

584-

Buhar edeb 39;

b.

Hanbei Vi 85
7; Tirmz." birr

Mslim,

birr 14, 15;

Eb Dvud. edeb

62 zhd 52- ibn

585- Deyiem, Msned, hadis no: 3269. 586- Eb Dvud, edeb, 126.
587- Deyiem, Msned, hadis no: 2262. 588- Mslim, cenne.64; Eb Dvud edeb 40; ibn Mce, zhd 16, 23.

142

BH

l/>jj

4JI

.ijf

^ Syp i^uJl li4Wj *J^>]^^ - An

ve fukara
ile

sfat-

mcleset ediniz (otumkerrem olduunuz g'b kibir rup kalkinz).Zrindallah Allah katnda kabhasmdan (kt zelliklerinden) dah kurtulursunuz.^
589- Ns
ile

(insanlarla) tevazu

590- Bir
l

aJ^jj Ja Hakk onu kimse Allah korkusuyla tevz ederse Cenb-r

.

4JI

4Joj

aJ

Q^

eder

(yceltir),

demektir/^^^^

591- lim olan

zat,

haysiyetini (dehalka tevazu gsterirse kadir ve

er ve

erefini) tezyd

etmi (artrm)

olur, demektir.
t
.

"^

592- Fukara

ile

mcleset (oturup kalkmak) tevzudur.^^^^)

f f
^

Ul> p

J^

'^-^^J

^J^^ - ^^

593- Mtevzi olmadka zhid olamazsn.^^^^^

594- Meclis ve mehfilin (toplant yerlerinin)

bir

esen eref olmayan

noktasnda oturmaya raz olmak tevzudandr.^^"^'

589- Deylem, Msned, hadis no: 2262. .^ ^,. ,, u Muvatta', sadaka 12; Ahmed b. Hanbel. 590- Mslim, birr 69; Tirmz. birr 82; Drim. zekat 34;
". 382, li, 76. 1-ummal. 591- Acln. Kef'l-hafa, hadis no: 1028; el-Mttek. Kenz 592- Deylem, Msned, hadis no: 2646.
,

,
111.

__. ^ ^. no: ^_ 5740. 5719, hadis

593-

Eb Nuaym,

Hilye,

11,

102.
111,

594- el-Mttek, Kenz'l-ummal,

hadis no: 5724.

143

Hsn-i zann

'"v

4r^ y^^

Cr'.

^ o-^
4JJ1

- d^

595- Mminlere hsn-i zann ibdetin birincilerindendir/^^^^

^^^

C5

i^

csi ^^-ti^

S^ %
Ici:

^''

J^'

Ju - d ^ n
in-

596- Cenb- Alial buyurdu

"Ben abdimin (kulumun) zann

dindeyim. stedii gibi bana zannetsin. Hi

muhibb olan
olanlar ise

phe yoktur ki, mut ve zanndan, ve as ve mcrim (gnahkrlar) havf ve hayetten (korku ve endieden) vareste olamazlar
kullar, hsn-i

(uzak kalamazlar).^^^^^

597- Hsn-i zannn fevknda

bir ibdetle

Cenb-t Allah'a ibdet olun-

mamtr.^^^^
o

1^! Slp
sann
gzel ibdetlerindendir.^^^^

^A
in-

598- er-i erf diresinde hareket eden mminlere hsn- zann,

Mev'za ve

595- Eb Dvud, edeb 81; Tirmz, deavt 115;

Drim, rJkak 22.

Ahmed

b. Hanbel,

II,

297, 304,-35, 407, 491;

596- Buhr, tevhid 15. 35; Mslim, tevbe

1,

zikr2, 19; Tirmz, zhd 51, deavt 131; ibn Mce,

II,

edeb 58; Drim,

524, 534, 539.

rikak 22;

Ahmed

b.

Hanbel,

251, 315, 391, 413, 445 480 482 516

597- Deylem.Msned, hadis no: 6276. 598- Suyl, el-Cmis-sar, II, 164.

144

599- Muharremattan (haramlardan) hazer

(insanlarn en bidi) olursun.^^^^^

et (sakn);

ns'n a'bedi

600- Velme
davete icabet

(dn yemei) gibi bir cem'iyyet-i hayriyye iin olunan ve ediniz. Rvet nevinden olmayan bir hediyyeyi redd
(dini bir ruhsat)

mslmanlan ruhsat- er'iyye

olmakszn darb etmeyi-

niz (dvmeyiniz), demektir.<^

n
f,

601- Cenab-i Hakk'n birinci sevdii amel, vaktin hullyle (girme(ana-babaya) siyle) beraber ed olunan namazdr. kincisi vlideyn'e ihsan ve muhlif-i erat (dine aykr) olmayan emirlerine irntisldir (uymaktr). ncs mahz f-seblillh (Allah yolunda) olan cihdd,r.(6oi)

602- Cenb- Hakk'n ziyde sevdii amel, daim surette edilen

ameldir, velev az olsun.^^^

bir

603- Nefsin
g^j{603)

iin

arzu ettiin hayr ns (insanlar)

iin

dah arzu

OjlofS

1-1

"

- %

599-

Ahmed

b.

Hanbel,

l,

31; Tirmz,

zhd

2; ibn

Mce, zhd 24.

600- ibn Hibban, Sahih, VII, 448. 601- bk. Mslim, man 140; Buhr, libas 43, rikak 18; Mslim, msfirn,, 215, 218; Nesa. kble 13: Ahmed b. Hanbel, V, 146, Vi, 165. 268, 273, 61. Eb 602- Nes, kble 13; Buhr iman 32. rikak 18; Mslim, msfirn 216. 218, mnfkn 78; 61, 125, tatavvu' 27; ibn Mce, zhd 28; Ahmed b. Hanbel, II, 350, V, 219. VI, 40,

Dvud,

165. 176. 18, 241, 268, 273, 322.

603- Tirmz, zhd

2; ibn

Mce, zhd 24; Ahmed

b.

Hanbel,

II,

310,

III,

473.

IV, 70, 77.

145

604- Sfat- miriyyeti hiz olduunuz halde (nsanlar zerine idareolduunuz zaman) halka ihsan ve memlknze (klelerinize ve iilerinize) afv ile muamele ediniz.^^^'*)
ci

hj\^ id^

*>lj

^\

4P

^JaiIl.jLJVl

oU

- l.^

(sona
riyye

605- nsan fevt olursa (lnce) amel ve ibdetin sevab munkati' olur erer). kadar var ki, bir mlk vakfeder, yahut ulm-i diniyyeyi

(dn bilgileri) tedris

le rak

yetitirir.

Ve yahut kendisini

ed'iyye-i hay-

(hayr du) ile yd ettirir bir veled-i slih terkederse ite bunlarn baka ve teselslyle (devam edip durmasyla) ecir ve mesbt (sevab) devam ve tevali edrj^^^

J;

j^Vl

',,

v^

.AJ

JUj

aJI

Cj^

jL-

jI

ju JoJ^ im

hasta olur veya seferde bulunursa hl ve shhat ve kametinde itiyd ettii (alageldii) amel ve ibdetin sevab gibi Cenb(kul)

606- Abd

Allah kendisine ecir ve

mesbt in'm ve ihsan

-.^o.

eder.^^^

07- mmetimden yetmi sene yaayan

pek azdr,

demektir.^^^"^

i't buyurduu (verdii) nimetsnn (eserlerini) grmek ister. Ulemda (limlerde) tedris (retim) merda (idareciler de) adalet, anyda (zenginlerde) tasadduk

608- Cenb- Hakk ibdna (kullanna)

lerin

gjbi.(608)

604- el-Mttek,'Kenz'l-ummal, VI, hadis no: 1409. 605- Mslim, vasiyye 14; Eb Dvud, vasy 14; Tirmz,
b.

ahkm

38; Nes. vesy 8;

Ahmed

Hahbel,

II,

372.

606- bk. Buhr, cihad 134; Ahmed b. Hanbel, IV, 410, 418. 607- el-Mtek, Kenz'l-ummi, XV, hadis no: 42698. 608- Tirmz, edeb 54; Ahmed b. Hanbel, II, 311, 438.

146

HHH

0^5

jJ UP

j' aJU^ j jly

aI*^

Ir^

S^ J^*

(3^ U^

4^ ^"L^j ^r"^ (^ ^> ^ -p->-' '^-^

j' *'j=^'

'^

J'

*H

609- Tahkika (gerekten) ba'de'l-mevt (lmden sonra) mminne (mminlere) vsl olan ecir ve mesbat (sevap) ner-i ilminden, veled-i

brakt) Mushaf- erf'ten yaptrm olduu camiden, yollar da bin-kerdesi olan (yaptrm bulunduu) misafirhanelerden, car ettii (eme yapp aktt) sulardan, hl-i shhat ve hayatnda malndan vermi olduu sadakadan ibrettir.(^^^
slihinden tevris ettii (miras
.

^^^^^;;^>.1^1j

\y^
abd

^l Sup U jcdlj
(kul) olanlar,

2U

*
icti-

610- Tena'um'a dalmaktan (nimet peine dmekten) hazer ve

nb

et!

Zr

Cenb-

Allah'a

dima mtena'm olmak

(nimete dalmak) fikrinde bulunmazlar, demektir.^^^"^

^s\ J\ o]Jl t^\ \^^ VJJJv^ 61 1- Gayetle krmz renkli libastan hazer ediniz (saknnz). Zr ey.

lzJjl

"^t}^

tann en ziyde sevdii

bir znettir.^^^^^

612- Sarmsak ve

pimemi soan ve

prasa eytann triyyatmdan-

dr (kokularndandr)/^^2)

609- ibnMce, mukaddime' 20.

610-

Ahmed b. Hanbel. V, 243, 244. im61 1- bk. Buhr, itikat 10, bed'l-halk 7; Msiim. man 267, buyu' 51 Eb Dvud, savm 80, re 36, melhim 14, libas 17; Tirmz,edeb 47, fiten 26; ibn Mce, sym 66; Ahmed b. Han,

bel,

I,

19, 96. 101, 116, 117, 127, 134,

III,

19, 5, 266.

612- Deylem, Msned, hadis no: 2560.

147

Allah sevgi ve korkusu

o-'J

613- Hikmetin

ba insan hertri gnahtan men'eden mahfetul

<>,
>

lah'dr (Allah korkusudur)/^^^^

614- Sre-i

Hd

ile

emsali

beni

ihtiyarlatt.

"Maksad-

Risletpenhlen"bu sre-i erfelerde mezkr olan ehvl-i hiret(hh retin deheti) ve mmetin l^'J ur (Emrolunduun gibi

^l

dosdoru ol!) muktezs zere saadeti iin mevkuf aleyh olan (zerinde durulan) emr-i istikamet (doru olma ii) htra geldike bu yzden hsl olan gam ve gile-i azmeyi (byk sknty) takdir ve beyandrJ^^'^^
.

uj

s SA

iii

ai L^\

^;

615- Bir kimse kesret-i muhabbetten (an sevgiden) dolay CenbHakk'n likasn (O'na ulamay) severse Cenb- Hakk da onun likas-

613- Deylem, Msned, hadis no: 3258.

614- Tirmz, tefsru sure 56.

148.

B^^

Bl

sever.

bir

Bu muhabbet ekser mminler zamanda zuhur eder/^""^^

iin

mevte

i<arb

(lme yakn)

616- Cenb- Hakk'n kaza ve kaderine raz olandan Cenb- Hakk

raz

olur.^^^^^

!i

oj!iaJ

JLP

LJ-\

bi

*v

617 Cenb- Allah'n sevdii

kimseleri

kula

gnah zarar vermez. Yni o gibi

mi

Cenb- Allah masden (gnahlardan) muhafaza eyler ve gegnahlarn da tevbe ile afvve mafiret buyururS^^^
d\

- ^Sh

618- Tahkka (gerekten) edid-i uhreviyyeyi

(hiret

skmtlann) te-

emml ve

tefekkrle kalbi

mahzun

olanlar

Cenb-

Allah sever-^^""^^

J;% -\s%
619- Muhabbetullah'm almeti zikrullah sevmek

olduu

gibi

bu-

zunun almeti dahi

zikrini
.

bjz
,

etmektir (sevmemektir).^^^^^
,
.-

.620-

Cenb-

Allah kendisinden korkar mutlere (itaatkrlara) bir heyki

bet ihsan eder

herey ondan

korkar, demektir.<^^^

621- Vallahi Cenb- Allah kendi sevgilisini nr- cahme (cehennem

ateine)

iika

etmez

(atmaz).^^^^?

615- Mslim, zikr

4, 18; Tirmz,

ceniz 67, zhd

II,

ceniz 51;

Ahmed

b.

Hanbel,

6; Nes, ceniz 10; Drim, rikak 43; Muvatta, 313, 346, 418, 420, 451, 107, Vi, 44, 55, 207, 218, 236.

616- el-Mttek, Kenz'l-ummal, III, hadis no: 5956. 617- Heysem, Mecm'z-zevld, X, 285, 271 (deiik lafzla rivayet edilmitir). 618- Deylem, Msned, hadis no: 572. 619- ei-Mttek, Kenz'i-ummal,
I,

hadis no: 1776.

620- Deylem, Msned, hadis no: 5539. 621-

Ahmed

b.

Hanbel,

III,

235, 104.

149

Alama, hayet ve huu

622-

mam mer -radyallahu Tel anh- Efendimiz'in kermesi Ru-

vefatnda cemaat-i nisvn (kadmlar topluluu) alamaya balamalarylaimam Murun ileyh (ad geen mer) Efendimiz bunlarn men'i iin darblanna (vurulup dvlmelerine) kadar bir mumele-i eddede bulunduu Aleyhi's-sait ve's-selm Efendimiz tarafndan mkiye'nin

buyuruldukta: "Y mer, dokunrra alasnlar" buyurduktan sonra hanmlara hitaben de: "eytan sayhasndan (armasndan) hazer ediniz! Tahkika (gerekten) alamak, gzden, kalpten olursa Rah-

ahede

mn; elden.lisndan olursa eytn"olduunu beyan buyurmutur.^^^

622-

Ahmed b.Hanbel,

I,

238, 325.

150

WfWfilfW

-'*-t'''---'n--'''"'"'-

''---.

vi

623- Bir kimse Cenb- Allah' zikreder de havf ve hayetten (korkudan) gz yalar yere dklrse Cenbzeb etmez (azaba uratmaz).^^^^^
Allah,

kyamette onu muaz-

4-l;>-j

t_-ijJUJl

;;J*>- j

JjiJ

S-LSvJ

%Y t

624- Gzya dkerek sedasz (sessizce) alamak nr- Cahmden hals ve necat mcibdjr (cehennem kurtuluu gerektirir).<^24)

625- Gzya dkerek sadsz (sessizce) alamak, nr-i cahmden hals ve necat mcibdir (cehennemden kurtuluu gerektirir.) (625)
\

a^

i^\4aLJ::J\

^
* i

^IjvsJlj

-oJ>-J]l

^y

^.ISsJI

%Y%
-

626-AlamakTahmet-i Rahmandan, barmak,

yi

armak ise iva

eytandandr/^^^^

627- Vallahi ben, cmlenizden ziyde Cenb- Hakk'

lenizden ziyde

bilirim

ve cm-

ondan korkanm.^^'^

628kabul

Namaznda huu ve huzuru olmayan (kabule lyk) bir namaz deildir.^^^^^

kimsenin

namaz yn-

623- bk. Tirmz, fedil'l-cihad 25. 624- Deylem, Msned, hadis no: 241 625- bk. Tirmz, fedil'l-cihad 8, 12, 25; Buhr, rikak 24; Nes, cihad
Drim, ciiad 11;

8; ibn

Mce, zhd

19;

Ahmed

b.

Hanbel,

II,

505, IV, 135.

326- ei-Mttek, Kenz'l-ummal, XV, hadis no: 42415. 627- Buhr, edeb 72, i'tisam 5; Mslim, fedil 127, 128; Drim,
bel, VI, 45,

mukaddime

32;

Ahmed

b.

Han-

181.

628- Deylem, Msned, hadis no: 7935.

151

AI

^:^

jiii j^-NZ-nrn
bir

629- Hayet-i ilhfclen (Allah korkusundan) alayan cahme (cehennem ateine) dhil olmaz (girmez)/^^^'

kimse nr-

Amel ve ibdet
=

-.,'

630- stediiniz kadar

ijmi tahsil ediniz.

Allah

hakk

iin,

ameliniz

ol-

madka

ilmin

cem'lyle me'cr

olamazsnz

(tam ecir ve sevab kaza-

namazsnz)/^^'
n, '^
*',.
*
.

631- Vazif-i ubdiyyetini (kulluk vazifelerini) fda kusur edenleri Cenb-i Hakk, gam ve kedere mbtel eder/^^''^

632- mn amelsiz, amel de mansz makbul olamazJ^^)

V ^,r
.

^, \,

2ii^:

aju oiy^

^' ^

ju

oiy^

ajir as x.\ -

^rr

ve huzur

633- Cenb- Allah' gy ki karnda gryorsun gibi keml-i huu ile ibadet et, zr her ne kadar sen O'nu gremiyorsan da mu-

hakkak o seni gryor/^^)

^IL

Jj> Jfx;^j

UL
^'*,'
b.

J^l - \ri

629- Tirmz, fedil'l-cihad

8,

zhd

8; Nes, cihad 8;

Ahmed

Hanbel,

II,

505, iV, 136.

630- el-Mttek, Kenz'l-ummal,X, hadis no: 28719. 531- Deylem, Msned, hadis no: 1140. 632- el-VIttelt, Kenz'f-ummal, I, hadis no: 260. 633- Buhr, iman 37, tefsru sre 31, 6; Vlslim, iman

1, 5, 7;

Nes, iman 5, 6.

634-

Y Muz!

ibdet

et!

Benim efaatime tevekkl etme! (efaatietme).^^"*^

me

gvenip ibadette kusur

a]

Ji>-

UJ j-^^

l>i

\j}Ss-\

M* d

635- Ey mminler, ibdet ediniz!zra her kimse cennet veya cehennemden herhangi biri iin halk olunmu (yaratlm) ise onunla mtenasib amelde bulunur.^^^^

636- Dnya hiretin mezraasdr. Yni dnyada ne

ekilirse hirette

biilir.(^=^^)

^^

i-^

ur-

nrv
^ij>-'

637- Amelin nisbetinde ceza grrsn. Bu hadis, ^^' ^J^ i^

("Ceza amel eidinden olur"

hadisi) gibidir/^"''

638- Snnet-i seniyye-i Nebeviyye'ye temessk eden (Hz. Peygamber'in yce snnetine sarlan) mmin cennete dhil olur (girer).^^^>

639- ilmiyle mil olan lime Cenb- Allah

ilm-i

lednn ihsan eder,

demekti r/^2^)

640- Yni azb,

ol

bir

kimseye

ki,

evmir-i ilhiyyeyi (ilh emirleri)

634- Buhr. tefsru sre 92, 3, 5, kader

Tirmz, kader 3; ibn

4,

tevhid 54; Mslim, kader 17;

10;

Eb Dvud, edeb
29, 133, 140.

