ANTK YUNAN'DA EZOTERZM

REK :(ng. ESOTERC, Fr. ESOTERQUE, Alm.ESOTERKA, Os.BATIN, DERUN,DAHL, MEKTUM, NAF)

erde olan, Drak (Exoterik)Kart. Gizli, Gizem, Giz, (Osm.Sr) terimleriyle anlamda olarak deil ama anlam yaknl olarak

kullanlmaktadr. Eskiden, sekin ve sylenenleri anlayabilecek kimselere verilen eitimi dile getirir. Trk Mistii ve toplumcusu eyh Bedrettin yle der ;" Hakikat halka sylenemez, o hakikati anlayamayacak olanlar, ya yollarn bsbtn saptrlar ya da o hakikati syleyeni sularlar" . rek anlamlar kavrayabilmek iin belli bir yetkinlik dzeyine erimek gerekir. Esoterizm yani Batniyye yani irekilik, ireki retilerin genel addr. Gizemci retilerin tm deil ama ou irekidirler. ounluun sama sapan inanlaryla atan USSAL retiler, zorunlu olarak ireklii ve gizlilii gerektirmitir. Bu genellikle dinsel konularda byle olmutur. Yahudi Kabalasnda, Hristiyan gnostiinde ve slam Tasavvufunda da retiler, Esoterik (irek) yntemle uygulanmtr. eriye, eanlamda retiye alnanlara da bu gerekler azar azar ve altrlarak verilmesi gerektiinden eitli aama dereceleri kurulmu ve bunlarn birinden brne aabilmek iin eitli snavlar dzenlenmitir. Antika Yunanllarnda bir retinin ya da dinsel tarikatn gizemlerini bilenlere irekiler (Esoterikos) denir. Bu balamda birok reti olmasna karn, burada Antik Yunan'n, kendinden sonra gelen ezoterik retileri de etkileyen nde gelen irek retilerinden ELEUSS MSTERLER, Dyonisos, Orpheusuluk ve Pythagoraslk' dan konu edeceiz.

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

Antik misterler incelememizi kronolojik bir srayla yapmamzda gerek okuyucunun izlemesini kolaylatrmak ve gerekse etkileimi grmek asndan yararlar umuyoruz. Tarihsel ncelii Mitolojik dneme vermemiz gerekiyor, her ne kadar yazl belgeler ve bilimsel bulgular yetersizse de. Bu balamda konumuza Dyonisos misterleri ile balyoruz. Dyonisos,, Yunan ncesi tanrlardandr. Trakya'dan ya da Frigya'dan geldii sanlmaktadr. Zeus ve Apollon ile birlikte Antika Yunan

dncesinin byk tanrsndan biridir. Tapm bal bana bir din meydana getirmitir. Kiilii birok eski tanrlarn karmndan meydana gelmitir. ifiliin, bacln, meyve ve zellikle zmn koruyucusudur. Romallar ona BAKKOS (Baks) derler ve verimlilik tanrs Liber'le bir tutarlar. Dyonisos, arabn ve btn hayatn tanrsyd. Her yl doan ve len Dyonisos , doadaki yaratln ve lmden sonra yeniden diriliin esrarl varlyd. arap, evrende hi durmadan devreden, ayn btnn iinde trl ekillere giren hayat kudretini sembolletirmektedir. nsan arapta tanr ile birleir, daha gzel bir hayata domakla kalmaz, ayn zamanda evren'e dzen veren klli akla katlr. Dionysos dininin byk zellii ballarnn

(Bakkhalar) kudurmuasna kendinden gemeleri (Yu. extasis) ve tanry kendi ilerine aldklarna inanmalardr. Diyonisosa tapanlar, onun kendilerine vahi hayvanlar biiminde grndne inanyorlard. Bu yzden arap iip kalabalk sarho srler halinde dalara karlar, naralar atarak dne dne raksederler, karlarna kan hayvanlarn stne kudurmuasna atlp paralarlar ve i i yerlerdi. Bylelikle tanry ilerine alm oluyorlard. Dyonisos dini, geni halk ynlarnda, zellikle kadnlar arasnda yaylm ve tutulmutur. Orphik din ve Eleusis gizemciliinin kayna da Dyonisos tapm'dr. zellikle Orphik

