Unidade 8: A Terra, un planeta habitado O noso Sistema Solar ten uns 5000 millns de anos.

O noso planeta, cos seus 4600 millns de anos de idade o nico planeta baixo o noso Sol con seres vivos. Na sa orixe o noso planeta era unha esfera incandescente que, igual que os restantes planetas vecios, estaba sometido a mltiples impactos de corpos mis ou menos grandes que carecan de rbita propia e eran atrados pola Terra ou polos restantes compoentes do noso Sistema Solar. Eses impactos determinaron a materia e a enerxa do noso planeta. Os compoentes materiais do noso planeta azul son fillos do Big Bang e da materia que foi espallada despois da explosin. Non todos os planetas teen a mesma composicin, anda que tean a mesma orixe. A composicin de cada planeta produto da materia orixinal e, tamn, da materia que perdeu e da que gaou cos impactos O noso planeta arrefriou e o vapor de auga condensouse e transformouse nun verdadeiro diluvio que deu orixe formacin dos ocanos. Neses ocanos apareceu a vida. A vida o resultado da historia xeolxica e astronmica do noso planeta. posible que a vida non se formara no noso planeta sen esa historia chea de impactos, anda que eses impactos non foron suficientes para a formacin dos seres vivos. A posicin do noso planeta, o terceiro desde o Sol; a presencia dunha atmosfera caracterstica, que permite manter unha temperatura por enriba dos 0C, e a sa forza de gravidade, foron imprescindibles para a aparicin de vida baseada na auga lquida e en molculas producidas pola unin de tomos de carbono (C).
(Molcula de glicosa, formada por tomos de Carbono, Osxeno e Hidrxeno)

(A materia mineral mis abundante no planeta est baseada no Silicio, e non no Carbono, sendo os silicatos os minerais mis abundantes, como veremos noutra unidade)

Que pasa cos outros planetas do Sistema Solar? Os nicos que poderan conter auga lquida son Venus e Marte, pero Venus ten unha atmosfera demasiado densa e a sa superficie non pode ter auga lquida, e Marte demasiado fro e s ten auga slida (xeo). Como xurdiu a vida? A partir da materia que exista na Terra primitiva, en concreto nos ocanos primitivos. Formronse molculas a partir do carbono, fixronse mis grandes, unronse a outras e formaron as primeiras membranas. A existencia de membranas marcou a aparicin de medios distintos: o de dentro da membrana e o de fra. Despois de pequenos ou grandes pasos apareceu a primeira clula (todos os pasos non son coecidos anda agora), a unin de varias clulas deu lugar a seres pluricelulares, aos tecidos, s rganos e a individuos complexos de maior tamao. Coa aparicin das plantas a atmosfera enriqueceuse en osxeno e formouse o ozono na Estratosfera. A aparicin do ozono permitiu a conquista do medio terrestre (s fai uns 570-530 m.a.), impedir a chegada das radiacins ultravioleta mis danias. http://www.youtube.com/watch?v=1-FbUNO2UzA Como se chamaba o primeiro cientfico que sostivo que a vida xurdiu na auga? Desde a orixe do universo ata a aparicin da auga: http://www.youtube.com/watch? v=SSRcAxFyXQM&feature=related