120;

Mce, mukaddime
sre 92, 3,
b.

Ahmed

b.

Hanbel,

I.

635- Bhr.kader
3, tefsru

4. tefsru

4, 5, 7,

tevhid 54; Mslim, kader 6, 7, 8; Tirmz, kader

sre 92;

Ahmed

Hanbel,

IV, 67.

636- Acln, Kef'l-haf, hadis no; 1320. 637- Buhr, tefsru sre i.
638- Mnv, Knz'i-hakik,
s.

139.

639- Deylem, Msned, hadis no: 7161.

153

renmez,
i

kezlik (ayn ekilde)

ilhiyyeyi

azb ol bir kimseye de olsun renir de mucibince amel etmezJ^'^^^

^'

ki

evmir-

641- Dnyada hasenat olmayan kimse

yoktur.(^^^>

iin

kyamette

ecir

ve sevb

11

642- Gnahkr ve s olduun halde Cenb- Hakk'n eref-i likasna (O'nunla mlki olma erefine) nail olamazsn/Meer ki fazlyla muamele buyursun Z'*^^

Mescidler

643- Vazif-i ubdiyyetl (kulluk vazifelerini) f iin kalbi, mescid-i erfeye muhib ve merbut olan (gnl camilere bal ve onlar seven) bir zt grrseniz keml-i mnna ehdet ediniz!^^'^^

644- Gece

karanlnda
tm
ile

kyamette

nr-i

mescid-i erfeye (camilere) gidenleri yevm-i tebr ediniz (mjdeleyiniz!)^^'^'*)

i^Ld

kji

j,i

nt

640- el-Mttek, Kenz'l-ummal, III, hadis no: 7250. 641- Deylem, Msned, hadis no: 7483. 642- Tirmz, tefsru sre 9, 8; ibn Mce, mescid

19; Drim, salt 23;

643- Tirmz,

mevkt

Ahmed b Hanbel
'
'.

III

28 76
'

51; ibn Mce, mescid 14.

_'

644- bk. Tirmz, deavt 82.

154

645- Mescid (camiler), cennet baheleridir. Binen aleyh ibdet iin mescidde bulunmak cennette, bulunmak, demektir.^^'^^^

>Jl

l^j'

-i

aUI

-1;

Jij>TL.^.v^

4IJ

^'

jJ

646- Hlisan

li-vechillh (srf Allah

kimse

iin

Cenb-

Allah

rzas iin) bir mescid bina eden cennette bir hne yapar-^^"^^^

647- Mescide

komu olan kimsenin

mescidin gayrnda

kld namaz

nakstr

(eksiktir).^^'*^

648- Cemaata gidenler

(uzakl lsnde)

ecr-i

iin yolarnn bu'd ve mesafesi rtisbetinde azm (byk mkfat) vardr, demektir.^'^^

mescide lfet eden (kalben kimse Cenb- Hakk'a lfet etmi, demektir.^"^^)
649- fbdt u tt
iin

snp devam eden)

650- Ed-y salt (namaz klmay) gzeten kimse namaza durmu, gibidir. Namazn ed edinceye kadar sevb istimrar eder (devam
g^gj.j_(650)

645- Mslim, mescid 24, 25, msfirn 103, zld 43, 44; Buhri, salat 65;
1; Tirmz,

Eb Dvud,

tatavvu

sait 120; 129, 204; Nes,

mescid
!,

1, kiym'i-leyl

66, 67; ibn Mce, ikme 100,

185, .mescid 1, 9; Ahmed b. Hanbel, 646- Deylem, Msned, hadis no: 7929.

20, 53, 61, 70.

647- Eb Dvud, salat 48; Buhr, ezan 31; ibn Mce, mescid 15; Muvatta", tahre 33.

648- el-Mttek, Kenz'l-ummai,

649-

VII,

hadis no: 20727.

Nes, mescid 40; Muvatta', cum'a 16;

Ahmed

b.

Hanbel, V, 451.
2;

650- Eb Dvud, salt 201; Tirmz, cum'a b. Hanbel, V, 451 453.

,

Ahmed

155

651- Mescidde oturup

fiil

namaza muntazr olan

(bekleyen) kimse,

bil-

namazda bulunmu

gibidirl^^^^^

Tevbe ve istifar

652- stifar, insann

lar.f^^^)

sahife-i

amalinde (amel deherinde) nr

gibi par-

653- Gnahdan tevbe eden kimse gnah

raftan istifar,

etmemi gibi
ise

olur. Bir ta-

dier

taraftan

gnahta srar eden

ile

"el-yzu billh"
gibi olur.^^^^)

(Allah'a

snnz)

Cerib-!

Hakk

istihza (alay)

etmi

654zikr-i

kimse kalben ve kaiben (cesed itibariyle) "Estafirllah" erfine devam ederse Cenb- Allah, o kimsenin gamlarn feraBir

ha (zntlerini sevince) ve mzayakasn vs'ate tebdl le (darln genilie evirerek) me'ml olunmadk (umulmadk) bir taraftan kendisini merzk eder (nasblendirir)/^^'^'

655- Tevbe ve istifar

ile

gnah- kebir afvolunduu

gibi

mkerre-

651- Deylem, Msned, hadis no: 429. 652- bk. Ibn Mce, zhd 20. 653- Eb Dvud, vitr 26; ibn Mce, edeb 57; Ahmed 654- el-Mttek, Kenz'j-ummal, IV, hadis no: 10238.

b.

Hanbel,

I,

248.

156

EIMI^

ren (tekrar tekrar) irtikb edilen

bre (byk

gnah- saire (kk gnah) dah

olur, demektir/^^^^

ke-

gnah) a'ddna (srasna) dahil

5>

3^

__.ji

ji

j \L>0 J\ -

n^n

656- Tahkka (gerekten) ben, gnde yetmi defa Cenb- Hakk'a

<^^^^ tevbe ederi m.

657- Tahkka ben, gnde yetmi defa Hazret-i Allah'dan mafiret

terim.
(657)

is-

658- Kalbinde nedamet

far,

olmad

halde yalnz lisnen edilen isti-

yalanclar tevbesidir.^^^^^

659- Cenb- Hakk'a tevbe ediniz, tahkika ben, gnde yz defa Cenb- Allah'a tevbe ederim.^^^^^

ir ^^ /i';J^ J^ ^^ J\
660-

^y-y

- ^^'

Gnde yz defa Cenb- Hakk'a tevbe ve

istifar ediniz.(^^)

661- Gnahdan tevbe

tir

bir

daha o gnah ilememeyi cezmeylemek-

(kesin karar vermektir).

^^^""^

655- Buhr, deavt

656- Buhr, deavt
bel, IV,

3;

Mslim, zikr 42; Eb Dvud, diyt

3; ibn

Mce, edeb 57; Ahmed Mce. edeb 57; Ahmed

b.

HanHan-

bel, IV. 211, 260,

3;

261.40, 411.
Mslim, zikr 42; Eb Dvud, diyt
3; ibn

b.

211, 260, 261.411.

657- Deylem, Msned, hadis no: 427.

658- Mslim, zikr 41; Eb Dvud, vitr26; Tirmz, tefsru sre 47.
rikak 15;
1;

bn.Mce. edeb
ibn

57; Drim,

Ahmed

b.

Hanbei,

II,

45. IV. 260, V, 394, 396. 397, 402. 26; Tirmz, tefsru sre 47,
IV,
1
;

659- Mslim, zikr 41; Eb Dvud,

rikak 15;

vitr
II.

Mce, edeb

57; Drim,

660- bk.

Ahmed b. Hanbei, Ahmed b. Hanbei, 446.

1,

45,

260, V, 394. 396, 397, 402.

661- ibn Mce, edeb 57.

157

j^> - nnr
662- Cennet ve rahat

ol

bir

kimse

iindir ki defter-i

a'mlnde (amel

defterinde) kesretle "Estafirullah"

zikr-i erifini bulur.^^^^)

lyp"

j!

jS

Jii

\;j

^lj!

t;,5

- nnr

663- Ey ns (insanlar)! Mevtten mukaddem (lmden nce) tib ve mstafir olunuz (tevbe ve istifar ediniz!), demektirj^^^)

662- ibn Mce, ikme 78.

663- Deylem, Msned, hadis no: 363.

158

|-"-

Dnya ve dnya malnn ktl

664- Ml-i dnyay (dnya maln) ehline terkediniz. Zira ondan kifayet fevkinde (yetenin dnda) ahzeden (alan) kimse bil-ur (uursuzca) kendini helak

etmi

olur/^^"^)

665- Dnya muhabbeti her gnahn badr/^^^)

kinde

666- Dnyadan hazer ediniz (saknnz)! Zira Hrt ve Mrufun 'fevbir Bahiredir (byleyici zellie sahiptir)J^^^>

lek. Tafslt iin

Hrt ve Mrt: Kur'an'da insanlara sihri rettii bildirilen iki me Bakara Sresi 102. yetin tefsirlerine baklmaldr.

664- el-Mttek, Kenz'l-ummal, III, hadis no: 6114. 665- el-Mttek, Kenzl-ummal, m. hadis no: 6065. 666- Tirmz, Zhd 26; Ahmed b. Hanbel.
IV,

160.

159

667- Her mmetin helakini mcib

bir fitne

vardr.

Benim mmetimin

sebeb-i helaki ise ml-i dnydr/^''^

f ^0'
.

al^

f'1.

^ a^.

*=

^1,

* i ^ ^

-.0

y.1

aJs-

4JJ

C^j:^

UJl

A-^-Aj pL.y>^\"/y>

WA

kimse uykudan uyanr uyanmaz, hereyden mukaddem (nAiiah onun iini pern edip rahatn selbeder (skp alir).^^^^^
Bir

668-

ce)

dnyay dnrse Cenb-

I4JUJ UjI ^ 'Jj^ W\^

669- Dnyadan ve
tinizi

- nn^
muhabbe-

znet-i

metndan

(ssl mallarndan)

kat'ediniz (kesiniz)!^^^^^

670- Dnya muhabbetiyle kalbinizi igal ve Cenb- Hakk'n zikir ve muhabbetinden ttl etmeyiniz (habersiz hle getirmeyiniz)!^''^^

LIJ

y.

0\ jri-

nv^

671- Dnyaya muhabbet, gnah- kebirin ekberidir (byk gnahlarn en bydr). Vaka, dnya muhabbetine dr olanlarn (tutulanlarn) her trl menhyi

(yasa)

irtikb edegeldikleri
J^'^''^

msellemdir

(herkesin bilip kabul ettii bir husustur)

672-Tahkka bu altn ve
meti ihlk ettiler (helakine

gm,
sebeb

sizden

mukaddem (nce) gelen mBuhl (cimrilik),hrs ve tef-

oldular).

667- Hkim, Mstedrek, IV, 317. (Deiik lafzla) 668- bk. Buhr, cihad 5, 6, 73, rikak 3, 51 Mslim, iman 242, imre 1 1 2, 115: Trmz, tefsru sre 3, 22; Ahmed b. Hanbel. III, 141, 151, 157, 207, 264, 433, 434, V, 275, 330. 335, 337, " 339, 438. 669- el-Mttek, Kenz'l-umma!, III, hadis no: 6153.
;

670- Deylem, Msned, hadis no: 1468. 671- Deviem, Msned, hadis no: 898.

160

hurdan (vnmeden) ictinb etmediiniz takdirde bunlar

sebeb-i helakiniz
olur.^^^^^

sizin dahi

.= j.

nvr
/r

673- Dnya mminin cehennemi ve kfirin cennetidir.Vn/

mm//?

dnyada ne kadar garfk- niam-i l-yuhs (saysz nimetlere gark) olsa yine cennete nisbetle cehennemdir. Ve bir kfir, dnyda ne kadar
bel ve musibetle
nettirJ^^^^

muazzeb bulunsa yine cehenneme

nisbetle cen-

674- Altn ve

gme tapanlar;

yni

Cenb- Hakk' unutup da mu-

habbetlerini onlara hasredenler mel'ndur (lanete uramtr).^^^'^^

675- ki dirheme mlik olann hesab, bir dirheme mlik olan kimsenin hesabndan eeddir (daha zorludur).^^^^)

lm ve
jUnj
(^ilij'

ller

uiIlS!

U j^^U? f^
,

ia--j

^^y
j_^>JS

^j^A

- ^V%
s-jU
yannek-

.j^\ jUtj

c5w lo

676-

Mevtanz

(llerinizi)
diriler,

suleh civannda

(slih kimselerin

da) defnediniz. Zira

tii) gibi, ller

fena komudan muazzeb olduu (sknt

(ktlerin

de fenalarn mcveretiyle

komuluklanndan)

rahatsz olurj^^^)

672- Mslim, zhd 1;TirmTz,2hd 16;ibn Mce.zhd 3;Ahmed 673- Tirmz, zhd 42.
674- Deylem. Msned, hadis no: 2709. 675- Eb Nuaym, Hilye, VI, 354. 676- Eb Dvud, ceniz 20; ibn Mce, ceniz
4;

b.

Hanbei.

1(1,197,

323, 389,485.

Ahmed

b.

Hanbei, V, 26, 27.

161

677- lm mukaddimeleri (iaretleri) zuhur eden hastalarnz zerine Ysin-i erf'i i<rat ediniz.^^'''')

^ j^\ J^3 ^b ^j^^ ^ - 1VA

iin tefekkr-i

678- Ns'a (halka) vaaz

iin de,

mevt

yetiir.

Gm (zenginlik)

Rezzk-

hakki'ye

sdk ve
.

yakn
S/l

kfidir.^^^^^

jli--j:

i;4j

- %v^

679- Mukaddimt-! rnevt (lm almetleri) zahir olan hastalarnzn yanlarnda kelime-i tevhidi tekrar ile kendilerine ism' ve ihtar ediniz,
(onlara

bunu

iittirip

sylemelerini

salaynz.)

demektir.^^''^)

H^

jij^^

v-_Jj;>tJ

J-*A-9 jU>Jl Iji

(V

~ ^A

680- Cenazeyi tey eden kimse tabutun her

hutve (adm) gtrmeli. ^^^

bir kolur^a girip birka

681-

ihya
ile

mrn ibdetle geirip vefat edenleri Cenb- Hakk hayr ile buyuraca gibi vakitlerini mes ve menh (isyan ve gnahlar)

imrr eyleyenleri (geirenleri) dah amelleriyle mtensib bir surette ba'seyler (diriltir)/^^^'

redd-i

682- Mevt-i mufacie; yni keyifsiz olmakszn birden bire vefat etmek, mezlim (hakk sahiplerine haklarn vermek) ve vasiyyet gibi
sule-

mukaddimt- saadeti (mutluluun n hazrlklann) ikml etmi

677- Deylem, Msned, Hadis no: 4866 678- Mslim, cenaiz 1 2; Eb Dvud, ceniz 16; Tirmz, ceniz 3; Ahmed b. Hanbel, ili, 3.
,

7;

Nes, ceniz 4; ibn Mce, ceniz

679- ibn Mce, ceniz 15. 680- Hl<itn, Mstedrei<, IV, 313. 681- Eb Dvud, ceniz 10; Ahmed b. Hanbel,

III.

424,

IV,

219.

162

lli^^

h iin sebeb-i rahat, ve fusel<a (fsklar) (gadab- illiyye urama iretidlr).^^^^^

iin

dai almet-i gadabdr

683- Cenaze hazr olunca defnini tehir etmeyiniz; lkin

namaz klanlar
tehir,

yze yahut krka bali olmak (ulamak) tesnadrJ^^^^

iin

zararsz

ms-

684-Tezyd-i ibdet, (ibdetf artrmak) nimet-i hayata mtevakkf (hayat nimetine

bal) bulunduundan mevt

(lm)
r.^^^"^)

ile

o nimetin zevalini

(yok

olmasn) temenn etmeyiniz, demekti

\A
685- Salh- hl
ile (iyi

bir hlde) vefat

edenler mesrren (sevinerek)

isyan ve

dirilecei gibi, -el-lyz billh- (Allah'a

smnz)

tuyan

(az-

gnlk ve taknlk)
cektirJ^^)

iinde vefat edenler

de me'ysen (midsiz)

diriie-

686- Mevti tezekkr (lm hatrlama) yni dnyada misafir olduunu ve karben (yaknda) cemaat-i emvt'a (ller kervanna) iltihak ede-

ceini tefekkr (dnmek) sadakadr/^^^

687- Hakikatte haneniz kabir olduunu tahattur eylemek (dnmek)

sizi

a'ml-i slihaya

tevik cennete karb eyler (yaklatrr), demek-

^jj.j687)

682-

itin

Mce, cenlz
b.

18.

683- Buhr, temenn

6;

Mslim, zikr

1 1

Tirmz, ceniz 3,

kyme

40; ibn Mce,

zhd

13; Ah-

HanbeUll, 258, V, 109, 110, 111. 684- Mslim, cenne 83. 685- bk. Tirmz, zhd 4; Nes, ceniz 3.
686- Mnv, Knz'l-hakik, 687- ibn Mce, ceniz 19.
s.

med

72.

163

lardan) yz kii

688- Bir mslim meyyitin (lnn) zerine mslimnden (msimannamaz klarsa mafur olur (baiianr).<^^^)

689- Muhta

bir meyyiti (ly) tekfin

eyleyen (kefenleyen) mmini

iks eder (rter).^^^^)

Cenb-

Allah cennet

snds (ipei)

ile

Vasiyyet

690- Terk-i vasiyyet (vasiyyet etmemek) dnyada ayp ve r olduu gibi, ukbada da bis-i eyn ve nr olur (hirette de kusur ve cehenneme girme sebebi olur)/^^

Mahrum ol bir kimsedir ki vasiyyet gibi sebeb-i necat ve ulvv-i derect (kurtulua ve yksek derecelere ermeyi) msteizim olan (ge691rektiren)

hayrdan mahrum olarak vefat eder,

demektir.^^^^^

692- Vasiyyet etmeksizin vefat eden

olan emvt (ller)
ile

bir

mmin, civarnda medfn

maya) mezun

tekellm ve muhabbet etmeye (grp konuolamaz (bu konuda kendisine izin verilmez)/^^^^

688- Mnv, Knz'l-hakik, s. 147. 689- el-Mttek, Kenz'l-ummal, XVI, hadis no: 46019. 690- bk. ibn Mce, vesy 2.
691- bk. Drim, vesy 3. 692- Deylem, Msned, hadis no: 7259.