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

inanlar, Dyonisos gizemciliinden gelitirilmitir, rnein lmszlk inanc Dyonisos'un lmyle yeniden douu yksnn rndr. Burada bir kk saplama yapp yle zgn bir soru sormak istiyorum. Dyonisos szcn Dyo ve issius eklinde ikiye blsek, Dyo'nun yunanca 'tanr' ve ssius'un da Msr tanrs olduunu bilirsek, bir akl yrtmeyle nerelere gidebiliriz acaba ? Antik misterlerin en nllerinden biri, CERES (Demeter, Rhea veya isis) ve kz Persephone ansna her be senede bir ELEUSIS kentinde, ritinin kutlamalar yaplan "ELEUSS MSTERLER"dir. Eleusis okulunun inisiyeleri, tm Yunanistan'da gnlk yaamlarna uyguladklar yksek ahlaki standartlar ve felsefi kavramlarnn gzellikleri ile nlenmilerdi. Yetkinliklerinden dolay bu misterler Roma ve Britanya'ya sram ve buralarda da inisiyasyonlar yaplmt. Kutsal dramalar ilk olarak ATTKA'daki toplum tarafndan sunulan Eleusis Misterlerinin sa'nn doumundan 1400 yl nce EUMOLPOS

tarafndan bulunduu inanc egemendir. Eleusis ritleri kk ve byk misterler olarak ikiye ayrlmlardr. Kk misterler ilkbaharda Elousis'in kk bir kasabas olan AGRE'de her yl, byk olan sonbaharda ELEUSS veya ATNA'da be ylda bir kutlanmakta idi. Persephon'a adanm olan kk misterler, antik teolojistler ve kendi kurucular tarafndan, arnmam ruh'un durumunu materyalist ve fiziksel yaradl kapsamnda gizlilik iinde belirlemek iin dzenlenmiti. Bu

misterler hakknda doyurucu bilgiler bulmak olduka gtr, nk dier misterlerde olduu ve misterin doasnda olduu gibi, inisiye adaylar dahili srlar asla aa vurmayacaklarna ilikin bozulmaz yeminler etmek

zorunluundayd. Kk ritlerde kullanlan lejand Ceres'in kz Tanra

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

Persephone'un PLUTON, yer alt dnyasnn efendisi veya HADES tarafndan karlmas zerine kurulmutu: Persephone, ok gzel bir ayrda iekler toplarken, yer birden alr ve lmn karanlk efendisi muhteem bir arabaya binmi olarak, karanln derinliinden ortaya kar ve kz kollaryla kavrar, rpnarak baran tanray kendisinin kraliesi olmas iin zorlayarak yeralt sarayna tar. Bu alegori, mevsimlerin ardlln simgelemektedir. (imdi sizleri, muhteem bir sembolizmayla ba baa brakyorum, ltfen hayallerinizi zgr braknz ve u treni hayalinizde canlandrmaya alarak tadn karnz.) nceden snava tabi tutulmu, kimlii , eitim durumu ve saygnlk derecesi aratrlm adaylar, HYEROSERX diye adlandrlan ve tpk

HERMES gibi giyinip asa tamakta olan ELEUSS RAHB tarafndan salon giriinde karlanmaktayd. Bu rahip ; srlarn rehberi, aracs ve yorumcusu konumunda bir grevliydi. Yine bu rahip gelenleri yce bakire PERSEPHONE'a vakfedilmi olan ON stili stunlar bulunan kk bir mabede gtrmekteydi. Bu sevimli mabet, sakin bir vadinin dip taraflarnda, porsuk aalarndan ve beyaz kavaklardan oluan kutsal bir korunun ortasnda bulunmaktayd. O srada plak kollu PROZERBN Rahibeleri yani HYEROFANDT'ler, srtlarnda tertemiz peploslar, balarnda da nergisten yaplm talar olduu halde mabetten dar kp bir merdivenin st ksmnda sraya dizilmekte ve DOR tipinde bir ezgi tutturmaktaydlar. Bu monoton arky, szlerini byk mimikler yardm ile vurgulayarak sylemekteydiler.