Osxeno e primeiros organismos: http://www.youtube.com/watch? v=1SF06lixZAA&feature=fvwp&NR=1 Aumenta a diversidade dos seres vivos. http://www.youtube.com/watch?NR=1&v=LWDdLH-u4WA Conquista do medio terrestre: http://www.youtube.com/watch?v=mOiLAph7iWo&feature=fvwp&NR=1 Carl Sagan Cmbrico: http://www.youtube.com/watch?v=d4v3BLsrWRE&feature=related Silrico http://www.youtube.com/watch?feature=fvwp&NR=1&v=TYCvo9rYJLo Devnico http://www.youtube.com/watch?v=hab3eeXcukQ&feature=fvwp&NR=1 Aparecen os rptiles http://www.youtube.com/watch?v=Kqu_jP9c6js&feature=fvwp&NR=1 Carbonfero http://www.youtube.com/watch?v=u8e4LilNXaU&feature=fvwp&NR=1 A evolucin en 5 minutos: http://www.youtube.com/watch?v=MJJ5RnXCVNI&feature=related PARA LISTILLOS (estes vdeos son un pouco complexos para vs, pero se algun se anima....) Historia da Terra 01 James Hutton: http://www.youtube.com/watch? v=FQHDLMwKnkA&feature=rellist&playnext=1&list=PL79175CB9B6DFBEFC 02 Termodinmica: http://www.youtube.com/watch?v=zVpd0SQj-MI&feature=related 03 Radioactividade. Urano. Plomo: http://www.youtube.com/watch? v=7TkEeGMpCkA&feature=related 04 Auga http://www.youtube.com/watch?v=cIZKGES_b44&feature=related 05 Auga e granito: http://www.youtube.com/watch?v=79LSUUtR5fE&feature=related 06 Granito: http://www.youtube.com/watch?v=Ey8uKu8R_ms&feature=related 07 Estromatolitos: http://www.youtube.com/watch?v=WZiKq75Rr5E&feature=related 08 Osxeno e Ferro: http://www.youtube.com/watch?v=75d5vA4ql5E&feature=related 09 Tectnica de placas: http://www.youtube.com/watch?v=jrZWvt5Grs0&feature=related 10 Tectnica de placas e Islandia: http://www.youtube.com/watch?v=mbvAVjTmu4c&feature=related 11 Rodinia: http://www.youtube.com/watch?v=Se7-sQsk39Y&feature=related 12 Cmbrico http://www.youtube.com/watch?v=SteRmDhY7dE&feature=related 13 Carbonfero http://www.youtube.com/watch?v=SOVhjF1bb9Q&feature=related 14 Erupcin Panxea: http://www.youtube.com/watch?v=34hvjJ03VkQ 15 Separacin Panxea: http://www.youtube.com/watch?v=f9axcrmaQ8w&feature=related 16 Diamantes e dinosauros: http://www.youtube.com/watch?v=1cOTCu-CAN4&feature=related 17 Extincin dos dinosauros: http://www.youtube.com/watch?v=6jkzPEnCT60&feature=related 18 Mamferos: http://www.youtube.com/watch?v=CFgjB6ljBaE&feature=related 19 Erosin alzamentos: http://www.youtube.com/watch?v=4bAmNozmsoE&feature=related 20 Era do Xeo glacial: http://www.youtube.com/watch?v=fERzsN_01K0&feature=related 21 Idem Grandes Lagos: http://www.youtube.com/watch?v=DHJ9aYssVJ4&feature=related 22 Futuro: http://www.youtube.com/watch?v=7OYMNzSJZjM&feature=related

Que teen en comn todos os seres vivos? A materia dos seres vivos
No noso planeta non hai ningn elemento distinto dos que aparecen na tboa do sistema peridico dos elementos. a mesma materia que ten o resto do Universo, pero reunida dun xeito diferente ao dos outros planetas, por iso o noso planeta diferente. Os elementos bsicos da vida son C, H, O, N, P e S, pero hai outros como o Fsforo (P), o Calcio (Ca), o Magnesio (Mg), o Sodio (Na) o Potasio (K), o Ferro (Fe), o Cobre (Cu) que tamn forman parte dos seres vivos e que cumpren funcins importantes. Flase de Bioelementos (os que estn citados) e de Biomolculas como os compoentes dos seres vivos. Esas biomolculas poden ser similares s do mundo mineral e chmanse biomolculas inorgnicas, como a auga, o dixido de carbono, os fosfatos e os carbonatos, e poden ser exclusivas dos seres vivos: as biomolculas orgnicas: glcidos, lpidos, protenas e cidos nucleicos. Os glcidos teen funcins enerxticas, aportando enerxa rapidamente, como os azucres (glicosa, sacarosa), o almacenndoa (amidn nas plantas, glicxeno nos animais), ou funcins