164

t-L-v

J5^ jj^ (3^

'Uj^JJl

\^^

693- Vasiyyet etmek, her

mmin

zerine haktir/^^^^

lye bararak

alamak

Jl

694- ki

ey vardr

ki

onlar bir insanda bulunursa sfat- kfrden (kfr

zelliklerinden) saylr. Birisi sahhu'n-neseb (nesebi salh) olan bir kim-

seye veled-i zina; yni pitir, diyerek iftira ve bu suretle kendisini tfdh eylemek (rezil ve mahcb etmek). Dieri vefat etmi bir ztn evsf ve ahvlini (zellik ve ve sfatlarn) nazmen ve neren (iir veya nesir
yoluyla) zikir ve ta'dd

ederek (sayp dkerek) sav (ses)

ile

alamak-

^.(694)

J!

jl

- ^^^
ile

695- Tahkika (gerekten) meyyit

yg^j
(695)

(l), dirilerin

savt (ses)

olan b-

klanndan (alamalarndan) muazzeb olur (sknt eker, azb du-

'^j^3 (J^J ci^ v>*^ ^'Sy.

savt (ses)
ile

'""
"-'

vn
yadetleri)

696- Musbet

zamannda san yolmak,

alamak,

kasn yrtp
irtikb

paralamak gibi dt- kabhay (irkin edenlerden ben, teberr ederim (uzak dururum).^^^
elbisesini

393- Mslim, man, 161. 694- Buhr, ceniz 32, 33, 44, megzt 8; Mslim, ceniz 16, 18, 19, 22, 23, 25, 27, 28; Eb Dvud, ceniz 24, 25; Tirmz, ceniz 22, 24; ibn Mce, ceniz 54; Muvatt, ceniz 27,

Ahmed
695- Buhr,

b.

Hanbel, 1.36, 38,41.

23, 24, 46, hacc 125, 130, 131, iman 15; Mslim, hacc 327, 330, 331; Eb Dvud, mensik 78, 87; Tirmz, hacc 76; Nes, hacc 225; ibn Mce. mensik 74; Muvatta, hacc 242; Ahmed b. Hanbel, I, 216, 258, 269, 291, 300, 311.
ilim

696- eI-MQttek. Kenz'l-ummal, XV, Ijadis no: 42416.

165

^^IS3!

^' r

jl J.I

J^ j^^ ^jLLJ'^
azabn (azb
grenle-

697- Emvt
iki

(ller) iin savt iie (sesli)

alayanlar yevm-l kyamette

saf zerine tertib olunurlar. Saffn

birisi ell-i

rin)

sanda,

dieri solunda ahz- mevk-i

lerini alrlar).

Ve
iin

kelpierin

ban

eamet ederler (uursuz yerderekt-i

gibi

bararak, haykrarak
alt

nr- cahm
|ar.(697)

(cehennem ateinin

basamaklarna) sevkolunur-

^...ujl

^ /r**^

ij

^Lj

l^A

698- ey, ehl-i kfr ef'lindendir (davranlarndandr). Musbet zamannda yaka yrtmak, emvat (ller) iin savt ile (sesli) alamak ve

neseb hakknda ta'netmek

numak).(^^^^

(kiilerin nesebleri

hakknda

ileri

geri ko-

*to_sJ

JULP )L
ki, bu sadlarn sahibi iki cihanda mel'n; mahrumdur. Birisi hengm- srrda (sevin

699- ki sad (ses) vardr

yni rahmet-i Hakk'tan

nnda) ddk ve zurna;

sadsdr/"'^'''

birisi

musbet

zamannda feryd

ile

alamak

aj'l^^I^JIj

4j>JlII

4JUI

'y

700- Musbet
yenlere)

iin

savt

ile (sesli)

alayan ve

istim'

edenlere

(dinle-

Cenb- Hakk

lanet etsin.

te bunun iin matemde bulunmak

'Ciz olamaz. <^'

aILp

aaI

tlSLj

ji

vo

697- bk. Tirmz, ceniz 23;

ibn

Ahmed

b.

Hanbel.

II,

526; Nes, ceniz 21, 85; Buhr, ceniz 78;

Mce, ceniz 40. 698- Deylem, Msned, hadis no: 3778 (deiik kelimeyle). 699- Eb Dvud, ceniz 25; Ahmed b. Hanbel,- III, 65.
700- Nes, ceniz 15;

Ahmed

b.

Hanbel,

I,

26, 36.

166

701- Tahkika (gerekten) vefat eden kimse ailesinin bksyla (alamasyla) kabirde muazzeb olur (azb grr,

sknt

eker).^''^'')

Kabir

azab ve cehennem

702- stibr fussunda takva zere olunuz; zr kabirde birinci muhasebe (hesap grme) bevlden taharet (idrardan temizlenmek) hakkndadr.(^2^

703- Kabir azab hakktr. Tasdk etmeyen kimse kabirde muazzeb olur (azab grr)/''^^

704-

mmetim
i

olan muvahhidin (tevhid ehli mminler) mkellef

-

ol-

duklar bdt m (ibdetlerin) noksanyla muazzeb olurlar (azab grrler).<^o^)

OUj[

jJ^

j aJ i^

jlS'

^2r"

J^^

^>j

7^

^-

"~

705- Kalbinde zerre kadar man olan kimse, hr- cahmde (cehennem ateinde) ebed olarak kalmaz, demektir.<^^^

701- Mnv, Knz'l-hakik,

s.

35.

702- Acln, Kef'l-haf,

I,

hadis no: 74.

703- Buhri, eniz 87; Nes, sehv 64; Ahmed b. Hahbel, VI, 174. 704- el-Mttek, Kenz'l-ummal, XIV, hadis no: 39551. 705- bk. Buhr, tevhd 24, 36; Mslim, man 147, 149; 185, 302; Tirmzi
18;

birr 61;

Nesi, man

Ahmed

b.

Hanbel

1,

296, 416;

II,

166,

III,

94;

43.

167

IBIllM

Borlu

706- Medyun (borlu) kabrinde mahbstur (orada da rahat deildir, esir ve hapis gibidir).^^^^

707- Medynen (borlu olarak) vefat edenlerin- kabirlerinde

elleri

omuzlarna baldr. Ed-y deynden (borlann demekten) baka, lerini birey aamazJ''^^

el-

708- Sizin ber-gzdeniz (hayrlnz) ol bir kimsedir olan borcu hakk sahibini incitmeden f ederJ''^^

ki,

zimmetinde

706- bk. Deylem, Msned, hadis no: 3787. 707- Deylem, Msned, hadis no: 3788. 708- Buhar, vekie 5, 6; istikraz 4, 6, 7; hibe 23, 25; Mslim, muskt 118, 122; Eb Dvud, buyu' 11; Tirmizbuy" 73, 75; Nes, buyu' 64, 103; ibn Mce sadakat 16, ticrt 62; Muvatta', buyu' 79; Drim, buyu' 31 Ahmed b. Hanbel.ll, 377, 393, 416, 431, 456 476
;

509

VI,

390.

168

Bor verme

709- Muhtc olup da mracaat edenlere verilen eylerin kffesi

(ta-

mam), sadaka

gibi ecir

ve mesbt (sevab) mcibdir.^^^^

710- Herhangi

bir

karz (bor)

ki bir

menfaati (fayday) cerr etsin (celb

etsin) faiz gibi haramdr.^''^^

A^Ju^

j^

j^

j^y V ^
-"

711-

Aniynn

(zenginlerin) muhtcin'e (ihtiya sahiplerine) ikraz

efdaldir. Zira

(bor vermesi),

sadakasndan

muhta olmayan

istikraz

etmez (bor

istemez).^''"'

Rib

(faiz)
o

712- Faizde alan-veren msavidir

(eittir,

gnahta
^

ortaktr).^^''^^

'

'

--

713- Faiz yiyenlerle zekt vermeyenleri nr- cahm

ateiyle) tebr et (mjdele).^^''^^

ile

(cehennem

709- Suyl, el-Cmi'u's-sar, 710- Acln, Kef'l-haf

II,

II,

98.

hadis no: 1991.

711- bk. Beyhak, es-Snen'l-kbr, V, 354. 712- Mslim, mskt 82; Nesi, buyu 44.
713- Deylem, Msned; hadis no: 2171.

169

Tama'

714- Ns'n (halkn) elinde bulunan eye tama'dan hazer ediniz- zayn- fakrdr (fakirliin ta kendisidir). Kezlik (ayn ekilde) neticesi mahcubiyetle mazereti mstelzim (mahcub olup zr dilemeyi gerektirecek) olan fenalktan da ictinb ediniz (saknnz) ^^)
^

ra tama'

.LIJi

madan

715- Mal-i dnyaya (dnya malna) tama; marifetullah' kulb-i

(limlerin kalplerinden) izle eder/''^^)

ule-

714- Acin, Kef'l-haf, I, hadis no: 859. 715- Suyt, el-Cam'u's-sar, II, 60.

170

5jL^Ij JiJ^Sj

^j^\j

^i

(3

S'\^la

ob

Hrszlk, adam kandrma ve hyanet

716-

Nehb

u gret edenler (apulculuk ve

yamaclk edenler) ve hak-

sz

iin emir ve iaret edenler, bizden deillerdir. Yni mmet-i kmilemizden hricdirler. ^^'>

yere-insanlar soyanlar, veyahut

soymak

1*

'

'i

eden (bakasn kandran) kimseler cemaat-i miyyemizden ma'dd olmaz (mslmnlardan saylamaz)/'"''^
717hle

Ga ve

isl-

718- Muameltta bize

ildir.(^^>

ga (kandr

ma) ve

hle

edenler bizden de-

719- Muhtekir

(ihtikr

yapan, karaborsac) mel'ndur.^'"'^^

716- Hkim, Mstedrek, 11, 135. 717- Mslim, man 164; Eb Dvd, buyu 60; Tirmiz, buyu' 72; ibn buyu" 10; Ahmed b. Hanbel, II, 50, 242, 417, III, 466, IV, 45. 718- 717 nolu hadiste geen kaynaklar. 719- ibn Mce, ticrt 6; Drim, buyu' 12.

IVIce, ticrt 36; Drim,

171

,>
,

'

Al

I^ ^lUs

^^\ jl-

Vt

720- Mumelt- dnyeviyyede (dnyev ilerde) olsun, umr-i dniyyede (dn konularda) olsun, mmetime hle ve hud'a eden kimseye

Cenb- Hakk

lanet etsin.^^^)

Rvet

y^

ly^y .^uJi

J^cij

LJ>L

tx^\:.jj^\- ^j^\

- VY^
kabul ise

721- mirlerin

ald hediyye haram, kadiann rvet

kfre karb (yakn) bir gnahtr,^''^^'

722- Rveti veren ve aian her

^

ikisi

de nr- cahmdedir J^^^^

,

J"'"'

='

-f,

'

*r,'

,o>f,

^ .,'*,.

J"^

723- Rveti alana, verene ve tavassut edene Cenb- Hakk lanet

! (723) <^2^^ etsin.
5

^'P^y^'^y

li^

^^ ^' - vYt
etsin/''^'^^

724- Rveti veren ve alana Hazret-i Allah lanet

725- Hkm-i er'yi infaz

net

iin

hkimin

ald

rvet kendisiyle cenolurJ''^^'

arasnda,

bir hil-i hil (korkulu

perde)

720- 717 nolu hadisteki l<aynaklar. 721- Suyt, el-Cam'u's-sar, 1, 14. 722- Tirmiz; 723- -Tirmiz;

ahkm ahkm
ahkm

9;

Ebu Dvd, ekziye

4; ibn

Mce ahkm

2;

Ahmed
Ahmed Ahmed

b.

Hanbel Hanbel
Hanbel

II,

164, 190,

194, 212, 387, 388, V, 279.

9;

Ebu Dvd, ekziye Ebu Dvd, ekziye

4; ibn

Mce ahkm
Mce ahkm

2;

b.

II

164, 190,

194, 212, 387, 388, V, 279.

724- Tirmiz;

9;

4; ibn

2;

b.

I1

164, 190,

194. 212, 387, 388, V, 279. 725- Drim, ekziye 4; ahkm 2; Muvata', muskt 2.

172

mm.

Ml

^^

Yalan

konumak

5^

*^*^

cj^'

dJlUJAlp-

pI j'S' jlI

-,^^ :.:

^JS'

bl

- Vt %

(kt

726- nsan kizbi (yalan) irtikb edince o kizbin ryiha-i kerhesiyle kokusuyla) muhafz olan mellke-i kiram kendisinden bir mil te(uzaklar).^''^^^

bud eder

l.jl^\ olis C\h^\ piJ^ -

vrv

727- Gnahlarn a'zam (en

by) lisnn
.

kizbidir (yalandr)^''^'''

jj>

^
sizi

pri^l

- VYA
(ya-

728- Kizb (yalan), bhtan

(iftira),

gybet (dedikodu), ehdet-i zr

lanc ahidlik)

gibi

kabyihten (gnahlardan)

nehyederim.^^^^^

jU-SU v4W- viSJl jU

.l^JSCJIj

TL

Vt*\

726- Tirmiz, birr 46^ 727- Suyt, el-Cami'u's-sar, 728- Suyt, el-Cami'u's-sar,

1,

48.

1,

111.

173

maz

729- Yalandan hazer ediniz (saknnz). Zira yalan (bir arada bulunmaz) P^^^
^

ile

iman cem'ol-

730- Kizb (yalan) insann yzn kara eyler, iki ahsn beynini ifsada (arasn bozmaya) almak, azb- kabri intc eder (kabir azabn
gerektirir).'^^J

(O
.

jUj'VI

^uJ

vIjjlS

VT'^

731- Yalan

ile

iman

bir

mahalde

bulunmaz-^'^^i)

732- Yalan rzkn bereketini tenkis eder

(eksiltir).

^''^2)

733- Yalan syleyenler ekden (muhakkak) mel'undur (lanete ura^ mtr).^' '
#

.5

734- Bir defa yalan syleyen defa lanete mstahak

olur.<^^'^)

^1
Uj

s-brU

ob

Gybet (dedikodu)

XZA

-^\ jU y^g .^|J ^^j

.?

729- Ahmed b. Hanbel, I, 5. 730- Acln, kef'i-haf, II, hadis no: 1920. 731- Acln, Kef'l-haf, hadis no: 1921. 732- Deylem, Msned, hadis no: 4947.
733- Deylem.

Msned. hadis

no: 6394,
III,

734-

el-lVlttek,

Kenz'l-ummi.

hadis no: 7033.

174

735- Gybetten hazer ediniz (saknnz); zira gybetin

bir

l<smi zina-

dan eeddir

(beterdir).^'^^^^

736- Fsk ve fcuru zahir olanlann (taramiar aktan ileyen fasklann) gybeti haram olmaz.^''^^^

4J

'Cf>^ s.L^

c^

Jiji

- vrv

737-

Bir

kimse haylibsn brakrsa (hayszlarsa) gybeti haram

omaz.^''^'^^

>j^

738- Gybet, znnn hemiresi (kzkardei) ve onun ebhesidir (benzeridir).^^^^)

739- Gybet edenlerle istim eyleyenler (gybeti dinleyenler) gnahta eriktirler (ortaktrlar).^''^^)

Hased (kskanlk)

740- Hasedden hazer ediniz (saknnz). Tahkika (gerekten) ate hatab (odunu) mahvettii gibi hased de hasenatn mahvna (sevap ve iyiliklerin

yok olmasna) sebep

olur.^^"*"^

735- Acin, Kef"l-haf,

11, II,

hadis no: 1812. hadis no: 2151.

736-Acln. Kef'l-haf,
737- Acin, Kef'l-haf,

hadis no: 2151. 738- bk. Deylem, Msned, hadis no; 4323.
11,

739- Acin, Kef'l-haf, il, hadis no: 2323. 740- ibn Mce. zhd. 22: Eb Dvd, edeb. 44.

175

1'
.

'ti

Jl-^M

l j^\ -u^ us
-

-'

-'

^-^

jUj^I -U.^. j1Sj\

gibi

Vfl

t^

- Vi

741- Sar sabir (ac otun z) bal ifsd ettii

hased de mijminin

mann

ifsd

eder (bozar)

J'''^''^

742- mn

ile

hased

bir

mmin-i kmilin kalbinde kat'iyyen birle-

4_Ld!

jli(

Jrb ur oli^V jrl'

yakp imha
ettii gibi

j^

vr

743-

Ate hatab

(odunu)

olan nimetin zevalini arzu eylemek

mnsnda

gayrda (bakasnda) olan "hased", dah in-

sann amel ve

ibdetini mahveyler.^^"^^^

Ucb ve
511-

kibir

'jt^^ J-*^ -W=*4' v->=jJi jl

Vti

rini

744-Tahkika (gerekten) ucb ynibir insan kendini beenip die(bakasn) beenmemek, yetmi sene bile ibadeti ifna ve imha eder

(yok eder).(^'^^

745- Kibirden hazer ediniz (saknnz); zra

'

blis'i,

Adem -aleyh isselm-

a secde

etmemeye

kibir,

sevk

etmitir.^'''*^^

741- Acln, Kef'l-haf,

742- Nes, cihad 8.

I,

hadis no: 1131.

743- Eb Dvd, edeb 44; ibn Mce, zhd 22.

744- Suyti, el-cmi'u's-sar,

1,

84.

745- Heyseml, Mecmeu'z-zevid, X, 226.

176

fflWTIW^

jui

;^

jul] 'j^\

^] j^ j!^' ;^ ;^^ - V n ^^> jM ^^J iS^h J^ ^

j
i;;]!

746- Ne fena

bir

kuldur

ol kimse

ki

kendini fzl (deerli)

bilip kib-

reyler ve azamet-i kibriy (gerek byklk) Cenb- Hakk'a olduunu dnmez. Kezlik (ayn ekilde) ne kadar ktdr

mahss ol kim-

se

ki

da

tecebbr ve teadd ile (byklenerek ve zulmederek) hukuk- ib(kui hakkna) tecvz eder, Cebbar olan Cenb-i Aliyy'l-A'l'y

unutur.f^'^^^

^^^ J>J

d ^'^ 'cA Jh '^^-^' ^^' iji - V

747- Cenb- Allah buyurmutur ki, byklk kendime mahss bir sfat- Sbhniye'mdir. Bunda benimle itirak eylemek fikrinde bulunan mtekebbirleri yevrn-i kyamette zell ve helak ederim.^^'^^

aJI

a? j

j-3

Vsa

748- Bir kimse kendini byk zannedip ns' (insanlar) tasgr ederse (kk grrse) Cenb- Allah o kimseyi hakr eder.^^"^^'

749- Kalbinde cz' (zerre kadar)

bir kibir

bulunan kimse azb gr-

medike cennete

dhil olmaz.^^'^^)

746- Tirmiz, 747-

kyme
b.

17;

Ahmed
11,

b.

Hanbel,v.445.

Ahmed

Hanbel.
1

248, 376, 414, 427. 442;

Eb Dvd,

libs 25; ibn

Mce, zhd

16.

74B- ibn Mce, zhd 16. 749- Buhr, man

5;

rikk35, 51; fiten 13, tevhid 24, 36; Mslim,

!\/lce.