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

" Ey srlarn adaylar, u anda Prozerpin'in eiinde bulunuyorsunuz. Az sonra grecekleriniz sizi aknla uratacak. O anda, u hayatnzn, yalanc hayallerden ibaret bir dokuma olduunu anlayacaksnz. Sizi bir zulmet alan gibi sarp sarmalamakta olan uyku, kendi aknn iinde ryalarnz da, gnlerinizi de alp gtrmektedir, tpk gzden dalga dalga kaybolup giden kalntlar gibi. Fakat telerde, sonsuz k alan yaylp gitmektedir.

Persophone yardmcnz olsun ve zulmet nehrini geip DEMETER'e nasl ulalacan size retsin." Koroyu ynetmekte olan PROFANDT veya kahine, merdivende basamak aa inip orada grkemli bir sesle ve korkun baklarla u laneti dile getirmekteydi: "Fakat srlarmza saygszlk etmek zere gelmi olanlarn vay haline! Zira Tanra bu sapkn gnlleri, hayatlar boyunca izleyecek ve avn karanlklar aleminde de elinden karmayacaktr."

Bu trenin ardndan gnler gemekte ve bu sre iinde eitim yaplmaktayd. Son gnn akamnda yeni inisiyeler Persephone'u karma treninde bulunmak zere kutsal korunun en kuytu kesinde bir araya gelmekteydiler. Sahne, mabedin rahibeleri tarafndan ak havada oynanmaktayd; Bu uygulama ok eski zamanlardan beri sre gelen bir uygulamayd, geri zaman iinde eklen deiiklie uramt ama esas yani tema's hep ayni kalmt.

Korunun aasz bir yerinde duran inisiyeler ikier ikier gelmekteydiler. Geri planda aralarnda bir mersin aac korusuyla ve birka kavakla evrili bir maarann yer ald kayalklar bulunmaktayd. n Planda da yeil bir ayr ile etrafnda pnar perilerinin uzanm yatmakta olduklar bir pnar yer almaktayd. Maarann dibinde, bir iskemleye oturmu durumdaki Persophone dikkati ekmekteydi. Annesi Demeter'de onun yanbanda ayakta durmaktayd;

srtnda bir kalatos, elinde bir asa vard. Bu sahne ; Hermes, Demeter,

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

Persephone, Pnar perileri korosu ve Eros arasnda diyaloglarla gemektedir. Bu arada akam olmakta, kk mabedin evresindeki koruda mealeler yaklmakta ve Ba rahibelerin hzn ifadeli ilahilerinin ardndan seyirciler sessizce uzaklamakta, bir taraftan da Persephone! Persephone! Diye

haykrmaktaydlar. Bu trenle birlikte yeni inisiyeler zel yol mensubu olmaktaydlar. Eyll aynda be ylda bir kutlanan byk srlar tamamen sembolik enlikler eklinde dokuz gn srmekteydi. Sekizinci gn zel yol mensuplarna inisiyasyon alametleri datlmaktayd. Bir asa ile tren sepeti diye adlandrlan, sarmak dallarndan yaplm bir sepet. Bu sepette, anlald takdirde insana, hayatn srlarn aklayan esrarl eyler bulunmaktayd. Fakat sepet zenle mhrlenmiti. Aday'a bu sepeti ama izni O ancak gn bir inisiyasyon kortej, sonunda ve barahip tarafndan

verilmekteydi.