estructurais, como a celulosa e a quitina, que formas as paredes das clulas vexetais e das clulas dos fungos, respectivamente. Os lpidos, como son molculas moi diferentes unhas de outras, teen moitas funcins, pero comparten cos glcidos as funcins enerxticas, neste caso aportando enerxa mis a longo prazo (graxas) e funcins estructurais, formando parte das membranas das clulas (fosfolpidos). Tamn teen funcins reguladoras (vitaminas A e D, hormonas), protectoras (ceras), transportadoras e captadoras da luz (pigmentos vexetais) funcins de atraccin ou repulsin de insectos (aromas). As protenas, son biomolculas formadoras de estructuras (membranas celulares, pelo, uas) e reguladoras. Son moi especficas para cada individuo e, por iso, a chegada noso corpo de protenas estraas pode dar lugar a un rexeitamento mis ou menos grave (problemas coas transfusins de sangue e cos trasplantes) ou a unha hipersensibilidade (alerxia) que leve a enfermidades alrxicas, como sucede cos enfermos celacos (hipersensibles glute, protena do trigo). Os cidos nucleicos, son biomolculas implicadas na herdanza dos caracteres. O ADN dirixe a actividade celular, leva a informacin sobre esta direccin e a transmite s clulas fillas e tamn responsable da herdanza xentica na reproduccin sexual, levando cada gameto a metade do ADN do que ter o individuo (para non duplicar o ADN en cada xeracin). Os ARN son de varios tipos e as sas funcins son facer de mensaxeiros do ADN citoplasma e participar na formacin das protenas. O ADN nico para cada persoa. Recorda que a ta alimentacin ven en forma de vexetais e carne doutras especies distintas da humana, xa que es hetertrofo. As protenas destas especies son cortadas ata as sas unidades e vlvense a unir seguindo as instruccins do ADN para formar as protenas dun ser humano.

As funcins dos seres vivos

Todos os seres vivos ntrense, relacinanse e reprodcense. Estas tres funcins, nutricin, relacin e reproduccin, utilzanse para diferenciar aos seres vivos do mundo inerte, anda que hai seres que complican estas afirmacins: os virus. Os virus on seres moi evolucionados que s poden vivir dentro dunha clula. Non son clulas nin seres vivos como tales xa que non son capaces de nutrirse nin reproducirse eles ss, teen que utilizar os mecanismos das clulas que parasitan. Qu son entn estes seres tan danios? considranse seres acelulares que sempre son danios.

Unha ou mis clulas

Todos os seres vivos estn formados por unha (unicelulares) ou mis clulas (pluricelulares, con uns poucos centos delas como os nematodos, ou con billns-1014-como o ser humano). As clulas cumpren as tres funcins vitais, por iso son consideradas as unidades de organizacin e funcionamento dos seres vivos. A unin de clulas da lugar aos tecidos, aos rganos, aos aparellos e sistemas e, polo tanto a individuos complexos. Todas as clulas son similares pero non idnticas, teen compoentes moi parecidos pero non son iguais as clulas la pel que as musculares, nin un protozoo a unha diatomea, nin unha clula dun fungo a unha clula vexetal, nin unha clula animal a unha bacteria. Pero todas cumpren as funcins vitais. O seu tamao e forma son variables. Normalmente se os organismos son unicelulares soen ser microscpicos (excepto a xema dos ovos das aves, 7cm no caso das avestruces). A clula mis grande coecida a neurona da balea (con mis dun metro de larga, pero demasiado fina para podela manipular) Hai clulas moi simples, como as clulas procariotas, que carecen de membrana nuclear e, polo tanto dun ncleo verdadeiro, e clulas mis complexas, como as eucariotas, que teen membrana nuclear e, polo tanto, teen ncleo verdadeiro e o seu ADN est protexido no interior desta membrana dobre. As semellanzas estn na existencia de membrana celular, de citoplasma e de ADN. Imos ver as diferenzas:

Clula procariota (Bacterias e cianobacterias) Parede celular de murena ---------------------------Non hai membrana nuclear ----------------------------------------------------

Clula eucariota Clula animal __________________ Hai mitocondrias Hai membrana nuclear Hai centrolos --------------------------Clula vexetal Parede celular de celulosa Hai mitocondrias Hai membrana nuclear -----------------------------Hai cloroplastos Clula dun fungo Parede celular de quitina Hai mitocondrias Hai membrana nuclear -----------------------------------------------------------

http://es.wikipedia.org/wiki/C%C3%A9lula A clasificacin dos seres vivos: Os Cinco Reinos longo da historia dos seres humanos intentouse moitas veces ordenar as especies dun xeito mis ou menos sinxelo que nos axude a comprender as diferenzas e semellanzas dos seres vivos. A clasificacin mis sinxela a dos Cinco Reinos, anda que ten algunhas excepcins. Foi establecido por Robert Whittaker (1969), revisado e s modificado un pouco por Lynn Margulis. Nesta especie de ptalos deste esquema podedes escribir as caractersticas mis destacadas de cada reino.

Moneras: o nico reino formado por seres procariotas. Son unicelulares e foron os primeiros seres vivos do planeta. Son as bacterias e as cianobacterias. Protoctistas: os primeiros seres con ncleo celular, ou sexa eucariotas, foron membros deste reino. Poden ser unicelulares ou pluricelulares. Os protozoos (como as amebas e os paramecios) son hetertrofos e sempre son unicelulares. As algas son auttrofas, pero hainas unicelulares, como as diatomeas, e pluricelulares, como as laminarias ou os fucus, que non teen tecidos verdadeiros. Fungos ou Micetal: Aparecen tecidos verdadeiros neste reino formado por seres eucariotas, pluricelulares e hetertrofos, con clulas que levan quitina na sa parede celular. Formado por fungos microscpicos, como os mofos (mofo do pan) ou os lvedos (lvedo do pan ou o da cervexa) (estes son unicelulares) e outros fungos productores de cogomelos, como as amanitas. Vexetal ou Plantas: un dos dous reinos que nos resultan mellor coecidos. Os seus compoentes son tamn eucariotas, pluricelulares e con tecidos verdadeiros, pero son

auttrofos, entre eles hai brins (como o esfagno que forma a turba), fieitos (como o fieito real das ribeiras dos ros), ximnospermas (como os pieiros e os abetos) e anxiospermas (como o carballo, as leguminosas e a palmeira)(as das primeiras son dicotiledneas e a terceira monocotilednea) Animal: Eucariota, pluricelular, con tecidos verdadeiros, hetertrofo e, ademais, moitos dos compoentes deste grupo pdense desprazar vontade. Entre eles podemos distinguir invertebrados (celentreos, anlidos, crustceos, moluscos, platelmintos, nematodos, insectos, arcnidos, miripodos) e vertebrados (peixes, anfibios, rptiles, aves e mamferos)