304, 326, fiten 52, 116; ibn

mukaddime

9,

zhd
II,

16, 37; Drim,

li,

man 147.149, 185, 230, 302, mukaddime 8; Ah12, 17, IV, 151, V,

med

b.

Hanbel,

1,

272, 296, 399, 412, 416, 451.

164, 166, 215,

198, 199.

177

Mnafklk ve

rk-i haf

750-

mmetim

zerine en ziyde

korktuum ey, amel ve

ibdeti

olmad halde mehfil ve mecliste (toplant ve meclislerde) ibrz- ilim

ve fesahat (lim ve gzel
liklerini) ihtiyar

konuma gsterisi) gibi sfathl ve

nifak (nifak zel-

eden kimsenin

sndr (durum udur):<^^>

751- Dnyada ikiyzl olan hin ve mnafklar yevm-i kyamete

iki

yz ate olduu hlde

gelirler.^^^^)

J^^'

^^!

J4-> jii;

01

j^

i]^i ~ vY

752- irk-i haf (gizli irk) ns'n (halkn) medhini veya ihsanm veya-

750- Acln, Kef'l-haf,

I, hadis no: 160. 751- Heysem, Mecmeu'z-zevid, VIII, 95.

mmmmmmm

hud

tzmini

hir ise

kazanmak maksadyla amel ve ibdet etmektir./r/c-/zbeyandan mstanidir (aklamaya gerek yok)J^^^^

S}y,j^ \h}\

J^ p\- ^s

J'\

^ >i ii>J

-;-

ver
o..

753- irk benim mmetimde karanlk gecelen mermer

yryen karncann izinden, eserinden daha

ta

zerinde

hafdlr (gizlidir).
ef'li

Bunun ed-

ns

(aa derecesi) cevr

a^
iUJU>Jl

ile

(zulmle) yaplan

(davranlar)

ho

grmek- yahud adalet dairesinde grlen bireyl sevmemektif;^''^^^

(J3U4

-yi

OwUpU

tJjS

y^^
iin

C?J'

(V

V'
olan
riya-

grnmek havf ve hayetinin (korkusunun) fevkmda

754- Ns'a (halka) slih
(iyi)

bir

Cehb- Hakk'tan hayet gsterenler

kr ve mnfktr.^''^'^^

755- Dnya

iin

ibdet

eden kimse
olur.

nni-i hrav'den (ahiret rahatl-

ndan
nail

ve cennetten)

mahrum

Meer k mafur olsun (ilh afva

bulunsun) J'^^^^
*
I

o_

>

"

756-.Veyl
yi

ol

bir

kimseye (yazklar olsun o adama)

ki,

libs- sfiyye-

iks eder (dervi

hrkas

giyer)

de

kavil

ve

fiili

birbirine muhalif

aJLj

A.wajJj

^jl^-lj

aJJI

Js'J

-^^ Jjj

YV

752- bk. Deylem, Msned, hadis no: 3675.

753- Eb

Nuaym,

Hilye, IX, 253.

754- Deylem, Msned, hadis no: 5880. 755- Acln, Kef'i-haf,

II,

hadis no: 2527:

"

756- Deylem, Msned, hadis no: 7162.

179

757- Veyl

ol kimseye (yazklar olsun

reder, kalbinden ise

o ahsa) k lisan ile Allah' Cenb- Hakk'm yaptna raz olmaz/^^^)

zik-

4lxj^

AI

^__5;^j ^y-^. 5UI

JTi

j^ ^^
ahsa)
ki

Jjj
lisn

VA
ile

758- Veyl
ni) irtikb ile

ol kimseye
fiile

(yazklar olsun d

Cenb-

Allah' ok zikreder,

gelince er'im hilafn (eratn emirinin aksi-

Allah'a s q\\ixP^^^
jf

--

5*

,jf

mmetimde yalanclar, deccllar vcda gelir. Yalana ve decclden maksad- Risalet-penhleri (Peygamberimizin bundan {<asd),
759zahirde ns' (ialc) ird ve slal etmeli sfatyla grnp hal<il<atte talk mtbaat-i eratien (eriata uymal<tan) alkoyanlardrJ^^^^

Cehaletin ktl

JL^ JaUJ
gnh

^j

J^\j

^j

^\^\ ^-^

_ y^^
de

760- limin
bir

birdir, cahilin ise ikidir.

Zira cehl (bilmemek)

gnah addolunur. ^''^^^

det edenler

761- Feraiz-i diniyyesini(dnin emrettii farzlar) renmeksizin ibdeirmen eei gibidir; yni seyr u slk edip Hakk'a v-

sl olamazS^^^^

757- Mnv, Knz'l-hakik, s. 164. 758- Deylem, Msned, hadis no: 7160. 759- el-Mttek. Kenz'l-umml, XIV, hadis no: 38360. 760- Deylem, Msned, hadis no: 3165. 761- Drim, Mukaddime 29.

180

(^i*ilij

jU^b

s--^^

J v^

insanlara

svmek, kt sz sylemek ve onlara eziyet etmek

762- Mmini sebb ve

etmetmek {svp saymak) fsk ve

kfre karbdir(yakndr).^^^^)

bi-gayri hak-

kn (haksz
"

yere)

katil ise

aIJI

c^il

^lil

jjJ^j

^_y131

Ji

LJl^

c5^'

""
cr*

VM"

763- Bir msllm'e ez eden bana ez etmi

oiur.

Ve bana yaplan

ez

ise

Cenb- Hakk'a rc

eder.^''^^^

^
764- Her kim
ki

\jU

(_^il

^_^

V"\ i

hkmet-i islmiyyenin (islm devletinin)

zr-i

cenah

(kanad altnda) ve taht- emnetinde (emaneti altnda) bulunan mslim'e ez ederse ben o kimsenin hasmym.^''^'^^

bir gayr-i

762- Buhr, man 36, edeb44, fiten48; Mslim, man 116;Trmiz, birr51,man 15; Nes, tahrim 27; ibn

Mace, fiten 4, mukaddime 433,439, 446,454, 460.

II,

7, 9;

Ahmed

b.

Hanbei,

1,

176, 178, 385, 411. 417,

763- Acln, Kef'l-haf,

hadis no: 2349.

II,

764- Suyt, el-Cami'u's-sar,

165.

181

765- Mminlere tehr-i silh eden (mminlere kullanmak zere

lh

si-

tayan) kimse, cemat-i mminine

iltihak

etmez (onlara karamaz),

demekti r.^''^^)

766- Memlkn (klesini veya iisini) haksz yere darb eden (dven) kimse, yevm-i kyamette mahbsiyete ceza
grr.^''^^^

_P>=^ j!

jJLl^

L^aT^j (jjl-i 'j^r-j yij

.

*ll^ Jui
aUI Aj>j
t**!"

V" V
-

-ivil

"'

-"

t3j3

l>-l

767- Mslimi ktr(msliman ldrmek) kfr

gibi griah,

sebb ve

etm

(svp saymak) ise

bir

bis-i

ifsRtr(graha

girmee

sebebdir). Ke-

zlik (ayn ekilde)

mmin

iin

gnden ziyde

din kardeiyle kn

tutmak clz olamaz/^^^

A^

Ao^
(ayplayan) kimse, o

^ o ^

?^

A ^

o'T

o"r

^.^

C5^^

C-wj

jtJ

s-^

*^

ji^

^y

~ Y A
etmez.^''^^^

768- Din kardeini meyibdeh

biriyle

(herhangi bir aypla) tyb eden

ayb

bizzat kendisi

yapmadka vefat

769- Mslim-i kmil (gerek mslman)

ol

bir

kimsedir

ki,

msl-

manlar onun dilinden ve elinden emn

olsun.^^^^)

-765-'Buhr,:ften.7,dyt 2; Mslim,

man 161, 163, 164,

..

fiten 16;

Nes, tahrim 26, 29; Tirmiz,

II,
..

hudd 26;
329, 417.

ibn

Mce,

fiten 11; Drim, siyer 76;

Ahmed
-

b.
:

Hanbel
-

3, 53, 184, 185,

:

224, ^

766- Mslim, man 29.

767- Buhr, man 36, edeb 44, fiten 8; Vlslim, man 116; Tirmiz, birr51,man 15; Nes, tahrim 27; ibn IVIce, fiten 4,

mukaddime

8, 9;

Ahmed

b.

Hanbel,

1,

176, 178, 385, 411, 433,

454,417, 439,446, 460.

768- Tirmiz,

kyama

53.
5, rikk 26;

769- Buhr, man 4,

Mslim, man 64, 65; Eb Dvd, cihad

2; Tirmiz,

kyme

52,

man

12; Nes,

man

8, 9; Drim, rikk 4, 8;
III,

Ahmed

b.

Hanbel,

II,

160, 163; 187, 191, 192,

195, 205, 206, 209, 212, 215, 224, 379.

182

154, 372, 391. 440^ IV, 114, 385, VI. 21. 22.

770- Klelerine bed (kt) muamelede bulunan kimse azbsz cennete duhl edemez (giremez)^''''^^

i)l

v^

^-j

v^ ^, ^J\ ki bir

vv>

771- Veyl
eder,

ol kimseye (yazklar olsun o ahsa) Cenb- Hakk'n gadabm dnmez.^^^^^

mmine gadab

772-

Aybn

yzne sylemek zere

kasr olanlara

(ksa boylulara):

"Y

kasr" (hey

ksa

boylu) diyerek hitb eylemel^^^^^

Yalanc ahldlik

zere)
lah

773- hid-i zr (yalanc hid) ed-y ehdetiin (ahidllk etmek daha yerinden hareket etmezden evvel, kendisini Cenb- Al-

azb-cahm 'e (cehennem azabmai) mstahak

eder.^''''^^

\jj%^

M^

l^ L^j

^^

lil

SSI^ ^3^

- VVt

774- Ed-y ehdet iin (ahidiik etmek zere) davet olunan kimse ehdetini ketmederse (grdn sylemezse) hid-i zr (yalanc hid) gibi bir gnah- kebr (byk gnah) irtikb etmi olur.^^^^^

II, hadis no: 2976. 772- Mnv, Knz'l-hakk, s. 161. 773- ibn Mce, ahl<m 32.

770- ibn Mce, edeb 10. 771- Acln, Kef'l-haf,

774- Heysem, Mecmeu'z-zevid

IV,

200.

183

Zn

bU yir

A^lj Ji^ ilk^ ilL^

^ ^j:^ Judi Jj
ile

iil
a'

- VV
^ , ,
_v-o,

775Bir

Bir kul zn ettikte

gibi

nr- man kalbinden hri olur (kar, gider).

rc eder (geri d-

glge

stnde bulunur. Ancak tevbe

77- Zin
(yerin

unu

fuhiytn (ktlklerin) zuhuru, hareket-i arzn vukusarslmasnO mcib plur.^'^^^

gibi

A
.

ijij

ati t t I4*j:>-j

j^^

^r*^' fji ^i^

oj.

vvv

777- Tahkka (gerekten) zina eden kimselerin vcdu yevm-i kyamette ate kesilir, frn gibi itial eder (alev alr parlar).^'^'^

775-

Eb Dvd, snne

15; Tirmiz,

man

11.

776- Deylem, Msned, hadis no: 1010. 777- Heysem, Mecmeu'z-zevid, VI, 255.

184

778- Zinadan hazer edini? (saknnz). Zira znda drt hal vardr. Vecihte (yzde) olan nr-i cemli (gzellik nurunu), rzktaolan layr ve
bereketi giderir.
ile

Cenb-

Allah'n,

azab

intc eder (uzun sre,

mddet nr- cahm cehennem azabna uramay gerekti-

gadabn

ve

tl

/T

S,,

"^o^,,

>,>

7797 Gzlerin zinas, harama nazardr.^^"^^^

780- Lisann zinas, caiz olmayan kelm

sylemektir.^''^^

781- Bir kimse zina ederse

nedametle (tam

bir

kadar var ki keml-i ederse afvolunur.^^^^) pimanlkla) hlisan tevbe

man ondan

kar.

I>J

L:^S

"^^^^JJ

's^

O^-

-i4>-

^y

"~

VAY:

782hallini)

Bir

kimse

azn menhiyattan (yasaklardan) ve tercini (avret maetmi

fuhiyttan (haram mnsebetlerden) hfz ederse (korursa) cenolur.(^^2^

nete dahil

Yni

baz

kimseler, her ll ve iareicm er'-i erf'e tevfk

(uydurmu) iken yalnz lisann mutfaza edemedii; veyhud esr-i ehvet olduu grlr ki bu gibiler ibu hads-i erifin hkmyle mil olduktan hlde
dhil-i

cennet olacaklar phesizdir.

^\
778- Acln, Kef'l-haf.
i,

jjji

jji

- vAr

779-780r,

Ahmed

b.

Hanbei.

II.

hadis no: 858; Eb Nuaym, Hlye, IV, 111. 276, 318, 329, 343, 344, 349, 372, 379, 41 1 431 535. 536; Buha,

Isti'zn 12,

kader

9;

Mslim, kader 2021; Eb Dvd, nikah 43.

.782- Acln, Kef'l-haf,

781- Eb Dvd. snne 15; Tirmiz, mn 11. II, hadis no; 2462.

185

783- Zina, fakr

tevld

eder

(fakirlik

meydana

get\r\r)S^^^^

Lvta

J^

f-pl

'^l

"^^ -^jJ /j5

J^

J^' t^'

(S^

^'^ i^
o >

- VA t
^^
^^
o ^

784- Lt kavminin amelini ileyenler, yni livta edenler vefat edince Cenb- Allah cesedlerini kavm-i mezkr'a (Lt kavmine) ilhak edip
onlarla hareyier/''^'^^

kJ^

/y S^ S^

I? ^1

^' - VA
etsin!^^^^'

785- Lt kavminin

fiilini

irtikb

edenlere Cenb- Hakk lanet

J^

,f^*^

l}^>

J^

c?-

^r^

vAn

786- Lt kavminin ef i-i ndur/^^^^

enasm

(kt

fiilini)

irtikb

edenler mel'-

783- Acln, Kef'l-haf, I, hadis no: 1427, 1432. 784- Acin, Kef'l-haf, II, hadis no: 2621. 785- Ahmed b. -Hanbei, I, 309, 317. 786- Tirmiz, hudd 24; Ahmed b. Hanbei, I. 217.

186

'^^':'^-

Alkoll ikilerden

nehy hakknda

-.

^^

Jr
olari

1^1 - VAV
(sarholuk veren)

787- Her ne olursa olsun

kesiri

(ou) mskir

eylerin kallinden de (azndan da) ictinb ediniz (saknnz).^^^'^

j^

Jxl-i.

JJS "^

li'l^jl

VAA

788- Kesri (ou) mskir olan (sarholuk veren) eylerin azndan da

sizi

nehyederim (sakndrrm)/'^^^^

789-

arab en

puta ibdet eden

(''^^>

gibidir.

787- Nes, ceniz 100, eribe 40, duhya 36;.ibn Mce, eribe 14;
IV,

Ahmed
eribe

b.

Hanbel

i,

452,

187, V, 359.
3;

788- Eb Dvd, eribe 5; Tirmiz, eribe

Nes,

eribe

25; Drim,

8;

Ahmed

b.

Hanbel,
.789-

11,

91, 167, 179,

III,

343.

Heysem, Mecmeu'z-zevid, V, 70.

187

790- Her sekr (sarholuk) veren haramdr.^''^^^

791- Her sekr (sarholuk) veren hamrdr

(alkoll

ikiciir).^''^^)

^\j^. 4LLi5

tj^ ^5CIU - V^Y

eyin
kalli

ramdry^'^^

^^%Toof''''

^^^"^

"^"^'^'''

'^" (sarholuk veren)

de ha-

^-/^ ^ ^y^Sv
793- Nr- man

jy

'^*^

'^^

vnr

arab

ienin kalbinden kar.<^^^^

kimse sekr.(sarholuk) verici tireyi ierse Cenb- Allah o kimsenin krk gn namazn kabul buyurmaz.^^^^^
Bir

794-

^^

dr (hastalk

795- Tahkka (gerekten) hamr (arap) deva deildir. Bilakis marazsebebidir).^^^^.^

796- Mskra (alkoll ikileri) ien kimsenin CenbAllah'n rahmetinden mahrum olaca. Tevrat-ve ncil ve Kur'n'da beyan buyurulmutur/'^^^'

790-791- Mslim, eribe 64. 69.73,75:Buhr, edebSO,

ahkm 22. mezBO- Eb Dvud

I,

esri

m
,

Sg^-at

c,

f;f
b.

,ya 8

4?;,';3i6%r;;i3r'''''
792-

Ahmed b. Hanbe, 274. 279, 350. '"^^^^^2.119,237.361,466,

3,

11.

16, 29, 31
,v.

410,416;

Eb Dvud eribe

5; Tirmiz,
il,

eribe

Nes,

Ahmed

eribe

25. Ibn

mca

Hanbel,

10; Drim ^nm,

91, 167, 179,

eroe eribe

8,

III,
'

343.

793- Heysem, Mecmeu'z-zevid, V, 72.

794- Tirmiz, eribe

795- Drim.eribe

1;

ibn

Mce, eribe

4;

Ahmed

b.

Hanbel;

II,

35, 176, 189, 197; Nes.

eribe

6;

Mslim, eribe 12; Eb Dvud,

796- Deylem, Musned, hadis no: 3638.

trb 11; Tirmiz,

tb 8

188

> ,s,

1.

i,

>

'

--'

-* '

'

797-

mn

mmetimden bir taife olur ki hamr (iki) ierler ve hamrn ntebdl edip (adn deitirip) istedikleri bir ismi ona takadar.^^^^^

Byklar ksaltmak

798- Dudaklannz zerine gelen byklar nz kesiniz, sakallarnz ok

kesmeyiniz, demektir.^^^^^

799-

Byklarnz

yahdlere

sakalnz ziyde kesmeyiniz ve benzetecek kadar da uzatmay nz/''^^^

kesiniz,

kendinizi

800- Salarnz tamamiyle tra ediniz, yahud tamamyla tra etmeyiniz; yni bir bln tra edip dierini brakmayn z/^^
,i_^!j ^lJJ\pJi\ ^jXgJ

._

.,_|_^>JJ1

.A\\
ter-

801- Dudaklarnz grlecek kadar

kediniz (braknz).<^^^

bynz kesiniz, sakalnz

797-

Ahmed

b.

Hanbel, V, 342.

798- Mslim, tahre 52-55; Buhr. libs 64; Tirmiz, edeb 18; Nes. tahre 14;
bel, IL 16, 52,

Ahmed

b.

Han-

229, 239. 283, 356, 365. 366, 387. 410,489.

I,

799- Acin, Kef'l-haf,

800- ibn Hbbn, Sahh, 801- Buhr, libs B5.

hadis no: 142.

417.