Atinadan

Eleusis'e

DYONSSOS'un

"YAKOS" diye adlandrlan ve banda mersin aac dallarndan oluan bir ta bulunan heykelini gtrmekteydi. Daha sonra Mabede mistik kapdan girilip orada kutsal gece veya baka bir deyile, inisiyasyon gecesi yaplmaktayd. Girite nce,i surlarn iinde yer alan geni bir kemerin altndan geilmekte ve ieriye varlnca, aniden bir rtkan tarafndan "ESKATO! BEBELOY! (zel yol mensubu olmayan dar!) haykryla karlalmaktadr. Bu anda, adaylar arasna karan bu davetsiz misafirler grdklerini bir kenara kimseye

toplanmaktayd.

rtkan,

kiilere,

sylemeyeceklerine dair lm yemini ettirdikten sonra : Gizemli bir sesle "u anda Persephone'un yeralt eiinde bulunmaktasnz. Gelecekteki hayat ve u andaki durumunuzu anlayabilmeniz iin lm imparatorluundan gemeniz

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

arttr: Bu inisiyelerin snavdr" dedikten sonra; "IIA KAVUABLMEK N , KARANLIA MEYDAN OKUMAK GEREKR" diye yksek sesle haykrr. Az sonra ise herkes, bedenli hayat mekanna dalm ruhun, yrek paralayc zntsn temsil eden geyik derisine sarlr. Adaylar balangta el yordamyla ilerlemekteydiler. ok gemeden korkun grltler, inlemeler ve haykrlar balamakta, gk grltleri ve yldrmlar birbirini kovalamaktadr. Yldrmn etkisiyle ortalk aydnlandnda, korkun vizyonlarn varl fark edilmektedir. Bazen bir ejder, bir canavar, bazen de bir sfenksin ayaklar altnda parampara olmu bir insan. Bu grntler o kadar ani bir ekilde olumaktayd ki, adaylar bu ilizyonun farkna bile varamazlard. Bundan sonra, karanlk bir mahzende dikine siyah beyaz izgili kumatan dikilmi, Asya tipindeki elbisesiyle, salonu hafif ekilde aydnlatan bakrdan bir ocan karsnda ayakta duran Frigyal bir rahip, cevap hakk tanmadn ifade eden bir mimikle, orada hazr bulunanlar, giriteki blmde oturmaya zorlamakta ve ocaa, tutam tutam uyuturucu duman kartan ttsler

atmaktadr. Salon ksa zamanda youn duman anaforlaryla dolmakta ve ortal birden belirli belirsiz hayvan ve insan formlarnda ilzyonlar

kaplamtr. Zaman zaman sevimli, zaman zaman da iren bir hal alan bu, akkandan ve havadan oluan , moral bozucu ve gerek d canavarlar fr fr dnmekte, ltlar samakta ve adeta bylenmi adaylarn, sanki yollarn kapatmak istercesine smsk sarp sarmalamakta ve balarn dndrmektedir. Bazen bir KBELE RAHB, elindeki ksa ubuu buharlarn ve

dumanlarn iine doru uzatmakta ve rengarenk halka eklinde bir anafor yapmaktadr. Bunun zerine adaylar kalkp bu anaforun iine dalmakta, bu

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

halkann iinde bulunduklar zaman bazlar, kendilerine grnmez ellerin dokunduunu veya mthi bir ekilde yere arpldklarn hissetmekteydiler. Bazlar da geri ekilip, geldikleri yolu izleyerek kap gitmekteydiler. En cesurlar ise ayn halkadan birka kez st ste gemekteydi, zira bu snav bir yerde diren ve kararllk sayesinde atlatlmaktayd. Bu snav da atlatldktan sonra, oraya buraya tek tk dikilmi ayakl kandiller vastasyla aydnlanmakta olan byk bir salona ulalmaktayd. Ortasnda tek bir stun ile metal yapraklar arasnda, yerkreye ait tm ktlklerin ve insanlara saldran geri seviyeli varlklarn canl rneklerinin simgelendii bronz bir aa yer almaktayd. Aacn altndaki grkemli tahtn zerinde, lal rengi mantosuyla PLTON oturmaktayd. Yannda da yce Persephone yer almaktayd. Adaylar onu daha nce kk srlar esnasnda ba rahibe tarafndan tasvir edilmi olan hatlaryla tanmaktaydlar. Persephone, gelip nnde diz ken ve ayaklar dibine nergisten talar brakan adaylara; "ISTIRAP NSANLARA MERHAMET RETR" demekteydi. Yukar doru trmanarak giden bir galeride aniden mealeler yanmakta ve trompet sesini andran bir ses haykrmaktayd: "GELN ZEL YOLUN YOLCULARI!! YAKKOS DND, DEMETER KIZINI BEKLYOR, EVOHE!"