As excepcins desta clasificacin son: Non se poden inclur os virus, xa que non teen clulas e son considerados seres acelulares Os lvedos, anda que son unicelulares estn includos nos Fungos. Hai seres mixtos ou con comportamentos mixtos como os liques (asociacin entre un fungo e un alga = 2 reinos distintos), as plantas parasitas (auttrofas e hetertrofas) e, algo aparecido recentemente, uns seres marios que incorporan algas baixo a sa pel e alimntanse do que elas producen, de xeito similar aos plipos dos corais (hetertrofos e auttrofos vez). 4. A BIODIVERSIDADE a variedade de seres vivos, especies e ecosistemas do planeta. Fai tempo s eran consideradas as especies pero, na actualidade, incorporronse outros dous compoentes: a diversidade de cada ser vivo, xa que todos teen distintos ADN (os carballos de Santa Comba e Negreira amosan diferenzas) e os ecosistemas, xa que os seres vivos os forman e non poden vivir fora deles (ags nun zoolxico ou xardn botnico, mantidos por seres humanos). Cantas especies hai? Non o sabemos. Na actualidade hai 1 750 000 especies coecidas, pero mediante mtodos estatsticos complexos, sospitase que deben existir uns 14 000 000 de especies, as que imaxinade todas as que teen que aparecer (se non as extinguimos antes). Saberas calcular a porcentaxe de especies descoecidas? --> Agora tes que ler o texto da pxina 144 e facer os exercicios, para ter unha idea da biodiversidade europea e espaola. Onde hai mais seres vivos? No Ecuador e os trpicos: as selvas tropicais e ecuatoriais no medio terrestre e os arrecifes marios e as marismas e estuarios no medio mario. Algunhas zonas do planeta seguen tendo moita bidodiversidade e reciben o nomo de hotspots (puntos quentes) de biodiversidade. Busca algn.............................................................................................................................. Moitas das especies nunca as coeceremos Antes de que un bilogo as descubra e lles poa un nome cientfico habern desaparecido e, con elas, os seus posibles aproveitamentos como alimento, materia prima, combustible ou medicamento, ou, simplemente como ser vivo co dereito a seguir vivo. Debido a que.... Destrumos os seus hbitats queimndoos, contaminndoos ou talndoos . Sobrecazamos, sobrepescamos, sen deixar tempo a que se recuperen as poboacins mediante a reproduccin. Envelenamos e sobreexplotamos ou alteramos o solo e os vexetais xa non poden vivir nel, os animais xa non teen vexetais.... Introducimos especies de fora (alctonas ou exticas) que eliminan s autctonas e alteran o equilibrio dos ecosistemas,

Os exemplos tdelos que buscar vs.... Algunhas especies teen caractersticas que as fan mais sensibles nosa actividade destrutora: Ter poucas cras (como os elefantes ou as baleas azuis), ter hbitos de comida moi estrictos (como o panda xigante que s come bamb), ter pautas migratorias fixas (as estaremos esperando atn, s baleas e a moitas aves) e ter produtos valiosos, como as peles, os sos, os cornos..... (de que animais estamos a falar?............................................................................? As, moitas especies xa estn sentenciadas, pois o seu nmero de individuos tan pequeno que hai moitos cruces entre parentes e aparecen moitas taras, como sucede co quebraosos, a aguia imperial, o lince.... E a nivel mundial: o leopardo das neves, o tigre ruso, o len asitico, a balea azul, e moitsimos mis. Para intentar frear este declive fixronse normas de proteccin nacionais e internacionais que permiten protexer ecosistemas e especies, ademais de intentar a cra en cautividade coa posterior reeducacin e liberacin dos individuos. Existen unhas figuras de proteccin, como os Parques Nacionais e Naturais, as Reservas da Biosfera, os lugares naturais de Patrimonio da Humanidade, as Reservas Integrais, onde a proteccin ten lugar nunha rea concreta. E outras figuras que fan relacin s especies en si: especies en perigo crtico, especies en perigo, especies vulnerables, raras, de interese especial e a sa inclusin de especies destas categoras en listas vermellas. http://www.nekanet.net/Naturaleza/especies/categorias.htm http://www.marm.es/es/costas/temas/proteccion-del-medio-marino/biodiversidadmarina/bm_bbdd_ceea_legislacion.aspx. Neste enlace tedes algns exemplos de proteccin concreta para algunha especie http://www.marm.es/es/biodiversidad/temas/inventarios-nacionales/ Inventario nacional de hbitats y ecosistemas e censos de aves http://www.marm.es/es/biodiversidad/temas/inventarios-nacionales/inventario-nacional-debiodiversidad/ Atlas e listas vermellas