IV,

189

802- Dudaklarnz zerine inmi olan byklarnz kesiniz, sakalnz ziyade kesmeyiniz; yni mecslere muhalefet ediniz. (^o^)

'

'^

\'

803-

Byklarnz dudaklannzla beraber edinceye kadar kesiniz.(so3)

^--V-,Si?^en; yani mmet-i kmilemizden (sekin mmetimizdenrdeildir"<so^1'

^Z^^^::S^]f^^
805-

Sakalnz oaltnz, byklarnz

ksaitnz.(805)

806^Byk kesmek dnimizin inndand.r (dinimize has

dir)

zelliklerden-

o
.

l.'li^3

JI

Ji^

'"' j^.^S'^eyiP

ro^nl" ^'^''^'f Cenab-r Allah

dudaklar stne'zatan kimsenin

kabul buyurmaz.(o^)

duasn

808-

Sakalnz uzatnz ve byklarnz

kesiniz.^^^^)

802- Mslim, tahre 55; Ahmed b. Hanbel, II, 365 366' 803- Aclun, Kef'1-haf, II, hadis no: 1876. 804- Tirmiz, edeb 16; Nes, tahre 12, ziynet 2 805- Buhr, libs 64.

806- Mnv, Knz'l-hakik, s. 100. 807- Deylem, Msned, hadis no: 5648. 808- Ahmed b. Hanbel. IV, 265.

190

Bid'at ve ehli

^
.-

4xpX ^jJ ^^^ ^ju u-->7LU JI- jlj

o! Jl

^1 A ^
ehl-i

809- Akayid-i faside

ashbnm (bozuk

inan sahiplerinin) ibdetini

Cenb- Jah kabulden imtina buyurmutur. Meer ki tevbe edip snnet ve cemat itikadna rc etsin (dnsn).^^^^

810- Bid'atn cmlesi

dallettir.

Meer ki

ibdet nev'inden

ol.sun.^^'''

Ktlerle oturup kalkmaktan

saknmak
lj-,U:>;j-

^__,,2J:jo!

^-Jbjt/o

AA

809- ibn Mce,

mukaddime
II,

7.

810- bk. Kef'1-haf.

hadis no: 1981.

191

'j^gasatm"? .*jje:?r'g>'*j* .'T7"^rr^ ''J ' "^g^ggm^-Jtf ^"^i'

n ^-

":7^y^'' ^"^^^ ^^^"^^" kaybn) ve

mehaflden (toplant ve meclislerden)

gafleti

muclb olan meclis ve

ictinb ediniz (saknnz).^^"^

^i^"

51

^^

^jJ' iyjj

iil|i

un

812- S-i karn'den yni s ve mcrim rfekadan (gnahkr ve isyankr arkadalardan) hazer et (sakn). Zira senin de onlardan olduanlalr, demektirj^^^^

.yi

Uis j'U-I

813- Fusekann (alenen haram ileyen fask kimselerin) ziyafet ve dvetine icabet menhiyattandr (yasaklar cmlesindendir)/^^^)

Ry ve benzeri davranlar
'

4\ :j^,

t^ '^\
(gizli

5-j,

\^

-i^ _
f.

^s^

814-

ehveM

haflyyeden

Mesela

bir limin

nsn

(insnlann)

toplanmasn sevdii

ehvetten) hazer ediniz (sakhnz) rabet ve ikblini arzu edip bana

,

gibi.^^^*^

"^

815- Halka kar zhd ve takva ibraz iin (gsteri yapmak zere) lbas- sfiyye (dervilik hrkas) veyahud mtemevvil (zengin) grnmek zere elbise-i fhire (pahal giysiler) ikssyla (giyerek) hsl olacak hretlerden hazer ediniz (saknnz)/^^^^

811- Suyti el-Camiu's-sar, I, 10. 812- Suyti, el-Camiu's-sar, I, 118. 813- Heysem, Mecmeu'z-zevid, IV,

54.

814- Suyt, el;Cmiu's-sar, 12. 1, 815- Deylem, Msned, hadis no: 258.

192

816-Tahkka (gerekten) Cenb- Allah riyakrlarn bii-azb (azb (^^s) grmeden) cennete duhln haram buyurmutur.

iijj-

^0^3 A^^

5_^4-^i

ehvet) ile riya, errin asgaridir (en kdr). Biy, ns'a (halka) gstermek zere yaplan ibdete, "ehvetkazanmak maksadyla takll-i taam i hafiyye" ise ns'n hsn-i zarnm (yemei azaltmak), terk-i kelm (az konumak) gibi eylere tlak olu817- ehvet-i hafiyye
(gizli

nur

(denir)/^^^^

lii

;;

l2

Aii

>i ^u

j\j

au

818- Bir kimse ns'a (halka) gstermek maksadyla amel ve ibdet(Cenbte bulunursa tahkka (gerekten) merhim-i celle-i ilh' den

Hakk'n yce merhametinden) mahrum

aj

olur/^^^^

';/%
ol
bir

\;j- aj ^li!

^)_

^ V^
iyi

^^ls lil

--

A^

819- Ns'n (halkn) ziyde mstehakk- azb olanlar (azab hakk

edenleri)
katte

kimsedir

ki,

kendini leme

gsterir, halbuki haki-

hayrdan

behresizdirJ^''^

816- Suyti, el-Camiu's-sar, I, 70. 817- Tirmiz, nzr'9; ibn Mce, fiten 16; 818- Heysem, Mecmeu'z-zevid, X, 223.

Ahmed

b.

Hanbel, V, 428.

819- Deylem, Msned, hadis no: 1458.

193

Muhtelif hads-i erifler

^UJi

^%^

^,lJ i;]5

\\;^
ile

iu

S - ay

820- Cenb- Allah,

la)

dn-i

islm' bir racl-i fcir

(gnahkr

da teyid eder (glendirir). Raci-i fcir,

ilmiyle mil

bir adamolmayan lime

de mldirJ^^^^

,
le

.\o i

4^1^

'<J-JU

^^>

^ ^^
^^

djl

l - AY

>

buz

821- Mumelt- dnyeviyyeyi (dnyaya id muameleleri) tamamiyrenip de umr-i hirete (hiret ilerine) cahil kalanlara CenbHakk (^2^)
eder.

J^~J^^ J.

C^3 ^^^^^

-i^' Jl

jUal!iJl

\~ A Y

822- Tahkka eytan musallolan kimselerin (namaz klanlarn) ken-

820- Buhr. cihd, 182,

73;

mezSB, kader 5;
II,

Muslini,

mn 178; ibn Mce

fiten

Ahmed

35 Drim siyer
'
'

b.

Hanbel,

309, V, 45.
I,

821- Suyti, el-Cmiu's-sar,

75.

194

dine ibdet etmesini bel<lemez. Lkin o gibiler arasna

gibi mesv(l<tlkler) ilkas

buz ve adavet in (sokmak zere) son derecelerde a-

liyor/^22^

'-Jy'

u^ ^^
ems

As-CLfsSS

AYT*

823- Tahkka sabah namazyla tulerzak (rzk dalm)

ni lur.^^^^'

beyninde olan taksm-i

bir

zamann

uykuda geirmek rzkn

ksmna m-

824- Tahkka gayet feshatla (dzgn ve edeb

lfzlarla) vaki olan

nasyh ve mevizdeki (t ve
yk
tesire) sihir denilse

nashatlardaki) tesrt- azmeye (b-

seza (layktr). Ve Cenb- Allah ve Raslullah'n asliyda ve guzzt tec (gzleri harb ve cihada tevik) ve mmeti hayr ve hasenata tevik yolunda keml-i belagatla (beli bir slpla) ind olunan (sylenen) e'r- messireye (etkili iirlere) ayn- hikmet sylenilse (hikmetin ta kendisi dense)

hamd ve senasnda ve menakb-i

becdr

(yeridir), demektirJ^^'^)

(^4^'^ Jl c^825- Tahkika vahiy

ler gibiyim. ^^^^^
>
.

r^
^y^

Ji

--

Ar
siz-

nazil

olmayan mesilde (konularda) ben de

*^\

U^Vl J^l^j

Jl - AY-^

826- Tahkka ben ltife ve mizah ederim. Lkin Hakk'n gaynsn da sylemem. Mesel sinn-i eyhhata (htiyarlk ana) vasl olmu bir

ik -'htiyar kadn cennete lunda vki olan iltifat ve ltfe- Risletpenhileri gibi
htna:
i4ajSf

j^

dhil
ki

olamaz." yo-

bundan maksad-

822- Mslim, mnfikn 65; Tirmiz,

birr 25, fiten 2; ibn

Mce, mensik 76.

823- Ahmed b. Hanbel, 1, 73. 824- Buhr, nikh 47, tb 51; Mslim, cum'a 47; Eb Dvud, edeb 87; Tirmz, brr 81; Drim,
salt 199; Muvatt,

kelm
IV,

7;

Ahmed
IX, 46.

b.

Hanbel,

I,

269, 303, 309, 313, 327. 332, 397,

11,16,

59, 62,

94-,

111;

470,

263.

825- Heysem Mecmeu'z-zevd,

195

lleri

yetle

Cenb- Hakk'n ltfuyla cennete dhil olacak zevatn ummiygen olacana iaret buyrmaktr.f^^s)

mtenevvi ve muhteliftir (deiik deiiktir). Evsf ve ahlk muvafk (uygun) olanlar dnyada dierleriyle lfet ve istinas ederler. Muvafk olmayanlar, seviemezler, demektir.^^^'^
(ruhlar)

827- Ervah

J^*

^y
5^1

ij.

^J^l (iyi

AYA

828- Hayr ve bereket, cihd

rine

gibi

makasd-i mebrra

gayeler) ze-

beslenen at ve ksraklarn nsiyesindedir (alnndadr).^^^^)

^^^"^ J^
rb

J^

Ji
ile

!j?ji;

- At^

829- Erbb- msiyete (gnahkrlara)

ediniz

buz

Cenb- Hakk'atak-

(yaklamaya alnz).^^^^^

830- frka (grup) yevm-i hisbda (hesap gnnde) helak olur. Birincisi ihsan ve n'm Allah iin olmayan eshy (cmerdler); ikincisi

mahz (yalnz)
s
ilmiyle mil

din urunda muharebeye gitmeyen c'n; ncolmayan ulemdr (limlerdir).^^^")

AjLJ

^Ui ^)\ JlU- - Af V

831- Ricalin (erkeklerin) hsn-i cemli (gzellii) lisnmdaki fesahat ve belgatidir (dzgn ve edeb konumasdr.)^^^^^

826a- bk. ibn Mce, cihd 40. 826b: ( jj>^ uip:.xV i4-! ) emll't-Tirmiz, bab: f sfat mzahi resuliliah (S.A.V.) 827- Buhr. enbiy 2; Mslim, birr 159, 160; Eb Dvud, cihd 16; Ahmed b. Hanbel
527, 537.

11

295

828- Buhri, cihd 43; Mslim, imaret 100; Nes, hayl 6; ibn Mce, ticrt 69; bei, III, 114, 127, 171, IV, 184, 188. 829- Acln, Kef'i-haf, I, hadis no; 1008. 830- Hkim, Mstedrek,
I,

Ahmed b Han-

108.

831- Acln, Kef'i-haf

I,

hadis no: 1075.

196

mstmasim^^mj^^sm

(sevin ve

832- Ns'n (halkn) medih ve sensyla mesrur ve mftahir olmak vn duymak) insan kendi aybn grmekten kr ve iit-

mekten

sar

eder.^^^^'

(t-^^ajj

(C*^ s-jr^'

dX-i>-

Al T

833- Senin bireye veyahut

bir

ahsa

muhabbetin, onun meyib ve

kabyhmdan (ayp ve kusurlarndan)

aJ

seni

grmez ve iitmez

eder.^^^^^

^jj*^

^ J^'^

ilr'i

^^^ ^y^^

Cf-^

^ Afi

Akl olmayann dini de yok demektir. Yni din, al<l nisbetinde olur ki erbb- ukul (akl sahipleri) dima rzullah' istihsl yolunda kinnseyi incitmeyerek kulb-i ns' (insanlarn kalplerini) tatyb ve taltife (ho tutmaya) say ve ihtimam ile (gayret gstererek)
834- Din
ile

akl

birdir.

dinlerini takviye ederler (glendirirler)

S^^"^^

ojU j^ ^

**-i5r

A^-

jxjj\

(Jl:>-

(_^

_w-J

"r^' j%^^

uW-^' ~
.t

Ar
iCO-

^ri , , AJU>- q

cehennem nmyla nezdinde

835- Deoclm sol gz yoktur. Vcdu gayet tyldr. Cennet ve iki mevki vardr. Lkin hakikatte cehengsterdii mevki cennet ve cennet gsterdii mevki ise cehen-

nem

nemdir.<^^^)
j"-*

836-

Etfl-i

mslimn (mslmanlarn ocuklar) cennette brahim

taht-i tekeffl

aleyhisselm- hazretlerinin

ve terbiyelerinde (teminat ve

eitimi altnda) bulunurlar.^^^^^

832- Deylem, Msned, hadis no: 2726.

833- Eb Dvud, edeb 116;

Ahmed

b. Hanbei, V, 194, VI, 450.

834- Acln, Kef'l-haf, II, hadis no: 3065. 835- Mslim, fiten 104; ibn Mce, fiten 33; Ahmed b. Hanbei, V, 383, 397.
836-

Ahmed

b.

Hanbei,

li.

326.

197

^o^.

>

837- Genlik cnndan

bir

ubedir

(deliliin bir eididir).

caiz

Bu hadis-i eriften anlalyor ki, genlerin kendi akllarna itimdlar olmayp belki dima ehl-i fadl (fazilet satiplerine) ve erbb- ke-

mle (olgun kiilere) mracaat eylemeleri ehemm ve elzemdir (gerekli

ve nemlidir) /^^^^

^LJl 6j5j L>Jl jjJa rpr^l <>- jp

838- htiyarlarn
kalbi,
iki

^Li

^^T.^\ilJ3.
gentir. Birisi

Af A
ok ya-

eyin muhabbetinde

amak,

dieri para toplamak.^^^^^

yr j^'

ji jiij!
taksime)

sr - Ar^
itiraz

839- Fakr ve ihtiy ksmet-i ilhiyye'ye

rizy (raz

(ilah

ve adem-i

olmamay)

intc edince kfre karib (yakn) olur.<^^^)

LJv;

'-il

4, J\

^
<
.

'\;^

iji.

^- M,
^J-^

840- nsandan
desin.<^o

baka birey yoktur ki,

"biri" kendi cinsinden "bine"

\\

'*'.

'

^j^. v-j ey

I*

>^.

'"Tiyi -At

841- Kendilerini

ehl-i

kfre benzetenler bizden deiller. <^^^^

^jJl^S

:^ J^uJj Jljj

^lAl^

y^l^ jJj - At

842- Veyl (yazk)

kilde)

ol

bir limedir

dniyyesini (dnin emirlerini) tlim

ki, muhta olan bir chile fariz-i etmez (retmez). Kezlik (ayn e-

cehennem ol

bir chil iindir ki faraiz-i dniyyesini

ulemdan

renmeye sa'y ve gayret eylemez (uramaz).<^'^^)

837- bk. Kef'l-haf,

II, hadis no: 1530. 838- Mslim, zekt 113-114;Tlrmiz, zhd 28; Ibn Mce, zhd 27;

Ahmed

b.

Hanbel,

II,,

358, 379,

380,394,443,447,501.
839- Acln, Kef'l-haf, 840- Acln, Kef'l-haf, 841- Tirmiz, st'zn 7. 842- Aclni, Kef'l-haf,
II,

hadis no: 1919.

II,

hadis no: 2141.

hadis no: 2974.

II,

198

843- Mecnn ancak ol msiyette devam ede.^^'^^

bir

kimsedir

ki

tevbe ve nedamet etmeyip

844- ocuk bulunmayan

bir

lnede bereket

yoktur.^^'*^^

ci_ll

S^^Vl

^rj

llJi

Ll'i
f

j^ - At Q
ile),

845- Dnyann
hiretin saadeti

izzeti (erefi)

gna

ve servetle (zenginlik ve mal

se takva ve

tatladr?^^'^^)

846- Mrikinin (mriklerin)

sinn-i

bula

(ergenlik

ama)

erme-

yen ocuklar

ehl-i

cennete hizmeti olurlar /^^^^

I>J1

^tzjj

-^

jJJJl

Ttjj

AiV

runa) da
kesinlik

847- Evld kokusu, cennet 'kokusundandr.eu kokunun hafd 'e (toml olduu nice mehd ve muhakkaktr (grlm ve

kazanmtr) S^"^^^
7t^
<L>ft^ j

rj-"^^

4j..^.-;>&

j*

jA->

.^-JU)'

ASA

848- iir kelmdr. er'a muvafk (eriata uygun) ve Hakk'a muavvk (tevk edici) olanian gzel ve bunun hilfnda bulunanlar irkinCir;(848)

JS'i jk'\

lilli

<lJ-\

- At^

843- Munv, Knz'l-hakk s. 41. 844- Acin, Kef'l-haf, I, hadis no: 938. 845- Deylem, Msned, hadis no: 4893.
846- bk. Mslim, cihd 27; Eb Dvud, snne 17; Nesi, ceniz 60; 847- Acin, Kef'l-haf, hadis no: 1402. 848- Buhri, Edeb'l-mfred,
l,

Ahmed

b.

Hahbel.

I,

215.

sh: 20, hadis no: 865-866.

199

^BRS^^^SS^SSS^SSS^SJE^SSSlSZZSSS^SSSSSSS^SSESasJSHSSSS

SSBB^B^ad

bir eyi severse dima onu yd eder (anar). Yni bir inCenb- Hakk' ol< zikretmezse iddi-y muhabbette (sevgi iddiasan snda) kzibdir (yalancdr) P'^^^

849- nsan

850- Benim ryiiam (l<okumu) aimak arzu edenler,

lasnlar.<^^
*

krmz gl kok-

1-^;^

OU

>

OU
1

'

^
-jj

t_3 J-^P

l\

851- Bir kimse

dmezse)

vefat

aka dr olur da iffetine halel getirmezse (harama ederken hed zmresine (ehidler kervanna) lJ^U- j^ P^Lp Ut Jli ^^ olduunu iddia eden childir j^^^)
.

hik olur (karr).(^s^)

AY

852- lim ve

irfan sahibi

853- Bir kimse Cenb- Makk'n gadabndan emn olarak herhalde cennete gideceini iddia ederse cehen nemdedir J^^^^

854- Aklsz; yni diynetsiz (dindar olmayan) kadnlarn sdn o-

cuklarnza vermeyiniz;

zira tesr eder.^^^"^^

^^ t
Lkin bu kaderden maksad,

J^

i^f^.

ky ~

/\QQ

855- Hazer (saknma ve tedbr) kaderden kurtulmaya medar olamaz. du ve tasaddukgibi fibir eye muallak
bir kaderdir J^^^^

olmayan (bal bulunmayan)

849- Acfn, Kef'l-haf, il, hadis no: 2352. 850- Deylem, Msned, hadis no: 5863.
851- Acln, Kef'l-haf, M, hadis no: 2538.