Persephone sanki uzun bir uykudan uyanyormu gibi, ayaa kalkp yle mrldanmaktayd: "IIK! ANNECM! YAKKOS!" O esnada klar birden snvermekte ve bir ses yle haykrmaktayd; "LMEK TEKRAR

DOMAKTIR!". Kahramanlara ve yar tanrlara ait olan galeride st ste ylrcasna yryen zel yol mensuplar, ucunda Hermes ile meale taycsnn yer ald ka alnp zerlerine kutsal su serpilmekte, delie doru ileri adm atmakta

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

ve o esnada srtlarndaki geyik derileri alnmakta ardndan da tertemiz elbiseler giydirilip, l l aydnlatlm olan bir mabede gtrlmekteydiler. Ve orada onlar grkemli bir ihtiyar yani ELEUSS'in YCE RAHB beklemekteydi. Yce Rahip adaylara ta bir kitaptan, lme bahasna da olsa aklayamayacaklarna yemin ettikleri bilgileri okuturdu. retinin bundan sonrasyla ilgili hibir bilginin olmamas, bu yeminin tutulduunun gzel bir kantdr, sanyorum. imdi aa yukar ayn dnemlerde etkinliini srdrm olan dier ezoterik okulu ya da retiyi grelim. ORFZM : Orfeus (orpheus) , kimilerince gerekten yaam olduu sanlan, mitolojik bir ozandr. Trakya aslldr, Girit araclyla eski Msrdan gelme olduu da ileri srlr. Lir ad verilen saz, gelecekten haber vermeyi ve byy onun icat ettiine inanlr. Yunan mitolojisinde ok ili bir yks vardr. arklaryla btn doay etkiler ve bylermi. Kars Euridike'nin lmne dayanamam, ller lkesi (Hades)'ne gidip onu geri vermelerini istemi. Acyp vermiler ama onunla birlikte yeryzne kana kadar arkasna dnp Euridike'ye bakmama koulunu yerine getirememi. Dayanamam bakm, bylelikle de sevgilisini kesin olarak yitirmi. nsann doa srlarn aratrma isteini simgeleyen bu yknn kahraman Orfeus ya da Orfeusuluk, en eski Yunan dini Dionysos tapmnn bir reformcusu ya da reformu olarak belirmitir. Dyonisosu Bu yzden de kendilerinden tarafndan geip lgnlk nbeti geiren

Mainas'lar

Orfeus'un

paralanarak

ldrldne

inanlr. Orfizm, gizler (Os.Esrar, Fr. Mysteres) temeli stne kurulmu bir dindir. Tanrlarla iliki kurduklarna inanlan orfik rahipler, bysel gizli yntemlerle insanlar mutlulua ulatrrlar. Ruh lmszdr ve bedenden

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

bedene ger,

mutlulua ancak te dnyada ulalr.

Ruhun kurtuluu,

bedenden ayrlmasyla gerekleir. Orfizmin balca elerinden biri olan ilecilik, geni halk ynlarnn ekonomik ve toplumsal koullar yznden ekmekte olduklar ileyi kurumlatrr. Kendinden geme, coku ve sonunda tanr Dionysosla birleme, orfik gizemsel trenlerin amacdr. Dnyada

yaamak ac ekmektir, kurtulu lmdr. Orfizmin bu eleri, Orfeusuluun bir reformcusu olan Pythagoras ve Platon retilerinden geerek hemen btn byk dinlerin temeli olmutur.

Geni halk ynlarnn dini olan Orfizm, bir eit varlkbirlii (Ar. Vahdet-i vcud) anlayn ileri srmtr. Evrendeki btn varlklarn birbirlerine yaknlklarn ve birbirlerine dayanmalar gerektiini retir. Balca tanrlar Dionysos'la Eros'tur. Orfizmde tm dinliler birbirine eittir. Orfik dinde, sonradan Hristiyanln alp gelitirdii, ruhun br dnyadan derek bedendeki varl meydana getirmesi gibi temel dinsel eler de

bulunmaktadr. (O. Hanerliolu. Felsefe Ansiklopedisi) zet olarak Orfecilik bir felsefe sistemi olmaktan ok mistik bir tarikattr (bizim bugnk konumuzu da bu yan ilgilendirmektedir)

Orfizm'in amac, bir zel hayat kuralnn mistik ilhamlarna nail olabilmek iin kutsal ve gizli bir raklk dneminin gerektiidir. Bu dnemde tinsel (ruh anlamnda) temizlik trenleri yaplr, bu trenlerde ruh, zel bir esrime iinde bedenden ilgisini keser. Zira, bu gerekte beden, ruhun bir kalkandr ki, Hades'de bekleyen tehlikelerden korunmaya engel olur ve ruhun amac, bu kurtuluu elde etmekten ibarettir. Bu tarikatta, her eit mistisizm faaliyetlerinde olduu gibi ama, mritlerin belirlenmi bir etki altnda braklarak doal bilinlerini esrarl bir hayal gc iinde derinletirmek ve kiiliklerini deitirmektir. Bu tarikatn

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

10

trenleri srasnda Orfeus'un azndan kt iddia edilen bir sylemden pasajlar: "Eyann ilkelerine, lekesiz esir iinde alevlenen byk Triad'a kadar ykselmek iin kendi iinin derinliklerine kvrl. Bedeni, dncenin ateiyle yak. Kendini, odununu kemiren alev gibi maddeden syr. O zaman ruhun, ebedi nedenlerin saf esiri iine, Jpiter'in tacndaki kartal gibi atlacaktr. Sana alemlerin srlarn, doann ruhunu ve Tanr'nn zn aklamak istiyorum. Derin gkyznde, yeryznn uurumunda bir tek varlk, grleyen ZEUS, esir'den Zeus hkmeder. O derin t, gl kin ve tatl ak'tr. O yeryznn derinliinde ve yldzl gkyznn yksekliinde hkmetmektedir ; Eyann soluu, ba emez ate, erkek ve dii, bir kral, bir iktidar. Bir tanr ve bir byk efendidir. Jupiter, Tanrsal kar-koca dr, erkek ve diidir, baba ve ana dr. Onlarn srl evlenmelerinden, ebedi zifaflarndan aralksz olarak, ate ve su, toprak ve esir, gece ve gndz, vakur titanlar, deimez tanrlar ve insanlarn dalgalanan tohumlar meydana gelir. Gk ve yerin aklarn kafirler bilmez. Kar ve koca srlarnn peesi,ancak Tanrsal insanlar tarafndan alr. Bu Zeus'un tohumu olan, yaratann atei olan erkek ate'tir. O btn varlklar iinde hareket eder. O'nun rahipleri olan bizler, o'nun zn biliyoruz, onun oklarndan kendimizi korur ve bazen de onlar ynetiriz. ... Jupiter Tanrsal kar-kocadr. te birinci giz (sr)

"Fakat imdi, ey Delf'in ocuu, ala, sevin ve tap!.. Zira senin ruhun, hayat barda iinde byk Demiurgos'un (Dzenleyici Tanr... Antika

Yunanllarnda yaratma dncesi yoktur;bir sanat, bir mimar gibi yapma, dzenleme, biimlendirme anlay vardr. Bu anlaya gre dnya yoktan var edilmemi, idea'lar gibi ilksiz ve sonsuz olan biimsiz zdek, dzenlenip biimlendirilerek meydana getirilmitir. Platon'a gre bu biimlendirmede