852- Heysem, Mecmeu'z-zevid, 853- Heysem, Mecmeu'z-zevid,

I,

186.

i,

186.

854- Heysem, fvlecmeu'z-zevid, IV, 262.

855-

Ahmed

b.

Hanbel. V, 234.

200

Nikh

856- Teehhl ediniz (evleniniz), ok

tinizle

olunuz; zr ben sizin kesre)

mem-i

slife

(gemi mmetler

zerine

iftihar

ederimJ^^^

ojlJ ^^iSSl

p- - AV

857- Nikhn hayrls gerek mehir ve gerekse kabul ve muvafakat J^^^^ cihetlerinden olsun, kolaylkla husule gelenidir
^o
o

858- Gnahtan pk olarak Cenb- Hakk'a mlki

olmasn murad

eden kimse, teehhl

etmelidir, (evlenmelidir) demektir.<^^^)

856- Eb Dvud, nikh 3; ibn Mce, nikah 857- Eb Dvud, nikh 31 858- ibn Mce, nikh 8.

1.

201

BH

ile

859- Nistezvc ediniz (kadnlarla evleniniz); zira onlar, mal ve rzk gelirler.yn/ iaelerinden korkup teksr-/ nfs-i islm (mslman-

larn

says artmas)

iin

meru

ve

mesnn

(eriat ve snnete uygun)

olan emr-i nikf (evlenme konusunu) terketmeyinizJ^^^^

860-- Mehrinin klleti

larnn)

teshl

ve

teysiri

(azl) ve mukaddimat- nikhn (nikh hazrlk(kolaylatrlmas) kadnlann meymenetine (uur

ve bereketine) dellet ederJ^^^

861- Her kimse

se) kat'-

ki

kermesini
olur

rahm etmi

(kzn) birfaska tezvc ederse (verir(kzyla akrabalk kesmi olur).<^^^)

ban
Cri

c5^ (_r^

L5r^

J^

Cr^ lst^

C^'

A*\Y

862- Nikh benim snnetimdir. Snnetimle mil olmayan kimse mmet-i kmilemden deildirj^^^)

863- Cenb- Allah bana dnyanzdan nisa (kadnlar) ile triyyt (gzel kokuyu) sevdirdi. Mahzziyyet-i kesrem (en ok hazz aldm ey)
ise

mnct- Halk'tan (Yaratc'ya yalvarmaktan)

ibaret olan salt le

husule geldi.^^^^^

859- Hkim, Mstedrek, 860-

11,

161.
'

Ahmed

b.

Hanbel, V, 77, 91.

861- Deylem, Msned, hadis no: 5645. 862- ibn Mce, nikh
1.

863- Nes,- iret'n-nis

1;

Ahmed

b.

Hanbel,

li,

128, 199. 285.

202

kadnlar

864- Cenb- Alah, er'an caiz olan eyler

lk

meynnda

(arasnda)

ta-

(boanmay)

sevmez.^^^^^

865- Ryiha-i tayylbesini (gzel kokusunu) ns'a (insanlara) duyurmak zere istiml-i triyyt eden (gzel koku kullanan) kadnlar zniye
(zina

etmi) hkmndedirJ^^^^

864- Eb Dvud, talk

3; ibn

865- Eb Dvud, tereccl V, 414, 418.

7; Tlrmiz,
"

Mce, talk 1 edeb 35; Nes,

znet 35; Drlmjti'zn 18;

'

Ahmed b.
..

Hanbei,

203

n:gHB^.M^u,^

^ 'nffnrr'^T^liiiMriilimiBTll

Kadn be vakit namazn klar, ramazan orucunu tutar, tercini hfz (namusunu korur) ve zevcine (kocasna) itaat ederse muazzeb olmakszn (azab grmeden) cennete dhil oiur.^^^^^
866-

867- Cennete muttali oldum (baktm). Ehlinin eksersini dnyada fakr olan kimselerden buldum. Nr- cahme (cehenneme) kesb-i vukuf eyledim (baktm). Ehlinin ekserisini kadnlardan grdm.^^^^

868- Hangi kadn ki zevcini (kocasn) gadabiandnr Cenb- Allah'n lanetine mstehak olsun.^^^^)

(fkelendirir)

&JI cu^s
olur.

^j
Bu

;^

;4.jjj

^-c

5^-1 Lj

- An^

869- Zevci (kocas) kendisinden raz

se cennete dhil
akardr.^^^^

olduu halde bir kadn vefat eder-

bearet (mjde) gnah- kebreden (byk gnahtan) masn olan (korunan) hanmlara id olduu **

hads-i erifteki

866-

Ahmed

b.

Hanbel,

1,

191.

868- Mnv, Knz'l-haklk, s. 49. 869- ibn Mce, nikaf 4; Tirmz, rd 10.

204

Hell ve temiz mal

870- Takva ve tat iin mal ve servet, mminlere ne gzel muindir (yard mcdr)J^^^

bir

871- Bir senelik taayyne (hayatna) medar (yeterli) olan kut (azk) insann diyanetine ne gzel bir muindir (yardmcdr)/^^^^

^^tA\
adam)

^% ^Ql

JLI

jUi

- Avr

872- Racl-i slih

dir.(872)

(salih

iin ml-i hell (hell

mal) ne gzel-

870- Acln; Kef'lha,

II,

hadis no: 2820.

871- Acln, kefl'haf, H, hadis no: 2819. 872- Ahmed b. Hanbei, IV, 197. 202.

205

Dostluk ve kardeliin

fazleti

873^ Suiehdan (slhlerden) birok ihvan edininiz. Zira sulehdan ?f^^^ '" kyamette mezundur (efaatine izin verilecek^^^.fl^'

ietlir)

874- Cenb- Allah'a imandan sonra efdal-i a'ml (amellerin en suleh (salih kimseler) ile muhabbet ve meveddet

faz/

(dostluk) evv
y

iemektir/^'^'^)

^'

L5*^

u^^

5^'l

J.

^\

4UVI

J::i!

- AV-

Efdal-i a'ml (amellerin en deerlisi) Allah iin sulehy sevmek, Allah iin fusehaya (fstklara) buzeylemektir.^^^^)

875-

873- cln, Kef'l-haf, I, hadis no: 352. 874- cln, Kef'l-haf, I, hadis no: 450. 875- Eb Dvud snne 2.
,

206

^ly}] ( jIjj

Jj

t_-I^I

^^

l)UjV1 -uT

J!

j^lj

AV
ns
(in-

876- Akln
sanlar)
ile

ba ba'de'l-mn (mndan sonra) kavlen ve

fiilen

muhabbet ve meveddeti (dostluu) husule

getirmekti r.f^'^^^

877kin

tasalluta ikdam eder (ynelir). L olunca me'ys olur (midsizlie der). Yni insan namaz iin
bir
iki

eytan

veya

mmine

olsun, zikir iin olsun,

murd olundukta
addid (birka)

kezlik

refik

dima cemaatten ayrlmamaldr. Bir sefer bile (ayn ekilde) sulehdan (slihlerden) mtearamaldrS^'^^^

l^lj
878-

jj^L-vlSl 4->iin bir

^^1

r^j

i-J^ J^^

- AVA

Herey
(fakir

anahtar vardr.Cennetin anahtar ise fukara ve

sevmektir.^^'^^^

meskni

ve miskinleri)

879- Bir kimse hubb ve buzunu (sevgi ve dmanln); men' ve atasn (vermesini ve vermemesini) hlisan Cenb- Allah rzs iin eder-

se tahkka

mann
.

kmil

etmi

olur.^^''^^

W2j*J

A-^^ajU

-LO

(jULJlS

QJiyM

-yayj]

AA'

880- Mmin
kika (gerekte)

mmin

iin

duvar

gibidir. Birbirinden

kuvvet alr. Filha-

ne byk hikmettir ki mminler kemal-i ihlas ve muhabbetle yekdierine (birbirine) rabt- kalb edince (gnl balaynca) maddi olsun, manev bulunsun zuhur ve sudru (ortaya kmas) me'ml ve melhuz olan (umulan) mekyid ve mefasid-i a'ddan (dmanlarn hile ve bozgunculuklarndan)masn ve mahfuz olur (korunur) S^^^

876- Acln, Kef'l-haf, 1, hadis no: 1352. 877- Muvatta, isti'zn 36. 878- Deylem, Msned, hadis no: 4993. 879- Eb Dvud, snne 15; Tirmz, kyme 60; Ahmed b. Hanbel, li, 438, 440. 880- Buhr, salt 88, edeb 36, mezlim 5; Mslim, birr 65; Tirmz, birr 18; Nes. zekat 67; Ahmed b. Hanbel, IV, 104, 405, 409.

207

".'mic

-"^ -u

'.

'OH^as

^^j^m^^^lg^

881- Hasbeten

lillh

(sadece Allah rzs

bet eden mminler etrf-

Ar-

iin) yekdierine muhabazmde (Ar'n evresinde) yakuttan

musanna' (yaplm)

kursler zerinde otururlar.^^^^)

(...^s-l

Ja

kj>

s,yj]

AAY

882- nsan sevdiiyle harolunur.^^^^^

883- Yalnz bulunmak, kt

tan ve suleh (salihier)
ile

refikleriyle

(arkadalaryla) bulunmak-

refakat (arkadalk) yalnzlktan hayrldrJ^^^^

^
g -

L.j;*:^

J^U;^ - AA t
et-

884- Mmin-i kmilden

me).(^)
fi

baka

kimse

ile

musahabe etme (sohbet

-Ji

IJL^
iin

liLoiB

^U

^llu

i^ - AA
o halde

885- Nefsin

sevdiin hayn ns

(halk) iin dah sev;

mslim-i kmil (gerek

mslman)

olursun.^^^^^

r^J-i^J
886- Fukara ve meskini
(fakir

^l_Jl

\_^\

- AAl

ve miskinleri) seviniz ve onlarn me-

calisinde (toplantlarnda) oturunuzj^^^^

^>?.
i

^jJ]\

s-ls^^l

^p

JjjLoJl

tw->cj

UI

Oj,

~ AAV

881- Heysem, Mecmeu'z-zevid, X, 278.

882- Buhr, edeb 96; Mslim,

b.

birr

165; Tlrmz, zhd 50, deavt 98; Drim, rikak 71;

Ahmed

Hanbel,

1.

392,

li,

104, 110, 159. 165, 167, 168, 172. 173,178, 192, 198, 200. 202, 207,

208, 213. 222, 226, 227, 228, 255, 268. 276, 283, 288, 336, 394, IV, 107, 392, 395. 398. 405.

60,

239, 241.

883- Acln, Kef'l-haf, II, hadis no: 2893. 884- Eb Dvud, edeb 16; Tlrmz. zld 56. 885- Tlrmz, zhd
2; ibn

Mce, zhd 24; Ahmed

IV,

b.

Hanbel,

II,

310,

lil,

473,

IV,

70. 77.

886- Hkim, Mstedrek,

332.

208

887- Tahkika (gerekten) uhuvvetin (kardeliin) muhfazasyla muiabbet-i kadimeye (eski dostlua) devam olunmasm Cenab- Allah
sever J^^''^

888- Tahkika Cenb- Allah

iin birbirini

sevenler, yevm-i kyamette

bir

Aru'llah'm glgesinde keml-i syi (tam

emniyyet) ve istirahatla

mahfuz

olurlar (korunurlar)/^^^^
^

'*
sevmemek)

tat,"*,

'

''

889- Allah

iin

sulehy sevmek, Allah

farzdr.^^^^)

iin

fusekaya (fasklara)

buz

eylemek (onlar

890- Salih ihvana mlik. olmak, insann saadet ve selmetinden^j^(890)

.^
,
is

j*-sjyj ^_^

AJ

0^,.^:^:-

Uy

<.^^\

An
j^^^^

891- Cenb- Hakk, herkesi sevdii

taife ile

hasreder

(diriltir)

s,

r^rJ

c5e

^r^ rr^^

^_^

u^

v^ ^

A<^t

892- Bir insan

bir taifeyi

yaptklar amel sebebiyle severse yevm-i k-

yamette onlarla harolunur.<^^^^

893-

Sdk ve salh

ile

b oaltnz;

zr onlar

(doruluk ve iyilikle) mevsf olanlardan ahbaefaat ederler.

887- Deylem, Msned, hadis no: 563. 888- Suyt, el-Cmiu's-sar,

I,

85.

889- Buhr, iman

890- Mnv, Knz'l-hakik,

s.
II,

134.

891-892- Acln, Kef'l-ha,

hadis no: 2353.

209

'y^"^"'^*^'

Hediye, sadaka ve ihtiyacn istemek

," K' V 45^ Ji\^\yj

%.

".

^ ^ jUaJuJ! Jjj^ ^
CenbAllah

'

a}\ i]l;lL

- A^

894- Taieb ve tese'l etmeksizin (dilenmeksizin) emvl-i seltnden

(sultanlarn mailanndan)

sana birey ihsan ederse onu

alp yemeli ve kendine mal

etmelisin.^^^'*^

895- 'tve jn'mederken (verirken) yznde sr- ltuf ve efkat nemdar olan (grnen) zevt- kiramda (deerli ahsiyetlerde) hayr-

nz

arayz/^^^

894- Suyt, el-cmis-sar, 11, 147. 895- Acln, Kef'l-haf, I, hadis no: 28.

210

896- Bil-tese'l (dilenmeksizin) ml-i hellden (hell maldan) sana birey i't olundukta (verildiinde) bittenvl (alarak) fazlasn tasadduket/s96)
.Ji

Si

V-

897- Muhta olduunuz eyleri

kffesi (ilerin hepsi)
gelir).(^3^)

umurun mukaddert- Hhlyye ile cereyan eder (meydana

izzet-i

nefs

ile isteyiniz;

zr

IjjUj

'(jSlgj

AHA

898- Yekdierinize
da)

(birbirinize)

hediyye

veriniz,

beyninizde (aranz-

muhabbet vcda
jt^ljj!

getirinizj^^^^

^^y

^J^

^1^

'f*^^.

f^aJl IjSLgj

AHH

899- Yekdierinizle
nize

(birbirinizle) tat-i

yemek ikram

ediniz). Zr evs-i

taam ediniz (karlkl birbirirzka (rzkn bollamasna) me-

dar olur (sebeb olurjj^^^^

AXU

asLJ

ol Jf-

-}_y

\^ 4uJl

IJu.

'^

aJI

oIj

900- Ml-i dnydan her kime istemeksizin

bul etmeli.(^>

bir

ey verilirse onu
0^

ka-

J,

901- Hediyeleiniz, bu suretle beyninizdeki (aranzdaki) muhabbeti

teksr

ve tezyd etmi (artrm) olursunyz.<^^'

896- Eb Dvud, zekat 28; Mslim, zekat 112; Nes. zekat 94. 897- Acln, Kef'l-haf,
I,

hadis no: 399.

898- bk. Muvatta, hsn'l-hulk 16. 899- Suyt, el-Cmis-sar, I, 137.

900- bk. Nes, zekat, 94; Ahmed b. Hanbel, V, 65. 901- Acln, Kef'l-haf, i, hadis no: 1023.

211

' ^''
902- Yekdierinize
ki

'
"i
.

>

(birbirinize)

hedlyye

veriniz; zra

hediyye kalpte-

muhabbeti tezyd eder

(artrr)/^^^

Ticaret,

kazan ve meslek

jj^

,c? c/'i

''-^j

^ky'

s-^ J^>

903- insann

kazand eylerin efdali (en

deerlisi) yetitirdii evl-

ve hiynetsiz olan mubyeatdr (al-verlidir).^^^^

l_-9_^pt-<Jl

-jAyojS

JII

l,_-.^>>J

|JUj

4jI

jl

'^

904- Temn-i maet (geimini salamak) iin

sahiplerini

alan

hirfet

ve san' at

Cenb- Hakk sever j^'^'

.i.

,,

905- Sdik ve emn olan tacir yevm-i kyamette enbiy (nebler) ve sddkn (sddiklar) ve hed (ehidler) ile harolunur.(^^^

906-

Sdk ile mevsf olan

tacir

yevm-i kyamette Arullah sayesinde

(Allah'n
nur).(906)

Ar'mn

glgesinde) hararetten (scaktan) mahfuz olur (koru-

902- Acln, Kef'1-haf,

I,

hadis no: 1023.

903- bk. Ahmed b. Hanbel, III, 466. 904- Heysem, Mecmez-zevid, X, 200. 905- ibn Mce, ticrt 1; Tirmz, buyu' 4; Drm, buyu' 8. 906- Acln, Kef'i-haf, I, hadis no: 941.

212

W^

^3Jy
907- Korkak

jj-v^l ^iBlj ^jy>t L>JI

^l
ise bilkis

tacir, ticretten

mahrum, ve cesur

merzk

(rzk

bol) o\urS^^^

908- Vatanna hizmet ve kendisine ticret maksadyla diyr- ahardan (baka beldeden) erzak celbedenler (rzk getirenler) merzk (rzk bol), ve yksek fiyatla satmak garazyla (amacyla) erzak (rzklar) hapseden muhtekirler (karaborsaclar) mel'ndur.^^"^^

:>l^ 4*>UI 4-1^

909- Hell lokma aramak, ve onunla

mcib-i ecirdir (sevap kazandrr).^^^^
s
o

karnn doyurmak,

cihd gibi

j^

'''"J

ot %

910- Bir
mektir/9^''^

aacn yenilen

meyvesi o

aac diken iin sadaka olur, de-

907- Acln, Kef'l-haf,

908- ibn Mce, ticrt 6. 909- Acln, Kef'l-haf, 910-

i,

hadis no: 942. hadis no: 1929.

II,

Ahmed

b.

Hanbei,

li,

362, 391.

213

^g^^^ggl

Yiyecek ve iecekler

91 1- El ve

az yakacak kadar scak olan taamdan vcd mstegrt

cihetle

olamyaca

derece-

tidali

buluncaya kadar soutunuz.^^''"'^

-3 "^

-^^

O^'

'\^Y
sonrs

912- Su ierken nefes almak cb ederse

nefes
al.(9^2).

barda azndan ayr,

913erfe

Taama (yemeye) mctemian

(topluca) oturunuz ve besmele-i

iin

ile

bed'ediniz (balaynz); o taam sizin

bii-vch (pekk ba-

kmdan) mbarek ve mteyemmen (uurlu)

olur.^^^^^

911-Acln, Kef'l.-haf,
912- Acln, Kef'l-haf,

1,

hadis no: 36. hadis no: 56.

1,

913- Eb Dvud, etime 14; ibn Mce, etime 17.