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

11

rneklik eden idea'lardr, evrendeki btn varlklar bu ideal ilk rnek {Fr. archetype}lerine uygun olarak zdei biimlendirme yoluyla yaplmlardr. ) ruh ve alemi kartrd tutumu blgeye dalmaktadr. Bu sarho eden barda doldurmak suretiyle tm varlklar, Tanrsal konutu unutur ve kuaklarn elem veren uurumna inerler. Zeus, byk Demiurgos'tur; Dionysos onun olu ve kendini gstermi olan kelamdr! Ildayan, canl ve zeki ruh olan Dionysos deimez esir alemindeki babasnn saraynda parldar..... Dionysos'un

bedeninin dumanndan gkyzne doru ykselen insanlarn ruhu meydana geldi. Solmu glgeler, Tanrnn alevlenmi kalbine kavutuklar zaman alevler gibi tutuurlar ve Dionysos, Ampire'nin (grgl-deneylenmi) yksekliklerinde pek canl olarak yeniden dirilir".

"te Dionysos'un lmnn srr. imdi onun lmnden sonraki dirilmesini dinle: nsanlar, cinayet ve kin iinde, elem ve ak iinde, binlerce varolular arasnda vekarla kendilerini arayan dank rgenlerdir. Yeryznn ateli ssn, aa kuvvetlerin uurumu, daima ve pek fazla olarak ukura eker ve onlar daha fazla yrtar. Fakat yukarda ve aada olan eyleri bilen biz ermiler,ruhlarn kurtarcsyz ve insanlarn HERMES'iyiz" Onlar mknatslar gibi kendimize ekeriz; bizleri de tanrlar, onlar gibi kendilerine ekerler. Bylece gksel bymeler sayesinde Tanrlarn bedenini yeniden ina ederiz. Tanr bizde lr ve yeniden bizde dirilir". Orfeus, Trakya'da Zeus'un byk rahibi, yani papa olmu ve szde bu sfatla tarikatn yaymaya devam etmitir. ( Orfe ya da Arfa szc, Fenike dilinde, nur anlamna gelen 'aur' ve ifa anlamna gelen 'rofae' szcklerinden olumutur ki, "nur araclyla ifa veren" demektir. imdi, gerek dnsel alanda, gerek fizik, matematik alannda ve gerekse mzik alannda tarihsel ncelii olan gr ve nerileriyle ne km byk

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

12

filozof Pythagoras 'dan sadece konumuzla ilgili ezoterik okulu hakknda sremizin snrlar iinde zet bilgiler vermeye alalm ; sa'dan 580 yl nce Sisam'da dnyaya gelen Pythagoras'n genliinde ok iyi bir eitim ald, tanrlar bilimine merak nedeniyle Msrda Memphissis mabedindeki ezoterik Hermes okuluna kabul edildii, Burada byk stad derecesindeyken, Pers istilas sonras birok inisiye ile birlikte Babil'e srgne gtrld, Babilde de buraya ait gizli bilimler zerine incelemeler yapt bilinmektedir. 32 yl sonra Yunanistana geri dndnde, buradaki btn mabedleri gezip grm ve Korent Krfezinin kuzeyindeki teselyada Fosid ovasnda Apollon heykelinin bulunduu kutsal blgedeki Delph'e yerleerek okulunu kurmu, Bu ezoterik okulda 4 dereceli eitim sistemini uygulamaya balamtr. Pythagoras okulu, kentin dndaki bir tepenin zerinde, zeytin ve selvi aalarnn arasnda huzur veren bir yerdir. imdi Phytagoras'n okuluna girelim ve inisiyasyonunu adm adm izleyelim. Girite ilk nce byk bir heykelle karlalrd, bu HERMES'dir, Pythagoras Byk stadna vefasn gstermekteydi. Heykelin kaidesinde de u szler yazlyd; "nanmayan uzak dursun". Pythagoras, aday seiminde son derece titizdi ve retiye kabul edilmek ok zordu, aylarca hatta yllarca kabul iin bekleyen adaylar vard. Erdemli, akll, arbal ve en nemlisi sr saklayabilecek yapda olanlar, uzun ve gizli bir aratrmadan sonra seilirdi.

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

13

Ailesi veya retmenleri tarafndan nerilen adaylarn sadece beden eitimi tesislerine girme izni vard. Kou, disk ve mzrak atma almalar yaparlard. Bu mezler iin srdrlen gzlemler sonunda, snava girmeye hak kazananlar bir snava girerlerdi; nce adayn, tek bana, iinde hayalet ve garip yaratklarn bulunduu iddia edilen bir maarada bir gn ve gece geirmesi istenirdi, bu irade snavyd, bunu baaramayanlar, inisiyasyon iin elverisiz kabul edilerek geri gnderilirdi. Baaranlar ise daha zor snavlar bekliyordu ; kinci admda adaylar i karartc lo bir hcreye kapatlr, baz geometrik sembollerin anlam hakknda yorumlar yapmas istenirdi.

ounlukla, bir daire iine izilen bir genin ne anlama geldii sorulurdu. Bu snav da geen aday'a Noviciat ad verilen ilk derece verilirdi.

Pythagoras, ilk derecede, rencilerine hemen hemen hibirey retmez, sadece onlar diledii biime hazrlamak iin yoururdu. Onlarn sezgi (ntuition) yeteneini gelitirmeye alr, daha sonra, ana-baba ve dost sevgilerini, bu sevgiler araclyla da Tanr sevgisini alama yoluna giderdi. Bu alamada mzikten yararlanlrd. mezler, dersleri mutlak bir skunet iinde dinler,soru sorma veya tartmaya izin verilmezdi. Henz sr, sylenmemitir. Oysa krpe kafalar, o srra belki de kendiliklerinden varabilecek bir biimde hazrlanmaktadr. Ellerinde Heptakord ad verilen 7 telli bir sazla ruhlar akord edilmektedir.

kinci dereceye ykselme gnne Altn gn denmektedir ve renci, saylar bilimiyle karlamaktadr. lk derecede ortalkta grnmeyen stad

Pythagoras, bu derecede rencisini evinde kabul ederek, onunla aracsz grmekteydi. Ancak bu derecede i avluya girme onuru verilmekte ve asl aydnlanma bu i avluda balamaktayd. Ezoterik ve Exoterik terimleri bu i avlu olayndan kaynaklanmaktayd. Bu dereceyle ilgili bilgiler balbana bir

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

14

konuma konusu olabileceinden, nc derece ve son derece ile ksa bilgiler vererek konumamz toparlayalm. Pythagoras, nc derecede inisiyelere, yer krenin kendi etrafnda ve gne etrafndaki dnleri hakknda kozmogoni dersleri veriyordu. Bu bilgiler o zamann yaygn inanlarna aykr dtnden gizlilie son derece dikkat edilmesi gerekiyordu. Drdnc derece (el alm mrit) epifani (yukardan, aaya bak)'ye ykselmi inisiye ise artk hakikat ilminin ufuklarna yelken aar, o zamana kadar edinilmi bilgileri pratie dntrme almalarna girerdi. Bu

almalarda; erkek ile kadnn oluturduu aile birlii ile ezeli ve ebedi hakikatn nasl gelitii n srada yer alrd. Hatta seks ilikileri, gebelik iin yln en uygun ay, kutsal eserin yani ocuun yaradlnn ilahi yasalara uygun bir ekilde olabilmesi iin hamilelik sresince yaplmas gerekenler ve analk sanat da retilmekteydi. Pythagoras okulunun sonu ne mi oldu ? ounuzun bildii gibi olduka ac oldu tabii. Sz fazla uzatmamak iin Pythagoras'n politika retisi ve grn ihmal ettik. te politik gr ile ters den zamann siyasi erki ve Okula kabul edilmeyen SLON adndaki bir gencin provokasyonlar sonucu oluan huzursuzluk. Pythagoras 40 inisiye ile toplant halinde bulunduu bir akam mabedin yaklmas sonucu 38 inisiyeyle birlikte yaklak 80 yalarnda yaamn yitirmitir. Ekrem lk Kaynaka: Felsefe Ansiklopedisi O.Hanerliolu

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

15

Filozoflar Ansiklopedisi Cemil Sena Mitoloji Szl Azra Erhat

MURAT BAYHAN, SAMSUN-2000

16