214

as'u

^ sj^

^--

",

:" .

jJ- aiIj<o

yi (5^ l v:>sj

\j
(_j5uj

a]

j].

914- Cenb- Allah kullarnn me'klt ve

ieceklerinde) -ve belki
metini (nimetinin izlerini)grmeyi

merubatnda (yiyecek ve
bile-

melbstnda (giyeceklerinde)
sever.^^'''*'

sr-

ni'-

915- Tahkika bereket, Cenb- Allah tarafndan

zil

olur.

Binenaleyh

yemein sonuna

kadar

taamn vasatna nataam kenardan yiyiniz,

ortasndan yemeyiniz/^^^^

916- Dnya ve hiret

lisi

taamnn (yemeinin) eaz ve

(ettir).^^''^'

elezzi (en

deer-

ve en

lezzetlisi)

ihmdr

917- Tamlann (yemeklerin) fenas

bir

velme

taamdr (dn

yemeidir)
ta

ona tok ve aniy (zenginler) davet olunup ac ve muholan fukara ondan mahrum edilir/^"'''^
ki

918-

Taam

(yemei) mctemian

(topluca) yiyiniz. nfird etmeyiniz

(tekbanza

yemeyiniz); zra bereket cemaatladr.^^''^^

Ahmed b. Hanbel, II, 182. 915- Tirmz, etime 12; Eb Dvud, et'ime 17; ibn Mce, et'me 12; Drim, el'lme 16; b. Hanbel, I, 270, 343, 345, 364, III, 490. 916- bn Mce, et'ime 27.
914-

Ahmed

917- Buhr, nikah 72; ibn Mce, nikah 25; Muvatta, nikah 50. 918- ibn Mce, et'ime 17.

215

:'''>jt--'J

"Ag'gMaMV-l^AJ.

Vfi-' tVr'','XJf

^^^^^^^^B
v*-ev:":;AV:- n'"xt''iB'.' .J'

*i %

919- Sol

el ile

yemek yemeyiniz;
ijj.
iin

zra

eytan

sol eliyle yer.<^^^^

aJ3

>U

^Ukil p^JL^I Jil b!

kalbi

-.

^Y

920- Bir insan AlJal

az yerse

nr

ile

meml
dil

olur

(clolar).<^20)

5^

c3> JS'V

^'

01

-^Y

921- Tahkika, doyduktan sonra

yemek yenilmesine Cenb-

Ailah

buz

eder.^^2'')

Jjl J^^

/l^

922- Lokma-i haramdan {haram byyen) vcd-i insana (insan vcduna )nr- cahm (cehennem atei) evldr (daha aygundur.)^^^^^
liip

^j^ Ujl -- ^Yt lokmadan) nev u nema bulan (ge-

c-J

^J^l cpr
yemek

/^ J

j^'^ -

^Yf

923- Bir gnde

iki

defa

israftr.^^^^'

ljL

4U

4j

IjAilj cJjJl

l^jiT

- ^Yi
m-

924- Zeytin
barektir J924)

yan yiyiniz ve hastalarnza srnz. Tahkika o.

'

ili

yl>Jlj ^-dir^s^-

Sj;;

^;

- ^Y
olur; yni

925- ok yiyip ien kimsenin kalbi kas (kasvetli ve kara)

zikredemezj^^^)

919- ibn Mce, efime

8;

Mslim, erlbe 104-106; Eb Dvud, et'ime 15, Trmz et'ime

'

9-

vatta, sft'n-neb 6;

Ahmed

Mu-

b. Hanbel,!!, 8, 33, 80, 106. 128, 135,

146

920- Deylem, Msned, hadis no: 1138. 921- Acln, Kef'l-haf, I, hadis no: 760. 922- el-Mttek, Kenz'l-ummal, XII, hadis

no:

35699

923- bk. Acln, Kef'l-haf, I, hadis no: 518. 924- Tirmiz, efime 43; ibn Mce. et'ime

43; Drim, et'ime 20;

Ahmed

925- Mnv, Knz'l-hakik,

Hanbel
'

II
'

497
'

s.

139.

216

diij^

:J]i

aij'^s -.ntn

926- Hll ve hrmeti (haram ve hell oluu) d-i phe olan (pheli bulunan) nesneyi terk ve hell olduu muhakkak bulunan eyleri- kabul et.^^^^)

Bu

hads-i erif, insan

btnn taramdan

tevakl<i etmel< (korumai^)

iin keml-i ihtiyat

mu ise de ef'l

bulunmasnn lzumu hakknda rd buyurulveakvl (sz ve davranlar) vesair muameltna dazere

hi tatbik iin bir kaide-i klliyye (genel kural)

tarznda bulunmutur.

L415 jsrSfj

Lju

'^^r^

^-

<\tv

927-

Kyamen

eki

ve

urb

menhdir (Ayakta yiyip imek yasaktr).^^^

Yzk kullanmak

928-

Ka akik tandan olan htemi (yz) istimal ediniz (kullangamfakn

(fakirlik derdini) ifna

nz); zra

eder (yok eder), demektir/^^^^

929-

Ka zeberced tandan olan htem (yz) istimal ediniz. Tahzorluu olmayan

.o-*

kika usrsz bir yusrdur. (Gerekten

bir kolaylktr).^^^^^

--.T|r

-r

*'

^11

^^r

A kM

926- Buhr, buyu 3; Trmiz, 927- Mslim,

b.

kyme
Tirmiz,

60;

Ahmed
11;

b.

Hanbel,

li,

153.

eribe 112-115;

eribe

ifan

Mce, eribe 21; Drim, eribe 24; Ahmed

Hanbel, lil, 54, 182, 199, 250, 277, 291, {Not: Bu kaynaklarda gsterilen yerler ayakta su imenin yasak olduuna dir olup, ayakta yeinenin yasak olduunu gstermemektedir. ) 928- bk. Acln, Kef'l-laf, I, hadis no: 958.
.

929- bk. Acln, Kef'1-haf,

I,

hadis no: 956.

217

930-

Ka zmrdden htem ediniz (yzl< yapnz); zra fakr

eder (yok eder)/^^^

(fakir-

lii) izle

931- Yakut-i asferden (sar yakuttan) htem istimal eden (kullanan) kimse fakr olmaz.^^^'')

Musfaha ve
,1
Jl

el

pme

932-

Din

kardeinin

\jl.k^ ilh, snnet-i seniyyeden olurJ^'^^^

pmek musfahadr. yle olunca (musfaha ediniz) hads-i erifi mucibince el pmek
elini

930- bk. Acln, Kef'i-haf, I, hadis no: 957. 931- bk. Acln, kef'l-haf, I, hadis no: 958. 932- el-Mttek, Kenz'l-umml, IX, hadis no: 25367.

218

Sla-i rahim

933- Sla-i rahim mr tezyd

rilen

(artrr),

ve sadaka-i hafiyye
tf eder (sndrp

(gizlice ve-

sadaka) Cenb- Hakk'n

gadabn

rzsn

ka-

zandrr). ^^^^^

934- Sla-i
sibini

rahimi kat'eden (akraba

ile

ban koparan) kimsenin najt^JI

Cenb-

Allah cennetten keser.^^^'^^

Si y>
d,r).(935)

' j^ gJ^l^l

-"'

JjPj

4^

^f

935- Sla-i rahimi kat'eden (akraba ile koparan) ve ebeveynine (ana-babaya) isyan, gnh- kebairdendir (byk gnahlardan-

ban

933- Tirmiz, zekat 28. 934- Mnv, Knz'l-hakik, 935- Buhr, edeb
6,
s.

146.
2,.

iman 16, diyt

istitbe
b.

Tirmiz, tefsr 4. sre 4, 6, 7; Nes, tahrim 3,

II,

kasame

48; Drim, diyt 9;

Ahmed

Hanbel,

201, 214,

III,

495.

219

5^i

f^j

&Ji

^1^

C.-^'

^ *^^ ^^
fitne

insanlarn

arasn slh ve

936- ki zat beynindeki ve slah,

efdal-i

(iki kii arasndaki) adaveti (dmanl) izle sadakattandr (sadakalarn fazletlilerindendir).<^^^'

.1^1 ^^

ii\

^'

I:jij

kij

- ^rv

937- Fitne hadd- ztnda uykudadr Cenb- Allah onu uyandranlara lanet etsin.^^^''^
^
^

938- Ns'n (halkn) beynini (arasn) slah

irtikbile olsun.^^^^^

et,

velev

ki

yalan

bir

sz

936- Buhr, sulh

445.

1, 11;

Eb Dvud, edeb
b.
I,

50; Muvatta', hsn'l-hulk 7;

Ahmed

b.

Hanbel, Vi,

937- Mslim, flten 12; Ahmed 938- Suyt, el-Cm'u's-sar,

Hanbel,
43-44.

I,

448.

220

sg^gm

Cumann

fazleti

939-

Cuma gnne

msdf (rastlayan) hasenatn

ecri

mudaftr (kat

kattr).(939)

fkn

940- Bil-zr (zrsz yere) cuma namazn terkedenler mngruhundan (mnafklar topluluundan) yazlrlar.(^'^)

941-

Cuma gn

vefat

eden mmin azb- kabirden hfz buyurulur

(korunur).^^'*''^

939- Heysem, Mecmez-zevid,

205; Muvatt, cum'a 20;

II,

64.
7;

940- Eb Dvud, salt 205; Trmz. cum'a

Nes,

cum'a 3;
II,

ibn

Mce, ikme 93; Drim.

salt

941

-bk. Ttrmiz,

Ahmed b. Hanbel, 332, 425, V, 8. 237, 289. fedil'l-cihad 26; Ahmed b. Hanbel,
III,

221

imam ve mezzin

'

Ji^^

942-

mam ve mezzin iin hsl olan ecir, cemaatin umumuna

w]i

len ecrin bir mislidir.^^'*^)

veri-

fj;

te ^^lji

jjLi jil;:]!

(\ir

^"^^''" '"'^"^ V 'hsnn herkesten ^13" ziyde bekleyen .P^"^^"' f-seblllah ezan okuyanlardr, demektir/^^s)

942- Deylem, Msned, hadis no: 4964. 943- Mslim, salt 14; ibn Mce, ezan

5;

Ahmed

b.

Hanbel.

III,

169, 264. IV, 95, 98.

222

Kelime-i

ehdet

^1

j^s ii^ iN

1^

ni t

944- Her kim Cenb- Hakk'n birliine ehdet ederse cennete dhil

olur

velev

ki

gnah

nisbetinde bir

zaman muazzab olsun ^^'^^

945- Her kim

ki

Cenb- Hakk'n vahdniyyetini ve Muhammed

el-

Mustaf -aleyhi ekmel't-tehy- Efendimiz'in ras'luliah (Allah'n peygamberi) olduunu kemN huls ile tasdk ederse onun zerine azbI

ebed (devaml azb) haram

olur/^'^^^

944- ibn Hibban. Sahih,

I,

211, 212, 214.

945- Mslim, iman 47, Buhr, cihd 102; Tirmiz, iman 17; Drim, siyer 11;

Ahmed

b.

Hanbel,

N, 451, 467,

IV,

402, 411, V, 236, 318, 413.

223

^s^sj^sssaassmi

hil olur;

946- Bir kimse huls- kalb ile kelime-i teviidi sylerse cennete dyni gnah nisbetinde muazzeb olsa (azab grse) bile, nih-

vet afv olunurJ^"^^^

2:^1

j^s lu'y

m ^^
1

j>:T

or

^;

- ^iv
(ha-

947- "L ilahe

illallah" kelime-i tayyibesiyle

hatm- hayat eden

yatn tamamlayan) mmin cennete

dahil olur.<^^^5

Peygamberler
*

a^

948- Ns (halk) iinde ziyde mihnet ve meakkatle (sknt ve golunan enbiy-i zm (byk peygamberler), ikinci derecede evliy-i kiram ve nc derecede onlara mabih (benzeyen) zevt- zevi'l-ihtiramdr (saygya lyk kimselerdir).<9'*^^
lkle) imtihan

r*'

f-

^^.;

949- Enbiynn gzleri uyur,

kalbleri

uyumaz; yni dima Cenb-

Hakk'

zikreder.(^49)

946- Tirmiz, iman 17;

cehennem

9; ibn

Mce, zhd 37;

III,

Ahmed

b.

Hanbel,

II,

68. 128, 210,

238, 302, 310, 360, 371, 375, 483, 391, VI, 442.

116, 173, 178. 276, 345, 383,

V,

103, 285,

214 286 V

947- Buhr, cenlz 1; Eb Dvud, ceniz 16. 948- Tirmiz, zhd 57; ibn Mce, fiten 23; Drim. rikak 67. 949- Buhar, menkb 24, tevhid 37.

224

"^B"

Peygamberimize

salat

selm getirmeyen

950-Tahkika (gerekten) nsn (insanlarn) en ziyde bhili (cimrisi) ismimi iitip de bana salt selm gndermeyen kimsedir.<^^'
i

>

951- Bir kimse ismimi

iitir

de salt selm getirmezse bana cef

etmi

olur/^^^^

kimse indinde ismim zikrolunur da bana salt selm gndermezse o kimse akidir (ktdr)/^^^^
952Bir

950- bk. Tirmiz, deavt 100;

951- Suyt, el-Cmiu's-sar,

Ahmed
II,

b.

Hanbel,

I,

201.

163.
iil,

952- Heysem, Mecme''z-zevid,

139.

-4^\

Si>

"^-

J^ ^Q ^^

- ^^r

953- Bana salevt vermeyi unutan kimse cennetin yolunu arr.^^^^

Selm vermek, ya da vermemek

lat)

954- Tahkika ns'm (halkn) ziyde bahl olan mlk din kardelerine selm vermeyen kimsedir/^^'^^

olduu (kar-

955- A' mya selm

vermemek

hyanettir j^^^^

-^z vb

t^

p^^ - ^6\

956- Selm vermek snnet, ve reddetmek yni: "ve aleykm'sselm" demek farzdr J^^^>

p\

^j

y^jdjl ji'

l^^

jLrP

<\V

957- Mminlere selm vermek ve umr-i hayriyyeye (iyi ilere) dir gzel sz sylemek, Cenb- Hakk'n afv ve mafiretini mOcib olan sevy
lerdendir.<9^^

953- ibn Mce, ikme 25. 954- Acln, Kef'l-haf,

955- Acln, Kef'l-haf, 956- Acln, Kef'l-haf,

I,

hadis no: 667.

hadis no: 970.

I.

1,

hadis no: 1476

s.

957- Mnv, Knz'l-hakI<,

134.

226

ok konumak ve glmek
-'

--

*^

958- Bir kimse glerek gnah ilerse alayarak cehenneme dahil

olur.<958)

%
nahlar ok
azbdr.^^^^^
olur,

J5^ J^^ ir-^ ^J^^ "^J^ 1^3

olur.

959- ok syleyenlerin hats ok

Hats ok olanlarn ise ggnah ok olanlara da yevm-i kyamette lyk olan

960- Kahkaha

ile

glmek eytandan, ve glmsemek Rahmn'dan-

dr.

961- ok glmek kalbi ldrr; yni zikirden

olur (fakirlie drr).^^^^)

gafil

eder, mcib-i fakr

958- Eb Nuaym, Hilye,

IV,
II.

96.

959- Acln. KefM-haf, 961- bk. Tirmlz, zhd

hadis no: 2592.

960- Heysem, Mecmeu'z-zevid, X, 296.

2; ibn

Mce, zhd

19, 24;

Ahmed

b.

Hanbel,

II.

310.

227

Ojll j^^j jj^^ ^J^j

ti

s-^"^ ^-jU

Kabir ziyareti ve lm hatrlama

^j^J

oJj^

IJS

4*j>JI ^j^ U-AU::^!

^-AJIj

j'j (>*

'

^ "^ t

962- Bir kimse ebeveyninin (ana-babasnn) veya onlardan birisinin cuma gn kabrini ziyaretle Ysn-i erf okusa gnh- saairi (kk gnahlar) mafur olur (blanr).(^^2)

963- Kabirleri ziyaret ediniz; zr

.0
%
'i

hireti

hatnnza

getirir.^^^^)

964- Hastalar iydet (ziyaret) ve cenazeleri tey ediniz (cenaze merasimine katlimiz); zr bunlar hireti hatrnza getirirler.

962- bk. Heysem, Mecme''z-zevid, III, 59. 963- Mslim, ceniz 108; Tirmiz, cenizBO; Nes, cenlz 101;

bn Mce,

ceniz, 47, 48.

228

.op

'/k

3JiS'i

:'^%J\ 6i.

jy (Peygamber -aleyhisselm-: lm oka

hatrlaynz, buyurmuur.)^^'*^
9

jT

^i

1*J1

Ji j J:S\

965- Mevti (lm) oka tezekkr ve tefekkr edenleri (hatriayanlar)

Cenb-

Allah sever.^^^^^

Kyamet

966- Yeryznde: "Allah Allah" zikri munkat" olmadka (kesilmedike) kyamet zaman gelmez/^^^^

967- Beytullah' tavaf etmek terkolunmadka kyamet kaim olmaz

(kopmaz).(96^)

968- Kur'n

ile

Hacer-i Esved, yeryznden

kalkmadka kyamet

kaim olmaz (kopmaz).<^^^^.

- ^' 4jl.v^

''i

lyj

*- '

JL^

!!''

3Lp JU^l

'*-'

"^il

y>;l

^_g9

_pvJ

t^"

Aua Hin

969- hir

bid zuhur eder ki, faraiz-i dniyyesini (din farzlar) olsun renmemitir. Kezlik (ayn ekilde) baz kurrya (ilimle uraanlara) tesadf olunur ki fsk ile ldedir (bulak haldedir).^^^^)

zamanda bir takm

964- ibn Hibban, sahih

IV,

267.

965- Heysem, Mecmez-zevid, X, 325. 966- ibn Hibban, Sahih, 967- Buhr, hacc 47. 968- Deylem, Msned, hadis no: 7531.
VIII,

299.

969- Hkim, Msted'rek,

IV,

315.

229

^.^SsSSSiS&jSSSjiiSiK^^

Su hayr

s-UJt

A
muhta olanlara su iirmek-

?Z?:

sadakann

efdali (en deerlisi)

971- Hibir sadaka yoktur ki su iirmek sevab) mstelzim olsun (gerektirsin).(^^^)

gibi bir ecr-i azmi

(byk

972- Susuz kalan bir ahs su kd olunur (alr).<9^2)

ile

doyuran kimse

iin

cennet

kaos ^^

973- Susuz

bir

mmini sakyeden (sulayan) kimseye Cenb- Allah

ihsan eder.^^^^)

cennet

arbndan

970- Nes, vesy 9; ibn Mce,

edeb
li.

8;

Ahmed

b.

Hanbel. V, 285.

971- Deylem, Msned, hadis.no: 5223. 972- Heysem. Mecmez-zevid, 973-

131.
41: Tirmizi. kryme 18.

Ahmed

b.

HanBel.

III,

13;

Eb Dvud. zekat

230

Rya

Pj

^^ ^'^- S^j^ cJ:^-! 4

rislet

SJ^^J

^'^>

Ji

<\V t

ve nbvvet munkat oldu. Benden sonra dnyaya rasl ve neb gelmez, ancak mmin-i kmii'in lem-i mnda (ryada) grd mbeirt; yni ry-y sliha munkati olmaz (sona
974- Tahkjka
ermez).

Bunu ecz-y nbvvetten (peygamberlik czlerinden)

kabul ve telkki
j'
,

bir

cz

makamnda

ediniz-^^^"^*

.*",,

._,.

* ifi

975- Benden sonra nbvvet kalmaz; lkin ry-y sliha bakdir

(o,

devam

eder).^^''^^

974- Tirmiz. rya 2;

Ahmed

b.

Hanbel,

III,

267.

975- Ibn Mce, ry'l; Drim, ry 3.

231

birisidir; zTra
ti

976- Ry-y sliha, nbvvetin (peygamberliin) krkalt cz'nn Aleyhi 's-salt ve's-selm Efendimiz, mddet-i nbvve-

(peygambem sresi) olan yirmi sene zarfnda evmir-i ilhiyyeyi (ilh emirleri) alt mh (ay) rya ile ahz ve telkki buyurmutur. Alt mh
(ay) ise yirmi

senenin krkalt cz' nden

bir czdr. (^^^^

977- lem-i

mnda

beni gren, hakikatte grmtr. Zra

giremez).^^^^)

eytan

bana temessl edemez (benim eklime

978- Ry-y sliha,

mmin

iin

bearettir (mjdedir)j^^)

979- Ryada st imek keml-i mana irettir/^^^^

'C^^

i'

A^

'"^1

^-]^'

L^^

- HA

980- Ryay ulem ve sulehnn gayr

bir

kimseye

tabir ettirme!^^^^

976- Buhar, ta
1. 3, 6, 9;

br 3, 4, 10. 26;

Mslim, ry

6. 7, 8, 9;
1,

Eb Dvud, edeb 88;

b.

ibn

Mce, r'ya
.

Drlm, ru'ya 2; Muvatta. ru'y

3;

Ahmed

Hanbel,

l,

18 50 219 232 233

269. 314, 342, 369, 438, 495. 507, IV, 10. 11, 12. 13, V, 316, 319. 977- Buhrt, ilim 38; ta'br 10; Mslim, ru'ya 1 Eb Dvud,' edeb 88; Tirmiz!, rya 4 T ibn Ma1 ce, rya 2; Drlm, ru'y 4; Ahmed b. Hanbel, II, 232, 261, 342, 410, 411 425^ 463 469 o, 472, V, 306, VI, 394. , ^^ 978- Mnv, Feyz'l-kadr, III, hadis no: 314.
;
.
.

..

979- Deylem. Msned. hadis no: 3640. 980- Tirmiz, ru'y

7;

Drlm. ru'y 10.

Nazar

demesi

981- sbet-i ayndan (gz demesinden) muhafazanz

Allah'a

iin

Cenb-

snnz;

zira isbet-i aynvardr.<^^)

982- Gzden ve nefesten Cenb- Hakk'a

smnz/^^^)

983- sbet-i ayn haktr.

nsan kabire deveyi kazana

idhl eder.<^^^^

984- sbet-i ayn haktr,

da yerinden oynatr.

^^^"^^

981- ibn Mce, tb; 32, 982- Mnv; KunzuV-Hakaik, s. 58. 983- Acln, Kef'l-haT, II, hadis no: 1797. 984- Ahmed b. Hanbel, I, 274, 294.

233

?^'*'^-?r<TnW?^''!bt^-i^-.

w^---Ss^^=;ey^yr?-;=-:r.gzTr--^-v.-T^^

Resim ve resim yapan

985- Tahkka (phesiz) yevm-i kyamette eedd-i azb ile muazzeb olan (azb gren) bir hayvann (canimin) resmini karan kimsedir.^^^^^

^!>d -jk j^\

<j

cJ\

h - ^^^
bir ha-

986- Tahkika (phesiz) inde hayvan (canl) resmi bulunan neye melike-i rahmet (rahmet melekleri) girmez. f^^^>

y^s>u

djjjl^ Ujs
ki,

dJI

Jjli

^AV

987- Cenb- Allah o kimseleri helak etsin

halkna kadir olama-

dklan z-rhu (canllar)

tasvr ederler (resimlerini yaparlar).^^^^

985- Buhr, libas 79, 91, 92, 95; Mslim, libas 96, 97," 98, 99; Nes, znet 1 13; Ahmed b. Hanbel, 1. 326, 375, III, 26. 986- Buhr, libs 95, bed'l-halk 7, 17, nikah 76, 96; Eb Dvud, tahre, 89, libas 44, 45; Tirmiz, edeb 44; Nes, tahre 167, sayd, 9, 11, znet 110; Dim, isti'zan 34; Ahmed b. Hanbel. I, 83, 104, 107, 139, 146, 148, 150, 277, III, 90, IV, 28. 29, 30. VI. 143, 246. 330. 987- Heysem, Mecmeu'z-zevid. V, 173.

234

988- Z-rh (canl) olanlarn resmini karan, kimse mel'ndurj^^^^

989- inde kelb veya heykel mevcd olan haneye melike-i rahmet
(rahmet melekleri) dhil olmaz.^^^^^

Tedavi olma

^ 1

990- Cenb- Hakk, derdi de, devay da nazil ettii (indirdii) gibi her derd iin bir deva halk buyurmutur (yaratmtr). Binaenaleyh tedavi-

ye devam ediniz; fakat haram

ile

tedavi etmeyiniz/^^^

mukaddert- ilhiyyedendir (onun etkisi de ilh takdire baldr). Tahkika (phesiz) Cenb- Hakk'n ltuf ve ihsanyla
991- Deva
(il)

menfaat-bah

olur (fayda salar)/^^^'

988- Mnv, Knz'l-hakik,

s.

143.

989- Buhr, bed'l-halk 7, 17. megz, 12, libas 88, 94; Mslim, libas 81, 82, 83, 84; Eb Dvud, tahre 89, libas 45; Tirmiz, edeb 44; Nes, tahre 167, sayd 9, 11, znet 110; ibn

Mce,
II,

libas 44; Drim, istizan 34;

IV,

Ahmed

b.

Hanbe!,

I,

80, 83, 104. 107, 139, 148, 150,

390,

28, 29, 30, V, 203, 353, Vi, 143, 330.

trb 11;

990- Eb Dvud,

Muvatta, ayn 12.

991- Heysem, Mecmez-zevid, V, 85.

235

'.^^'^'^l.'v^.^^-'^.^r^^^^^

memfIiO^^''

992- Bir hastalk zuhurunda tedaviye devam ediniz; zra Cenb- Al''^"""' "^'" ^"^""^^""^^ ''^^^"P ^^O'zne indir-

993- Bir kimse arap gibi birey kendine ifa etmezS^^^^

ile

tedavi ederse

Cenb-

Allah

onu

Gnler

ehl iylinin(oluk ocuunun) rzkederse Cenaba Allah o kimsenin senesini kamilen (tamamen) vus at- rzk (rzk bolluu) ile geirir ^^s^)

994- Bir kimse

Aure gnnde

n tevsi

.V

..

Jr^tS^^l^'^LT^^ barek bir gundur.^'

'^''^''^^

^^ ^^"'y^ <^'") yaptrmak

iin

m-

^JJJ y2 s~U^
rek bir gndr.

fjj gs^'*^! f ji

~ ^5A
mb-

tZ al'dTf ""

''*'' ''

""'"' "'"

<"^'' aramak)-iin

fj:!

- ^nv

997- Sal gn, hiddet ve iddet ve muharebe gndr J^^^)

993:

SuyJrS)S.S.SaTlS "
il,

^^"'" ^'"'

''^ ^=

^^'^'^- ^-'^^'-

'".

tS6. IV. 278.

994- Acin, Kef'i-haf.

hadis no: 2642.

236

^^^

998-

aramba

gn, ahz ve t (alp vermek)

iin

mes'd

bir

gn

deiidir.(998)

999-

Perembe gn
bir

taleb-i

hct (ihtiyalann temin edilmesi)

iin

mbarek

gndr/^^^^
o o

1000-

Cuma gn

ibdt ve ezkr

rur olacak bir yevm-i ddir

(zikir) ile mminlerin (bayram gndr)/^'^^

o

kalbi

mes-

1001- Cumartesi gn a'd-y

hiyel

dn-i

mbne

(din

dmanlarna)

letif-i

(ho

hileler) ile glib

olacak

bir gndr.^^^""*^

395. 996, 997, 998, 999, 1000, 1001-

olarak rivayette
disin

Eb Ya'l ibn Abbas'dan haftann 7 gn hakknda merf bulunmu, ancak bu rivayetler zayftr, bk. Kef'1-hafa, II, 3255 no'lu haaltndaki aklamada yer almaktadr.

237

mmsam

KENZ'L-RFAN'A YAZILAN TAKRZLER

Fzl-i

ehr ve

rif-i

ren zamr

Mektb-i

ser-asker utfetl Muhtar

retlerinin takrz-i lleridir.*

Bey Efendi haz

mukaddes kenz-i irfan u hd Sendedirenvr- tevfk-i ilh ren

Brekellah ey
itibar

2 Her gher kim senden oldu cilve-sz-

Dde- akla

verir nr-i yakn ihtida

3 Cevheru'l-asl- fyzundan olanlar behre-mend

Olsa lyktr sedet-ybnef'-i

d-ser

4 Vacibu't-takdssin

zTr tecell eyledi

Senden envrSeyyid-i evld-

ahds-i Habb-i Kibriya

5 Bd-i cd- iem fi-i rz-

dem
kll

nr-i

nedem em-i enbiy

rusl

6 Srr-ipk-i akl-

ayn-

tecell-i

Hd-i hayru's-sbl

Ahmed Muhammed

Mustaf

7 Her hadsidir

Ann

bir gevher-i

rahn- vahy

Nr-i feyz-efrzuna

kar

gnetir n seh

8 fitbn nuru

zaildir,

Subh- maherde
9

bu nr amma verir uyn-i m'minne incil

Hasl
Her

bilcmle meknzt- hikmet-perverin

ehline bir fitb-

biridir

Hakk-nm

10 Syle kimdir hzin-i daniver-i ulviyyetin

Kim seni kefetti ey kenz-i hakayk-ihtiv

1

Himmet-i ulys hret-gr olan

arif

midir

Eyleyen senden nikab-endz- ekl u hf

*

Takrz'in

nzm, Gaz Ahmed Muhtar Paa'nn olu, Mahmud Muh-

tar

Paa'dr.
239

l^gg

12 Mrid-i ren-gher ailme-i ulv-nazar

eyh-i

Bistm-siyer,

minhc- Hakka puv

13 Hazret-i Es'ad Efendi kim uluvv-i snn Dni u irfann tasdk eder ehl-i nih 14 Teng'estn- men-i fads-i envere Kenz-i irfan at ol gencr-i ird u tuka 15 Hikmet-i vakte gre cem-i ahds eyleyip

Trke medlltn tezyle kld

i'tin

16 ''Kellimu'n-nse" lads-i intibh-efzsma mtislen meslek-i cz'a kld iktifa

17 Behre-dr

etti

Arabca bilmeyen mminleri

Hikmet-i fkm-i ahdis-i Neb'den ni'me-z

18 Nef'i mil, feyzi kmil byle

intiba

bir trk

eser

etmi eer varsa cihana

taht-i hilfet

es-sal

19 Revnak-!

rh- cism-i saltanat

Husrev-i fermn-reva

Hm-i irfan-

mmet

20 Hazret-i Abdlhamd Han'n mukaddes asndr Byle sra veren hsn-i revc u i'til
21

Hakk Tel mr icllin firvn eylesin Her ii olsun tahakkuk-yb- tevfk-i Huda
feyz-i dn
cila

22 Ahd-i ltfunda nice sr- feyz

Mnteir olsun

uyn-i ehl-i

Hakk bulsun

23 Her ne sye' veche-dr olsa cnd-i evketi Mazhar- nasr u fth olsun ilh dima

24 Bu duaya l-cerem IVIuhtr mn-hn olur Yerde mminler, semda hep serv-n- al

240

NDEKLER
Mukaddime
Besmeie'nin
fazileti
fazleci

7
9
fazleti

Elhamdliliah'n

10
11

Peygamberimize salt'n slm ve man

Niyet

13
15

Amelde sdk ve hlasn fazleti Temizlik ve misvak kullanmanm

16
fazleti

19

Abdest Farz namazlar ve cematin fazleti Snnet namazlar Ramazan ve Oruc'un fazleti Zekt ve zekt terkedenler Hacc, Umre ve Hacer-i Esved
Hz.

20
21

Eb Bekr'in

fazleti
fazileti
,

Eb Bekr ve mer'in
Hz. mer'in
Hz.
fazleti fazleti

24 26 30 32 34 35
.37

Osman'n

Hz. Ali'nin fazleti

Hasan ve Hseyn'in

fazleti
fazleti

Hz. Ftimt'z-Zehr'nn Hz. Ae'nin fazleti Ashaba sayg ve onlara

dil

uzatmama
:.

Sultana sayg

Takva ve ver'
limlerin fazleti Fkh ve fakihler

ehli

-..,

Muhammed mmetinin
lim renmek lmin fazleti

fazleti

38 39 42 43 44 45 48 50 52 54 57
:....;......58

lim renmek ve retmek Kt limler Bilmeden fetva ve hkm vermek Kur'n ve Kur'n okumanm fazleti Baz evrd ve ezkr
Zikir

59 60
61

62 64
67
:

ve fikrin fazleti Clhad ve nefisle cihdm fazleti Vel'nin almeti ve fazleti Emr bi'l-ma'ruf ve hayra dellet

,...69

fazleti

Tevbekr gencin fazleti ehidlerin fazletleri Hadis ezberlemek ve nakletmenin fazleti Bilmeden Kur'n ve hadis hakknda sz sylemek

73 75 77 79 80 82 83

Mekke ve Medine'nin efaat Du Mazlumun duas

Sadaka
Misafire
RiziK
.:

fazileti

.,.

oe

:::::::z::::::r-P
; _ ;

..=:

ZZIZZZZZZ'ZZ
"'

88 g2 93
gc
"gg

M'mini sevindirmee dir

kramn

fazleti

Kerem ve Cmertliin
Dilenmenin ktl
Cimriliin ktl

fazNeti
_

ZZZZZZZZZZZ97
inn

.ZZZ7ZZZZZZZ.ZZ
."ZZZ.Z...

li

Baz tler
mmetin
ittifak

ve

ihtilf
.'

Byklere sayg

ZZZZ.ZZZ ZZZZZZZZZZ ZZZZ

"
....

o2
104
110
111 111

Ana-babaya iyilik Evldn ana-baba zerindeki hakk oluk-ocuk nafakas

Ai<rabalk haklan
'.

.ZZ..ZZZ1 ..ZZZZZ. ""'"'

113 114
115

Z.ZZZZZ'
'.

Komuluk hakk
Yemek yedirmek
Birtakm db

ZZZZZ ZZZI
_....

116

ferdesinin ihtiyacn

grmek

..ZZ..ZZ..

117
^^8

....Z....ZZZ.Z.

120

M'mlnierin zellikleri

kr
Kanat, tevekkl ve rz

ZZZZZZZZZZZZZ
;

123
125
'"126
""-127
'

ZZZZ.
;

efkat ve merhametin

fazleti
"

Yurnuak ballk.. Haya

Seknet ve vakar
....i

'.on

ZZIZZZZZZZZI
ktl
'.

131

Sabrn
Emnet

^32

fezleti,

aceleciliin

Tedbir, istiare
-

133
'.,35
.Z.ZZ..Z..Z.
"

ve stihare
Z,Z.Z..ZZ
_
;;";;;;;;;

Sk^ ve dile sahib olmak Avf ve fkeyi yenme Gzel ahlk ve kt huy Tevazu Hsn-i zann Mev'za ve t Allah sevgi ve korkusu Alama, hayet ve huu Amel ve ibdet
Mescidler

136 I37
-joo

..
"

14,

/;.

"..Tr

.Z.Z.ZZ...

144 I^a
"

.g-

.......ZZ

154 156 159

'
'

Tevbe ve istifar

1Z......Z.ZZ.Z".Z...Z

,Dnya ve dnya

malnn ktl

ZZZZZ.
'
'

lm ve
lye:

ller

.g.

V^syyet..
Kabir

bararak alama azab ve cehennem

ZZZZZZZZ

164 185 ^-y

..gg

f^'" Bor verme

z.zz::zzzzzzzzz:zzzz:tM
_

,Rib

(faiz)
;..:....;

-,69

Tama
Hrszlk, adam kandrma ve hiyanet

170
-|71
;

Rvet
Yalan

konumak
_

172 173
-174

Gybet (dedikodu) Hased (kskanlk) Ucb ve kibir Mnafklk ve irk-i

Cehaletin ktl

.;.

175 17g
haf
.;

178 130

nsanlara svmek, kt sz sylemek ve onlara eziyet etmek I8I Yalanc ahidlik 133 Zina ;.:.:zz:zz:zz:z:zzi84
Livta

Alkoll ikilerden

nehy
.'

13g 187
139
igi

Byklar ksaltmak
Bid'at ve ehli
Ktlerle oturup kalkmaktan Riya ve benzeri davranlar Muhtelif hadis-i erifler

saknmak

.r.Z.....r..I..Z....191

192

.Z..ZZ^
201

Nikh

Kadnlar
Hell ve temiz mal

Dostluk ve kardeliin fazileti Hediye, sadaka ve ihtiyacn istemek Ticaret, kazan ve meslek Yiyecek ve iecekler "Yzk kullanmak

..'ZZIIIZZIZZZ" .IIIIZI'IlOB
212

203 205

III'''II'Z2^0

!.ZZZ.ZZZZ.214
217
_

Musafaha ve
Sla-i.

el

pme
fitne

rahim
fazleti

218 219

nsanlarn arasn slah ve

220
221

Cuma'nn

mam

ve mezzin

Kelime-i

ehdet
.^.^.ZZ^^

Peyamberler

222 223 224

......226
........227

Peygamberimize salt selm getirmeyen Selm vermek ya da vermemek ok konumak ve glmek Kabir ziyareti ve lm hatrlama

..Z.Z..Z.228
^

Kyamet Su hayr Rya

Nazar

229
231

ZZ!ZZZZZZZZZ!230
233 234 235 236 239

demesi
"Z.Z.
"......Z...."."

Resim ve resim yapan

Tedavi olma
Gnler...

Kenz'l-rfan'a yazlan takrizler

.'............'............Z.............

:M'is^Xs3iS^iWsSiSimMmsai^^ss!kies

^^HMj^ttgl